Sero net
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | nifer  |
|---|---|
Mae sero net (hefyd zero net) byd-eang yn gyflwr lle mae allyriadau nwyon tŷ gwydr a achosir gan bobl yn cael eu cydbwyso gan symud nwyon tŷ gwydr a achosir gan bobl dros gyfnod penodol o amser.[1] Pan gaiff ei ddefnyddio mewn llaw-fer, mae sero net yn gyffredinol yn cyfeirio at lwybr SR1.5 yr IPCC ar gyfer siawns o 50% o gyfyngu cynhesu i 1.5 °C heb unrhyw orwariant neu orwariant cyfyngedig,[2] sy'n golygu haneru allyriadau yn fras erbyn 2030 o'i gymharu â lefelau presennol a chyrraedd net byd-eang. sero erbyn 2050.
Yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf, sero net yw'r prif fframwaith ar gyfer uchelgais hinsawdd gyda gwledydd a sefydliadau fel ei gilydd yn gosod targedau sero net.[3][4] Heddiw mae gan fwy na 140 o wledydd darged allyriadau sero net, gan gynnwys rhai gwledydd a oedd wedi gwrthwynebu gweithredu ar yr hinsawdd yn y degawdau blaenorol.[5][4] Mae targedau sero net ar lefel gwlad bellach yn cwmpasu 92% o'r CMC byd-eang, 88% o allyriadau ac 89% o boblogaeth y byd.[4] Ar lefel cwmni, mae gan 65% o'r 2,000 o gwmnïau mwyaf a fasnachir yn gyhoeddus yn ôl refeniw blynyddol[4] a 63% o gwmnïau Fortune 500 dargedau sero net.[6][7] Mae targedau cwmni yn ganlyniad gweithredu gwirfoddol yn ogystal â rheoleiddio'r llywodraeth.
Er gwaethaf nifer cynyddol o ymrwymiadau a thargedau, fodd bynnag, mae hawliadau sero net yn amrywio'n aruthrol o ran lefelau hygrededd ac mae gan y rhan fwyaf hygrededd isel.[8]Er bod 61% o allyriadau carbon deuocsid byd-eang yn dod o dan ryw fath o darged sero net, mae targedau credadwy yn cwmpasu 7% yn unig o allyriadau. Mae hygrededd isel mewn targedau yn adlewyrchu diffyg rheoleiddio rhwymol a'r angen am arloesi a buddsoddi parhaus i ganiatáu datgarboneiddio.[9]
Hyd yma, mae 27 o wledydd wedi deddfu deddfwriaeth sero net ddomestig – cyfreithiau a basiwyd gan gangen ddeddfwriaethol y llywodraeth sy'n cynnwys targedau sero net neu gyfwerth.[10] Er nad oes unrhyw reoliad cenedlaethol ar waith ar hyn o bryd sy'n gorfodi'n gyfreithiol i gwmnïau sydd wedi'u lleoli yn y wlad honno gyflawni sero net, mae deddfwriaeth yn cael ei datblygu mewn sawl gwlad, yn fwyaf nodedig y Swistir.[11]
Cymru a Sero Net
[golygu | golygu cod]
Yn 2022 cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei chynllun iddi hi, fel sefydliad, gyrraedd Sero Net erbyn 2030. Yn ei dogfen a gyhoeddwyd y Rhafyr 2022 roddai nod i "ddymuno arwain drwy esiampl a bod â’r uchelgais o sicrhau sero net fel sefydliad erbyn 2030, gan gyfrannu at darged sero net cyfunol Sector Cyhoeddus Cymru ar gyfer 2030 drwy wneud hynny."
Ymysg un o'r targedau oedd, Targed lleihau carbon gweithredu, sef, gweld gostyngiad o 90% i allyriadau i gyd-fynd â’r Fenter Targedau Seiliedig ar Wyddoniaeth (SBTi) yn seiliedig ar linell sylfaen 2019‒20: 2,491 tCO2e.[12]
Yn 2023 cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei bod am "llunio map sgiliau ar gyfer pob sector" er mwyn gwireddu Cynllun Gweithredu Sgiliau Sero Net'.[13]
Roedd pwyntiau gweithredu dros gyrraedd sero net yn rhan o 46 polisi a gytunwyd arnynt yng Nghytundeb Cydweithio Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru yn 2021. Ymhlith rhai o'r gweithredoedd a gytunwyd arnynt oedd:[14]
- Comisiynu cyngor annibynnol i ymchwilio i lwybrau posibl tuag at sero net erbyn 2035 – y dyddiad targed presennol yw 2050.
- Cwmni ynni sero net – Gweithio tuag at greu Ynni Cymru, cwmni ynni o dan
berchnogaeth gyhoeddus, dros y ddwy flynedd nesaf (o 2021), i ehangu’r gwaith o gynhyrchu ynni
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- What's the difference between net-zero and carbon neutral? Sianel Sustain Life, 2022
- Cynllun Gweithredu Sgiliau Sero Net fideo esboniadol ar Sianel Youtube Addysg Cymru Llywodraeth Cymru 2023
- Cynllun Strategol Sero Net Llywodraeth Cymru 2022
- Addysg, Swyddi a Gwaith yn 2035 - Grŵp Cymru Sero Net yn galw am fewnbwn arbenigol Dr Jennifer Rudd ar wefan Prifysgol Abertawe
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Fankhauser, Sam; Smith, Stephen M.; Allen, Myles; Axelsson, Kaya; Hale, Thomas; Hepburn, Cameron; Kendall, J. Michael; Khosla, Radhika et al. (2022). "The meaning of net zero and how to get it right". Nature Climate Change 12 (1): 15–21. doi:10.1038/s41558-021-01245-w.
- ↑ "Global Warming of 1.5 °C —". Cyrchwyd 31 July 2023.
- ↑ "Net Zero: A short history". Energy & Climate Intelligence Unit (yn Saesneg). Cyrchwyd 17 April 2023.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Net Zero Tracker". netzerotracker.net. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-03-29. Cyrchwyd 17 April 2023.
- ↑ "CAT net zero target evaluations". climateactiontracker.org (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 March 2023.
- ↑ "Big companies keep increasing their climate commitments—especially when governments tell them to". Fortune (yn Saesneg). Cyrchwyd 17 April 2023.
- ↑ "Taking stock: A global assessment of net zero targets". Energy & Climate Intelligence Unit (yn Saesneg). 25 October 2021. Cyrchwyd 29 March 2023.
- ↑ "More companies setting 'net-zero' climate targets, but few have credible plans, report says". AP News (yn Saesneg). 11 June 2023. Cyrchwyd 31 July 2023.
- ↑ "Get Net Zero Right" (PDF). UNFCC.
- ↑ "Evolving regulation of companies in climate change framework laws". Grantham Research Institute on climate change and the environment (yn Saesneg). Cyrchwyd 26 July 2023.
- ↑ "Federal Act on Climate Protection Goals, Innovation and Strengthening Energy Security - Climate Change Laws of the World". climate-laws.org (yn Saesneg). Cyrchwyd 26 July 2023.
- ↑ "Cynllun Strategol Sero Net Llywodraeth Cymru" (PDF). Llywodraeth Cymru. 6 Rhagfyr 2022.
- ↑ "Cynllun Gweithredu Sgiliau Sero Net". Sianel Addysg Cymru yn rhan o Lywodraeth Cymru. 2023.
- ↑ "Y Cytundeb Cydweithio 2021" (PDF). Llywodraeth Cymru. 2021.