Joseph Parry
| Joseph Parry | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 21 Mai 1841  Bwthyn Joseph Parry, Merthyr Tudful |
| Bu farw | 17 Chwefror 1903 Penarth |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Addysg | Doethuriaeth mewn Cerddoriaeth |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | cyfansoddwr |
| Cyflogwr | |
| Arddull | opera |
| Plant | Joseph Haydn Parry |
Cyfansoddwr a cherddor Cymreig oedd Joseph Parry (21 Mai 1841 — 17 Chwefror 1903). Ei enw yng Ngorsedd y Beirdd oedd Pencerdd America; fe'i derbyniwyd i'r Orsedd yn Eisteddfod Aberystwyth yn 1865.
Wedi gweithio mewn pwll glo ac yng ngwaith haearn Cyfarthfa, ymfudodd gyda'i deulu yn 1854 i Pensylfania, UDA, lle gweithiodd mewn melin haearn. Cafodd flas ar astudio cerddoriaeth yno hefyd gan gystadlu mewn eisteddfodau lleol. Cafodd ysgoloriaeth i'r Adran Gerdd Frenhinol yn Llundain a derbyniodd radd MusB yn 1871 gan Brifysgol Caergrawnt. Yn wir, yn 1874 cafodd ddyrchafiad i fod yn Athro cerdd cynta'r coleg. Yna dychwelodd i Gymru i fod yn gyfrifol am Adran gerdd Prifysgol Caerdydd.
Fe'i ganed ym 4 Chapel Row, Merthyr Tudful.[1] Ysgrifennodd lawer o ganeuon enwog, ac yn eu plith y mae: 'Myfanwy', 'Hywel a Blodwen' a'r emyn-dôn 'Aberystwyth' a berfformiwyd gyntaf yn Stryd Portland, Aberystwyth. Cyfansoddodd yr opera gyntaf yn yr iaith Gymraeg, sef Blodwen. Roedd yn gyfansoddwr toreithiog iawn; yn ystod ei oes ysgrifennodd chwech o operâu.
Bu farw ym Mhenarth, Bro Morgannwg yn 1903 a'i gladdu yn Eglwys Sant Awstin ym Mhenarth.
Ysgrifennodd Jack Jones y llyfr Off to Philadelphia in the Morning yn seiliedig ar hanes Joseph Parry.
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod] |
Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon: |
- Evan Keri Evans, Cofiant Joseph Parry (1921)[2]
- Yr Arwr Bach: Hunangofiant Joseph Parry, gol. Dulais Rhys (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 2005)
Ffynnonellau
[golygu | golygu cod]- ↑ Ffederasiwn Amgueddfeydd ac Orielau Celf Cymru[dolen farw]. Adalwyd 6 Mawrth 2013
- ↑ Evans, Evan Keri (1921). . Caerdydd: The Educational Publishing Company, Ltd.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- 'Bachgen Bach o Ferthyr' gan Dulais Rhys Archifwyd 2008-08-28 yn y Peiriant Wayback
- Tudalen Tŷ Cerdd Archifwyd 2019-07-24 yn y Peiriant Wayback
