Iac

Iac
	Iac yn Letdar ger Annapurna, canolbarth Nepal.
Statws cadwraeth
	; Bregus (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Animalia
Ffylwm:	Chordata
Dosbarth:	Mammalia
Urdd:	Artiodactyla
Teulu:	Bovidae
Genws:	Bos
Rhywogaeth:	B. grunniens
Enw deuenwol
	Bos grunniens; Linnaeus, 1766
Cyfystyron
	Poephagus grunniens

Math o fuwch blewog a welir yn yr Himalayas yng nghanol Asia ac yd at Mongolia a Rwsia yw iac (ffurfiau lluosog: iaciaid, iacod)^[2] neu ych crwbi^[2] (Bos grunniens am yr un wedi'i ddofi, Bos mutus am yr anifail gwyllt – gweler isod).

Fel yr awgrymir uchod ceir poblogaeth helaeth o'r iac wedi'i ddofi a rhyw ychydig o rai gwyllt. Yn y 1990au cafwyd sawl prosiect i geisio gwarchod y rhai gwyllt.

Yr enw

Daw'r gair Cymraeg "iac" drwy'r Saesneg yak o'r gair Tibeteg གཡག་(g.yag neu gyag) – sydd mewn Tibeteg yn cyfeirio at y gwryw o'r rhywogaeth. Eu henw ar y fenyw ydy dri neu nak. Mae'r gair Cymraeg, fel y Saesneg, yn cyfeirio at y ddau ryw.

Cyfeiriadau

↑ Harris, R.B.; Leslie, D. (2008). Bos mutus, IUCN 2012, IUCN Red List of Threatened Species. Adalwyd 31 Rhagfyr 2012.
↑ ^2.0 ^2.1 Geiriadur yr Academi, [yak].

[iucn-1] Harris, R.B.; Leslie, D. (2008). Bos mutus, IUCN 2012, IUCN Red List of Threatened Species. Adalwyd 31 Rhagfyr 2012.

[GyA-2] 2.0 ^2.1 Geiriadur yr Academi, [yak].

[1]

[2]