Hwyaden gribog
| Hwyaden gribog Aix galericulata
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Anseriformes |
| Teulu: | Anatidae |
| Genws: | Aix[*] |
| Rhywogaeth: | Aix galericulata |
| Enw deuenwol | |
| Aix galericulata
| |
| |
| Dosbarthiad y rhywogaeth | |
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Hwyaden gribog (sy'n enw benywaidd; enw lluosog: hwyaid cribog) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Aix galericulata; yr enw Saesneg arno yw Mandarin duck. Mae'n perthyn i deulu'r Hwyaid (Lladin: Anatidae) sydd yn urdd y Anseriformes.[1] Dyma aderyn sydd i'w gael yng ngwledydd Prydain ac mae i'w ganfod yng Nghymru.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn A. galericulata, sef enw'r rhywogaeth.[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Asia ac Ewrop.
Caiff ei fagu er mwyn ei hela. Mae'r ceiliog yn darawiadol dros ben, gyda phig coch, cochaidd ar yr wyneb a phorffor ar ei fron. Nid yw'r iar mor darawiadol, gyda phlu brown neu lwyd.
O dde-ddwyrain Asia, yn enwedig Tsieina a Japan y mae'r rhywogaeth yma yn dod. Mae'n hoffi pyllau dŵr cymharol fach mewn fforestydd. Gan fod llawer o'r fforestydd hyn wedi eu dinistrio, mae wedi mynd yn aderyn prin. Credir fod tua mil o barau yr un yn nwyrain Rwsia a Tsieina, ond mae tipyn mwy yn Japan - tua 5,000 o barau.
Oherwydd fod y ceiliog mor hardd, mae'n hwyaden boblogaidd iawn mewn casgliadau o hwyaid dof. O bryd i'w gilydd llwyddodd rhai i ddianc, ac yn ystod yr ugeinfed ganrif mae'r rhain wedi rhoi bodolaeth i boblogaeth o tua 1,000 o barau ym Mhrydain Fawr, sy'n gyfran eithaf sylweddol o boblogaeth y rhywogaeth yma trwy'r byd. Yng Nghymru mae poblogaeth fychan yn magu ar Afon Glaslyn ger Porthmadog er enghraifft.
Maent yn dodwy eu wyau mewn tyllau mewn coed sy'n tyfu'n agos i'r lan. Maent yn bwyta planhigion yn bennaf.
Teulu
[golygu | golygu cod]Mae'r hwyaden gribog yn perthyn i deulu'r Hwyaid (Lladin: Anatidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Hwyaden Ddanheddog | Mergus merganser |  |
| Hwyaden Frongoch | Mergus serrator |  |
| Hwyaden gribog Brasil | Mergus octosetaceus |  |
| Hwyaden gribog Tsieina | Mergus squamatus |  |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
Safonwyd yr enw Hwyaden gribog gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.