[go: up one dir, main page]

Neidio i'r cynnwys

Cynan Meiriadog

Oddi ar Wicipedia
Cynan Meiriadog
Ganwyd305 Edit this on Wikidata
Bu farw395, 421, 392 Edit this on Wikidata
Galwedigaethteyrn, arweinydd milwrol Edit this on Wikidata
TadEudaf Hen Edit this on Wikidata
PriodUrsula, Darerca Edit this on Wikidata
PlantErbin Mawr, Branwaladr, Gadeon Edit this on Wikidata
PerthnasauEudaf Hen, Dionotus Edit this on Wikidata

Un o arweinwyr yr ymfudwyr Brythonig i Lydaw oedd Cynan Meiriadog (Llydaweg: Konan Meriadeg) (bu farw tua 426). Nid oes sicrwydd a oedd yn gymeriad hanesyddol ai peidio. Dywedir ei fod yn fab i Eudaf Hen ac yn frawd i Elen Luyddog.

Mewn rhai ffynonellau Cymreig (er enghraifft Breuddwyd Macsen Wledig ac yng ngwaith Sieffre o Fynwy), roedd Cynan Meiriadog yn gefnder trwy briodas i Macsen Wledig ac yn nai i Octavius. Pan adawodd Macsen am Rufain, gadawodd lywodraeth Llydaw i ofal Cynan a'i filwyr Cymreig.

Mae Cynan yn ymddangos yn stori'r Santes Ursula fel ei darpar ŵr. Dywedir bod Ursula yn dywysoges o deyrnas Dumnonia (Dyfnaint). Ar gais ei thad, hwyliodd am Lydaw i briodi Cynan Meiriadog, gyda 11,000 o wyryfon fel gweinyddesau. Gyrrodd storm wyrthiol hwy'r holl ffordd i draethau Gâl mewn diwrnod, a phenderfynodd Ursula fynd ar bererindod. Merthyrwyd hwy gan yr Hyniaid yn nias Cwlen yn yr Almaen. Dywedir i hyn ddigwydd tua 383.

Cynan yw sylfaenydd traddodiadol Llinach Rohan yn Llydaw.

Yn y traddodiad Cymraeg, datblygodd gymeriad Cynan Meiriadog fel un o'r arweinwyr a uniaethid â'r Mab Darogan, gan amlaf mewn cyplysiad â Chadwaladr. Cyfeirir ato gyda Chadwaladr yn arwain y Cymry a'u cynghreiriaid Celtaidd i fuddugoliaeth ar y Saeson yn y gerdd ddarogan Armes Prydein (tua chanol y 10g) ac mae'n ffigwr amlwg yn y canu darogan canoloesol diweddarach hefyd.