Lapulapu
| Lapulapu | |
|---|---|
- Alang sa dakbayan, tan-awa ang Dakbayan sa Lapu-Lapu. Alang sa isda nga nailhang Lapu-Lapu sa uban, adtoa ang pugapo.
Si Kalipang Pulaka (c. 1491? – 1547?) kun Lapulapu mao ang hari sa pulo sa Mactan, sa Kabisay-an, nailhan isip nahiunang lumad sa kapupud-an sa Pilipinas nga mikontra sa panakop sa mga langyaw. Sa karon, giila siya isip nahiunang bayani sa Pilipinas.[1]
Panagsangka sa Mactan
[usba | usba ang wikitext]Bontag sa Abril 27, 1521, si Lapulapu ug ang mga katawhan sa Mactan, armado og mga pana ug kampilan, miatubang sa kasundalohang Katsila nga gipangunahan ni Fernando Magallanes ang eksplorador nga Portuges. Sa Panagsangka sa Mactan, si Magellan ug daghan sa iyang katawhan napatay.
Mga tradisyon ug impluwensya
[usba | usba ang wikitext]Sumala sa sinulting tradisyon sa Sulu , si Lapulapu usa ka Muslim nga datu,[2] ug nailhan sa ngalang "Kalipang Pulaka".[3]
Sa siglo 19, ang repormistang si Mariano Ponce migamit og alyas, "Kalipulako", isip usa sa iyang sudonim.[4] Ang 1898 Deklarasyon sa Kagawasan sa Pilipinas usab mitawag kang Lapulapu isisp "Hari Kalipulako de Maktan".[5]
Ang mga Sugboanon mipatukod og estatuwa alang kang Lapulapu sa Punta Engaño, Mactan ug miilis sa ngalan sa munisipyo sa Opon ngadto sa Dakbayan sa Lapu-Lapu. Ang mas bag-ong estatuwa gigasa isip regalo gikan sa mga Koreyano sa tuig 2005. Nahimutang kini sa Parkeng Rizal sa Dakbayan sa Manila.[6]
Si Lapulapu mao ang sentral nga pigura sa silyo opisyal sa Philippine National Police[7] and as the main design on the defunct 1-centavo coin circulated in the Philippines from 1967-1974.[8]
Sa unang regular nga sesyon sa Ika-14 nga Kongreso sa Pilipinas, si Senador Richard Gordon mi-introdus og bill nga modeklara sa petsa sa April 27 isip opisyal nga nasodnong pista opisyalm ug tawgon og Adlaw ni Lapu-Lapu.[9]
Usa ka matang sa isda nga grouper nga lumad sa Pilipinas gitawag og "lapu-lapu"[10] sa Katagalogan ug sa Iningles apan gitawag ug mas nailhan isip pugapo sa Kabisay-an ug Mindanao.
Duha ka pelikulang Pilipino, parehong gititulong Lapu-Lapu, nahimo alang kaniya - ang naunan sa tuig 1955[11] ug ang ikaduha sa tuig 2002.[12] Ang naulahi gibidahan nila Lito Lapid ug Joyce Jimenez.[12]
Ang Chief Lapu Lapu cocktail usa ka ilimnong makahubog nga gingalan pod gikan niya.[13][14]
Mga Reperensiya
[usba | usba ang wikitext]- ↑ Zaide, Sonia M. (1994). The Philippines:A Unique Nation. All Nations Publishing Co., Inc. pp. 83–84. ISBN 971-642-005-6.
- ↑ "Lapu-Lapu and the Battle of Mactan". The Manila Bulletin Online. 2001. Retrieved 2008-07-09.
- ↑ Ang, Josiah C. "Historical Timeline of the Royal Sultanate of Sulu Including Related Events of Neighboring Peoples". Retrieved 2008-07-11.
- ↑ "Bulacan, Philippines: General Info: Heroes and Patriots: Mariano Ponce". Retrieved 2008-08-01.
- ↑ Kalaw, Maximo M. (2005). "Appendix A: Act of the Proclamation of Independence of the Filipino People (Spanish-to-English translation culled from John Taylor's Philippine Insurgent Records)". The development of Philippine politics. University of Michigan Library.
Hernando de Magallanes, who arrived upon the shores of Cebu, ...was killed in the battle which took place on said shores, to which he was provoked by King Kalipulako de Maktan, who was suspicious of his bad intentions...
{{cite book}}:|access-date=requires|url=(help); Unknown parameter|chapterurl=ignored (help); Unknown parameter|origdate=ignored (|orig-date=suggested) (help) - ↑ "Gordon, Garcia recall victory at Mactan, honor Lapu-Lapu". Retrieved 2008-07-09.
- ↑ "PNP Seal Symbolism". Retrieved 2008-06-09.
- ↑ "American Numismatic Society". Retrieved 2008-06-10.
- ↑ Gordon, Richard J. "An Act to declare [[April 27]] of every year as a special non-working holiday throughout the country to commemorate the victory of Lapu-Lapu and his men over the Spaniards led by Fernando Magallanes..." (PDF). Retrieved 2008-07-11.
{{cite web}}: URL–wikilink conflict (help) - ↑ "Lucky lapu-lapu, ATV, boatmen and rice". GMANews.tv. 2008-04-12. Retrieved 2008-06-09.
{{cite news}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "Lapu-Lapu (1955)". Retrieved 2008-06-10.
- ↑ 12.0 12.1 "Lapu-Lapu (2002)". Retrieved 2008-06-10.
- ↑ "Cocktail of the Day: Chief Lapu Lapu". Retrieved 2008-06-09.
- ↑ Williams, Nicole Prentice. "Locals Only". Retrieved 2008-06-09.
Kinutlong Basahonon
[usba | usba ang wikitext]- Agoncillo, Teodoro A. Magellan and Lapu-Lapu. Fookien Times Yearbook, 1965, p. 634.
- Alcina, Francisco, Historia de las Islas e Indios de Bisaya, MS 1668.
- Correa, Gaspar, Lendas de India, Vol. 2, p. 630.
- Cruz, Gemma, "Making Little Hero of Maktan."
- Estabaya, D. M., 445 Years of Lapu-lapu, Weekly nation 1: 26-27, April 25, 1966.
- Pigafetta, Antonio, Primo Viaje en Torno al Globo Terraqueo, Corredato di Notte de Carlo Amoteti, Milano, 1800.
Galeriya
[usba | usba ang wikitext]-
Lapu-Lapu is a central figure in the seal of the Philippine National Police -
Lapu-Lapu on the 1-centavo coin (no longer in circulation)
