Kozarac
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Kozarac | |
|---|---|
naselje | |
 | |
  Kozarac | |
| Koordinate: 44°58′28″N 16°50′23″E / 44.974387°N 16.83969°E | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Prijedor |
| Površina | |
| • Naseljeno mjesto | 4,69 km2 |
| Stanovništvo (2013) | |
| • Naseljeno mjesto | 4.397 |
| • Naseljeno mjesto (gustoća) | 937,53 /km2 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 79202 |
| Pozivni broj | (+387) 52 |
| Matični broj | 218189[1] |
| Matični broj grada | 20486 |
| Veb-sajt | Kozarac.ba |
Kozarac je naseljeno mjesto u gradu Prijedoru, Bosna i Hercegovina.
Historija
[uredi | uredi izvor]
Kozarac se prvi put spominje u pisanim dokumentima 1334, pod imenom Kozara (Cazara, Kotzura). Već 1360. postaje slobodni kraljevski grad. Cijelim pomenutim razdobljem Kozarac je bio središte Sanske župe.
Tokom 14. i 15. vijeka teritorijom Sanske župe su naizmjenično upravljali bosanski i ugarski kraljevi. Godine 1518, Kozarac je kao i ostatak Bosanske krajine osvojen od strane Osmanskog carstva. Svoj najveći procvat Kozarac doživljava tokom osmanske vlasti, koja je sa manjim prekidima trajala 360 godina (1518–1878). U razdoblju od 1687. do 1835. Kozarac je administrativno-upravno i sudsko središte istoimene kapetanije.
Dana 7. aprila 1851. Kozarac je osvojio, a potom i zapalio Omer-paša Latas.
Vrijeme višestoljetne osmanske vladavine završava 6. septembra 1878. kada su austro-ugarske trupe zaposjele Kozarac i susjedni Prijedor. Tokom vladavine Austro-Ugarske monarhije Kozarac je polako počeo da gubi značaj koji je imao za vrijeme osmanske vladavine Bosnom i Hercegovinom.
U 16. vijeku, Kozarac je bio zanatsko mjesto i urbani centar u ovoj regiji sjevero-zapadnog dijela BiH. U decembru 1910. u Kozarcu je otvorena prva ženska škola koju je pohađalo preko 30 učenica.
Aprila i maja 1992. Kozarac je opkoljen od JNA i jedinica Srpske Republike Bosne i Hercegovine, a 24. maja 1992. i napadnut.[2] Nakon pada 26. maja, preživjelo stanovništvo Kozarca deportovano je u logore Omarska, Keraterm i Trnopolje. Juna 1992. Kozarac je opljačkan i popaljen, a njegovi stanovnici koji su preživjeli logorske torture, protjerani. Preko 1800 Kozarčana se vodi kao nestali ili ubijeni u toku rata u Bosni i Hercegovini.
Privreda
[uredi | uredi izvor]Zbog povoljnog geografskog položaja, klimatskih uslova, kao i velikog prometa ljudi u turističkoj sezoni, Kozarac i okolina su plodno tlo za turizam, trgovinu, poljoprivredu, ugostiteljstvo, šumarstvo i drvopreradu, ribolov i lovni turizam. Ovome uveliko doprinose povoljne geografsko-klimatske odlike kao što su plodno zemljište u potkozarskoj dolini (takozvana "kozaračka Posavina"), velike šumske površine na Kozari, ribnjak "Saničani" (površine 20 kvadratnih kilometara), veliki broj sunčanih dana u godini, učestale padavine i blage zimske temperature. Jake saobraćajne veze (magistralni put, obližnja željeznička stanica, najbliži aerodrom udaljen 50 km) kao i blizina Hrvatske i Slovenije, čine ovo mjesto pogodnim za otvaranje proizvodnih pogona i proizvodnju robe namijenjenu za izvoz. Navedene prednosti, kao i niski troškovi proizvodnje doveli su već dvije inostrane firme u Kozarac (hrvatska "Nova Ivančica" (2007) i austrijski "Austronet" (2008).
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Do 1963. Kozarac je bio centar istoimene općine koja biva pridružena općini Prijedor.
| Sastav stanovništva – naselje Kozarac | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[3] | 1991.[4] | 1981.[5] | 1971.[6] | 1961.[7] | |||
| Osoba | 4 397 (100,0%) | 4 045 (100,0%) | 3 527 (100,0%) | 2 988 (100,0%) | 2 480 (100,0%) | ||
| Bošnjaci | 4 306 (97,93%) | 3 740 (92,46%)1 | 3 107 (88,09%)1 | 2 715 (90,86%)1 | 936 (37,74%)1 | ||
| Srbi | 42 (0,955%) | 96 (2,373%) | 82 (2,325%) | 124 (4,150%) | 314 (12,66%) | ||
| Hrvati | 8 (0,182%) | 35 (0,865%) | 27 (0,766%) | 38 (1,272%) | 48 (1,935%) | ||
| Nepoznato | 8 (0,182%) | – | – | – | – | ||
| Albanci | 7 (0,159%) | – | 11 (0,312%) | 11 (0,368%) | 2 (0,081%) | ||
| Ukrajinci | 7 (0,159%) | – | – | – | – | ||
| Muslimani | 7 (0,159%) | – | – | – | – | ||
| Nisu se izjasnili | 7 (0,159%) | – | – | – | – | ||
| Ostali | 3 (0,068%) | 57 (1,409%) | 39 (1,106%) | 55 (1,841%) | 26 (1,048%) | ||
| Bosanci | 2 (0,045%) | – | – | – | – | ||
| Jugoslaveni | – | 117 (2,892%) | 254 (7,202%) | 36 (1,205%) | 1 143 (46,09%) | ||
| Crnogorci | – | – | 6 (0,170%) | 8 (0,268%) | 4 (0,161%) | ||
| Slovenci | – | – | 1 (0,028%) | 1 (0,033%) | 6 (0,242%) | ||
| Mađari | – | – | – | – | 1 (0,040%) | ||
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Glavna Čaršija Kozarca, Glavni Trg -
Spomen Obilježje u Kozarcu
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Sistematski spisak općina i naseljenih mjesta u Bosni i Hercegovini" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 5. 3. 2016. Pristupljeno 22. 4. 2016.
- ^ Battiata, Mary (1992-11-02). "A TOWN'S BLOODY 'CLEANSING'". Washington Post (jezik: engleski). ISSN 0190-8286. Pristupljeno 2024-01-21.
- ^ "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano s originala, 7. 4. 2021. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 83)" (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 22. 4. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 4. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 4. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 4. 2016.
