Kosti grane šake
| Grana šake ( Ossa metacarpalia) | |
|---|---|
 Grana šake (crvena): Lijeva šaka – prednja (dlanska) strana | |
 Pet numeriranih kostiju grane šake – lijava šaka, prednja (dlanska ili palmarna) strana | |
| Detalji | |
| Porijeklo | Kosti korijena šake zgloba šake |
| Insertion | Prokimalni članci prsta |
| Identifikatori | |
| MeSH | D050279 |
| TA98 | A02.4.09.001 |
| TA2 | 1264 |
| FMA | 71336 |
| Anatomska terminologija | |
Kosti grane šake ili metakarpus – u ||anatomija|anatomiji čovjeka]] – formiraju srednji dio skeleta šake, između falangi (članaka) prstiju i kostiju korijena šake šakinog zgloba, koji predstasvlja vezu sa podlakticom. Kosti grane šake su ekvivalenti kostima grane stopala.[1][2][3][4]
Struktura
[uredi | uredi izvor]
Kosti grane šake formiraju poprečni luk na koji su pričvršćene kosti krutog reda distalnih kostiju korijena šake. Periferne metakarpusne kosti (palca i malog prsta) čine strane peharastog dlanskog luka, kako bi bile na okupu da prodube ovu konkavnost. Metakarpusna kost kažiprsta je najčvršće fiksirana, dok se palčana kost grane šake zglobljava sa trapezastom i djeluje nezavisno od drugih. Sredinom grane šake su čvrsto ujedinjeni na unutrašnjoj strani korijena šake, blokirajući elemente kostiju u svojoj bazi. Prstenasti oblici grane šake su prelazni elementi koji su polunezavisni od grane.
Svaka kost grane šake ima tijelo i po dva nastavka (glavu i bazu).
Tijelo
[uredi | uredi izvor]Tijelo (osovina) je prizmoidnog oblika i zakrivljeno, tako da je konveksno u uzdužnom smjeru iza, a konkavno naprijed. To uključuje tri površine: medijalnu, bočnu i leđnu.
- Medijalna i bočna površina su konkavne, za pričvršćivanje mišića musculi interossei, a međusobno su odvojene istaknutim prednjim grebenom.
- Leđna površina je u dvije distalnom trećine glatka, trokutasta, spljoštena na onom području koje je pokriveno oblogom tetive ekstenzorskog mišića. Ova površina je omeđena dvjema linijama, koje započinju u malim kvržicama koje se nalaze na obje strane digitalnog ekstremiteta, a polazi prema gore, konvergirajuči i susreće se na izvjesnoj udaljenosti iznad centra kosti u obliku grebena koji se proteže duž ostatka leđne površine do karpusnog nastavka. Ovaj greben odvaja dvije kose površine za pričvršćivanj musculi interossei dorsales.
- Kvržice na ekstremitetima prsta vežu kolateralne ligamente metakarpofalangnih zglobova.
Baza
[uredi | uredi izvor]Baza ili ekstrmitet grane šake (basis) je kockastog oblika. Šira je na zadnjoj nego prednjoj strani: zglobljava se sa kostima korijena šake i okolnim kostima grane šake. Leđna i dlanska površina su grube, za pričvršćivanje ligamenata.
Glava
[uredi | uredi izvor]Glava ili digitalni ekstremitet (capitulum) ili vrat po ICD-9 kodiranju, predstavlja duguljastu površinu, koja je izrazito konveksnija od pretkdne, manje poprečna i spljoštena, s jedne na drugu stranu. Zglobljava se sa proksimalnim člankom. On je širi, a proteže se dalje prema gore, više na dlanski nego na leđni aspekt i nije više u antero-posteriornom usmjerenju, nego u poprečnom promjeru. Na obje strane glave je kvrga za pričvršćivanje kolateralnih ligamenata u metakarpofalangnom zglobu.
Poleđinska površina je široka i glatka, a podržava tetive ekstenzorakih mišića. Dlanska površina je udubljena u sredini linije za prolazak fleksorskih tetiva, a označena je na obje strane zglobnim uzvisinama, kontinuirano s terminalom zglobnom površinom.
Zglobljavanje
[uredi | uredi izvor]Osim metakarpofalangnog zgloba, kosti grane ruke se zglobjavaju preko karpometakarpnog zgloba na sljedeći način:
- Prva se zglobljava sa trapezastom kosti;
- Druga kost grane šake sa trapezoidnom, glavičastom i trećom metakarpusnom;
- Treća s glavičastom i drugom i četvrtom kosti korijena šake;
- Četvrta s glavičastom, kukastom i trećom i petom kosti grtane šake, a
- peta sa kukastom i četvrtom grane šake.
Hvatišta
[uredi | uredi izvor]- Musculus extensor carpi radialis longus/Extensor carpi radialis brevis: Oba imaju kvatište na bazi druge (II) kosti grane šake. Pomažu u ekstenziji i radijalnoj fleksiji zgloba šake.
- Musculus extensor carpi ulnaris: Hvatište je na bazi pete (V) kosti grane šake. OExtends and fixes wrist whbavlja ekstenziju i lakatnu fleksiju zgloba šake.
- Musculus abductor pollicis longus: Hvatište je na trapezastij i bazi prve (I) kosti grane šake. Odmiče palac u prednjoj ravni; zadužen za njegovu ekstenziju u karpometakarpusnom zglobu.
- Musculus opponens pollicis: Hvatište na prvoj (I) kost grane šake; fleksija metakarpusne prve (I) kosti, kao oponent palca sa vrhovima prstiju.
- Musculus opponens digiti minimi: Hvatište je na medijalnoj površini pete (V) metakarpusne kosti; flektira metakarpusnu V kost u karpometakarpusnom zglobu, kada mali prst kreće u opoziciju vrha palca; produbljuje dlan šake.[5]
Klinički značaj
[uredi | uredi izvor]Urođeni poremećaji
[uredi | uredi izvor]Četvrta i peta kost grane šake se obično "smanjuju" ili skraćuju, u poremećajima zvanim pseudohipoparatroidizam i pseudopseudohipoparatiroidism. Slijepa četvrta kost grane šake, sa normalnomm petom kostil, može označavati Turnerov sindrom. Zatvorene kost grane (posebno četvrta) su simptom za Nevoidni sindrom karcinoma baznih ćellija.
Frakture
[uredi | uredi izvor]Vrat kostiju grane šake (u tramziciji između tijela i glave kosti), obično je mjesto bokserskih fraktura.
Ostale životinje
[uredi | uredi izvor]Kod četveronožnih životinja, kosti grane šake čine dio šape, a često smanjenom broju, odgovarajući na broj nožnih prstiju. U digitigrada i unguligrada, ove kosti su znatno proširirene i ojačane, formirajući dodatni segment u ekstremitetu, čija funkcija obično povećava brzinu životinje. U oba slučaja, kod ptica i slijepih miševa, kosti grane šake čine dio krila.
Dodatne slike
[uredi | uredi izvor]-
Grana lijeve šake (crvena) -
Snimak X-zracima desne šake sa palcem lijevo -
Višestruke frakture grane šake -
Snimak X-zracima dječije lijeve šake -
Mikro-radiografija šake ljudskog embriona od osam sedmica -
Desna šaka – duboka disekcija, prednja (dlanska) strana -
Desna šaka –duboka disekcija, poleđinska (dorzalna) strana
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Campbell N. A.; et al. (2008). Biology. 8th Ed. Person International Edition, San Francisco. ISBN 978-0-321-53616-7. Eksplicitna upotreba et al. u:
|author=(pomoć) - ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Korene Z., Hadžiselimović R., Maslić E. (2001). Biologija 8. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 9958-10-396-6.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
- ^ Saladin, Kenneth S. "Capt. 10." Anatomy & Physiology: the Unity of Form and Function. Dubuque: McGraw-Hill, 2010. 361-64. Print.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]