Fillokladus
| Fillokladus | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Cins: Fillokladus |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Fillokladus (lat. Phyllocladus) — bitkilər aləminin i̇ynəyarpaqlılar şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin araukariyalar dəstəsinin podokarpkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Botaniki xarakteristikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tumurcuq və ya budaqları şəklini dəyişərək yarpaq formasını alır və fotosontintez funksiyasını yerinə yetirir[3].
Etimalogiyası və morfologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Phylloclade" termini Yeni Latıncada olan phyllocladium sözündəndir, Yunancada phyllo-yarpaq və clados-budaq sözlərindən yaranmışdır. "Phylloclade" və "cladode" terminləri dəyişkəndir. Hamı onların yarpaq formasında budaqlar olduğunu və fotosintetik funksiya daşadıqları ilə razıdırlar. Bir tərifdə göstərilir ki, fillokladi, yarpaqlara çox bənzəyən və funksiyasını yerinə yetirən cladodlardır[4]. Məsələn: Hirkan bigəvəri (Ruscus hyrcanus), tikanlı bigəvər (Ruscus aculeatus) eləcə də bəzi qulançar növlərdə rast gəlinir.
Alternativ bir tərifə görə, kladotlar məhdud böyüməsi ilə fərqlənir və yalnız bir və ya iki buğumarasını əhatə edir[5]. Bu tərifə görə ən çox yarpağa bənzər quruluşlar fillokladi deyil, klododlardır.
Başqa bir tərifdə "phyllocladi" çoxlu buğum və ya buğumarası olan bir yarpağa bənzər gövdə və ya budağın bir hissəsi, "cladode" isə filloklaidin ayrıca buğumarası mənasında istifadə olunur[6].
Fillokladiya ümumiyyətlə modifikasiya etmiş budaq kimi təsvir edilsə də, müasir tədqiqatlarda yarpaqlar və budaqlar arasında aralıq olduğu göstərmişdir[7]. Molekulyar-genetik tədqiqatlar bunu təsdiqlədi. Məsələn, Hirayama et al. (2007) Ruscus aculeata-dakı fillokladi "tumurcuq və ya yarpaq üçün homoloji deyil, əksinə cüt orqan olduğunu" göstərir ki, özündə tumurcuq və yarpaq qalıqlarını birləşdirir[8]. Fillokladiya Briofillum və Kalanxoye bitkisində də əmələ gəlir.
Oxşar quruluşlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Aristate-nin yarpaqları sərt bir nöqtə ilə bitir və ya əsas yarpaq damarına kimi davam edə bilir; bu fillaklodi/ kladod budağının ucunu xatırladır.
- Epifili: çiçəklər və meyvələr "yarpağın üzərində" inkişaf edir[9]. Bir budaq və yarpaq bir-biri ilə birləşir. Helwingia misalında.
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Heterotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Brownetera Rich. ex Tratt.
- Thalamia Spreng.
Növləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Phyllocladus aspleniifolius (Labill.) Hook.f.
- Phyllocladus hypophyllus Hook.f.
- Phyllocladus toatoa Molloy
- Phyllocladus trichomanoides D.Don
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Australian Plant Name Index (ing.).
- ↑ Maarten J.M. Christenhusz, Reveal J. L., Farjon A., Gardner M. F., Mill R. R., Chase M. W. A new classification and linear sequence of extant gymnosperms (ing.). // Phytotaxa Magnolia Press, 2011. Vol. 19, Iss. 1. P. 55–70. ISSN 1179-3155; 1179-3163 doi:10.11646/PHYTOTAXA.19.1.3
- ↑ Karasev, E. V.; Krassilov, V. A. (2007). "Late Permian phylloclades of the new genus Permophyllocladus and problems of the evolutionary morphology of peltasperms". Paleontological Journal. 41 (2): 198–206
- ↑ Goebel, K.E. v. (1969) [1905]. Organography of plants,especially of the Archegoniatae and Spermaphyta. Part II, Special Organography.New York: Hofner publishing company. p. 448
- ↑ Bell, A.D. (1997). Plant form: an illustrated guide to flowering plant morphology. Oxford, U.K.: Oxford University Press.
- ↑ Beentje, Henk (2010). The Kew Plant Glossary. Richmond, Surrey: Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 978-1-84246-422-9 p. 87.
- ↑ Cooney-Sovetts, C.; Sattler, R. (1987). "Phylloclade development in the Asparagaceae: an example of homeosis". Botanical Journal of the Linnean Society. 94 (3): 327–371. doi:10.1111/j.1095-8339.1986.tb01053.x
- ↑ Hirayama; et al. (2007). "Expression patterns of class 1 KNOX and YABBY genes in Ruscus aculeatus (Asparagaceae) with implication for phylloclade homology". Development Genes and Evolution. 217 (5): 363–372. doi:10.1007/s00427-007-0149-0. hdl:2297/5483. PMID 17429685
- ↑ Dickinson, T.A. (1978). "Epiphylly in angiosperms". The Botanical Review. 44 (2): 181–232. doi:10.1007/bf02919079