Préstamu llingüísticu

Préstamu llingüísticu
pallabra

Un préstamu llingüísticu ye una pallabra, morfema o espresión d'un idioma que ye afecha a otru idioma. De cutiu resulta de la influencia cultural de los falantes del primer idioma sobro los del segundu. Cuando l'elementu emprestáu ye una pallabra léxica, de normal un axetivu, un nome o un verbu, falamos de préstamu léxicu. El préstamu léxicu ye de lloñe el más frecuente de toos, pero tamién esiste'l préstamu gramatical, qu'asocede especialmente cuando un númberu importante de falantes billingües de les dos llingües usen partícules, morfemes y elementos non léxicos d'una llingua cuando se fala la otra. Otru fenómenu similar ye'l calcu semánticu, nel cual anque nun se toma una espresión lliteral d'otru idioma, sí toma nel so significáu.

Préstamu léxicu

El préstamu léxicu ye lingüísticamente distintu d'otru fenómenu de llingües “en contautu llamáu calcu léxicu. Nel primer casu, la forma fonética orixinal ye a cencielles amoldada a la fonoloxía de la llingua receptora ensin interpretación o traducción. Nel segundu casu esiste una adautación semántica, interpretación o traducción de los morfemes que componíen la forma orixinal.

El términu préstamu ta coles mesmes rellacionáu col términu estranxerismu: un préstamu ye un estranxerismu incorporáu al sistema llingüísticu d'una llingua determinada.

Tamién podemos falar de préstamu pa referinos a pallabres que dientro d'una mesma llingua pasen d'una xíriga especializada al rexistro estándar o viceversa.

Clasificación de los préstamos léxicos

Nos préstamos llingüísticos puen estremase en cuatro tipos, según el grau d'adautación y necesidá de la pallabra:

• Estranxerismos. Son pallabres orixinales d'otres llingües que se pronuncien na llingua receptora con delles adautaciones fonétiques propies de la mesma. Cola introducción de la escritura, delles pallabres más qu'afaese a la pronunciación orixinal afacer a cómo la ortografía orixinal ye lleida na llingua receptora; anque dende un puntu de vista llingüísticu esa distinción ye intrescendente a la de clasificar un términu como estranxerismu. Los estranxerismos puen estremase amás convencionalmente en:
  • estranxerismos non afechos. Son pallabres orixinaries d'otres llingües que nun s'afixeron a la ortografía de la llingua receptora. Tocantes a la so pronunciación, depende de la conocencia de la llingua d'orixe que tenga'l falante. Dellos exemplos de estranxerismos non afechos n'español son: hardware, eau de toilette, pizza, holding.
  • estranxerismos afechos. Estranxerismos que s'afixeron a les regles de la llingua receptora. Dellos exemplos en castellán son: fútbol < football, chalé < xalé, gol < goal, aparcar < park, yogur < yoghurt.
  • xenismo ye un estranxerismu que fai referencia a una realidá ayena a la llingua y a la comunidá receptora, que nun tien un equivalente. Dellos exemplos n'español son: lord, samurái/samuray, sir, burka, ayatolá, talibán, yihad, sari, troika.
• Calcos semánticos, cópiense pallabres d'orixe estranxeru col léxicu de la mesma llingua. Dellos exemplos n'español son xardín d'infancia, que ye un calcu del alemán Kindergarten; hora feliz, calcu de happy hour; asesín en serie, calcu de serial killer.

Estranxerismos

Les comunidaes idiomátiques tomen formes léxiques d'otres llingües, pa describir realidaes que nuna cultura apaecen per primer vegada, pero na otra son frecuentes y yá tienen un términu forxáu, términos emprestaos o préstamos léxicos. Asina, por casu, los conquistadores españoles entraron en contautu n'América con fenómenos que bautizaron utilizando pallabres indíxenes como hamaca, pataca, maíz, furacán, cacique, hule o tabacu. L'espectáculu d'esnudase con gracia, que nun tenía equivalente nel costumes de los países de fala española, esixó'l crudu anglicismu strip-tease ya inversamente, los franceses usaron el calcu semánticu o traducción de la pallabra española olla podre pa describir el platu de cocina d'esi orixe que llamen pot-pourri, pallabra que volvió a España como términu popular pa denominar lo que ye variopinto y multiforme, popurrí.

Préstamu gramatical

Suel producise en comunidaes llingüístiques con un altu grau de billingüismu. Munchos de les traces comunes de les árees llingüístiques podríen ser resultáu del préstamu gramatical; por casu, nel área llingüística balcánica delles llingües de subfamilies distintes ya inintelixibles ente sí tienen artículos pospuestos y oraciones subordinaes con complementador.

Referencies

• (De les seiciones “Tipos” y “xénesis”): Apuntes UCM.
• (De la seición “Categoríes”): Appel, R. & Muysken, P., Billingüismu y contautu de llingües, Ariel, Barcelona, 1996.