[go: up one dir, main page]
Saltar al conteníu

Dolly Parton

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Dolly Parton
Vida
Nacimientu Pittman Center (es) Traducir, 19 de xineru de 1946[1] (78 años)
Nacionalidá Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Residencia Tennessee
Llingua materna inglés d'Estaos Xuníos
inglés
Familia
Padre Robert Lee Parton
Madre Avie Lee Caroline Owens
Casada con Carl Thomas Dean (1966 – )
Hermanos/es
Estudios
Llingües falaes inglés[2]
Oficiu guitarrista, cantante de country (es) Traducir, actriz, cantautora, banjista (es) Traducir, autobiógrafa, empresaria, actriz de televisión, Multiinstrumentista (es) Traducir, músico country (es) Traducir, productora musical, actriz de voz, productora de cine, guionista, compositora, compositora de cantares, actriz de cine, artista d'estudiu
Llugares de trabayu Nashville
Trabayos destacaos All I Can Do
I Will Always Love You
Jolene
Premios
Nominaciones
Influyencies Loretta Lynn, Porter Wagoner, Dock Boggs, Janis Martin, Kitty Wells, Roy Acuff, Tammy Wynette, Maddox Brothers and Rose, Wanda Jackson, Woody Guthrie, Molly O'Day (es) Traducir, Bill Monroe, Hank Williams, June Carter Cash, Patsy Cline, Roy Rogers, Carter Family, Tom Paxton y Willie Nelson
Xéneru artísticu Country
balada
Góspel
bluegrass (es) Traducir
country pop (es) Traducir
pop
Mena de voz sopranu
Instrumentu musical guitarra
banyo (es) Traducir
autoarpa (es) Traducir
voz
Discográfica Asylum Records
Columbia Records
Decca Records
Goldband Records (es) Traducir
Mercury Records
Monument
RCA
RCA Nashville
Rising Tide Records (es) Traducir
Sugar Hill Records (es) Traducir
Warner Bros. Records
IMDb nm0000573
dollyparton.com
Cambiar los datos en Wikidata


Dolly Rebecca Parton (19 de xineru de 1946, Pittman Center (es) Traducir) ye una cantante, compositora, actriz, productora, escritora, filántropa y empresaria d'Estaos Xuníos. Figura importante de la música country mientres más de cuatro décades, Parton ye considerada una innovadorasobremanera polos sos trabayos de les décades de 1970 y 1980 y pol so peculiar voz; faise referencia a ella frecuentemente como «la Reina del country».[12]

A pesar de llanzar un álbum (Hello, I'm Dolly) y dellos senciellos enantes, Parton consiguió notoriedá a finales de 1967, cuando se xunió al programa de televisión presentáu pol músicu Porter Wagoner.[13] Al pie de Wagoner, formó una de les pareyes de compositores más esitoses del sieglu XX, reconocida como la más comercialmente esitosa y críticamente aclamada na historia de la música country. Cuando'l dúu empezó a desintegrarse hasta la so disolución en 1976, Parton solidificó la so carrera como solista, marcada por dellos álbumes aclamaos pola crítica, incluyendo Jolene y All I Can Do, y cantares d'iconos como «Jolene» y «I Will Always Love You». Esta postrera algamaría ésitu planetariu dos décades dempués, interpretada por Whitney Houston.

Parton consiguió, en 1977, el so primer ésitu dientro del country pop, gracies al so senciellu «Here You Come Again», perteneciente al so discu Here You Come Again, que llogró vender más d'un millón de copies, cifra qu'algamaron delles de les sos siguientes grabaciones. Llogró númberos unu n'América del Norte col senciellu «9 to 5» y el so correspondiente álbum, 9 to 5 and Odd Jobs. Collaboró con Kenny Rogers nel númberu unu de les llistes de venta «Islands in the Stream» para, pocu dempués, volver consiguir ésitu comercial dientro del country tradicional colos sos discos Trio (1987), que grabó xunto a Linda Ronstadt y Emmylou Harris, y White Limozeen (1989), del que s'estrayxeron senciellos como «Why'd You Come in Here Lookin' Like That» y «Yellow Roses». De la mesma, dio en dedicase a filmar películes pa Hollywood y bandes sonores, dalgunes d'elles valoraes pola crítica.

Dempués de disparejos ésitos comerciales a lo llargo de tola década de 1990, Parton confundió tanto a los críticos como a los sos siguidores col discu The Grass Is Blue, el primeru d'una triloxía d'álbumes de bluegrass que llanzó sol respaldu del sellu independiente Sugar Hill Records ente 1999 y 2002. Toos estos álbumes entraron nel Top 10 británicu, amás de que recibieron aponderamientos de la crítica. Dempués d'esto, siguió esperimentando con distintos estilos musicales, incluyendo gospel, adult contemporary, pop, rock y folk-rock.[13]

A lo llargo de la so carrera, Parton foi reconocida y honrada poles sos composiciones, interpretaciones y grabaciones. Los sos discos valiéron-y siete premios Grammy, según delles nominaciones a los Globos d'Oru y a los premios de l'Academia, y el so nome topar nel Salón de la Fama de Compositores de Nashville y el Salón de la Fama de los Compositores. En total, toles sos ventes superen los 100 millones d'álbumes, lo cual convirtióse nuna de les artistes que más discos vendió a lo llargo de la historia. En 2004, la revista Rolling Stone asítiase nel puestu númberu 73 de la so llista de los meyores cantantes de tolos tiempos.[14]

Biografía

[editar | editar la fonte]

1946–1979: Primeros años

[editar | editar la fonte]

Dolly Parton nació'l 19 de xineru de 1946 en Sevierville, Tennessee. Fía de Robert Lee Parton y Avie Lee Owens, ye la cuarta de doce hermanos. Los sos hermanos son: Willadeene "Will" Parton (poeta), David Parton, Denver Parton, Robert "Bobby" Parton, Stella Parton (cantante), Cassandra "Cassie" Parton, Larry Parton (quien morrió pocu dempués de nacer), Randy Parton (cantante), los ximielgos Floyd Parton (compositor) y Freida Parton, y Rachel Dennison (actriz).[15][16]Según lo que dixo ella mesma, la so familia yera "probe y puerca".[16] Vivíen nuna rústica cabaña d'una sola habitación en Great Smocky Mountains, cerca de Locust Ridge. Los padres de Dolly yeren feligreses de la ilesia Asamblea de Dios, una denominación Pentecostal, y la música formaba parte de la so esperiencia na ilesia.[17]

Parton empezó a demostrar interés pola música a bien temprana edá. Ingresó al ámbitu musical en 1955 cantando en programes de radio de la estación WIVK Radio y nel programa de televisión The Cas Walker Show, que emitíase en direuto dende la ciudá de Knoxville. Poco dempués robló un contratu col sellu discográficu Goldband Records y en 1959 publicó'l so primer senciellu, tituláu «Puppy Love», ensin algamar l'ésitu. Nesi mesmu añu apaeció per primer vegada nel ciclu Grand Ole Opry, un conocíu programa de música country. Ellí conoció a Johnny Cash, quien vio'l potencial que tenía la voz de Parton y nun duldar n'animala a escorrer los sos suaños.[18]

Parton treslladóse a Nashville, Tennessee, nel añu 1964, un día dempués de rematar los sos estudios nel colexu secundariu.[19] Ellí instalóse na casa del so tíu Bill Owens, un músicu que la ayudar a ingresar al circuitu musical de Nashville. Mientres la dómina, Parton compunxo cantares con influencies de xéneros country y folk pa los cantantes Hank Williams y Skeeter Davis.[20]

A finales de 1965, Parton robló un contratu col sellu discográficu Monument Records. Primeramente los executivos de la discográfica intentaron presentala como cantante pop. El so primer senciellu, "Happy, Happy Birthday Baby", nun llegó a entrar nes llistes d'ésitos.[21] Alcordaron entós que se dedicara a la música country, dempués de que compunxera la tema "Put It Off Until Tomorrow" para Bill Phillips.[22] Anque participó nes harmoníes de "Put It Off Until Tomorrow", nun apaeció nos creitos. Pela so parte, el cantar llegó al sestu puestu de les llistes country en 1966.[23]

El so siguiente senciellu foi "Dumb Blonde", cantar compuestu por Curly Putman qu'algamó'l puestu 24 de les llistes country en 1966. A empiezos de 1967, publicó un senciellu tituláu "Something Fishy", que llegó a la posición númberu 17 de les llistes country. Dambes temes ayudaron a la publicación del so primer álbum d'estudiu, Hello, I'm Dolly. Gran parte de los cantares incluyíos nél fueron compuestes por Parton y Bill Owens. L'álbum llogró escasu ésitu comercial, polo que Monument Records rescindió'l so contratu.[24]

1967–1974: Con Porter Wagoner

[editar | editar la fonte]

Les perspectives de la carrera musical de Parton empezaron a ameyorar cuando en 1967 aceptó xunise al programa selmanal de música country de Porter Wagoner y al roblar un contratu discográficu con RCA Victor.[25] Darréu, ella y Wagoner empecipiaron una esitosa trayeutoria como dúu, sumando les carreres que dambos teníen como solistes.[26] El primer senciellu que publicaron xuntos foi "The Last Thing on my Mind", una nueva versión del cantar interpretáu orixinalmente por Tom Paxton. Llegó al top 10 de les llistes country a finales de 1967 y formó parte del primer álbum d'estudiu que llanzaron xuntos, llamáu Just Between You And Me. Permaneció nel programa de Wagoner y siguió grabando duetos con él mientres siete años más.[26]

Parton llanzó'l so segundu álbum d'estudiu en solitariu en 1968, tituláu Just Because I'm a Woman.[27] Coles mesmes, la cantante collaboró na interpretación vocal de dos senciellos con Porter Wagoner, "Just Someone I Used To Know" y "Daddy Was An Old Time Preacherman" en 1969 y 1970, respeutivamente. Los intérpretes fueron nomaos al premiu Grammy na categoría de "Meyor actuación country d'un dúu o grupu" por dambos cantares.[26]

A mediaos de 1970 llanzó A Real Live Dolly, una coleición de cantares en direuto sacaes d'un conciertu que brindó en Sevierville, Tennessee n'abril d'esi mesmu añu. A Real Live Dolly algamó como máxima posición el númberu 154 na llista estauxunidense Billboard 200. Los sos siguientes cuatro álbumes d'estudiu (In the Good Old Days (When Times Were Bad), My Blue Ridge Mountain Boy, The Fairest of Them All y Golden Streets of Glory) tuvieron un escasu ésitu comercial.[28][29]

Coles mesmes, el so séptimu álbum, Joshua, publicáu en febreru de 1971, sirvió a Parton pa crecer como cantante y especialmente como compositora. Gran parte de los cantares incluyíos nel álbum fueron inspiraes nos humildes oríxenes de l'artista y en personaxes personaxes y eventos de la so infancia. El senciellu homónimu al álbum foi la primera de los sos cantares en llegar al primer puestu de la llista d'ésitos Hot Country Songs. Nel mesmu añu llanzó l'álbum Coat of Many Colors, tamién con gran aceptación per parte de los críticos musicales.[26]

En 1974, Parton llanzó l'álbum Jolene, que tuvo un gran ésitu de ventes n'Estaos Xuníos y Canadá. El primer senciellu del álbum, "Jolene", algamó'l primer llugar de la llista Hot Country Songs. Ésti tema, amás, foi nomáu pola revista Rolling Stone como una de los meyores cantares de tolos tiempos.[30] El segundu senciellu foi "I Will Always Love You", una balada romántica que llegó al primer puestu del llistáu Hot Country Songs. Dempués de llanzar la placa Say Forever You'll Be Mine en 1975 xunto a Wagoner, que'l so senciellu homónimu algamó'l puestu númberu unu de les llistes country de Canadá, fixo una posa pa solidificar la so carrera como solista.[31]

Mientres esti periodu, Elvis Presley señaló que deseyaba versionar la tema compuesta por Parton "I Will Always Love You". La cantante interesóse primeramente na idea, hasta que'l representante del músicu, Tom Parker, díxo-y que tenía de vencer más de la metá de los derechos publicitarios si Presley grababa la tema, a lo que Parton negóse.[32]

1975–1979: Nueves direiciones musicales

[editar | editar la fonte]

N'abandonando'l programa de Porter Wagoner, Parton axuntar por última vegada col productor Bob Ferguson pa grabar un nuevu álbum dedicáu a la música country, The Bargain Store, publicáu en marzu de 1975. D'esta producción estrayxo un senciellu númberu unu na llista Hot Country Songs, «The Bargain Store». El so siguiente trabayu d'estudiu, Dolly: The Seeker/We Used To, vio la lluz en payares del mesmu añu y cuntó cola participación de Wagoner como productor. Pa esa dómina, pretendía ampliar el so públicu y el so primer pasu escontra esta meta foi crear un programa televisivu de variedaes tituláu Dolly! (1976-1977), nel cual ver faer comedia y actuaciones dafechu en direuto con distintes celebridaes convidaes, ente elles Emmylou Harris, Linda Ronstadt, Karen Black y Kenny Rogers. Anque'l ciclu tuvo altos índices d'audiencia, duró namái una temporada, una y bones l'estrés qu'esperimentó Parton afectó-y el so cuerdes vocales, polo que pidió rescindir el contratu.[33]

Cuando pasó de ser co-presentadora de The Porter Wagoner Show a ser presentadora del so propiu ciclu, Parton formó la so primer banda a los sos trenta años. Travlin' Family Band, con una formación que variaba dende cuatro hastes ocho miembros, toos familiares sos, acompañó en conciertos a músicos como Willie Nelson y Mac Davis.

Los ésitos empezaron a asocedese cola publicación de los sos siguientes álbumes. En 1977 consolidó'l so ésitu cola venta de más d'un millón de copies de Here You Come Again, un álbum de música country comercial nel que combinó composiciones propies con cantares de Bobby Goldsboro, John Sebastian, Barry Mann y Cynthia Weil.[34][35]Pa la so promoción llanzar a la venta dos senciellos: «Two Doors Down» y «Here You Come Again», que algamaron los primeros puestos de les llistes d'ésitos Hot Country Singles y Hot Adult Contemporary Tracks. La segunda facer acreedora del so primer premiu Grammy na categoría de meyor vocalista country.[36]

A raigañu del ésitu de Here You Come Again, los sos álbumes empezaron a desenvolvese nel estilu country pop. En mayu de 1979, publicó otru granible álbum, llamáu Great Balls of Fire, que llegó al puestu númberu unu de les llistes country de Canadá y foi certificáu como discu d'oru pola RIAA. L'álbum tuvo dos senciellos: «You're the Only One» y «Sweet Summer Lovin'», cantares que s'asitiaron nos primeros puestos de les llistes de country y pop.[26] N'abril de 1978, Parton apaeció nel programa televisivu de Cher, Cher...Special, cantando en direuto «Two Doors Down». Pola so participación foi nomada al premiu Emmy como meyor actriz de repartu d'un programa de música, comedia o variedaes.[37]

1980–1986: D'estrella a superestrella

[editar | editar la fonte]
9 to 5 siempres va ser especial pa mi porque foi la mio primer película. Ye como'l mio primer amor. Y a pesar de que fixi otres coses y espero faer más, esa va ser especial porque foi la mio primer vegada. Nunca viera cómo se faía una película. Cometí munchos errores tontos y ríense de mi. Ensin saber, me memoricé tol guión, pensando que faíen una película como una obra de teatru. Nun sabía qu'unu paraba y empezaba munches vegaes. Pero, toes maneres, lo memoricé.
—Dolly Parton (2006).[38]

En 1980, Parton nel cine na película 9 to 5 (Nine to Five) como Doralee Rhodes, onde interpretó a una de los trés secretaries qu'entamen el secuestru del so esplotador, sexista y abusivu xefe. Ellí foi dirixida por Colin Higgins y compartió creitos con Jane Fonda y Lily Tomlin. Pola so interpretación recibió reseñes mayoritariamente positives y foi nomada al Globu d'Oru como meyor actriz de comedia y nueva estrella del añu. P'acompañar al filme compunxo y grabó el cantar «9 to 5», que la so lletra taba inspirada pola temática de la película, que consiguió ser nomada al Globu d'Oru y al Óscar al meyor cantar orixinal. El cantar foi incluyida nel so siguiente álbum d'estudiu, 9 to 5 and Odd Jobs, que foi producíu por Mike Post y Greg Perry. El críticu d'Allmusic, William Ruhlmann aclamar diciendo «... l'álbum más recomendable que Parton llanzó sol respaldu de RCA». Trés senciellos fueron llanzaos del álbum, destacando «9 to 5», que se convirtió convertir na primer tema de la cantante n'encabezar trés llistes de popularidá de Billboard: Hot 100, Hot Country Singles y Hot Adult Contemporary Tracks; y «But You Know I Love You».[39] Coles mesmes, na ceremonia de 1982 de los premios Grammy, la cantante ganó nes categoríes de meyor vocalista country y meyor cantar country pola so tema musical «9 to 5».[40]

Dolly Parton en Honolulu, Ḥawai, 1983.

El so siguiente papel foi en The Best Little Whorehouse in Texas (1982), un musical ambientáu na década de 1930 que recaldó más de 60 millones de dólares; Parton interpretó a Mona Stangley, la propietaria d'un cabaré que'l so principal veceru ye'l personaxe de Burt Reynolds. Esta actuación valió-y una nominación a los premios Globu d'Oru na categoría de «Meyor actriz de comedia o musical». De la banda sonora esprendiéronse dos senciellos: «Hard Candy Christmas» y una nueva versión del so cantar «I Will Always Love You», que al igual que la grabación orixinal de 1974, encabezó la llista Hot Country Songs.[41] N'abril de 1982, poner a la venta'l so siguiente álbum d'estudiu, Heartbreak Express, qu'algamó'l quintu puestu de la llista Top Country Albums. Tanto'l cantar homónimu, como «Single Women» llegaron al visu les llistes de country en Canadá.[42]Meses dempués, publicóse'l recopilatorio Dolly Parton's Greatest Hits, que foi foi certificáu con discu de platín pola RIAA. En 1983, la cantante collaboró con Kenny Rogers nel senciellu «Islands In The Stream», que llegó al primer puestu de la publicación Billboard Hot 100, permaneciendo ellí mientres dos selmanes. Por dicha collaboración recibieron una nominación al premiu Grammy como meyor actuación pop d'un dúu o grupu. Siguiendo nel estilu country pop, Parton publicó Burlap & Satin (1983) y The Great Pretender (1984), que recibieron crítiques mistes y algamaron el top de la llista de Billboard d'álbumes de xéneru country más vendíos. A finales de 1984, publicó xunto a Rogers l'álbum de temática navidiega Once Upon a Christmas, que foi certificáu con dellos discos de platín per parte de la RIAA y CRIA.[43]

En 1984, Parton protagonizó xunto a Sylvester Stallone la comedia romántica Rhinestone, dirixida por Bob Clark, onde interpretó'l papel d'una cantante. Dellos especialistes criticaron negativamente a Rhinestone, pero la mayoría destacó l'actuación de Parton. El periódicu New York Times describió la película como «una comedia terriblemente pocu chistosa, nel que namái destaca la interpretación de la señorita Parton sobremanera la repartida». De la banda sonora llanzáronse dellos senciellos, destacando «Tennessee Homesick Blues» y «God Won't Get You», qu'algamaron top 10 de les llistes Hot Country Songs y otres llistes de country.

Al añu siguiente, llanzó'l so últimu álbum d'estudiu sol sellu RCA Victor tituláu Real Love, que cuntó cola producción de David Malloy. Pa promocionar l'álbum escoyeron cuatro senciellos: «Don't Call It Love», «Real Love» (que cantó a dúu xunto a Kenny Rogers), «Think About Love» y «Tie Our Love (In a Double Knot)». A mediaos de 1985, Parton empezó la xira Real Love Tour, presentándose en diverses ciudaes d'Estaos Xuníos y Canadá acompañada de Rogers. Coles grabaciones de los conciertos de la xira, realizóse un programa especial emitíu na cadena HBO denomináu Kenny Rogers and Dolly Parton: Together. En 1986 fixo'l papel de Lorna Davis na película pa televisión A Smoky Mountain Christmas, al llau de Lee Majors como protagonista. Nesi mesmu añu fundó la so propia compañía d'entretenimientu, Dollywood, compuesta por un parque temáticu (Dollywood), un restorán (Dolly Parton's Dixie Stampede) y un parque acuáticu (Dollywood's Splash Country, allugada en Pigeon Forge. Tres expirar el so contratu con RCA Victor, Parton robló Columbia Records en 1987.[44]

1987–1989: Torna a los raigaños del country tradicional

[editar | editar la fonte]

Les interpretaciones incluyíes nel so primer trabayu pa Columbia, tituláu Rainbow y espublizóse en 1987, consistía en material de música country y pop combináu con dos composiciones propies, «Could I Have Your Autograph» y «More Than I Can Say». L'álbum llogró escasu ésitu comercial y asitióse nel puestu 153 de la llista Billboard 200. A pesar de les sos baxes ventes, el so contratu nun foi rescindíu, anque ésti sería los primeru y últimu álbum de xéneru country pop que llanzaría pa esi sellu discográficu.

En marzu d'esi añu, tuvo llugar la publicación del álbum que grabó xunto a Emmylou Harris y Linda Ronstadt: Trio, que la so preparación llevó cerca de diez años. Pa promocionalo, el tercetu apaeció en programes d'entretenimientu como The Rosie O'Donnell Show, Tonight Show y Late Show with David Letterman.[45] El discu algamó'l primer llugar na llista d'álbumes de xéneru country más vendíos de Billboard, yá que ocupó mientres cinco selmanes consecutives, y llogró vender más de cuatro millones de copies. Foi tamién llargamente allabáu polos críticos musicales y consiguió dos tales nominaciones a los premios Grammy. Trio alzar col Grammy a la «Meyor collaboración vocal country» en 1988.[46]

Mientres esa dómina, Parton volvió probar suerte como presentadora. Ye asina qu'en setiembre de 1987 volvió a la televisión con un nuevu programa de variedaes selmanal de la cadena ABC, tituláu Dolly. Nel programa, la cantante escoyía cantares clásicos que diben dende la década de los años 1960 d'equí p'arriba, combinando a artistes tan variaos como los músicos Kenny Rogers, Willie Nelson o Loretta Lynn con actores como Whoopi Goldberg o Burt Reynolds. El programa foi allabáu por críticos y siguidores como'l postreru gran programa de variedaes tradicional» al incluyir una dinámica habitual con hestories rellataes pola mesma Parton y referencies a la so imaxe pública y a les sos conocencies musicales. Foi gallardoniáu con dos premios People's Choice, nes categoríes de «Meyor intérprete nuna nueva serie televisiva» y «Meyor artista femenina». Al marxe de les bones reseñes que recibió, tuvo una baxa audiencia, polo que lo retiró de la programación al rematar la primer temporada.[47]

Los siguientes años supunxeron la torna de Parton a los sos raigaños musicales, con un álbum de marcáu calter de música country tradicional: White Limozeen (1989), qu'incluyía cantares tradicionales interpretaes con guitarra acústica.[48] Esta producción tuvo un gran impautu n'América del Norte, particularmente nos Estaos Xuníos onde debutó nel tercer puestu de les llistes de country. D'esti álbum salió'l senciellu «Yellow Roses» que se convirtió nun gran ésitu internacional llegando al visu de les llistes de popularidá. A esti ésitu siguiéronlu senciellu como «Why'd You Come in Here Lookin' Like That», «He's Alive» y «Time for Me to Fly».[49] En 1989, interpretó a Truvy Jones, una carismática peluquera, na comedia dramática Steel Magnolias (1989), adautación cinematográfica de la obra de teatru homónima escrita por Robert Harling, so la direición de Herbert Ross. El repartu de la película taba conformáu por un repartu femenín de primer llinia, compuestu por Sally Field, Shirley Mc Laine, Daryl Hannah, Julia Roberts y Olympia Dukakis. Apreciada pola crítica, Steel Magnolias foi un ésitu de taquilla y recaldó 80 millones de dólares en tol mundu.[50]

1990–1999: Altibaxos comerciales

[editar | editar la fonte]

La década de los noventa foi un tiempu críticu tantu nel planu musical como nel actoral. En 1991, llanzó Eagle When She Flies, discu dedicáu principalmente a la música country. El primer senciellu del álbum foi «Rockin' Years», que grabó a dúu xunto a Ricky Van Shelton y algamó el primer puestu de la llista d'ésitos Hot Country Songs.[51] El videu musical qu'acompañó'l cantar, dirixíu por Michael Salomon, foi gallardoniáu con un premiu TNN Music City News.[52][53] El segundu senciellu del discu foi'l cantar tituláu «Silver and Gold», a la que lu siguieron «Eagle When She Flies» y «Country Road». Amás de «Rockin' Years», l'álbum incluyó otros duetos, como'l que realizó cola cantante Lorrie Morgan (tituláu «Best Woman Wins») y col cantautor Mac Davis («Wildest Dreams»). Tocantes a la so receición comercial, tuvo altes ventes. Tres el so estrenu consiguió certificase como discu d'oru en Canadá y platino nos Estaos Xuníos. Amás algamó'l primer puestu del conteo Top Country Albums de los álbumes de música country más vendíos. Na publicación de los discu más vendíos Billboard 200 algamó a lo más allugamientu'l númberu 24. Parton pasó gran parte de 1991 y de 1992 de xira promocionando Eagle When She Flies.

N'años posteriores, Parton tuvo socesives apaiciones en películes pa televisión, como Wild Texas Wind, Unlikely Angel y Blue Valley Songbird. Amás, en 1992 tuvo llugar llanzamientu'l llanzamientu de la comedia Straight Talk, onde fixo'l papel a Shirlee Kenyon, una llocutora de radio a que'l so programa llamen los oyentes pa cuntar los sos problemes. El llargumetraxe recibió reseñes mistes y munchos criticaron negativamente l'actuación de Parton. De la banda sonora de Straight Talk, publicada sol sellu Hollywood Records, llanzáronse dos senciellos: «Straight Talk» y «Light of a Clear Blue Morning».

En febreru de 1993, llanzó'l so siguiente trabayu d'estudiu, Slow Dancing with the Moon, que al igual que'l so anterior discu de 1991 tuvo dedicáu a la música country. Nesti nuevu discu interpretó doce canciones, de les cualos compunxo ocho, y tuvo como senciellos les temes «Romeo» (que grabó xunto a Mary Chapin Carpenter, Pam Tillis, Billy Ray Cyrus, Kathy Mattea y Tanya Tucker), «More Where That Came From» y «Full Circle». Tres el so llanzamientu consiguió certificase como discu d'oru en Canadá y platino nos Estaos Xuníos.[54][55]

Meses dempués, publicó Honky Tonk Angels xunto a Loretta Lynn y Tammy Wynette, algamando un gran ésitu comercial y demostrando l'ampliu rangu vocal de Parton a la de versionar una nueva coleición de cantares tradicionales de música country. D'equí esprendiéronse los senciellos «Silver Threads and Golden Needles» y «It Wasn't God Who Made Honky Tonk Angels», que recibieron crítiques mayormente positives. Tocantes a la so receición comercial, l'álbum llogró bien llueu certificase como discu d'oru n'Estaos Xuníos, asitiándose nel puestu 42 de los discos más vendíos del añu, d'alcuerdu a datos de la publicación Billboard 200.[56] El mesmu añu, contribuyó nel cantar de James Ingram «The Day I Fall In Love» pa la banda sonora del filme Beethoven's 2nd.[57][58]

Anque la bona receición crítica siguió mientres la segunda parte de la década de 1990, el so ésitu comercial empezó a aparrar de forma paulatina cola publicación de nuevos trabayos.[59] N'agostu de 1995, publicó Something Special, que llogró reseñes entusiastes per parte de la crítica musical. Inclúi un dúu xunto a Vince Gill na tema «I Will Always Love You», según otros dos vieyes composiciones sos y siete nueves pieces escrites especialmente pa esti discu.[60]Los siguientes álbumes que llanzó nesos años seríen solu fracasos comerciales como Treasures en 1996 y Hungry Again en 1998, daqué que reconoció inclusive la mesma cantante.[61] Remató la década con un repique na so carrera gracies al llanzamientu de la esperada secuela de Trio: Trio II (1999), onde s'axuntó nuevamente con Emmylou Harris y Linda Ronstadt. Esti álbum, magar foi certificáu pola RIAA como discu d'oru, nun algamar l'ésitu de ventes del so antecesor.[62][63]Cabo señalase que Trio II recibió dos nominaciones na 42ª entrega de los premios Grammy, ganando na categoría de meyor collaboración vocal country pola nuevu versión que fixeron de la tema de Neil Young «After the Gold Rush».[64]1999 tamién marcó la so entrada nel Muséu y Salón de la Fama del Country.

1999–2003: Reinvención musical

[editar | editar la fonte]

La publicación n'ochobre de 1999 de The Grass Is Blue supunxo un saltu estilísticu fundamental na so carrera al tratase del primeru d'una de triloxía d'álbumes de xéneru bluegrass que llanzó sol respaldu de sellu discográficu Sugar Hill Records (ente 1999 y 2002). L'álbum, producíu por Steve Buckingham, recibió reseñes positives de diverses fontes y ganó'l premiu Grammy na categoría «Meyor álbum bluegrass».[65]

El socesor de The Grass Is Blue, Little Sparrow, foi llanzáu a la venta'l 16 de xineru de 2001. Grabáu nes ciudaes de Nashville y Los Angeles, l'álbum foi producíu por Steve Buckingham ya inclúi cantares qu'amplíen la paleta de rexistros de Parton escontra'l gospel y el folk. Resultó ser un gran ésitu comercial nel Reinu Xuníu, onde vendió más de 250.000 d'unidaes. Debutó nel primer puestu de la llista británica d'álbumes de música country con mayores ventes, llamada Top Country Albums, onde permaneció mientres ocho selmanes consecutives. Na llistes estauxunidenses Billboard 200 y Top Country Albums algamó los allugamientos númberu 97 y 12 respeutivamente. Pa promocionalo llanzáronse dos senciellos: «Little Sparrow», cantar compuestu pola mesma Parton, y «Shine», una nueva versión del cantar orixinalmente grabada pela banda Collective Soul. Por «Shine» ganó un premiu Grammy na categoría de «Meyor vocalista country». Dempués foi incluyida nel Salón de la Fama de los Compositores Salón de la fama de los compositores.[66]

La triloxía d'álbumes de bluegrass completar cola publicación en mayu de 2002 de Halos & Horns, qu'amás contuvo xéneros musicales country y folk.[67] En xunetu d'esi añu, empezó'l Halos & Horns Tour, xira cola que visitó más d'una decena de ciudaes estauxunidenses. Esti tour foi'l primeru que realizó l'artista en diez años.[68] Pa la promoción del álbum llanzáronse cuatro senciellos, ente 2002 y 2003: "If", "Hello God", "Dagger Through The Heart" ya I'm Gone". Halos & Horns recibió mayoritariamente crítiques positives y llogró dos tales nominaciones a los premios Grammy.

2003–2007: Años esperimentales

[editar | editar la fonte]

En xunu de 2003, publicóse un nuevu álbum de grandes ésitos de Parton, tituláu Ultimate Dolly Parton, que foi bien valoráu pola crítica.[69]En payares, llanzó For God and Country, que foi producíu pola mesma cantante, Kent Wells y Tony Smith. Sobre'l mesmu, depués comentó: «Taba faciendo unos demos, cuando de sópitu pensé: este ye'l momentu de faer un álbum patrióticu tipu gospel. Asina nació For God and Country». Sicasí, esti álbum nun consiguió ser tan esitosu como los anteriores, por cuenta de les baxes ventes y a la escasa promoción que recibió, polo que-y lo consideró como un fracasu». Nesi mesmu añu, rindiéron-y un homenaxe un grupu de cantantes de country y pop, ente elles, Melissa Etheridge, Alison Krauss, Shelby Lynne, Emmylou Harris, Kasey Chambers, Allison Moorer, Shania Twain, Norah Jones y Sinéad O'Connor, nel CD que se tituló: Just Because I'm a Woman: Songs of Dolly Parton, puestu a la venta nel mes d'ochobre.[70]

Dolly Parton mientres una actuación nel Grand Ole Opry en 2005.

En setiembre de 2004, publicó un álbum en formatu de CD y DVD tituláu Live and Well, una coleición de cantares en direuto sacaes de la xira de 2002 Halos & Horns tour, más precisamente de dos conciertos que brindó nel mes d'avientu en Pigeon Forge, Tennessee. Col propósitu de promocionar el discu, la cantante embarcar nuna xira denomada Hello I'm Dolly Tour, cola cual percorrió delles ciudaes d'Estaos Xuníos y Canadá.[71] El tour tuvo una bona receición tanto crítica como comercial, con ingresos cimeros a los seis millones de dólares.[72] Coles mesmes, foi gallardoniada pola cadena Country Music Television al nomar la so tema musical «I Will Always Love You» como'l «Meyor cantar d'amor de tolos tiempos».[73]

Those Were the Days (2005), álbum estremáu ente los xéneros rock y folk, cuntó cola collaboración de Norah Jones, Keith Urban, Kris Kristofferson, Alison Krauss, Nickel Creek y Roger McGuinn, ente otros. Contién na so totalidá cantares versionadas, ente elles l'ésitu de 1971 de John Lennon «Imagine (cantar)» y el cantar de Bob Dylan «Blowin' in the wind».[74] L'álbum tuvo reseñes xeneralmente positives de los críticos, quien emponderaron la so variedá d'estilos y la voz de Parton. Más tarde, col fin de promover el discu, la cantante empezó la xira The Vintage Tour, visitando ciudaes d'Estaos Xuníos ente agostu y avientu de 2005, que los sos conciertos fueron etiquetaos como una «retrospectiva musical» al reinsertar delles de les sos vieyes composiciones nel repertoriu.[75]

La cantante siguió los sos proyeutos musicales y llanzó «Imagine» y «The Twelfth of Never» como senciellos de Those Were the Days, amás de grabar cantares con artistes como George Jones y Brad Paisley. El cantar grabáu con Jones foi escrita por Hank Williams, Jr. y titular «The Blues Man», ente que la so participación vocal na tema de Paisley «When I Get Where I'm Going» foi bien emponderáu y algamó el primer puestu de la llista Hot Country Songs. Esi mesmu añu, fixo un caméu na comedia Miss Congeniality 2: Armed and Fabulous y foi nomada depués al Óscar y al Globu d'Oru al meyor cantar orixinal pola tema «Travellin' thru», compuesta pa la película Transamérica.[76]

En 2006, Parton recibió'l premiu Kennedy Center pola so contribución a les artes escéniques», xunto a Zubin Mehta, Steven Spielberg, Smokey Robinson y Andrew Lloyd Webber.[77] Realizóse-y un homenaxe especial, lleváu a cabu na Casa Blanca, que tuvo como maestres de ceremonia a Reba McEntire y Reese Witherspoon y cuntó coles actuaciones en direuto d'artistes como Carrie Underwood, que cantó la tema «Islands in the Stream» xunto con Kenny Rogers; Alison Krauss, qu'interpretó en solitariu «Jolene» y a dúu con Shania Twain el cantar «Coat of Many Colors»; y Vince Gill, qu'interpretó «I Will Always Love You».[78][79]

En 2007, Parton volvió realizar una apaición especial como actriz convidada na serie televisiva de Disney Hannah Montana. En febreru d'esi mesmu añu empezó la so xira A Evening with Dolly Parton Tour, que siguió hasta marzu. El tour visitó ciudaes d'Estaos Xuníos, Canadá, Irlanda, Inglaterra, Países Baxos, Noruega, República d'Irlanda, Irlanda del Norte, Dinamarca, Escocia y Gales y foi una de les xires más taquilleres de la so trayeutoria, ganando 16 millones de dólares en 20 espectáculos. Mientres taba de xira, Parton participó interpretando la tema musical «I Will Always Love You» nel homenaxe que'l programa de televisión Grand Ole Opry realizó-y a los so colega Porter Wagoner. Nesi mesmu añu foi gallardoniada pola Smithsonian Institution col premiu Woodrow Wilson en reconocencia al so llabor humanitariu.

2008–2011: De Backwoods Barbie a Better Day

[editar | editar la fonte]
Parton recibiendo'l premiu Liseberg Applause (2010).

El senciellu «Better Get to Livin'», qu'algamó'l puestu 38 del conteo Hot Country Songs,[80] y l'álbum Backwoods Barbie, devolvieron a Parton a la conciencia popular tres cuasi una década d'esperimentación con otros musicales.

El susodichu álbum d'estudiu, Backwoods Barbie, foi llanzáu n'abril de 2008 y tuvo dedicáu principalmente a la música country. Llegó al visu de la llistes Country Albums Chart y Independient Albums, l'álbum tamién debutó nel númberu 17 nel Billboard 200 y vendió más de 300.000 copies nos dos primeres selmanes de publicación.Dempués de llanzar el segundu senciellu del discu, «Jesus & Gravity», Parton embarcar na xira Backwoods[81]Barbie Tour, presentándose n'Estaos Xuníos, Canadá y Europa. La xira tuvo una audiencia global de 113 000 persones y recaldó más de nueve millones de dólares.[82][83] L'álbum produció otros trés senciellos: «Shinola», «Drives Me Crazy» y d'últimes «Backwoods Barbie», pero nengunu d'ellos ingresó na llista Billboard Hot 100. Nesi mesmu añu, la escoyeta The Very Best of Dolly Parton convertir nun gran ésitu nel Reinu Xuníu, onde vendió más de 300.000 copies y foi certificada como discu de platín.[84]

Mientres s'atopaba de xira, Parton preparó'l repertoriu musical de la obra teatral 9 to 5, adautación de la película del mesmu nome na qu'ella debutara como actriz en 1980. El musical, estrenáu a finales de 2008 nel teatru Ahmanson de la ciudá de Los Angeles, cuntó cola direición de Joe Mantello, arreglos vocales de Stephen Oremus y coreografíes d'Andy Blankenbuehler.[85] Al añu siguiente, la obra treslladar al teatru Marquis de Broadway, Nueva York, debutando nel mes d'abril, con un gran ésitu de crítica y públicu.[86][85]

El 8 de mayu de 2009, recibió un doctoráu honorariu en lletres humanes y musicales de la Universidá de Tennessee, en Knoxville.[87][88] El 30 de xunu del mesmu añu, cinco díes dempués de la muerte del cantante Michael Jackson, Parton xubió al sitiu d'Internet Youtube.com un videu nel qu'espresó'l so dolor ante'l fallecimientu del llamáu "rei del pop". Aseguró que Jackson yera un xeniu musical y una persona realmente bien duce, con un corazón d'ánxel.[89][90] Dempués d'esto, nel mes d'ochobre, publicó un álbum en direutu tituláu Live from London, en formatu de CD y DVD. En payares d'esi añu, llanzó per primer vegada una caxa recopilatoria, que foi titulada Dolly y contuvo 99 cantares del so catálogu musical.

Parton empezó la nueva década ufiertando delles apaiciones televisivu y simultáneu conciertos, col fin d'espublizar los nuevos xuegos y atraiciones que s'inauguraron en Dollywood como parte de los festexos del 25° aniversariu de la so apertura.[91] En febreru de 2010 apaeció nel programa de Larry King y faló de la so historia y la so vida con Porter Wagoner, onde reveló lo que pensaba sobre otros cantantes y compositores, según l'amor que sentía pol so maríu, y en mayu del mesmu añu participó en The Oprah Winfrey Show ya interpretó'l cantar «I Will Always Love You».[49]Amás, presentar por tercera y última vegada como convidada na comedia de situación protagonizada por Miley Cyrus Hannah Montana.[92]

Pasaos dos años del so últimu trabayu, Parton anunció en payares de 2010 qu'empezara a trabayar nel so siguiente álbum d'estudiu. Dos meses dempués, publicó na so web que, tres los rumores d'una nueva publicación, diba dar un mensaxe d'optimismu», y el 9 de de xineru de 2011 reveló'l títulu del nuevu trabayu, Better Day, publicáu finalmente'l 28 de xunu de 2011. Better Day llogró encabezar diverses llistes de popularidá, ente elles Australian Country Albums Chart y UK Country Albums Chart, y foi bien recibíu pola crítica musical.[93] Col propósitu de promocionar el discu embarcar nel Better Day World Tour, que dio empiezu'l 17 de xunetu de 2011 y visitó ciudaes del sur d'Estaos Xuníos y estendióse darréu a Australia y a Europa. Al respective de la xira, Parton dixo que «toi bien emocionada por volver a salir de xira. Amu a los mios fanáticos y estrañé el cantar en direuto pa ellos. Voi ufierta-yos munches coses nueves con esti espectáculu, como cantares inéditos de (el mio álbum) Better Day y segmentos bien risonderos». Con una recaldación neta de 34 millones de dólares, convertir na so xira más rentable. Cabo añader qu'a principios de 2011, la cantante foi gallardoniada na 53° entrega de los premios Grammy con un premiu en reconocencia a la so trayeutoria.

Tres seis años d'inactividá a nivel cinematográficu, púnxo-y el so voz a un gnomu na película d'animación Gnomeo & Juliet y realizó un curtiu caméu nel llargumetraxe independiente The Year Dolly Parton Was My Mom.

De 2012 d'equí p'arriba: Blue Smoke

[editar | editar la fonte]

En 2012 estrenóse'l película musical Joyful Noise, escrita y empobinada por Todd Graff, na que Parton apaeció interpretando a G. G. Sparrow, una cantante gospel, xunto a actores de la talla de Queen Latifah, Keke Palmer, Courtney B. Vance y Kris Kristofferson.[94] El llargumetraxe llogró reseñes mistes: dellos críticos tacharon a la película de «pocu auténtica», mientres otros tratar como un musical con cantares pegadizos.[95] Nesi mesmu añu, llanzó'l so primer llibru d'autoayuda sol títulu de Dream More, que se publicar al traviés de la editorial G.P. Putnam's Sons.[96]

En 2013, participó nel llargumetraxe A Country Christmas Story como parte d'un repartu qu'incluyó actores como Nathan Forshey y Ryan Roets. Amás, grabó con Willie Nelson una nueva versión del so cantar «From Here to the Moon and Back», incluyida nel álbum de Nelson To All the Girls..., publicáu'l 15 d'ochobre de 2013, y participó nel cantar «You Can't Make Old Friends» del álbum de Kenny Rogers You Can't Make Old Friends.

Carrera actoral

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Filmografía de Dolly Parton

Parton debutó nel cine en 1980, representando'l papel de Doralee Rhodes na película 9 to 5 (Nine to Five), algamando una bona acoyida en tol mundu. Ellí foi dirixida por Colin Higgins y compartió creitos con Jane Fonda y Lily Tomlin. Pola so interpretación recibió reseñes mayoritariamente positives y foi nomada al Globu d'Oru como «Meyor actriz de comedia o musical» y como «Nueva estrella del añu».[39]

En siguiente llargumetraxe protagonizáu por Parton foi la comedia Straight Talk, dirixida por Barnet Kellman; ellí personificó a Shirlee Kenyon, una llocutora de radio a que'l so programa llamen los oyentes pa cuntar los sos problemes. La película recibió reseñes mistes y munchos criticaron negativamente la interpretación de Parton. Poco dempués fixo una apaición a manera de caméu na película The Beverly Hillbilies, de 1993, que resultaría ser la so última apaición nel cine na década de 1990. Coles mesmes, Parton interpretó a Ruby Diamond, una cantante que al morrer afaya que pa entrar nel Cielu precisa faer bones obres, asina que se convierte en ánxel y vuelve a la Tierra p'ayudar a una familia, na película pa televisión de CBS Unlikely angel. Poco dempués protagonizó una nueva película pa televisión, titulada Blue Valley Songbird y estrenada en 1999. Tiempu dempués, en 2000, presentóse como convidada na comedia de situación Bette, de la cadena CBS.

En 2002, participó na película de Disney Frank McKlusky, C.I., una comedia onde representó'l papel de Edith McKlusky, la madre d'un detective (interpretáu por Dave Sheridan), que recibió reseñes negatives y n'América del Norte salió a la venta direutamente en DVD. Cabo añader que fizo una curtia apaición na película Miss Congeniality 2: Armed and Fabulous, de 2005. Figuró en tres episodios de la serie de Disney Channel Hannah Montana ente 2006 y 2010 nel rol de Dolly Stewart, la tía de Miley Stewart —interpretada por Miley Cyrus—. Más tarde, l'artista declaró qu'aceptar esi papel fuera una de les meyores decisiones de la so carrera.[97]

Otros proyeutos

[editar | editar la fonte]
Ingreso del parque temáticu Dollywood, propiedá de Parton.

A empiezos de 1978, Parton llanzó una coleición llindada de muñeques col so nome, inspiraes polos vistíos qu'usó mientres la so estadía nel programa musical The Porter Wagoner Show. En 1986, convertir na copropietaria del parque temáticu Silver Dollar City Tennessee, allugáu en Pigeon Forge, Tennessee, Estaos Xuníos. Nesti periodu, remocicar cuasi por completu y llamar Dollywood.[98] Dende la so apertura resultó ser tou un ésitu. Al día güei ye visitáu por más de tres millones de persones cada añu. Nesti parque, Parton realizó numberosos conciertos, festivales y presentaciones pa recaldar fondos pa la so fundación de beneficencia, la Fundación Dollywood.[99]

N'avientu de 2006, donó $500.000 dólares a un hospital del so pueblu natal pa honrar al Dr.Robert F. Thomas, el médicu qu'atendió a la so madre mientres el partu.[100] Pa financiar esti proyeutu la cantante realizó un conciertu pa recaldar fondos, al qu'allegaron alredor d'ocho mil persones.[101] Nesi mesmu añu, publicó un llibru de cocina tituláu Dolly's Dixie Fixin's. La recaldación de les ventes fueron donaes a la Fundación Dollywood.[102][103]

Discografía

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Discografía de Dolly Parton

Xires

[editar | editar la fonte]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ Identificador CONOR.SI: 9658723. Afirmao en: CONOR.SI.
  3. ↑ «Dolly Parton». Paséu de la Fama de Hollywood.
  4. ↑ URL de la referencia: http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110715155800/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Data de consulta: 16 payares 2019.
  5. ↑ URL de la referencia: https://www.cmaworld.com/international-artist-achievement-award/.
  6. ↑ «Dolly Parton - Living Legends». Biblioteca del Congresu d'Estaos Xuníos.
  7. ↑ Data de consulta: 10 febreru 2019.
  8. ↑ URL de la referencia: https://web.archive.org/web/20220131121232/https://time.com/collection/100-most-influential-people-2021/. Data de consulta: 31 xineru 2022.
  9. ↑ Identificador Rock Hall of Fame: dolly-parton.
  10. ↑ URL de la referencia: https://web.archive.org/web/20240217093730/https://www.ala.org/awardsgrants/awards/176/all_years. Data de consulta: 17 febreru 2024.
  11. ↑ 11,0 11,1 URL de la referencia: http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110715155800/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Data de consulta: 19 payares 2019.
  12. ↑ «Dolly Parton, Grammy-Award Winning Singer/Songwriter, Actress, Entrepreneur, Luncheon, 2/10» (inglés). Consultáu'l 10 d'avientu de 2010.
  13. ↑ 13,0 13,1 Who's Dated Who?. «1981 Academy Awards» (inglés). Consultáu'l 10 d'avientu de 2010.
  14. ↑ «Biografía de Dolly Parton» (castellanu). Consultáu'l 10 d'avientu de 2010.
  15. ↑ Yahoo!. «Family» (inglés). Consultáu'l 4 d'agostu de 2008.
  16. ↑ 16,0 16,1 CNN. «Dolly Parton talks new album, tour» (inglés). Consultáu'l 3 de febreru de 2009.
  17. ↑ NNDB. «Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2009.
  18. ↑ CBS News. «Dolly Parton: The Real Queen Of All Media» (inglés). Consultáu'l 15 de xunetu de 2009.
  19. ↑ Cash 1998, p. 98.
  20. ↑ Whitburn 2005, pp. 108, 422.
  21. ↑ Nash 1978, pp. 64–70
  22. ↑ Metro Lirycs. «Dolly Parton : Put It Off Until Tomorrow Lyrics» (inglés). Consultáu'l 2 de xunu de 2009.
  23. ↑ Youtube. «ll Phillips & Dolly Parton - Put It Off Until Tomorrow» (inglés). Consultáu'l 2 de xunu de 2009.
  24. ↑ Answers. «Hello I'm Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 5 de xunetu de 2009.
  25. ↑ Film Celebrities. «Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 5 de xunetu de 2009.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 Singing Dives. «Dolly Parton - Her Story» (inglés). Consultáu'l 5 de xunetu de 2009.
  27. ↑ Answers. «Album Review: Just Because I'm a Woman» (inglés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  28. ↑ Allmusic. «A Real Live Dolly» (inglés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  29. ↑ Answers. «Album Review A Real Live Dolly» (inglés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  30. ↑ Rolling Stone. «The RS 500 Greatest Songs of All Time» (inglés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  31. ↑ EBAY. «Actors - I Will Always Love You» (inglés). Consultáu'l 5 de xunetu de 2009.
  32. ↑ CMT. «Dolly Parton Reflects on Her Greatest Moments» (inglés). Consultáu'l 1 de febreru de 2009.
  33. ↑ Answer. «Biography:Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 19 de febreru de 2014.
  34. ↑ Poetry Connection. «Here You Come Again» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  35. ↑ Billboard. «Here You Come Again» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de febreru de 2009. Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  36. ↑ Metro Lyrics. «1978 Grammy Awards» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  37. ↑ whosdatedwho. «Cher... Special (1978)» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  38. ↑ CMT News. «Dolly Parton Reflects on Her Greatest Moments» (inglés). Consultáu'l 15 de febreru de 2014.
  39. ↑ 39,0 39,1 Tíu Óscar. «cantares-de-los-oscar-1970-1989 Repaso polos cantares de los Óscar (1970-1989)» (castellanu). Consultáu'l 1 de xunu de 2009.
  40. ↑ Allmusic. «PARTON&sql=11:wiftxql5ldde~T1 Dolly Parton biography Dolly Parton biography at Allmusic» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  41. ↑ «Globu d'Oru 1982» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de setiembre de 2008. Consultáu'l 1 de xunu de 2009.
  42. ↑ Waddy Wachtel. «Heartbreak Express» (inglés). Consultáu'l 20 de xunetu de 2009.
  43. ↑ Discogs. «Dolly Parton - Burlap & Satin» (inglés). Consultáu'l 20 de xunetu de 2009.
  44. ↑ Allmusic. «PARTON&sql=11:wiftxql5ldde~T1 Dolly Parton biography at Allmusic Dolly Parton biography at Allmusic» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  45. ↑ CMT. «Emmylou Harris Biography» (inglés). Consultáu'l 3 de mayu de 2012.
  46. ↑ CMT. «Linda Ronstadt Biography» (inglés). Consultáu'l 3 de mayu de 2012.
  47. ↑ New York Times. «TV: Dolly Parton's Variety Show» (inglés). Consultáu'l 9 de febreru de 2014.
  48. ↑ aol music. «White Limozeen – Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2009.
  49. ↑ 49,0 49,1 My Kind of Country. «Album Review: Dolly Parton – 'White Limozeen'» (inglés). Consultáu'l 1 de mayu de 2012. Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «White» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
  50. ↑ De cine 21. «Steel Magnolias» (castellanu). Consultáu'l 9 de febreru de 2014.
  51. ↑ Billboard. «[http://www.billboard.com/album/dolly-parton/home-for-christmas/102067#/album/dolly-parton/home-for-christmas/102067 Home for Christmas (1990) .]» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  52. ↑ Cowboy Lyrics. «Dolly Parton, Rockin' Years (Dolly Parton with Ricky Van Shelton)» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  53. ↑ Yahoo!. «Rockin' Years» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  54. ↑ Rhapsody. «[http://www.rhapsody.com/dolly-parton/slow-dancing-with-the-moon Slow Dancing With The Moon]» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  55. ↑ Answers. «Album Review: Slow Dancing with the Moon» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  56. ↑ Country Music Television (CMT). «Dolly Parton biography= Biography» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  57. ↑ Box office. «ACADEMY AWARDS > 1993» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  58. ↑ M Files. «Film Music Óscars - overview» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  59. ↑ Discogs. «Dolly Parton - Treasures.» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2009.
  60. ↑ «Dolly Parton Biography» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2014.
  61. ↑ Mysofa. «Hungry Again.» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  62. ↑ Shared Music. «Emmylou Harris, Linda Ronstadt, Dolly Parton - Trio II (1999)» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2014.
  63. ↑ The Filter. «Dolly Parton» (inglés). Consultáu'l 28 de febreru de 2014.
  64. ↑ «Final Nominations For The 42nd Ammual Grammy Awards» (n'Inglés). Billboard (Prometheus Global Media) 112 (3):  p. 72. 2000. https://books.google.com/books?id=oQ0EAAAAMBAJ&source=gbs_navlinks_s. Consultáu'l 24 de febreru de 2014. 
  65. ↑ The Library of Congress. «Timeline of Parton's Career» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xunetu de 2007. Consultáu'l 14 de setiembre de 2009.
  66. ↑ Songwriters Hall of Fame. «Biography.» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2009.
  67. ↑ Acoustic Music. «Halos & Horns» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2009.
  68. ↑ Artist Direct. «"HALOS & HORNS TOUR"» (inglés). Consultáu'l 26 de mayu de 2009.
  69. ↑ Stephen Thomas Erlewine. . Allmusic. Consultáu'l 20 de febreru de 2014.
  70. ↑ Diariu EL PAÍS. «Doce muyeres interpreten los cantares de Dolly Parton» (castellanu). Consultáu'l 20 de febreru de 2014.
  71. ↑ Market Wire. «mio_pwwi/is_200409/ai_n8557810/ "Hello, I'm Dolly!"» (inglés). Consultáu'l 29 de mayu de 2009.
  72. ↑ Country Music Planet. «Country Music Legend Dolly Parton Performs at The Colosseum at Caesars Palace December 7 "Hello, I'm Dolly!"» (inglés). Consultáu'l 29 de mayu de 2009.
  73. ↑ CMT. «Dolly Parton encabeza la llista de les 100 meyores cantares country» (castellanu). Consultáu'l 4 de febreru de 2009.
  74. ↑ Billboard. «Those Were the Days» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de febreru de 2009. Consultáu'l 20 de xunetu de 2009.
  75. ↑ La Figal. «Dolly Parton llanza nuevu álbum n'España» (castellanu).
  76. ↑ Filmica. «OSCARS 2005: TOU sobre estos gallardones» (inglés). Consultáu'l 29 de mayu de 2009.
  77. ↑ CBS News. «Kennedy Center Honors» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2009.
  78. ↑ GAC TV. «Dolly Parton Receives Kennedy Center Honor» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2009.
  79. ↑ Zimbio. «CMT Giants Honoring Reba McEntire - Show» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2009.
  80. ↑ Country Standard Time. «Dolly Parton releases new single» (inglés). Consultáu'l 24 de marzu de 2014.
  81. ↑ Billboard. «Janet Dethrones Jack To Top Billboard 200» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xunu de 2012. Consultáu'l 3 de febreru de 2009.
  82. ↑ Country 2. «Nuevu discu de Dolly Parton» (castellanu). Consultáu'l 26 de mayu de 2009.
  83. ↑ Country Music Stop. «Dolly Parton Extends “Backwoods Barbie” Tour» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  84. ↑ The Boot. «Dolly Parton Goes Platinum, Readies Live DVD» (inglés). Consultáu'l 15 de xunetu de 2009.
  85. ↑ 85,0 85,1 Palcu 5. «Estrenóse "9 to 5:The Musical"» (castellanu). Consultáu'l 29 de mayu de 2009.
  86. ↑ NME News. «Poison, Dolly Parton for 2009 Tony Awards» (inglés). Consultáu'l 4 de xunetu de 2009.
  87. ↑ La tercer. «Dolly Parton recibe un doctoráu» (castellanu). Consultáu'l 25 de mayu de 2009.
  88. ↑ efe eme. «Dolly Parton recibe un doctoráu honoríficu» (castellanu). Consultáu'l 25 de mayu de 2009.
  89. ↑ Pop Crunch. «Dolly Parton Videu Tribute To Michael Jackson» (inglés). Consultáu'l 12 de setiembre de 2009.
  90. ↑ PopWatch. «Dolly Parton remembers Michael Jackson» (inglés). Consultáu'l 12 de setiembre de 2009.
  91. ↑ Llatín.msn.com. «Dolly Parton celebra 25 años del so parque Dollywood» (castellanu). Consultáu'l 23 de mayu de 2010.
  92. ↑ Top40-charts.com. «Hallmark Channel Presents 'Dolly Celebrates 25 Years Of Dollywood,' World Premiere Original Special, July 3» (inglés). Consultáu'l 23 de mayu de 2010.
  93. ↑ «Crítica a Better Day». MúsicaContry.com. Consultáu'l 9 de marzu de 2012.
  94. ↑ Gossip Cop. «Dolly Parton Returns to Film, Stars with Queen Latifah» (inglés). Consultáu'l 26 de marzu de 2014.
  95. ↑ The New York Observer. «Joyful Noise Has Them Singin' for the Weekend» (inglés). Consultáu'l 26 de marzu de 2014.
  96. ↑ efe eme. «llibru-de-autoayuda/ Dolly Parton edita un llibru de autoayuda» (castellanu). Consultáu'l 26 de marzu de 2014.
  97. ↑ ESMAS. «actuara-cinta-hannah-montana Nun hai 'Hannah Montana' pa Dolly Parton» (castellanu). Consultáu'l 20 de febreru de 2009.
  98. ↑ About.com. «Dollywood» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2009.
  99. ↑ Orange. «to_espaciu/ociu_y_entretenimientu/dollywood_atracciones_les_montanas_2913_1.html Dollywood: atraiciones nos montes» (inglés). Consultáu'l 28 de mayu de 2008.
  100. ↑ Hola.com. «Dolly Parton va faer un donativo al hospital del so pueblu natal» (castellanu). Consultáu'l 26 de mayu de 2009.
  101. ↑ «Parton pledges $500,000 to hospital». USA Today. 2006. http://www.usatoday.com/life/people/2006-12-13-parton_x.htm. 
  102. ↑ Dolly's Dixie Fixin's. «Dolly's Dixie Fixin's» (inglés). Consultáu'l 28 de mayu de 2008.
  103. ↑ Today. «Dolly Parton-Where I Live» (inglés). Consultáu'l 28 de mayu de 2008.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Dolly_Parton&oldid=4200996»