Dr aaronitisch Sääge
Dr aaronitisch Sääge (hebräisch ברכת כהנים, birkat kohanim) isch dr eltisti überliifereti Säägespruch in dr Bible, wo bis hüte im Gottesdienst vom Juudedum und vom Christedum gsäit wird. Noch Numeri 6,24–26 het Gott dr Teggst im Moses offebaart. Dr Aaron, wo dr elter Brueder vom Moses gsi isch, und sini Söön, wo d Vorfaare vo alle israelitische Briester und Hoochibriester si, häi s ganze Volk Israel sölle säägne. Dr Sääge isch noch em Konteggst in ere änge Verbindig mit em Opferkult am Jerusalemer Tämpel gstande, es isch aber mööglig, ass er scho vorhär unabhängig drvo bekannt gsi isch.
Twggst
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Hebräischi Bible |
Lutherbible 1984 | |
|---|---|---|
| יְבָרֶכְךָ יהוה וְיִשְׁמְרֶךָ | jewarechecha Adonai vejischmerecha | Der HERR segne dich und behüte dich. |
| יָאֵר יהוה פָּנָיו אֵלֶיךָ וִיחֻנֶּךָּ | ja'er Adonai panaw eleicha wichuneka | Der HERR lasse sein Angesicht leuchten über dir und sei dir gnädig. |
| יִשָּׂא יהוה פָּנָיו אֵלֶיךָ וְיָשֵׂם לְךָ שָׁלוֹם | jissa Adonai panaw eleicha wejasem lecha schalom | Der HERR hebe sein Angesicht über dich und gebe dir Frieden. |
In ere Wersion, wo hüfig brucht wird, häisst die letschti Ziile „Der HERR hebe sein Angesicht auf dich …“ Au Wersione si üüblig, wo in ene „dich“ und „dir“ dur „euch“ ersetzt wird, wil die 2. Person Singular im Hebräische kollektiv gmäint isch und s ganze aawääsende Volk iischliesst.
Dr liturgisch Gebruuch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr aaronitisch Sääge wird im Juudedum immer vom ene Kohen gsäit. ER stoot drbii luegt in d Richdig vo de Bätende streckt sini Ärm us. Im Liberale Juudedum isch dr Briestersääge abgschafft worde, zämme mit de andere Brivilegie vo dr Briesterkaste. So isch s au bi de mäiste Konserwative.[1] Dr aaronitisch Sääg het au e wichdige Blatz in dr Schabbatfiir dehäim, wo dr Vater in über jedes Chind säit.
Im latiinische Ritus vo dr römisch-katholische Chille stoot dr Sääge uf em erste Blatz vo dr Uswaal "Im Jooreskräis" in dr Blural-Form ("Der Herr segne euch...").[2] In dr früejer Liturgii si vili Säägensformle üüblig gsi, woorschinlig au dr aaronitisch Sääge; in de Missale si si mäistens nit vorchoo und si vom Schlussgebät "über das Volk" verdrängt worde. Aber au dört, wo in dr früemiddelalterlige Chille dr aaronitisch Sääge nüm üüblig gsi isch,[3] het mä hüfig biibhalte, ass d Säägensformle in drei Däil gliideret gsi si (mit drei Mol eme Amen vom Volk), und eso stoots au hüte wider bi de mäiste Säägensformle im Mässbuech.[4]
Wo dr Martin Luther dr Sääge 1525 im evangelische Gottesdienst iigfüert het, häi en au dr Johannes Calvin und dr Ulrich Zwingli übernoo.[3] Hüte git s evangelischi Landeschille wo nume ordinierte Amtsdräger dr Sääge sääge. Glöibigi, wo nit ordiniert si, säägen en inklusiv, d. h. as Bitt um e Sääge, und denn wir „dir/dich“ dur „uns“ ersetzt. Eso wird s au vo de progressiv-liberale Richdige im Juudedum gmacht, won er ebefalls in dr Bluralform cha gsäit wärde. In protestantische Chille wird dr aaronitisch Sääge zum Abschluss vom Gottesdienst verwändet.
Archeologischs Züügnis
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr aaronitisch Sääge findet mä im eltiste biblische Teggst, wo bis jetz bekannt isch. Es handlet sich um zwäi winzigi Schriftrolle us fast räinem Silber, wo 1979 im ene Familiegrab im Hinnomdaal unde an dr südwestlige Muure vo dr Jerusalemer Altstadt entdeggt worde si. Iiri Datierig isch umstritte und schwankt zwüschen em 7. und 2. Joorhundert v. d. Z. Die zerbrächlige Silberrolle het mä erst noch drei Joor im ene ufwändige Verfaare chönne ufdue und denn het mä d Schrift, wo im Innere iigrawiert isch, chönne entziffere. Si isch 400 Joor elter als alli andere bekannte alte Bibelhandschrifte us Qumran, brucht aber für die drei Värs fast exakt die gliiche Wörter.
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Klaus Seybold: Der Segen und andere liturgische Worte aus der hebräischen Bibel; Züüri: Theologischer Verlag, 2004; ISBN 3-290-17320-8
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Dr aaronitisch Sääge – Sammlig vo Multimediadateie- Älteste Handschriftenfunde zur Bibel
- Sanford Ragins, Annette M. Böckler (dt. Übersetzig): Priestersegen / Birkat Kohanim. In: Michaela Bauks, Klaus Koenen, Stefan Alkier (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), Stuttgart 2006 ff.
- Dr aaronitisch Sääge uf Hebräisch gsunge
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Sara E. Karesh, Mitchell M. Hurvitz, Encyclopedia of Judaism, Infobase Publishing, 2005. S. 406.
- ↑ Das Messbuch für die Bistümer des Deutschen Sprachgebietes, 2. Ufl. 1975
- ↑ 3,0 3,1 Schülerduden Die Religionen; Mannheim: Dudenverlag, 1977; ISBN 3-411-01369-9; S. 9
- ↑ Michael Kunzler: Liturge sein. Entwurf einer Ars celebrandi; Paderborn 2007; S. 588-590
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Aaronitischer_Segen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |