Vlekvrye staal

Vergelyking tussen geroeste gewone koolstofstaal (links) en vlekvrye staal (regs).

'n Vlekvrye staal (ook bekend as roesvrye staal) is 'n yster-gebaseerde legering wat 'n minimum van ongeveer 11% chroom bevat (die minimum hoeveelheid wat nodig is om roesvorming van te verhoed). Min vlekvrye stale bevat meer as 30 persent chroom of minder as 50% yster. Hierdie stale bereik hul roesvrye kenmerk deur die vorming van 'n dun, onsigbare en vasklewende chroomoksied-ryke oppervlakfilm. Die oksied heel homself voordurend in die teenwoordigheid van suurstof. Ander elemente wat bygevoeg word om sekere karakteristieke te verbeter, sluit in nikkel, koper, aluminium, silikon, niobium, stikstof, swael en selenium. Koolstof is normaal teenwoordig in hoeveelhede wat strek van minder as 0.03% tot meer as 1% in sekere martensitiese grade.

Met enkele uitsonderings kan vlekvrye stale met konvensionele metodes deur middel van tegnieke soos giet, wals, smee, dieptrek en poeiermetallurgie gevorm word. Fabrisering geskied deur masjinering en laswerk is moontlik met sweis-, hardsoldeer-, soldeer- en plak-tegnieke. Vlekvrye staal kan ook gebruik word as 'n bekleding vir gewone koolstof of lae-legeerde stale, sowel as op sekere nie-ystermetale en legerings.

Designasie en klassifikasie van vlekvrye stale

Die drie-syfer designasies van die AISI (American Iron and Steel Institute) word algemeen in die wêreld gebruik. Die 200 en 300 reekse dui austenitiese stale aan, terwyl die 400 reeks martensitiese en dupleks-stale aanndui. Verandering in die samestelling word deur een- en tweeletter agtervoegsels aangedui. Vlekvrye staal kan verdeel word in 5 families waarvan 4 gebaseer word op 'n karakteristieke kristallografiese of mikrostruktuur van die familie. So word onderskei tussen Austenitiese, Ferritiese, Martensitiese en Dupleks vlekvrye stale, plus ‘n vyfde familie, Presipitasie-verhardbare (PH-) stale, waar die onderskeidende kenmerk die hittebehandeling is wat gebruik word, eerder as die mikrostruktuur.