Unie van Utrecht
Die Unie van Utrecht is 'n ooreenkoms wat onderteken is op 23 Januarie 1579 tussen 'n aantal Nederlandse geweste. Die hoofsaak van die ooreenkoms was dat die lede hulle sou beywer om die Spanjaarde uit hulle grondgebied te verdryf. Daarnaas is 'n aantal staatkundige sake ook gereël op die gebiede van byvoorbeeld verdediging, belastings en godsdiens. Hierdie ooreenkoms sou ook gesien kon word as 'n eerste weergawe van 'n latere grondwet. Omdat hierdie unie 'n aanvulling was van die 'Gererale Unie' van 1576 (die Bevrediging van Gent, word ook gepraat die Nadere Unie.
Die oorspronklike geweste wat die ooreenkoms onderteken het, was Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre en die Groningse Ommelanden. Later daardie jaar het die geweste Overijssel, Landschap Drenthe en Heerlijkheid Friesland en die stede Groningen, Venlo, Antwerpen, Breda, Brussel, Brugge, Lier, Ieper, Doornik en Valencijn ook by die Unie aangesluit. Die Brabantse stede 's-Hertogenbosch en Leuven het nie by die Unie van Utrecht aangesluit nie, omdat hulle nog in Spaanse hande was.
Die Unie van Utrecht is onderteken in die kappitelsaal van die Dom van Utrecht, tans die aula van die Universiteit Utrecht.
Die Unie van Utrecht word deur baie gesien as die begin van Nederlande as een nasie. Dit klop nie heeltemal nie. Daar kan wel gesê word dat die Unie van Utrecht die grondslag gelê het vir die Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wat enkele jare later gevorm sou word, maar hierdie sewe staatjies-in-'n-staat het eers 'n eenheidsstaat geword in die tyd van die Bataafse Republiek twee eeue later.
Die Unie van Utrecht was 'n verbond van die Noordelike Nederlande binne die Pacificatie van Gent, as reaksie op die Unie van Atrecht wat enkele weke vantevore gevorm is.
Deur die Unie van Utrecht is onder andere die volgende ooreengekom:
- na buite sou die lede van die nuwe unie funksioneer asof hulle 'n eenheid was, maar in die binneland het elke gewes hulle eie outonomie behou;
- 'n gemeenskaplike leër het tot stand gekom;
- die geweste sou mekaar bystaan in die stryd teen gemeenskaplike vyande;
- die koste vir die verdediging van die grensstede sou gesamentlik deur alle geweste gedra word - hiervoor is 'n spesiale belasting ingestel;
- stede was verplig om die garnisoen te herberg, sou dit nodig wees - die geweste sou die koste gesamentlik dra;
- persoonlike godsdiens is in Holland en Seeland ingestel. Die ander stede en geweste het vryheid gehad om 'n eie beleid op die gebied van godsdiens in te stel. Katolieke stede en geweste is uitgesluit van deelname aan die Unie.
- 'n Besluit moes eenparig en deur die meerderheid geneem word.
Die teks van die verdrag van die Unie van Utrecht is hier beskikbaar. (In 16de-eeuse Nederlands).