Organogenese
Organogenese (van die Griekse woorde όργανον, "waarmee ’n mens werk", en γένεσις, "oorsprong, skepping") is tydens die ontwikkeling van ’n embrio die proses waardeur die kiemlae (ektoderm, endoderm en mesoderm) tot die interne organe van ’n organisme ontwikkel. By mense begin interne organe in die derde tot agtste week ná bevrugting vorm. Die kiemlae werk deur drie verskillende prosesse: deur te vou, te splits en te kondenseer.
Kiemlae
[wysig | wysig bron]Die endoderm vorm die epiteelvoering van die hele spysverteringskanaal behalwe deel van die mond en keelholte en die eindpunt van die rektum. Dit vorm ook die voeringselle van al die kliere wat in die spysverteringskanaal uitloop, insluitende dié van die lewer en pankreas; die epiteel van die gehoorbuis en trommelvliesholte; die tragea, brongi en lugselle van die longe; die blaas en deel van die uretra; en die follikelvoering van die skild- en timusklier. Verder vorm dit die maag, kolon, lewer, pankreas, blaas, epiteel van die tragea, longe, keelholte, skildklier en ingewande.
Die mesoderm vorm die rugstring, niere, geslagskliere, kraakbeen, skedelspiere, vel, bloedsomloopstelsel en die wand van die ingewande. Dit vorm verder die spiere, been, bindweefsel, bloedsomloopstelsel, limfvatstelsel, urogenitale stelsel en weivlies.
Die ektoderm ontwikkel eindelik in die vel, hare, naels, ooglense, oliekliere, korneas, tandemalje, epiteel van die mond en neus, perifere senustelsel, pigmentselle, gesigskraakbeen, tandbeen, brein, ruggraat, motoriese senuwees en retina.
By plante
[wysig | wysig bron]In plantkunde is organogenese die proses waardeur nuwe organe gevorm word, soos nuwe blare, blomme of takke. Dit duur deur die plant se bestaan voort en eindig eers wanneer die plant doodgaan.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is deels vertaal uit die Engelse Wikipedia
