Kattegat
| Kattegat | |
|---|---|
 Nasa-Satellietbeeld van die Kattegat | |
| Koördinate: | 56°55′42″N 11°25′41″O / 56.92833°N 11.42806°O |
| Ligging: | Denemarke en Swede |
| Soort: | Seestraat en baai van die Atlantiese Oseaan |
| Oppervlakte: | 30 000 km² (12 000 mi²) |
| Invloei: | Oossee |
| Uitvloei: | Skagerrak |
| Eiland/e: | Seeland, Funen |
| Nedersettings: | Gotenburg, Aarhus |
Die Kattegat (Deens: [ˈkʰad̥əɡ̊ad̥]) of Kattegatt (Sweeds: [ˈkatːɛˈɡatː]) is 'n baai van die Noordsee en vorm die seestraat tussen Denemarke en Swede. Dit maak deel uit van die verbinding tussen die Noord- en die Oossee wat deur die Skagerrak, die Kattegat en die Sont gevorm word.
Riviere wat in die Kattegat uitmond, is die Göta älv by Gotenburg saam met die Lagan, Nissan, Ätran en Viskan uit die provinsie Halland aan die Sweedse kant, en die Gudenaa uit Jutland in Denemarke.
Die hoofeilande van die Kattegat is Samsø, Læsø en Anholt, waar die laaste twee, na aanleiding van hulle droë somerklimaat, as die Deense woestyngordel bekend staan.
Die naam Kattegat kom van die Nederlandse en Nederduitse woorde kat en gat. Dit verwys na Middeleeuse navigasie, waar kapteins na die gebied verwys het as so nou soos 'n kattegat – 'n opening waardeur net 'n kat kan kom, aangesien daar heelwat vlak gebiede in die omgewing is wat navigasie bemoeilik.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Beheer oor die Kattegat, en toegang daartoe, was belangrik deur die hele geskiedenis van internasionale seevaart. Tot met die voltooiing van die Eiderkanaal in 1784 was die Kattegat die enigste seeroete in en uit die Balkanstreek.[1] Van 1429 af het die Deense koningshuis – en later die staat Denemarke – munt geslaan uit tolgeld wat betaal moes word om deur die Sont te vaar, terwyl Kopenhagen skuiling, handel, herstelgeriewe en beskerming teen seerowery gebied het. Die belasting is eindelik in 1857 opgehef.
Dierebeskerming
[wysig | wysig bron]Vanweë die swaar seeverkeer en baie kusdorpe is die Kattegat, as deel van die Oossee, in 2006 aangewys as 'n gebied met swaelemissiebeheer. Op 1 Januarie 2016 is die perk op swael in brandstof tot 0,1% verlaag.[2] Verskeie groot dele van die Kattegat is onder beskermingsregulasies. Groot dele is belangrik vir die broei en weiding van voëls, visse en seesoogdiere.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Kattegat | strait, Denmark-Sweden". Encyclopedia Britannica (in Engels). Besoek op 16 Mei 2017.
- ↑ "New sulphur regulations may lead to distortion of competition in the shipping industry". MT Online. 12 Augustus 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Januarie 2016. Besoek op 19 Januarie 2016.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kattegat.
Normdata  |
|
|---|