[go: up one dir, main page]
Gaan na inhoud

Boodskapper-RNS

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die "lewensiklus" van 'n mRNS in 'n eukariotiese sel. RNS word geneties getranskribeer in die selkern; na prosessering word dit vervoer na die sitoplasma en geneties vertaal deur die ribosoom. Laastens verval die mRNS.

Boodskapper RNS (mRNS) is 'n enkelstring RNS molekuul wat ooreenstem met die genetiese sekwensie van 'n Geen en gelees word deur die ribosoom tydens die proteïenskeppingsproses. mRNS word geskep tydens biologiese transkripsie, waar die ensiem RNS-polimerase, gene omskakel na primêre transkripsie mRNS (ook bekend as pre-mRNS). Hierdie pre-mRNS bevat meestal nog steeds introne, dit wil sê streke wat nie die finale aminosuur sekwensie sal kodeer nie. mRNS word verwyder in die proses van RNS-splitsing, wat slegs eksone agterlaat, dit wil sê streke wat die proteïen sal kodeer. Hierdie ekson-sekwensie bestaan uit volwasse mRNS. Volwasse mRNS word dan deur die ribosoom gelees, en met behulp van aminosure gedra deur Oordrag-RNS (tRNS) skep die ribosoom die proteïen. Hierdie proses staan bekend as biologiese vertaling. Al hierdie prosesse vorm deel van die sentrale dogma van molekulêre biologie, wat die vloei van genetiese inligting in 'n biologiese stelsel beskryf.

Soos met DNS, is mRNS genetiese inligting in die volgorde of sekwensie van nukleotiede, wat gerangskik is in kodone bestaande uit drie basispare elk. Elke kodon kodeer vir 'n spesifieke aminosuur, behalwe die stopkodon, wat proteïensintese beëindig. Hierdie proses van vertaling van die kodon in aminosure benodig twee ander soorte RNS: oordrag-RNS, wat die kodon herken en die ooreenstemmende aminosuur verskaf, en ribosoom-RNS (rRNS), die sentrale komponent van die ribosoom se proteïenvervaardigingsmasjinerie.

Die bestaan van mRNS is die eerste keer deur Jacques Monod en François Jacob voorgestel en daarna deur Jacob, Sydney Brenner en Matthew Meselson by die California Institute of Technology in 1961 ontdek.

Sintese, prosessering en funksie

[wysig | wysig bron]

Die kortstondige bestaan van 'n mRNS-molekule begin met transkripsie en eindig uiteindelik in degradasie. Gedurende die leeftyd daarvan kan 'n mRNS-molekule ook verwerk, geredigeer en vervoer word voor vertaling daarvan. Eukariotiese mRNS-molekules benodig dikwels uitgebreide verwerking en vervoer, terwyl prokariotiese mRNS-molekules dit nie benodig nie. 'n Molekule eukariotiese mRNS en die omringende proteïene word saam 'n boodskapper-RNP genoem.

Transkripsie

[wysig | wysig bron]

Transkripsie vind plaas wanneer RNS van DNS gemaak word. Tydens transkripsie maak RNS-polimerase 'n kopie van 'n geen vanaf die DNS na mRNS soos benodig. Hierdie proses is soortgelyk in eukariote en prokariote. Een noemenswaardige verskil is egter dat eukariotiese RNS-polimerase tydens transkripsie met mRNS-prosesseringsensieme assosieer, sodat die prosessering vinnig kan voortgaan na die aanvang van transkripsie. Die kortstondige, onverwerkte of gedeeltelik verwerkte produk word voorloper mRNS, of pre-mRNS genoem; sodra dit volledig verwerk is, word dit volwasse mRNS genoem..

Eukariotiese pre-mRNS prosessering

[wysig | wysig bron]

Die verwerking van mRNS verskil grootliks tussen eukariote, bakterieë en archea onderling. Nie-eukariotiese mRNS is in wese volwasse na transkripsie, en het geen verwerking nodig nie, behalwe in seldsame gevalle.

Eukariotiese pre-mRNS benodig egter verskillende prosesseringstappe voordat dit na die sitoplasma vervoer word en die vertaling daarvan deur die ribosoom plaasvind.

Splitsing

[wysig | wysig bron]

Die uitgebreide verwerking van eukariotiese pre-mRNS wat lei tot die volwasse mRNS staan bekend as RNS-splitsing. Dit is 'n meganisme waardeur introne of outrone (streke wat nie kodeer nie) verwyder word en eksone (streke wat kodeer) aan mekaar verbind word.

Verdere leeswerk

[wysig | wysig bron]
  • Alsaweed M, Lai CT, Hartmann PE, Geddes DT, Kakulas F (Februarie 2016). "Human milk miRNAs primarily originate from the mammary gland resulting in unique miRNA profiles of fractionated milk". Scientific Reports. 6 (1): 20680. doi:10.1038/srep20680. PMC 4745068. PMID 26854194.
  • Lillycrop KA, Burdge GC (Oktober 2012). "Epigenetic mechanisms linking early nutrition to long term health". Best Practice & Research. Clinical Endocrinology & Metabolism. 26 (5): 667–676. doi:10.1016/j.beem.2012.03.009. PMID 22980048.
  • Melnik BC, Kakulas F, Geddes DT, Hartmann PE, John SM, Carrera-Bastos P, Cordain L, Schmitz G (21 Junie 2016). "Milk miRNAs: simple nutrients or systemic functional regulators?". Nutrition & Metabolism. 13 (1): 42. doi:10.1186/s12986-016-0101-2. PMC 4915038. PMID 27330539.
  • Vickers MH (Junie 2014). "Early life nutrition, epigenetics and programming of later life disease". Nutrients. 6 (6): 2165–2178. doi:10.3390/nu6062165. PMC 4073141. PMID 24892374.
  • Zhou Q, Li M, Wang X, Li Q, Wang T, Zhu Q, Zhou X, Wang X, Gao X, Li X (2012). "Immune-related microRNAs are abundant in breast milk exosomes". International Journal of Biological Sciences. 8 (1): 118–123. doi:10.7150/ijbs.8.118. PMC 3248653. PMID 22211110.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Boodskapper-RNS&oldid=2632367"