Life of Pi
Life of Pi
| |
|---|---|
| Skrywer | Yann Martel |
| Land |  Kanada |
| Taal | Engels |
| Genre | Fiksie |
| Uitgewer | Knopf Canada |
| Uitgegee | 11 September 2001 (Kanada) |
| Medium | Druk (gebind & sagteband) |
| ISBN | 0-676-97376-0 |
| Voorloper | Self |
| Vervolg | Beatrice and Virgil |
Life of Pi is 'n fantastieke avontuurroman van die Kanadese skrywer Yann Martel wat die eerste keer in 2001 gepubliseer is. Die roman se hoofkarakter, Piscine Molitor "Pi" Patel, oorleef 227 dae lank in 'n klein reddingsboot nadat die res van sy familie omgekom het in 'n skipbreuk. Sy metgesel gedurende daardie tydperk is 'n Bengaalse tier by die naam van Richard Parker. Martel gebruik talle ongeloofwaardighede in sy narratief om Life of Pi te omskep in 'n allegorie wat die hipotese oor God se bestaan sterk ondersteun.
Daar is alreeds meer as tien miljoen eksmeplare van hierdie roman verkoop, en dit is in 2002 bekroon met die Booker-prys vir fiksie in die Britse Statebond. In Suid-Afrika is dit in 2003 bekroon met die Exclusive Books Boeke Prys, wat in Afrikaans sinspeel op die naam van die meer bekende Engelse Booker-prys.
Die regisseur Ang Lee het in 2012 'n rolprentverwerking van hierdie roman op die silwerdoek vrygestel.
Agtergrond
[wysig | wysig bron]Die protagonis is Piscine Molitor "Pi" Patel, 'n Indiese seun van Pondicherry, Indië wat van kleins af kwessies van spiritualiteit en metafisika ondersoek. Hy oorleef 227 dae ná 'n skipbreuk terwyl hy op 'n reddingsboot in die Stille Oseaan gestrand was met 'n Bengaalse tier wat vrae laat ontstaan oor die aard van die werklikheid en hoe dit waargeneem en vertel word.
Die roman het meer as tien miljoen eksemplare wêreldwyd verkoop. Dit is deur ten minste vyf Londense uitgewershuise verwerp voordat dit deur Knopf Canada aanvaar is, wat dit in September 2001 gepubliseer het. Die Britse uitgawe het die volgende jaar die Man Booker-prys gewen. Dit is ook gekies vir CBC Radio se Canada Reads 2003, waar dit deur die skrywer Nancy Lee beywer is.
Die Franse vertaling L'Histoire de Pi is gekies in die Franse CBC-weergawe van die kompetisie Le Combat des livres. Die roman het die 2003 Booker-prys gewen. In 2004 het dit die Asiatiese/Stille Oseaan-Amerikaanse toekenning vir letterkunde in beste volwasse fiksie vir jare 2001–2003 gewen. In 2012 is dit verwerk in 'n speelfilm geregisseer deur Ang Lee met 'n draaiboek deur David Magee.
In 2022 is die roman ingesluit op die "Big Jubilee Read"-lys van 70 boeke deur Commonwealth-outeurs, gekies om die Platinum Jubilee van Elizabeth II te vier.
Verhaal
[wysig | wysig bron]Die boek begin met 'n nota van die skrywer, wat 'n integrale deel van die roman is. Ongewoon beskryf die nota meestal fiktiewe gebeure. Dit dien om een van die boek se hooftemas vas te stel en af te dwing: die relatiwiteit van waarheid.
Deel een
[wysig | wysig bron]In die 1960's word die verteller, Piscine Molitor Patel, groot as die seun van die bestuurder van 'n dieretuin in Pondicherry. Terwyl hy later sy lewe daarvan vertel, gee hy insig oor die antagonisme van dieretuine en spreek hy sy gedagtes uit oor hoekom diere minder negatief reageer as wat voorstanders van die idee voorstel.
Die verteller beskryf hoe hy sy volle naam verwerf het as 'n huldeblyk aan die swembad in Frankryk. Nadat skoolmaats hom terg deur sy voornaam in "Pissing" te omskep, vestig hy die kort vorm van sy naam as "Pi" wanneer hy met hoërskool begin. Die naam, sê hy, bring hulde aan die transendentale getal wat die verhouding van die omtrek van 'n sirkel tot sy deursnee is.
In die verhaal beskryf Pi verskeie ander ongewone situasies wat eiename behels: twee besoekers aan die dieretuin, een 'n toegewyde Moslem, en die ander 'n toegewyde ateïs, dra identiese name; en 'n Bengaalse tier van 450 pond by die dieretuin dra die naam Richard Parker as gevolg van 'n klerklike fout wat die tier se naam verander het na die naam van sy menslike gevangene.
Eendag kry Pi en sy ouer broer Ravi 'n impromptu les oor die gevare van die diere wat by die dieretuin aangehou word. Dit begin met 'n bok wat vir 'n ander tier gevoer word, gevolg deur 'n gesinstoer deur die dieretuin, waartydens sy pa die aggressiewe biologiese kenmerke van elke dier verduidelik.
Pi word grootgemaak as 'n Hindoe en beoefen vegetarisme. Op die ouderdom van veertien ondersoek hy die Christendom en Islam, en besluit om 'n aanhanger van albei godsdienste te word, tot sy ouers se ontsteltenis (en sy godsdienstige mentors se frustrasie), en sê hy "wil net vir God liefhê". Hy probeer om God te verstaan deur die lens van elke godsdiens, en besef voordele in elkeen.
'n Paar jaar later in Februarie 1976, gedurende die tydperk toe Indira Gandhi, die Indiese premier, "Die Nood" verklaar, besluit Pi se pa om die dieretuin te verkoop en saam met sy vrou en seuns na Kanada te emigreer.
Deel twee
[wysig | wysig bron]Die tweede deel van die roman begin in Julie 1977 met Pi se familie aan boord van die Tsimtsum, 'n Japannese vragskip wat diere van hul dieretuin na Noord-Amerika vervoer. 'n Paar dae uit die hawe van Manila af, ondervind die skip 'n storm en sink. Pi slaag daarin om in 'n klein reddingsbootjie te ontsnap, net om uit te vind dat die boot ook 'n gevlekte hiëna, 'n beseerde sebra en 'n orangoetang genaamd Lemoensap bevat. Tot die seun se nood maak die hiëna die sebra dood en dan Lemoensap. ’n Tier skuil onder die boot se seil: dit is Richard Parker, wat 'n geruime tyd voor die hiëna-aanval op die reddingsboot geklim het met ambivalente bystand van Pi. Richard Parker, wat skielik uit sy skuilplek kom, vermoor en eet die hiëna.
Bang bou Pi 'n klein vlot uit reddingstoestelle, maak dit vas aan die boeg van die boot en maak dit sy plek van aftrede. Hy begin Richard Parker kondisioneer om 'n onderdanige rol te speel deur kos as 'n positiewe versterker te gebruik, ook seesiekte as 'n strafmeganisme, terwyl hy 'n fluitjie vir seine gebruik. Binnekort sien Pi homself as die alfa-dier, en is uiteindelik in staat om die boot met sy kat metgesel te deel, en erken op die ou end dat Richard Parker die een is wat hom gehelp het om sy beproewing te oorleef.
Pi vertel van verskeie gebeure terwyl hy in die Stille Oseaan dryf. Op sy laagste punt maak blootstelling hom blind en nie in staat om vis te vang nie. In 'n toestand van delirium praat hy met 'n mariene "eggo", wat hy aanvanklik identifiseer as dat Richard Parker die vermoë gekry het om te praat, maar dit blyk 'n ander blinde skipbreukeling te wees, 'n Fransman, wat op die reddingsboot klim met die bedoeling om Pi dood te maak, maar word dadelik deur Richard Parker vermoor.
'n Ruk later kom Pi se boot aan wal op 'n drywende eilandnetwerk van alge wat deur honderdduisende meerkatte bewoon word. Gou herwin Pi en Richard Parker krag, maar die seun se ontdekking van die vleisetende aard van die eiland se plantlewe dwing hom om terug te keer na die see.
Tweehonderd sewe-en-twintig dae na die skip se sink spoel die reddingsboot op 'n strand in Meksiko, waarna Richard Parker in die nabygeleë oerwoud verdwyn sonder om terug te kyk, wat Pi hartseer laat by die skielike afskeid.
Deel drie
[wysig | wysig bron]Die derde deel van die roman beskryf 'n gesprek tussen Pi en twee amptenare van die Japannese Ministerie van Vervoer, wat 'n ondersoek na die skeepswrak doen. Hulle ontmoet hom by die hospitaal in Meksiko waar hy aansterk. Pi vertel hulle sy verhaal, maar die amptenare verwerp dit as ongelooflik. Pi bied hulle dan 'n tweede storie aan waarin hy op 'n reddingsboot ronddryf, nie met dieretuindiere nie, maar met die skeepskok, 'n Taiwanese matroos met 'n gebreekte been en sy eie ma. Die kok amputeer die matroos se been vir gebruik as visvangaas, en maak dan die matroos sowel as Pi se ma dood vir kos. Kort daarna word die kok deur Pi vermoor.
Die ondersoekers merk parallelle tussen die twee verhale op. Hulle kom gou tot die gevolgtrekking dat die hiëna die kok simboliseer, die sebra die matroos, die orangoetang Pi se ma, en die tier verteenwoordig Pi. Pi wys daarop dat nie een van die stories bewys kan word nie en ook nie die oorsaak van die skipbreuk verduidelik nie, daarom vra hy die amptenare watter storie hulle verkies: die een sonder diere of die een met diere. Hulle kies uiteindelik die storie met die diere. Pi bedank hulle en sê: "En so gaan dit met God." Die ondersoekers verlaat dan en lê 'n verslag in waarin hulle geloof in die eerste storie uitdruk.
Temas
[wysig | wysig bron]Martel het gesê dat Life of Pi in drie stellings opgesom kan word: "Die lewe is 'n storie"; "Jy kan jou storie kies"; "'n Storie met God is die beter storie". Gordon Houser stel voor dat daar twee hooftemas van die boek is: "dat alle lewe interafhanklik is, en dat ons leef en asemhaal deur geloof."
Inspirasie
[wysig | wysig bron]Martel het in 'n 2002-onderhoud met PBS gesê dat hy "op soek was na 'n storie ... wat my lewe sou rig". Hy het gepraat van eensaamheid en behoefte aan rigting in sy lewe, en hy het gevind dat die skryf van die roman aan hierdie behoefte voldoen het.
Richard Parker en die skeepswrak-narratief
[wysig | wysig bron]Die naam Richard Parker vir die tier is geïnspireer deur 'n karakter in Edgar Allan Poe se seevaart-avontuurroman The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (1838). Richard Parker is 'n muiter wat gestrand is en uiteindelik op die romp van 'n skip wat omgeslaan het, gekannibaliseer word, en daar is 'n hond aan boord wat Tiger genoem word. Martel het ook 'n ander gebeurtenis in gedagte gehad in die bekende regsaak R v Dudley and Stephens (1884), waar 'n skeepswrak weer lei tot die kannibalisme van 'n kajuitseun genaamd Richard Parker, hierdie keer in 'n reddingsboot. 'n Derde Richard Parker het verdrink in die sinking van die Francis Spaight in 1846, beskryf deur skrywer Jack London, en later is die kajuitseun gekanibaliseer. "So baie geviktimiseerde Richard Parkers moes iets beteken," het Martel voorgestel.
Moacyr Scliar
[wysig | wysig bron]Martel het genoem dat 'n boekresensie van die Brasiliaanse skrywer Moacyr Scliar se 1981-novelle Max and the Cats deels verantwoordelik is vir sy roman se uitgangspunt. Scliar se verhaal beskryf 'n Joods-Duitse vlugteling wat die Atlantiese Oseaan oorsteek met 'n jaguar in sy boot. Scliar het gesê dat hy verbysterd was dat Martel "die idee gebruik het sonder om my te raadpleeg of selfs in te lig," en het aangedui dat hy die situasie hersien voordat hy besluit of hy enige aksie in reaksie moet neem. Nadat hy met Martel gepraat het, het Scliar verkies om nie die saak voort te sit nie. 'n Toewyding aan Scliar "vir die vonk van die lewe" verskyn in die skrywer se nota van Life of Pi. Literêre resensies het die ooreenkomste as oppervlakkig tussen Life of Pi en Max and the Cats beskryf. Resensent Peter Yan het geskryf: "As jy die twee boeke langs mekaar lees, besef 'n mens hoe onvoldoende die plot-opsommings is om die unieke verbeeldingryke impak van elke boek oor te dra," en het opgemerk dat Martel se kenmerkende narratiewe struktuur nie in Scliar se novelle voorkom nie. Die temas van die boeke is ook verskillend, met Max and the Cats wat 'n metafoor vir Nazisme is. In Life of Pi word 211 van 354 bladsye aan Pi se ervaring in die reddingsboot gewy, vergeleke met 17 van 99 bladsye in Max and the Cats wat tyd uitbeeld wat in 'n reddingsboot spandeer word.[1][2][3][4][5][6][7][8]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Miller, Daniel (18 Februarie 2013). "'Life of Pi' a surprise success story around the world". Los Angeles Times. Besoek op 7 Januarie 2019.
- ↑ Gibbons, Fiachra (24 Oktober 2002). "Top publishers rejected Booker winner". The Guardian. UK. Besoek op 31 Augustus 2010.
- ↑ "Life of Pi". Man Booker Prize. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Desember 2010. Besoek op 31 Augustus 2010.
- ↑ Kipen, David (23 Oktober 2002). "Canadian wins Booker Prize / 'Life of Pi' is tale of a boy who floats across the ocean from India". San Francisco Chronicle. Besoek op 31 Augustus 2010.
- ↑ Reynolds, Nigel (30 September 2002). "Life of Pi wins Booker". The Daily Telegraph. UK. Besoek op 3 September 2010.
- ↑ "Canada Reads 2003". Canada Reads. Besoek op 1 September 2010.
- ↑ "Martel seeks quiet of Saskatoon". CBC News. Besoek op 1 September 2010. [dooie skakel]
- ↑ "The Big Jubilee Read: A literary celebration of Queen Elizabeth II's record-breaking reign". BBC. 17 April 2022. Besoek op 15 Julie 2022.