[go: up one dir, main page]

0% found this document useful (0 votes)
35 views172 pages

Dnyaneshwari Adhyay One To Third

The document appears to be a complex text with various sections discussing different topics, likely related to a specific subject matter. It includes references to various concepts, terms, and possibly instructions or guidelines. The content is structured in a way that suggests it may be intended for a specific audience or purpose.

Uploaded by

rameshphad1971
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
35 views172 pages

Dnyaneshwari Adhyay One To Third

The document appears to be a complex text with various sections discussing different topics, likely related to a specific subject matter. It includes references to various concepts, terms, and possibly instructions or guidelines. The content is structured in a way that suggests it may be intended for a specific audience or purpose.

Uploaded by

rameshphad1971
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 172

kmZoœar ^mdmZwdmX 1

AÜ`m` n{hbm

^mdmZwdmX

Ý`m`mMm`© lr Zm_Xod _hmamO emñÌr


E_.E.nrEM².S>r.
2 kmZoœar ^mdmZwdmX

&& kmZoœar &&


Aܶm¶ n{hcm
› Z‘mo Or AmÚm & doXà{VnmÚm &
O` O` ñdg§doÚm & AmË‘ê$nm && 1 &&
Or › Z‘mo! Or åhUOo g‘moa Agcoco lrJwê$ {Zd¥{ÎmZmW ‘hmamO. ˶m§Zm ‘mCcr
Am|H$mañdê$nmË‘H$ nmhV Z‘ñH$ma H$aVmV. doXà{Vnm{XV AmË‘ê$n AgUmam Omo ñdg§doÚ,
AmÚ Ë¶mMm O¶O¶H$ma Agmo. ^mJdVmVrc doXñVwVr hr O¶O¶H$ma H$aUmar Amho. JmonrJrV
"O¶{VVo@{YH§$'nmgyZ àma§^ hmoV§. ‘mCcr O¶ O¶ eãXmcm ‘§Ì ‘mZVmV; Á¶mMm à¶moJ AZw^dr
g§V H$aVmV, "O¶O¶‘§Ìo A{n©Vr & ‘m¶m R>m¶r &&' (9-226) ñdg§doÚ hm eãX J§^ra AgyZ
qMVZr¶ Amho. Ord hm gd© H$mhr H$ê$ eH$Vmo; na§Vw ñdV: ñdV:cm OmUy eH$V Zmhr. ì¶mnH$
na‘mË‘m hm ñd gå¶H$ doÚ Amho. AmÚ eãXmMm AW© gdmªMm AmÚ AmhoM; na§Vw AmÚ eãXmcm
Am{Xd¥ÕrV J¥hrV Yac§, Va "dV©‘mZ' Agm AW© hmoVmo. Ho$di nydu hmoVm Ag§ Zmhr, Va Vmo
dV©‘mZ Amho. AmË‘ê$nVm hr AZw^dr g§Vm§Mr AZw^yVr Amho.
Xodm Vy§{M JUoe & gH$cmW©‘{VàH$me &
åhUo {Zd¥{ÎmXmg & AdYm[aOmo Or && 2 &&
{Zd¥{ÎmZmWm§Zm lr kmZoœa ‘hmamO åhUVmV, Or, Xodm Vy{M JUoe. ‘VrVrc gH$c AWmªZm
àH$m{eV H$aUmam àH$me AmnU AmhmV. Amnë`m H¥$nmàgmXmZ§ àH$m{eV Pmcoco AW© AmnUM
: "AdYm[aOmo'.
h| eãX~«÷ Aeof & Vo{M ‘y{V© gwdof &
VoW dU©dnw {ZXmo©f & {‘adV Ago && 3 &&
doXmcm eãX~«÷ åhUVmV. g§nyU© eãX~«÷ hrM Mm§Jcm dof n[aYmZ Ho$cocr JUnVrMr ‘yVu
Amho. dnw åhUOo eara. dU©dnw åhUOo {ZXm}f Ajam§M§ eara emo^m XoV Amho. emo^m AgUmè`m§Zr
{‘admd§.
ñ‘¥Vr Vo{M Ad`d & XoIm Am§{JH$ ^md &
VoW cmdÊ`mMr R>od & AW©emo^m && 4 &&
Ad¶dm§Zm ñdV:Mm S>m¡c AgVmo. ˶mVrc "Am§{JH$ ^md', cmdʶ nmhVm ¶md§ ¶mgmR>r
Ñï>r hdr. Á¶m§Zm Ñï>r Amho ˶m§Zm ‘mCcr åhUVmV "XoIm'. Aܶ¶Z, gmYZm Am{U AZw^yVr
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 3

¶m§À¶m {‘lUmVyZ ñ‘¥{VJ«§W OÝ‘mcm Amco AmhoV. VoM JUnVrMo S>m¡cXma Ad¶d AmhoV. ˶m§Mm
Am§{JH$ ^md Am{U cmdʶmMr R>od åhUOo gm¢X¶m©Mr ImU nmhm.
Aï>mXe nwamU| & Vt{M ‘{U^yfU| &
nXnÕVr IodU| & à‘o`aËZm§Mt && 5 &&
AR>am nwamU§ hr CÎm‘ aËZ§ AmhoV. nX åhUOo-ûcmoH$, nÕVr åhUOo {d{dYm-hrM OUy
H$m|XU§ AmhoV. Ë`m H$m|XUmV à‘o` åhUOo {gÕm§V, AWm©V JÚnÚm§Mr H$m|XU§, hr {gÕm§VaËZm§Zr
OS>dcocr AmhoV.
nX~§Y ZmJa & V|{M a§Jm{Wc| A§~a &
OoW gm{h˶ dmU| gnya & COmimM| && 6 &&
ZmJa åhUOo {dX½Yagd¥ÎmrMr nXaMZm. hrM nXaMZm åhUOo gw§Xa a§J{dcoc§ dó. Ë`m
dómVrc ZjrH$m‘ åhUOo gm{hË`mVrc Ac§H$maemó. {d{dY Ac§H$ma R>iH$ {XgVmV,
àH$me‘mZ hmoVmV.
XoIm H$mì¶ZmQ>H$m & O| {ZYm©[aVm§ gH$m¡VwH$m &
˶m{M éUPwUVr jwÐK§{Q>H$m & AW©Üd{Z && 7 &&
nmhm, dmpë‘H$m{XH$m§M§ H$mì`, H$m{cXmgm{XH$m§M§ ZmQ>H$ ¶m§Mr gH$m¡VwH$ g‘rjm Ho$cr AgVm,
Ë`mV AW©ÜdZr OmUdVmo. ÜdZr hm H$mì¶mMm AmË‘m Amho, Ag§ {dÛmZ ‘mZVmV. H$mì`ZmQ>H$
¶m JUnVrÀ`m nm`mVrc chmZ KmJè`m AmhoV.
ZmZm à‘o`m§Mr nar & {ZnwUnU| nmhVm§ Hw$gar &
{XgVr C{MV nX| ‘mPmat & aËZ| ^ct && 8 &&
H$mì¶ Am{U ZmQ>H$ {ZnwUnUo nmhVm H$drM§ H$m¡eë¶ Am{U {gÕm§VmMr CÎm‘ aËZ§ nXaMZoV
{XgVmV. {ZnwUnU ho A{YH$ ‘hÎdmM§ Amho. emó Aܶ¶Z, gm{h˶mMr OmU, nXaMZoVrc
~maH$mdm, eãXm§Mm ^md Am{U {gÕm§VmMr gyú‘Vm, a{gH$Vm ¶m§M§ {‘lU åhUOo {ZnwUnU hmo¶.
OoW ì¶mgm{XH$m§Mr ‘Vr & Vo{M ‘oIim {‘adVr &
MmoIminU| PiH$Vr & n„dgS>H$m && 9 &&
nX~§YmZ§ a§Jdcoc§ dó H$‘aocm Á¶mZ§ ~m§YVmV Vr ‘oIcm. hr ‘oIcm ì¶mgm{XH$m§Mr à{V^m
hmo¶. n„dgS>H$m, åhUOo ‘oIcoMm nXa; Vmo à{V^oVrc MmoIminUm Xe©{dVmo.
XoIm fS²>Xe©Z| åh{UnVr & Vo{M ^wOm§Mr AmH¥$Vr &
åhUD${Z {dg§dmX Y[aVr & Am¶wY| hmVt && 10 &&
4 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

‘hfu ì`mgm§M§ doXm§Vemó, Jm¡V‘ ‘wZtM§ Ý`m`emó, H$UmXm§M§ d¡eo{fH$, ~m¡Õ Xe©Z, O¡{‘ZrM§
nyd©‘r‘m§gm, H${nc ‘hm‘wZtM§ gm§»`emó hr ghm Xe©Z§ AmhoV. JUnVrÀ`m ^wOm§Mr hr AmH¥$Vr
Amho. ^wOm `m nwéfmWm©M§ àVrH$ AmhoV. Xe©Zemó ho ^maVmM§ ~m¡{ÕH$ d¡^d Amho; Á`mM§
AZwH$aU ‘mZdOmV H$aV Amho. ^maVmVrc d¡Mm[aH$ ñdmV§Í`m‘wio ÛmXeXe©Z§ OÝ‘mcm Amcr.
‘mCctMm JUnVr ghm ^wOm§Mm Amho.> ghm Xe©Zemóm§Mr VÎd§, åhUOo ghm Am`wY§ hmoV. hr
doJdoJir Agcr, Var Vr {gÕm§Vm^mgmMr {Z`§ÌH$ AmhoV.
Var VH©$ Vmo{M ’$aew & Zr{V^oX A§Hw$ew &
doXmÝV Vmo ‘hmagw & ‘moXH$ {‘ado && 11 &&
ݶm¶ Am{U d¡eo{fH$ ho VH©$ Am{U A§Hw$e AmhoV. A§Hw$e {Z¶§ÌU R>odVmo. MwH$sÀ¶m {gÕm§Vm§M§
{Z¶§ÌU H$aʶmgmR>r ݶm¶emómMm Cn¶moJ hmoVmo. dmX, VH©$ hoVy B˶mXr à‘wI A§Hw$e AmhoV.
"{deof' nXmW© ‘mZë¶m‘wio d¡eo{fH$ emó, Ag§ Zm‘m{^YmZ Pmc§. ¶mcmM {gÕm§V ^oX, Zr{V^oX
åhUVmV. n¥Ïdr na‘mUwhÿZ Ocm{X na‘mUw {^Þ H$go, ¶mda ‘hfu H$UmX "{deof nXmW© {Z¶§ÌU
H$aVmo,' Ag§ åhUVmV. ݶm¶emómVrc VH©$ hm naew Amho, Va {deof nXmW© {gÕm§V^oX A§Hw$e
Amho. OrdZmV ‘moX AmUUmam ‘moXH$; Á¶mV M¡VݶmMm JmoS>dm Amho, Vo doXmÝV emó JUnVrÀ¶m
hmVmVrc ‘moXH$ Amho.
EHo$ hmVt X§V & Omo ñd^mdVm I§{S>V &
Vmo ~m¡Õ‘Vg§Ho$V & dm{V©H$mMm && 12 &&
EH$m hmVmV Am¶wY åhUyZ Agcocm ñd^mdV: I§{S>V XÝV ~m¡Õ‘VmMm g§Ho$V Amho.
‘J ghO| gËH$madmX & Vmo nÙH$a daX &
Y‘©à{Vð>m Vmo {gÕ & A^`hñV && 13 &&
"gdª eyÝ`§ eyÝ`‘²' `mM§ I§S>Z Pmë`mZ§Va ‘J gËH$madmX; Omo nÙH$a Amho. H$‘i YmaU
Ho$cocm AgyZ da XoUmam Amho. gm§»`emó hm hmV Amho. `moJ Am{U gm§»` ho EH$M AmhoV,
Ag§ JrVoV Amc§ Amho.
XoIm {ddoH$ V§d gw{d‘i & Vmo{M ew§S>mX§S> gai &
OoW na‘mZ§X Ho$di & ‘hmgwImMm && 14 &&
‘mCctÀ`m JUnVrMr gm|S> gai Amho. gmamgma {dMma hmM ewÕ {dMma Amho. "gw' åhUOo
Mm§Jcm. "{d' åhUOo {dJV:, AWm©V "Jococm Amho ‘i Á`mMm (‘c åhUOo nmndmgZm)';
Agm {ddoH$ hm gai ew§S>mX§S> Amho. gm|S> J«hU Am{U ˶mJ `mM§ ‘mÜ`‘ Amho.> ho ‘mÜ`‘
{ddoH$nyU© Am{U gai Agoc, Va {VW§ ‘hmgwImMm na‘mZ§X AgVmo. Ho$di åhUOo ì¶mnH$,
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 5

na~«÷, {df¶m{edm¶ AgUmam na‘ AmZ§X. ewÕ {ddoH$mV ‘hmgwImMm na‘mZ§X AgVmo. {dMma
gai AgmdoV.
Var g§dmX Vmo{M XeZ & Omo g‘Vm ew^«dU© &
Xod CÝ‘ofgyú‘ojU & {d¿ZamO && 15 &&
"Var' hm XmoZ dmжm§Zm OmoS>Umam Aì¶¶ Amho. ñnï> g§dmXmgmR>r XmV Amdí¶H$ AgVmV.
XmVm§Mr ew^«Vm hrM g‘VoMr ew^«Vm Amho. CÝ‘of åhUOo kmZ. B©jU åhUOo nmhU§. kmZÑï>rZ§
gyú‘ B©jU H$aUmam hm Xod {d¿Zm§Mm Zme H$aUmam amOm Amho.
‘O AdJ‘{c`m XmoZr & ‘r‘m§gm ldUñWmZt &
~moY‘Xm‘¥V ‘wZr & Acr go{dVr && 16 &&
‘mCcr åhUVmV, ‘cm Ag§ OmUdV§, H$s XmoÝhr ldUñWmZr ‘r‘m§gm H$aUmè`m lwVr AmhoV.
Amkm H$aUmè¶m H$‘© {dYo`mË‘H$ lwVr Am{U kmZ‘r‘m§gH$ lwVr Ag§ A§Va Amho. Jw§OZ H$aV
namJ godUmao "A{c' åhUOo ^«‘a, AWm©V² ‘ZZ H$aUmao ‘wZr ho ~moY‘Xm‘¥V godZ H$aVmV.
qMVZ - nyd©-CÎma ‘r‘m§gm `m ^wOm AmhoV. Ë`m nwÝhm ldUñWmZ J«hU H$aV ZmhrV, åhUyZ
‘r‘m§gmË‘H$ lwVr ldUñWmZr AmhoV.
à‘o`àdmc gwà^ & Û¡VmÛ¡V Vo{M {ZHw§$^ &
g[ago EH$dQ>Vr B^ & ‘ñVH$mdar && 17 &&
Û¡V-AÛ¡V hrM JUnVrMr ‘ñVH$mdarc J§S>ñWi§ AmhoV; Or {gÕm§Vê$nr agmZ§ ^acocr
AmhoV. hmM à‘o`ê$nr ag lwVrVyZ ‘Xê$nmZ§ dmhVmo; Ë`mM§ godZ ‘wZr H$aVmV. hoM ‘wZr nwT>§
fS²>Xe©Z {Z‘m©U H$aVmV.
Cn[a Xemon{ZfX| & {O¶o CXmakmZ‘H$a§X| &
{V¶o Hw$gw‘o ‘wHw$Q>t gwJ§Y| & emo^Vr ^ct && 18 &&
Xemon{ZfX§ hr lwVrMr ’w$c§ AmhoV; Or kmZ‘H$a§XmZ§ ^acocr AmhoV. JUnVrÀ¶m ‘wHw$Q>mda
emo^Umar hr ’w$c§ kmZgwJ§Y XoʶmgmR>r CXma AmhoV.
AH$ma MaU¶wJwc & CH$ma CXa {demc &
‘H$ma ‘hm‘§S>c & ‘ñVH$mH$ma| && 19 &&
› H$mamVrc AH$ma ho XmoZ MaU AmhoV. CH$ma {demc CXa Amho. ‘H$ma ‘ñVH$ê$nr
‘hm‘§S>i Amho.
6 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

ho VrÝhr EH$dQ>co & VoW eãX~«÷ H$dic| &


Vo {‘`m§ lrJwéH¥$nm Z{‘c| & Am{X~rO && 20 &&
Am|H$ma ho OJmM§ Am{X~rO Amho. AH$ma, CH$ma, ‘H$ma EH${ÌV Pmcocm Omo Am|H$ma
Amh>o, Ë`mZo eãX~«÷mg H$d{ic§. Aeof eãX~«÷ Oo Am{X~rOmV gm‘mdc§ Amho, Ë`mcm ‘r
lrJwéH¥$no‘wio d§XZ H$aVmo.
qMVZ - JUnVr ê$nH$mV MT>Vm H«$‘ Amho. ñ‘¥{Và‘mUo dmJU§, nwamUH$Wm AmdS>U§,
gm{hË`ào‘r AgU§, H$mì` Am{U ZmQ>H$ `m§V a{gH$ AgyZ g‘rjH$ AgU§, Xme©{ZH$ hmoU§,
gmamgma {ddoH$s AgU§, kmZmMr gyú‘ Ñï>r àmá hmoU§, lwVrM§ AÜ``Z Am{U ‘§Ì ‘r‘m§gH$
hmoU§ BVH$s `mo½`Vm Amë¶mda Û¡V-AÛ¡V `mMr C§Mr H$iU§, Xemon{ZfXmVrc kmZ ‘H$a§X Am{U
gwJ§Y `mMr AZw^yVr KoU§, `mZ§Va lrJwéH¥$noZ§ Am|H$mamMm gmjmËH$ma hmoVmo. `m AR>am Amoì`m
‘mCctMr `mo½`Vm XmIdVmV, Á`m§Mr kmZoœar Amho, Ë`m§Mr hr C§Mr Amho. Ë`m§À`m AjamMr
g‘rjm H$aVmZm Amncr Hw$dV nmhmdr; AݶWm "C{J¶m{M ‘mWm R>o{dOo MaUr& ho{M ^co&&'
AmVm A{^Zd dmp½dcm{gZr & Oo MmVw¶m©W©H$cmH$m{‘Zr &
Vo lremaXm {dœ‘mo{hZr & Z{‘cr {‘¶m§ && 21 &&
ì¶dhm[aH$ MmVw¶©, AW©, H$cm ¶m§Mr ñdm{‘Zr lremaXm Amho. VrM dmp½dcmg H$aUmar
Amho. {dœ‘mo{hZr lrgañdVrg ‘r Z‘Z Ho$c§. J«§WmV ZyVZVm Agmdr åhUyZ emaXocm "A{^Zd'
ho {deofU Amho. kmZoœarV H$mì¶ Am{U Xe©Z ¶mMm g§¶moJ n¥Ïdrda n{hë¶m§XmM hmoV Amho.
hrM A{^ZdVm ¶mdr, åhUyZ "A{^Zd dmp½dcm{gZr'cm Z{‘cr.
‘O öX¶t gX²Jwê$ & OoUo Vm[acm| hm g§gmanyê$$&
åhUD${Z {deofo A˶mXê$ & {ddoH$mdar && 22 &&
‘m¶m öX¶mV gX²Jwê$ AmhoV; Á¶m§Zr ¶m g§gmamnwamVyZ ‘cm Vmac§. AZw^dm‘wio {deof
{ddoH$mda A{V AmXa Amho. gmamgma {dMmamcmM BW§ {deof {ddoH$ g‘Omdm. OJʶmgmR>r
{dMma hm gm‘mݶ Amho.
O¡go S>moù¶m§ A§OZ ^oQ>o & Vo doir Ñï>rgr ’$m§Q>m ’w$Q>o &
‘J dmg nm{hOo VoW àJQ>o & ‘hm{ZYr && 23 &&
àW‘ S>moio AgmdoV. Ñ¥ï>r dmT>dUma§ A§OZ {‘imc§, Va AgUmar Ñï>r gm‘Ï`©dmZ hmoVo. {OW§
R>odm Amho, Vmo àH$Q> H$aÊ`mgmR>r ‘mJ© {XgVmo.
H$m§ qMVm‘Ur Am{c`m hmVr & gXm {dO`d¥Îmr ‘ZmoaWt &
V¡gm ‘r nyU©H$m‘ lr{Zd¥{Îm & kmZXod åhUo && 24 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 7

qMVm {‘Q>{dUmam qMVm‘Ur hmVr Amë¶m‘wio ‘ZmoaWmV gX¡d {dO`d¥Îmr AgVo. gX²Jwê$
lr{Zd¥Îmr Agë`m‘wio ‘r nyU©H$m‘ Amho, Ag§ ‘mCcr åhUVmV.
qMVZ - {dO¶d¥Îmr AgU§ åhUOo {Z^©¶ AgU§, ‘ZmoaWm‘mJo AgU§ Zìho! "‘r nyU©H$m‘'
ho nX {deof {M§VZr¶ Amho. nyU©ËdmÀ¶m AdñWoVyZ kmZoœarM§ àH$Q>rH$aU hmoV Amho. nyU©Vm ho
gd©kVoM§ CncjU Amho.
åhUmo{Z OmUVoUo Jwé ^{OOo & VoUo H¥$VH$m¶© hmoBOo &
O¡g| ‘yiqgMZ| ghO| & emImn„d g§VmofVr && 25 &&
åhUyZ OmU˶m§Zr lrJwê§$Mr ^º$s H$amdr; OoUoH$ê$Z "nyU©H$m‘' hmoVm ¶oB©c. Á¶mà‘mUo
PmS>mÀ¶m ‘wimcm nmUr {Xë¶mZ§ emIm Am{U nmcdr Q>dQ>drV hmoV nwï> hmoVo; ˶mà‘mUo
lrJwé^º$s hr OrdZmVrc gdmªJm§Zm nyU© H$aVo. AWm©V kmZÑï>r, {dO¶d¥Îmr, nyU©H$m‘Vm öX¶mV
lrJwê$ gmR>dë¶m‘wio àmá hmoVo.
H$m VrW] {O¶o {Ì^wdZt & {V¶| KS>Vr g‘wÐmdJmhZt &
Zm Var A‘¥VagmñdmXZt & ag gH$i && 26 &&
EH$mV gd© ¶m ݶm¶mZ§ g‘wÐ ñZmZmV gd© VrW©ñZmZ, A‘¥VagmV gd© ag ˶mà‘mUo.
V¡gm nwT>VnwT>Vr Vmo{M & {‘`m§ A{^d§{Xcm lrJwé{M &
A{^c{fV ‘Zmoé{M & nwa{dVm Vmo && 27 &&
nwÝhm nwÝhm ‘r lrJwê§$Zm A{^d§XZ Ho$c§, lrJwê$ ho BpÀN>V ‘ZmoaW nyU© H$aUmao AmhoV.
AmVm§ AdYmam H$Wm§ JhZ & Oo gH$i H$Wm OÝ‘ñWmZ &
H$s¨ A{^Zd CÚmZ & {ddoH$Vê$M| && 28 &&
‘§JcmMaUmZ§Va JhZ Agcoë`m H$Wm§M§ Oo OÝ‘ñWmZ Amho, Vo ‘hm^maV ‘mhmËå¶ EoH$m.
{ddoH$Vê§$M§ Vo OUy H$mhr A{^Zd CÚmZM Amho.
Zm Var gd© gwImMr Am{X & Oo à‘o`‘hm{Z{Y &
ZmZm ZdaggwYmpãY & n[anyU© ho && 29 &&
AWdm, Am{X åhUOo ‘yi na~«÷ Amho, Ë`m gwImÀ¶m gd© à‘o`m§Mm ‘hm{ZYr ‘hm^maVmV
Amho. Ho$di {gÕm§VmMm éjnUm Amho Ag§ Zìho, Va ZD$ agmZ§ n[anyU© ^acocm hm g‘wÐ Amho.
H$s¨ na‘Ym‘ àJQ> & gd© {dÚm§Mo ‘yinrR> &
emóOmVm§ dgm¡Q> & AeofmMo && 30 &&
Ag§ dmQ>V§, OJmM§ na‘Ym‘ ‘hm^maVmV àH$Q> Pmc§ Amho. gd© {dÚm§M§ ‘yinrR> AgyZ gd©
emóm§M§ Aml`ñWmZ Amho.
8 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Zm Var gH$i Y‘mªMo ‘mhoa & g‚mZm§Mo {Oìhma &


cmdÊ`aËZ^m§S>ma & emaXoM| && 31 &&
qH$~hþZm gH$i Y‘© åhUOo ‘mZd Y‘©, emar[aH$, ‘mZ{gH$, ~m¡{ÕH$, gÎdm{XJwU¶wº$ ¶m§À¶m
kmZmM§ ‘mhoa åhUOo ‘hm^maV. g‚mZm§M§ öX¶, gañdVrMo gm¢X¶©aËZ R>odʶmM§ ^m§S>maJ¥h.
ZmZm H$Wmê$no ^maVr & àJQ>cr Ago {ÌOJVr &
Am{dîH$mamo{Z ‘hm‘Vr & ì¶mgm{M¶o && 32 &&
AWdm, gañdVrM ñdV: ì¶mgm§À¶m ‘hm‘VrV ñ’w$[aV hmoD$Z H$Wmê$nmZ§ ¶m {ÌOJVmV àH$Q>
Pmcr.
åhUmo{Z hm H$mì¶m§ amdmo & J«§WJwédVrMm R>mdmo &
EWy{Z agm Pmcm Amdmo & agminUmMm && 33 &&
åhUyZM ‘hm^maV hm H$mì¶J«§WmMm amOm Amho. BVa Oo H$WmJ«§W AmhoV, ˶m§À¶m WmoanUmMm
hm AmYma Amho. ¶mM ‘hm^maVmVyZ ZD$ agm§Zm agminUmMm S>m¡c Amcocm Amho.
Vodt{M AmBH$m AmUrH$ EH$ & EWy{Z eãXlr gÀN>m{óH$ &
Am{U ‘hm~moYt H$m|dirH$ & XþUmdcr && 34 &&
AmUIr EH$ EoH$m! ‘hm^maVmnmgyZ eãXm§À¶m d¡^dmcm gV² emór¶nUm cm^cm. AdKS>
AgUmè¶m ‘hm~moYmMr H$modirH$ XþßnQ> Pmcr.
EW MmVw¶© emhUo Pmco & ào‘ éMrg Amco &
Am{U gm¡^m½¶ nmoIco & gwImMo EW && 35 &&
amdU, Xþ¶m©oYZmgmaI§ doS§> MmVw¶© Zgmd§. MmVw¶m©cm ehmUnU XoUma§ ‘hm^maV Amho. Xod
Am{U ^º$mÀ¶m H$Wm ào‘mV éMr {Z‘m©U H$aUmè¶m AmhoV. Aݶ ào‘mM§hr dU©Z AmhoM. BW§
gwImM§ gm¡^m½¶ nwï> hmoV§. g§gm[aH$mV YZm‘wio gw{dYm AmhoV; na§Vw gwI AgocM Ag§ gm§JVm
¶oV Zmhr.
qMVZ - kmZ, ào‘ Am{U gwI ho ‘hm^maVm‘wio ~cdmZ hmoVmV. H$mhr kmZoœarV ""à‘o¶
éMrg Amco'' Agm nmR>^oX Amho. ^mfo‘wio {gÕm§VmV JmoS>dm Amcm.
‘mYw¶u ‘YwaVm & l¥§Jmat gwaoIVm &
ê$T>nU C{MVm§ & {Xgc| ^c| && 36 &&
nmH$emómVrc {d{dYVm, ˶mV nwÝhm ‘YwaVm. l¥§Jma eãXmV dóAc§H$mamqXMm g‘mdoe
Amho. ˶mM~amo~a ""l¥§Jma''hr gwaoI Agmdm ho ‘hm^maVm‘wio Mm§Jc§ g‘OV§. ê$T>nUm åhUOo
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 9

""AmMma Jm¡ad'' dmJʶmVrc, AmMaUmVrc, d§emÀ¶m MmcrarVr ¶m§M§ Xe©Z ¶mo½¶ nÕVrZ§
‘hm^maVmV {XgV§.
EW H$im{dXnU H$im & nwʶm{g àVmn AmJim &
åhUD${Z OZ‘oO¶mMo Adcrim & Xmof haco && 37 &&
‘hm^maVmV H$coV H$m¡eë¶ H$g§ Agmd§, ¶mM§ à{ejU Amho. nwʶ à^mdr ìhm¶Mr gmYZm
Amho. ¶mM ‘{h‘o‘wio nar{jV nwÌ OÝ‘oO¶mMo Xmof ‘hm^maV ldUmZo Zmhrgo Pmco.
Am{U nmhVm ZmdoH$ & a§Jr gwa§JVoMr AmJ{iH$ &
JwUm gJwUnUmMo {~H$ & ~hþdg EW && 38 &&
ZmdoH$ åhUOo jU^a. ‘hm^maVmH$S>o Oa jU^a g‘rjmd¥ÎmrZ§ nm{hc§, Va a§JmV åhUOo
a§OZmV, Z¥Ë¶Jm¶Zm{XV {deofnUm AmUcm. JwUm‘ܶo AWm©V² gX²JwUm‘ܶo, gmYH$mÀ¶m,
amOmÀ¶m, g§Vm§À¶m, F${f‘wZr B˶m{XH$m§À¶m JwUmV gJwUnU AmUc§. gX²JwUmM§ nwîH$i nÕVrZo
gm‘϶© dmT>dc§. {~H$ åhUOo gm‘϶©.
^mZwVoO| Ydic| & O¡g| Ì¡cmo³¶ {Xgo CO{ic| &
V¡g| ì¶mg‘Vt H$d{ic| & {‘ado {dœ && 39 &&
A§YmamV Agcoë¶m OJmcm gy¶©VoO Og§ COmiV§, ñnï>nUm ¶oVmo; ˶mMà‘mUo AkmV{dœ
ì¶mg‘VrZ§ gwàH$m{eV Ho$c§. d¡{œH$ {gÕm§V ñnï> {Xgy cmJco.
H$m§ gwjoÌr ~rO KmVco & Vo Amnw{c¶mnar {dñVmaco &
V¡go ^maVr gwadmS>co & AW©OmV && 40 &&
Mm§Jë¶m O{‘ZrV ~rO noaco AgVm, ˶mMm hdm Vgm {dñVma hmoVmo; ˶mMà‘mUo ""AW©OmV''
åhUOo OJmVrc gd© AW© ‘hm^maVmV ~haco.
Zm Var ZJam§Vat d{gOo & Var ZmJa{M hmoBOo &
V¡g| ì¶mgmo{º$VoOo & YdiV gH$i && 41 &&
J«m‘rU ‘Zwî¶ ehamV Mm§Jë¶mÀ¶m g§JVrV Agcm, Va Vmo "ZmJa' hmoVmo. gä¶Vm¶wº$ ehmUm
hmoVmo. ˶mà‘mUo gm‘mݶ AW©XoIrc ‘hm^maVmV ì¶mgmoº$sZ§ àH$m{eV Pmco.
H$s¨ àW‘d¶gmH$mit & cmdʶmMr Zìhmir &
àJQ>o O¡gr AmJir & A§JZmA§Jt && 42 &&
VméʶmÀ¶m àW‘ AdñWoV {ó¶m§‘ܶo gm¢X¶m©Mr emo^m {deofê$nmZ§ {XgVo.
10 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Zm Var CÚmZt ‘mYdr KS>o & VoW dZemo^oMr ImUr CKS>o &
Am{Xcmnmgmo{Z AnmS>| & {O¶mnar && 43 &&
ZmZm KZr^yV gwdU© & O¡g| ݶmhm{iVm§ gmYmaU &
‘J Ai§H$mat ~adonU & {ZdmS> Xmdr && 44 &&
V¡g| ì¶mgmo{º$ Ai§H$m[ac| & AmdS>o Vo ~adonU nmVc| &
Vo| OmUmo{Z Aml{¶c| & B{Vhmgt && 45 &&
Á¶mà‘mUo CÚmZmV gm¢X¶© AJmoXanmgyZM AgV§; na§Vw gm¢X¶m©Mr ImU dg§VF$Vy Amë¶mZ§VaM
{XgVo. Am{Xnojm A{YH$, Anyd© gm¢X¶© OmUdV§ qH$dm gmoݶmMr cJS> nm{hcr AgVm gm‘mݶ
dmQ>Vo; na§Vw ˶mM gmoݶmMo Ac§H$ma {deof AmH$f©H$ dmQ>VmV. ˶mMà‘mU§ gm‘mݶ {df¶
ì¶mgmoº$sZ§ gOdyZ {deof Ho$c§; qH$~hþZm {deof {df¶m§Zm gOdb§ åhUyZ hd§hd§g§ dmQ>Umè¶m
gm¢X¶m©cm àmá Pmc§. ho OmUyZ gd© {df¶m§Zr, H$Wm§Zr ‘hm^maVmV Aml¶ KoVcm.
ZmZm nwa{V¶o à{Vð>ocmJt & gmZrd Yê${Z A§Jt &
nwamU| Am»¶mZê$n| OJt & ^maVm Amct && 46 &&
qH$dm OJmV nyU© à{Vð>m {‘imdr åhUyZ gd© nwamUo chmZnUm YmaU H$ê$Z Am»¶mZê$nmZ§
‘hm^maVmV Amcr.
åhUD${Z ‘hm^maVt Zmht & V| Zmoho cmoH$s¨ {Vht &
¶oUoH$maUo åh{Uno nmht & ì¶mgmopÀN>ï> OJË̶ && 47 &&
‘hm^maVmV Oo Zmhr Vo Ì¡cmo³¶mV Zmhr åhUyZM "ì¶mgmopÀN>ï> OJË̶' Ag§ åhUVmV. AWm©V
g§nyU© OJV ho ì¶mgm§Mo Cï>§ Amho.
Eogt OJt gwag H$Wm & Vo OÝ‘^y{‘ na‘mWm© &
‘w{Z gm§Jo Z¥nZmWm & OZ‘oO¶m && 48 &&
Aer gwag¶wº$ AgUmar H$Wm Or na‘mWm©Mr OZZr Amho. ho d¡e§nm¶Z ‘wZr amOm OÝ‘oO¶m§Zm
gm§JV AmhoV.
O| A{ÛVr¶ CÎm‘ & n{dÌ¡H$ {Zén‘ &
na‘ ‘§JiYm‘ & AdYm[aOmo && 49 &&
‘hm^maV ho A{ÛVr¶ AgyZ CÎm‘ Amho. OJmV EH$‘od n{dÌ "kmZ' Amho, Vo ¶mV Amho. hm
J«§W H$ë¶mUmM§ ñWmZ Agë¶m‘wio {Zê$n‘ Amho.
qMVZ - AÇ>mdrg Amoì¶m§nmgyZ ‘hm^maV‘mhmËå¶, ì¶mg‘Vr Am{U Cº$s ¶mM§ dU©Z Ho$c§
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 11

Amho. gm§JUmam H$moU Amho? ˶mMr à{V^m Am{U Cº$s {H$Vr ‘hÎdmÀ¶m AmhoV, ho àW‘
g‘Oc§ nm{hOo. eãXmVrc Jm§^r¶©, AW©gImocVm, Ac§H$ma, ag AZw^yVr ¶m§M§ {‘lU ¶mV
Amho. Ooìhm AmnU dmMZ H$aVmo, Voìhm A˶§V gmdYnUm hdm. agmñdmX Am{U AZw^yVr ¶mdr,
Ag§ dmQ>V Agoc, Va AjamVrc gyú‘nUm {Q>nʶmMr H$cm hdrM.
AmVm§ ^maVH$‘inamJ & JrVm»¶ àg§J &
Omo g§dmXcm lra§J & AOw©Z|gt && 50 &&
¶mZ§Va AmVm "JrVm' ¶m ZmdmZ§ à{gÕ Omo lrH¥$îUmOw©ZmMm g§dmX Amho; Vmo ‘hm^maVê$nr
H$‘imMm namJ Amho. "lra§J' Zm‘m{^YmZ g‘OU§ JaOoM§ Amho. "àegñ¶ l:' àeñ¶ åhUOo
H$ë¶mU. àeñ¶ ¶m eãXmcm "l' AmXoe hmoVmo. lr åhUOo H$ë¶mUH$maH$. lra§J åhUOo H$ë¶mU
H$aʶmV a§Jcocm Agm. Vmo AO©wZmgr g§dmXcm.
Zm Var eãX~«÷mpãY & ‘{W¶cm ì¶mg~w{Õ &
{Zd{S>c| {Zad{Y & ZdZrV h| && 51 &&
‘J kmZm{¾g§nH}$ & H$S>{gc| {ddoH|$ &
nX Amc| n[anmH|$ & Am‘moXmgr && 52 &&
AWdm lwVrê$nr g‘wÐmM§ ì¶mgm§À¶m ~wÕrZ§ ‘§WZ H$ê$Z ‘hm^maVê$nr cmoUr H$mT>c§. ˶m
cmoʶmcm kmZm¾r g§nH$m©V AmUyZ {ddoH$mZ§ H$T> {Xcm. H$T> {H$Vr à‘mUmV Agmdm, ¶mcm
’$ma ‘hÎd Amho. n[an³d Pmcoë¶m VwnmMm dmg Ogm XadiVmo; VgmM JrVoMm n[an³d gwJ§Y
Xadiy cmJcm.
O| Ano{jOo {daº$s¨ & gXm§ AZw^{dO| g§Vt &
gmoh§^md| nma§JVt & a{‘Oo OoW && 53 &&
Oo AmH${U©Oo ^º$s¨ & O| Am{Xd§Ú {ÌOJVt &
Vo ^rî‘ndu g§JVr & gm§{JOoc && 54 &&
Anojm gmoSy>Z Oo {daº$ Pmco AmhoV, Vo ¶m JrVoMr Anojm H$aVmV. g§V Á¶m VÎdmMr AZw^yVr
KoVmV, Vmo ‘r Amho. ¶mMm AZw^d KoUmao Oo ¶moJr AmhoV Vo {OWo a‘VmV, ^º$m§H$Sy>Z Or EoH$cr
OmVo, Ì¡cmo³¶mV Or àW‘ d§XZr¶ Amho, Vr ^rî‘ndm©V Amcr Amho.
O| ^JdØJrVm åh{UOo & O| ~«÷oem§Zt àe§{gOo &
O| gZH$m{XH$s¨ go{dOo & AmXa|gt && 55 &&
{Ocm "^JdØJrVm' Ag§ åhUVmV. ~«÷Xod Am{U lre§H$a {OMr àe§gm H$aVmV. g¥ï>rVrc
12 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

AmÚ g§V Oo gZH$m{XH$ AmhoV, {OM§ AmXamZ§ godZ H$aVmV, Aer ‘hmZ lr‘X² ^JdX²JrVm
Amho.
O¡go emaXr{M¶o M§ÐH$io & ‘m{O A‘¥VH$U H$m|dio &
Vo d|{MVr ‘Z| ‘dmi| & MH$moaVcJ| && 56 &&
{V¶mnar lmoVm§ & AZw^dmdr ho H$Wm &
A{V hiwdmanU {MÎmm & AmUy{Z¶m§ && 57 &&
Á¶mà‘mUo eaX F$VyVrc M§ÐH$coVrc A‘¥VmMo H$modio H$U MH$moamMr {nco H$modù¶m ‘ZmZ§
{Q>nVmV, ˶mà‘mUo lmo˶m§Zr {MÎmmV hiwdmanUm AmUyZ hr H$Wm; qH$~hþZm lrH¥$îUmOw©Z g§dmX
AZw^dmdm.
qMVZ - lmo˶m§M§ öX¶ chmZ ‘wcmà‘mUo {ZamJg Agmd§, agmñdmX KoʶmgmR>r g§doXZercVm
nm{hOo, {gÕm§VmM§ Aܶ¶Z H$arV AgVm, ~wÕr H$m{R>ʶmMm AZw^d KoVo. H$mhr a{gH$m§M§ ‘Z
hid§ AgV§. {‘Ìào‘mVyZ JrVoMm OÝ‘ Amho. ho ào‘ gm‘mݶ ‘mUgm§M§ Zmhr. EH$ ÛmaH$mYre
AgyZ ào‘mMr XodVm Amho. Xþgam ¶wdamO AgyZ ^º$ Amho. lmo˶m§Zr nyd©J«h gmoSy>Z {MÎmmV
hiwdmanUm AmUyZ, AjamVrc AjamMr AZw^yVr ¿¶mdr. ‘dmi ‘Z Am{U hiwdma {MÎm
ho AZw^yVrgmR>r Amdí¶H$ Amho. ho Agë¶mg ˶mMm {d{Z¶moJ H$gm H$am¶Mm Vo nwT>rc VrZ
Amoì¶m§V gm§JVmV. AmñdmX KoʶmMr H$cm ‘mhrV Zgoc, Va kmZXoIrc AmoP§ hmoV§. ag Zrag
hmoVmV. AjamVrc ÜdZr EoHy$ ¶oV Zmhr.
ho eãX|drU g§dm{XOo & B§{жm ZoUVm§ ^mo{JOo &
~mocmAm{X Pm|{~Oo & à‘o¶mgt && 58 &&
AZw^yVr KoV AgVm ^md{d^moa ìhmd§, hm eãXmdrU g§dmX Amho. AmR>dUr öX¶mV AgVmV.
˶m§Mm Cn^moJ B§{жm§{edm¶ AgVmo. ho "BpÝжm ZoUVm ^mo{JOo.' {gÕm§VmÀ¶m AZw^yVrgmR>r,
~mocʶmAmYr {gÕm§Vmcm PQ>md§. AWm©V, eãXm§À¶m Ac§H$mam{XH$m§H$S>o Z nmhVm {gÕm§VmV àdoe
H$amdm.
O¡go ^«‘a namJ ZoVr & nar H$‘iXi| ZoUVr &
V¡gr nar Amho go{dVr & J«§Wt B¶o && 59 &&
Á¶mà‘mUo ^«‘a H$‘cXim§Zm Z g‘Oy XoVm namJmM§ godZ H$aVmo; ˶mà‘mUo AjamVrc
AZw^yVrMm AmñdmX ¿¶mdm. hr ¶m J«§WmMr AW©godZ nÕVr Amho.
H$m§ Amnwcm R>m¶ Z gm§{S>Vm§ & Aqc{JOo M§Ð àJQ>Vm§
hm AZwamJ ^mo{JVm§ & Hw$‘w{XZr OmUo && 60 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 13

AWdm, M§Ð {Xgy cmJVmM Hw$‘w{XZr ñdV: à’w$„ hmoVo. ào‘gm¡»¶ ^moJʶmgmR>r Amnc§ ñWmZ
Z gmoS>Vm M§Ðmcm AmqcJZ XoVo. ho àrVrgwI Ho$di Hw$‘w{XZrM OmUVo.
Eogo{Z J§^ranU| & pñWamdco{Z A§V:H$aU| &
Am{Wcm Vmo{M OmUo & ‘mZy B¶o && 61 &&
Aem J§^raVoZ§ Am{U pñWa A§V:H$aUmZ§ Omo g§nÞ Amho, VmoM ¶m J«§WmVrc AZw^yVrgmR>r
¶mo½¶ Amho; qH$~hþZm ˶mcmM BWo ‘mZ Amho.
Ahmo AOw©Zm{M¶o nm§Vr & Oo n[agU¶m ¶mo½¶ hmoVr &
{Vht H¥$nm H$ê${Z g§Vt & AdYmZ Úmd| && 62 &&
lmoVohmo, AO©wZ g‘{n©V Am{U EH$mJ« lmoVm Amho. ¶mÀ¶m n§º$scm ~gyZ EoH$ʶmMr Á¶mMr
nmÌVm Amho, H¥$n¶m ˶m g§Vm§ZrM AdYmZ Úmdo. AdYm[aOmo, AdYmZ åhUOo Ho$di EoH$U§
Zìho. ܶmZnyd©H$ AW©J«hU, Agm AW© ¿¶mdm.
qMVZ - BWo g§V ¶m eãXmMm "A{YH$mar' Agm AW© ¿¶mdm. g‘moa lrJwê$ Agë¶m‘wio "g§V'
ho {deofU {Xco Amho.
h| gcJr å¶m§ åh{UVc| & MaUmcmJmo{Z {dZ{dc| &
à^y gImoc öX¶ Amnwc| & åhUD${Z¶m§ && 63 &&
gcJr åhUOo c{S>dminU. lrJwê§$Zm "cj Úm' Ag§ ào‘mZ§ åhUV AmhoV. Amnc§ öX¶
gImoc Amho. Amnë¶m MaUmcm ñne© H$ê$Z Amnë¶mcm {dZ§Vr Ho$cr Amho.
O¡gm ñd^md ‘m¶~mnm§Mm & An˶ ~moco Oar ~mo~S>r dmMm &
Var A{YH$ V¶mMm & g§Vmof AmWr && 64 &&
Á¶mà‘mUo ~mo~S>§ ~mocUmè¶m ‘wcmM§ H$m¡VwH$ H$aU§ hm AmB©-d{S>cm§Mm ñd^mdM AgVmo.
~mocVm ¶oV§ ¶mMmM g§Vmof OmñV AgVmo.
V¡gm Vwåht ‘r A§{JH$m[acm & g‚mZt Amnwcm åh{UVcm &
Var CU| ghO| Cngmhcm & àmWyª H$mB© && 65 &&
AmB©-d{S>cm§à‘mUo Vwåhr (lrJwê§$Zr) ‘mPm A§{JH$ma Ho$cm Amho. g‚mZm§Zr "Amncm Amho'
Ag§ åhQ>c§, ‘J ‘m¶m C{Udocm j‘m H$amcM. ¶mgmR>r ‘r H$m àmW©Zm H$ê$?
nar AnamY Vmo AmUrH$ Amh| & O| ‘r JrVmW© H$diy§ nmh| &
V| AdYmam {dZd§y cmh| & åhUD${Z¶m§ && 66 &&
na§Vw AmUIr EH$ AnamY H$[aVmo Amho. JrVm Zìho, JrVmWm©M§ AmH$cZ H$ê$ nmhVmo¶.
"AdYmZ Úmd§', åhUʶmM§ ho H$maU Amho.
14 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

h| AZmda Z {dMm[aVm§ & dm¶m§{M qYdgm CnZcm {MÎmm &


¶oadt H$m¶ ^mZwVoOt IÚmoVm & emo^m AmWr && 67 &&
JrVmW© hm AZmH$cZr¶ AgyZ, ~wÕrÀ¶m AmQ>mo³¶mV Z ¶oUmam Amho. VarXoIrc JrVmW©
‘amR>rV AmUʶmM§ Y¡¶© ‘ZmV OÝ‘mcm Amc§ Amho. gy¶©àH$memV H$mOì¶mMr emo^m AgVo H$m¶?
H$s¨ {Q>{Q>^y Mm§Mwdar & ‘mn gy¶o gmJat &
‘r ZoUV ˶mnar & àdV] EW && 68 &&
AWdm, {Q>Q>dr Amnë¶m MmoMrZ§ g‘wÐmMr Imocr ‘moOV Amho; ˶mà‘mUo ‘r AkmZde
JrVmW© AZwdmXmH$S>o àd¥Îm Pmcmo Amho.
Am¶H$m AmH$me {Jdgmd| & Var AmUrH$ ˶mhÿ{Z Wmoa hmoAmd| &
åhUD${Z AnmS> h| AmKd| & {ZYm©[aVm§ && 69 &&
EoH$m, AmH$me H$dirV ¿¶m¶M§ Agoc, Va ˶mhÿZ ‘moR>§ Agmd§ cmJV§. Vgm {dMma Ho$cm
Va Ae³¶ Amho; VarXoIrc ‘r BW§ àd¥Îm hmoV Amho.
V¶m JrVmWm©Mr Wmoar & ñd¶| e§^w {ddar &
OoW ^dmZr àíZ H$ar & M‘ËH$mamo{Z && 70 &&
ñdV: ^JdmZ e§H$a ¶m JrVmWm©Mr Wmoadr gm§JV AgVm, "EdT>r Wmoadr H$er' åhUyZ ^dmZrZ§
AmíM¶m©Z§ àíZ {dMmacm.
VoW ha åhUo Zo{UOo & Xo{d O¡g| H$m§ ñdê$n VwP| &
V¡g| h| {Z˶ ZyVZ Xo{IOo & JrVmVÎd && 71 &&
˶m àíZmÀ¶m CÎmamV lr‘hmXod åhUVmV, VwP§ ñdê$n Og§ {Z˶ZyVZ Amho; na§Vw H$m Amho
ho H$iV Zmhr. ˶mà‘mUo JrVmWm©M§ ñdê$n Amho. ‘m¶oM§ ñdê$n AZmH$cZr¶ Amho. JrVmVÎd
˶mhr ncrH$S>M§ Amho.
hm doXmW©gmJa & O¶m {Z{ÐVmMm Kmoa &
Vmo ñd¶| lrgd}œa & à˶j AZwdmXcm && 72 &&
hm doXmW©gmJa Á¶mÀ¶m {Z{ÐVmM§ KmoaU§, Vmo gd}œa ñdV: BWo ~moccm Amho. gd}œa ho
{deofU qMVZr¶ Amho. Á¶mM§ KmoaU§ H$iV Zmhr, ˶mÀ¶m OmJ¥VrVrc ~mocU§ H$m¶ g‘Ooc?
Eog| O| AJmY & OoW doS>mdVr doX &
VoW Aën ‘r ‘{V‘§X & H$m¶ hmo¶ && 73 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 15

Ag§ Vo JrVmVÎd gImoc Amho. {OWo doX ""doS>mdVr'' {VW§ ‘r Aën Am{U ‘{V‘§X Agcocm
H$moU cmJyZ Jocmo?
h| Anma H¡$go{Z H$dimd| & ‘hmVoO H$dU| Ydimd| &
JJZ ‘wR>t gwdmd| & ‘eH|$ Ho$dt && 74 &&
¶m AZmH$cZr¶ VÎdmM§ AmH$cZ H$g§ ìhmd§? ‘hmVoOmcm H$moUr AZ² H$emZ§ COimd§?
{McQ>mZ§ Amnë¶m ‘wR>rV AmH$me H$g§ Yamd§?
nar EW Ago EH$ AmYmê$ & VoU|{M ~moc| ‘r gYê$ &
O¢ gmZwHy$i lrJwê$ & kmZXodmo åhUo && 75 &&
‘mCcr åhUVmV, na§Vw BW§ EH$ AmYma Amho. ‘mPo lrJwê$ {Zd¥{ÎmZmW ‘hmamO A˶§V
AZwHy$c AmhoV. ˶m§À¶m‘wioM ‘r Y¡¶m©Z§ ~mocV Amho.
¶oèhdt Var ‘r ‘yI© & Oar Omhcm A{ddoH$ &
Vèhr g§VH¥$nmXrnH$ & gmoÁdi Ago && 76 &&
"Oar-Var' eãX g‘OyZ KoU§ Amdí¶H$ Amho. ‘yI© qH$dm A{ddoH$s Amho, Ag§ Zmhr. Oa
VaMr ^mfm Amho. Oa ‘r ‘yI© qH$dm A{ddoH$s Amho, Ag§ dmQ>V Agoc Va haH$V Zmhr. ‘r
S>moig Amho ho ‘hÎdmM§ Amho. ‘m¶mnwT>o g§VH¥$nmXrnH$ cIcIrV Amho. ˶m àH$memV ‘cm
gd© nmhVm ¶oV§.
cmohmM| H$ZH$ hmo¶o & h| gm‘϶© n[agtM Amho &
H$m§ ‘¥Vhr Or{dV cmho & A‘¥V{g{Õ && 77 &&
Oar àJQ>o {gÕgañdVr & Vèhr ‘wH$¶m AmWr ^maVr &
EW dñVwgm‘϶©eº$s & Zdc H$m¶r && 78 &&
cmoI§S>mM§ gmoZ§ hmoV§, ho g˶ Amho; na§Vw gmoZ§ H$aʶmM§ gm‘϶© n[agm‘ܶo Amho. ‘¥Vhr {Od§V
hmoD$ eH$Vmo, Oa ˶mcm {gÕm‘¥V {‘imc§ Va. AWdm, gmjmV² gañdVr daXmZ XoʶmH$[aVm
Oa {gÕ Pmcr Va ‘w³¶mcm dmMm ’w$Q>oc. ho n[adV©Z gm‘϶© dñVyM§ Amho. ¶mV AmíM¶©
H$aʶmgmaI§ H$mhrM Zmhr!
H$m§ O¶mV| H$m‘YoZw ‘m¶ & V¶mgr Aàmß¶ H$m§ht Amho &
åhUD${Z ‘r àdVm] cmh| & J«§Wt B¶o && 79 &&
AWdm Á¶mMr AmB© H$m‘YoZy Amho, ˶mcm ¶m OJmV H$m¶ Aàmß¶ Amho? ‘mCcr åhUVmV,
lrJwê§$Mm AmYma Agë¶mZ§ ‘r JrVmWm©g àd¥Îm Pmcmo.
16 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Var ݶyZ V| nwaV| & A{YH$ V| gaV| &


H$ê${Z ¿¶md| h| Vw‘V| & {dZ{dV Ag| && 80 &&
‘m¶m ì¶m»¶mZmV H$mhr eãX ݶyZ dmQ>V Agoc, Va AmnU nyU© H$ê$Z g‘OyZ ¿¶mdo.
A{YH$ ì¶m»¶mZ Pmco Va Vo ‘mݶ H$amdo. ho JwéXod, AmnU JmoS> H$ê$Z ñdrH$mamd§ hr {dZ§Vr
H$aV Amho.
AmVm§ XoB©Omo AdYmZ & Vwåht ~moc{dcm ‘r ~mocoZ &
O¡g| Moï>o gyÌmYrZ & Xmé¶§Ì && 81 &&
V¡gm ‘r AZwJ¥hrV & gmYy§Mm {Zê${nV &
Vo Amncm Ac§H$m[aV & ^cV¶mnar && 82 &&
AmVm AmnU AdYmZ Úm. Vwåhr Ogo ~mocdmc Vgm ‘r ~mocoZ. XmoarÀ¶m ~mhþë¶m§Zm gyÌYma
Ogm ZmMdrc Vg§ ZmMmd§ cmJV§; qH$~hþZm ZmMVo. ˶mMà‘mUo ‘r Amho. ‘mCcr åhUVmV, ‘r
Amncm AZwJ¥hrV AgyZ, g§Vm§Mm {Zamoß¶m Amho. AmkmYmaH$ Amho. Vwåhr ‘cm Amnë¶mnarZ§
Ac§H¥$V H$am. AZwJ¥hrV Am{U g§Vm§Zr "Amncm' ‘mZU§ ¶mVM {eî¶mM§ gd©ñd AgV§. Amerdm©X
dmUrV JmoS>dm AmUVmo.
V§d lrJwé åhUVr amht & h| VwO ~mocmd| ZcJ| H$mhr &
AmVm§ J«§Wm {MÎm XoBª & PS>H$ar doJm§ && 83 &&
J«§W gm§J, ¶m AmkoMr dmQ> nmhUmè¶m ‘mCcrcm lrJwê$ {Zd¥{ÎmZmW ‘hmamO åhUVmV, ho amhÿ
Xo, ho gd© ~mocʶmMr Vwcm JaO Zmhr. AmVm J§«WmH$S>o {MÎm Xo Am{U Amåhmcm JrVmW© cdH$a
gm§J.
¶m ~mocm {Zd¥{ÎmXmg & nmdy{Z na‘ Cëhmg &
åhUo n[agm ‘Zm AdH$me & XoD${Z¶m§ && 84 &&
¶m ~mocʶmda {Zd¥{ÎmXmg, A{Ve¶ Cëhm{gV hmoD$Z åhUmco, JwéXod, gmdH$me ‘ZmZ§
EoH$m. ‘mCcr ñdV:cm Xmg åhUdyZ KoVmV. Amkm Pmë¶m{edm¶ Xmg H$m¶m©a§^ H$arV Zmhr.
AmkoZ§VaMr O~m~Xmar Amkm XoUmè¶mMr AgVo. g§Vm§M§ ‘Z ho g‘mYrVM AgV§. ˶mcm
gVV gmdYmZ H$amd§ cmJV§. ¶m{edm¶ g§Vm§À¶m ‘ZmV Xodm{edm¶ H$mhrhr ZgV§. ì¶m»¶mZ
EoH$ʶmgmR>r ‘ZmV WmoS>m AdH$me Va hdmM Zm!
Y¥Vamï´> CdmM - Y‘©joÌo Hw$éjoÌo g‘doVm ¶w¶wËgd: &
‘m‘H$m: nmÊS>dmü¡d {H$‘Hw$d©V gÄO¶ && 1 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 17

Y¥Vamï´> åhUmcm, Y‘©ñWmZ Agcoë¶m Hw$éjoÌmV O‘coco, Á¶m§Zm ¶wÕmMr BÀN>m Amho Ago
‘mPo d nm§Sy>Mo nwÌ H$m¶ H$aVo Pmco?
Var nwÌñZoh| ‘mo{hV & Y¥Vamï´> Ago nwgV &
åhUo g§O¶m gm§J| ‘mV & Hw$éjoÌtMr && 85 &&
‘mCctÀ¶m "Var' ¶m eãXmV Xþ¶m}YZmM§ nyU© M[aÌ Amcoc§ Amho. dóhaU, OwJma, Hw$iKmVH$s
B˶mXrZ§ ¶wº$ AgUmam nwÌ, "Var' Y¥Vamï´> nwÌào‘mZo ‘mo{hV Amho. Vmo g§O¶cm {dMmaVmo,
Hw$éjoÌrM§ dV©‘mZ gm§J.
O| Y‘m©c¶ åh{UOo & VoW nm§S>d Am{U ‘mPo &
Joco AgVr ì¶mO| & Ow§PmMo{Z && 86 &&
Var {Vht ¶oVwcm Adgat & H$m¶ {H$OV Ago ¶oa¶oat &
V| PS>H$ar H$WZ H$at & ‘OàVr && 87 &&
Á¶m Hw$éjoÌmcm Y‘m©c¶ åhUVmV; {VW§ nm§S>d Am{U ‘mPo nwÌ cT>mB©À¶m {Z{‘ÎmmZ§ Joco
AmhoV. Var Vo ¶mdoir nañnamV H$m¶ H$aVmV, ho cdH$amV cdH$a ‘cm gm§J.
g§O¶ CdmM - ÑîQ‰>m Vw nmÊS>dmZrH§$ ì¶yT>§ Xþ¶mo©YZñVXm &
AmMm¶©‘wng“å¶ amOm dMZ‘~«drV² && 2 &&
ní¶¡Vm§ nmÊSw>nwÌmUm‘mMm¶© ‘hVt M‘y‘² &
ì¶yT>m§ ÐþnXnwÌoU Vd {eî¶oU Yr‘Vm && 3 &&
g§O¶ åhUmcm, ˶mdoir amOm Xþ¶m}YZ nm§S>dm§M§ g¡Ý¶ ì¶yhaMZoZ§ C^§ nmhÿZ Jwê$ ÐmoUmMm¶mªOdi
Amcm Am{U åhUmcm, Vw‘Mm ~w{Õ‘mZ {eî¶ Omo ÐþnXnwÌ Amho, ˶mZ§ ì¶yh aMyZ C^r Ho$cocr
nm§S>dm§Mr ‘moR>r goZm nmhm.
{V¶o doir Vmo g§O¶ ~moco & åhUo nm§S>dg¡Ý¶ CMcc| &
O¡g| ‘hmài¶t ngac| & H¥$Vm§V‘wI && 88 &&
V¡g| Vo KZXmQ> & CR>mdc| EH$dmQ> &
O¡go Cgic| H$miHy$Q> & Yar H$dU && 89 &&
˶mdoir Vmo g§O¶ ~moccm, ho Idicoc§ nm§S>dg¡Ý¶ nmhm, Ag§ dmQ>V§ OUy H$mhr ‘hmàc¶mÀ¶m
doir ‘¥Ë¶yMr Vm|S>§ gd©Ì ngamdrV Aem àH$maÀ¶m KZXmQ> g¡Ý¶mZ§ EH$X‘ CR>md Ho$cm. Cgicoc§
H$miHy$Q> ZmdmM§ {df H$moUr YmaU H$amd§.
18 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Zm Var dS>dmZc gmXþH$cm & àc¶dmV| nmoIcm &


gmJa emofy{Z CYdcm & A§~amgr && 90 &&
V¡g| Xi XþY©a & ZmZmì¶yht n[aH$a &
AdJ‘c| ^¶mgwa & {V¶o H$mit && 91 &&
Og§ g‘wÐmÀ¶m nmoQ>mV amhUmam dS>dmZi A¾r EH$X‘ ^S>H$mdm. ˶mV àc¶mMm dmam gmø
Pmcm. gmJamM§ emofU H$ê$Z AmH$memn¶ªV Cgicm Ag§ OmUdV§¶ Vg§ ‘hm^¶§H$anUm YmaU
Ho$coc§ nm§S>dg¡Ý¶ AZoH$ àH$maMr ì¶yhaMZm H$ê$Z C^§ hmoV§. ˶mÀ¶mVrc ^¶mgyanUm OmUdV
hmoVm.
V| XoImo{Z Xþ¶m}YZ| & Aìho[ac| H$dU| ‘mZ| &
O¡g| Z J{UOo n§MmZZ| & JOKQ>m§V| && 92 &&
Vo nmhÿZ qgh Ogm hÎmrÀ¶m H$inmcm Ow‘mZV Zmhr, ˶mà‘mUo amOm Xþ¶m}YZ ˶m§Zm Ow‘mZV
Zmhr.
‘J ÐmoUmnmgt Amcm & V¶mV| åhUo hm Xo{Icm? &
H¡$gm Xi^ma CMccm & nm§S>dm§Mm && 93 &&
{J[aXþJ© O¡go MmcVo & V¡go {d{dY ì¶yh ^§dVo &
a{Mco Am{W ~w{Õ‘§V| & ÐþnXHw$‘a| && 94 &&
‘J Xþ¶m}YZ ÐmoUmMm¶mªOdi Amcm Am{U åhUmcm, ho nm§S>dg¡Ý¶ nm{hc§ H$m? H$g§ Cgic§
Amho, OUy H$mhr {J[aXþJ© åhUOo S>m|Jar {H$„o MmcV AmhoV, Ag§ dmQ>V§. g^modma AZoH$
àH$maÀ¶m ì¶yhaMZm AmhoV. A˶§V ~w{Õ‘mZ AgUmè¶m ÐwnXnwÌmMr hr ì¶yhaMZm Amho.
Omo H$m§ Vwåhr {eî¶ Amnwcm & {dÚo{g dgm¡Q>m Ho$cm &
VoU| hm g¡Ý¶mqgYw nmI[acm & XoI XoI && 95 &&
JwéXod, Á¶mcm AmnU {eî¶ Ho$c§, {dÚm XoD$Z {dÚoM§ H$moR>ma Ho$c§ ˶mM {eî¶mZ§ Amnë¶m
{damoYmV nm§S>dg¡Ý¶ H$g§ ngadc§ Vo nmhm. nwÝhm nwÝhm {ZarjU H$am.
AÌ eyam ‘hoîdmgm ^r‘mOw©Zg‘m ¶w{Y &
¶w¶wYmZmo {damQ>ü ÐþnXü ‘hmaW: && 4 &&
Y¥ï>Ho$VwíMo{H$VmZ: H$m{eamOü dr¶©dmZ² &
nwé{OËHw$pÝV^moOü e¡ã¶ü Zanw“d: && 5 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 19

¶wYm‘ݶwü {dH«$mÝV CÎm‘m¡Omü dr¶©dmZ² &&


gm¡^Ðmo Ðm¡nXo¶mü gd© Ed ‘hmaWm:&& 6 &&
¶m goZo‘ܶo ^r‘mOw©ZmgmaIo ‘hmZ ¶moÕo AmhoV. ˶m§Mr Zmd§ nmhm :- ¶w¶wYmZ, {damQ>, ÐþnX,
Y¥ï>Ho$Vy, Mo{H$VmZ, H$m{eamO, nwé{OV, Hw$ÝVr^moO e¡ë¶, ¶wYm‘ݶy, CÎm‘m¡Om, A{^‘ݶy Am{U
nmM Ðm¡nXrnwÌ ho gd© ‘hmaWr AmhoV.
AmUrH$hr AgmYmaU & Oo eómót àdrU &
jmÌY‘u {ZnwU & dra AmhmVr && 96 &&
Oo ~i| àm¡T>r nm¡éf| & ^r‘mOw©Zm§gm[aIo &
Vo gm§JoZ H$m¡VwH|$ & àg§J|{M && 97 &&
AmUIrhr H$mhr Agm‘mݶ ¶moÕo AmhoV Oo eó, Aóm§V àdrU AmhoV. jmÌY‘m©V {ZîUmV
AgyZ, dra AmhoV. Oo ~imZ§, ‘moR>onUmZ§, namH«$‘mZ§ ^r‘mO©wZmgm[aIo AmhoV. àg§J AmcmM
åhUyZ ˶m§Mr Zmd§ H$m¡VwH$mZ§ gm§JVmo.
EW ¶w¶wYmZ gw^Q> & Amcm Ago {damQ> &
‘hmaWr loð> & ÐþnX dra && 98 &&
nm§S>dg¡Ý¶mV cT>dæ¶m gm˶H$s, {damQ> ‘hmaWr Oo AmhoV, ˶mV loð> AgUmam dra ÐþnX
Amho.
Mo{H$VmZ Y¥ï>Ho$Vw & H$m{eamO {dH«$m§Vw &
CÎm‘m¡Om Z¥nZmWw & e¡ã¶ XoI && 99 &&
hm Hw§${V^moO nmh| & EW ¶wYm‘ݶw Amcm Amho &
Am{U nwé{OVm{X am¶ ho & gH$i XoI && 100 &&
Mo{H$VmZ, Y¥ï>Ho$Vw, namH«$‘r {dH«$m§V, CÎm‘m¡Om, Z¥nZmW e¡ã¶, hm Hw§$Vr^moO nmhm. BWo
¶wYm‘ݶyXoIrc Amcm Amho Am{U nwé{OVm{X gd© amOm§Zm nmhm.
hm gw^Ðm öX¶Z§XZ & Omo Ana ZdmOw©Z &
Vmo A{^‘ݶw åhUo Xþ¶m}YZ & XoI| ÐmoUm && 101 &&
Xþ¶m©oYZ åhUmcm, ho AmMm¶© ÐmoU, lrH¥$îUmMr ~hrU gw^Ðm, {VÀ¶m öX¶mcm AmZ§X XoUmam;
qH$~hþZm öX¶mVyZ OÝ‘mcm Amcocm Z§XZ Omo ZdVéU Agm Vmo A{^‘ݶy Xþgam AOw©ZM Amho.
AmUrH$hr Ðm¡nXrHw$‘a & ho gH$ihr ‘hmaWr dra &
{‘Vr Zo{UOo n[a Anma & ‘rZco AgVr && 102 &&
¶m{edm¶ Ðm¡nXrMo nmM nwÌhr Amco AmhoV. ho gd© dra AgyZ, ‘hmaWr AmhoV. BVa ‘hmZ
20 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

¶moÕo AmhoV Á¶m§Mr ‘moOXmX H$aVm ¶oV Zmhr; na§Vw EdT>§M åhUVm ¶oB©c Z ‘moOVm ¶oʶmBVHo$
O‘co AmhoV.
Añ‘mH§$ Vw {d{eï>m ¶o Vm{Þ~moY {ÛOmoÎm‘ &
Zm¶H$m ‘‘ g¡Ý¶ñ¶ gÄkmWª VmÝ~«dr{‘ Vo && 7 &&
^dmÝ^rî‘ü H$U©ü H¥$nü g{‘{VÄO¶: &
AœËWm‘m {dH$U©ü gm¡‘X{ÎmñVW¡d M && 8 &&
Am‘À¶m g¡Ý¶m‘ܶo à‘wI Oo ¶moÕo AmhoV Vo cjmV AgmdoV åhUyZ ˶m§Mr H$mhr Zmd§ gm§JVmo.
VoXoIrc g¡Ý¶mMo ZoVoM AmhoV. AmnU ñdV: ^rî‘mMm¶©, H$U©, H¥$n, g{‘qVO¶, AœËWm‘m,
{dH$U© ˶mMà‘mUo gm¡‘XÎmr.
AmVm§ Am‘wÀ¶m Xit Zm¶H$ & Oo ê$T> dra g¡{ZH$ &
Vo àg§J| AmBH$$& gm§{JOVr && 103 &&
CÔoe| EH$ XmoZr & Om{¶OVr ~mocmoZr &
Vwåhr Am{XH$ê$Zr & ‘w»¶ Oo Oo && 104 &&
AmVm Am‘À¶m g¡Ý¶mVrc Oo Zm¶H$ AmhoV, ˶m§Zm àg§JmZwgma gm§JVmo. Vgo Vo à{gÕ ¶moÕo
AmhoV, VarXoIrc Amnë¶m cjmV AgmdoV ¶m hoVyZ§ gm§JVmo. ‘w»¶Ëdo AmnU AmhmV.
hm ^rî‘ J§JmZ§XZw & Omo àVmnVoOñdr ^mZw &
[anwJOn§MmZZw & H$U© dra && 105 &&
hm J§JoMm nwÌ ^rî‘ Amho Omo àVmnmZ§ gy¶©M Amho. H$U© åhUOo eÌyê$nr hÎmrcm ‘maUmam
qghM Amho.
EHo$H$mMo{Z ‘Zmoì¶mnma| & h| {dœ hmo¶ g§hao &
hm H¥$nmMm¶© Z nwao & EH$cm{M && 106 &&
EHo$H$mÀ¶m g§H$ën‘mÌmZ§ ¶m {dœmMm Zme hmoD$ eH$Vmo. OmñV H$m¶ ~mocy, hm H¥$nmMm¶©
EH$Q>mM nwaogm Amho.
EW {dH$U© dra Amho & hm AœËWm‘m n¡c nmh| &
¶mMm AS>Xa gXm dmho & H¥$Vm§V ‘Zt && 107 &&
g{‘qVO¶ gm¡‘X{Îm & Eogo AmUrH$ ~hþV AmhmVr &
O¶m§{M¶m ~im {‘Vr & YmVmhr ZoUo && 108 &&
BWo dra {dH$U© Amho. ncrH$S>o AœËWmå¶mcm nmhm. gmjmV ¶‘XoIrc ¶m§Mr ^rVr ‘ZmV
~miJyZ Amho. g{‘qVO¶, gm¡‘XÎmr B˶mXr Ago AmUIrhr dra AmhoV, Á¶m§À¶m ~imMr,
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 21

gm‘϶m©Mr ‘¶m©Xm ~«÷Xodmcmhr ‘mhrV Zmhr.


Aݶo M ~hd: eyam ‘XW} ˶º$Or{dVm: &
ZmZmeóàhaUm: gd} ¶wÕ{demaXm: && 9 &&
¶m{edm¶ AmUIr dra AmhoV Oo ‘m¶mH$[aVm àmU XoUmao AmhoV. AZoH$ eóm§V, Aóm§V
àdrU AgyZ, gd© OU ¶wÕH$coV {demaX AmhoV.
Oo eó{dÚmnma§JV & ‘§ÌmdVma ‘yV© &
hmo H$m§ O| AóOmV & EWy{Z ê$T> && 109 &&
ho Aà{V‘„ OJt & nwaVm àVmn Am§Jt &
nar gd© àmU| ‘O{McmJt & Amam{¶co AgVr && 110 &&
Oo eó{dÚoV {ZnwU AmhoV, ‘§ÌmMo ‘y{V©‘§V AdVma AmhoV. OodT>r åhUyZ Aó§ AmhoV, Vr
¶m§À¶mnmgyZ à{gÕ Pmcr AmhoV. OJmV ¶m§Zm VmoS> Zmhr. nyU© em¡¶m©Z§ ^acoco AmhoV. EdT>o
AgyZ A§V:H$aUmZo ‘m¶m ~mOyZ§ AmhoV.
n{Vd«VoM| öX¶ O¡g| & nVrdm§My{Z Z ñne} &
‘r gd©ñd ¶m§ V¡g| & gw^Q>m§gr && 111 &&
n{Vd«VoM§ öX¶ Á¶mà‘mUo n{V{edm¶ Xþgè¶mcm ñne© H$arV Zmhr, ˶mà‘mUo ¶m ¶moX²Ü¶m§gmR>r
‘rM gd©ñd Amho.
Am‘w{M¶m H$mOmMo{Z nmS>| & XoIVr Amnwc| Or{dËd WmoH$S>| &
Eogo {Zad{Y MmoIS>o & ñdm{‘^º$ && 112 &&
Am‘À¶m H$m¶m©nwT>o ¶m§Zm Amnc§ OrdZXoIrc VwÀN> dmQ>V§. Ago ho EH${Zð> AgyZ, CÎm‘
ñdm{‘^º$ AmhoV.
Ow§PVr Hw$iH$Ur OmUVr & H$io H$sVugr {OVr &
ho ~hþ Agmo jmÌZrVr & EWmo{Z¶m§ && 113 &&
¶wÕmVrc gyú‘Vm OmUVmV. ¶wÕmV MmVw¶m©Mm Cn¶moJ H$ê$Z H$sVucm qOH$VmV. OmñV H$m¶
gm§Jmdo, jmÌY‘© ¶oWyZM àma§^ Pmcm Amho.
Eogo gdmªnar nwaVo & dra Xit Am‘wV| &
AmVm§ H$m¶ JUy§ ¶m§V| & Anma ho && 114 &&
gdmªJmZ§ n[anyU© `moÕo Am‘À`m g¡Ý`mV AmhoV. {H$Vr ‘moOmdoV?> EdT>§M gm§JVmo, ho Anma
Amho.
22 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

An¶m©á§ VXñ‘mH§$ ~c§ ^rî‘m{^a{jV‘² &


n¶m©á§ pËdX‘oVofm§ ~c§ ^r‘m{^a{jV‘² && 10 &&
goZmnVr ^rî‘mMm¶mªÛmao Am‘M§ g¡Ý` gwa{jV AgyZ Anma Amho. nm§S>dm§M§ g¡Ý¶ ^r‘mH$Sy>Z
gwa{jV Amho. g§»¶m ‘mÌ H$‘r Amho.
dar j{̶m§‘m{O loð> & Omo OJOoR>r OJt gw^Q> &
V¶m Xid¡nUmMm nmQ> & ^rî‘m{g n¢ && 115 &&
j{̶m§‘ܶo loð> Am{U ¶wÕmVhr CËH¥$ï> cT>dæ¶o AgUmao Ago ^rî‘mMm¶©; ˶m§Zm goZmnVrMm
A{YH$ma XoʶmV Amcm Amho.
AmVm§ ¶mMo{Z ~i| Jdgc| & h| XþJ© O¡g| nÞm{gc| &
¶oU| nmS>| W|Hw$c| & cmoH$̶ && 116 &&
^rî‘mMm¶mªÀ¶m A{Yn˶mImcr g§nyU© g¡Ý¶ Agë¶m‘wio, ˶m§Zr Aer ì¶yhaMZm Ho$cr, OUy
H$mhr {H$„oM ~m§Yco AmhoV. ¶m§À¶mg‘moa Ì¡cmo³¶XoIrc gm‘mݶ dmQ>V§.
AmYtM g‘wÐ nmht & VoW XþdmS>nU H$dUm Zmht &
‘J dS>dmZi V¡go¶mhr & {daOm O¡gm && 117 &&
Zm Var àc¶dpÝh ‘hmdmV & ¶m XmoKm§ O¡gm g§KmV &
V¡gm hm J§JmgwV & goZmn{V && 118 &&
AJmoXa g‘wÐ ‘moR>m, ˶mV Vmo ^r{VXm¶H$. nwÝhm AmV dS>dmZi A¾r {damO‘mZ; AWdm
àc¶ Am{U gmogmQ>çmMm dmam ¶m XmoKm§Mm {‘cmn åhUOo J§JmnwÌ ^rî‘mMm¶© hmoV.
AmVm§ ¶oUogt H$dU {^S>o & h| nm§S>dg¡Ý¶ H$sa WmoH$S>| &
da{Mco{Z nmS>| & {XgV Ago && 119 &&
AmVm ¶m ^rî‘mgr H$moU cTy> eHo$c? AWdm ¶m ^rî‘mg{hV g¡Ý¶mgr H$moU cTy> eHo$c?
nm§S>dm§Mo g¡Ý¶ WmoS>§ Amho. ¶m{edm¶ Am‘À¶m ‘mZmZ§ gm‘mݶ Amho.
dar ^r‘goZ ~oWw & Vmo Omhcm Ago goZmZmWw &
Eog| ~mocmo{Z¶m ‘mVw & gm§{S>cr VoU| && 120 &&
¶m{edm¶ ^r‘ hm AmS>Xm§S> Amho. Vmo ¶m§Mm goZmnVr Amho. EdT>§ ~mocyZ Xþ¶m}YZmZ§ Amnc§
gm§JU§ ~§X Ho$c§.
A¶Zofw M gd}fw ¶Wm^mJ‘dpñWVm: &
^rî‘‘odm{^ajÝVw ^dÝV: gd© Ed {h && 11 &&
Amnë¶mcm {OWo {OWo Zo‘c§ Amho {VWo {VWo AmnU C^§ amhmd§. gdmªZr gd© ~mOyZ§ ^rî‘mM§M
ajU H$amd§.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 23

‘J nwZa{n H$m¶ ~moco & gH$i g¡{ZH$m§V| åh{UVc| &


AmVm§ Xi^ma Amnwcmco & gago H$am && 121 &&
O¶m {O¶m Ajm¡{hUr & VoU| {V¶m AmaUr &
daJU H$dUH$dUr & ‘hma{W¶m && 122 &&
‘J Xþ¶m}YZ nwÝhm ~moccm, "gd© g¡Ý¶ g‚m H$am,' Agm AmXoehr ˶m§Zr CngoZmnVtZm {Xcm.
Á¶m§À¶m ZoV¥ËdmImcr Á¶m g¡Ý¶ VwH$S>çm AgVrc ˶m§Zr ˶m ‘hmaWtÀ¶m ñdmYrZ H$amì¶mV.
VoU| {V¶m Amd[aOo & ^rî‘mVit am{hOo &
ÐmoUmV| åhUo nm{hOo & Vwåhr gH$i && 123 &&
˶m ‘hmaWrZo ˶m VwH$S>rcm {Z¶§ÌUmV R>odmdo. gdmªZr ^rî‘mMm¶mªMr Amkm nmimdr. Xþ¶m}YZ
ÐmoUmMm¶mªZm åhUmcm, AmnU ho ì¶dpñWV Amho H$s Zmhr ho nmhmd§.
hm{M EH$ ajmdm & ‘r V¡gm hm XoImdm &
¶oU| Xi^ma AmKdm & gmM Am‘wMm && 124 &&
gdmªZr ^rî‘mM§ ajU H$amd§. ‘m¶mà‘mUoM ¶m§Zm ‘mZmd§. ^rî‘mMm¶mª‘wioM Amnc§ g¡Ý¶
g‘W© Amho.
Vñ¶ g§OZ¶Ýhfª Hw$éd¥Õ: {nVm‘h: &
qghZmX§ {dZÚmoƒ¡: e‹§ XÜ‘m¡ àVmndmZ² && 12 &&
Xþ¶m}YZmcm hf© CËnÞ ìhmdm åhUyZ Hw$éHw$imVrc gdmªV d¥Õ, {nVm‘h ^rî‘mZ§ ‘moR>çmZ§
qghZmX Ho$cm, ¶wÕmMr KmofUm åhUyZ e§I dmO{dcm.
¶m amO¶m{M¶m ~mocm & goZmn{V g§Vmofcm &
‘J VoU| Ho$cm & qghZmX && 125 &&
amOm Xþ¶m}YZmÀ¶m ~mocʶmZ§ goZmnVr ^rî‘ àgÞ Pmco. ‘J ˶m§Zr qghJO©Zm Ho$cr.
Vmo JmOV Ago AX²^wV & Xmoht g¡Ý¶m§Am§V &
à{VÜd{Z Z g‘mV & CnOV Ago && 126 &&
V¶m{M VwcJmgd| & drad¥ÎmrMo{Z Wmd| &
{Xì¶ e§I ^rî‘Xod| & Amñ’w$[acm && 127 &&
^rî‘mMm¶mªMr qghJO©Zm XmoÝhr g¡Ý¶m§V Xþ‘Xþ‘cr. Vmo qghZmX AX²^wV Agë¶mZ§ ˶mMm
à{VÜdZr gVV ¶oV hmoVm. ˶mM Omo‘mZ§, drad¥ÎmrZ§ ^rî‘mMm¶mªZr {Xì¶ e§I dmO{dcm.
24 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Vo XmoÝhr ZmX {‘Zco & VoW Ì¡cmo³¶ ~{Yar^yV Omhc| &


O¡g| AmH$me H$m§ n{S>c| & VwQ>mo{Z¶m§ && 128 &&
KS>KS>rV A§~a & CM§~iV gmJa &
jmo^co MamMa & H$m§nV Ago && 129 &&
qghZmX Am{U e§IZmX EH${ÌV {‘imë¶m‘wio Ì¡cmo³¶mÀ¶m H$mZR>ù¶m ~gë¶m. OUy H$mhr
AmH$me VwQy>Z nS>c§, Agm ^mg Pmcm. AmH$me YS>mS>c§. gmJa Cgicm. MamMa Km~aco,
H§$n {Z‘m©U Pmcm.
VoU| ‘hmKmofJOa| & Xþ‘Xþ{‘VmVr {J[aH§$Xa| &
V§d Xim‘m{O aUVwa| & Amñ’w$[act && 130 &&
˶m ‘hmKmofmÀ¶m gVV JOamZ§ S>m|JamVrc Xè¶m XUmUy cmJë¶m. VodT>çmV g¡Ý¶m‘ܶo aUdmÚ§
dmOy cmJcr.
VV: e‹mü ^o¶©ü nUdmZH$Jmo‘wIm: &
ghg¡dmä¶hݶÝV g eãXñVw‘wcmo@^dV² && 13 &&
˶mZ§Va e§I, ZJmao, T>moc, Pm§Om, VwVmè¶m, ‘¥X§J B˶mXr dmÚ§ EH$X‘ dmO{dʶmV Amcr.
˶m§Mm AmdmO ’$ma ^¶§H$a Pmcm.
CX§S> g¢K dmOV| & ^¶mZH|$ ImImV| &
‘hmài¶ OoW| & YmoH$S>m§gr && 131 &&
ZmZm àH$maMr dmÚ§ gd©Ì dmOy cmJcr. ^¶mZH$ Am{U H$H©$e AmdmOmZ§ Y¡¶©erc cmoH$m§Zmhr
àc¶H$mi dmQ>cm.
^oar {ZemU ‘m§Xi & e§I H$mhim ^m|Ji &
Am{U ^¶mgwa aUH$moëhmi & gw^Q>m§Mo && 132 &&
Amdoe| ^wOm Ìmhm{Q>Vr & {dgUoco hm§H$m XoVr &
OoW ‘hm‘X ^ÐOmVr & AmdaVr Zm && 133 &&
˶m dmÚmV T>moc, Zm¡~Vr, e§I, ‘¥X§J B˶mXr hmoVo. ¶m{edm¶ ‘moR>‘moR>çm ¶moX²Ü¶m§Mo H$H©$e
AmdmO hmoVo. Vo AmdoemV X§S> WmonQy> cmJco. g‘moaÀ¶mcm OmoaOmoamV AmìhmZ XoD$ cmJco.
{d{MÌ AmdmOm‘wio ‘XmoÝ‘Îm hÎmrXoIrc g¡amd¡am niy cmJco.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 25

VoW ^oS>m§Mr H$dU ‘mV & H$m§M¶m Ho$a {’$Q>V &


OoU| XMH$cm H¥$Vm§V & Am§J ZoKo && 134 &&
{VWo {^ͶmMr H$m¶ H$Wm. H$ƒo Va nmMmoù¶mgmaIo CS>mco. ˶m ‘hmZmXmZ§ ¶‘XoIrc
hmXacm. Vmo ¶oʶmM§ YmS>gM H$aoZm.
EH$m§ C^¶m§{M àmU Joco & Mm§Jm§Mo Xm§V ~¡gco &
{~éXmMo XmXþco & qhdVmVr && 135 &&
Eogm AØþV Vya~§~mi & EoH$mo{Z ~«÷m ì¶mHw$i &
Xod åhUVr ài¶H$mi & dmoT>dcm AmOr && 136 &&
H$mhtMo Cä¶m Cä¶mM àmU Joco. ‘r ‘r åhU{dUmè¶m Y¡¶©dmZm§Mr XmV{Ii ~gcr. aUYwa§YamXr
nXdr {‘a{dUmao WaWa H$mny cmJco. Agm AX²^wV ÜdZr EoHy$Z ~«÷Xod ì¶mHw$i Pmcm. B§Ðm{XH$
Xod åhUy cmJco, AmO àc¶H$mi ¶oD$Z R>oncm Amho, Ag§ dmQ>V§.
VV: œoV¡h©¶¡¶w©ºo$ ‘h{V ñ¶ÝXZo pñWVm¡ &
‘mYd: nmÊS>dü¡d {Xì¶m¡ e‹m¡ àXÜ‘Vw: && 14 &&
˶mZ§Va nm§T>ao KmoS>o OmoS>coë¶m ‘hmZ aWmda Amê$T> Pmcoco lrH¥$îU Am{U AOw©Z ¶m§Zr
Amnco {Xì¶ e§I dmO{dco.
Eogr ñdJu ‘mV & XoImo{Z Vmo AmH$m§V &
V§d nm§S>dXimAm§V & dV©c| H$m¶r && 137 &&
Ag§ ñdJm©V Xodm{XH$m§Zm dmQ>V AgVmZmM nm§S>dXimV H$m¶ Pmc§ Vo nmhm.
hmo H$m§ {ZOgma {dO¶mMo & H$s¨ V| ^m§S>ma ‘hmVoOmM| &
OoW JéS>m{M¶o Omd{iMo & H$m§Vco Mmèhr && 138 &&
Omo aW {dO¶mMm AmË‘m Amho. ‘hmVoOmM§ OUy H$mhr ^m§S>ma Amho. Á¶mcm JéS>mMr ~amo~ar
H$aUmao Mma nm§T>ao KmoS>o O§wnco AmhoV.
H$s¨ nmIm§Mm ‘oé O¡gm & ah§da {‘adVgo V¡gm &
VoO| H$m|XmQ>{c¶m {Xem & O¶mMo{Z && 139 &&
OoW AœdmhH$ AmnU & d¡Hw§$R>tMm amUm OmU &
V¶m aWmMo JwU & H$m¶ dUªy && 140 &&
Ag§ dmQ>V§ OUy H$mhr Vmo n§ImMm ‘hm‘oê$M Amho. ˶mÀ¶m VoOmZ§ gd© {Xem ^ê$Z Joë¶m
26 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

AmhoV. Á¶m aWmMo AíddmhH$ ñdV: d¡Hw§$R>rMm amOm lrH¥$îU AmhoV, ˶m aWmM§ JwU H$m¶ dU©Z
H$ê$?
ÜdOñV§^mdar dmZa & Vmo ‘y{V©‘§V e§H$a &
gmaWr em“©Ya & AOw©Z|gt && 141 &&
Á¶m aWmÀ¶m ÜdOñV§^mda ‘méVr Amho, Vmo gmjmV ^JdmZ e§H$a Amho. AOw©ZmMm Omo gmaWr
Amho Vmo em“©Ya Amho. em“©Ya ho ^JdmZ {dîUyM§ Zmd Amho.
XoIm Zdc V¶m à^yM| & AØþV ào‘ ^º$mM| &
Oo gma϶nU nmWm©M| & H$arV Ago && 142 &&
AmíM¶© nmhm, ^º$m{df¶r Agcoë¶m AX²^wV ào‘m‘wio à^y AOw©ZmM§ gma϶ H$arV AmhoV.
nm#mOݶ§ öfrHo$emo XodXÎm§ YZÄO¶: &
nm¡ÊS´>§ XÜ‘m¡ ‘hme‹§ ^r‘H$‘m© d¥H$moXa: && 15 &&
^JdmZ lrH¥$îUmZ§ nm§MOݶ e§I dmO{dcm. AOw©ZmZ§ XodXÎm, AMmQ> H$‘© H$aUmè¶m ^r‘mZ§
nm¢S´> ZmdmMm e§I dmO{dcm.
nmBH$ nmR>rgt KmVcm & AmnU nwT>m§ am{hcm &
VoU| nm§MOݶ Amñ’w$[acm & Adcrim{M && 143 &&
nar Vmo ‘hmKmof Wmoé & JO©V Ago J§{hé &
O¡gm CXocm cmonr {XZH$é & ZjÌm§V| && 144 &&
Xmgmcm ‘mJ§ KmVc§ Am{U AmnU ñdV: ^JdmZ lrH¥$îUm§Zr nwT>§ amhyZ nm§MOݶ ZmdmMm e§I
dmO{dcm. ghOVoZ§ dmO{dcoë¶m e§ImMm AmdmO J§^ra hmoVm. gy¶m©À¶m CX¶mZ§ ZjÌ hmanVmV
˶mà‘mUo ˶m AmdmOmZ§ BVa gd© AmdmO Xm~co Joco.
V¡go Vya~§~mi ^§dVo & H$m¡adXit JmOV hmoVo &
Vo hmanmo{Z ZoUm| Ho$CVo & Joco VoW && 145 &&
V¡gm{M XoI| ¶oa| & {ZZmX| A{VJOa| &
XodXÎm§ YZwY©a| & Amñ’w$[acm && 146 &&
H$m¡adg¡Ý¶mVrc gd© AmdmO hanco. {VWoM ˶m AOw©ZmZ§ XodXÎm ZmdmMm e§I A{Ve¶
J§^raVoZ§ dmO{dcm.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 27

Vo XmoZr eãX AMmQ> & {‘Zco EH$dQ> &


VoW ~«÷H$Q>mh eVHy$Q> & hm| nmhV Ago && 147 &&
nm§MOݶ Am{U XodXÎm ¶m e§Im§Mo AmdmO EH${ÌV Pmco. ¶m AmdmOmZ§ ~«÷m§S>mMo e§^a VwH$S>o
hmoD$ nmhmV hmoVo.
V§d ^r‘goZ {dgUocm & O¡gm ‘hmH$mi Idicm &
VoU| nm¢S´> Amñ’w$[acm & ‘hme§I && 148 &&
Vmo AmdmO EoHy$Z ^r‘ AmdoemV Amcm. OUy H$m¶ ‘hmH$miM Idicm. ˶mZ§ nm¢S´> ZmdmMm
e§I dmO{dcm.
AZÝV{dO¶§ amOm Hw$ÝVrnwÌmo ¶w{Y{ð>a: &
ZHw$c: ghXodü gwKmof‘{UnwînH$m¡ && 16 &&
H§w$VrnwÌ amOm ¶w{Y{ð>amZ§ AZ§V{dO¶, ZHw$cmZ§ gwKmof, ghXodmZ§ ‘{UnwînH$ ZmdmMo e§I
dmO{dco.
Vmo ‘hmàc¶OcYa & O¡go JS>JS>rV J§{ha &
V§d AZ§V{dO¶ ¶w{Y{ð>a & Amñ’w$[aV Ago && 149 &&
ZHw$i| gwKmof & ghXod| ‘{UnwînH$ &
OoU| ZmX| A§VH$ & JO~Ocm R>mHo$ && 150 &&
àc¶ H$mimVrc ‘oKJO©Zoà‘mUo ^r‘mÀ¶m e§ImMm AmdmO hmoV AgVmZmM ¶w{Y{ð>amZ§
AZ§V{dO¶ ZmdmMm e§I dmO{dcm. ZHw$cmZ§ gwKmof, Va ghXodmZ§ ‘{UnwînH$ ZmdmMo e§I
dmO{dco. ˶m ZmXmZ§ gmjmV ¶‘ hmXacm.
H$mí¶ü na‘oîdmg: {eIÊS>r M ‘hmaW: &
Y¥ï>ÚwåZmo {damQ>ü gm˶{H$ümnam{OV: && 17 &&
ÐþnXmo Ðm¡nXo¶mü gd©e: n¥{WdrnVo &
gm¡^Ðü ‘hm~mhþ: e‹mÝXÜ‘w: n¥WH²$ n¥WH²$ && 18 &&
‘moR>m YZwYm©ar H$m{eamO, ‘hmaWr {eI§S>r, Y¥ï>ÚwåZ, {damQ>, nam{OV Z hmoUmam gm˶H$s,
ÐþnX Am{U Ðm¡nXrnwÌ, A{^‘ݶy VWm BVa gd© amOm§Zr doJdoJio e§I gd© n[agamV dmO{dco.
VoW ^ynVr hmoVo AZoH$ & ÐþnX Ðm¡nXo¶m{XH$ &
hm H$mern{V XoI & ‘hm~mhÿ && 151 &&
28 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

VoW AOw©ZmMm gwV & gm˶{H$ Anam{OV &


Y¥ï>ÚwåZ Z¥nZmW & {eI§S>r hZ && 152 &&
{damQ>m{X Z¥nda & Oo g¡{ZH$ ‘w»¶ dra &
{Vht ZmZm e§I {Za§Va & Amñ’w$[aco && 153 &&
nm§S>dg¡Ý¶mV AZoH$ ^ynVr hmoVo. ÐþnX d Ðm¡nXrÀ¶m nmM nwÌm§gh hm H$m{eamO nmhm. {VWoM
‘hm~mhÿ AO©wZnwÌ A{^‘ݶy Amho. gm˶H$s amOm Y¥ï>ÚwåZ VWm {eI§S>r Omo ‘hmaWr Amho,
˶mgh {damQ>m{X amOm§Zr, VWm à‘wI g¡{ZH$m§Zr AZoH$ àH$maMo e§I dmO{dco.
g Kmofmo YmV©amï´>mUm§ öX¶m{Z ì¶Xma¶V² &
Z^ü n¥{Wdt M¡d Vw‘wcmo ì¶ZwZmX¶Z² && 19 &&
n¥Ïdr Am{U JJZ ¶m§Zm ^oXUmam e§Im§Mm AmdmO EoHy$Z H$m¡adm§Mr öX¶§ {dXrU© Pmcr.
VoU| ‘hmKmof{ZKm©V| & eof Hy$‘© Ad{MV| &
JO~Omo{Z ^y^mamV| & gm§S§y> nmhVr && 154 &&
˶m ‘moR>çm AmdmOmÀ¶m Y³³¶mZ§ eoof Am{U Hy$‘© EH$mEH$s S>i‘ico. Km~aë¶m‘wio ^y^ma
gmoSy>Z XoʶmMr AdñWm Pmcr.
VoW {VÝhr cmoH$ S>i‘{iV & ‘oé ‘m§Xma Am§XmocV &
g‘wÐOi CgiV & H¡$cmgdar && 155 &&
n¥ÏdrVi CcWm| nhmV & AmH$me Ag| AmgwS>V &
VoW gS>m hmoV & ZjÌm§Mm && 156 &&
‘moR>çm AmdmOmZ§ VrZ cmoH$ S>i‘iy cmJco. ‘oê$ Am{U ‘m§Xma nd©V S>mocy cmJco. g‘wÐmÀ¶m
cmQ>m H¡$cmgn¶ªV Cgië¶m. n¥ÏdrVi CcWy nmhV hmoVo. AmH$memcm {hgHo$ ~gë¶m‘wio
ZjÌm§Mm gS>m nS>V hmoVm.
g¥{ï> Jocr ao Jocr & Xodm§ ‘moH$idmXr Omhcr &
Eogr EH$ Q>mir {n{Q>cr & g˶cmoH$s¨ && 157 &&
Xodm§Zr h§~aS>m ’$moS>cm. åhUy cmJco, "g¥ï>r g§ncr ao g§ncr.' Xodm{XH$m§Zm Aml¶a{hVnUm
OmUdcm. g˶cmoH$mV EH$M AmaS>mAmoaS>m Pmcm. AWm©V, AmdmOmMm n[aUm‘ ^¶§H$a Pmcm.
{Xhm{M {XZ WmoH$cm & O¡gm ài¶H$mi ‘m§S>cm &
V¡gm hmhmH$ma Omhcm & {Vht cmoH$s¨ && 158 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 29

{XdgmM gy¶© Wm§~cm. Á¶mà‘mUo àc¶H$mir hmhmH$ma ìhmdm Vgm {VÝhr cmoH$m§V AmaS>mAmoaS>m
gwê$ Pmcm.
V| XoImo{Z Am{Xnwéf {dpñ‘V & åhUo PU| hmo¶ nm A§V &
‘J cmoncm AØþV & g§^«‘ Vmo && 159 &&
åhUmo{Z {dœ gm§dac| & Eèhdt ¶wJmÝV hmoV| dmoT>dc| &
O¢ ‘hme§I Amñ’w$[aco & H¥$îUm{XH$s¨ && 160 &&
ho gd© nmhÿZ Am{Xnwéf AmíM¶©M{H$V Pmcm. åhUmcm IamoIaM g¥ï>rMm A§V hmoVmo H$s
H$m¶? ‘J EH$X‘ AmdoemV ¶oD$Z Vmo AmdmO AX²^wVVoZ§ cmon{dcm åhUyZ ho {dœ gmdaco.
Zmhr Va H¥$îUm{XH$m§À¶m e§IÜdZrZ§ AZW© AmoT>dcm AgVm. ¶wJm§VmMr AdñWm Amcr hmoVr.
Vmo Kmof Var Cng§hacm & nar n{S>gmX hmoVm am{hcm &
VoU| Xi^ma {dÜd§{gcm & H$m¡adm§Mm && 161 &&
O¡gm JOKQ>mAm§V & qgh crcm {dXm[aV &
V¡gm öX¶mV| ^o{XV & H$m¡adm§{M¶m && 162 &&
Am{XnwéfmZo ÜdZr Amdaco Iao; na§Vw ˶mMm à{VÜdZr hmoV hmoVm. ˶m à{VÜdZrZ§ H$m¡adgoZoÀ¶m
ì¶yhaMZoMr XmUmXmU CS>mcr. Á¶mà‘mUo hÎmrÀ¶m H$inmV {eê$Z qgh ghOar˶m ˶m§Zm ’$mS>Vmo
˶mà‘mUo Ho$di à{VÜdZrZ§ H$m¡adm§À¶m öX¶mcm {dXrU© Ho$c§.
Vmo JmOV O§d AmBH$Vr & V§d C^o{M {h¶o Km{cVr &
EH$‘oH$m§V| åhUVr & gmdY ao gmdY && 163 &&
Vmo à{VÜdZr C‘Q>VmZm Ooìhm EoH$cm Voìhm Cä¶m Cä¶mM Y¡¶© gwQ>V hmoV§. öX¶ {T>c§ hmoV hmoV§.
A§JmV CgZ§ AdgmZ AmUyZ EH$‘oH$m§Zm "gmdY ìhm ao! gmdY ìhm' Ag§ åhUV hmoV§.
AW ì¶dpñWVmÝÑîQ‰>m YmV©amï´>mZ² H${nÜdO: &
àd¥Îmo eógånmVo YZwéÚå¶ nmÊS>d: && 20 &&
öfrHo$e§ VXm dm³¶{‘X‘mh ‘hrnVo &
AOw©Z CdmM - goZ¶moé^¶mo‘©Ü¶o aW§ ñWmn¶ ‘o@À¶wV && 21 &&
gd© H$m¡adg¡Ý¶ gmdacoc§ nmhÿZ eó Mmcdʶmg àma§^ hmoV AgVm, AOw©Z YZwî¶ hmVmV
CMcyZ lrH¥$îUmcm åhUmcm, "ho AÀ¶wV, ‘mPm aW XmoÝhr g¡Ý¶m§À¶m ‘ܶ^mJr ZoD$Z C^m H$a.'
30 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

VoW ~iàm¡T>rnwaVo & ‘hmaWr dra hmoVo &


{Vht nwZa{n XimV| & Amd[ac| && 164 &&
‘J g[agonU| CR>mdco & XþUdQ>mo{Z CMcco &
V¶m X§S>t jmo^c| & cmoH$̶ && 165 &&
{VWo Oo e{º$¶wº$ Y¡¶m©Zo ‘hmaWr C^o hmoVo, ˶m§Zr g¡Ý¶mcm nwÝhm Amdac§. ‘J Vo g¡Ý¶
¶wÕmgmR>r V¶ma Pmc§. XþßnQ> AmdoemZ§ V¶ma Pmcoc§ nmhÿZ Ì¡cmo³¶ ÌñV Pmc§. YmH$ V¶ma
Pmë¶m‘wio g§VwcZ am{hc§ Zmhr.
VoW ~mUdar YZwY©a & df©Vm{V {Za§Va &
O¡go ài¶m§V OcYa & A{Zdma H$m§ && 166 &&
Vo Xo{I{c¶m AOw©Z| & g§Vmof KoD${Z ‘Z| &
‘J g§^«‘| goZo & {XR>r KmcrVgo && 167 &&
Á¶mà‘mUo àc¶H$mar ‘oKm§Mm AI§S> dfm©d Mmcy AgVmo, ˶mà‘mUo YZwY©a gVV ~mUdfm©d
H$arV hmoVo. Vo AOw©ZmZ§ nm{hc§. ‘Zmcm g§Vmof Pmcm. ‘moR>çm CËgwH$VoZ§ H$m¡adg¡Ý¶mda Ñï>r
’o$H$cr.
V§d g§J«m‘t g‚m Omhco & gH$i H$m¡ad Xo{Ico &
V§d crcm YZwî¶ CM{cc| & n§Sw>Hw$‘a| && 168 &&
Vo doit AOw©Z åhUVgo Xodm & AmVm§ PS>H$ar aW nocmdm &
ZoD${Z ‘ܶ| Kmcmdm & Xmoht Xim§ && 169 &&
Voìhm ¶wÕmgmR>r g‚m Pmcoc§ gd© H$m¡adg¡Ý¶ nm{hc§. ‘J AOw©ZmZ§ ghOar˶m Amnc§ YZwî¶
CMcc§. ˶mdoir AO©wZ åhUmcm, "Xodm! AmVm cdH$a aW hmH$mdm, XmoÝhr g¡Ý¶mÀ¶m ‘ܶ^mJr
C^m H$amdm.'
¶mdXoVm{Þarjo@h§ ¶moÕþH$m‘mZdpñWVmZ² &
H¡$‘©¶m gh ¶moÕì¶‘pñ‘ÝaUg‘wÚ‘o && 22 &&
¶moËñ¶‘mZmZdojo@h§ ¶ EVo@Ì g‘mJVm: &
YmV©amï´>ñ¶ Xþ~w©Õo¶w©Õo {à¶{MH$sf©d: && 23 &&
¶wÕmÀ¶m BÀN>oZ§ g‘moa Cä¶m Agcoë¶m§M§ ‘r Vmon¶ªV {ZarjU H$aVmo. ¶m ¶wÕm‘ܶo ‘r
H$moUm~amo~a ¶wÕ H$amd§ ho Va nm{hc§ nm{hOo Zm! ¶wÕmMr BÀN>m H$aUmao Am{U Xþ~w©Õr Xþ¶m}YZmM§
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 31

{à¶ H$aʶmMr BÀN>m Agcoco, Ago gd© BWo EH${ÌV Pmco AmhoV.
O§d ‘r ZmdoH$ & ho gH$i dra g¡{ZH$ &
ݶmhmirZ AeoI & Ow§PVo Oo && 170 &&
Xodm, Pw§OʶmH$[aVm Amcoë¶m gd© dra g¡{ZH$m§Zm Omon¶ªV ‘r ݶmhmiyZ nmhmV Zmhr, Vmon¶ªV
XmoÝhr g¡Ý¶mÀ¶m ‘ܶ^mJr aW C^m H$a.
EW Amco AgVr AmKdo & nar H$dU|gt å¶m§ Ow§Pmd| &
h| aUt cmJo nhmd| & åhUD${Z¶m§ && 171 &&
BWo Va gd©M Amco AmhoV; na§Vw ‘r H$moUm~amo~a ¶wÕ H$amd§, ho AJmoXa nmhmd§ cmJoc.
~hþVH$ê${Z H$m¡ad & ho AmVwa Xþ:ñd^md &
dm§{Q>dmdrU hm§d & ~m§{YVr Ow§Pt && 172 &&
OmñV H$ê$Z ho H$m¡ad CVmdio AmhoV. Xþï> ñd^mdmMo AmhoV. namH«$‘r, Y¡¶©dmZ ZgVmZmXoIrc
¶wÕ H$aʶmMr hm¡g Amho.
Ow§PmMr AmdS>r Y[aVr & nar g§J«m‘t Yra ZìhVr &
h| gm§Jmo{Z am¶màVr & H$m¶ g§O¶mo åhUo && 173 &&
cT>ʶmMr AmdS> Amho; na§Vw ¶wÕmV {Q>H$md YarV Zmhr. BVH§$ gm§JyZ g§O¶ Y¥Vamï´>mcm H$m¶
åhUmcm.
g§O¶ CdmM - Ed‘wº$mo öfrHo$emo JwS>mHo$eoZ ^maV &
goZ¶moé^¶mo‘©Ü¶o ñWm{n{¶Ëdm aWmoÎm‘‘² && 24 &&
^rî‘ÐmoUà‘wIV: gd}fm§ M ‘hr{jVm‘² &
CdmM nmW© ní¶¡VmZ² g‘doVmÝHw$ê${Z{V && 25 &&
g§O¶ åhUmcm, ho amOm, AOw©Z Ag§ ~mocë¶mda lrH¥$îUmZ§ XmoÝhr g¡Ý¶mÀ¶m ‘ܶ^mJr
{deofH$ê$Z ^rî‘, ÐmoU B˶mXr à‘wIm§g‘moa aW C^m Ho$cm. ^Jd§V åhUmco, ho nmWm©, O‘coë¶m
¶m H$m¡adm§Zm nmhm.
AmBH$m AOw©Z BVwH|$ ~mo{ccm & V§d lrH¥$îU| aW no{ccm &
Xmoht g¡Ý¶m§‘m{O Ho$cm & C^m VoU| && 174 &&
32 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

OoW ^rî‘ÐmoUm{XH$ & Od{iHo${M gÝ‘wI &


n¥{Wdrn{V Am{UH$ & ~hþ AmhmVr && 175 &&
EoH$m, AOw©ZmM§ ~mocU§ g§në¶mda lrH¥$îUmZ§ aW hmH$ccm. XmoÝhr g¡Ý¶mÀ¶m ‘ܶ^mJr C^m
Ho$cm. OdiM ^rî‘, ÐmoU C^o hmoVo. ˶m§À¶m eoOmar AZoH$ à‘wI amOohr hmoVo.
VoW pñWa H$ê${Z¶m§ aW & AO©wZ Ago nmhV &
Vmo Xi^ma g‘ñV & g§^«‘|gt && 176 &&
˶m {R>H$mUr aW Wm§~{dcm. AOw©Z gdmªZm Am¡Ëgw³¶mZ§ nmhÿ cmJcm.
VÌmní¶pËñWVmZ² nmW©: {nV¥ZW {nVm‘hmZ² &
AmMm¶m©Ý‘mVwcmÝ^«mV¥ÝnwÌmÝnm¡ÌmÝgItñVWm && 26 &&
œewamZ² gwöXü¡d goZm¶moé^¶moa{n &
VmÝg‘rú¶ g H$m¡ÝVo¶: gdm©Ý~ÝYyZdpñWVmZ² && 27 &&
{VWo O‘coë¶m§‘ܶo AmOmo~m ^rî‘ hmoVo. Jwê$ ÐmoU Am{U eë¶m{X ‘m‘m hmoVo. ¶w{Y{ð>a, ^r‘
Am{X ~§Yy hmoVo. A{^‘ݶy, Ðm¡nXo¶m{XnwÌ hmoVo. gmgam ÐþnX, H¥$Vd‘m©{X {‘Ì hmoVo. XmoÝhr g¡Ý¶m§V
ZmVodmB©H$M AmhoV Ag§ nm{hë¶m‘wio,
‘J Xodm åhUo XoI XoI & ho JmoÌJwé AeoI &
V§d H¥$îUm ‘Zt ZmdoH$ & {dñ‘mo Omhcm && 177 &&
Vmo AmnU¶m§ AmnU åhUo & EW H$m¶r H$dU OmUo &
h| ‘Zt Y[ac| ¶oU| & nar H$m§ht Amü¶© Ago && 178 &&
‘J AOw©Z Xodm§Zm åhUmcm, nmhm! nmhm! ho gd© ZmVodmB©H$ Am{U Jwê$ AmhoV. ho EoHy$Z
lrH¥$îUmÀ¶m ‘Zmcm jU^a AmíM¶© dmQ>c§. ‘ZmVë¶m ‘ZmV ñdV:cm åhUmco, H$m H$moUmg
R>mD$H$ ¶mZ§ ¶mdoir ho H$m¶ ‘ZmV AmUc§? Oo AmUc§ Vo Amü¶©H$maH$ Amho.
Eogr nwT>rc go KoV & Vmo ghO| OmUo öX¶ñW &
nar CJm Ago {Zdm§V & [V¶o doit && 179 &&
nwT>Mm A§XmO ~m§YV ^JdmZ lrH¥$îU ˶mdoiog em§V am{hco. Vmo gdmªÀ¶m öX¶mV amhUmam
öX¶ñW Amho. ˶mcm gd© ‘mhrV Amho, Varhr ˶m§Zr Z ~mocU§ C{MV g‘Oc§.
V§d VoW nmW© gH$i & {nV¥ {nVm‘h Ho$di &
Jwé ~§Yw ‘mVwi & XoIVm Omhcm && 180 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 33

Bï> {‘Ì Amnwco & Hw$‘aOZ Xo{Ico &


ho gH$i AgVr Amco & V¶m§‘mOr && 181 &&
˶mdoiog nmWm©Z§ ¶moÕo åhUyZ Z nmhVm MwcVo, AmOmo~m, Jwê$, ~§Yy, ‘m‘m B˶mXr ê$nmZ§ nmhÿ
cmJcm. AmdS>Vo ZmVodmB©H$, ‘wcm§Zm gh^mJr Agcoc§ nm{hc§.
gwö‚mZ gmgao & AmUrH$hr gIo gmoBao &
Hw$‘a nm¡Ì YZwY©ao & Xo{Ico VoW && 182 &&
göX¶r {‘Ì‘§S>i, gmgao, gm‘mݶ {‘ÌOZ, ZmVy B˶mXr gdmªZm AOw©Z nmhVm Pmcm.
O¶m§ CnH$ma hmoVo Ho$co & H$s¨ AmnXt Oo a{jco &
h| Agmo d{S>c YmHw$co & Am{XH$éZr && 183 &&
Eog| JmoÌ{M Xmoht Xit & C{XV Omc|Ago H$it &
h| AOw©Z| {V¶o doit & Adcmo{H$c| && 184 &&
Á¶m§À¶mda CnH$ma Ho$co hmoVo qH$dm Á¶m§Zm g§H$Q>mVyZ gmoS>dc§ hmoV§, Aem chmZ-Wmoa
Am{XH$ê$Z gdmªZm nm{hc§. EH§$XarV XmoÝhr g¡Ý¶mV Amnco g»Io, MwcV Ago ZmVodmB©H$M
AmhoV. XmoÝhr EH$‘oH$m§er ¶wÕ H$aʶmgmR>r CËgwH$ AmhoV Ag§ Ñí¶ AOw©ZmZ§ nm{hc§.
H¥$n¶m na¶m{dï>mo {dfrX{ÞX‘~«drV² &
A˶§V H$éUoZo ì¶má, {IÞ A§V:H$aUmZo AOw©Z ~mocy cmJcm.
VoW ‘Zt JO~O Omhcr & Am{U Amn¡gr H¥$nm CnOcr &
VoU| An‘mZ| {ZKmcr & drad¥{Îm && 185 &&
¶moÕo Z nmhVm ZmVodmB©H$ nm{hë¶m‘wio ‘J ‘ZmV JO~O Pmcr. JO~O åhUOo Jm|Yicocr
AdñWm. ˶mV AmnmoAmn ‘ZmV H¥$nm Pmcr. H¥$nocm gdV ‘mZyZ drad¥Îmr An‘mZmZ§ {ZKyZ
Jocr.
qMVZ - JrVo‘ܶo "CdmM nmW© ní¶¡VmZ² g‘doVmÝHw$ê${Z{V' åhUOo ^Jd§V åhUmco, ""¶m
O‘coë¶m H$m¡adm§Zm Vy nmhm'' Ag§ Amho; na§Vw kmZoœarV hm AZwdmX Zmhr. ^rî‘ÐmoUm{X
à‘wIm§nwT>o aW pñWa Ho$cm, EdT>§M åhQ>c§ Amho.
{O¶m CÎm‘Hw$it{M¶m hmoVr & Am{U JwUcmdʶ AmWr &
{V¶m Am{UH$sV| Z gmhVr & gwVoOnU| && 186 &&
Á¶m {ó¶m CÎm‘ Hw$imVë¶m AgVmV Am{U gX²JwUmZ§, gm¢X¶m©Z§ n[anyU© AgVmV ˶m ñdV:À¶m
ñdm{^‘mZm‘wio Xþgè¶m órM§ dM©ñd ghZ H$aV ZgVmV.
34 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Z{d¶o AmdS>rMo{Z ^a| & H$m‘wH$ {ZOd{ZVm {dgao &


‘J nmS>|{dU AZwgao & ^«‘cm O¡gm && 187 &&
H$m‘r nwéf, Zì¶m órÀ¶m AmdS>rZ§; qH$~hwZm ào‘mÀ¶m ^amV Amnë¶m nËZrcm {dgaVmo. Vr
gm‘mݶ AgVo; na§Vw {VMr ¶mo½¶Vm Z nmhVm ñdV:Mr ¶mo½¶Vm {dgê$Z ^«{‘ï> hmoVmo.
H$s¨ Vnmo~i| F$Õr & nmV{c¶m ^«§eo ~wÕr &
‘J V¶m {daº$Vm{gÕr & ZmR>do Vr && 188 &&
AWdm Vnmo~imZo F$Õr àmá Pmcr AgVm gmYH$mMr ~wÕr ^«§e nmdVo. Á¶m d¡am½¶g{hV
Vnm‘wio F$Õr Amcocr AgVo, Vr d¡am½¶Xem hm gmYH$ {dgê$Z OmVmo. F$Õr åhUOo gVV
Eoíd¶m©V dmT> hmodmo.
V¡g| AOw©Zm VoW Omhc| & AgV| nwéfËd Joc| &
Oo A§V:H$aU {XYc| & H$méʶmgr && 189 &&
˶mà‘mUo AOw©ZmMr AdñWm Pmcr. Á¶m drad¥Îmr‘wio AO©wZmcm ‘mZ hmoVm, Vr Jocr Am{U
H¥$nm Amcr. ˶mMm n[aUm‘ Agcoc§ nwéfËd Joc§; H$maU Amnc§ öX¶ H$méʶmcm, H¥$nocm
{Xc§.
XoIm ‘§Ìk ~ai Om¶ & VoW H$m§ O¡gm g§Mma hmo¶ &
V¡gm Vmo YZwY©a ‘hm‘moh| & AmH${icm && 190 &&
‘§Ì{ZîUmV 춺$s ‘§ÌmoƒmamV à‘mX H$arV Agoc, Va ˶mcmM ^yV~mYm hmoVo. g§Mma hmoVmo.
g§Mma åhUOo ‘mZ{gH$ g§VwcZ {~KS>V§, {VW§ Vw‘À`m ~mocÊ`mcm qH$‘V amhV Zmhr. H$m`
~mocVm `mnojm Vw‘Mr AdñWm R>rH$ Zmhr, ho OmUdV§. R>rH$ AOw©ZmM§ Vg§ Pmc§. ‘hm‘mohmMm
g§Mma Pmcm.
åhUm¡{Z AgVm Yra Jocm & öX¶m Ðd Amcm &
O¡gm M§ÐH$at qe{ncm & gmo‘H$m§V && 191 &&
V¶mnar nmW© & A{VñZoh| ‘mo{hV &
‘J gIoX Ago ~mocV & lrAÀ¶wV|gt && 192 &&
g§Mma Pmë¶m‘wio Y¡`© Joc§. öX` H$éUoZ§ nmPac§. Á`mà‘mUo M§Ð{H$aUm§Mm ñne© Pmë`mda
M§ÐH$m§V ‘Ur nmPê$ cmJVmo, ˶mà‘mUo ZmVodmB©H$, Amáoï>, Jwê$ BË`m{XH$m§À`m A{Vào‘m‘wio
‘mo{hV Pmcm. ‘J gIoX, Xw:Ir A§V:H$aUmZo nmW© ^Jd§Vmcm ~mocy cmJcm. "‘wh²' YmVynmgyZ
"‘moh' eãX V`ma hmoVmo. EH§$XarV ‘mCctÀ`m Ñï>m§VmÀ`m Amoì¶m nm{hë`m, Va "doS>§ hmoU§' hmM
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 35

^md OmUdVmo. ‘Zr JO~O Pmë`m‘wio ‘hm‘mohmMm g§Mma Pmcm. ‘mo{hV AgUmè`m AOw©ZmM§
~mocU§ nwT>rcà‘mUo AgV§.
AOw©Z CdmM - ÑîQ‰>o‘§ ñdOZ§ H¥$îU ¶w¶wËgw§ g‘wnpñWV‘² && 28 &&
grXpÝV ‘‘ JmÌm[U ‘wI§ M n[aewî¶{V &
donWwü earao ‘o amo‘hf©ü Om¶Vo && 29 &&
JmÊS>rd§ ò§gVo hñVmÎd³M¡d n[aXøVo &
Z M eÝH$moå¶dñWmVw§ ^«‘Vrd M ‘o ‘Z: && 30 &&
`wÕmÀ`m BÀN>oZ§ O‘coë`m ñdOZm§Zm nmhÿZ AOw©Z åhUmcm, "‘mPr Jm̧ {e{Wc hmoV AmhoV.
‘mP§ Vm|S> H$moaS§> nS>V Amho. ‘mP§ eara WaWaV§. ‘mÂ`m A§Jmda ehmao Amco AmhoV. hmVmVyZ
Jm§S>rd YZwî` JiyZ nS>V Amho. ËdMoMm Xmh hmoV Amho. ‘mP§ ‘Z {’$aV Amho. pñWa Zmhr. ‘r
C^m amhÊ`mg Ag‘W© Amho.'
Vmo åhUo AdYmat Xodm & å¶m§ nm{hcm hm ‘oimdm &
V§d JmoÌdJ© AmKdm & Xo{Icm EW && 193 &&
ho g§J«m‘t C{XV & Omhmco AgVr H$sa g‘ñV
nU AmnU¶m§ C{MV & Ho$dt hmo¶ && 194 &&
AOw©Z åhUVmo "Xodm, EoH$m. ‘r hm g‘wXm` nm{hcm. BWo Va gd© JmoÌdJ© Amho. ho gd©
`wÕmgmR>r CËgwH$ AmhoV ho {ZpíMV; na§Vw ho Amnë`mcm emo^oc H$m?'
¶oU| Zm§d|{M ZoUm| H$m¶r & ‘O AmnUn| gd©Wm Zmht &
‘Z ~wÕr R>m¶t & pñWa Zmoho && 195 &&
gJmoÌ Am{U ZmVodmB©H$ `m§À`m~amo~a `wÕ H$aÊ`mM§ Zmd Oar KoVc§, Var ‘r ^mZmda amhV
Zmhr. ‘Z Am{U ~wÕr {R>H$mUmda amhV Zmhr.
XoI| Xoh H$m§nV & Vm|S> Ago H$moaS>| hmoV &
{dH$iVm CnOV & JmÌm§gr && 196 &&
gdmªJm H$m§Q>mim Amcm & A{V g§Vmn CnOcm &
VoW| ~|~i hmV Jocm & Jm§S>rdmMm && 197 &&
nmhm, ‘mÂ`m earamV H§$n Amho. Vm|S>mcm H$moaS> nS>cr. gd© Ad`dm§V {e{WcVm {Z‘m©U
Pmcr. gdmªJmda H$mQ>m C^m am{hcm. eara A{Ve` Vmnc§. Jm§S>rd YZwî¶ YaUmam hmV cwim
Pmcm.
36 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

V| Z YaV{M {Zï>c| & n[a ZoU|{M hmVmo{Z n{S>c| &


Eog| öX¶ Ago ì¶m{nc| & ‘moh| ¶oU| && 198 &&
YZwî` Z YaVm {ZgQ>c§, H$s AmnmoAmn hmVmVyZ nS>c§, ho ‘cm H$ic§M Zmhr. AemàH$mao
`m ‘mohmZ§ ‘mP§ öX` ì`má Ho$c§.
O| dO«mnmgmo{Z H${R>U & XþY©a A{VXméU &
V¶mhÿZ AgmYmaU & h| ñZoh Zdc && 199 &&
AOw©ZmM§ öX` ¶wÕmÀ`m doir dO«mnojm H$R>rU hmoV§. H$emZ§hr de Z hmoUma§ Ag§ XwY©a,
‘hm^¶§H$a AOw©ZmM§ öX` Amho. ˶mhÿZhr ñZohmMr {deofVm AgmYmaU Amho.
OoU| g§J«m‘t ha qO{Vcm & {ZdmVH$dMm§Mm R>md ’o${S>cm &
Vmo AOw©Z ‘moh| H$d{icm & jUm‘mOr && 200 &&
Á`mZo ¶wÕmV H$m¡eë` XmIdyZ e§H$amM§ ‘Z {OH$c§. {ZdmV Am{U H$dM `m§Mm `m OJmVyZ
R>md{R>H$mUmM Zmhrgm Ho$cm, Agm AOw©Z EH$m jUmV ‘mohmZ§ J«mgcm.
qMVZ - ^JdmZ e§H$a Am{U ‘m`mdr amjg ho XmoZ A‘mZdr AmhoV. `m§Zm ha{dUmam AOw©Z
‘mZdmÀ`m ‘mohmV AS>H$cm. hr ñZohmMr {deofVm Amho.
O¡g| ^«‘a ^oXr H$moS>| & ^cV¡g| H$mð> H$moaS>| &
n[a H${iHo$‘m{O gm§nS>o & H$m|d{i¶o && 201 &&
VoW CÎmrU© hmoB©c àmU| & n[a V| H$‘iXi {Mê§$ ZoUo &
V¡g| H${R>U H$m|dionU| & ñZoh XoIm && 202 &&
Á`mà‘mUo ^w§Jm hm dmQ>oc Ë`màH$maMo H$moaS>§ cmHy$S> H$moaVmo; na§Vw VmoM H$modù¶m H$‘imÀ`m
H$ir‘Ü`o AS>H$Vmo. {VW§ Vmo àmUmcm ‘wHo$c; na§Vw H$‘inmH$ù`m {MaÊ`mMm {dMma Ë`mÀ`m
‘ZmV `oUma Zmhr. hidonUm‘wio H$modionUmVhr H$m{R>ʶ OmUdVo.
ho Am{XnwéfmMr ‘m¶m & ~«÷o¶mhr Z ¶o{M Am¶m &
åhUD${Z ^wc{dcm EoH|$ am¶m & g§O¶mo åhUo && 203 &&
g§O` åhUVmo, ho amOm, EoH$. hm ñZoh åhUOo Am{XnwéfmMr ‘m`m Amho. ~«÷Xodmcmhr
AmH$icr OmV Zmhr. `m ñZohê$nr ‘m`oZ§ AOw©Zmcm ^wc{dc§.
AdYmat ‘J Vmo AOw©Z & XoImo{Z gH$i ñdOZ &
{dgabm A{^‘mZ & g§J«m‘tMm && 204 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 37

amOm EoH$, Vmo AOw©Z gd© ñdOZm§Zm nmhÿZ ¶wÕmMm ñdm{^‘mZ {dgê$Z Jocm.
H¡$gr ZoUm| gX¶Vm & CnZcr VoW {MÎmm &
‘J åhUo H¥$îUm AmVm§ & Z{gOo EW && 205 &&
AOw©ZmÀ`m A§V:H$aUmV X¶m CËnÞ Pmcr. Vr H$er Pmcr ho H$iV Zmhr. ‘J AOw©Z
lrH¥$îUmcm åhUmcm, BWo AmnU AmVm Z‘c§ nm{hOo.
‘mP| A{Ve¶| ‘Z ì¶mHw$i & hmoVgo dmMm ~ai &
Oo dYmdo ho gH$i & ¶oU| Zm§d| && 206 &&
`m gdmªZm ‘mam`M§ Amho. `m§Mm dY H$am`Mm Amho, ho ‘ZmV `oVmM ‘mP§ ‘Z A{Ve`
ì`mHw$i hmoV§. ‘mPr dmUr ~mo~S>r hmoVo.
{Z{‘Îmm{Z M ní¶m{‘ {dnarVm{Z Ho$ed &
Z M lo¶mo@Zwní¶m{‘ hËdm ñdOZ‘mhdo && 31 &&
`m `wÕmÀ`m {Z{‘VmZ§ H$mhrVar {dnarV KS>Uma Amho, Ag§ ‘cm dmQ>V§. Zmhr Var ñdOZm§Zm
‘mê$Z H$moUV§ H$ë¶mU hmoUma Amho? `mÀ`mVyZ H$mhr Mm§Jc§ àmá hmoB©c, Ag§ ‘cm dmQ>V Zmhr.
¶m H$m¡adm§ Oar dYmd| & Var ¶w{Y{ð>am{XH$m§ H$m§ Z dYmd| &
ho ¶oa¶oa AmKdo & JmoÌO Am‘wMo && 207 &&
`m H$m¡adm§Zm ‘maU§ Oa `mo½` Amho, Va ¶w{Y{ð>am{XH$m§Zm H$m ‘mê$ Z¶o? Amåhr nañna ~§YyM
AmhmoV, EH$m JmoÌmVrc AmhmoV.
åhUmo{Z Oimo h| Ow§P & à˶¶m Z ¶o ‘O &
EU| H$m¶ H$mO & ‘hmnmn| && 208 &&
åhUyZ AmJ cmJmo `m `wÕmcm! ho `wÕ ‘cm ng§V Zmhr. ho ‘hmnmn H$aÊ`mMr H$m` JaO
Amho?
Xodm ~hþVm§nar nmhmVm§ & EW dmoIQ>| hmoB©c Ow§PVm§ &
dar H$m§ht MwH${dVm§ & cm^ AmWr && 209 &&
Xodm, AZoH$ Ñï>rZ§ {dMma Ho$cm AgVm, `mdoir ho `wÕ H$aU§ dmB©Q> Amho. Oa MwH$dVm Amc§,
Va cm^ hmoB©c.
Z H$m¬o {dO¶§ H¥$îU Z M amÁ¶§ gwIm{Z M &
qH$ Zmo amÁ¶oZ Jmo{dÝX qH$ ^moJ¡Ou {dVoZ dm && 32 &&
38 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

¶ofm‘W} H$m{¬V§ Zmo amÁ¶§ ^moJm: gwIm{Z M &


V B‘o@dpñWVm ¶wÕo àmUm§ñ˶³Ëdm YZm{Z M && 33 &&
H¥$îUm! ‘cm {dO`mMr BÀN>m Zmhr, Z amÁ`mM§ gwI hd§`. ho JmoqdXm, Agë`m amÁ`mMm
H$m` Cn`moJ, ho ^moJ H$m¶ H$m‘mMo, Agë¶m OJÊ`mcm Var H$m` AW© Amho. Á`mÀ`mH$[aVm
amÁ` hd§`, gwI Am{U ^moJ hdoV, VoM `m `wÕmV YZ Am{U àmUmMm Ë`mJ H$ê$Z C^o AmhoV.
V¶m {dO¶d¥Îmr H$m§ht & ‘O gd©Wm H$mO Zmht &
EW amÁ¶ Var H$m¶r & nmdmo{Z¶m§ && 210 &&
¶m gH$im§V| dYmd| & ‘J Oo ^moJ ^moJmdo &
Vo OimoV AmKdo & nmW© åhUo && 211 &&
AOw©Z åhUmcm, ‘cm {dO`mÀ`m AmH$m§joer H$mhr H$V©ì` Zmhr. Agc§ amÁ` {‘idyZ Var
H$m` H$am`M§? `m gdmªZm ‘mê$Z ‘J Oo ^moJ ^moJm`Mo AmhoV, Ë`m gdmªZm AmJ cmJmo.
VoU| gwI|drU hmoB©c & V| ^cV¡g| gm{hOoc
dar Or{dVhr d|{MOoc & ¶m§{McmJt && 212 &&
nar ¶mgr KmV H$sOo & ‘J AmnU amÁ¶gwI ^mo{JOo &
h| ñdßZthr ‘Z ‘mP| & H$ê§$ Z eHo$ && 213 &&
amÁ` Zgë`m‘wio ^moJm{edm¶ OJU§ Agoc, H$moUVrhr n[apñWVr Amcr Var ghZ H$ê$.
BVH§$M H$m`, `m§À`mgmR>r àmU IMu nS>co Var Mmcoc; na§Vw `m§Zm ‘mam`M§, ‘J AmnU amÁ`
gwI ^moJm`M§, Ag§ ñdßZmVhr ‘mP§ ‘Z H$ê$ eH$Uma Zmhr.
Var Amåht H$m§ OÝ‘md| & H$dUmcmJt {O¶md| &
Oar d{S>cm§ ¶m§ qMVmd| & A{hV ‘Z| && 214 &&
Oa dS>rcYmè`m§{df`r A{hV qMVm`M§ Agoc, Va ‘J OÝ‘mcm `oD$Z H$m` Cn`moJ? qMVZr`
{df` Amho. dmB©Q> dmJU§ hm Iyn XyaMm {df` Amho. Wmoam‘moR>çm§{df`r A{hVmM§ qMVZXoIrc
ZH$mo¶. gÎmm, ^moJXoIrc H$moUmÀ`m ‘mZ{gH$ ÌmgmVyZ Amcoco ZH$moV. ViVimQ>rMo Va ZH$moM
ZH$mo. ¶mcm ^maVr` g§ñH¥$Vr åhUVmV.
nwÌmV| BÀN>r Hw$i & V¶mM| H$m{¶ h|{M ’$i
Oo {ZX©{iOo Ho$di & JmoÌ Amnwc| && 215 &&
Hw$imVrc ‘mUg§ nwÌmMr BÀN>m H$aVmV. nwÌm§Zr Amáoï>m§Mm g§hma H$amdm. ¶mgmR>rM H$m nwÌ
hdm? qH$~hwZm hoM ’$i Amho H$m?
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 39

h| ‘Zt{M Ho$qd Y[aOo & AmnU dO«mM|¶m hmoBOo &


dar KS>o Var H$sOo & ^c| B¶m§ && 216 &&
JmoÌOm§Mm dY H$aU§ ho ‘ZmV Var H$g§ AmUmd§? dO«mgmaI§ H$R>moa Var H$g§ ìhmd§? Pmc§M
Va `m§M§ H$ë`mUM H$amd§; na§Vw `m§Mm dY H$ê$ Z`o.
Amåht O| O| OmoS>md| & V| g‘ñVt Bht ^moJmd| &
h| Or{dVhr CnH$mamd| & H$mOt B¶m§À¶m && 217 &&
Amåhr {XJ§VtMo ^ynmi & {d^m§Sy>{Z gH$i &
‘J g§Vmof{dOo Hw$i & Amnwc| O| && 218 &&
Amåhr Oo Oo {‘idmd§ Vo gdmªZr {‘iyZ ^moJmd§. `m§À`m H$m‘mH$[aVm àmU IMu KmcyZ
¶m§À¶mM Cn`moJmcm ¶md§. XoemoXoerÀ`m amOm§Zm qOHy$Z Oo {‘idc§ Vo `m§À`m godoV Agmd§.
OoUoH$ê$Z Amnc§ Hw$i g‘mYmZr amhrc. hoM Am‘M§ ‘w»` H$m‘ Amho. `mH$[aVmM§ Hw$i nwÌmMr
BÀN>m H$arV AgV§.
Vo{M ho g‘ñV & nar H¡$g| H$‘© {dnarV &
Oo Ohmco AgVr CÚV & Ow§Pmd¶m && 219 &&
na§Vw AmO XwX¡©d nmhm, H$‘© {dnarV Pmë`m‘wio gd© JwéJmoÌO ¶wÕmgmR>r g‚m Pmco AmhoV.
A§Vmo[a¶m Hw$‘a| & gm§S>mo{Z¶m§ ^m§S>ma| &
eómJ«r {Oìhma| & AmamonwZr && 220 &&
Eo{g¶m§V| H¡$go{Z ‘mê§$ & H$dUmdar eó Yê§$
{ZOöX¶m H$ê§$ & KmV Ho$dt && 221 &&
~m`H$m, ‘wc§, I{OZm gd© gmoSy>Z, VcdmarÀ`m Ymaoda àmU R>odyZ Oo ¶wÕmg V¶ma Pmco
AmhoV, Aem§Zm ‘r ‘mê$ Var H$gm? ‘r H$moUmda eó Yê$? ñdV:À`m öX`mMm KmV H$gm
H$ê$? AWm©V JmoÌO ho AmncoM AmhoV, Ag§ ‘mZë`m‘wio Ë`m§Zm ‘maU§ åhUOo ñdV:À`m
öX`mMm KmV H$aU§ hmo`.
AmMm¶m©: {nVa: nwÌmñVW¡d M {nVm‘hm: &
‘mVwcm: œewam: nm¡Ìm: í¶mcm: g§~pÝYZñVWm && 34 &&
ho ZoUgr Vy§ H$dU & n[a n¡c ^rî‘ÐmoU &
O¶m§Mo CnH$ma AgmYmaU & Amåhm§ ~hþV && 222 &&
40 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Á`m§Mo CnH$ma Agm‘mÝ` AmhoV Ago ^rî‘ Am{U ÐmoU ncrH$S>o C^o AmhoV. `m§Zr ’$ma
CnH¥$V Ho$c§ Amho. `m§Zm Vy AmoiIV Zmhrg H$m?
EVmÞ hÝVw{‘ÀN>m{‘ ¿ZVmo@{n ‘YwgyXZ &
A{n Ì¡cmo³¶amÁ¶ñ¶ hoVmo: qH$ Zw ‘hrH¥$Vo && 35 &&
‘mPo Jwê$, {nV¥Vwë` ñdOZ, nwÌ, AmOmo~m Agcoco ^rî‘, ‘m‘m, gmgao, ZmVy, ‘oìhUo, BVa
ZmVodmB©H$ Oo ‘cm ‘mê$ BpÀN>VmV, Ë`m§Zm ‘r ‘mê$ BpÀN>V Zmhr. n¥ÏdrM§ amÁ` Va gmoSy>Z Úm,
Ì¡cmoŠ`mM§ amÁ` {‘imc§ Var ‘r `m§Zm ‘maÊ`mMr BÀN>m H$aUma Zmhr.
EW emcH$ gmgao ‘mVwc & Am{U ~§Yw H$s¨ ho gH$i
nwÌ ZmVy Ho$di & Bï>hr AgVr && 223 &&
BWo ‘oìhUo, gmgao, ‘m‘m Am{U gd© ~§Yy, nwÌ, ZmVy EdT>oM Zmhr Va Ho$di Bï> åhUOo
AmdS>Umaohr AmhoV.
AdYmat A{V Od{iHo$Mo & ho gH$ihr gmo¶ao Am‘wMo &
åhUmo{Z Xmof Am{W dmMo & ~mocVm§{M && 224 &&
Xodm, BH$S>o cj Xo, A{Ve` OdiMo ZmVodmB©H$ AmhoV. `m§Zm ‘maU§ Va gmoSy>Z Xo, Ho$di
dmUrZ§ ~mocc§ Var nmn cmJV§.
ho dar ^cV| H$[aVw & AmVm§{M EW| ‘m[aVw &
nar AmnU ‘Z| KmVw & Z qMVmdm && 225 &&
`mCcQ>, ho H$mhrhr H$amoV. AmVmM ‘maUma AgVrc ‘mamoV; na§Vw AmnU ‘ZmZ§XoIrc KmV
qMVy Z`o.
Ì¡cmo³¶tM| AZH${iV & Oar amÁ¶ hmoB©c àmá &
Var h| AZw{MV & ZmMa| ‘r && 226 &&
g‘J« Ì¡cmoŠ`mM§ {ZîH§$Q>H$ amÁ` AmO Oar {‘imc§, Var ‘r A¶mo½` H$‘© H$aUma Zmhr.
MwH$sM§ AmMaUmV AmUUma Zmhr.
Oar Am{O EW Eog| H$sOo & Var H$dUmÀ¶m ‘Zt C[aOo &
gm§J| ‘wI Ho$dt nm{hOo & VwP| H¥$îUm && 227 &&
AmO Oa Amåhr BWo MwH$sM§ H$‘© Ho$c§; Va Am‘À`m{df`r H$moUmÀ`m ‘ZmV AmXa amhrc?
`m{edm` nmn Pmë`mda VwP§ Vm|S> H$g§ nmhUma?
qMVZ - Amnc§ ApñVËd ‘mUgmÀ¶m ‘ZmV AmXamZ§ am{hc§ nm{hOo. ‘hmnwéf {nT>çmZ²
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 41

{nT>çm OZVoÀ`m ‘Zmda A{YamÁ` H$aVmV. Oa H$mhr nmn Ho$c§, Va VmR> ‘mZoZ§ OJVm ¶oV Zmhr.
{H$Vr YZdmZ Am{U kmZdmZ Amho, `mcm H$mhrM qH$‘V ZgVo. OZVoÀ`m ‘ZmV CaU§ ¶mcmM
"A‘anU' åhUVmV. gdmªM§ eara Va Zœa Amho. "‘Zr C[aOo' ho ‘hÎdmM§ Amho.
{Zh˶ YmV©amï´>mÞ: H$m àr{V: ñ¶m‚mZmX©Z &
nmn‘odml¶oXñ‘mÝhËd¡VmZmVVm{¶Z: && 36 &&
Vñ‘mÞmhm© d¶§ hÝVw§ YmV©amï´>mZ² ñd~mÝYdmZ²
ñdOZ§ {h H$W§ hËdm gw{IZ: ñ¶m‘ ‘mYd && 37 &&
ho OZmX©Z, Y¥Vamï´>mÀ`m nwÌm§Zm ‘mê$Z Am‘M§ H$m¶ {à` hmoUma? `m AmVVm¶tZm ‘mê$Z
Amåhmcm nmnM cmJoc, åhUyZ Oo Am‘Mo ~m§Yd AmhoV Ë`m§Zm ‘maU§ `mo½` Zmhr. ho ‘mYd,
ñdOZm§Zm ‘mê$Z Amåhr H$go gwIr hmoUma?
Oar dY H$at JmoÌOm§Mm & Var dgm¡Q>m hmoD${Z Xmofm§Mm &
‘O Omo{S>cm{g Vy§ hmVtMm & Xÿa hmogr && 228 &&
‘r Oa JmoÌOm§Mm dY Ho$cm, Va gd© Xmofm§M§ dg{VñWmZ hmoB©c. nwÊ`mZ§ OmoS>cocm Vy
‘mÂ`mnmgyZ Xya hmoerc. nmß¶m§Zm ‘mê$Z nmn hmoB©c. ‘mP§ nwÊ` g§noc. ‘J Vy ‘mÂ`mOdi
amhUma Zmhrg.
qMVZ - CÎm‘ g§JVrcm ~mYH$ Xmof AgVmV. Xod, Jwê$ Am{U g§V `m§À`m g§JVrV ~«÷gwI
Amho ho gË` Amho. AmnU Ë`m§À`m g§JVrgmR>r `mo½` AmhmoV H$m? hm {dMma àW‘ H$amdm
cmJoc. EH$m MwH$s‘wio ào‘ H$aUmar ‘moR>r ‘mUg§ Xya hmoVmV. gm‘mÝ`mMr g§JV åhUOo `mVZm‘`
OrdZ hmo`. OrdZ Amho; na§Vw OJU§ Zmhr.
Hw$ihaUr nmVH|$ & {V¶| Am§Jt OS>Vr AeoI| &
V¶o doit Vy§ H$dU| H|$ & XoImdmgr && 229 &&
JmoÌOm§gh> AmXaUr`m§Mm KmV Ho$ë`m‘wio hmoUmar nmVH§$ Ooìhm A§Jr `oVrc, Voìhm Vwcm
H$moUr, Hw$R>§ nmhmd§? nmnr ‘mUgm§Zm H$moUr Odi H$arV Zmhr. ‘J nmß`mZ§ Mm§Jë¶m ‘hmnwéfm§Zm
Hw$R>§ emoYmd§? H$moU emoYyZ XoB©c? `m{edm` Odi H$moU H$mUma? nwT>rc Ñï>m§V ‘hÎdmMo AmhoV.
O¡gm CÚmZm‘mOr AZi & g§Macm XoImo{Z à~i &
‘J jU^ar H$mo{H$i & pñWa Zmoho && 230 &&
H$m§ gH$X©‘ gamoda & AdcmoHw${Z MH$moa &
Z go{dV Aìhoa & H$ê${Z {ZKo && 231 &&
42 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

CXmhaUmW©, Oa CÚmZmV ^`§H$a A¾rZ§ noQ> KoVcm, Va H$mo{H$i jU^aXoIrc Wm§~Uma Zmhr
qH$dm {MIcmZ§ ^aboc§ gamoda nmhÿZ MH$moa Aìhoa H$ê$Z {ZKyZ OmVmo. Vmo Ë`m nmÊ`mM§ godZ
H$arV Zmhr.
qMVZ - CÚmZ ho OrdZmM§ àVrH$ Amho. A¾rà‘mUo AgUmao Xmof, EH$m jUmV A{Ve¶
{eñV~Õ Am{U AmIrdaoIrd OrdZhr CX²ÜdñV H$aVmV. "gH$X©‘ gamoda' åhUOo {MIbmZ§
^acoc§ gamoda. Aem nmʶmH$S>o qhò àmUr, Sw>H$a§ `oVmV. M§Ð{H$aU àmeZ H$aUmam MH$moa ‘mÌ
˶mH$S>o Tw>§Hy$Z nmhV Zmhr. nmn¶wº$ YZmgmR>r "gH$X©‘ gamoda' ho eãX ‘mCctZr dmnaco AmhoV.
Á¶m§À¶mH$S>o erVc km{ZH$aU§ AmhoV, Ago cmoH$ nmß¶m§Zm Odi H$arV ZmhrV. "{Ì{dY Vmn
Am{U J{cÀN> g§JVr' ¶m XmoZ Ñï>m§VmV XmoZ {gÕm§V AmhoV.
V¶mnar Vy§ Xodm & ‘O PH$dyZ Z ¶ogr ‘mdm &
Oar nwʶmMm dmocmdm & Zm{eO¡c && 232 &&
Ë`mà‘mUo Xodm, Vy ‘cm ‘m¶oZ§ ’$gdyZ Omerc, ‘mPm {VañH$ma H$aerc. Oa ‘mÂ`mVrc
nwÊ`mMm Amocmdm g§ncm Va.
åhUmo{Z ‘r h| Z H$at & B¶o g§J«m‘t eó Z Yat &
h| {H$S>mi ~hþVt nar & {XgVgo && 233 &&
åhUyZ ‘r ho H$aUma Zmhr. `m ¶wÕmV ‘r eó YaUma Zmhr. {dMmam§Vr ho ¶wÕ nwîH$i Xmofm§Zr
^acoc§ Amho. dmB©Q>M Amho ho ‘cm ñnï> {XgV Amho.
VwOgt A§Vam¶ hmoB©c & ‘J gm§J| Am‘wM| H$m¶ Caoc &
VoU| Xþ:I| {h¶o ’w$Q>oc & VwOdrU H¥$îUm && 234 &&
VwÂ`m-‘mÂ`mV A§Va nS>Uma. hr hmZr gdmªV ‘moR>r Agoc. Vr hmZr H$moU ^ê$Z H$mT>Uma?
H¥$îUm, VwÂ`m {d`moJmZ§ Am‘M§ öX¶ ’w$Q>oc.
åhUm¡{Z H$m¡ad ho d{YOVr & ‘J Amåhr ^moJ ^mo{JOVr &
ho Agmo ‘mV AKS>Vr & AOw©Z åhUo && 235 &&
AOw©Z åhUmcm, amÁ`gwI, gÎmm, ^moJ `mgmR>r H$m¡adm§Zm ‘mamd§, ‘J Amåhr ho ^moJ ^moJmdoV.
ho gd© amhÿ Xo. AKS>Vr åhUOo Z KS>Umar KQ>Zm Amho åhUyZ gmoSy>Z Xo.
¶Úß¶oVo Z ní¶pÝV cmo^monhVMoVg: &
Hw$cj¶H¥$V§ Xmof§ {‘ÌÐmoho M nmVH$‘² && 38 &&
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 43

H$W§ Z ko¶‘ñ‘m{^: nmnmXñ‘m{Þd{V©Vw‘² &


Hw$cj¶H¥$V§ Xmof§ àní¶{ØO©ZmX©Z && 39 &&
amÁ¶cmo^mZ§ Á¶m§M§ {MÎm ‘mac§ Joc§ Amho, Ago H$m¡ad Hw$cj¶mnmgyZ hmoUmao Xmof Am{U
{‘ÌÐmohmM§ nmVH$ nmhV Zgco, Var Amåhr H$m S>moioPmH$ H$amdr? Amåhr `m nmnmnmgyZ H$m ~a§
{Zd¥Îm hmoD$ Z`o? AWm©V, Amåhmcm ho g‘Oc§ nm{hOo.
ho A{^‘mZ‘X| ^wcco & Oèht nm§ g§J«m‘m Amco &
Vèht Amåhm§ {hV Amnwc| & OmUmd| cmJo && 236 &&
Oar ho H$m¡ad, gÎmoÀ¶m ‘XmZ§ CÝ‘Îm hmoD$Z `wÕmcm Amco Agco, Var Amåhmcm Amnc§ {hV
nmhmd§ cmJoc.
h| Eog| H¡$g| H$amd| & Oo Amnwco AmnU ‘mamdo &
OmUVOmUVm§{M godmd| & H$miHy$Q> && 237 &&
H$mhrÀ`m H$mhr H$aÊ`mV H$m` AW© Amho. AmnU Amnë`m§ZmM ‘mam`M§ H$m`? g‘OyZ
C‘OyZ ^¶§H$a hcmhc {df ß¶m¶M§ H$m?
hm§ Or ‘mJ© MmcVm§ & nwT>m§ qgh Omhcm Ad{MVm &
Vmo V§d MwH${dVm§ & cm^ Am{W && 238 &&
AgVm àH$me gm§S>mdm & ‘J A§YHy$n Amlmdm &
Var VoW H$dU Xodm & cm^ gm§J| && 239 &&
Or, ‘mJ©H«$‘U H$arV AgVmZm AMmZH$ qgh g‘moa Amcm, Va Ë`mcm MwH${dÊ`mV cm^
Amho. Agcoë¶m àH$memMm Ë`mJ H$am`Mm Am{U A§Ymè¶m {d{harV OmD$Z amhm`M§, Ag§
H$aÊ`mV H$moUVm cm^ Amho?
H$m§ g‘moa A{¾ XoImoZr & Oar Z d{MOo dmog§S>moZr &
Var jUr EH$m H$diwZr & Omiy§ gHo$ && 240 &&
V¡go Xmof ho ‘yV© & A§Jt dmOmo AgVr nmhmV &
h| OmUVm§hr Ho$qd EW & àdVm©d| && 241 &&
AWdm, g‘moa AmJ cmJcocr Amho, VoWyZ Oa Xya Jocmo Zmhr, Va Vmo EH$m jUmV gd© ~mOyZ§
doTy>Z OmiyZ Q>mH$sc. Ë`mà‘mUo Hw$cj`mnmgyZ, nmnmnmgyZ hmoUmao ho Xmof AmhoV. Amnë`m
A§Jmda AmXiy nmhV AmhoV. ho gd© g‘OV AgVmZmhr BW§ AmnU H$g§ àd¥V ìhmd§?
44 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Eog| nmW© {V¶o Adgat & åhUo Xodm AdYmat &


¶m H$ë‘fmMr Wmoar & gm§JoZ VwO && 242 &&
EdT>§ ~mocyZ AOw©Z nwT>o åhUmcm, Xodm, BH$S>o cj Xo, AmUIr ¶m nmnmM§ ‘hÎd Vwcm gm§JVmo.
Hw$cj¶o àUí¶pÝV Hw$cY‘m©: gZmVZm: &
Y‘} Zï>o Hw$c§ H¥$ËñZ‘Y‘m}@{^^d˶wV && 40 &&
Hw$cj¶ Pmcm AgVm gZmVZ Hw$iY‘© Zï> hmoVmV. am{hcoë`m§Zm AY‘© ì`mnVmo. AWm©V,
Cd©[aV Agcocr AY‘©nam¶U hmoVmV.
O¡g| H$mð>| H$mð> ‘{WOo & VoW dpÝh EH$ CnOo &
VoU| H$mð>OmV Om{iOo & àÁdicoZr && 243 &&
V¡gm JmoÌt{M nañnao & Oar dY KS>o ‘Ëga| &
Var VoU| ‘hmXmof| Kmoa| & Hw$i{M Zmeo && 244 &&
åhUdy{Z EU| nmn| & d§eOY‘© cmono &
‘J AY©‘{M Amamono & Hw$im‘mOr && 245 &&
cmH$S>mZ§ cmH$S>mcm Kmgc§ AgVm {VW§ EH$ A¾r CËnÞ hmoVmo. Vmo ^S>H$cm H$s gd©
cmH$S>m§Zm OmiyZ Q>mH$Vmo. Ë`mà‘mUo JmoÌOmZ§ JmoÌOm§Mm Oa dY Ho$cm, Va Ë`m ‘hmXmofmZ§
g§nyU© Hw$i Zme nmdV§. åhUyZ `m nmnmZ§ d§ena§namJV Y‘© cmon nmdVmo. ‘J Cd©[aV Hw$im‘ܶo
AY‘m©Mm àgma hmoVmo.
AY‘m©{^^dmËH¥$îU àXþî¶pÝV Hw$c{ó¶: &
órfw Xþï>mgw dmîU}¶ Om¶Vo dU©gŠ¡a: && 41 &&
gŠ¡amo ZaH$m¶¡d Hw$c¿ZmZm§ Hw$cñ¶ M &
nVpÝV {nVamo øofm§ cwá{nÊS>moXH${H«$¶m: && 42 &&
ho d¥pîUHw$cmoËnÞ H¥$îUm, AY‘m©‘wio Hw$crZ {ó`m {~KS>Vrc. {ó¶m {~KS>ë`m‘wio dU©g§H$a>
hmoB©c. g§H$a> Pmë`mZ§ Hw$im§Zm Am{U Hw$iKmVH$s AgUmè`m§Zm ZaH$dmgM AgVmo. `m {edm`
nyd©O ZaH$mV OmVmV.
EW gmamgma {dMmamd| & H$dU| H$m¶ AmMamd| &
Am{U {d{Y{ZfoY AmKdo & nméfVr && 246 &&
gmamgma åhUOo gË`, Ag˶ `m§Mm {dMma, H$moUr H$m¶ AmMaU H$amd§. H$V©ì`, AH$V©ì`
`m gd© ~m~rhr Zï> hmoVrc.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 45

AgVm Xrn Xd{S>Oo & ‘J A§YH$mat amhm{Q>Oo &


Var COy{M H$m§ AS>Iw{iOo & O¶mnar && 247 &&
V¡gm Hw$it Hw$ij¶ hmo¶ & V¶o doit Vmo AmÚY‘© Om¶ &
‘J AmZ H$m§ht Amho & nmnmdm§MwZr && 248 &&
Agcocm {Xdm {dPdm`Mm Am{U A§YmamV {’$am`M§. gnmQ> OmJoda MmcVmZmXoIrc Á¶mà‘mUo
‘Zwî¶ AS>IiVmo, Ë`mà‘mUo Hw$cj¶ Pmë`m‘wio Hw$imVrc gm‘mÝ` Y‘m©MaUmVXoIrc ‘mUgo
AS>IiVrc; H$maU AmÚ Y‘© Am{U d§enamJV AmMaU Zï> hmoUma. na§naoMr Am{U AmÚ
Y‘m©Mr ‘m{hVr ‘mJMr {nT>r XoV AgVo. VrM AmnU Amngm§V `wÕ H$ê$Z Zï> H$aV AmhmoV. nwT>o
AY‘m©{edm` H$m¶ {e„H$ amhUma?
O¢ ¶‘{Z¶‘ R>mH$Vr & VoW B§{ж| g¡am amhQ>Vr &
åhUm¡{Z ì¶{^Mma KS>Vr & Hw$i{ó¶m§ && 249 &&
CÎm‘ AY‘t g§MaVr & Eogo dUm©dU© {‘giVr &
VoW g‘yi CnS>Vr & Om{VY‘© && 250 &&
¶‘{Z`‘ åhUOo kmZo§{Ð`m§gh H$‘]{жm§M§ {Z`§ÌU. ho {Z`§ÌU g§nc§, Va B§{ж§ ñd¡amMmar
hmoVrc. ñd¡amMmam‘wio Hw$crZ {ó`m§H$Sy>Z MwH$sM§ AmMaU KS>oc. `mo½`-A`mo½`mÀ`m {‘lUmVyZ
OÝ‘mcm Amcoë¶m g§VVr‘wio Hw$iY‘© g‘yi Zï> hmoVrc.
O¡gr MmohQ>m{M¶o ~ir & nm{dOo g¡am H$mCit &
V¡gt ‘hmnmn| Hw$it & g§MaVr && 251 &&
Á`mà‘mUo MìhmQ>çmda R>odcoë¶m ~irda Mmahr ~mOyZ§ H$mdio ¶oD$Z AmH«$‘U H$aVmV,
Ë`mà‘mUo ‘hmnmn Hw$imV àdoe H$aVmV.
‘J Hw$im V¶m AeoIm & Am{U Hw$cKmVH$m§ &
¶oa¶oam§ ZaH$m & OmU| Am{W && 252 &&
‘J Ë`m g§nyU© Hw$imcm Am{U Oo Hw$iKmVH$s AgVrc Ë`m XmoKm§Zm ZaH$mcm Omd§ cmJoc.
nVZ hmM ZaH$ Amho. ‘mZ{gH$ Aem§Vr, doXZm ¶m§ZmM ZaH$¶mVZm åhUVmV.
XoI| d§ed¥{Õ g‘ñV & ¶mnar hmo¶ n{VV &
‘J dmodm§{S>Vr ñdJ©ñW & nyd©nwéf && 253 &&
OoW {Z˶m{X {H«$¶m R>mHo$ & Am{U Z¡{‘{ÎmH$ {H«$¶m nméIo &
VoW H$dUm {VimoXH|$ & H$dU Anu && 254 &&
46 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Xodm, ~K `mà‘mUo d§emV dmT>cocr gd© àOm n{VV hmoVo. ñdJ©ñW AgUmè`m nyd©nwéfm§Zm
ñdJm©VyZ T>H$cyZ XoVmV, {OWo d§ena§namJV {ZË` {H«$`m Am{U BVa Z¡{‘{ÎmH$ {H«$`m ~§X nS>VmV.
Aem n[apñWVrV H$moU H$moUmcm {VcmoXH$ An©U H$aUma? A§Ë¶{dYrg{hV {nVam§Mr {H«$`m H$moU
H$aUma?
Var {nVa H$m¶ H$[aVr & H¡$go{Z ñdJu dgVr &
åhUmo{Z Vohr ¶oVr & Hw$imnmgt && 255 &&
O¡gm ZImJ«r ì¶mi cmJo & Vmo {eIm§V ì¶mnr doJ| &
Vodr Am~«÷ Hw$i AdK| & Amßc{dOo && 256 &&
Aem pñWVrV {nVa Var H$m` H$aUma? ñdJm©V H$go amhUma? åhUyZ VoXoIrc Amnë¶m
Hw$imnmgr ¶oVmV. Á¶mà‘mUo ZImÀ¶m Q>moH$mcm {dfmar ZmJ Mmdcm, Va Ë`mM§ {df e|S>rn`ªV
`oV§. Ë`mMà‘mUo ~«÷XodmnmgyZMo nwT>rc gd© Hw$i nmVH$mV ~wSy>Z OmV§.
Xmof¡aoV¡: Hw$c¿ZmZm§ dU©gŠ¡aH$maH¡$: &
CËgmÚÝVo Om{VY‘m©: Hw$cY‘m©ü emœVm: && 43 &&
CËgÞHw$cY‘m©Um§ ‘Zwî¶mUm§ OZmX©Z &
ZaHo$@{Z¶V§ dmgmo ^dVr˶Zwewlw‘ && 44 &&
Ahmo ~V ‘hËnmn§ H$Vwª ì¶d{gVm d¶‘²
¶ÐmÁ¶gwIcmo^oZ hÝVw§ ñdOZ‘wÚVm: && 45 &&
Hw$cj¶ H$aUmè`mÀ¶m nwT>À`m {nT>rV dU©g§H$a hmoD$Z dU©Y‘©, Hw$iY‘© Zmhrgo hmoVmV. ho
OZmX©Zm, Á`mMo Hw$iY‘© Zï> Pmco, Ë`mMo {ZpíMV ZaH$mV dmñVì` hmoVo. Ahmo, amÁ`gwImÀ`m
cmo^mZ§ Amåhr ñdOZm§Zm ‘maʶmg V¶ma Pmcmo AmhmoV. Ho$dT>§ ho ‘hmnmn Amho, Oo Am‘À`mH$Sy>Z
hmoV hmoV§.
Xodm AdYmat AmUrH$ EH$ & EW KS>o ‘hmnmVH$ &
Oo g§JXmof| hm cm¡{H$H$ & ^«§e nS>o && 257 &&
O¡gm Kat Amnwcm & dm{Zdg| A{¾ cmJcm &
Vmo Am{UH$m§ht àÁd{icm & Omiy{Z Kmcr && 258 &&
Xodm, EoH$. BWo AmUIr EH$ ‘hmnmVH$ KS>V§. Hw$imV dU©g§H$a Xmof {Z‘m©U Pmë`m‘wio
Ë`mÀ`m g§JVrV BVam§Mo AmMma{dMma ^«ï> hmoVmV. XwX£dmZ§ Amnë`m Kamcm A¾r cmJcm Am{U
^S>H$cm Va eoOmarc Kam§Zm OmiVmo.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 47

V¡{g¶m V¶m Hw$ig§JVr & Oo Oo cmoH$ dV©Vr &


Vohr ~mYm nmdVr & {Z{‘Îm| ¶oU| && 259 &&
Ë`mà‘mUo Ë`m Hw$ig§JVrV Or Or ‘mUg§ amhVmV Ë`m§Zmhr ~mYm hmoVo. g§JVrÀ¶m {Z{‘ÎmmZ§
g§gJ©Xmof ~mYë`m{edm` amhV Zmhr.
V¡g| ZmZm Xmof| gH$i & AOw©Z åhUo V| Hw$i &
‘J ‘hmKmoa Ho$di & {Za¶ ^moJr && 260 &&
n{S>{c¶m {V¶o R>m¶t & ‘J H$ënm§Vthr CH$c Zmhr &
¶ogU| nVZ Hw$ij¶t & AOw©Z åhUo && 261 &&
AOw©Z åhUVmo, AZoH$ àH$maÀ`m Xmofm§‘wio Ë`m g§JVrV `oUmè`m gd© Hw$im§Zm ‘hm^`§H$a
ZaH$^moJ àmá hmoVmV. EH$Xm H$m nVZ Pmc§, ‘J H$ënmÀ`m A§Vrhr gwQ>H$m hmoV Zmhr.
Hw$ij¶m‘wio EdT>r AYmoJVr hmoVo.
Xodm h| {d{dY H$mZt Eo{H$Oo & nar APw{Zdar Ìmg ZwnOo &
öX¶ dO«mM| h| H$m¶ H$sOo & AdYmat nm§ && 262 &&
Xodm, `m Xmofm§g§~§Yr ho AZoH$ àH$maM§ EoH$c§g, VarXoIrc Vwcm AOyZ Ìmg hmoV Zmhr. Vy
Amnc§ öX¶ dO«mM§ Ho$c§ H$s H$m¶?
Xwgam AW© - Xodm, `m Xmofm§g§~§Yr Amåhr gd© EoH$VM Amcmo AmhmoV; na§Vw `mMm AOyZ
H$moUmcmhr Ìmg hmoV Zmhr. gÎmm, g§nÎmr^moJ `m§À`mgmR>r öX` dO«mM§ Pmc§, ¶mcm H$m` H$amd§?
Ano{jOo amÁ¶gwI & O¶mcmJt V| V§d j{UH$ &
Eog| OmUVm§hr XmoI & Aìhoê§$ Zm && 263 &&
O`mcmJr åhUOo earamgmR>r, amÁ`gwImMr Anojm H$amdr, Va Vo eara jU^§Jwa Amho. ho
H$iV AgVmZmhr Xmofm§Mm Ë`mJ H$ê$ Z`o H$m?
Oo ho d{S>c gH$i Amnwco & dYmd¶m {XR>r gyXco &
gm§J nm§ H$m¶ W|Hw$c| & KS>c| Amåhm§ && 264 &&
BWo EH${ÌV Pmcoco Oo ho dS>rcYmao AmhoV, Ë`m§Mm dY H$amdm `m Ñï>rZ§ Ë`m§À`mH$S>o nm{hc§,
ho H$m` H$‘r nmn Pmc§?
¶{X ‘m‘àVrH$ma‘eó§ eónmU¶: &
YmV©amï´>m aUo hݶwñVÝ‘o jo‘Va§ ^doV² && 46 &&
48 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ n{hbm

Á`m§À`m hmVmV eó Amho Ago Xw`mo©YZm{X H$m¡ad, à{VH$ma Z H$aUmè`m eóhrZ Agcoë¶m
‘cm ‘mac§; Var ‘mP§ H$ë`mUM hmoB©c.
AmVm§ ¶mdar O| {O¶md| & V¶mnmgy{Z h| ~ad| &
Oo eó| gm§Sy>{Z gmhmdo & ~mU ¶m§Mo && 265 &&
AmVm BVH§$ Pmë`mda OJʶmnojm eó gmoSy>Z, `m§Mo ~mU ghZ H$amdo, hoM Mm§Jc§.
V¶mdar hmo¶ {OVwH|$ & V| ‘aUhr dar {ZHo$ &
nar ¶oU| H$ë‘f| & MmS> Zmht && 266 &&
Ë`mZ§Va OodT>§ hmoB©c VodT>§ Xþ:I ghZ H$amd§. nmn H$aÊ`mnojm ho Mm§Jc§M Amho. ¶mV ‘aU
Amc§ Va A{YH$ CÎm‘ åhUm`M§; na§Vw AmVm nmn H$aÊ`mMr ‘mPr BÀN>m Zmhr.
Eog| XoIyZ gH$i & AOw©Z| Amnwc| Hw$i &
‘J åhUo amÁ¶ V| Ho$di & {Za¶^moJ && 267 &&
¶mà‘mUo O‘coë¶m JmoÌOm§Zm nmhÿZ AOw©Z åhUmcm, amÁ¶ åhUOo Ho$di ZaH$^moJ Amho.
qMVZ - amÁ`gwI åhUOo AmÎmmÀ`m ^mfoV gÎmm. H$mhrhr H$ê$Z gÎmm {‘idmdr, hoM Ü`o`
amOH$maUr cmoH$m§‘ܶo AgV§. hm B{Vhmg OwZm Amho; na§Vw AmOhr Vmo nmhVm `oVmo. amOH$maU ho
g‚mZ ‘mUgmM§ H$m‘ Zmhr, Ag§ Oo åhUVmV Vo gË` Amho. amOH$aUmV "Y¥Vamï´>' amOm AgVmo
Am{U amOmcm H$mhr {XgV ZgV§.
g§O¶ CdmM - Ed‘w³ËdmOw©Z: gL²>»¶o aWmonñW Cnm{deV² &
{dg¥Á¶ gea§ Mmn§ emoH$g§{d¾‘mZg: && 47 &&
B{V lr‘ØJdÒrVmgyn{ZfËgw ~«÷{dÚm¶m§ ¶moJemóo
lrH¥$îUmOw©Zg§dmXo@Ow©Z{dfmX¶moJmo Zm‘ àW‘mo@ܶm¶: && 1 &&
g§O` åhUmcm- AemàH$mao ~mocyZ Xw:ImZ§ (emoH$mZ§) Á`mM§ ‘Z ì`mHw$i Pmc§ Amho Agm
AOw©Z aWmVyZ CS>r ‘mê$Z aWmÀ`m Imcr ~gcm.
Eog| {V¶o Adgat & AOw©Z ~mo{ccm g‘at &
g§O¶ åhUo AdYmat & Y¥Vamï´>mV| && 268 &&
‘J A˶§V CÛoJcm & Z YaV Jqhda Amcm &
VoW CS>r KmVcr Imcm§ & aWm¡{Z¶m§ && 269 &&
g§O` Y¥Vamï´>mcm åhUmcm, EoH$, Cnamoº$ dmŠ`§ AOw©Z aUm§JUmda ~moccm. ‘J AË`§V CXmg
Pmcm, Z AmdaUmam hþ§XH$m Amcm. AOw©ZmZ§ aWmdê$Z Imcr CS>r ‘macr.
Aܶm¶ n{hbm kmZoœar ^mdmZwdmX 49

O¡gm amOHw$‘a nXÀ¶wV & gd©Wm hmo¶ CnhV &


H$m§ a{d amhþJ«ñV & H$imhrZ && 270 &&
gÎmoVyZ Imcr IoMcocm amOHw$‘ma Ogm {ZñVoO {XgVmo, qH$dm amhÿZ§ J«mgcocm M§Ð Ogm
VoOa{hV {XgVmo, Ë`mà‘mUo Vmo YZwY©a {XgV hmoVm.
Zm Var ‘hm{g{Õg§^«‘| & qO{Vcm Vmng ^«‘o &
‘J AmH$iy{Z H$m‘| & XrZ H$sOo && 271 &&
AWdm, ‘hm{gÕrÀ`m AmdoemZ§ qOH$cocm Vnñdr ^«‘mV nS>Vmo, ‘J H$m‘ Ë`mcm XrZ
~ZdVmo.
qMVZ - AmË‘gmYZoV a‘coë`m Vnñdrcm ‘hm{gÕr ~mYH$ AgVo; na§Vw {VMm Amdoe
gmYH$mV hmoV AgVmo. {gÕr åhUOo BÀN>mnyVu. ‘hm{gÕr åhUOo ‘moR>r BÀN>m {gÕrcm OmU§.
gVV BÀN>mnyVu hmoV Agë`mZ§ Vnñdr; qH$~hþZm gmYH$ ‘mohmV AS>H$Vmo. hrM BÀN>m VéU
hmoVo Voìhm "H$m‘' `m ZmdmZ§ AmoiIcr OmVo. "VoW BÀN>m ho Hw$‘mar Omcr & ‘J Vo H$m‘m{M`m
VméÊ`m Amcr &' (km. 7-166) hm H$m‘ Ë`m ˶m Vnñ¶m H$aUmè¶m gmYH$mcm AYrZ H$ê$Z
‘J XrZ H$aVmo. XrZ hr AdñWm ’$ma dmB©Q> AgVo. gm‘mÝ` Va gm‘mÝ`M AgVmV; na§Vw {deof
AgUmao Ooìhm XrZ hmoVmV Voìhm Ë`m§Zm nmhmd§g§ dmQ>V Zmhr.
V¡gm Vmo YZwY©a & A˶§V Xþ:I| OO©a &
{Xgo OoW ah§da & ˶{Ocm VoU| && 272 &&
‘J YZwî¶~mU gm§{S>co & Z YaV AlwnmV Amco &
Eog| EoH$ am¶m dV©c| & g§O¶mo åhUo && 273 &&
Ë`mà‘mUo Vmo YZwY©a, Xw:ImZ§ AË`§V OO©a Pmcocm {XgV hmoVm. Ooìhm Ë`mZ§ aWmMm Ë`mJ
Ho$cm hmoVm. ‘J Ë`mZ§ YZwî`~mU Q>mH$c§. Z AmdaVm `oUmao Aly Amco. g§O` åhUmcm, amOm,
EoH$ Agm àH$ma {VWo KS>cm.
AmVm§ ¶mdar Vmo d¡Hw§$R>ZmW & XoImo{Z gIoX nmW© &
H$dUo nar na‘mW© & {Zê$nrc && 274 &&
Vo g{dñVa nwT>mar H$Wm & A{V gH$m¡VwH$ EoH$Vm§ &
kmZXod åhUo AmVm§ & {Zd¥{ÎmXmg && 275 &&
AmVm `mZ§Va d¡Hw§$R>ZmW ^JdmZ lrH¥$îU, pIÞ Pmcoë`m AOw©Zmcm nmhÿZ H$moUË`m àH$maM§
VÎdkmZ gm§JUma Amho, Vr g{dñVa nwT>Mr H$Wm AmnU EoH$Uma AmhmV. A{V CËgwH$VoZ§
EoH$md§, Ag§ lr {Zd¥{ÎmXmg d kmZXod åhUVmV.
B{V lrkmZXodH¥$V ^mdmW©Xr{nH$m¶m§ àW‘mo@ܶm¶: && 1 &&
ûcmoH$ 47, Amoì¶m 275
50 kmZoœar ^mdmZwdmX
kmZoœar ^mdmZwdmX 51

&& kmZoœar &&


Aܶm¶ Xþgam

g§O¶ CdmM - V§ VWm H¥$n¶m{dï>‘lwnyUm©Hw$cojU‘² &


{dfrXÝV{‘X§ dm³¶‘wdmM ‘YwgyXZ: && 1 &&
g§O¶ åhUmcm - H¥$noZo ì¶má, nmUmdcoco, ì¶mHw$i S>moio Am{U {dfmX¶wº$ A§V:H$aU Aem
AOw©Zmcm ^JdmZ lrH¥$îU nwT>rc dm³¶ ~mocco.
‘J g§O¶mo åhUo am¶mV| & AmBH|$ Vmo nmW© VoW| &
emoH$mHw$i éXZmV| & H$arV Ago && 1 &&
‘J g§O¶ amOm Y¥Vamï´>mcm åhUmcm, EoH$, emoH$ì¶má AOw©Z {VWo aSy> cmJcm.
V| Hw$i XoImoZr g‘ñV & ñZoh CnZc| AØþV &
VoU| Ðdc| Ago {MÎm & H$dUonar && 2 &&
O¡g| cdU Oi| Pi§~c| & Zm A^« dmV| hmco &
V¡go gYra nar {da‘c| & öX¶ V¶mM| && 3 &&
g‘ñV JmoÌOm§Zm nmhÿZ ‘ZmV {dcjU ñZoh CËnÞ Pmë¶m‘wio AO©wZmM§ öX¶ Ðdc§. Vo H$g§,
Va Á¶mà‘mUo nmʶmV ‘rR> {daKimd§ qH$dm dmè¶mZo ‘oK hcVmV; ˶mà‘mUo AOw©ZmM§ öX¶
Ðdc§. nmWm©M§ öX¶ I§~ra hmoV§, Y¡¶©¶wº$ hmoV§; na§Vw AX²^wV ñZohmZ§ Vo Ðdc§.
åhUmo{Z H¥$nm AmH${icm & {XgVgo A{V H$mo‘mBcm &
O¡gm H$X©‘t éncm & amOh§g && 4 &&
‘mohmYrZ Pmcm åhUyZ {MIcmV éVcoë¶m amOh§gmà‘mUo A{V H$mo‘oOcocm {Xgcm.
V¶mnar Vmo nm§Sw>Hw$‘a & ‘hm‘moh| A{V OO©a &
XoImo{Z lrem“ªYa & H$m¶ ~moc| && 5 &&
‘mohmZo A{V OO©a Pmcoë¶m AOw©Zmcm nmhÿZ lr ema§JYa H$m¶ åhUmco.
lr^JdmZwdmM - Hw$VñËdm H$í‘c{‘X§ {df‘o g‘wnpñWV‘² &
AZm¶©Owï>‘ñd½¶©‘H$s{V©H$a‘Ow©Z && 2 &&
lr ^JdmZ åhUmco, ho AOw©Zm, ¶wÕmÀ¶m doir Vw¶mnwT>o ho nmn H$g§ CnpñWV Pmc§? ho
AZm¶© Amho. ñdJ©àmárV {d¿Z AmUUma§ AgyZ, AnH$sVuH$maH$ Amho.
52 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

åhUo AOw©Zm Am{X nmht & h| C{MV H$m¶ B¶o R>m¶t &
Vy§ H$dU h| H$m¶r & H$arV Amhmgr && 6 &&
^Jd§V åhUmco, Vy AJmoXa gm§J, eó gmoS>U§, aWmMm ˶mJ H$aU§ B˶mXr ¶mo½¶ Amho H$m?
Vy H$moU Amhog? H$m¶ H$aVmog, ¶mMm Oam {dMma H$a.
VwO gm§J| H$m¶ Pmc| & H$dU CU| Amc| &
H$[aVm§ H$m¶ R>oc| & IoX H$m{¶gm && 7 &&
gm§J, Vwcm Pmco Var H$m¶? H$moUVm H$‘rnUm Vw¶mV Amcm; qH$~hþZm Vwcm H$m¶ H$‘r
nS>c§? H$m¶ H$am¶M§ am{hc§? AH$maU H$m IoX H$aVmog?
Vy§ AZw{MVm {MÎm Zo{Xgr & Yra H$ht Z gm§{S>gr &
VwPo{Z Zm‘| An¶et & {Xem c§{KOo && 8 &&
Vy A`mo½` Jmoï>rcm ‘hÎd XoV Zmhrg; qH$~hþZm Ë`mV VwP§ {MÎm ZgV§. H$Yrhr Yra gmoS>V
Zmhrg. VwÂ`m ZmdmZ§ An`emZ§ XoemoYS>rcm Omd§. AWm©V, VwP§ ‘hÎd H$g§ Amho, Vy H$moU
Amhog, ho àW‘ cjmV Ko.
Vy§ eyad¥ÎmrMm R>mdmo & j{̶m§‘mOr amdmo &
Vw{P¶m cmR>onUmMm Amdmo & {Vht cmoH$s¨ && 9 &&
Vw¶mR>m¶r eyad¥Îmr Amho. gd© j{̶m§V gd©loð> amOm Amhog. VwÂ`m namH«$‘mMm YmH$ Ì¡cmo³¶mV
Amho.
Vwdm§ g§J«m‘t ha qO{H$cm & {ZdmVH$dMm§Mm R>m¶ ’o${S>cm &
ndmS>m Vwdm§ Ho$cm & J§Ydmªgt && 10 &&
`wÕmV Vy e§H$am§Zm {O§H$c§g, {ZdmV Am{U H$dM ¶m§Mm {R>H$mUm Zmhrgm Ho$cmg.
J§Ydmª~amo~aÀ`m ¶wÕmV namH«$‘ XmI{dcm. AWm©V, Vy Agm‘mÝ` Amhog.
nmhVm§ VwPo{Z nmS>| & {Xgo Ì¡cmo³¶hr WmoH$S>| &
Eog| nwéfËd MmoIS>| & nmWm© VwP| && 11 &&
Vmo Vy§ H$s¨ Am{O ¶oWo & gm§Sy>{Z¶m§ drad¥ÎmrV| &
AYmo‘wI éXZmV| & H$arV Amhmgr && 12 &&
AOw©Zm, VwÂ`m VwcZoV ho Ì¡cmoŠ`hr chmZ dmQ>V§, Agm VwPm namH«$‘ Amho. ‘J AmO BW§
drad¥ÎmrMm Ë`mJ H$ê$Z, Imcr ‘mZ KmcyZ H$m aS>Vmog?
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 53

{dMmat Vy§ AOw©Zw & H$s¨ H$méʶ| {H$Ogr XrZw &


gm§J nm§ A§YH$ma| ^mZw & J«m{gcm AmWr && 13 &&
Vy ñdV: {dMma H$a; qH$~hþZm ñdV:cm {dMmar åhUdyZ KoVmog Zm! ‘J H$méÊ`mZ§, ñZohmZ§
Vwcm XrZ H$ê$Z gmoS>mdo? A§YmamZ§ gy`© {JiyZ Q>mH$cm, Ag§ H$Yr KS>c§` H$m?
Zm Var ndZ ‘oKm{g {~ho & H$s¨ A‘¥Vm{g ‘aU Amho &
nmh| nm§ B§YZ{M {Jimo{Z Om¶o & nmdH$mV| && 14 &&
AWdm dmam H$Yr T>Jm§Zm Km~acm Amho H$m? A‘¥Vmcm ‘aU Amho H$m? gm§J ~a§! cmHy$S>M
A¾rcm {JiyZ Q>mH$sc H$m?
H$s¨ cdU|{M Oi {dao & g§gJ} H$miHy$Q> ‘ao &
gm§J nm§ ‘hm’$Ur XXþ©a| & {J{iOo H$m¶r && 15 &&
AWdm, {‘R>mZ§ nmUr {daKiV§? Xwgè`mÀ`m g§nH$m©Z§ {df H$Yr ‘aoc H$m? ~a§ ho OmD$ Xo,
~oSy>H$ ‘moR>çm ZmJmcm {Jiy eH$Vmo H$m?
qghm{g Pm|~o H$moëhm & Eogm AnmS> Am{W H|$ Omhmcm &
n[a Vmo Ëdm§ gmM Ho$cm & Am{O EW && 16 &&
åhUmo{Z APwZr AOw©Zm & PU| {MÎm Xogr ¶m hrZm &
doJt Yra H$ê${Z¶m§ ‘Zm & gmdY hmoBª && 17 &&
H$moëømZ§ qghmer Pm|~r ¿¶mdr, Ag§ AK{Q>V H$Yr KS>c§ Amho H$m? AmO ‘mÌ Vy Vo BW§
Ia§ Ho$c§g. åhUyZ AOw©Zm, Vy AOyZ Var `m hrZ Jmoï>rH$S>o cj XoD$ ZH$mog. Vy cdH$a Amnc§
‘Z I§~ra H$a Am{U gmdY hmo.
gm§S>t h| ‘yI©nU & CR>t Ko YZwî¶~mU &
g§J«m‘t h| H$dU & H$méʶ VwP| && 18 &&
ho ‘yI©nU gmoSy>Z Xo. D$R>, YZwî`~mU hmVr Ko. `wÕmV H$méÊ`mMm H$m` Cn`moJ? qH$~hþZm
VwP§ H$méÊ` H$m` H$m‘mM§?
hm§ Jm Vy§ OmUVm & Var Z {dMm[agr H$m§ AmVm§ &
gm§J| Ow§Pmdoio gX¶Vm & C{MV H$m¶r && 19 &&
Aao AOw©Zm, Vy OmUVm Amho Zm, ‘J AmVm {dMma H$m H$arV Zmhrg? `wÕmÀ`m doir X`m
H$m` H$m‘mMr, VyM gm§J.
54 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

h| Ag{V¶o H$sVugr Zme & Am{U nma{ÌH$m{g An^«§e &


åhUo OJ{Þdmg & AOw©ZmV| && 20 &&
g§nyU© OJmV {Zdmg H$aUmao lrH¥$îU AOw©Zmcm åhUmco, VwPr X`m hr, Agcoë`m H$sVuMm
Zme H$aUmar Amho. nacmoH$ JVrcm ~mYH$ Amho.
³c¡ã¶§ ‘m ñ‘ J‘: nmW© Z¡VÎdæ¶wnnÚVo &
jwЧ öX¶Xm¡~©ë¶§ ˶³Ëdmo{Îmð> naÝVn && 3 &&
ho nmWm©, Vy Xw~ionUmcm àmá hmoD$ ZH$mog, Vwcm ho emo^Uma§ Zmhr. öX¶mM§ {T>conU VwÀN>
AgV§, Vo gmoSy>Z Xo. AmVm ¶wÕmgmR>r g‚m hmo.
åhUmo{Z emoH$ Z H$at & Vy§ nwaVm Yra Yat &
ho emoÀ¶Vm Aìhoat & nm§Sw>Hw$‘am && 21 &&
VwO Zìho h| C{MV & ¶oUo Zmgoc OmoS>c| ~hþV &
Vy§ APw{Z Var {hV & {dMmat nm§ && 22 &&
åhUyZ AOw©Zm Vy emoH$ H$ê$ ZH$mog. nyU© Y¡`© YmaU H$a. MwH$sMm {dMma H$aU§ gmoSy>Z Xo.
Vw¶mgmR>r ho `mo½` Zmhr. AmOn`ªV Oo Mm§Jc§ `e, à{Vð>m {‘imcr Amho, Vr gd© g§nyZ OmB©c.
AOyZ Var Amnë`m {hVmMm {dMma H$a.
¶oU| g§J«m‘mMo{Z Adga| & EW H¥$nmiwnU ZwnH$ao &
ho AmVm§{M H$m¶ gmo¶ao & Omhco VwO && 23 &&
Vy§ AmYt{M H$m¶ ZoUgr & H$s¨ ho JmoÌO ZmoiIgr &
dm¶m§{M H$m¶ H$[agr & A{Ve¶ AmVm§ && 24 &&
`wÕmÀ¶m EoZ doir VwP§ ho H¥$nmiynU H$mhrM H$m‘mM§ Zmhr. ho VwPo gmo`ao AmhoV, Vo AmVm
Pmco AmhoV H$m? `mnydu Ë`m§Zm Vy AmoiIV ZìhVmg? H$s ¶m§Mr ‘m{hVr ZìhVr? {dZmH$maU
ho ào‘mM§ nmëhmi H$m cmdVmog?
Am{OM| h| Ow§P & H$m¶ OÝ‘m Zdc VwO &
h| nañna| Vwåhm§ ì¶mO & gXm§{M AmWr && 25 &&
Var AmVm§ H$m¶ Omhc| & H$m{¶ ñZoh CnZc| &
h| Zo{UOo nar Hw$S>| Ho$co & AOw©Zm Vwdm§ && 26 &&
AmOM§ ho ¶wÕ VwÂ`m OÝ‘mVc§ n{hc§ AmíM`© Amho H$m? Vwåhr H$m`‘ H$moUË`m Zm H$moUË`m
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 55

{Z{‘ÎmmZ§ cT>V AmcmV. Zo‘H§$ AmVm H$m` Pmc§? AmVmM H$m ào‘ CVy Mmcc§¶? ho H$m`
hmoV§¶, ‘cm ‘mhrV Zmhr; na§Vw Vy Oo Ho$c§ Vo dmB©Q> Ho$c§g. eó Am{U aW˶mJ dmB©Q> Amho.
‘moh Y[a{c¶m Eog| hmoB©c & Oo AgVr à{Vð>m OmB©c &
Am{U nacmoH$hr A§Vaoc & Eo{hH|$gt && 27 &&
JmoÌOm§Mm ‘moh Yacmg, Va Agcocr à{Vð>m g§nwï>mV `oB©c Am{U Eo{hH$ gwImgh nacmoH$hr
A§Vaoc.
öX¶mM| {T>conU & EW {ZH$¶mgr Zìho H$maU &
h| g§J«m‘t nVZ OmU & j{̶m§gr && 28 &&
I§~ra öX¶ Agmd§. öX`mM§ {T>conU j{Ì`m§gmR>r H$ë`mUH$maH$ Zmhr. ¶mM {T>conUm‘wio
nVZ hmoV§. AYmoJVr hmoVo.
Eogo{Z Vmo H¥$nmd§V & ZmZmnar Ago {eH${dV &
h| EoH$mo{Z nm§Sw>gwV & H$m¶ ~moco && 29 &&
`mà‘mUo Vmo H¥$nmd§V AZoH$ àH$mam§Zr {eH${dV hmoVm. ho EoHy$Z nm§Sw>nwÌ H$m` åhUmcm Vo nwT>o
nmhÿ.
AO©wZ CdmM - H$W§ ^rî‘‘h§ gL²>»¶o ÐmoU§ M ‘YwgyXZ &
Bfw{^: à{V¶moËñ¶m{‘ nyOmhm©d[agyXZ && 4&&
AOw©Z åhUmcm, ho ‘YwgyXZm, ^rî‘ Am{U ÐmoUm§da à{Vñnܶm©à‘mUo H$go ~mU Mmcdy? ho
A[agyXZ, ho nyOZr` AmhoV. `m§À`mda ‘cm ~mU MmcdVm `oUma ZmhrV.
Xodm h| ¶oVwcodar & ~mocmd| ZcJo AdYmat &
AmYt Vy§{M {dMmat & g§J«m‘ hm && 30 &&
Xodm, EoH$. BVH§$ ~mocÊ`mMr JaOM Zmhr. àW‘ VyM {dMma H$a, ho `wÕ `mo½` Amho H$m?
h| Ow§P Zìho à‘mX & EW àdV©{c¶m {XgVgo ~mY &
hm CKS> qcJ^oX & dmoS>dcm Amåhm§ && 31 &&
ho `wÕ Zìho, à‘mX Amho. BW§ g{H«$` hmoÊ`mV Xmof AmhoV. Wmoam§Mm CÀN>oX H$aÊ`mM§ H$m‘
Am‘À`mda Amc§ Amho. "hm CKS> {c§J^oX', åhUOo n{dÌ {edqcJmM§ ^oXZ H$aÊ`mgmaI§ Amho.
XoI| ‘mVm{nVa| A{M©OVr & gd©ñd| Vmof nmd{dOVr &
{V¶| nmR>t Ho$qd d{YOVr & Amnw{c¶m hmVt && 32 &&
56 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

CXmhaUmW© Ago nmhm, AmB©-d{S>cm§Mr nyOm H$amdr. gd© àH$mao Ë`m§Zm g‘mYmZmV R>odmd§.
Z§Va Amnë`mM hmVm§Zr Ë`m§Mm dY H$gm H$amdm?
Xodm g§Vd¥§X Z‘ñH$m[aOo & H$m§ KS>o Var ny{OOo &
h|dm§Mw{Z Ho$dt qZ{XOo & ñd¶| dmMm && 33 &&
Xodm, g§Vg‘yhmcm d§XZ H$amd§. e³¶ Agë`mg Ë`m§Mr nyOm H$amdr. ho gmoSy>Z ñdV: Amnë¶m
dmMoZ§ Ë`m§Mr qZXm H$er H$amdr?
qMVZ - ‘moR>çm§Mr Adkm Am{U g§Vm§Mr qZXm hm eóm{edm` Ho$cocm dY AgVmo. "Aeó§
dY CÀMVo' Ho$di qZXm hr dYmM§ nmVH$ KS>dVo, emar[aH$ qhgocm Va eãXM ZmhrV.
V¡go JmoÌJwé Am‘wMo & nyOZr¶ Amåhm§ Zo‘mMo &
‘O ~hþV ^rî‘ÐmoUm§M| & dV©Vgo && 34 &&
Ë`mà‘mUo Am‘Mo ~m§Yd Am{U Jwê$ Amåhmcm {Z˶ nyOZr` AmhoV. {deofH$ê$Z ^rî‘ Am{U
ÐmoU `m§Mo ‘m¶mda AZ§V CnH$ma AmhoV.
O¶m§cmJt ‘Z| {dê$ & Amåhr ñdßZt{h Z eH$m| Yê§$ &
V¶m§ à˶j Ho$dt H$ê§$ & KmV Xodm && 35 &&
dar Oimo h| {O¶mc| & EW AKdo¶m§{g h|{M H$m¶ Omhc|
Oo ¶m§À¶m dYt Aä¶m{gc| & {‘a{dOo Amåht && 36 &&
Xodm, Á`m§À`m{df`r ‘ZmZ§ ñdßZmVhr d¡a YaVm `oV Zmhr, Ë`m§Mm àË`j KmV H$gm ~a§ H$ê$?
`mnojm Aem OJÊ`mcm AmJ cmJmo. BW§ AmO gdmªZmM H$m` Pmc§ Amho? AWm©V, gdmªZm
`wÕmM§ doS> H$g§ cmJc§? Á`m YZw{d©ÚoMm Aä`mg Amåhr Ho$cm, Ë`mMr àm¡T>r `m§Mm dY H$ê$Z
{‘adm`Mr H$m?
‘r nmW© ÐmoUmMm Ho$cm & ¶oU| YZwd}X ‘O {XYcm &
VoU| CnH$ma H$m¶ Am^ma¡cm & dYt V¶mV| && 37 &&
‘r Omo YZwY©a åhUyZ à{gÕ Amho Vmo "nmW©' Jwê$ ÐmoUm§Zr V`ma Ho$cm Amho. Ë`m§ZrM g§nyU©
"YZwd}X' ‘cm {Xcm. Ë`m§À`m CnH$mam§À¶m Amo¶mImcr Agcocm Agm ‘r Ë`m§Mm dY H$amdm
H$m`; qH$~hþZm CnH¥$V Agë`mZ§ Am^ma åhUyZ Ë`m§Mm dY H$aU§ `mo½` R>aoc?
OoWt{M¶m H¥$nm cm{hOo da & VoW|{M ‘Z| ì¶{^Mma &
Var H$m¶ ‘r ^ñ‘mgwa & AOw©Z åhUo && 38 &&
AOw©Z åhUVmo, Á`m§À`m H¥$nmàgmXmZ§ gm‘϶m©Mm da {‘idmdm, {VW§M ‘ZmZo Ë`m§À`mda
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 57

CcQ>md§? >‘r ^ñ‘mgwa Amho H$m? "‘Zo ì`{^Mma' åhUOo ‘ZmV AÝ` AgU§. Á`mM§ Im`M§
Ë`mÀ`mdaM CcQ>m`M§. AOw©Z åhUVmo, ‘r ¶mn¡H$s Zmhr.
Jwê$ZhËdm {h ‘hmZw^mdmZ² lo¶mo ^moºw§$ ^¡ú¶‘nrh cmoHo$ &
hËdmW©H$m‘m§ñVw Jwê${Zh¡d ^wÄOr¶ ^moJmZ² é{Yaà{X½YmZ² && 5 &&
‘hmZw^dr AWm©V ì¶mnH$mZw^dr, {demcVmg§nÞ, à^md¶wº$ B˶mXr ‘hm `mo½`VoÀ`m Jwê$OZm§Zm
Z ‘maVm, {^jmd¥ÎmrMm A§JrH$ma H$aU§ lo¶ñH$a Amho. AW© Am{U H$m‘ `m§À`mgmR>r Jwê$OZm§Mm
dY Ho$cm, Va Ë`m§À`m aº$mZ§ ‘mIcoco {df`^moJ H$go ^moJVm `oVrc?
Xodm g‘wÐ J§^ra AmB{H$Oo & dar Vmo{h AmhmM Xo{IOo &
nar jmo^ ‘Zt Zo{UOo & ÐmoUm{M¶o && 39 &&
Xodm, g‘wÐ J§^ra Amho, Ag§ EoH$ʶmV `oV§; VWm{n Vmohr dadaM Amho. H$Yr H$Yr Vmo
IdiVmohr; na§Vw JwéXod ÐmoUmMm¶mªÀ¶m ‘ZmV H$Yr jmo^ CËnÞ Pmcocm kmV Zmhr.
h| Anma O| JJZ & dar V¶mhr hmoB©c ‘mZ &
nar AJmY ^c| JhZ & öX¶ ¶mM| && 40 &&
ho AmH$me A‘¶m©X Amho. eŠ` Amho, H$s Ë`mM§ ‘moO‘mn H$aVm `oB©c; na§Vw Jwê$ ÐmoUmMm¶mªM§
öX¶ AmH$memnojm AJmY Amho, ì¶mnH$ Amho, Imoc Amho. Ë`mMm A§V cmJUma Zmhr.
dar A‘¥Vhr {dQ>o & H$s¨ H$mide| dO«hr ’w$Q>o &
nar ‘ZmoY‘© ZcmoQ>o & {dH$a{dcmhr && 41 &&
EImÚm doiog A‘¥Vhr {dQ>oc, H$mimÀ¶m à^mdm‘wio dO«XoIrc ^§Joc; na§Vw {dH$ma CËnÞ
H$aÊ`mMm à`ËZ Ho$cm, Var ‘ZmoY‘© qH${MVhr T>iUma Zmhr.
ñZohmcmJt ‘m¶o & åh{Un| V| H$sa hmo¶o &
nar H¥$nm Vo ‘yV© Amho & ÐmoUt B¶o && 42 &&
{Zanoj ào‘mgmR>r AmB©M§ Zmd KoVc§ OmV§. Vo {Z{üV gË` Amho. (Vo EH$X‘ Ia§ Amho); na§Vw
Jwê$ ÐmoUmMm¶mªV ‘y{V©‘§V "H¥$nm' Amho.
hm H$méʶmMr AmXr & gH$cJwUm§Mm {ZYr &
{dÚmqgYw {Zad{Y & AOw©Z åhUo && 43 &&
‘mPo Jwê$ ho H$méÊ`mM§ CËn{ÎmñWmZ Amho. gd© JwUm§Mr ImU Amho. {dÚoMm A‘¶m©X gmJa
AmhoV, Ag§ AOw©Z åhUmcm.
58 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

hm ¶oU| ‘mZ| ‘h§V & dar Amåhm§cmJt H¥$nmd§V


AmVm§ gm§J nm§ ¶oW| KmV & qMVy§ ¶oB©c && 44 &&
Aem àH$mao hm ‘hmZ Amho. {edm` Am‘À`mgmR>r H¥$nmd§V Amho. AmVm gm§J Xodm, `m§Mm
KmV H$aÊ`mMm {dMma ‘ZmV H$gm `oB©c?
Eogo ho aUt dYmdo & ‘J AmnU gwI| amÁ¶ ^moJmd| &
V| ‘Zm Z ¶o AmKd| & Or{dV|gt && 45 &&
Aem§Mm ¶wÕmV dY H$amdm Am{U ‘J AmnU amÁ`gwI, gÎmoM§ gwI ^moJmd§ ho H$mhrhr Ho$ë`m
AÝV:H$aUmnmgyZ gm§JVmo, ‘Zmcm nQ>V Zmhr. qH$~hþZm ‘ZmV `oV Zmhr.
h| ¶oU| ‘mZ| XþY©a & Oo ¶m§hthÿ{Z ^moJ gYa
Vo AgVw EWda & {^jm ‘mJVm§ ^cr && 46 &&
‘moR>o ^moJ ^moJÊ`mgmR>r `m§Mm KmV ‘ZmV AmUmdm ho H$R>rU Amho. Ë`mnojm ho gd© amhÿ XoV.
OJÊ`mgmR>r {^jm ‘m{JVcocr Ho$ìhmhr Mm§Jcr.
Zm Var Xoe˶mJ| OmBOo & H$m§ {J[aH§$Xa go{dOo &
nar eó AmVm§ Z Y[aOo & B¶m§dar && 47 &&
`m àmÝVmMm Ë`mJ H$amdm qH$dm nd©VJwhoMm Aml` ¿`mdm, ho CÎm‘ na§Vw Aem loð>m§da eó
CMcy Z¶o. (Yê$ Z¶o.)
Xodm Zd{Z{eVt eat & dmdamo{Z ¶m§À¶m {Oìhmat &
^moJ {Jdgmdo é{Yat & ~wS>mco Oo && 48 &&
Vo H$mTy>{Z H$m¶ {H$OVr & {cá Ho$dt go{dOVr &
‘O Z ¶o ho CnnÎmr & ¶m{McmJt && 49 &&
Xodm, ZdrZ Yma cmdcoco ~mU, `m§À`m öX`mV IwngmdoV, ‘J Ë`m§À`m aº$mV ~wS>mcoco
^moJ emoYmdoV, Aem ^moJm§M§ H$am`M§ Var H$m`? hË`oÀ`m nmnm§Zr {cá ^moJ H$go ^moJmdoV?
`mMH$[aVm Xodm, VwPm ¶w{º$dmX ‘mÂ`m ‘Zmcm nQ>V Zmhr.
Eogo AOw©Z Vo Adgat & åhUo lrH¥$îUm AdYmat &
nar V| ‘Zm Z ¶o{M ‘wamar & AmBH$mo{Z¶m§ && 50 &&
h| OmUmo{Z nmW© ä¶mcm & ‘J nwZa{n ~mocm| cmJcm &
åhUo Xodmo H$m§ {MÎm ¶m ~mocm & XoVr{M Zm && 51 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 59

Aem àH$mao AOw©Z Ë`mdoiog ~moccm. Xodmcm åhUmcm, lrH¥$îUm! EoH$, na§Vw Vo H¥$îUmÀ`m
‘Zmcm nQ>c§ Zmhr. Xodmcm Amnc§ ~mocU§ nQ>c§ Zmhr ho g‘Oë`mda AOw©Z Km~acm. ‘ZmVë¶m
‘ZmV åhUmcm "Xodm, `m ~mocÊ`mH$S>o H$m cj XoV ZmhrV' WmoS>m {dMma Ho$cm Am{U nwÝhm
Xodmer ~mocm¶cm gwédmV Ho$cr.
qMVZ - hm àg§J A{Ve` ‘hÎdmMm Amho. Xod Amnë`m ~mocÊ`mH$S>o cj XoV Zmhr;
{H§$~hþZm Xodmcm Amnc§ ~mocU§ nQ>V Zmhr, ho g‘Oë`mda "nmW© ä`mcm.' AOw©Z Km~acm. ¶m
Km~aÊ`mVyZ AOw©ZmMr `mo½`Vm {gÕ hmooVo. AmXa Am{U ào‘ {gÕ hmoV§. OJ EH$sH$S>o Am{U
lrH¥$îU EH$sH$S>o. Amnë`mda XodmM§ amJmdU§ Mm§Jc§ Zmhr. gd© hmZr ghZ H$aVm `oB©c; na§Vw
XodmMr ZmamOr ghZ H$aU§ eŠ` Zmhr. `mcm OrdZ åhUVmV. Á`mÀ`mda Amnc§ ào‘ Amho,
Ë`mcm AmnU ZmamO H$ê$ eH$V Zmhr. hm ào‘mMm YmH$ OrdZmV Agm`cm hdm. `m ào‘mÀ`m
YmH$mVyZ ^maVr` VÎdkmZ OÝ‘mcm Amc§. Á`mcm öX` Zmhr, ào‘^mdZm Zmhr ˶mcm ¶m
VÎdkmZmV àdoe Zmhr. ~wÕrZ§ VH©$ Ho$co OmVmV. {gÕm§VmMr J{UV§ ‘m§S>cr OmVmV. g‘rjm
Ho$cr OmVo; na§Vw öX`mVyZ {ZKmcocm ÜdZr öX`mcm EoHy$ OmV Zmhr. AmO JrVoMo eãX gd©Ì
CncãY AmhoV. Ë`mVcm ÜdZr kmZoœarV Amho. Omo ào‘ OnVmo, OJVmo, gm§^miVmo, YmH$ nmiVmo
Vmo AOw©Z Amho. Ë`mÀ`m n§JVrV Omo ~gy eH$Vmo "{Vhr H¥$nm H$ê${Z g§Vr & AdYmZ Úmdo &&'
(km. 1-62)
Z M¡V{ÛÙ: H$VaÞmo Jar¶mo ¶Ûm O¶o‘ ¶{X dm Zmo O¶o¶w: &
¶mZod hËdm Z {OOr{dfm‘ñVo@dpñWVm: à‘wIo YmV©amï´>m: && 6 &&
`wÕ H$amd§ H$m ¶wÕ H$ê$ Z`o, `m XmoÝhrn¡H$s Zo‘H§$ H$moUV§ Mm§Jc§ Amho, Vo ‘cm g‘OV Zmhr;
{edm` Vo Amåhmcm {O§H$Vrc, H$m Amåhr ˶m§Zm qOHy$ hohr g‘OV Zmhr. EH$ ‘mÌ gË` Amho,
`wÕmV Oo JmoÌO Am{U JwéOZ AmhoV, `m§Zm ‘mê$Z Amåhr OJmd§, hr BÀN>m ‘ZmV `oV Zmhr.
{deof åhUOo VoM g‘moa C^o AmhoV.
¶oèhdt ‘m¶m {MÎmr Oo hmoV| & V| ‘r {ddê${Z ~mo{ccm| EW| &
nar {ZH|$ H$m¶ ¶mnam¡V| & V| Vwåhr OmUm && 52 &&
Eadr ‘mÂ`m ‘ZmV Oo hmoV§ Vo ‘r ñnï>nUmZo ~moccmo. `mV H$m` Mm§Jc§ Amho, Vo Vwåhr OmUm.
AWm©V, Vwåhmcm ‘mhrV Amho.
n¢ {dé O¶m§{g Eo{H$Oo & Am{U ¶m ~moct{M àmU gm§{S>Oo &
Vo EW g§J«m‘ì¶mO| & C^o AmhmVr && 53 &&
na§Vw Á`mÀ`mer "d¡a' Amho; qH$~hþZm d¡a nËH$ac§ EdT>§ EoH$c§ Var Amåhr àmU gmoS>co
nm{hOoV, VoM `m `wÕmÀ`m {Z{‘ÎmmZ§ g‘moa C^o AmhoV.
60 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

AmVm Eogo¶mV| dYmd| & H$s¨ Aìhoê${Z¶m§ {ZKmd| &


¶m Xmoht‘m{O ~ad| & V| ZoUm| Amåhr && 54 &&
Aem§Mm dY H$amdm H$s `m§À`m ào‘m‘wio BWyZ {ZKyZ Omd§, ¶m Xmohm|n¡H$s H$moUV§ Mm§Jc§, Vo
‘cm H$iV Zmhr.
H$mn©Ê¶XmofmonhVñd^md: n¥ÀN>m{‘ Ëdm§ Y‘©gå‘yT>MoVm: &
¶ÀN´>o¶: ñ¶m{Þ{üV§ ~«y{h VÝ‘o {eî¶ñVo@h§ em{Y ‘m§ Ëdm§ ànÞ‘² && 7 &&
H¥$noÀ`m AmdoemZ§ Oo Xmof Amco AmhoV, Ë`m Xmofm§‘wio ‘mPm jmÌñd^md Zï> Pmcm Amho.
Y‘©kmZmZ§ hmoUmè¶m {ZU©`mV ‘r g§‘yT> Amho. AWm©V, ‘mP§ {MÎm ‘mo{hV Pmë¶m‘wio, ‘r `m
A{ZUuV AdñWoV Amho. Á`mÀ`mV ‘mP§ {Z{üV H$ë`mU Amho, Vo ‘cm gm§J. ‘r VwPm {eî`
Amho. Vwcm eaU Amcmo Amho. ‘cm CnXoe H$a.
Amåhm§ H$m¶ C{MV & V| nmhVm§ Z ñ’w$ao ¶oW &
Oo ‘moh| ¶oU| {MÎm & ì¶mHw$i ‘mP| && 55 &&
Amåhr `mdoir Zo‘H§$ H$m` H$amd§, Ë`mMm {dMma Ho$cm, Va `mo½` Amho Ë`mM§ ñ’w$aU hmoV
Zmhr. H$maU ‘mohm‘wio ‘mP§ {MÎm ì`mHw$i Amho.
qMVZ- H$mn©Ê` XmofmMo AZoH$ AW© AmhoV. "ÛmXeXe©ZH$mZZn#mmZZ' lr ñdm‘r
H$m{eH$mZÝX{JarOr ‘hmamO, ¶m§À`m "gm§»`g§X^© JrVm àdMZ‘mco'V Amco AmhoV. Ë`mV
"H¥$n`{V'Mm C„oI Amho, Omo BWo nyU©nUo emo^Vmo. H¥$n`m "na¶m{dï>mo' H¥$noMm "Amdoe' Pmë`m‘wio
hmoUmao Oo Xmof AmhoV, Ë`m§Zm H$mn©Ê¶Xmof åhUmdoV. ¶m XmofmZ§ Á`mMm ñd^md ‘macm Jocm,
Zï> Pmcm ˶m AOw©ZmMr hr H$~wcr Amho, H$s ‘mPm Omo ‘yiMm jmÌñd^md- eó Imcr Z
R>odUo BË`mXr- Vmo H$mn©Ê¶ XmofmZ§ Zï> Pmcm. Ë`m‘wio ñ’w$aU hmoV Zmhr. ñ’w$aU hmM ‘hÎdmMm
^mJ Amho. hm AmVcm AmdmO Amho. Vmo H$Yrhr Xm~Vm `oV Zmhr. Xmofm‘wio ‘mPr A{ZUuV
AdñWm Pmcr. ñ’w$aU ~§X nS>c§. {MÎm ‘mohm‘wio ì`mHw$i Pmc§. Ë`mZ§ hm AmdmO EoH$cm
nm{hOo; na§Vw Xÿ{fV {MÎmm‘wio EoH$cm OmV Zmhr. hoM ì`mHw$i {MÎm {gÕm§VmMm ÜdZr EoH$V
Zmhr. ào‘mÀ`m eãXm§Mm ÜdZr öX`mÀ`m H$mZmn¶ªV OmV Zmhr. Z Joë`m‘wio "OmJ' `oV Zmhr.
OmJ AmUÊ`mgmR>rM JwéXod AgVmV. ‘J ñ’w$aU hmoV§. AmVcm AmdmO ¶oVmo. Vo ñ’w$aU ‘Zmcm
{Z`§{ÌV R>odV§. gVV ñ’w$aU§ hmM na‘mW© Amho.
{V{‘amdéÕ O¡g| & Ñï>rM| VoO ^«§eo &
‘J nmgtM AgVm§ Z {Xgo & dñVwOmV && 56 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 61

Xodm V¡g| ‘O Omhc| & Oo ‘Z h| ^«m§Vr J«m{gc| &


AmVm§ H$m¶ {hV Amnwc| & V|hr ZoU| && 57 &&
A§Ymè`m ImocrV Ñï>rM§ VoO Zï> hmoV§, AWm©V A§Ymam‘wio Ñï>rcm H$mhrhr {XgV Zmhr. gd©
dñVy OdiM AgVmV; na§Vw ˶m nmhVm `oV ZmhrV; qH$~hþZm {XgV ZmhrV; Ë`mà‘mUo Xodm,
‘mP§ Pmc§ Amho. ‘mP§ ‘Z ^«m§VrZ§ J«mgc§ Amho. AmVm ‘mP§ {hV H$emV Amho, ho ‘cmM H$ioZm.
Var lrH¥$îUm Vwdm§ OmUmd| & {ZH|$ V| Amåhm§ gm§Jmd| &
Oo gIm gd©ñd AmKdo§ & Amåhm§{g Vy§ && 58 &&
Var lrH¥$îUm, AmVm VyM Am‘M§ {hV H$emV Amho, Vo OmU. Oo `mo½` Amho Vo Amåhmcm gm§J;
H$maU Am‘Mm gIm, gd© H$mhr VyM Amhog.
Vy§ Jwé ~§Yw {nVm & Vy§ Am‘wMr Bï> XodVm &
Vy§{M gXm a{jVm & AmnXt Am‘wVo§ && 59 &&
Vy Jwê$ Amhog, ~§Yy Amhog; {nVmhr VyM Amhog. `m{edm` Am‘Mr Bï> XodVm Amhoog.
g§H$Q>H$mir VyM Am‘M§ ajU H$aVmog.
O¡gm {eî`mV| Jwé & gd©Wm ZoUo Aìhoê§$ &
H$s¨ g[aVm§V| gmJê$ & Ë`Or Ho$dt && 60 &&
Á`mà‘mUo lrJwê§$À¶m ‘ZmV AZÝ` {eî`mMm Aìhoa H$amdm, Ag§ H$YrM `oV Zmhr qH$dm
gmJa ZÚm§Mm Ë`mJ H$gm H$ê$ eHo$c?
Zm Var An˶mV| ‘m¶o & gm§Sy>{Z Oar Om¶o &
Var V| H¡$go{Z {O¶o & EoH|$ H¥$îUm && 61 &&
AmB© Oa VmÝøm ‘wcmcm gmoSy>Z Jocr, Va Vo ‘yc OJoc H$g§? Xodm, EoH$. ä¶mcocm AOw©Z
lrJwé‘mVocm ‘mV¥ËdmMr AmR>dU H$ê$Z XoV Amho.
V¡gm gdmªnar Amåhm§gr & Xodm Vy§{M EH$ Amhmgr &
Am{U ~mo{cc| Oar Z ‘{Zgr & ‘mJrc ‘mP| && 62 &&
Var C{MV H$m¶ Amåhm§ & O| ì¶{^MaoZm Y‘m© &
V| PS>H$ar nwéfmoÎm‘m & gm§J AmVm§ && 63 &&
Xodm! gd©Vmonar VyM EH$ Amåhmcm Amhog. Oa ‘mP§ AmVmn¶ªVM§ ~mocU§ nQ>V Zgoc, Va
Amåhmcm Oo C{MV Amho Am{U Y‘m©cm {déÕ Zgoc Vo nwéfmoÎm‘m AmVmM AWm©V bdH$a gm§J.
62 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Z {h àní¶m{‘ ‘‘mnZwÚmX² ¶ÀN>moH$‘wÀN>mofU{‘pÝжmUm‘² &


Admß¶ ^y‘mdgnËZ‘¥Õ§ amÁ¶§ gwamUm‘{n Mm{Yn˶‘² && 8 &&
g§nyU© ^y‘rM§ amÁ` AWm©V gmd©^m¡‘Ëd, XodmM§ Am{YnË` ho Oar {‘imc§, Var B§{Ð`m§Zm
emofUmam emoH$ Zmhrgm hmoB©c, Ag§ ‘cm dmQ>V Zmhr. Ho$di VyM Jwé~§Yy, {nVm AgyZ "Vy{M
a{jVm' Amhog. VwÂ`m{edm` Am‘M§ Aml`ñWmZ Zmhr.
h| gH$i Hw$i XoImoZr & Omo emoH$ CnZcmgo ‘Zt &
Vmo Vw{P¶m dm³¶mdm§MwZr & Z Om¶ Am{UH|$ && 64 &&
ho gd© JmoÌO nmhÿZ Omo emoH$ ‘ZmV CËnÞ Pmcm Amho, Vmo VwÂ`m dmŠ`mdmMyZ, CnXoemdmMyZ
AÝ` gmYZmZ§ OmUma Zmhr.
EW n¥ÏdrVc Amn hmoB©c & h| ‘h|ÐnXhr nm{dOoc &
nar ‘moh hm Z {’$Q>oc & ‘mZgtMm && 65 &&
O¡gt gd©Wm ~rO| Amhmict & Vt gwjoÌt Oèhr no[act &
Var Z {dê$T>Vr qgMct & AmdS>o V¡gt && 66 &&
¶mdoir Oar gmd©^m¡‘nXmgh ‘h|ÐnX {‘imc§, Var ‘mÂ`m ‘ZmVrc ‘moh OmUma Zmhr.
Á`mà‘mUo g§nyU© ^mOcoc§ ~rO, CÎm‘ O{‘ZrV noac§, hd§ ˶mà‘mUo nmUr {Xc§, Varhr Vo CJdV
Zmhr,
Zm Var Am¶wî¶ nwac| Amho & Var Am¡fY| H$m§ht Zmoho &
EW EH${M CnoJm Om¶o & na‘m‘¥V && 67 &&
V¡g| amÁ¶^moJg‘¥Õr & C‚mrdZ Zmoho B¶o ~wÕr &
EW {Oìhmim H¥$nm{ZYr & H$méʶ VwP| && 68 &&
qH$dm Am¶wî` g§nc§ Agoc, Va Am¡fYmZ§ H$mhrhr hmoUma Zmhr. ho Oar gË` Agc§, Var {VWo
EH$M na‘m‘¥V Cn`moJmcm `oV§. Ë`mà‘mUo amÁ`, ^moJ Am{U g§nÎmr ‘mÂ`m ‘mo{hV Agcoë`m
~wÕrcm OrdZ XoD$ eH$V Zmhr. ho H¥$nm{ZYo, ’$º$ VwPr H¥$nm ‘cm Vmê$ eH$Vo.
Eog| AOw©Z VoW| ~mo{ccm & V§d jU EH$ ^«m§Vr gm§{S>cm &
‘J nwZa{n ì¶m{ncm & D$‘u VoU| && 69 &&
AemàH$mao AOw©Z {VWo ~moccm. Ë`mdoir jU^a ^«m§Vr‘wº$ hmoVm. nwÝhm Ë`mcm ^«m§VrMr cha
Amcr.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 63

H$s¨ ‘O nmhVm§ D$‘u Zmoho & AZm[ag| J‘V Amho &


Vmo J«m{gcm ‘hm‘moh| & H$mign] && 70 &&
‘mCcr åhUVmV, ‘cm BW§ doJi§M dmQ>V Amho. H$Yr ewÕrda `oVmo Va H$Yr ~aiVmo. `mM§
öX` ‘hm‘mohê$nr H$mignm©Z§ J«mgc§ Amho. AWm©V, AOw©ZmM§ öX` ho {dfì`má Pmc§ Amho.
gd‘© öX¶H$ëhmat & VoW H$méʶdoioÀ¶m ^at &
cmJcm åhUmo{Z char & ‘m§Oo{M Zm && 71 &&
h| OmUmo{Z Eogr àm¡T>r & Omo Ñï>rgd|{M {df ’o$S>r &
Vmo Ym§d¶m lrhar JméS>r & nmVcm H$s¨ && 72 &&
AË`§V ZmOyH$ öX` H$‘imcm, EoZ H$méÊ`mÀ`m doir ‘hm‘mohê$nr gn© Mmdcm, åhUyZ
˶mÀ¶m char Wm§~V ZìhË`m. {dfmMm CJ«nUm ^JdmZ lrH¥$îUmÀ¶m cjmV Amcm. Omo Ho$di
Ñï>rZo {df CVadVmo, lrharê$nr JméS>r AOw©ZmÀ`m ajUmcm YmdyZ Amcm.
Q>rn - ê$nH$ ho H$cmË‘H$ nÕVrZ§ Jw§’$coc§ AgV§. ˶mMm AmñdmX KoVm ¶oU§ ‘hÎdmM§
AgV§. eãXmÀ¶m JmR>r gmoS>dV ^md{dœmV àdoe H$am`Mm AgVmo. AmV AZw^yVrM§ {dœ Amho.
{VW§ a‘U§ åhUOo ‘mCctÀ`m {dœmV `oU§. ‘mCctZr eãXg¥ï>rV {ZamH$mamMr AZw^yVr gmH$macr
Amho. `mcmM {ZJw©Umcm gJwU Ho$c§ Ag§ åhUVmV. `m AjamVrc gmH$mamcm öX¶mZ§ AmqcJZ
XoVm Amc§ nm{hOo. Oa {Xc§ Va EH$ê$n Pmcmo, EH$ Pmcmo. AmVm Û¡V Zmhr. `mgmR>r hr kmZoœar
Amho.
qMVZ - gmH$ma gn© earamcm MmdVmo. Ë`mM§ {df g§nyU© earamV {^ZV§. EH$m EH$m Ad¶dmda
Vo Vm~m KoV§. AOw©ZmM§ ZmOyH$ öX¶ ‘hm‘mohmZ§ Vmã¶mV KoVc§. Iyn gw§Xa OrdZmZw^d ‘mCctZr
BW§ gm§{JVcm Amho. hm AZw^d àË`oH$ ‘mUgmcm `oVmo. ~wÕrcm ‘m{hV Amho, H$s ho MwH$sM§
Amho Varhr Vmo Vo H$aVmo; H$maU ˶mM§ öX` EoH$V Zmhr. ‘Zwî`mcm kmZ Amho. öX` ‘mohmZ§
J«mgcoc§ Amho. OmUrd AgVmZm MwH$m hmoVmV. AmnU Amnë¶mda {Z¶§ÌU R>ody eH$V Zmhr.
`mcm ‘moh åhUVmV. BW§ kmZ {ZH$m‘r AgV§. AOw©Z åhUVmo Xodm, Amncr H¥$nm hdr. Amnc§
ào‘ hd§¶. ho H¥$nm{ZYo, ‘cm VwÂ`m ào‘mMr JaO Amho. ‘cm {Oìhmim hdm¶. {Oìhmim åhUOo
AmVë`m Imoc ào‘mMm Amocmdm.
dV©‘mZ H$mimVrc {eH$coë`m ‘mUgm§Zm H$iV Zmhr H$s Zo‘H§$ H$m` hd§ Amho. g‘OUmè¶m§Zm
EdT>§ nwaog§ Amho.
V¡{g`m n§Sw>Hw$‘am ì`mHw$im & {‘adVgo lrH¥$îU Odim &
Vmo H¥$nmde| Adcrim & ajrc AmVm§ && 73 &&
64 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

ajU H$aÊ`mH$[aVm Amcocm lrH¥$îU ì`mHw$i Pmcoë`m AOw©ZmeoOmar ‘m§{ÌH$mà‘mUo emo^y


cmJcm. AOw©Zào‘mÀ`m AYrZ Pmcocm H¥$nmd§V AmVm AOw©ZmM§ ghO ajU H$arc.
åhUmo{Z Vmo nmWw© & ‘moh’${UJ«ñVw &
å`m§ åh{UVcm hm hoVw & OmUmo{Z`m§ && 74 &&
hm A{^àm` cjmV KoD$Z ‘mCcr åhUVmV, AOw©Z hm ‘moh’$UrJ«ñV Amho, Ag§ åhQ>c§ hmoV§.
"‘mohê$nr gnm©À¶m {dfmZ§ J«ñV' Agm ‘moh’$UrJ«ñV eãXmMm AW© Amho.
‘J XoIm VoW ’$mëJwZw & KoVcm Ago ^«m§Vt H$diyZw &
O¡gm KZnS>it ^mZw & AmÀN>m{XOo && 75 &&
Á`mà‘mUo gy`© hm ‘oKê$nr nQ>mZ§, nS>ÚmZ§ PmH$cm OmVmo, Ë`mà‘mUo AO©wZ hm ^«m§VrZ§ PmH$cm
Jocm, doT>cm Jocm; qH$~hþZm AYrZ Ho$cm.
Q>rn :- nwT>rc ê$nH$ A{Ve` gw§Xa Amho. ^mdmWm©Z§, Ac§H$mamZ§ ^acoc§ Amho.
V¶mnar Vmo YZwY©a & Omhcmgo Xþ:I| OO©a &
O¡gm J«rî‘H$mit {J[ada & dUdcm H$m§ && 76 &&
àW‘ CÝhmim ˶mV dUdm noQ>cm. ‘mCcr åhUVmV, loð> S>m|Jamda CÝhmù¶mV dUì¶mZ§ noQ>
¿¶mdm, ˶mà‘mUo AOw©Z hm Xþ:Im¾rZ§ OO©a Pmcm.
åhUmo{Z ghO| gwZri & H¥$nm‘¥V| gOi &
Vmo dmoicm lrJmonmi & ‘hm‘oK && 77 &&
VoW gwXeZm§Mr ÚwVr & Vo{M {dÚw„Vm PiH$Vr &
J§^ra dmMm Vo Am¶Vr & JO©ZoMr && 78 &&
JmB©M§ nmcZ H$aUmam lrJmonmi- Omo ghO gwZrc Amho- åhUOo í¶m‘dU© Amho, H¥$nmê$nr
A‘¥VmZ§ ^acocm Amho, Vmo ‘hm‘oK AOw©Zê$nr nd©VamOmda CVacm. {VW§ lrH¥$îUmMr X§VH$m§Vr
hrM OUy H$m¶ M‘H$Umar drO Amho. J§^radmUr hm ‘oKm§Mm AmdmO JS>JS>mQ>mMm WmQ> Amho;
qH$~hþZm ‘oKJO©Zm Amho.
AmVm§ Vmo CXma H¡$gm df}c & VoU| AOw©ZmMi {Zdoc &
‘J Zdr {dê$T>r ’w$Q>oc & CÝ‘ofmMr && 79 &&
Vo H$Wm AmBH$m & ‘Zm{M¶m AmamUwH$m &
kmZXod åhUo XoIm & {Zd¥{ÎmXmg && 80 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 65

lrH¥$îUê$nr ‘hm‘oK Omo CXma Amho, Vmo AmVm H$gm dfm©d H$arc, Á¶m‘wio AOw©Zê$nr
nd©VamO em§V hmoB©c. ‘J Zdr kmZmMr nmcdr H$er ’w$Q>oc, ˶mMm gd© d¥Îmm§V; qH$~hþZm
H${Wcr Jococr H$Wm, ‘ZmÀ¶m g‘mYrgmR>r EoH$m. ‘ZmÀ¶m S>moù¶m§Zr nmhm. lrJwê$ {Zd¥ÎmrMo
Xmg ‘mCcr, Ag§ åhUVmV.
g§O¶ CdmM - Ed‘w³Ëdm öfrHo$e§ JwS>mHo$e: naÝVn &
Z ¶moËñ¶ B{V Jmo{dÝX‘w³Ëdm VyîUt ~^yd h && 9 &&
g§O¶ åhUmcm- ho amOZ², AOw©Z lrH¥$îUmcm ¶mà‘mUo ~mocyZ "‘r ¶wÕ H$aUma Zmhr,' Ag§
gm§JyZ gmdY Pmcm.
Eog| g§O¶ Ago gm§JV & åhUo am¶m Vmo nmW© &
nwZa{n emoH$mHw${iV & H$m¶ ~moco && 81 &&
¶mà‘mUo g§O¶ Y¥Vamï´>mcm gm§JV hmoVm. amOm, Vmo AOw©Z nwÝhm Xþ:ImZ§ ì¶mHw$i hmoD$Z H$m¶
åhUmcm,
AmBH|$ gIoX ~moco lrH¥$îUmV| & AmVm§ Zmidmd| Vwåht ‘mV| &
‘r gd©Wm Z Ow§P| EW| & ^a§dgoZr && 82 &&
Eog| ¶o{H$hoim§ ~mo{ccm & ‘J ‘m¡Z Yê${Z R>ocm &
VoW lrH¥$îU {dñ‘¶mo nmdcm & XoImo{Z V¶mV| && 83 &&
Vo EoH$, {d‘ZñH$ ‘ZmZ§ AOw©Z lrH¥$îUmcm åhUmcm, "Xodm, AmVm ‘cm ¶wÕmM§ gmH$S>§ Kmcy
ZH$m. {dœmgnyd©H$ gm§JVmo, ‘r BW§ ¶wÕ H$aUma Zmhr.' Ag§ EH$Xm ~mocyZ ñVãY Pmcm, ‘m¡Z
YmaU Ho$c§. AOw©ZmMr Vr AdñWm nmhÿZ Xodmcm Amü¶© dmQ>c§.
V‘wdmM öfrHo$e: àhg{Þd ^maV &
goZ¶moé^¶mo‘©Ü¶o {dfrXÝV{‘X§ dM: && 10 &&
XmoÝhr g¡Ý`mÀ`m ‘Ü`^mJr IoX H$aV Agcoë`m AOw©Zmcm, hgë`mgmaI§ H$ê$Z nwT>rc dMZ§
~mocy cmJco.
‘J Amnwcm§ {MÎmt åhUo & EW h| H$m{¶ AmX[ac| ¶oU| &
AO©wZ gd©Wm H$mht ZoUo & H$m¶ H$sOo && 84 &&
‘J ^Jd§V ‘ZmVë`m ‘ZmV åhUmco, ho H$m` gwê$ Ho$c§? IamoIaM AOw©Zmcm H$mhrhr H$iV
Zmhr. ZH$mo Ë`m {R>H$mUr ZH$mo Vo H$aVmo`. `mcm AmVm H$m` H$amd§?
66 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

hm C‘Oo AmVm§ H$dUonar & H¡$go{Z Yra ñdrH$mar &


O¡gm J«hmV| n§Mmjar & AZw‘mZr H$m§ && 85 &&
H$em nÕVrZ§ ¶mcm g‘Ooc? Jococ§ Y¡`© nwÝhm H$gm YmaU H$arc? ^Jd§V `mMm A§XmO
~m§YV hmoVo. EImXm ‘m§{ÌH$ Ogm ^yVàoVm{XH$m§Mm A§XmO ~m§YVmo, Ë`mà‘mUo A§XmO ~m§YV hmoVo.
"n§Mmjar' ‘m§{ÌH$mcm åhUVmV. "J«h' ^yVàoVmcm åhUVmV.
ZmVar Agmܶ XoImo{Z ì¶m{Y & A‘¥Vmg‘ {Xì¶ Am¡f{Y &
d¡Ú gyMr {Zad{Y & {ZXmZtMr && 86 &&
V¡g| {ddarV Ago lrAZ§V & V¶m Xmoht g¡Ý¶m§Am§V &
O¶mnar nmW© & ^«m§{V gm§S>r && 87 &&
qH$dm amo½`mMr AmUr~mUrMr AdñWm Amho, Ag§ g‘Oë`mda d¡Ú A‘¥Vmgma»`m OrdZXmZ
XoUmè`m Am¡fYrMr `moOZm H$aVmo; Ë`mà‘mUo ^Jd§V XmoÝhr g¡Ý`mÀ`m ‘Ü`^mJr, hm H$moUË`m
àH$mao ^«m§Vr‘wº$ hmoB©c, `mMm {dMma H$arV hmoVo.
V| H$maU ‘Z| Y[ac| & ‘J gamof ~mocm| AmX[ac| &
O¡g| ‘mVoÀ¶m H$mont WmoH$c| & ñZoh AmWr && 88 &&
‘moh{Zd¥ÎmrMm Cnm` ‘ZmV AmUcm Am{U ‘J amJmZ§ ~mocÊ`mg àma§^ Ho$cm. AmB©À`m
amJmdÊ`mV Jwá$ào‘ AgV§, Vgm hm amJ hmoVm.
H$s¨ Am¡fYm{M¶m H$S>dQ>nUt & O¡gr A‘¥VmMr nwadUr &
Vo AmhmM Z {Xgo nar JwUt & àH$Q> hmo¶ && 89 &&
V¡gt d[adar nmhVm§ CXmg| & Am§V Var A{Vgwag| &
{V¶| dm³¶| öfrHo$e| & ~mocmo AmX[act && 90 &&
AWdm Am¡fYmÀ¶m H$Sy>nUmV Á¶mà‘mUo A‘¥VmMm nwadR>m AgVmo. dada nm{hc§ Va A‘¥V
{XgV Zmhr; na§Vw JwU `oÊ`mVyZ Vo àH$Q> hmoV§. Ë`mà‘mUo dada nm{hc§ AgVm Zrag; na§Vw AmV
‘mÌ A˶§V ‘Ywa Aer dmŠ`§ ^Jd§VmZ§ ~mocÊ`mg gwédmV Ho$cr.
lr^JdmZwdmM - AemoÀ¶mZÝdemoMñËd§ àkmdmXm§ü ^mfgo &
JVmgyZJVmgy§ü ZmZwemoMpÝV npÊS>Vm: && 11 &&
^Jd§V åhUmco, "Á`m{df`r emoH$ H$ê$ Z`o, Ë`m{df`r Vy emoH$ H$aVmog, dê$Z ~w{Õd§VmMo
{gÕm§V gm§JVmog. Oo n§{S>V AgVmV Zm, Vo {Od§V Zgcoë`m§{df`r d Agcoë¶m§{df`r emoH$
H$arV ZgVmV'.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 67

‘J AOw©ZmV| åh{UVc| & Amåht Am{O h| Zdc Xo{Ic| &


Oo Vwdm§ EW AmX[ac| & ‘mPmat{M && 91 &&
‘J ^JdmZ lrH¥$îU AOw©Zmcm åhUmco, "AmO Vy Or H$mhr ‘YoM gwédmV Ho$crg, Ë`mM§
Amåhmcm Amü`© dmQ>c§.
{M§VZ - ¶wÕmgmR>r Amcocm AOw©Z {dMmad§Vm§Mo {gÕm§V à{VnmXZ H$ê$ cmJcm, ho Amü¶©
Amho. ‘mohmZ§ emoH$¶wº$ Pmcocm Vy, Km~acocm Vy, `m `wÕmVyZ {ZKyZ OmÊ`mgmR>r n§{S>Vm§À`m
{gÕm§VmMm AmYma KoVmog? H$moUË`m A{YH$mè`mZ§ H$moUVm {df¶ hmVmimdm, ho àW‘ g‘Om`cm
hd§. ñWi Am{U H$mi `mM§ kmZ hd§. ho Va àmW{‘H$ Amho>. AmnU gm§JVmo H$moUmcm, `mM§ kmZ
Am{U ^mZ AgU§ Amdí¶H$ Amho. ¶mcm ^Jd§V åhUVmV "Amåhr Am{O ho Zdc Xo{Ico&' Vy
‘yI© Amhog, Ag§ Z åhUVm Vy n§{S>V Zmhrg, Ag§ åhUVmV.
Vy§ OmUVm Var åhU{dgr & nar Zo{UdoV| Z gm§{S>gr &
Am{U {eH$dy§ åhUm| Var ~mocgr & ~hþgmc Zr{V && 92 &&
Vy OmUVm Amhog, Ag§ Zmhr. Vy ñdV:cm OmUVm åhUdyZ KoVmog Am{U ‘yI©nUmcm,
AkmZmcm gmoS>V Zmhrg. H$mhr {eH$dm`cm Omd§, Va VyM Zr{V‘ÎmoÀ`m AZoH$ Jmoï>r gm§JVmog.
Om˶§Ym cmJo {ng| & ‘J V| g¡am Ym§do O¡g| &
VwP| emhmUnU V¡g| & {XgVgo && 93 &&
‘wimV OÝ‘OmV Am§Yim, ˶mV ˶mcm doS> cmJc§. Vmo Á¶mà‘mU§ {XemhrZ ñd¡a YmdVmo
Ë`mà‘mUo VwP§ ehmUnU {XgV§`.
qMVZ - Am§Yi§ ehmUnU Cn`moJmM§ Zmhr. Ñ{ï>dmZ Agmd§. "g§VH¥$nmXrnH$m'Mm Cn`moJ
hmoVmo. J§Vì` ñWmZmn`ªV S>moignUmZ§ OmVm `oV§. AOw©Z Omo YZw{d©Úm nma§JV Amho, Vnñdr
Am{U amOH$maUr Amho. gÎmmYmar AgyZ B§ÐàñWmgma»`m amOYmZrV dmñVì` H$aUmam Amho.
AmnU ˶mMo namH«$‘ dmMco AmhoV. Ë`mÀ`mOdi Am§Yi§ ehmUnU Amho.> ‘moOŠ`m {df`mM§
˶mcmhr doS> cmJc§, Va ‘J AÜ``Z Ho$coë¶m, gm‘mÝ` ‘mUgm{df`r H$m` ~mocmd§? VmËnwaVo
gÎmmYmar, ñdmWu amOH$aUr, {df`r {dÛmZ, nmI§S>r AmÜ`mpË‘H$ ho Va BW§ ‘moOUrVM ~gV
ZmhrV. nwT>rc ì`§J AmKmV H$aUma§ Amho.
Vy AmnUmn| Var ZoUgr & nar ¶m H$m¡adm§V| emoMy§ nmhmgr &
hm ~hþ {dñ‘¶ Amåhm§gr & nwT>VnwT>Vr && 94 &&
Vy ñdV:cm Va AmoiIV ZmhrgM; na§Vw `m H$m¡adm§gmR>r emoH$ H$ê$ nmhVmog, `mM§M
Amåhmcm nwZ…nwÝhm Amü`© dmQ>V§. Ho$di gm‘mÝ` Amü`© Zmhr, Va "~hþ {dñ‘` Amåhmgr.'
68 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Var gm§J nm§ AOw©Zm & VwOnmgy{Z pñWVr ¶m {Ì^wdZm &


ho AZm{X {dœaMZm & V| cQ>H|$ H$m¶r && 95 &&
AOw©Zm, ‘cm gm§J `m {Ì^wdZmMr pñWVr VwÂ`m‘wio Amho H$m? {dœmMr aMZm AZmXr Amho,
Ag§ Oo åhUVmV, Vo gd© ImoQ>§ Amho H$m?
EW g‘W© EH$ AmWr & V¶mnmgy{Z ^yV| hmoVr &
Var h| dm¶m§{M H$m¶ ~mocVr & OJm‘mOr && 96 &&
BW§ EH$ gd©e{º$‘mZ B©œa Amho. Ë`mÀ`mnmgyZ ^yV‘mÌ (n§M‘hm^yV§) OÝ‘mcm `oVmV, Ag§
lwVrg{hV emóH$ma gm§JVmV. ho gd© ì`W© Amho, MwH$sM§ Amho qH$dm AgË` Amho H$m?
hmo H$m§ gm§àV Eog| Omhc| & Oo ho OÝ‘‘¥Ë¶y Vwdm§ g¥{Oco &
Am{U Zme nmdo Zm{ec| & VwPo{Z H$m¶r && 97 &&
gm§àV åhUOo AmVm, `m H$mimV Ago H$mhr ~Xc Pmco AmhoV H$m, H$s OÝ‘ Am{U ‘¥Ë`ycm
Vy CËnÞ Ho$c§g; qH$~hþZm Vy OÝ‘mcm KmVc§g? AWdm Vy Zme Ho$cm VaM ¶m§Mm Zme hmoB©c,
Ag§ H$mhr Amho H$m?
Vy§ ^«‘conU| Ah§H¥$Vr & ¶m§{g KmV Z Y[agr {MÎmt &
Var gm§J| H$m{¶ ho hmoVr & {Ma§VZ && 98 &&
‘hm‘mohm‘wio Vy `m§Mm KmV ‘ZmV AmUcm Zmhr, Va ho {Ma§Ord hmoUma AmhoV H$m? Vy
ZmemMm {dMma H$aU§ hr Ah§H¥$Vr Amho. Ah§H$ma{Z{‘©V H¥$Vr Amho. ‘mÂ`m‘wio ho ‘moR>o Pmco
qH$dm ‘r `m§Zm ~a~mX Ho$c§, hr dm³¶§ Ah§H$mamMr AmhoV. ‘mJMm g§X^© cjmV ¿`mdm, "Vy
AmnUmn| Var ZoUgr.'
H$s¨ Vy§ EH$ d{YVm & Am{U gH$i cmoH$ hm ‘aVm &
Eogr ^«m§{V PU| {MÎmm & ¶odm| Xogr && 99 &&
qH$dm Vy EH$ ‘maUmam Amhog Am{U ~mH$s gd© ‘aUmao AmhoV, Aem àH$maMr ^«m§Vr VwÂ`m
‘ZmV `oD$ XoD$ ZH$mog.
AZm{X{gÕ h| AmKd| & hmoV OmV ñd^md| &
Var Vwdm§ H$m§ emoMmd| & gm§J| ‘O && 100 &&
nar ‘yI©nU| ZoUgr & Z qMVmd| V| qM{Vgr &
Am{U Vy§{M Zr{V gm§Jgr & Amåhm§à{V && 101 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 69

AZm{XH$mimnmgyZ ñdm^m{dH$nUo ho OJ CËnÞ hmoV§ Am{U Zï> hmoV§, `m{df`r Vy H$m emoH$
H$amdm?> na§Vw, Vwcm ‘yI©nUm‘wio H$iV Zmhr. Á`m{df`rM§ qMVZ H$ê$ Z`o, Ë`m{df`rM§ qMVZ
H$aVmog. nwÝhm AmåhmcmM Y‘©ZrVr gm§JVmog?
XoI| {ddoH$s Oo h§moVr & Vo XmohrV|hr Z emo{MVr &
Oo hmo¶ Om¶ ho ^«m§Vr & åhUD${Z¶m§ && 102 &&
Oo {dMmad§V AgVmV, Vo OÝ‘-‘¥Ë`y `m XmoKm§Mm {dMma H$arV ZgVmV; H$maU CËnÎmr Am{U
Zme hr ^«m§Vr Amho.
Z Ëdodmh§ OmVw Zmg§ Z Ëd§ Zo‘o OZm{Ynm: &
Z M¡d Z ^{dî¶m‘: gd} d¶‘V: na‘² && 12 &&
‘r nydu ZìhVmo Ag§ Zmhr. VwÂ`mgh ho amOo ZìhVo, Ag§hr Zmhr. nwT>§ hmoUma Zmhr, Ag§hr
Zmhr.
AOw©Zm gm§JoZ AmBH$ & EW Amåhr Vwåhr XoI &
Am{U ho ^yn{V AeoI & Am{XH$ê$Zr && 103 &&
{Z˶Vm Eogo{M AgmoZr & Zm Var {Z{üV j¶m OmD$Zr &
ho ^«m§Vr doJir H$ê$Zr & XmoÝhr Zmht && 104 &&
AOw©Zm gm§JVmo Vo EoH$. Ag§ nmhm H$s AmnU, H$m¡ad Am{U gd© amOo {ZË` amhÿ AWdm Zme
nmdy, ho {Z{üV H$aVm `oV Zmhr. hr ^«m§Vr Amho, ^mg Amho. hr Xya Pmcr, H$s XmoÝhr Iè`m
dmQ>V ZmhrV. AWm©V, ^«m§Vr‘wio ˶m gË` Amho Ag§ dmQ>V§.
h| CnOo Am{U Zmeo & V| ‘m¶mdeo {Xgo &
¶oèhdt VÎdVm§ dñVw O| Ago & V| A{dZme{M && 105 &&
ho CËnÞ hmoU§ Am{U Zï> hmoU§, ho XmoÝhr ‘m`oÀ`m `moJmZ§ {XgVmV. Oo dñVwV: dmñV{dH$ VÎd
Amho, Vo A{dZmer Amho.
O¡g| ndZ| Vmo¶ hmc{dc| & Am{U Va§JmH$ma Omhmc| &
Var H$dU H|$ OÝ‘c| & åhUm| ¶o VoW && 106 &&
V|{M dm¶yM| ñ’w$aU R>oc| & Am{U CXH$ ghO gnmQ> Omhc| &
Var AmVm§ H$m¶ {Z‘mc| & {dMmat nm§ && 107 &&
Á`mà‘mUo dmè`mZ§ nmUr hcdc§ Am{U Vo Va§JmÀ`m ê$nmV {XgV§ ho R>rH$ Amho; na§Vw {VW§
70 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

H$moUr OÝ‘mcm Amc§, Ag§ åhUVm `oB©c H$m? {VW§M dmam Wm§~cm Am{U nmUr em§V Pmc§.
Xo{hZmo@pñ‘ݶWm Xoho H$m¡‘ma§ ¶m¡dZ§ Oam &
VWm XohmÝVaàm{áYuañVÌ Z ‘wø{V && 13 &&
Á`mà‘mU XohYmar AmËå¶mg XohmÀ`m {R>H$mUr, Hw$‘ma, VéU, d¥Õ `m AdñWm àmá$hmoVmV;
Ë`mMà‘mUo OrdmËå`mcm Xwgè`m XohmMr àmár hmoV AgVo. Á`mMr ~wÕr Y¡`©g§nÞ, Agm ~w{Õ‘mZ
{ZË`Ëdmg§~§Yr ‘mo{hV hmoV Zmhr.
AmBH|$ eara Var EH$ & nar d¶gm^oX| AZoH$ &
h| à˶j{M XoI & à‘mU Vy§ && 108 &&
EoH$, eara EH$M Amho; na§Vw d`monaËdo Ë`mcm VrZ AdñWm àmá hmoVmV. ho àË`j Amho.
Vy hr AZw^dVmog.
EW H$m¡‘maËd {Xgo & ‘J Vméʶt V| ^«§eo &
nar Xoh{M Z Zmeo & EH$mgd| && 109 &&
BW§ àW‘ H$m¡‘maËd {XgV§. ‘J VméʶmV ~mcnU Zmhrg§ hmoV§. ~mcnUmgh Vméʶ Oar
Zmhrg§ Pmc§, Var Xoh Zï> hmoV Zmhr. AWm©V, AdñWm ~Xccr; na§Vw eara ho earaM am{hc§.
g§nc§ Zmhr.
V¡gt M¡VݶmÀ¶m R>m¶t & B¶| earam§Va| hmoVr OmVr nmht &
Eog| OmUo V¶m Zmht & ì¶m‘mohXþ:I && 110 &&
Ë`mà‘mUo M¡VÝ`mÀ`m {R>H$mUr Aer doJdoJir eara§ CËnÞ Am{U Zï> hmoVmV. Aem àH$mao
Omo OmUVmo, Ë`mcm ^«m§VrOÝ` Xw:I hmoV Zmhr. ì`m‘moh åhUOo ^«m§Vr, ^«‘. Og§ Á`mM§ ê$n Zmhr
Vg§ {VW§ nmhU§, `mcm ^«‘ åhUVmV. Xmoar hr gn© Zmhr; na§Vw ‘§X A§Y:H$mamV Vr gn©ê$nmZ§
{XgVo. `mcmM ^«‘, ^«m§Vr Ag§ åhUVmV. gmÜ`m ^mfoV Omo g§V Zmhr, Ë`mcm ‘hmZ g§V ‘mZU§.
‘mÌmñnem©ñVw H$m¡ÝVo¶ erVmoîUgwIXþ:IXm: &
AmJ‘mnm{¶Zmo@{Z˶mñVm§pñV{Vjñd ^maV && 14 &&
ho AOw©Zm, B§{жmMm {df`mer hmoUmam g§~§Y gwI-Xw:I XoUmam Amho. CËnÎmr {dZme`wº$
Agë`m‘wio A{ZË` AmhoV. Ë`m§Zm Vy ghZ H$a.
EW ZoUmd¶m h|{M H$maU & O| B§{жm§AmYrZnU &
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 71

{Vht AmH${iOo A§V:H$aU & åhUD${Z ^«‘o && 111 &&


A§V:H$aU B§{жm§À¶m Vmã`mV Agë`m‘wio {ZË`m{ZË`mM§ ñdê$n OmUVm `oV Zmhr. hoM ‘w»`
Z OmUÊ`mM§hr H$maU Amho. g§~§Y A§V:H$aUmcm ì`mnVmV åhUyZ ^«m§Vr hmoVo.
qMVZ- B§{Ð`àYmZ OJU§ ho ~§YZmcm H$maUr^yV Amho. nVZ H$aUmar B§{Ð`§ AmhoV, ho ‘mhrV
Amho; na§Vw Z OmUÊ`mcmhr H$maU§ AmhoV, ho ‘mCcr gm§JVmV. ^«‘mM§ H$maUhr BW§ Amho.
B§{Ð`m§Zr {Xcoc§ gwIXw:Im{X hoM OrdZ Amho, Ag§ B§{ж§ ^mgdVmV. H$g§ Vo nwT>§ gm§JVmV.
B§{жo {df¶ go{dVr & VoW hf© emoH$ CnOVr &
Vo A§Va Amßc{dVr & g§J| ¶oU| && 112 &&
àW‘ B§{Ð`§ {df`mM§ godZ H$aVmV. {VW§ gwI-Xw:I CËnÞ hmoVmV. Vr gwI-Xw:I§ g§~§Y
Amë¶m‘wio A§V:H$aUmcm ì`mnVmV. hoM ^«‘mM§ ‘w»` H$maU Amho.
O¶m§ {df¶m§À¶m R>m¶t & EH${Zð>Vm H$ht Zmht &
VoW Xþ:I Am{U H$m§ht & gwIhr {Xgo && 113 &&
Á`m {df`mÀ`m {R>H$mUr pñWaVm Zmhr. {VW§ H$Yr gwI, Va H$Yr Xw:I nmhm`cm {‘iV§.
XoI| eãXmMr ì¶már & qZXm Am{U ñVwVr &
VoW ÛofmÛof CnOVr & ldUÛma| && 114 &&
eãX A§V:H$aUmcm ì`mnVmo. qZXm Am{U ñVwVr ho eãXmVyZM hmoVmV. {Z§XonmgyZ Ûof Am{U
ñVwVrnmgyZ amJ CËnÞ hmoVmo. eãXmMr ì`már `m XmoKm§Vhr Amho. ldUmVyZ A§V:H$aU ì`mnc§
OmV§.
‘¥Xþ Am{U H${R>U & ho ñnem©Mo XmoZr JwU &
Oo dnyMo{Z g§J| H$maU & g§VmofIoXm§ && 115 &&
ä¶mgwa Am{U gwaoI & h| ê$nmM| ñdê$n XoI &
CnOdr gwIXþ:I & ZoÌÛma| && 116 &&
‘D$ Am{U H$R>rU ho ñnem©Mo XmoZ JwU AmhoV. ËdJ|{Ð`mÀ`m g§~§YmZ§ g§Vmof Am{U Xw:I ¶mcm
H$maUr^yV AmhoV. Ë`mMà‘mUo ^r{VXm`H$ Am{U gw§Xa ho "ê$n' `m JwUmM§ ñdê$n Amho. ZoÌÛmao
gwI-Xw:I CËnÞ H$aVmV.
gwJ§Y Am{U XþJªY & hm n[a‘imMm ^oX &
Omo K«mUg§J| {dfmX & Vmof XoVm && 117 &&
V¡gm{M {Û{dY ag & CnOdr àr{V Ìmg &
72 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

åhUy{Z hm Amn^«§e & {df¶g§J && 118 &&


J§Y `m {df`mMm gwJ§Y Am{U XwJªY Agm ^oX Amho, Omo K«mU|{жm§Ûmao IoX Am{U g§Vmof
`mcm H$maUr^yV Amho. Ë`mMà‘mUo "ag' `m {df`mM§hr Amho. AmdS>Umam Am{U ZmdS>Umam
`mÀ`mnmgyZ àrVr Am{U Ìmg CËnÞ hmoVmo, åhUyZ `m§Mm g§~§Y nVZmcm H$maUr^yV Amho.
XoI| B§{жm AmYrZ hmoBOo & V¢ erVmoîUm§V| nm{dOo &
Am{U gwIXþ:It AmH${iOo & AmnUn| && 119 &&
EH§$XarV n§MkmZ|{Ð`m§Mm g§~§Y gwI-Xw:Imcm H$maU Amho. ‘Zwî` Ooìhm B§{Ð`m§À`m AYrZ
hmoVmo, VoìhmM Vmo erVmoîUm{X pñWVrcm àmá hmoVmo. AWm©V, AmnU hmoD$Z Vmã`mV Joë`m‘wio
gwI-Xw:ImH$Sy>Z {Z`§{ÌV hmoVmo. AWm©V, AmnUM gwI-Xw:Imcm H$maU AmhmoV.
¶m {df¶m§dm§My{Z H$m§ht & AmUrH$ gd©Wm aå¶ Zmht &
Eogm ñd^md{M nmht & B§{жm§Mm && 120 &&
`m OJmV {df`m{edm` H$mhr Mm§Jc§M Zmhr. JmoS> Zmhr, a‘Ur` Zmhr, Agm B§{Ð`m§Mm
ñd^mdM Amho. {df`mdmMyZ Ë`m§Zm H$mhr AmdS>VM Zmhr.
ho {df¶ Var H¡$go & amo{hUrM| Oi O¡g| &
H$m§ ñdßZtMm Am^mgo & ^ÐOm{V && 121 &&
Vg§ nm{hc§ Va `m {df`mM§ ñdê$n H$g§ Amho åhUerc, Va ‘¥JOimà‘mUo ^mg‘mZ Amho.
AWdm ñdßZmVrc hÎmr Am{X àmÊ`m§À`m Am^mgmà‘mUo Amho.
XoI| A{Z˶ Vo ¶mnar & åhUD${Z Vy§ Aìhoat &
hm gd©Wm g§J Z Yat & YZwY©am && 122 &&
‘¥JOimà‘mUo ho {df` A{ZË` AmhoV, Ag§ nmhm Am{U Ë`m§Mm Ë`mJ H$a. Ë`m§À`m ghdmgmV
H$emhràH$mao amhÿ ZH$mog.
¶§ {h Z ì¶W¶Ý˶oVo nwéf§ nwéff©^ &
g‘Xþ:IgwI§ Yra§ gmo@‘¥VËdm¶ H$ënVo && 15 &&
ho loð> nwéfm, ho {df`g§~§Y ˶m nwéfmcm ì`{WV H$arV ZmhrV. Á`mcm gwI-Xw:I g‘mZ
AmhoV, Vmo nwéf A‘¥VVÎdmg `mo½` hmoVmo. {ZË` AgUmè`m VÎdàmárMm A{YH$mar hmoVmo.
ho {df¶ O¶mV| ZmH${iVr & V¶m gwIXþ:I| Z ndVr &
Am{U J^©dmgg§JVr & Zmht V¶m && 123 &&
ho {df` Á`mcm AmH${f©V H$arV ZmhrV, Ë`mcm gwI-Xw:I§ XmoÝhr àmá hmoV ZmhrV. `m{edm`
Vmo J^©dmgmÀ`m g§JVrV `oV Zmhr.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 73

Vmo {Z˶ê$n nmWm© & dmoiImdm gd©Wm &


Omo ¶m B§{жmWmª & ZmJdo{M && 124 &&
AOw©Zm, Agm nwéf hm {ZË` V¥á åhUyZ AmoiIcm nm{hOo. Omo B§{Ð`m§À`m {df`mV AS>H$V
Zmhr.
ZmgVmo {dÚVo ^mdmo Zm^mdmo {dÚVo gV: &
C^¶moa{n Ñï>mo@ÝVñËdZ¶moñVÎdX{e©{^: && 16 &&
AgV² nXmWmªM§ ApñVËd ZgV§. gV² dñVyMm A^md ZgVmo. VÎdmcm OmUUmao C^`Ñï>r,
åhUOo ^md, A^md `mcm OmUUmao AgVmV. AWm©V, dmñVd H$m` Amho, `mMr Ë`m§Zm AZw^yVr
AgVo.
AmVm§ AOw©Zm H$m§ht EH$ & gm§JoZ ‘r AmBH$ &
O| {dMmana cmoH$ & dmoiIVr && 125 &&
AOw©Zm, AmUIr H$mhr EH$ {gÕm§V ‘r Vwcm gm§JUma Amho, Vmo EoH$. Oo dmñVd Amho, VÎd
Amho, Ë`mcm {dMmad§V OmUVmV. {dMmana åhUOo naVÎdmÀ¶m {dMmamV AgUmao, {dMmamÀ`mhr
nwT>§ AZw^yVrV AgUmao. gma, Agma {dMma H$aUmao. d¡Mm[aH$ AgUmao. {dMmamVyZ VÎdmn`ªV
Jococo. H$mhr kmZoœatV "{dMmao nacmoH$' dmoiIVr Agm nmR>^oX Amho.
¶m Cnm{Y‘mOr Jwá & M¡Vݶ Ago gd©JV &
V| VÎdk gVV & ñdrH$m[aVr && 126 &&
¶m OJmV gd©Ì M¡VÝ` ì`mnH$ ê$nmZ§ Amho. gm‘mÝ`m§gmR>r Vo Jwá Amho, JyT> Amho. VÎd
OmUUmao AZw^dr gVV Ë`mMr AZw^yVr KoVmV. "gVV' ¶mEodOr "g§V' Agm nmR>^oX Amho.
"gVV' hm `mo½` Amho. VÎdk åhUOoM g§V. {Ûéº$s Xmof ZH$mo.
g{cct n¶ O¡g| & EH$ hmoD${Z {‘Zc| Ago &
nar {ZdSy>{Z amOh§g| & doJi| H$sOo && 127 &&
H$s¨ A{¾‘wI| {H$S>mi & VmoS>mo{Z¶m§ MmoImi &
{Zd{S>Vr Ho$di & ~w{Õ‘§V && 128 &&
XwYmV nmUr qH$dm nmÊ`mV XyY {‘gic§ Va Vo EH$ê$nmZ§ AgV§. Ë`mVrc Ho$di XyY amOh§g
doJi§ H$ê$Z ñdrH$maVmo qH$dm gmoÝ`mV Agcocm {hUH$g YmVy gmoÝ`mcm A¾rV Q>mHy$Z ewÕ
H$aVmV. ‘J OmUH$ma ewÕ gmoZ§ ñdrH$maVmV.
74 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Zm Var Om{UdoÀ¶m Am¶Ut & H$[aVm§ X{Y H$S>gUr &


‘J ZdZrV {Zdm©Ut & {Xgo O¡g| && 129 &&
H$s¨ ^yg ~t EH$dQ> & Cn{UVm§ amho KZdQ> &
VoW CS>o V| ’$iH$Q> & OmUm| Amc| && 130 &&
AZw^d H$m¡eë`mZ§ Oa Xhr Kwgic§, Va A§{V‘ cmoUr àmá hmoV§ qH$dm ~rO ^yg`wº$ EH${ÌV
AgV§. C’$Uë`mda ~rO Imcr nS>V§. ’$iH$Q> dmè`mZ§ CSy>Z OmV§.
V¡g| {dMm[aVm§ {Zagc| & V| àn§M ghO| gm§S>dc| &
‘J VÎdVm§ VÎd Cac| & km{Z¶m§gr && 131 &&
Ë`mà‘mUo {dMmam§Vr Á`mM§ {ZagZ hmoV§, Ë`mcm àn§M åhUmdm. kmZr Ë`mMm Ë`mJ H$aVmV.
‘J Oo VÎd Adeof AgV§, g§V Ë`mMr AZw^yVr KoVmV.
åhUmo{Z A{Z˶mÀ¶m R>m¶t & V¶m AmpñV³¶~w{Õ Zmht &
{ZîH$f© Xmohthr & Xo{Icm Ago && 132 &&
VÎdmZw^yVr KoUmao Oo kmZr AmhoV, Vo A{ZË` àn§MmÀ`m {R>H$mUr AmpñVŠ`~wÕr, åhUOo lÕm
R>odV ZmhrV; H$maU {Z˶-A{Z˶ `m§Mm {ZU©` Pmcocm AgVmo. AZw^dcocm AgVmo.
qMVZ- ZH$mo Ë`m {R>H$mUr AmpñVH$Vm AgU§, åhUOoM A§YlÕm hmo¶. kmZmZ§; qH$~hþZm
kmZmZw^yVrZ§ Vr OmVo. AmpñVH$Vm amhV Zmhr. dñVy Amho; na§Vw {VW§ ào‘ Zmhr. g‚mZ ‘mUg§
c~mS> ‘mUgmMr hË`m H$arV ZmhrV; na§Vw g§~§Yhr R>odV ZmhrV. ‘mZV ZmhrV. Ë`mà‘mUo
àn§MmÀ`m {R>H$mUr AmpñVH$Vm ZgVo. "AmpñV' AgUma§ VÎd Ë`m§Zr OmUdcoc§, AZw^dcoc§
AgV§. ’$iH$Q>À`m ‘mJ§ VÎdk ZgVmV. Oo AgVmV, Vo VÎdk ZgVmV. hr ì`{VaoH$ ì`már BW§
AZwñ¶yV Amho.
A{dZm{e Vw V{Û{Õ ¶oZ gd©{‘X§ VV‘² &
{dZme‘ì¶¶ñ¶mñ¶ Z H${üËH$Vw©‘h©{V && 17 &&
g§nyU© OJV Á`mZ§ ì`mnc§ Amho, Ë`m VÎdmcm Vy A{dZmer g‘O. `m Aì¶¶ AgUmè`m
VÎdmMm Zme H$moUrhr H$ê$ eH$V Zmhr.
XoI| gmamgma {dMm[aVm§ & ^«m§{V Vo nmht AgmaVm &
Var gma V| ñd^mdVm§ & {Z˶ OmU| && 133 &&
Ag§ nmhm, H$s gma-Agma `mMm {dMma Ho$cm AgVm, ^«m§Vr ho Agma Amho. Oo gma Amho,
Vo VÎd ñd^mdV: {ZË` Amho, Ag§ OmU.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 75

hm cmoH$̶mH$ma & Vmo O¶mMm {dñVma &


VoW Zm‘ dU© AmH$ma & {MÝh Zmht && 134 &&
Ì¡cmo³¶mMm Omo AmH$ma åhUOo {dñVma Amho, Á`mÀ`mnmgyZ Amho, Ë`mcm Zm‘, dU©, AmH$ma,
H$mhr {MÝh Ag§ H$mhrM Zmhr. AWm©V, Vmo {ZJw©U {ZamH$ma Amho.
Omo gd©Xm gd©JV & OÝ‘j¶mVrV &
V¶m Ho${c¶m{h KmV & H$Xm Zmoho && 135 &&
Omo gd©H$mcrZ, gd©ì`mnr AgyZ OÝ‘‘¥Ë`ya{hV Amho, Ë`mMm KmV H$aÊ`mMm à`ËZ Oar
Ho$cm, Var KmV hmoV Zmhr.
AÝVdÝV B‘o Xohm {Z˶ñ¶moº$m: ear[aU: &
AZm{eZmo@à‘o¶ñ¶ Vñ‘mÚwܶñd ^maV && 18 &&
AOw©Zm, AmËå`mMo Xoh ho Zm{ed§V Amho. AmË‘m hm {ZË` A{dZmer, H$moUË`mhr à‘mUm§Zm
{df` Z hmoUmam Agm Amho. AmË‘m hm A~m{YV Agë`m‘wio Vy `wÕ H$a.
Am{U earaOmV AmKd| & h| Zmed§V ñd^md| &
åhUmo{Z Vwdm§ Ow§Pmd| & n§Sw>Hw$‘am && 136 &&
earaOmV åhUOo àm{U‘mÌm§Mr eara§ ñd^mdV: Zï> hmoUmar AmhoV. `mH$[aVm Vy `wÕ H$a.
¶ EZ§ do{Îm hÝVma§ ¶ü¡Z§ ‘ݶVo hV‘² &
C^m¡ Vm¡ Z {dOmZrVmo Zm¶§ hpÝV Z hݶVo && 19 &&
Omo AmËå¶mcm ‘aUmam d ‘maUmam ‘mZVmo, Vo XmoK§hr AmËå¶mcm OmUV ZmhrV. hm AmË‘m Z
‘maUmam Amho, Z ‘aUmam Amho.
Vy§ Yê${Z Xoh{^‘mZmV| & {XR>r gy{Z earamV| &
‘r ‘m[aVm ho ‘aVo & åhUV Amhmgr && 137 &&
Var AOw©Zm Vy§ h| ZoUgr & Oar VÎdVm§ {dMm[agr &
Var d{YVm Vy§ Zìhgr & Vo dܶ ZìhVr && 138 &&
Vy earamMm A{^‘mZ Yê$Z BVam§À¶m earamH$S>oM ’$º$ Ñï>r R>odyZ, "‘r ‘maUmam Amho Am{U
ho ‘aUmao AmhoV' Ag§ Oo åhUVmog, Vo MwH$sM§ Amho. Vwcm AOyZ AmËå¶mg§~§Yr H$iV Zmhr.
dmñV{dH$ Oa {dMma Ho$cm, Va Vy `m§Zm ‘maUmam Zmhrg d ho gd© VwÂ`mH$Sy>Z ‘aUmao ZmhrV.
Z Om¶Vo {‘«¶Vo dm H$Xm{MÞm¶§ ^yËdm ^{dVm dm Z ^y¶: &
AOmo {Z˶: emœVmo@¶§ nwamUmo Z hݶVo hݶ‘mZo earao && 20 &&
76 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

doXm{dZm{eZ§ {Z˶§ ¶ EZ‘O‘ì¶¶‘²


H$W§ g nwéf: nmW© H§$ KmV¶{V hpÝV H$‘² && 21 &&
hm AmË‘m H$Yrhr OÝ‘ KoV Zmhr, ‘aV Zmhr. hm EH$Xm CËnÞ Pmë`mda nwÝhm CËnÞ hmoUma
Zmhr, Ag§hr Zmhr. AmË‘m OÝ‘a{hV Amho, {ZË` AgyZ j¶a{hV Amho. earamMm Zme Pmcm,
Var `mMm Zme hmoV Zmhr. ho AOw©Zm, `m AmËå`mcm Omo Zmea{hV, {ZË`, OÝ‘j`a{hV Ag§
Omo OmUVmo, Vmo nwéf BVam§Zm ‘maUma Var H$gm? BVam§Zm ‘maÊ`mg H$gm H$m¶ àd¥Îm H$arc?
O¡g| ñdßZm‘m{O Xo{IOo & V| ñdßZt{M gmM AmnOo &
‘J MoD${Z¶m§ nm{hOo & V§d H$m§ht Zmht&& 139 &&
V¡gr ho OmU ‘m¶m & Vy§ ^«‘V Amhm{g dm¶m§ &
eó| hm{UV{c¶m N>m¶m & O¡gr Am§Jt Z éno && 140 &&
Á`mà‘mUo ñdßZmV ñdßZ Mmcy AgVm gd© gË` dmQ>V§. OmJ§ Pmë`mda nm{hc§ Va H$mhrM
ZgV§. Ë`mà‘mUo ‘m`m Amho Ag§ OmU. Vy {dZmH$maU ^«‘mV Amhog. gmdcrcm eómZ§ Oa ‘mac§
Va A§Jmda Kmd hmoV ZmhrV.
H$m§ nyU© Hw§$^ Cc§S>cm & VoW q~~mH$ma {Xgo ^«§ecm &
nar ^mZw Zmht Zmgcm & V¶mgd| && 141 &&
AWdm nyU© ^acocm KS>m Oa nmcWm Ho$cm, Va Ë`mVrc gy`©q~~ ho Zï> hmoB©c, ho gË` Amho;
na§Vw Iam gy`© Zï> hmoUma Zmhr, ho cjmV R>od.>
Zm Var ‘R>t AmH$me O¡go & ‘R>mH¥$Vr AdVac| Ago &
Vmo ^§J{c¶m Amn¡g| & ñdê$n{M && 142 &&
V¡g| earamÀ¶m cmont & gd©Wm Zme Zmht ñdê$nt &
åhUD${Z Vy§ ho Zmamont & ^«m§{V ~mnm && 143 &&
Á`mà‘mUo AmH$me ho ‘mR>m‘ܶo ‘mR>mÀ¶mM AmH$mamg Amco. ‘mR>mMm Zme Pmë¶mZ§Va
AmH$me Amnë`m ‘yi ñdê$nmV amhVo. Ë`mà‘mUo earamMm Zme Pmë¶mZ§Va ‘yi AmËå`mÀ`m
ñdê$nmMm Zme hmoV Zmhr, åhUyZ Vy AmË‘ñdê$nmÀ¶m {R>H$mUr ^«m§VrMm Amamon H$ê$ ZH$mog.
dmgm§{g OrUm©{Z ¶Wm {dhm¶ Zdm{Z J¥†m{V Zamo@nam{U&
VWm earam{U {dhm¶ OrUm©Ý¶Ý¶m{Z g§¶m{V Zdm{Z Xohr && 22 &&
Á`mà‘mUo nwéf OwZr dó§ Q>mHy$Z Xwgar Zdr dó§ n[aYmZ H$aVmo, Ë`mà‘mUo AmË‘m OwZr eara§
gmoSy>Z ZdrZ eara§ YmaU H$aVmo.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 77

O¡g| OrU© dó gm§{S>Oo & ‘J ZyVZ do{T>Oo &


V¡g| Xohm§VamV| ñdrH$m[aOo & M¡VݶZmW| && 144 &&
Á`mà‘mUo OrU© dó Q>mH$md§ Am{U Xwga§ YmaU H$amd§, Ë`mà‘mUo hm AmË‘m EH$ eara gmoSy>Z
Xwga§ eara YmaU H$aVmo.
Z¡Z§ {N>ÝXpÝV eóm{U Z¡Z§ Xh{V nmdH$: &
Z M¡Z§ ³coX¶Ý˶mnmo Z emof¶{V ‘méV: && 23 &&
AÀN>oÚmo@¶‘Xmømo@¶‘³coÚmo@emoî¶ Ed M &
{Z˶: gd©JV: ñWmUwaMcmo@¶§ gZmVZ: && 24 &&
`m AmËå¶mcm eó§ VmoS>V ZmhrV. A¾r `mcm Omiy eH$V Zmhr. nmUr ¶mcm {^Ody eH$V
Zmhr Am{U dm`y `mcm gwH$dy eH$V Zmhr. hm AmË‘m VmoS>Ê`mg, OmiÊ`mg, {^O{dÊ`mg,
gwH${dÊ`mg A¶mo½` Amho; H$maU Vmo {ZË`, ì`mnH$, pñWa, {ZpîH«$` Am{U gd©H$mi EH$ê$n
Amho.
hm AZm{X {Z˶{gÕ & {Zénm{Y {dewÕ &
åhUD${Z eóm{XH$s¨ N>oX & Z KS>o ¶¶m && 145 &&
hm AmË‘m AZm{X AgyZ emídV ñdê$nmMm Amho. CnmYra{hV AgyZ {dewÕ Amho, åhUyZ
`mMm eóm{XH$m§H$Sy>Z KmV hmoV Zmhr.
hm ài¶moXH|$ Zmßcdo & hm A{¾Xmh Z g§^do &
EW ‘hmemof Z à^do & ‘méVmMm && 146 &&
hm àc`mÀ`m nmÊ`mZ§ ~wS>{dcm OmV Zmhr. A¾r `mcm Omiy eH$V Zmhr. dmè`mMo Oo ewîH$
H$aÊ`mM§ gm‘Ï`© Amho, Vo BW§ MmcV Zmhr. Ë`mMm AmËå`mda à^md nS>V Zmhr.
AOw©Zm hm {Z˶ & AMi hm emœV &
gd©Ì gXmo{XV & n[anyU© hm && 147 &&
AO©wZm, hm {ZË`, pñWa, emídV AgyZ gd©Ì gXm hm n[anyU© Amho, ì`mnH$ Amho. gX¡d
Amho, H$m¶‘ "dV©‘mZ' Amho.
A춺$mo@¶‘{MÝ˶mo@¶‘{dH$m¶m}@¶‘wÀ¶Vo &
Vñ‘mXod§ {d{XËd¡Z§ ZmZwemo{MVw‘h©{g && 25 &&
hm AmË‘m Aì`º$ AgyZ AqMË`, A{dH$mar Agë`mM§ åhQ>c§ OmV§, åhUyZ `mcm AemàH$mao
OmUë`mda Vwcm emoH$ H$aU§ ¶mo½¶ Zmhr.
78 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

hm VH$m©{M`o {XR>r & JmoMa Zmoho {H$arQ>r &


Ü`mZ `m{M`o ^oQ>r & CËH§$R>m dmho && 148 &&
hm gXm Xwc©^ ‘Zm & Amn Zmoho gmYZm &
{Z…gr‘ hm AOw©Zm & nwéfmoÎm‘ && 149 &&
AOw©Zm, hm VH$m©À¶m Ñï>rcm {df` hmoUmam Zmhr. Ü`mZ `mcm ^oQ>ʶmgmR>r CËgwH$ AgVo. hm
‘Zmcm Zoh‘r Xwc©^ Amho. gmYZoZ§ àmá hmoUmam Zmhr. AOw©Zm, hm XoeH$mimVrV AgUmam CÎm‘
Agm nwéf Amho.
hm JwUÌ`ma{hV & AZm{X A{dH¥$V &
춺$s{g AVrV & gd©ê$n && 150 &&
AOw©Zm Eogm hm OmUmdm & gH$imË‘H$ XoImdm &
‘J ghO| emoH$ AmKdm & haoc VwPm && 151 &&
AmË‘m hm gÎd, aO, V‘ `m VrZ JwUm§Zr a{hV Amho. AZm{X d A{dH$mar Amho. ñWycgyú‘mXr
AmH$mamÀ`m ncrH$S>Mm AgyZ gd©ê$n Amho. AOw©Zm, hm Agm Amho, Ag§ OmUmd§. gdm©Ë‘H$
Amho, Ag§ nmhmd§. `m nÕVrZ§ nm{hë`mda VwPm g§nyU© emoH$ AmnmoAmnM Zmhrgm hmoB©c.
AW M¡Z§ {ZË`OmV§ {ZË`§ dm ‘Ý`go ‘¥V‘² &
VWm{n Ëd§ ‘hm~mhmo Z¡d§ emo{MVw‘h©{g && 26 &&
AWdm ‘hm~mhÿ AOw©Zm, AmË‘m hm {ZË` OÝ‘Vmo d Zoh‘r ‘aVmo, Ag§ ‘mZc§g, VarXoIrc
Vy emoH$ H$aÊ`mg `mo½` Zmhr.
AWdm Eogm ZoUgr & Vy§ A§Vd§V{M ‘m{Zgr &
Vèhr emoMy§ Z ndgr & n§Sw>Hw$‘am && 152 &&
AWdm AmË‘m ì`mnH$mXr Amho, Ag§ OmUV Zgerc, A§VdmZ åhUOo ZmedmZ ‘mZV
Agerc, Var XoIrc AOw©Zm, Vy emoH$ H$aU§ `mo½` Zmhr.
Oo Am{X pñW{V A§V & hm {Za§Va Ago {ZË` &
O¡gm àdmh AZwñ`yV & J§JmOimMm && 153 &&
AmËå¶mMr CËnÎmr, pñWVr, A§V H$m {ZË` {Za§Va Amho; Á`mà‘mUo CJ‘mnmgyZ Vo g‘wÐmn`ªV
J§JoMm AI§S> àdmh Mmcy Amho.
V| Am{X Zmht I§S>co§ & g‘wÐt Var Ag§o {‘Zco§ &
Am{U OmVm{M ‘Ü`o§ Caco§ & {Xgo O¡g| && 154 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 79

B`o§ VrÝhr V`mnar & gagtM gXm AdYmat &


^yVm§{g H$dUt Adgat & R>mH$VrZm && 55&&
Vmo àdmh CJ‘mcm VwQ>V Zmhr. gVV g‘wÐmcm {‘iV AgVmo. ‘ܶ§Var Á`mà‘mUo dmhV
AgVmZm {XgVmo, Ë`mà‘mUo AmËå`mMr CËnÎmr, pñWVr, c` EH$gmaIr Mmcy AgVo. H$moUË`mhr
doir hm àdmh Wm§~{dVm `oUma Zmhr.
åhUmo{Z h| AmKd| & EW VwO ZcJo emoMmd| &
Oo pñWVr{M ho ñd^md| & AZm{X Eogr && 156 &&
åhUyZ Vwcm gdmª{df`r emoH$ H$aU§ `mo½` hmoUma Zmhr; H$maU hm ñdm^m{dH$, AZmXr Agm
g¥{ï>H«$‘ Amho.
Zm Var ho§ AOw©Zm & Z`o{M Vw{P`m ‘Zm &
Oo XoImo{Z cmoH$ AYrZm & Oݑj`m && 157 &&
Var EW| H$m§ht & VwO emoH$m{g H$maU Zmhr§ &
ho OÝ‘ ‘¥Ë`y nmht & An[aha && 158 &&
AOw©Zm, cmoH$ ho OÝ‘-‘aUmÀ¶m AYrZ Amho, Ag§ nmhV Agë¶m‘wio AmËå¶mMr àdmhê$nVm
VwÂ`m ‘Zmcm nQ>V Zgoc, Var XoIrc Vwcm BW§ emoH$ H$am`M§ H$maU Zmhr. ho OÝ‘-‘¥Ë`y AQ>i
AmhoV.

OmVñ` {h Y«wdmo ‘¥Ë`wY«w©d§ OÝ‘ ‘¥Vñ` M &


Vñ‘mXn[ahm`}@W} Z Ëd§ emo{MVw‘h©{g && 27 &&
Á`mMr CËnÎmr Amho, Ë`mMm Zme {Z{üV Amho. Á`mMm Zme Amho, Ë`mMr CËnÎmr {Z{üV
Amho. Á`m Jmoï>r AQ>i AmhoV, Ë`mÀ`m{df`r emoH$ H$aU§ C{MV Zmhr.
CnOo V| Zmeo & Zmeco§ nwZa{n {Xgo &
h| K{Q>H$m`§Ì V¡g| & n[a^«‘o Jm && 159 &&
Á`mMr CËnVr hmoVo Ë`mMm Zme hmoVmo. Á`mMm Zme hmoVmo, Vmo nwÝhm Xwgè`m ê$nmV {XgVmo. ho
ahmQ>JmS>½¶mà‘mUo {’$aUma§ Amho. {d{harVyZ nmUr CngÊ`mM§ `§Ì åhUOo ahmQ>JmS>J§. JmS>½¶mMr
Jmoc nÕVrMr ~m§YUr AgVo. nmʶmVyZ ^ê$Z ¶oV§, da Amë`mda [aH$m‘§ hmoV§, nwÝhm ^am`cm
Imcr OmV§. ho gVV Mmcy AgV§.
Zm Var CXmo AñVw Amn¡go & AI§{S>V hmoV OmV O¡go &
ho§ OÝ‘‘aU V¡go§ & A{Zdma OJt && 160 &&
80 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

AWdm CX` Am{U AñV AmnmoAmn hmoV AgVmV. ¶mV {Za§VaVm AgVo, Ë`mMà‘mUo ¶m
OJmV OÝ‘-‘¥Ë`y A{Zdm`© AmhoV.
‘hmài`Adga| & h| Ì¡cmoŠ`hr g§hao &
åhUmo{Z hm Z n[ahao & Am{X A§V && 161 &&
Vy§ Oar ho§ Eog| ‘m{Zgr & Var IoX H$m§ H$[agr &
H$m` OmUV{M ZoUgr & YZwY©am && 162 &&
‘hmàc`mÀ`m doir g§nyU© OJmMm Zme hmoVmo, {VW§ àmÊ`m§À`m XohmM§ H$m¶? CËnÎmr Am{U
Zme QiV ZgVmV. AOw©Zm, Vy Oa hr An[ahm¶©Vm, A{Zdm`©Vm ‘mZV Agerc Va IoX H$m
H$aVmog? Vy ehmUm AgyZ doS>çmgmaI§ H$m H$aVmog?
EW Am{UH$hr EH$ nmWm© & VwO ~hþVt nar nmhmVm§ &
Xw…I H$amd`m gd©Wm & {dfmo Zmhr§ && 163 &&
AOw©Zm, AZoH$ àH$mam§Zr Oar {dMma Ho$cm, Var BW§ Xþ:I H$aʶmM§ H$mhr H$maU {XgV Zmhr.
AmUIr H$mhr ‘hÎdmM§ Amho Vo nmhÿ.
Aì`º$mXr{Z ^yVm{Z ì`º$‘Ü`m{Z ^maV &
Aì`º${ZYZmÝ`od VÌ H$m n[aXodZm && 28 &&
AOw©Zm, g§nyU© àm{U‘mÌ OÝ‘mnydu Aì`º$ AgVmV. ‘Ü`oM ì`º$ åhUOo ‘yV© {XgVmV.
‘¥Ë`yZ§Va nwÝhm Aì`º$ hmoVmV. ‘J emoH$ H$m H$amdm?
{O¶| g‘ñVo§ B`| ^yV| & OÝ‘mAm{X A‘yV} &
‘J nmVct ì`º$sV| & OÝ‘co`m && 164 &&
{V`| j`m{g OoW OmVr & VoW {Z^«m§V AmZo§ ZìhVr &
XoI| nyd©pñWVrM `oVr & Amnw{c`o && 165 &&
ho gd© àm{U‘mÌ OÝ‘mAJmoXa {ZamH$ma hmoVo. OÝ‘mZ§Va ‘J AmH$mamcm Amco. Vo {OWo Zme
hmoD$Z OmVmV, {Z{üV {VWo doJio ZgVmV. nydu Or Aì`º$ pñWVr hmoVr, Ë`mM pñWVrcm Vo
nmdVmV.
`oa ‘Ü`o§ O| à{V^mgo & V| {Z{ÐVm ñdßZ O¡g| &
AmH$ma hm ‘m`mde| & gËñdê$nt && 166 &&
‘Ü`§Var ‘yV© AgÊ`mMm Omo Am^mg hmoVmo, Vmo {Z{ÐñVmÀ`m ñdßZmà‘mUo Amho. gV²ñdê$n,
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 81

åhUOo dmñVd AgUmao gË` ñdê$n, {VWo ‘m`o‘wio AmH$mamMm ^mg hmoVmo. ‘yV©nUm {XgVmo;
qH$~hþZm ^mgVmo.
Zm Var ndZ| ñn{e©c| Zra & n{T>`mgo Va§JmH$ma &
H$m namnoj Ai§H$ma & ì`º$s H$ZH$s§ && 167 &&
V¡g| gH$i ho§ ‘yV© & OmU nm§ ‘m`mH$m[aV &
O¡g| AmH$met q~~V & A^«nQ> && 168 &&
AWdm, dmè`mZ§ ñne© Ho$coc§ nmUr cmQ>oÀ`m ñdê$nmV {XgV§. `mcmM Am^mg åhUVmV.
namnoj åhUOo Xwgè`mÀ`m BÀN>oZ§ AWm©V gmoZmamÀ`m H$m¡eë¶mZ§ gmoÝ`mcm-Xm{JÝ`mcm AmH$ma
{Xcm OmVmo. AmH$ma gw§Xa Agcm, Var Vmo EH$ ^mg Amho. Ë`mà‘mUo gH$i ‘yV© nXmW© ‘m¶o‘wio
AmH$mamcm Amco AmhoV Ag§ OmU. AmH$mem‘ܶo T>Jm§Mr MmXa Oer {Z‘m©U hmoVo, Ë`mà‘mUo
gV²ñdê$nmV Ñí¶‘mZ hmoVmV.
V¡g| AmXr{M O| Zmhr§ & V`mcmJt Vy§ éXgr H$m`r &
Vy§ AdrQ> V| nmhr§ & M¡VÝ` EH$ && 169 &&
Oo ‘wimV Zmhr, Ë`mÀ`mgmR>r Vy H$m aS>Vmog? Z {dQ>Uma§ ho EH$ M¡VÝ` Amho. ˶mcm Vy nmhm.
qMVZ- dñVy emœV Amho. {ZË` Am{U pñWa Amho, åhUyZ AmdS>crM nm{hOo Ag§ Zmhr.
OJmV Aem AZoH$ ~m~r Mm§Jë`m AgyZ cmoH$m§Zm AmdS>V ZmhrV. ‘mCcr åhUVmV, M¡VÝ` ho
AdrQ> Amho. AWm©V, {ZË`ZyVZ AgyZ ag`wº$ Amho; {edm` hm ag Z {dQ>Umam Amho. VwP§ cj
BW§ Agy Xo! gm‘mÝ`m§da H$m` cj R>odVmog?
O`mMr AmVu{M ^mo{JV & {df`t Ë`{Oco g§V &
O`mcmJt {daº$ & dZdm{g`o && 170 &&
Á`m M¡VÝ`mMr AdrQ> JmoS>r g§V ^moJVmV, Ë`mMr AmdS> Oar ‘Zwî`mV {Z‘m©U Pmcr, Var
{df` Ë`m ‘mUgmcm AmnmoAmn gmoS>VmV. Á`mÀ`mgmR>r gmYH$ d¡am½`g§nÞ hmoD$Z dZdmg
ñdrH$maVmV.
qMVZ - g§V M¡VÝ`mÀ`m JmoS>rV a‘coco AgVmV. lrJwéH¥$noZ§ gmYZm nyU© Pmë`mdaM "g§V'
`m nXmda ‘Zwî` Amê$T> hmoVmo. "AmVu' `m eãXmMm AW© BÀN>m Agm hmoVmo. BÀN>m Ho$cr OmVo.
BÀN>oMm ^moJ ZgVmo. g§V Omo ag ^moJVmV, Ë`m agmMr, Ë`m AdrQ> ~«÷agmMr ‘ZmVyZ BÀN>m
CËnÞ Pmcr, Varhr ‘Zwî`mcm {df`mV ag amhV Zmhr. AWm©VM, Vmo {df`mÀ¶m H$m‘mMm Zmhr,
åhUyZ {df` Ë`mcm gmoSy>Z XoVmV.
82 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Ñï>r gy{Z O`mV| & ~«÷M`m©{X d«V| &


‘wZrœa VnmV| & AmMaVmVr && 171 &&
X¥ï>r gy{Z åhUOo cj R>odyZ, ‘ZmV Ü`o` R>odyZ ‘w{Zœa ~«÷M¶m©{X d«V§ AmMaUmV AmUVmV.
Amü`©dËní`{V H${üXoZ‘mü`©dÛX{V VW¡d MmÝ`… &
Amü`©dƒ¡Z‘Ý`… l¥Umo{V lwËdmß`oZ§ doX Z M¡d H${üV² &&29&&
H$moUr EImXm ‘hmnwéf `mH$S>o Amü`m©à‘mUo nmhVmo. H$moUr Amü¶m©à‘mUo `m{df`r ~mocVmo.
AmUIr H$moUr Amü`m©gmaIm EoH$Vmo. H$moUr ‘hmnwéf EoHy$Zhr hm EoH$Ê`mMm {df` Zmhr, Ag§
OmUV ZmhrV.
EH$ A§Vat {Züi & O| {Zhm{iVm§ Ho$di &
{dgaco gH$i & g§gmaOmV&& 172 &&
`moJr {MÎmmcm pñWa H$ê$Z na‘VÎdmcm ݶmhmiyZ nmhmV AgVm g§nyU© g§gmamcm {dgaVmo.
EH$m§ JwUmZwdmX H$[aVm§ & Cna{V hmoD${Z {MÎmm &
{Zad{Y V„rZVm & {Za§Va && 173 &&
EImXm JwUmZwdmX H$aVm H$aVm {MÎmmV d¡am½` {Z‘m©U hmoV§. ‘J Vmo A‘`m©X, AI§S> VÝ‘¶Vocm
àmá hmoVmo.
qMVZ- JwUmZwdmX H$aU§ hr ^{º$g§àXm`mVrc nÕVr Amho. JwUdU©ZmV g‘mYr AgVo. g§nyU©
g§gma {dgacmM OmVmo; na§Vw `mV ñdV:Mmhr ñdV:cm {dga nS>Vmo. "H¡$go ‘mÂ`m JwUr Ymco &
XoeH$mimVo {dgaco' (9-209) "V¡go ‘mV§o {dœr H${WV & H${WVo{Z Vmofo H$Wy {dgaV & ‘J
V`m {dgam‘m{O {daV & Am§Jo Ordo &&' (10-128)
EH$ EoH$Vm§{M {Zdmco & Vo Xoh^mdt gm§{S>co &
EH$ AZw^d| nmVco & VÐznVm&& 174 &&
EH$ VÎd ldUmZ§ em§V Pmc§. Ë`m§Zr Xoh^md gmoSy>Z {Xcm. Xwgao ‘hmnwéf AZw^dmZ§ VXmH$ma
Pmco.
O¡go g[aVmAmoK g‘ñV & g‘wÐm‘m{O {‘iV &
nar ‘mKm¡Vo Z g‘mV & naVco Zmht && 175 &&
V¡{g`m `moJrœam§{M`m ‘Vr & {‘iUr gd| EH$dQ>Vr &
nar Oo {dMmê${Z nwZamd¥{Îm & ^OVr{MZm && 176 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 83

Á¶mà‘mUo g‘ñV ZÚm§Mo AmoK g‘wÐmV {‘iVmV. na§Vw g‘wÐmV nmUr OmñV Pmc§ åhUyZ H$moUr
naVV Zmhr, Ë`mà‘mUo ‘hmZ `moJr, ^º$ `m§Mr à{V^m ñdê$n nmhVmM EH$ê$n hmoVo. AWm©V,
nwÝhm Vr naVV Zmhr. nwÝhm OÝ‘mcm `oV Zmhr; H$maU Vo ‘mojñdê$n Pmcoco AgVmV.
qMVZ- VÎd gmjmËH$mamÀ`m ’$clwVrMm hm ^mJ Amho. gmYZ§ H$moUVrhr AgmoV VXmH$ma
hmoU§ ‘hÎdmM§ Amho. ñdV: {dg{O©V hmoU§ ¶mcmM ‘moj åhUVmV. {Od§VnUr {dgamd§, Z§Va
{dg{O©V H$amd§. ^yVH$mi Am{U ^{dî`H$mi `m Û§ÛmV OJUmar ‘mUg§ YZdmZ, {dÛmZ,
gÎmmYmar AgVrc; na§Vw Vr em§V ZmhrV. em§V AgU§ hoM ‘mojmM§ ñdê$n Amho. ñdV:cm
{dgaÊ`mV em§VVm AgVo. "‘J V`m {dgam‘m{O {daV& Am§Jo Ordo &&' Am§J åhUOo ~mø àn§M.
Ordo åhUOo AmVcm g§gma. `mMm {dga VÎdgmjmËH$mamZ§, VXmH$mamZ§ hmoVmo. JwUmZwdmX åhUOo
^º$sZ§ hmoVmo.
Xohr {ZË`‘dÜ`mo@`§ Xoho gd©ñ` ^maV &
Vñ‘mËgdm©{U ^yVm{Z Z Ëd§ emo{MVw‘h©{g && 30 &&
AOw©Zm, gdmªÀ`m XohmVrc AmË‘m {Z˶ Adܶ Amho, A‘a Amho, åhUyZ Vy H$moUË`mhr
àm{U‘mÌm§{df`r emoH$ H$ê$ ZH$mog.
O| gd©Ì gd©hr Xoht & O`m H$[aVm§hr KmV Zmht &
V| {dœmË‘H$ Vy§ nmhr§ & M¡VÝ` EH$ && 177 &&
Oo gd©Ì d gd© Xohm§V Amho. à`ËZ H$ê$Zhr Á`mMm Zme hmoV Zmhr, Vo EH$ {dœmË‘H$ M¡VÝ`
Amho. Ë`mcm Vy OmU.
B`mMo{Z ñd^md| & ho§ hmoV OmV AmKdo§ &
Var gm§J H$m` emoMmdo§ & EW Vwdm§ && 178 &&
Á`mÀ`m gÎmoZ§ `m OJmMr CËnÎmr Am{U Zme hmoV Amho. ‘J AO©wZm ‘cm gm§J, BW§ emoH$
H$m H$amdm?
Eèhdr Var nmWm© & VwO H$m§ ZoUm| Z ‘Z| {MÎmm &
nar {H$S>mi ho emo{MVm§ & ~hþVm§ nar && 179 &&
AOw©Zm, ho na§Vw ‘cm H$iV Zmhr. EdT>o {gÕm§V gm§JyZhr VwÂ`m ‘Zmcm H$m nQ>V ZmhrV. Iyn
{dMma Ho$cm; emoH$ H$aU§ ho MwH$sM§M Amho. Xmof`wº$ Amho.
ñdY‘©‘{n Mmdoú` Z {dH$pånVw‘h©{g &
Yå¶m©{Õ `wÕmÀN´>o`mo@Ý`Ëj{Ì`ñ` Z {dÚVo && 31 &&
ñdY‘m©Mm {dMma Ho$cm, Va Vy ¶wÕmnmgyZ {dM{cV hmoD$ Z`o; H$maU j{Ì`mcm ¶wÕm{edm`
84 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

H$ë`mUmM§ Xwga§ gmYZM Zmhr.


Vy§ APy{Z H$m§ Z {dMm[agr & H$m` ho§ qM{VV Amhmgr &
ñdY‘© Vmo {dgacmgr & Vamd| OoU| && 180 &&
Vy AOyZ H$m {dMma H$arV Zmhrg? ^cV§M qMVZ H$aVmog. Á`m`moJo Vê$Z Omd§, Vmo Y‘©M
Vy {dgacmg.
`m H$m¡adm§ ^cV| Omhco§ & AWdm VwO{M H$m§ht nmVco§ &
H$s¨ `wJ{M ho ~wS>mc| & Oèht EW && 181 &&
Var ñdY‘© EH$ Amho & Vmo gd©Wm Ë`mÁ` Zmoho &
‘J V[aOoc H$m` nmh| & H¥$nmiynUo§ && 182 &&
`m H$m¡adm§M§ dmÅ>oc Vo Pmb§, AWdm VwÂ`mda EImXm AZmhwV àg§J AmoT>dcm; qH$~hþZm
BW§ ho ¶wJ Oar ~wS>mc§, VarXoIrc VwPm ñdY‘© Amho, H$moUË`mhr àH$mao Q>mH$U§ `mo½` Zmhr. Oa
gmoS>cm Va H¥$nmiynUo Vê$Z Omerc H$m`? (gmoS>Uo) hm {dMma AJmoXa H$am¶cm hdm hmoVm.
AOw©Zm VwP| {MÎm & Oèhr Omhmc| Ðdr^yV &
Vèhr ho§ AZw{MV & g§J«m‘g‘`t && 183 &&
AOw©Zm, VwP§ {MÎm H¥$noZ§ Oar Ðdr^yV Pmc§, {daKic§ Var ho ¶wÕmÀ`m doir `mo½` Zmhr.
AJm Jmojra Oar Omhc| & Var nÏ`m{g Zmht KoVc| &
Eogo{Z{h {df hmo` gwXc| & ZdÁdat XoVm§ && 184 &&
Aao, XÿY Jm`rM§ Amh>o; na§Vw Vo Vmn Amë`mda KoD$ Z`o. Oa {Xc§ Va Ë`mM§ {df hmoV§. Vo nÏ`
Amho, Mm§Jc§ Amho; nU XoÊ`mMr `mo½` AdñWm Zmhr. {df‘ÁdamV eŠ`Vmo Cndmg ‘hÎdmMm
AgVmo. AÞ {Xc§ Va hcH§$, gwn϶ XoVmV.
V¡g| AmZt AmZ H$[aVm§ & Zme hmoB©c ñd{hVm &
åhUD${Z Vy§ AmVm§ & gmdY hmoBª && 185 &&
Ë`mà‘mUo ^cË`m {R>H$mUr ^cV§ H$ê$ Z`o. Oa Ho$c§ Va Amnë¶m {hVmMm Zme hmoVmo, åhUyZ
Vy AmVm gmdY hmo.
dm`m§{M ì`mHw$i H$m`r & Amnwcm {ZOY‘© nmht &
Omo AmM[aVm§ ~mY Zmhr§ & H$dUo H$mit && 186 &&
{dZmH$maU Vy ì`mHw$i hmoVmog. Amnë`m ñdY‘m©H$S>o ì`dpñWV cj Xo. Á`mM§ AmMaU Ho$c§,
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 85

Va H$Yrhr Xmof cmJUma ZmhrV.


O¡g| ‘mJ]{M MmcVm§ & Anm¶mo Z ndo gd©Wm &
H$m§ XrnmYma| dV©Vm§ & ZmS>{iOo && 187 &&
V`mnar nmWm© & ñdY‘] amhmQ>Vm§ &
gH$i H$m‘nyU©Vm & ghO| hmo` && 188 &&
Á`mà‘mUo `mo½` ‘mJm©Z§ Joë`mg H$moUVmhr Anm` hmoV Zmhr qH$dm {Xì`mÀ`m AmYmao
Mmcco$AgVm {Z{üV R>oM cmJUma Zmhr, Ë`mà‘mUo ñdY‘m©MaU H$arV AgVm gd© BÀN>m
AmnmoAmn nyU© hmoVmV.
åhUmo{Z `mcmJt nmht & Vwåhm§ j{Ì`m§ Am{UH$ H$m§ht &
g§J«m‘mdm§My{Z Zmht & C{MV OmUo§ && 189 &&
{ZîH$nQ> hmoAmd| & C{gUm KmBª Ow§Pmd| &
h| Agmo H$m` gm§Jmd| & àË`jmdar && 190 &&
åhUyZ Vwåhm j{̶m§H$[aVm ¶wÕm{edm¶ Xþgam Am{UH$ Y‘© Zmhr, ho Vy OmU. {ZîH$nQ> hmoD$Z
g‘moamg‘moa `wÕ H$amd§. AmKmV H$ê$Z Kmd H$arV Amnc§ CgZ§ ’o$S>md§. `wÕ ho g‘moaM Amho,
AWm©V àË`j Amho. OmñV H$m¶ gm§Jy. Agy Xo.
`ÑÀN>`m MmonnÞ§ ñdJ©Ûma‘nmd¥V‘² &
gwpIZ… j{Ì`m… nmW© c^ÝVo `wÕ‘rÑe‘² && 32 &&
AOw©Zm, ghOJË`m àmá Pmcoc§ ho `wÕ, åhUOo ho OUy ñdJm©M§ CKS>coc§ ÛmaM Amho.
^m½¶dmZ j{̶m§ZmM ho Ag§ ¶wÕ àmá hmoV§.
AOw©Zm Ow§P XoI AmVm§M| & h§o hmo H$m X¡d Vw‘Mo§ &
H$t {ZYmZ gH$i Y‘mªM| & àH$Q>co§ Ago && 191 &&
hm g§J«m‘ H$m` åh{Uno & H$s¨ ñdJ©{M `oUo§ ê$n| &
‘yV© H$m§ àVmn| & CX¶ Ho$cm && 192 &&
AOw©Zm, ho `wÕ nmhm, gd©Y‘m©Mm R>odm AmO Vw‘À`m ^m½`mZ§ àH$Q> Pmcm Amho. `mcm H$m`
¶wÕ åhUmd§? `m `wÕmÀ`m ê$nmZo
Zm Var JwUmMo{Z n{VH$a| & AmVuMo{Z n{S>^a| &
86 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

ho H$sVu{M ñd`§dao§ & Amcr VwO && 193 &&


AWdm, VwÂ`m JwUmda ^miyZ hr H$sVu Vwcm daÊ`mH$[aVm Amcr Amho. ho `wÕ ñd`§da Amho.
`mV H$sVu hr Hw$‘mar Amho. VwÂ`m JwUm§da ^micocr hr Vwcm nVr åhUyZ daÊ`mg Amcr. Vy
Zmhr åhUyZ ZH$mog. H$sVu hr n{Vd«Vm AgVo. Á`mMr AgVo, Ë`mMr M§Ð-gy`© Agon`ªV AgVo.
AWm©V, EH$mMr H$sVu Xwgè`mcm OmV Zmhr. YZ, g§nÎmr, gÎmm `m Xwgè`mÀ`m hmoVmV.
j{Ì`| ~hþV nwÊ` H$sOo & V¢ Ow§P Eogo§ cm{hOo &
O¡g| ‘mJ] OmVm§ AmS>{iOo & qMVm‘Urgr && 194 &&
j{̶m§Zr ’$ma nwʶ Ho$c§ Va Ag§ Y‘©¶wÕ Am¶wî¶mV ¶oV§. Á¶mà‘mUo añ˶mZ§ OmV AgVm
AS>Iimd§, H$m¶ åhUyZ nmhmd§, Va Vmo qMVm‘Ur Agmdm.
Zm Var Om§^`m ngao ‘wI & VoW AdMQ>| nS>o nr`yI &
V¡gm hm g§J«m‘ XoI & nmVcm Ago && 195 &&
qH$dm Om§^B© XoÊ`mgmR>r Vm|S> CKS>md§, AH$ñ‘mV Ë`mV A‘¥V nS>md§. Ë`mà‘mUo ho Y‘©¶wÕ
Amcoc§ Amho.
AW MoÎd{‘‘§ Y嶪 gL²>J«m‘§ Z H$[aî`{g &
VV… ñdY‘ª H$s{Vª M {hËdm nmn‘dmßñ`{g && 33 &&
Y‘m©cm AZwHy$c Agcoc§ ho `wÕ Vy H$aUma Zgerc, Va ñdY‘© Am{U H$sVu `m§Zm gmoSy>Z
Ho$di nmnmMm ^mJr hmoerc.
AmVm§ hm Eogm Aìho[aOo & ‘J Zm{Wc| emoMy§ ~¡{gOo &
Var AmnU AmhmUm hmoBOo & AmnUno`m§ && 196 &&
Vy AmVm `m Y‘©`wÕmMm Ë`mJ Ho$cmg Am{U Zmhr Ë`mMm {dMma H$arV ~gcmg, Va AmnU
Amnë`mcmM hmZr H$aUmao hmoD$; qH$~hþZm KmVH$s R>ê$.
nyd©Om§M| OmoS>co§ & AmnU{M hmo` Ym{S>co§ &
Oar Am{O eó gm§{S>co§ & aUt B`o && 197 &&
AmO Oa Vy ¶wÕmV eóË`mJ Ho$cmg, Va nyd©Om§Zr Ho$coë¶m H$sVuMm Zme hmoB©c. `mcmhr
H$maU Vy ñdV: Agerc.
qMVZ- amOH$aUmV KamUoemhr AgVo. na§naoZ§ MmcV Amcocr gÎmm hr nwT>À`m {nT>rZ§
{Q>H$dm`Mr AgVo. Ë`mgmR>r ñdmWu Z hmoVm H$mhr gm‘m{OH$ H$m`ª H$amdrM cmJVmV. Vg§ Ho$c§
Zmhr, Va KamÊ`mM§ Zmd OmV§. nyd©Om§À`m ZmdmZ§ {ZdSy>Z `oU§, ¶mcmM "nyd©Om§Mo OmoSUo' Ag§
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 87

åhUVmV.
Var AgVr H$s{V© OmB©c & OJ{M A{^emn XoB©c &
Am{U qJd{gV nmdVrc & ‘hmXmof && 198 &&
"nyd©Om§Mo OmoS>Uo' `mMm Zme Va hmoB©cM; na§Vw Vy VwP§ Oo Zmd H$‘mdc§ Amhog, VoXoIrc
g§nyZ OmB©c. OJ qZXm H$aoc, {eì`memn XoB©c. `m{edm` ‘hmXmof Vwcm emoYV `oD$Z JmR>Vrc.
O¡gr ^Vm©a|hrZ d{ZVm & CnhVr nmdo gd©Wm &
‘J V¡gr Xem Or{dVm & ñdY‘}drU && 199 &&
Á`mà‘mU§, n{V{da{hV ór gVV An‘m{ZV hmoV AgVo, Ë`mà‘mU§ VwÂ`m OrdZmMr AdñWm
Agoc. ñdY‘©hrZ OrdZ H$Xm{MV g§nÎmrg§nÞ Agc§, Var Vo gÝ‘mZZr` ZgV§.
Zm Var aUt ed gm§{S>Oo & V| Mm¡‘oat {JYt {dXm[aOo &
V¡g| ñdY‘©hrZm A{^^{dOo & ‘hmXmoft && 200 &&
AWdm, `wÕ^y‘rda Cno{jV àoVmcm Á`mà‘mUo {JYmS>o gd© ~mOyZ§ ’$mS>VmV, Ë`mà‘mUo ‘hmXmof
VwPr AdñWm H$aVrc.
qMVZ- ‘Zwî` Mm§Jcm AgVmo; na§Vw ì`gZm‘wio ~mX hmoVmo. ì`gZ Z gwQ>U§, åhUOo ‘hmXmofm§Zr
Ë`mcm Vmã`mV KoU§, Ë`mMr dmB©Q> AdñWm H$aU§. hoM nmnmM§ ’$i AgV§. Amnë`m {ZU©`mZ§
Amnc§ OrdZ ÜdñV H$aVmo.
AH$s{Vª Mm{n ^yVm{Z H$W{`î`pÝV Vo@ì``m‘² &
gå^m{dVñ` MmH$s{V©‘©aUmX{V[aÀ`Vo && 34 &&
`wÕ Z Ho$ë`m‘wio VwPr Or AnH$sVu hmoB©c, Vr dfm©Zwdfª cmoH$ gm§JV amhVrc. gä`
‘mUgmcm AnH$sVu hr ‘aUmnojm dmB©Q> AgVo.
åhUmo{Z ñdY‘© hm gm§S>grc & Var nmnm danS>m hmogrc &
Am{U Anoe V| ZdMoc & H$ënm§Vdar && 201 &&
åhUyZ Vy Oa ñdY‘© gmoS>erc, Va nmnmcm àmá hmoerc. `m{edm` An`emMm S>mJ Mma
`wJm§Mm A§V hmoB©n¶ªV OmUma Zmhr.
OmUVo{Z V§d{M {O`md| & O§d AnH$s{V© Am§Jm Z ndo &
Am{U gm§J nm§ H|${d {ZJmd| & EWmo{Z`m§ && 202 &&
AnH$sVu Omon`ªV A§Jmcm {edV Zmhr Vmon`ªVM OmUË`m ‘mUgmZ§ OJmd§. AmVm VyM gm§J
88 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

`m Y‘©`wÕmVyZ naV H$g§ {’$amd§?


Vy§ {Z‘©Ëga gX¶Vm & EWy{Z {ZKgrc H$sa ‘mKm¡Vm &
nar Vo J{V g‘ñVm§ & Z ‘Zoc ``m§ && 203 &&
ho Mhÿ§H$Sy>{Z H$d{iVrc & ~mUdar KoVrc &
VoW nmWm© Z gw{Q>Ooc & Oar H¥$nmiynU| && 204 &&
Vy ‘Ëga Q>mHy$Z, X`m`wº$ A§V:H$aUmZ§ `oWyZ {ZKyZ Omerc ho {Z{üV; na§Vw VwPr hr
ewÕ ‘mZ{gH$Vm eÌy§Zm H$er AmH$cZ hmoB©c? Ë`m§Zm ho Z nQ>Uma§ Amho. Vo Vwcm Mmahr
~mOyZ§ KoaVrc. VwÂ`mda ~mUm§Mm dfm©d H$aVrc. AOw©Zm, Ë`mdoir VwPr gwQ>H$m Ho$di H¥$nmiy
Agë`m‘wio hmoUma Zmhr.
Eogo{Zhr àmUg§H$Q>| & Oar {dnm`| nm§ {ZKUo§ KQ>o &
Var V| {O`mc| dmoIQ>| & ‘aUmhþZr && 205 &&
H$Xm{MV Aem àmUg§H$Q>mVyZ Vy H$er~er gwQ>H$m H$ê$Z Koerchr; na§Vw Vo OJU§ ‘aUmnojm
dmB©Q> Agoc.
^`mÐUmXwnaV§ ‘§ñ`Vo Ëdm§ ‘hmaWm… &
`ofm§ M Ëd§ ~hþ‘Vmo ^yËdm `mñ`{g cmKd‘² && 35 &&
Vy ^rVrZ§ {ZKyZ Jocmg, Ag§ ho ‘hmaWr ‘mZVrc. Á`m§Zm VwPm A{^‘mZ hmoVm, VoM Vwcm
VwÀN> ‘mZVrc.
Vy§ Am{UH$hr EH$ Z {dMm[agr & EW g§^«‘| Ow§Pm| Amcmgr &
Am{U gH$UdnUo§ {ZKmcmgr & ‘mJwVm Oar && 206 &&
Var VwP| V| AOw©Zm & `m d¡[a`m§ XwO©Zm§ &
H$m§ àË``m `oB©c ‘Zm & gm§J| ‘O && 207 &&
AOw©Zm, Vy AmUIr EH$m Jmoï>rMm {dMma Ho$cm Zmhrg. OodT>çm V`marZ§, CËgmhmZ§, gÝ‘mZmZ§
Vy BWo Amcmg Am{U AmVm X¶miynUo naV {’$acmg, Va Vw¶m eÌycm, XþO©Zm§Zm ho ‘ZmnmgyZ
nQ>Uma Amho H$m? VyM ‘cm gm§J.
AdmÀ`dmXm§ü ~hÿÝd{Xî`pÝV Vdm{hVm… &
{ZÝXÝVñVd gm‘϶ª VVmo Xw…IVa§ Zw {H$‘² && 36 &&
VwPo {damoYH$ VwÂ`m gm‘϶m©Mr qZXm H$aVrc, Adm©À¶ ^mfoV ~mocVrc. ¶mnojm A{YH$
Xw:IXm¶r VwÂ`mgmR>r H$m` Agoc?
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 89

ho åhUVr Jocm ao Jocm & AOw©Z Amåhm§ {~hmcm &


hm gm§J| ~moc Cacm & {ZH$m H$m`r && 208 &&
AOw©Z Amåhmcm Km~ê$Z niyZ Jocm, Ë`mcm niVm ^wB© WmoS>r Pmcr, Ago CX²Jma VwÂ`m{df`rMo
AgVrc. ho CX²Jma Mm§Jco AmhoV H$m? ‘cm gm§J.
cmoH$ gm`mg| H$ê${Z ~hþV| & d|{MVr Amnwcr Or{dV| &
nar dmT>{dVr H$sVuV| & YZwY©am && 209 &&
Vo VwO AZm`mgo§ & AZH${iV Omo{S>cr Ago &
ho§ A{ÛVr` O¡g| & JJZ Amho && 210 &&
V¡gr H$s{V© {Z…gr‘ & Vw¶m R>m`t {Zén‘ &
VwPo JwU CÎm‘ & {Vht cmoH$s§ && 211 &&
OJmV Amncr à{gÕr ìhmdr, H$sVu ìhmdr åhUyZ AOw©Zm, cmoH$ Iyn H$ï> KoVmV. doiàg§Jr
Amnco àmU IM© H$aVmV; na§Vw H$sVu dmT>dV AgVmV. Vr H$sVu Vwcm gm`mg Z H$aVm `m
¶wÕmÀ¶m ê$nmZ§ cm^cr Amho. AmH$me Á`mà‘mUo A{ÛVr¶ Amho, Ë`mà‘mUo VwPr H$sVu {Zê$n‘
Amho. VwÂ`mV Oo gX²JwU AmhoV, Vo g§nyU© OJmV CÎm‘ åhUyZ à{gÕ AmhoV.
{XJ§VrMo ^ynVr & ^mQ> hmoD${Z dmIm{UVr &
Oo Eo{H${c`m XMH$Vr & H¥$Vm§Vm{XH$ && 212 &&
XoemoXoerMo amOo ^mQ> hmoD$Z VwÂ`m JwUm§M§ dU©Z H$aVmV. Vo EoHy$Z `‘m{XH$ {X½JOhr XMH$VmV,
EdT>m VwPm YmH$ Amho.
EoH$ Eogr ‘{h‘m KZdQ> & J§Jm V¡gr MmoIQ> &
O`m XoIr OJt gw^Q> & dm§R> Omhco && 213 &&
EoH$ AOw©Zm, VwPm ‘{h‘m JhZ Amho. J§Joà‘mUo ewÕ Amho. Vmo ‘{h‘m nm{hë`mZ§Va Oo CÎm‘
`moÕo Vohr MH$sV hmoVmV, ñVãY hmoVmV.
qMVZ- `m OJmV ewÕ à{gÕr {‘iU§ H$R>rU Amho. YZdmZ Am{U amOH$s` ZoË`m§M§ dmJU§
nm{hë`mda cjmV `oV§. AOw©Z hm amOH$maUmVcm Amho; Var XoIrc ¶mMm ‘{h‘m ewÕ Amho.
ho Amü¶© Amho. YZ Am{U à{gÕr eŠ`Vmo Mm§Jë`m ‘mJm©Z§ {‘iV Zmhr. {‘imcr, Var Vr
BVam§Zm ghZ hmoV Zmhr.
V| nm¡éf VwP| AØþV & AmBH$mo{Z`m§ ho g‘ñV &
90 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Omco A{V {daº$ & Or{dV|gr && 214 &&


VwPo ‘mJrc namH«$‘ EoHy$Z, {damoYH$m§Zr OJÊ`mMr Amem gmoSy>Z {Xcr.
O¡gm qghm{M`m hm§H$m & `wJm§V hmo` ‘X‘wIm &
V¡gm H$m¡adm§ AeoIm§ & YmH$ VwPm && 215 &&
Á`mà‘mUo qghmÀ`m ZwgË`m JO©ZoZ§ ‘XmoÝ‘Îm hÎmrcm àc¶H$mi {XgVmo, Ë`mà‘mUo `m H$m¡adm§Zm
VwPm YmH$ ~gcm Amho.
O¡go nd©V dO«mV| & Zm Var gn© JéS>mV| &
V¡go AOw©Zm ho VyV| & ‘m{ZVr gXm && 216 &&
Á`mà‘mUo nd©V dO«mcm AWdm gn© JéS>m§Zm ‘mZVmo, AOw©Zm Vwcm Ë`mà‘mUo H$m¡ad Vwcm gXm
d¡ar ‘mZVmV.
V| AJmYnU OmB©c & ‘J hrZËd A§Jm `oB©c &
Oar ‘mJwVm {ZKgrc & Z Ow§PV{M && 217 &&
Am{U ho niVm§ nim| Zo{XVr & Yê${Z AdH$im H$[aVr &
Z J{UV Hw$Q>r ~mocVr & AmBH$Vm§ VwO && 218 &&
Oa Vy `wÕ Z H$aVmM {ZKyZ Jocmg, Va VwPm hm AJmYnUm, åhUOo WmoanUm OmB©c. hrZnU
`oB©c. Vy niy cmJcmg, Var ho niy XoUma ZmhrV. Yê$Z ’${OVr H$aVrc. VwÂ`m Vm|S>mda VwPr
qZXm H$aVrc, {eì`m XoVrc. {deof åhUOo, Vy EoH$V AgVmZm ho gd© hmoB©c. AWm©V, nmR>r‘mJo
Z ~mocVm VwÂ`m g‘moa ~mocVrc.
‘J Vo doit {h`| ’w$Q>md| & AmVm§ cmR>onUo§ H$m§ Z Ow§Pmd| &
h| qOVc| Var ^moJmd| & ‘hrVi && 219 &&
‘J Ë`m doiog VwP§ öX` {dXrU© hmoB©c. Ë`mnojm AmO ñdm{^‘mZmZ§, em¡`m©Z§ H$m cTy> Z`o?
`m§Zm qOH$c§g, Va g§nyU© n¥ÏdrM§ amÁ` ^moJm`cm {‘ioc.
hVmo dm àmßñ`{g ñdJª {OËdm dm ^moú`go ‘hr‘² &
Vñ‘mXw{Îmð> H$m¡ÝVo` `wÕm` H¥$V{Zü`… && 37 &&
ho AOw©Zm, `wÕmV ‘macm Jocmg Va ñdJm©Mr àmár hmoB©c, qOH$cmg Va n¥ÏdrMm Cn^moJ KoVm
`oB©c, åhUyZ Vy ¶wÕmMm {Zü` H$ê$Z D$R>!
Zm Var aUt EW & Ow§PVm§ do§Mc| Or{dV &
Var ñdJ©gwI AZH${iV & nmdgrc && 220 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 91

åhUmo{Z `o Jmoï>r & {dMma Z H$ar {H$arQ>r &


AmVm§ YZwî` KoD${Z CR>t & Ow§P doJt && 221 &&
AWdm, aUm§JUmV `wÕ H$aVmZm àmU H$m‘mcm Amco, Va ghOVoZ§ ñdJ©gwI àmá hmoB©c.
åhUyZ AOw©Zm, `wÕm{df`r ’$ma {dMma H$ê$ ZH$mog. AmVm YZwî` Ko, D$R>, `wÕmcm àma§^ H$a.
XoI| ñdY‘© hm AmMaVm§ & Xmof Zmeo AgVm &
VwO ^«m§{V ho H$dU {MÎmm & nmVH$mMr && 222 &&
Ag§ nmhm, H$s ñdY‘m©M§ AmMaU H$arV AgVm Agcoco Xmof OmVmV. `m ¶wÕm‘wio nmn
hmoB©c, hr ^«m§Vr VwÂ`mV H$moRy>Z Amcr; qH$dm Y‘m©MaU H$aVmZm nmn cmJV§, hr H$moUVr ^«m§Vr
VwÂ`m {MÎmmV Amcr?
gm§J| ßcd|{M H$m` ~w{S>Oo & H$m§ ‘mJu OmVm§ AmS>{iOo &
nar {dnm`| Mmcm| Zo{UOo & Var V|hr KS>o && 223 &&
AOw©Zm gm§J, ZmdoV AgVmZm H$moUr ~wS>c§ H$m? qH$dm Mm§Jë¶m añË`mZ§ OmV AgVm H$moUr
AS>Iioc H$m? EImÚmcm ì`dpñWV MmcVm `oV Zgoc, Va Vohr KSy> eH$V§.
A‘¥V| Var{M ‘[aOo & Oar {df|gt go{dOo &
V¡gm ñdY‘v Xmof nm{dOo & hoVwH$nU| && 224 &&
{dfmgh A‘¥VmM§ godZ Ho$c§, Va ‘aU eŠ` Amho. Ho$di A‘¥VmZ§ ‘aU `oUma Zmhr.
ñdY‘m©MaUmZ§ {Z{üV nmn cmJV Zmhr; na§Vw hoVynyd©H$, gH$m‘^mdZoZ§, ’$coÀN>oZ§ Oa AmMaU
Ho$c§, Va nmn cmJV§.
åhUmo{Z¶m§ nmWm© & hoVw gm§Sy>{Z gd©Wm &
VwO jmÌd¥Îmr Ow§PVm§ & nmn Zmht && 225 &&
åhUyZ AOw©Zm, gd© ’$cmem gmoSy>Z, j{̶ Y‘m©à‘mUo `wÕ H$a. Vwcm nmn cmJUma Zmhr.
gwIXw…Io g‘o H¥$Ëdm cm^mcm^m¡ O`mO`m¡ &
VVmo `wÕm` `wÁ`ñd Z¡d§ nmn‘dmßñ`{g && 38 &&
gwI-Xw…I, cm^-hmZr, O`-namO` `m§Zm g‘mZ ‘mZyZ `wÕmgmR>r V`ma hmo. AemàH$mao Oa
`wÕ Ho$c§g, Va Vwcm nmn cmJUma Zmhr.
gwIt g§Vmofm Z `md| & Xw…It {dfmXm Z ^Omd| &
Am{U cm^mcm^ Z Yamdo& ‘Zm‘mOr && 226 &&
92 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

gwImÀ`m doir g§Vmof ‘mZy Z`o. Xw…ImV IoX`wº$ hmoD$ Z`o. cm^ Am{U hmZr `m§Zm Amnë`m
‘ZmV ñWmZ XoD$ Z`o.
EW {dO`nU hmoB©c & H$s¨ gd©Wm Xoh OmB©c &
ho§ AmYt{M H$m§ht nwT>rc & qMVmdo Zm && 227 &&
`m ¶wÕmV Amnë`mcm {dO`hr {‘ioc; AWdm Amncm Xoh Zï> hmoB©c. `m nwT>À`m Jmoï>r
AJmoXaM {dMmamV KoD$ Z`oV. AWm©V, H$V©ì`H$‘© H$amd§.
AmnU`m§ C{MVm & ñdY‘o© amhmQ>Vm§ &
Oo§ nmdo V| {Zdm§Vm & gmhmo{Z Omd| && 228 &&
Eogo`m ‘Z| hmoAmd| & Var Xmof Z KS>o ñd^md| &
åhUmo{Z AmVm§ Ow§Pmdo§ & {Z^«m§V Vwdm§ && 229 &&
Amnë`mgmR>r `mo½` ’$º$ ñdY‘m©MaU Amho. ho AmMaU H$arV AgVm, Oo gwI-Xw…Im{X àmá
hmoVrc, Vo gd© VH«$ma Z H$aVm ghZ H$amdo. Aer ‘mZ{gH$ AdñWm Agoc, Va ñdm^m{dH$,
ghO nmn hmoUma Zmhr, åhUyZ Vy AmVm {ZqüV hmo Am{U `wÕ H$a.
Efm Vo@{^{hVm gmL²>»`o ~w{Õ¶m}Jo pËd‘m§ l¥Uw &
~wÕçm `wº$mo ``m nmW© H$‘©~ÝY§ àhmñ`{g && 39 &&
¶mà‘mUo Vwcm kmZ‘mJ© gm§{JVcm. AmVm {ZîH$m‘ H$‘©`moJ gm§JVmo, Vmo Vy EoH$. `m ~wÕrZ§ `wº$
Agm Vy H$‘©~§Ymcm VmoS>erc.
ho gm§»`pñW{V ‘wHw${iV & gm§{JVcr VwO EW &
AmVm§ ~w{Õ`moJ {Z{üV & AdYmat nm§ && 230 &&
AmVmn¶ªV Vwcm kmZ‘mJm©À¶m AdñWm g§{já ê$nmZ§ gm§{JVë¶m. ¶mZ§Va {ZîH$m‘ H$‘©`moJ-
Á`m `moJo `m kmZ AdñWm àmá hmoVmV-Vmo EoH$.
qMVZ- gm§»`¶moJ Am{U ~w{Õ`moJ `m eãXm§V ^«‘ {Z‘m©U hmoD$ Z`o, åhUyZ ‘mCctZr
gm§»`pñWVr Am{U ~w{Õ`moJ Ago eãXà`moJ Ho$co AmhoV. kmZmdñWm Am{U kmZàmárMm ‘mJ©,
Omo {ZîH$m‘ H$‘©`moJ Amho, ^JdmZ lrH¥$îUmcm H$‘©Ë`mJ ‘mÝ` Zmhr. hm {df` {dñVmamZ§ Amcm
Amho.
O`m ~w{Õ `wº$m & Om{c`m nmWm© &
H$‘©~§Y gd©Wm & ~mYy§ Z ndo && 231 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 93

O¡g| dO«H$dM coBOo & ‘J eóm§Mm dfm©d gm{hOo &


nar O¡V|gt C[aOo & AM§w{~V && 232 &&
AOw©Zm, "O¶m' åhUOo {ZîH$m‘, AWm©V ¶m ~wÕrZ§ ¶wº$ Pmë¶mda H$‘©~§Y ‘wirM ~mYUma
Zmhr. Á`mà‘mUo dO«H$dM, åhUOo ‘O~yV {McIV KmVc§, Va eóm§Mm dfm©d ghZ H$aVm
`oVmo. BOm Z Pmë`m‘wio AmnU qOH$Ê`mgmR>r A~m{YV AgVmo. AWm©V, OI‘a{hV eara
Agë`m‘wio A~m{YV AgVmo.
Zohm{^H«$‘Zmemo@pñV àË`dm`mo Z {dÚVo &
ñdën‘ß`ñ` Y‘©ñ` Ìm`Vo ‘hVmo ^`mV² && 40 &&
`m {ZîH$m‘ H$‘©`moJmV Ama§^ Ho$coë`m H$‘m©Mm Zme hmoV Zmhr. `mV Xmof AWdm {d¿Z `oV
ZmhrV. `m Y‘m©M§ WmoS§> Oar AmMaU KS>c§, Var Vo ‘moR>çm ^`mnmgyZ Amnc§ ajU H$aV§.
qMVZ- A{^H«$‘ åhUOo Ama§^. AWm©V, {ZîH$m‘ H$‘©`moJmMm Ama§^. Aën à‘mUmV Oar
{ZîH$m‘ H$‘© KS>c§, Var Ë`mMm Zme hmoV Zmhr. AY©dQ> R>odcoc§ H$m‘, amÌ g§në`mZ§Va Xwgè`m
{Xder nwÝhm gwê$ H$aVm `oV§. Pmcoc§ H$m‘ Zï> hmoV Zmhr. nwÊ` Zï> hmoV Zmhr. hm {df` ghmì`m
AÜ`m`m§Vr {dñVmanyd©H$ Amcm Amho.
V¡g| Am{hH$ Var Z Zeo & Am{U ‘moj Vmo Cacm Ago &
OoW nydm©ZwH«$‘ {Xgo & MmoImiV && 233 &&
{McIV KmVcocm ‘Zwî` Ogm AmVyZ gwa{jV AgVmo, Ë`mà‘mUo `m OJmVrc ^moJ Zme
nmdV ZmhrV. ‘moj hm Va amIyZ R>odcocm Amho. nydm©ZwH«$‘, AWm©V {ZîH$m‘ H$‘m©V kmZ`moJ
ewÕ ñdê$nmV {XgVmo.
qMVZ- {ZîH$m‘ H$‘© hoM ‘w»` H$‘© Amho. `m `moJmM§ AmMaU H$arV AgVm, VmoM
‘mJ© kmZ`moJmn`ªV OmVmo. "‘moj Vmo Cacm Ago', åhUOo ‘mojmgmR>r ñdV§Ì gmYZm H$aÊ`mMr
Amdí`H$Vm Zmhr. Eo{hH$ Am{U ‘moj XmoÝhrcm H$maU {ZîH$m‘ H$‘©`moJ Amho. ¶mcmM nydm©ZwH«$‘
åhUVmV. `mM§ ñnï>rH$aU nwT>À`m Amoì`m§V Amho.
H$‘m©Yma| amhm{Q>Oo & nar H$‘©’$im Z {Zar{jOo &
O¡gm ‘§Ìk Z ~{YOo & ^yV~mYm && 234 &&
{V`mnar Oo gw~w{Õ & Amnw Om{c¶m {Zad{Y &
hm AgVm{M Cnm{Y & AmH$iy§ Z gHo$ && 235 &&
H$‘m©da AmYm[aV OrdZ Agmd§; na§Vw H$‘©’$imda cj R>ody Z`o. H$‘©’$i {‘imc§ H$m,
94 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

{‘ioc H$m, Vo nmhÿ Z`o. Á`mà‘mUo ‘§Ìkmcm ^yV~mYm hmoV Zmhr, Ë`mà‘mUo {ZîH$m‘ H$‘©
H$aÊ`mMr nyU© gw~wÕr àmá Pmcr, Va g§gm[aH$ CnmYr Agcr, Var Ë`mcm Vr ~mYV Zmhr.
OoW Z g§Mao nwÊ`nmn & O| gyú‘ A{V {ZîH§$n &
JwUÌ`m{X con & Z cJVr OoW && 236 &&
AOw©Zm Vo nwÊ`de| & Oar Aën{M öX`t ~w{Õ àH$meo &
Var Aeofhr Zmeo & g§gma^` && 237 &&
Á`m ~wÕrV nwÊ` Am{U nmn `m§Mm {eaH$md hmoV Zmhr, Or AË`§V gyú‘ d pñWa Amho. gÎd,
aO, V‘ `m§Mm con {Ocm cmJV Zmhr. AOw©Zm, Aer gX²~wÕr nwÊ`mB©Z§ WmoS>r Oar öX¶mV àH$Q>
Pmcr, Var g‘ñV g§gma^¶ Zï> hmoV§.
qMVZ- ¶m Amoì`m A{Ve` JhZ AmhoV. gyú‘ ~wÕr åhUOo gyú‘ VÎdmcm J«hU H$aUmar
~wÕr. VÎdmM§ dU©Z "gyú‘ËdmVX{dko`‘²' (JrVm = 13-55) Ag§ Amho. VÎd gyú‘ Agë`m‘wio
A{dko¶ Amho. kmZr hm VÎdXeu AgVmo. pñWa åhUOoM pñWVàk. Á`mMr ~wÕr gyú‘ VÎdmda
pñWa Amho, Aer ~wÕr öX¶mV àH$Q> ìhmdr. h[anmR>mV `mcm ~wÕrM§ d¡^d Ag§ ‘mCcr
åhUVmV.
ì`dgm`mpË‘H$m ~w{ÕaoHo$h Hw$éZÝXZ &
~hþemIm øZÝVmü ~wÕ`mo@ì`dgm{`Zm‘² && 41 &&
AܶmË‘mV à¶ËZ H$aUmar d g‘{n©V EH$M ~wÕr Amho. A{Z{üV AgUmao Oo AmhoV, ˶m§Mr
~wÕr AZ§V ^oXm§Zr ¶wº$ AgVo.
O¡gr XrnH${iH$m YmHw$Q>r & nar ~hþ VoOmV| àH$Q>r &
V¡gr gX²~w{Õ ho W|Hw$Q>r & åhUm| Z`o && 238 &&
{Xì¶mMr Á¶moV AmH$mamZ§ chmZ Agcr, Var Vr ‘moR>çm àH$memcm àgdVo. Ë`mà‘mUo
gX²~wÕrcm chmZ åhUy Z`o. gyú‘ VÎdmcm J«hU H$aUmar gw~wÕr hr chmZ ZgVo.
nmWm© ~hþVt nar & ho Ano{jOo {dMmaeyat &
Oo Xwc©^ MamMat & gÛmgZm && 239 &&
AOw©Zm, Oo {dMmaeya AmhoV, Vo `m gX²~wÕrMr Anojm H$aVmV. hr {‘imdr åhUyZ AZoH$
àH$maMo à`ËZ; qH$~hþZm gmYZm H$aVmV. `m MamMamV hr gX²dmgZm Xwc©^ Amho.>
qMVZ- eãXmVrc JhZVm J«hU H$aU§ A{YH$ ‘hÎdmM§ Amho. gX²~wÕr Am{U gX²dmgZm `m
eãXm§Mm ÜdZr Amnë`m H$mZmda AmXiVmo; na§Vw ¶m§Mm `WmW© AW© öX¶mV àH$m{eV hmoV Zmhr.
"gX²~wÕr WoHw$Q>r åhUmo Z`o' Am{U "Xwc©^ MamMar & gX²dmgZm' `mVc§ A§Va H$im`cm hd§.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 95

gX²~wÕr AmnU ‘mJo nm{hcr. gX²^mdZm åhUOo gX²^md, na‘mWm©Vrc ‘w»` gmYZ, Á`mZ§ Xod
de hmoVmo Vmo åhUOo ^md. ^md ewÕ hdm. {ZîH$m‘Vocm "gX²^md' åhUVmV. gyú‘ VÎd nmhUmar
~wÕr Am{U {ZîH$m‘ ^md hmM Iam na‘mW© Amho.
Am{UH$mgm[aIm ~hþdg & O¡gm Z OmoS>o n[ag &
H$m§ A‘¥VmMm coe & X¡dJwU| && 240 &&
V¡gr Xwc©^ Oo gX²~w{Õ & {O`o na‘mË‘m{M Ad{Y &
O¡gm J§Jogr CX{Y & {Za§Va && 241 &&
V¡g| B©œamdm§Mw{Z H$m§hr§ & {O`o Am{UH$ cmUr Zmht &
Vo EH${M ~w{Õ nmht & AOw©Zm OJt && 242 &&
gm‘mÝ` nXmW© Ogo ghO CncãY hmoVmV, Vgm cmoI§S>mM§ gmoZ§ H$aUmam n[ag {‘iV Zmhr
qH$dm A‘¥VmMm W|~ ‘moR>çm ^m½¶mZ§ {‘iVmo. ˶mà‘mUo na‘mË‘mM {OM§ A§{V‘ Ü`o` Amho, Aer
gX²~wÕr Xwc©^ Amho. Á`mà‘mUo J§Jocm g‘wÐm{edm¶ H$moUVmhr n`m©` Zmhr, Ë`mà‘mUo {Ocm
B©œam{edm` AÝ` Aml`ñWmZ Zmhr, AOw©Zm! Vr `m OJmV EH$‘od gX²~wÕr Amho Ag§ OmU.
`oa Vo Xw‘©Vr & Oo ~hþYm Ago {dH$aVr &
VoW {Za§Va a‘Vr & A{ddo{H$`o && 243 &&
åhUmo{Z V`m nmWm© & ñdJ© g§gma ZaH$mdñWm &
AmË‘gwI gd©Wm & Ñï> Zmht && 244 &&
BVa Á`m Xw‘©Vr AmhoV, Ë`m {df`m‘Ü`o AZoH$ àH$mao {dIwaVmV. AWm©V, {df¶mH$Sy>Z
{dH$ma{dc¶m OmVmV. Oo A{dMmar AmhoV, Vo Xþ~w©ÕrV AI§S> a‘‘mU hmoVmV. åhUyZM AOw©Zm,
˶m§Zm ñdJ©, g§gma, ZaH$ ¶m AdñWm àmá hmoVmV. AmË‘gwImM§ Va ¶m§Zm Xe©ZM hmoV Zmhr.
`m{‘‘m§ nwpînVm§ dmM§ àdXÝË`{dn{üV… &
doXdmXaVm… nmW© ZmÝ`XñVr{V dm{XZ… && 42 &&
AOw©Zm, Ac§H$ma`wº$ dmUrZ§ JmoS> ~mocVmV. "doXdmXaVm:' åhUOo doXm§M§ VmËn`© Z OmUVm
Ho$di dmX H$aÊ`mV aV AgUmao, H$‘m©{edm` H$mhrhr Zmhr. ñdJ©^moJ hoM gwI Amho, Ag§
gm§JVmV. VmËn¶©, Ho$di H$‘©à{VnmXZ H$aVmV. ^moJmcm àmYmÝ` XoVmV, dmUr nwîn¶wº$ d¥jmà‘mUo
~hacocr AgVo, EoH$Umao ‘mo{hV hmoVmV. ‘mCcr AmUIr gwc^nUo gm§JVmV.
doXmYma| ~mocVr & Ho$di H$‘© à{V{ð>Vr &
nar H$‘©’$it Amgº$s & Yê${Z`m§ && 245 &&
96 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

åhUVr g§gmat OpÝ‘Oo & `km{XH$ H$‘© H$sOo &


‘J ñdJ©gwI ^mo{JOo & ‘Zmoha && 246 &&
{gÕm§V ‘m§S>VmZm doXdmŠ`m§Mm AmYma KoD$Z ~mocVmV. H$‘©’$imMr Amgº$s ‘ZmV R>odyZ,
Ho$di H$‘m©M§ à{VnmXZ H$aVmV. `m OJmV OÝ‘md§, `km{XH$ H$‘© H$amd§, ‘Zmoha AgUmè¶m
ñdJ©gwImMm Cn^moJ ¿`mdm, Ag§ gm§JVmV.
EW ho§dm§My{Z H$m§hr§ & Am{UH$ gd©Wm gwI{M Zmht &
Eog| AOw©Zm ~mocVr nmhr§ & Xw~w©{Õ Vo && 247 &&
Ag§ nmhm AOw©Zm, `m OJmV ñdJ©gwIm{edm` Xwga§ H$mhrM Mm§Jc§ Zmhr. gd©Vmonar EH$ gwI
Amho, Ag§ Vo Xw~w©Õr`wº$ AgUmao ~mocVmV.
H$m‘mË‘mZ… ñdJ©nam OÝ‘H$‘©’$càXm‘² &
{H«$`m{deof~hþcm§ ^moJ¡œ`©JqV à{V && 43 &&
ñdJm©À¶m ‘mJ§ cmJcoco H$m‘r, ^moJ d Eoœ¶© ¶mÀ¶m àmárH$[aVm AZoH$ {deof {H«$¶m§M§
à{VnmXZ Ho$coc§ Amho, Ag§ H$‘© H$aʶmg gm§JVmV; Á¶mV OÝ‘m{XH$ Xþ:ImMm A§V^m©d Amho.

XoI| H$m‘ZmA{^^yV & hmoD${Z H$‘] AmMaV &


Vo Ho$di ^moJt {MÎm & XoD${Z`m§ && 248 &&
{H«$`m{deof§o ~hþV| & Z cmo{nVr {dYrVo§ &
{ZnwU hmoD${Z Y‘m©Vo§ & AZw{ð>Vr && 249 &&
Ag§ nmhm, Á`m§M§ {MÎm Ho$di ^moJmV AgV§, VoM H$m‘ZoZ§ ào[aV hmoD$Z H$‘m©M§ AmMaU
H$aVmV. AmMaU H$arV AgVm H$moUË`mhr {dYrMm cmon hmoD$ XoV ZmhrV. {ZîUmV hmoD$Z AZoH$
àH$maM§ Y‘m©Zwð>mZ H$aVmV.
^moJ¡œ`©àgº$mZm§ V`mnöVMoVgm‘² &
ì`dgm`mpË‘H$m ~w{Õ… g‘mYm¡ Z {dYr`Vo && 44 &&
^moJ, Eoœ¶© `m§V Jw§Vcoë`m, ‘Ywa dmUrV Á`m§Mr ~wÕr AS>H$cocr Amho Aem§À`m A§V…H$aUmV
{ZîH$m‘ H$‘m©{df`r ~wÕr CËnÞ hmoV Zmhr. ^moJmV a‘coë`m§Zm AmË‘VÎd{df`H$ OmJ¥Vr ZgVo.
qMVZ- Cnamoº$ VrZ ûcmoH$m§V Xþ~w©ÕrM§ dU©Z Amho. ^moJ Am{U Eoœ¶© `m§gh ñdJ©gwI `m§V
a‘‘mU hmoUmè¶m§Mr gw~wÕrcm H$maU AgUmè¶m {ZîH$m‘ H$‘©`moJmda lÕm ZgVo. Y‘m©V {ZîUmV
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 97

AmhoV; na§Vw ñdJ©^moJ, Eo{hH$^moJ, g§nÎmr `m§H$[aVmM Vo Y‘m©MaU H$aVmV. ‘mCcr åhUVmV,
AmMaU CÎm‘ Amho; na§Vw ^moJmV {MÎm AgV§. nwT>o Ñï>m§Vmgh nmhm.
nar EH${M Hw$S|> H$[aVr & Oo ñdJ©H$m‘ ‘Zt Y[aVr &
`knwéfm MwH$Vr & ^moº$m Omo && 250 &&
na§Vw Vo EH$M dmB©Q> H$aVmV; ñdJ©^moJ ‘ZmV AmUVmV. `knwéf åhUOo ì`mnH$ AgUmam
B©œa Omo `k^moº$m Amho, Ë`mcm MwH$VmV. AWm©V, ˶mcm gmoSy>Z XoVmV.
O¡gm H$ny©amMm am{e H$sOo & ‘J A{¾ cmD${Z XrOo &
H$m§ {‘ï>mÞt g§Ma{dOo & H$miHy$Q && 251 &&
X¡d| A‘¥VHw§$^ OmoS>cm & Vmo nm`| hmUmo{Z Cc§{S>cm &
V¡gm Zm{gVr Y‘© {ZnOcm & hoVwH$nUo§ && 252 &&
AJmoXa H$mnwamMm T>rJ H$am`Mm, ‘J AmnUM Ë`mcm AmJ cmdm`Mr {H§$dm JmoS> OodUmV
Ohmc {df {‘gim`M§. "OmoS>cm' `m {H«$`mnXmV à`ËZ AmhoV. ^m½` Am{U à`ËZmZ§ {‘idcocm
A‘¥VHw§$^ cmW ‘mê$Z nmcWm H$amdm, Ë`mà‘mUo g§nyU© Y‘m©Zwð>mZ gH$m‘Vo‘wio Zï> H$aVmV.
gm`mg| nwÊ` A{O©Oo & ‘J g§gma H$m§ Ano{jOo &
nar ZoUVr Vo H$m` H$sOo & Aàmá XoIo && 253 &&
‘moR>çm H$ï>mZ§ nwÊ` AO©Z H$am`M§, ˶m nwÊ`mVyZ g§gmamMr Anojm H$m H$am`Mr? ho cmoH$m§Zm
H$iV Zmhr, H$m` H$amd§? ho Aàmá Amho.
qMVZ- g‘mOmVrc Oo A{Ve` g‚mZ, Y‘©{ZîUmV AmhoV, Ë`m§À`m{df`rM§ ^JdmZ
lrH¥$îUmM§ ~mocU§ Amho. ‘mCcr Vo Zo‘Ho$ Hw$R>§ MwH$VmV Vo Amnë`mcm gm§JVmV. ‘mCctZr
Aem§Zm "Aàmá' åhQ>c§ Amho. gX²~wÕr Á`m§Zm {‘imcr Zmhr, Vo "Aàmá.' Vgm hm ì`§JmË‘H$
eãX Amho. Pm|~cm nm{hOo; na§Vw eãX gm¡å` Agë`mZ§ ~è`mM {ZîUmV cmoH$m§Zm H$iV Zmhr.
AWm©V, cj OmV Zmhr. CÎm‘ Y‘m©Zwð>mZ H$ê$Z "XwX©¡dr' AmhoV, Ag§ g‘Omd§. Vgm EdT>mM
^md Amho, Ag§ Zmhr. ‘ZZ H$aUmè`m§Zm AmUIr ‘moR>§ {dœ {XgV§.
O¡gr am§YdUr aggmo` {ZH$s & H$ê${Z`m§ ‘moc| {dH$s &
V¡gm ^moJmgmR>t A{ddoH$s & Ym{S>Vr Y‘© && 254 &&
åhUmo{Z ho nmWm© & Xw~w©{Õ XoI gd©Wm &
V`m§ doXdmXaVm§ & ‘Zt dgo && 255 &&
Á`mà‘mU§ gwJaU órZ§ CÎm‘ ñd`§nmH$ H$ê$Z n¡em§gmR>r {dHy$Z Q>mH$mdm, Ë`mà‘mUo A{dMmar
98 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

‘mUg§ ^moJmgmR>r Y‘© ’w$H$Q> KmcdVmV. åhUyZ AOw©Zm, hr nyU©nUo Xw~w©Õr AmhoV. Ho$di
doXdmŠ`mV Oo ’$im{df`r gm§{JVco Amho, Ë`mV a‘Umao AmhoV. Ë`m§À`m ‘ZmV ñdJ©^moJ AgVmo,
Ag§ OmU. `mo½` Y‘m©MaUmM§ `mo½` ’$i {‘imd§, hr ^mdZm H¥$noZ§ ^acocr Amho. Vr {‘iV
Zmhr, åhUyZ ho amJmdU§ Amho. AWm©Mm `mo½` {d{Z`moJ H$amdm, hrM ‘mCctMr BÀN>m AgVo.
Ì¡JwÊ`{df`m doXm {ZñÌ¡¡JwÊ`mo ^dmOw©Z &
{ZÛ©ÝÛmo {ZË`gÎdñWmo {Z`m}Jjo‘ AmË‘dmZ² && 45 &&
AOw©Zm, doX ho {ÌJwUmË‘H$ àn§MmM§ à{VnmXZ H$aUmao AmhoV. gd© à{VnmXZ H$aU§ hrM
doXm§Mr loð>Vm Amho. Vy ‘mÌ JwUmVrV hmo. Û§Û åhUOo gwI-Xw…IerVmoîUm{X. Vy `m§nmgyZ {d‘wº$
hmo. `moJjo‘ åhUOo Oo àmá Zmhr Ë`mMm `moJ, jo‘ åhUOo Oo {‘imc§ Ë`mM§ ajU. Vy `moJjo‘mMr
H$miOr H$ê$ ZH$mog. {ZË` gÎdñW hmoD$Z AmË‘{Zð> hmo.
{Vht JwUt Amd¥V & ho doX OmU {Z^«m§V &
åhUmo{Z Cn{ZfXm{X g‘ñV & gmpÎdH$ Vo && 256 &&
`oa aOV‘mË‘H$ & OoW {Zê${nOo H$‘m©{XH$ &
Oo Ho$di ñdJ©gyMH$ & YZwY©am && 257 &&
YZwY©am, doX ho VrZ JwUm§Zr ¶wº$ AmhoV. Cn{ZfX§ Oo doXmMo A§{V‘ ^mJ AmhoV, Ë`m§Zm
Vy gÎdJwU`wº$ g‘O. BVa aOV‘mË‘H$ AmhoV. {OW§ H$‘m©M§ à{VnmXZ Amho, Á`mV Ho$di
ñdJ©gyMH$Vm Amho.
åhUmo{Z Vy§ OmU & ho gwIXw…ImgrM H$maU &
EW PU| A§V:H$aU & [aKm| Xogr && 258 &&
Vy§ JwUÌ`mV| Aìhoat & ‘r ‘mP| h| Z H$at &
EH$ AmË‘gwI A§Vat & {dg§~ PUt && 259 &&
doX ho ñdJ©, ^moJ à{VnmXZ H$aUmao AmhoV, åhUyZ Vo gwI-Xw…Imcmhr H$maU AmhoV, Ag§
OmU. AOw©Zm, H$Xm{MV VwP§ ‘Z ¶mV {eaoc. Vg§ hmoD$ XoD$ ZH$mog. Vy {VÝhr JwUm§Mm Ë`mJ H$a.
‘r Am{U ‘mPonU Yê$ ZH$mog. ho gd© H$arV AgVm A§V…H$aUmV AmË‘gwImcm {dgê$ ZH$mog.
`mdmZW© CXnmZo gd©V… gåßcwVmoXHo$ &
VmdmÝgd}fw doXofw ~«m÷Uñ` {dOmZV… && 46 &&
VcmdmV gd©Ì nmUrM nmUr Amho. Amnë`mcm OodT>r VhmZ Agoc, VodT>§M ¿`md§. Ë`mà‘mUo
doX gd©k Amho. Ë`mV g§nyU© kmZ Amho. kmZr g§nyU© {dMma H$ê$Z, OodT>r Amdí¶H$Vm Amho
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 99

VodT>§M KoVmo.
Oar doX| ~hþV ~mo{cco§ & {d{dY ^oX gy{Mco &
Vèhr AmnU {hV Amnwc| & V|{M Kono && 260 &&
O¡gm àJQ>{c`m J^ñVr & Aeofhr ‘mJ© {XgVr &
Var VoVwcohr H$m` Mm{cOVr & gm§J| ‘O && 261 &&
doXm§‘Ü`o nwîH$i Jmoï>r gm§{JVë`m AmhoV. AZoH$ n`m©` gwM{dco AmhoV. Amnc§ {hV Á¶mV
Amho, VodT>§M ¿¶md§. Á¶mà‘mUo gy¶m}X¶ Pmë¶mZ§Va gd© ‘mJ© EH$mM doir {XgVmV, åhUyZ H$m`
gd© ‘mJmªZr Om`M§ AgV§ H$m? VyM ‘cm gm§J.
H$m§ CXH$‘` gH$i & Oèhr Omhc| Ago ‘hrVi &
Var AmnU Kono Ho$di & AmVuMOmoJ| && 262 &&
V¡go kmZr Oo hmoVr & Vo doXmWm©V| {dd[aVr &
‘J Ano{jV V| ñdrH$m[aVr & emœV O| && 263 &&
g§nyU© n¥Ïdr Oc‘` Pmcocr Agcr, Var AmnU Amnë¶m JaOonwaV§M nmUr KoVmo. Ë`mà‘mUo
kmZr ‘mUg§ g§nyU© doXmWm©Mm {dMma H$aVmV. Ë`mV Oo emœV Amho, Ano{jV Amho Ë`mMm
ñdrH$ma H$aVmV.
H$‘©Ê`odm{YH$mañVo ‘m ’$cofw H$XmMZ &
‘m H$‘©’$choVw^y©‘m© Vo g“mo@ñËdH$‘©{U && 47 &&
H$‘© H$aÊ`mVM VwPm A{YH$ma Amho. H$‘©’$imMr Vy BÀN>m H$ê$ ZH$mog. H$‘©’$cmoËnÎmrcm
hoVy hmoD$ ZH$mog. H$‘© Z H$aÊ`mV VwPr Amgº$s Zgmdr.
åhUmo{Z AmBH|$ nmWm© & `m{Mnar nmhVm§ &
VwO C{MV hmo` AmVm§ & ñdH$‘© ho§ && 264 &&
åhUyZ AOw©Zm Vy EoH$, VwÂ`m {hVmÀ`m Ñï>rZ§ nm{hc§ AgVm, VwÂ`m dmQ>çmcm Amcoc§ H$‘©
hoM C{MV Amho. `wÕ hoM ñdH$‘©$Amho. VoM Ho$c§ nm{hOo.
Amåht g‘ñVhr {dMm[aco§ & V§d Eog|{M ho ‘Zm Amco§ &
Oo Z gm§{S>Oo Vwdm§ Amnwc| & {d{hV H$‘© && 265 &&
Amåhr gd©àH$mao {dMma Ho$cm, Voìhm Am‘À`m ‘ZmV hoM Amc§, Vy H$V©ì`H$‘© gmoSy> Z`og.
VwP§ ho {d{hV H$‘© Amho.
100 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

nar H$‘©’$it Amg Z H$amdr & Am{U AH$‘v g§JVr Z ìhmdr &
ho gpËH«$`m{M AmMamdr & hoVy{dU && 266 &&
H$‘© H$arV AgVm H$‘©’$imMr Amem H$ê$ ZH$mog. H$‘© Z H$aÊ`mV VwPr àd¥Îmr Zgmdr.
’$im{edm` gËH$‘m©M§ AmMaU H$amd§. hoM VwÂ`mgmR>r CÎm‘ Amho.
qMVZ- ícmoH$mV Mma g§Xoe AmhoV. 1) ‘mUgmcm H$‘© H$aÊ`mMm A{YH$ma Amho. 2)
H$‘©’$imV A{YH$ma Zmhr. 3) ’$imMm hoVy ‘ZmV Zgmdm. 4) H$‘© Z H$aÊ`mV ‘mUgmMr àd¥Îmr
Zgmdr.
`moJñW… Hw$é H$‘m©{U g“§ Ë`³Ëdm YZÄO` &
{gÕç{gÕçmo: g‘mo ^yËdm g‘Ëd§ `moJ CÀ`Vo && 48 &&
AOw©Zm, `moJñW: åhUOo `moJmV pñWV AgU§. AWm©V, H$‘©`moJmV pñWa hmoD$Z, ’$imMr
Amem gmoSy>Z, H$‘© nyU© hmoB©c AWdm Z hmoB©c ¶mMm {dMma Z H$aVm, ‘ZmMm g‘Vmoc R>odyZ H$‘©
H$a; H$maU g‘ËdmcmM `moJ åhUVmV.
Vy§ `moJ`wº$ hmoC{Z & ’$imMm g§J Q>mHw$Zr &
‘J AOw©Zm {MÎm XoC{Z & H$at H$‘] && 267 &&
AOw©Zm, {ZîH$m‘ H$‘©`moJ`wº$ hmoD$Z, H$‘©’$imMr BÀN>m gmoSy>Z ‘J nyU© {MÎm XoD$Z H$‘© H$a.
nar AmX[ac| H$‘© X¡d| & Oar g‘márV| nmdo &
Var {deofo§ VoW Vmofmd| & h|hr ZH$mo && 268 &&
H$s¨ {Z{‘Îmo§ H$moUo§ EH|$ & V| {gÕr Z dMVm§{M R>mHo$ &
Var VoqWMo{Z An[aVmoIo§ & jmo^md| Zm && 269 &&
na§Vw àma§^ Ho$coc§ H$‘© Oa X¡d`moJmZ§ {gÕrcm Joc§, Va {VWo {deof AmZ§X ‘mZmdm, Ag§ ZH$mo
qH$dm H$mhr {deof H$maUm‘wio Vo H$‘© nyU© Z hmoVm AY©dQ> am{hc§, Va Ag§VmofmZ§ jwãY hmoD$ Z`o.
AmMaVm§ {gÕr Joco§ & Var H$mOm{M H$sa Amc| &
nar R>oc`mhr gJwU Omhc| & Eog|{M ‘mZt && 270 &&
XoI| OoVwcmc§o H$‘© {ZnOo & VoVwco§ Am{Xnwéft g‘{n©Oo &
Var n[anyU© ghO| & Omhco§ OmUo§ && 271 &&
ñdH$‘© H$arV AgVm Oa Vo {gÕrcm Joc§, Va Vo Cn`moJmcmM Amc§, Ag§ g‘O. AnyU©
am{hc§, Var g’$i Pmc§ Ag§M ‘mZ. ho nmhm, OodT>r H$‘ª Amnë¶m hmVyZ hmoVrc, Vr gd©
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 101

Am{Xnwéfmcm g‘{n©V H$amdrV. g‘{n©V H$‘© ho AmnmoAmn n[anyU© Pmc§, Ag§ OmU.
XoI| gVmgV H$‘v & ho§ O| gagonU ‘ZmoY‘v &
Vo{M `moJpñW{V CÎm‘t & àe§{gOo && 272 &&
"gVmgV' åhUOo nyU©-AnyU© AWm©V {gÕrcm Jocoë`m d AY©dQ> am{hcoë`m H$‘m©{df`r
‘ZmMm Omo g‘VmocnUm Amho, Ë`mcmM `moJpñWVr, AWm©V `moJ AdñWm åhUVmV. CÎm‘,
AWm©V kmZr `m AdñWoMr àe§gm H$aVmV.
XyaoU øda§ H$‘© ~w{Õ`moJmÕZ§O` &
~wÕm¡ eaU‘pÝdÀN> H¥$nUm… ’$choVd… && 49 &&
~w{Õ`wº$mo OhmVrh C^o gwH¥$VXwîH¥$Vo &
Vñ‘mÚmoJm` `wÁ`ñd `moJ… H$‘©gw H$m¡ec‘² && 50 &&
Ho$di gH$m‘ H$‘© ho ~w{Õ`moJmnojm H${Zð> Amho, åhUyZ Vy ~w{Õ¶moJmMm Aml¶ H$a. ’$coÀN>oZ§
H$‘© H$aUmao gm‘mݶ AgVmV. ¶m OJmV ~w{Õ¶wº$ nwéf nmn-nwÊ` `m XmoKm§Mm Ë`mJ H$aVmo. Vy
`moJ`wº$ hmoÊ`mgmR>r à`ËZ H$a. H$‘m©Vrc Hw$ecVocm `moJ åhUVmV.
AOw©Zm g‘Ëd {MÎmmM| & V|{M gma OmU `moJmM| &
OoW ‘Z Am{U ~wÕrM| & EoŠ` Am{W && 273 &&
AOw©Zm, {gÕr d A{gÕr `m§V Omo g‘ËdmZ§ nmhVmo, Á¶mÀ¶m {MÎmmV g‘Ëd AgV§, VoM
¶moJmM§ gma OmUmd§. ¶m‘ܶo ‘Z Am{U ~wÕrM§ EoŠ` AgV§.
qMVZ- ‘mCcr Xw…ImM§ ‘w»` H$maU doJù`m nÕVrZ§ gm§JVmV. H$mhtM§ ‘Z EoH$V Zmhr.
H$mhr ~w{ÕdmXr AgVmV. ~w{ÕdmXr ‘Zmcm ‘maVmV, Va g§doXZerc ‘ZmMo Aì`mdhm[aH$
AgVmV. XmoK§hr Xw:Ir AgVmV. EH$mcm ‘mZ {Xë`m‘wio g‘Ëd gmYVm `oV Zmhr. H$m`m©Mr
nyU©Vm-AnyU©Vm hm g‘OyZ gm§JÊ`mMm {df` Amho. ‘w»` Û§Û ho ‘Z Am{U ~wÕrM§ Amho.
`m§M§ EoŠ` ho gwImM§, AmZ§XmM§ ‘yi AgyZ, hoM `moJmM§ gma Amho. H$g§ gmÜ` H$am`M§, hm
àË`oH$mÀ`m A{YH$mamà‘mUo Amho. {Vgam àH$ma {MÎm hm Amho. {MÎmmV ‘Z Am{U ~wÕrM§ EoŠ`
Agë`mg g‘Ëd AmnmoAmn `oV§. `m {VKm§Mm AZw^d Am{U Aä`mg hm gmYZoMm {df` Amho.
Vmo ~w{Õ¶moJ {dd[aVm§& ~hþV| nmS|> nmWm© &
{Xgo hm AéVm & H$‘©¶moJ && 274 &&
nar V|{M H$‘© AmM[aOo & VarM hm `moJ nm{dOo &
Oo H$‘©eof ghO| & `moJpñW{V && 275 &&
102 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

AOw©Zm, ~w{Õ`moJmMm {dMma Ho$cm AgVm H$‘©`moJ hm AcrH$S>Mm, åhUOo gm‘mÝ` àVrMm
dmQ>Vmo. ho Ag§ Oar Agc§, Var àW‘ H$‘©`moJM AmMamdm cmJVmo, VaM hm {ZîH$m‘ `moJ àmá
hmoVmo. H$‘©eof åhUOo H$‘©’$imMr Amgº$s Am{U Ah§H$ma {ZKyZ Joë`mda Oo eof H$‘© Amho,
VrM `moJpñWVr Amho.
åhUmo{Z ~w{Õ`moJ gYa & VoW AOw©Zm hmoBª pñWa &
‘Z| H$at Aìhoa & ’$ihoVyMm && 276 &&
AOw©Zm ~w{Õ`moJM gYa Amho. gYa åhUOo {OWo nm`m cmJVmo. Ya cmJVmo, Ag§hr åhUVmV.
AWm©V, ~w{Õ`moJ ^³H$‘ nm`mda C^macocm Amho. {VWo VwP§ ‘Z pñWa hmoB©c. Vy {VWoM pñWa
hmo. ’$choVy ‘ZmVyZ H$mTy>Z Q>mH$.
Oo ~w{Õ`moJm `mo{Oco & Vo{M nma§JV Omhco &
Bht C^`g§~§Yr gm§{S>co§ & nmnnwÊ`t && 277 &&
Á`m§Zr ~w{Õ`moJmMm Aml` Ho$cm, VoM Xw…ImVyZ Vê$Z Joco. ÛÝÛm{XH$m{X ~§Ym§Zr `m§Zm gmoSy>Z
{Xc§, åhUyZ nmn-nwÊ`mM§ `m§Zm ~§YZ Zmhr.
H$‘©O§ ~w{Õ`wº$m {h ’$c§ Ë`³Ëdm ‘Zr{fU… &
OÝ‘~ÝY{d{Z‘w©º$m… nX§ JÀN>ÝË`Zm‘`‘² && 51 &&
~w{Õ`wº$ Oo {dÛmZ AmhoV, Vo H$‘©OÝ` ’$imMm Ë`mJ H$aVmV. OÝ‘~§YmVyZ ‘wº$ hmoD$Z
Xw:Ia{hV Omo ‘moj Amho, Ë`mcm àmá hmoVmV.
Vo H$‘v Var dV©Vt & nar H$‘©’$im ZmViVr &
Am{U `mVm`mVr cmonVr & AOw©Zm V`m§ && 278 &&
AOw©Zm, Vo H$‘© Va H$aVmV; na§Vw H$‘©’$im§Zm {edV ZmhrV, åhUyZ ˶m§À`m OÝ‘-‘aUmÀ`m
¶oaPmè¶m g§nVmV.
‘J {Zam‘`^[aV & nmdVr nX AÀ`wV &
Vo ~w{Õ`moJ`wº$ & YZwY©am && 279 &&
AOw©Zm, Oo ~w{Õ`moJ¶wº$ AmhoV, Vo ‘J A{dZmer, ~«÷mZ§XmZ§ AmoW§~coë`m nXmcm àmá
hmoVmV.
`Xm Vo ‘mohH${cc§ ~w{Õì`©{VV[aî`{V &
VXm JÝVm{g {Zd}X§ lmoVì`ñ` lwVñ` M && 52 &&
Ooìhm VwPr ~wÕr, ‘mohê$nr ‘m{cÝ`; qH$~hþZm ‘moh‘wº$ hmoB©c, Voìhm nydu EoH$coc§ Am{U nwT>o
EoH$Ê`mÀ`m {df`mV CXmgrZVm `oB©c, {daº$s A§Jr ~mUoc.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 103

Vy§ Eogm V¢ hmogr & O¢ ‘mohmV| ¶`m gm§{S>gr &


Am{U d¡am½` ‘mZgr§ & g§Maoc &&280&&
AOw©Zm, Vy VoìhmM ‘wº$ hmoerc, Ooìhm `m ‘mohmcm gmoS>erc. {deof åhUOo, ˶mZ§Va Vw¶m
‘ZmV d¡am½¶mMm g§Mma hmoB©c.
‘J {ZîH$i§H$ JhZ & CnOoc AmË‘kmZ &
VoU| {ZMmS> hmoB©c ‘Z & Amn¡g| VwP| && 281 &&
‘J {ZXm}f, JhZ Ag§ AmË‘kmZ Vw¶m {R>H$mUr CËnÞ hmoB©c; Á`m`moJo VwP§ ‘Z AmnmoAmnM
BÀN>ma{hV hmoB©c.
VoW Am{UH$ H$m§ht OmUmdo§ & H$m§ ‘mJrc V| ñ‘amd| &
ho§ AOw©Zm AmKd| & nméfoc && 282 &&
‘Z {Z[aÀN> Pmë¶mda ‘J AmUIr H$mhr OmUmd§ qH$dm ‘mJM§ H$mhr AmR>dmd§, ho gd© AOw©Zm
g§nyZ OmB©c.
lw{V{dà{VnÞm Vo `Xm ñWmñ`{V {Zücm &
g‘mYmdMcm ~w{ÕñVXm `moJ‘dmßñ`{g && 53 &&
AZoH$ àH$maÀ`m {df`m§M§ ldU H$ê$Z M§Mc Pmcocr, Km~acocr VwPr ~wÕr, Ooìhm {Züc
hmoD$Z g‘mYrgwImV pñWa hmoB©c, Voìhm Vwcm g‘Ëd`moJ àmá hmoB©c.
qMVZ- lwVr{dà{VnÞm Vo ~wÕr - BW§ lwVr eãXmMm lwV Agm AW© Amho. ^moJmM§ dU©Z
EoHy$Z, AZoH$m§Mr dMZ§ EoHy$Z, VwPr ~wÕr Or A{ZUuV Amho, Vr àW‘ pñWa ìhm`cm hdr. EH$m
{gÕm§Vmda R>m‘ nm{hOo. AWm©V, {Züc nm{hOo. ‘J Vr EH$mJ« hmoB©c. EH$mJ«VoÀ`m gwImcmM
g‘mYrgwI Ag§ BW§ åhQ>c§ Amho. nV§OcrZ§ gm§{JVcocr g‘mYr BW§ J¥hrV Yê$ Z`o. VmËn`©-
AZoH$m§M§ EoHy$Z {~KS>cocr ~wÕr Agm ^mdmW© ¿`mdm. ‘mCcr AmUIr doJim ^md gm§JVmV.
B§{Ð`m§{M`m g§JVr & {O`o nga hmoVgo ‘Vr &
Vo pñWa hmoB©c ‘mJwVr & AmË‘ñdê$nt && 283 &&
g‘m{YgwIt Ho$di & O¢ ~w{Õ hmoB©c {Züi &
V¢ nmdgr Vy§ gH$i & `moJpñW{V && 284 &&
B§{Ð`mÀ`m g§JVrZ§ Or ~wÕr ^moJmV {dñVmacocr Amho, Vr nwÝhm AmË‘ñdê$nmÀ`m {R>H$mUr
pñWa hmoB©c. ‘J Ooìhm ~wÕr Ho$di g‘mYrgwImV pñWa hmoB©c, Voìhm g‘Ëd `moJ AdñWm àmá
hmoB©c.
104 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

AOw©Z CdmM - pñWVàkñ` H$m ^mfm g‘m{YñWñ` Ho$ed &


pñWVYr: qH$ à^mfoV {H$‘mgrV d«OoV {H$‘² && 54 &&
AOw©Z åhUmcm, Ho$edm, g‘m{YñW AgUmè`m pñWVàkmMr cjU§ H$m` AmhoV? Vmo H$m`
~mocVmo? H$gm amhVmo d MmcVmo H$gm?
VoW AOw©Z åhUo Xodm & hm{M A{^àmdmo AmKdm &
‘r nwgoZ AmVm§ gm§Jmdm & H¥$nm{ZYr && 285 &&
Ë`mdoir AOw©Z Xodmcm åhUmcm, Xodm, hmM g§nyU© A{^àm` ‘r Vwcm {dMmaUma Amho. ho
H¥$nm{ZYo, Vmo AmnU gm§Jmdm.
‘J AÀ`wV åhUo gwIo§ & O| {H$arQ>r VwO {ZH|$ &
V| nyg nm§ CÝ‘oI| & ‘ZmMo{Z && 286 &&
‘J ^JdmZ lrH¥$îU åhUmco, AOw©Zm, ‘ZmÀ¶m kmZmZ§ Oo Mm§Jc§ Amho, Vo {dMma.
qMVZ- "‘ZmMo{Z CÝ‘oIo {ZHo$ Vo nyg' àíZ H$gm {dMmamdm, `mcm ‘mCcr ~§YZ KmcVmV.
hm g§dmX Amho. g§dmXmVyZ kmZ OÝ‘mcm ¶oV§. gm‘mÝ`m§À`m g§dmXmVyZ dmX OÝ‘mcm ¶oVmV.
"‘ZmMo{Z CÝ‘oIo' åhUOo ‘mZ{gH$ kmZmZ§. AWm©V, VwPr Or j‘Vm Amho ˶m j‘VoZ§. "{ZHo$'
eãXmMm AW© "ewÕ' Agm hmoVmo. Mm§Jc§ hmoÊ`mgmR>r, Mm§Jco {dMma, kmZ J«hU H$aÊ`mgmR>r
Mm§Jco àíZ hdoV, hoM VmËn`© Amho. ‘mZ{gH$ j‘Vm Am{U `mo½` àíZ `m§M§ {‘lU åhUOo
g§dmX hmo`. ‘mCcr g§dmXmVrc gä¶Vm gwM{dVmV.
`m ~mocm nmW] & åh{UVc| gm§J nm§ lrH¥$îUmV| &
H$m` åh{Uno pñWVàkmV| & dmoiIm| Ho$dt && 287 &&
Am{U pñWa~w{Õ Omo åh{UOo & Vmo H¡${g¶m {MÝht Om{UOo &
Omo g‘m{YgwI ^w§Oo & AI§{S>V && 288 &&
‘moH$ù`m ‘ZmZ§ {dMma, Ag§ åhQ>ë`mda AOw©Zmcm Yra Amcm. ‘J åhUmcm, Xodm, pñWVàkmcm
H$m¶ åhUmd§? ˶mM§ dU©Z H$g§ Amho? ˶mcm AmoiIm`M§ H$g§? Am{U Á`mMr ~wÕr pñWa
Amho, Omo AI§{S>V g‘mYr gwImM§ godZ H$aVmo, Ë`mcm H$moUË`m cjUm§Zr AmoiImd§?
Vmo H$dUo pñWVr Ago & H¡$go{Z ê$nt {dcgo &
Xodm gm§Jmd| h| Eog| & cú‘rnVr && 289 &&
Vmo H$moUË`m pñWVrV AgVmo, H$moUË`m àH$mao ñdê$nmV {dcmg H$aVmo. ho cú‘rnVr lrH¥$îUm,
Ag§ ho gd© ‘cm gm§Jm.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 105

{M§VZ- "H¡$go{Z ê$nr {dcgo' `mMm H$moUË`m àH$mao dmJVmo qH$dm ì`dhma H$aVmo Agm
gm‘mÝ` AW© Amho. "pñWVàk' Omo g‘mYr AdñWoV AI§S> AgVmo, Vmo Z¸$s gm‘mÝ` dmJV
ZgVmo. Ë`mMm ñdê$nmV H$gm {dH$mg AgVmo, ho ‘mCctZm åhUm`M§ Amho. JwUmVrV g§V hm
g‘mYrV, ñdñdê$nmVM AgVmo. Ë`mcm {dcmg H$gm AgVmo?
V§d na~«÷ AdVaU & Omo fS²JwUm{YH$aU &
Vmo H$m` VoW lrZmam`U & ~mocV Ago && 290 &&
fS²>JwU åhUOo `e, lr, Am¡Xm`©, kmZ, d¡am½`, Eoœ`© ho ghm JwU. ¶m§M§ A{Yð>mZ AgUmam
lrZmam`U, Omo gmjmV AdVacoc§ na~«÷ Amho, Vmo {VW§ H$m` ~mocV Amho Vo AmnU EoH$m.
qMVZ- JrVmonXoemMm àma§^ `m AÜ`m`mVrc AH$amì`m ûcmoH$mnmgyZ gd© {dÛmZ ‘mZVmV.
‘mCctZr {VW§ lrH¥$îUmcm lrH¥$îUê$nmZ§M ‘mZc§ Amho. BW§ ‘mÌ Ë`mM§ ñdê$n ~Xccoc§ Amho.
AmVm Vmo gmjmV² na~«÷ AdVaU Amho. lr Zmam`U Amho, AI§S> g‘mYrV a‘Umè`mM§ dU©Z
amOH$maUr, {dÛmZ, H$dr H$ê$ eH$V ZmhrV. Ë`mcm na‘mË‘m qH$dm ì`mnH$mZw^yVr KoUmao g§VM
hdoV. ‘mCctMm H¥$îU AmVm na~«÷ Amho. Am{Xnwéf lrZmam`U Amho. Á`mÀ`m{df`r ~mocm`M§
Amho Vmo pñWVàk Amho. g‘wÐmgmaI§ OrdZ AgyZ, ~«m÷rpñWVrV dmdaUmam Amho. Ë`mM§ dU©Z
Amho.
lr^JdmZwdmM - àOhm{V `Xm H$m‘mÝgdm©ÝnmW© ‘ZmoJVmZ² &
AmË‘Ý`odmË‘Zm Vwï>… pñWVàkñVXmoÀ`Vo && 55 &&
^JdmZ lrH¥$îU åhUmco, "‘ZmV CËnÞ hmoUmè¶m gd© H$m‘Zm§Mm ˶mJ H$aVmo. Omo ñdV:
ñdV:V àgÞ AgVmo, Ë`mcm pñWVàk Ag§ åhUVmV.
åhUo AOw©Zm n[a`ogt & Omo hm A{^cmf àm¡T> ‘mZgt &
Vmo A§Vam` ñdgwI|gr & H$arV Ago && 291 &&
^Jd§V åhUmco, AOw©Zm EoH$. A§V:H$aUmV dmT>cocm Omo hm àm¡T> A{^cmf, åhUOo H$m‘
Amho, Vmo AmË‘gwImcm à{V~§Y H$arV AgVmo.
qMVZ- àm¡T> A{^cmf, åhUOo ^moJmMr à~i BÀN>m, AWm©V H$m‘. gmVì`m AÜ`m¶mV
EH$eo ghmgï>mì¶m AmodrV ñnï>rH$aU {Xc§ Amho. BÀN>oM§ VméÊ` åhUOo H$m‘. `m Vméʶmcm
àm¡T> Am{U BÀN>ocm A{^cmf Ag§ åhQ>c§ Amho. `mM§ H$m`© `m AmodrV Am{U nwT>rc AmodrV
ñnï> Ho$c§ Amho.
Omo gd©Xm {ZË`V¥á & A§V…H$aU^[aV &
nar {df`m‘mOr n{VV & OoU| g§J| H$sOo && 292 &&
106 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Vmo H$m‘ gd©Wm Om`o & O`mM| AmË‘g§Vmoft ‘Z amho &


Vmo{M pñWVàk hmo`o & nwéf OmUo§ && 293&&
Omo AmË‘m gd©H$mi {Z˶ V¥á AgyZ, AmZ§XmZ§ ^acoë¶m A§V:H$aUmMm Amho, Ë`mcmXoIrc
Á`mÀ`m g§JVrZ§ {df¶mV n{VV ìhmd§ cmJV§, Vmo H$m‘ g§nyU©nUo Á¶mÀ¶m ‘ZmVyZ Jocm Amho
Am{U Á¶mM§ ‘Z AmË‘gwImV {Z‘¾ Amho, VmoM nwéf pñWVàk Amho, Ag§ OmU.
Xw…IoîdZw{Û¾‘Zm… gwIofw {dJVñn¥h… &
drVamJ^`H«$moY… pñWVYr‘w©{ZéÀ`Vo && 56 &&
Xw…ImV C{Û¾ hmoV Zmhr Am{U {df`gwImV {Z[aÀN> AgVmo. àrVr, ^`, H«$moY Á`mMo Jococo
AmhoV, ˶m pñWa~wÕrcm ‘wZr åhUVmV.
ZmZm Xw…It àmát & O`m CÛoJ Zmht {MÎmt &
Am{U gwIm{M`m AmVu & AS>n¡{MOoZm && 294 &&
AOw©Zm V`mÀ¶m R>m`t & H$m‘ H«$moY ghO| Zmht &
Am{U ^`mV| ZoUo H$ht & n[anyU© Vmo && 295 &&
Xw…ImV Omo Xw…Ir hmoV Zmhr, Á`mÀ`m {MÎmmcm Ìmg hmoV Zmhr. Omo gwImÀ`m BÀN>oV AS>H$V
Zmhr. AOw©Zm, Ë`mÀ`m {R>H$mUr ñd^mdV… H$m‘H«$moY ZgVmV. Ë`mcm ^rVr hr ‘mhrVM ZgVo.
Vmo ì`mnH$ AgVmo. AWm©V, n[anyU© AgVmo.
Eogm Omo {ZadYr & Vmo OmU nm§ pñWa~wÕr &
Omo {Zagy{Z Cnm{Y & ^oXa{hV && 296 &&
Agm Omo ì`mnH$ ñdê$nmV Amho, ˶mcm pñWa~wÕr åhUyZ AmoiImdm. Vmo Xohg§gmam{X
CnmYtMm {Zamg H$ê$Z AgVmo. Ë`mÀ¶m ‘ZmV Û¡V ZgV§.
qMVZ- doXm§V emómVrc "{Zamg' hm eãX nm[a^m{fH$ Amho. ¶mMm AW© "~mY H$aUo' Agm
hmoVmo. eara, ‘Z Amho; na§Vw Vo Zï> Z hmoVm Ë`mMm ~mY H$aVm `oVmo. {dMmamZ§ ~mY hmoVmo ho ImoQ>§
Amho, Ag˶ Amho, ho ‘ZmV n³H§$ hmoU§, `mcmM ~mY åhUmd§. àn§M, Xoh ho gd© VmËH$m{cH$
AmhoV, Zï> hmoUmao AmhoV, Ag§ g‘OyZ OJU§, `mcmM ‘mCcr "Omo {Zagy{Z CnmYr' Ag§
åhUVmV.
`… gd©ÌmZ{^ñZohñVÎmËàmß` ew^mew^‘² &
Zm{^ZÝX{V Z Ûo{ï> Vñ` àkm à{V{ð>Vm && 57 &&
Omo gd©Ì Amgº$sa{hV AgVmo. ew^ àmárM§ A{^Z§XZ H$arV Zmhr Am{U Aew^ {‘imë`mda
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 107

Ë`mMm Ûof H$arV Zmhr, Ë`mMr ~wÕr pñWa OmUmdr.


Omo gd©Ì gXm g[agm & n[anyU© M§Ð H$m§ O¡gm &
AY‘moÎm‘ àH$mem- & ‘m{O Z åhUo && 297 &&
Eogr AZdpÀN>Þ g‘Vm & ^yV‘mÌt gX`Vm &
Am{U nmcQ> Zmht {MÎmm & H$dUo doio && 298 &&
nm¡{U©‘oMm M§Ð Á`mà‘mUo Amncm àH$me XoVmZm CÎm‘, AY‘ ho nmhV Zmhr, Ë`mà‘mUo hm
pñWVàk gd©Ì gXm g‘mZê$nmZ§ dmJVmo, gdmªZm g‘mZ nmhVmo. Ë`mÀ`m A§V:H$aUmV AI§S>
g‘Vm AgyZ, àm{U‘mÌm§{df`r X`m^md AgVmo. H$moUË`mhr H$mimV, Ë`mM§ {MÎm ~XcV Zmhr.
Jmo‘Q>| H$m§ht nmdo & Var g§Vmof§o VoU| Zm{^^do &
Omo AmoIQ>o{Z ZmJdo & {dfmXmgr && 299 &&
Eogm h[aIemoH$a{hV & Omo Amˑ~moY^[aV &
Vmo OmU nm§ àkm`wº$ & YZwY©am && 300 &&
Mm§Jc§ H$mhr {‘imc§, Va Ë`mÀ`m g§VmofmZ§ VmR> dmJV Zmhr. dmB©Q> Pmë`mZ§ Vmo Xw…ImH$Sy>Z
Xw:Ir Ho$cm OmV Zmhr. Agm hm hf©emoH$a{hV, AmË‘~moYmZ§ AmoW§~cocm pñWVàk åhUyZ
OmUmdm. hmM àkm`wº$ åhUOo ~w{Õ‘mZ Amho.>
`Xm g§haVo Mm`§ Hy$‘m]@“mZrd gd©e… &
B§{Ð`mUrpÝÐ`mW}ä`ñVñ` àkm à{V{ð>Vm && 58 &&
Á`mà‘mUo H$mgd Amnco Ad`d gd© ~mOyZ§ Amdê$Z KoV§, Ë`mà‘mUo Omo Amncr B§{Ð`§
{df`mnmgyZ Amdê$Z KoVmo, Ë`mMr ~wÕr AmË‘ñdê$nmV pñWa AgVo.
H$m§ Hy$‘© {O`mnar & CdmBcm Adod ngar &
Zm Var BÀN>mde| Amdar & Amnwco AmnU && 301 &&
V¡gt B§{Ð`o§ Amn¡Vt & O`mM| åh{UVc| H$[aVr &
V`mMr àkm OmU pñWVr & nmdcr Ago && 302 &&
Á`mà‘mUo H$mgd àgÞ{MÎm AgVmZm Amnco Ad`d ngadV§ Am{U Amnë¶m BÀN>oZ§
Amdê$Zhr KoV§. Ë`mà‘mUo Á`mMr B§{Ð`§ ñdmYrZ AgVmV, Vmo åhUoc Vo EoH$VmV, Ë`mMr àkm
AmË‘pñWVrV pñWa Amho, Ag§$OmU.
{df`m {d{ZdV©ÝVo {Zamhmañ` Xo{hZ… &
108 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

agdOª agmo@ß`ñ` na§ Ñï²>dm {ZdV©Vo && 59 &&


{Zamhma amhUmè`m ‘Zwî`m§Mo {df` {Zd¥Îm hmoVmV; na§Vw {df`dmgZm VerM AgVo. hr dmgZm
VÎdgmjmËH$mamZ§Va {Zd¥Îm hmoVo.
AOw©Zm Am{UH$hr EH$ & gm§JoZ EoH|$ H$d{VH$ &
Oo {df`m§V| gmYH$ & Ë`{OVr {Z`‘| && 303 &&
lmoÌm{X B§{Ð`| Amd[aVr & n[a agZo {Z`‘ Z H$[aVr &
Vo ghòYm H$d{iOVr & {df`t Bht && 304 &&
AOw©Zm, AmUIr EH$ Amü¶© gm§JVmo. gmYH$ `moJgmYZoZo {df`mM§ {Z`‘Z H$aVmV, Ë`mJ
H$aVmV. lmoÌm{X B§{Ð`m§Zm AmdaVmV; na§Vw agZ|{жmM§ {Z`‘Z H$arV ZmhrV. Vo gmYH$ hOmamo
àH$mao {df`m§H$Sy>Z doT>co OmVmV.
O¡gr d[adar nmcdr Iw{S>Oo & Am{U ‘wit CXH$ Km{cOo &
Var H¡$go{Z Zme {ZnOo & V`m d¥jm && 305 &&
Vmo CXH$mMo{Z ~i| A{YH|$ & O¡gm AmS>do{Z Am§J| ’$m§Ho$ &
V¡gm ‘mZgt {df¶ nmoIo & agZmÛma| && 306 &&
Á¶mà‘mUo PmS>mMr dadaMr nmbdr IwS>cr; nU ‘wimer nmUr KmVc§, Va d¥j Zï> hmoUma
Zmhr. ˶m nmʶmÀ¶m ~im‘wio Vmo d¥j AmS>ì`m A§JmZ§ {dñVmaoc. ¶mMàH$mao agZoM§ {df ‘Zmcm
nmoIaV amhV§.
`oam§ B§{Ð`m§ {df` VwQ>o & V¡gm {Z`‘§y Z `o ag hQ>o§ &
O| OrdZ{M ho§ Z KQ>o & `oUo§{dU && 307 &&
BVa B§{жm§Mo {df` VwQ>VmV; na§Vw "ag' hm {df` O~aXñVr VmoS>Vm `oV Zmhr; H$maU OrdZM
¶mdmMyZ MmcUma Zmhr.
‘J AOw©Zm ñd^md| & Eo{g`mhr {Z`‘mV| nmdo &
O¢ H$m§ na~«÷ AZw^d| & hmoD${Z OmBOo && 308 &&
AOw©Zm, ¶m agmM§hr ñdm^m{dH$ {Z‘¶Z hmoV§. na~«÷ AZw^dVm Amc§ Am{U AZw^dUmam
na~«÷ñdê$n Pmcm Va! VmËn`©, AZw^yVr‘Ü`o B§{Ð`§ {df` {dgaVmV. {df`mMr Md `oV Zmhr.
Z¡g{J©H$ ì`dhma AmnmoAmn Mmcy AgVmV. hm {df` AZoH$ {R>H$mUr doJdoJù`m ñdê$nmV `oUma
Amho
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 109

V¢ eara^md ZmgVr & B§{Ð`| {df` {dgaVr &


O¢ gmoh§^mdàVrVr & àJQ> hmo` && 309 &&
Ooìhm gmoh§^mdàVrVr àH$Q> hmoVo, Voìhm eara^md g§nyZ OmVmo. B§{Ð`§ {df` {dgaVmV. "g:
Ah‘²:' Vmo ‘r Amho, `mMr àVrVr åhUOo AZw^d KoU§. eara^md åhUOo earamMo ñdm^m{dH$
H$m‘H«$moYm{X {dH$ma Am{U JwUY‘©.
`VVmo ø{n H$m¡ÝVo` nwéfñ` {dn{üV… &
BpÝÐ`m{U à‘mWr{Z hapÝV àg^§ ‘Z… && 60 &&
ho H$m¡ÝVo`, ‘§WZ H$aUmar B§{Ð`§, à`ËZ H$aUmè`m kmZr nwéfmÀ`m ‘Zmcm ~cmËH$mamZ§ AmoTy>Z
KoVmV; qH$~hþZm AmoT>VmV.
`oèhdt Var AOw©Zm & h| Am`m Z `o gmYZm &
Oo amhmQ>VmVr OVZm & {Za§Va && 310 &&
AOw©Zm, Eadr Var hr B§{Ð`§ H$moUË`mhr gmYZm§À`m gmømZ§ AmQ>moŠ`mV `oV ZmhrV. ñdmYrZ
hmoV ZmhrV. Oo {Za§Va ñdmYrZ R>odÊ`mMm à`ËZ H$aVmV, Ë`m§Zmhr eŠ` hmoV Zmhr.
O`mV| Aä`mgmMr KaQ>r & `‘{Z`‘m§Mr VmQ>r &
Oo ‘ZmV| gXm ‘wR>r & Yê${Z AmhmVr && 311 &&
Vohr {H$OVr H$mgm{dgr & `m B§{Ð`m§Mr àm¡T>r Eogr &
O¡gr ‘§ÌkmV| {ddgr & ^wcdr H$m§ && 312 &&
Oo B§{Ð`m§Zm H$m|Sy>Z R>odÊ`mgmR>r Aä`mgmMr KaQ>r ~m§YVmV, `‘{Z`‘ `mMr VmQ>r åhUOo
XadmOm cmdVmV, Oo ‘Zmcm Zoh‘r ‘wR>rV Yê$Z AgVmV, Ë`m gmYH$m§Zmhr hr B§{Ð`§ H$mgmdrg
åhUOo ì`mHw$i H$aVmV. `m B§{Ð`m§Mm àVmnM Agm Amho; Á¶mà‘mUo ‘§ÌkmcmM hS>i MH$dVo,
Ë`mà‘mUo hr B§{Ð`§ AmhoV.
XoI| {df` ho V¡go & nmdVr F${Õ{gÕrMo{Z {‘f§o &
‘J AmH${iVr ñne] & B§{Ð`m§MoZr && 313 &&
{V`o g§Yt ‘Z Om`o & ‘J Aä`mgt WmoQ>mdc| R>m`o&
Eog| ~iH$Q>nU Amho & B§{Ð`m§M| && 314 &&
nmhm, {df` ho F${Õ{gÕrÀ¶m ê$nmZ§ gmYH$mcm àmá$hmoVmV. ‘J B§{Ð`m§À`m ‘mÜ`‘mVyZ
‘Zmgh ~§YZmV nmS>VmV. B§{ж§ Am{U {df¶ `m§À¶m gm§XrV ‘Z OmV§. ‘J `moJm{X Aä`mg Amho
Vmo {Z~©i hmoVmo, Ag‘W© hmoVmo. hr B§{ж§ EdT>r ~cdmZ AmhoV.
110 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

Vm{Z gdm©{U g§`å` `wº$ AmgrV ‘Ëna… &


deo {h `ñ`opÝÐ`m{U Vñ` àkm à{V{ð>Vm && 61 &&
Ë`m gd© B§{Ð`m§M§ g§`‘Z H$ê$Z, `moJ`wº$ hmoD$Z ‘mPm ^º$ hmo. Á`mMr B§{Ð`§ ñdmYrZ
AgVmV, Ë`mMrM ~wÕr pñWa AgVo.
åhUmo{Z AmBH|$ nmWm© & `m§V| {ZX©ir Omo gd©Wm &
gd©{df¶t AmñWm & gm§Sy>{Z`m§ && 315 &&
Vmo{M Vy§ OmU & `moJ{Zð>ogr H$maU &
O`mM| {df`gwI| A§V…H$aU & PH$doZm && 316 &&
åhUyZ nmWm©, Vy EoH$, gd© {df`m§{df`rMr AmñWm gmoSy>Z, B§{жm§M§ gd©Vmonar Omo X‘Z H$aVmo,
Á`mM§ A§V:H$aU {df`gwImV ’$gV Zmhr, Vmo nwéf `moJ{Zð>oMm A{YH$mar Amho. AWm©V, VmoM
`moJ AZwð>mZ H$aÊ`mMm A{YH$mar Amho.
Omo AmË‘~moY`wº$ & hmoD${Z Ago gVV &
Omo ‘mV| öX`mAm§V & {dg§~oZm && 317 &&
Omo AI§S> AmË‘~moY`wº$ AgVmo, Á`mM§ öX¶ ‘cm {dgaV Zmhr, Vmo pñWVàk Amho, Ag§
OmU.
¶oèhdt ~mø {df` Var Zmht & nar ‘mZgt hmoB©c Oar H$m§ht &
Var gmÚ§V{M nmht & g§gma Ago && 318 &&
Eadr ~mhoaMm {df` ZgVmo; na§Vw ‘ZmV H$mhr {df` AgVrc, Va g§nyU© g§gma Ë`mÀ`m
Odi Amho, Ag§ OmU. gmÚ§V åhUOo Ama§^mnmgyZ A§Vmn`ªV Vmo g§gmar AgVmo.
O¡gm H$m§ {dfmMm coe & KoV{c`m hmo` ~hþdg &
‘J {Z^«m§V H$ar Zme & Or{dVmgr && 319 &&
V¡gr {df`m§Mr e§H$m & ‘Zt dgVr XoIm &
KmV H$ar AeoIm & {ddoH$OmVm && 320 &&
Á`mà‘mUo {dfmMm WmoS>m A§e Oar KoVcm, Var Vmo g§nyU© XohmV ngaVmo. `m{edm` {Z:g§e`
àmUmMr hmZr H$aVmo. Ë`mà‘mUo {df` Mm§Jcm H$m dmB©Q> EdT>r Oar e§H$m ‘ZmV {Z‘m©U Pmcr,
Var g§nyU© {ddoH$ Zï> hmoVmo.
qMVZ- {df`mMr e§H$m hm AmodrVrc ~maH$mdm cjmV ¿¶mdm. {df`dmgZm, {df`^moJ,
{df`mV a‘U§ hr Iyn XÿaMr ~m~ Amho. `mV {Z{üV nVZ R>acoc§ Amho; na§Vw ‘ZmV {df`mMr
e§H$m XoIrc ZH$mo.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 111

Q>rn- ~mø {df` ZgVmV ho Oar g˶ Agc§, Var Ë`mMr gwédmV {df`mÀ`m qMVZmnmgyZ
hmoVo. hr à{H«$`m BWo Amho.
Ü`m`Vmo {df`mÝnw§g… g“ñVofynOm`Vo &
g“mËgÄOm`Vo H$m‘… H$m‘mËH«$moYmo@{^Om`Vo && 62 &&
H«$moYmØd{V gå‘moh… gå‘mohmËñ‘¥{V{d^«‘… &
ñ‘¥{V^«§emX² ~w{ÕZmemo ~w{ÕZmemËàUí`{V && 63 &&
{df`m§M§ Ü`mZ H$aUmè¶m nwéfmcm àW‘ {df`m{df`r Amgº$s CËnÞ hmoVo. Amgº$snmgyZ
H$m‘, H$m‘mnmgyZ H«$moY, H«$moYmnmgyZ g§‘moh. {dMmaeyÝ` AdñWm. g§‘mohmnmgyZ ñ‘¥{V^«§e,
ñ‘¥{V^«§emnmgyZ ~w{ÕZme. ~w{ÕZmemVyZ gd©Zme hmoVmo.
Oar öX`t {df`ñ‘¥Vr & Var {Z:g§Jmhr AmnOo g§JVr &
g§J| àJQ>o ‘yVu & A{^cmfmMr && 321 &&
OoW H$m‘ CnOcm & VoW H«$moY AmYt{M Amcm &
H«$moYt Ago R>o{dcm & g§‘moh OmUo§ && 322 &&
A§V:H$aUmV {df`mMr AmR>dU Pmcr, Var gd©g§J n[aË`mJ Ho$coë¶m d¡am½`dmZ nwéfm‘ܶo
{df`mMr Amgº$s {Z‘m©U hmoVo. Amgº$s‘wio öX¶mV H$m‘mMm AmH$ma V`ma hmoVmo. AWm©V,
H$m‘ ‘yV© hmoVmo. {OWo H$m‘ ‘yV© Pmcm, {VWo H«$moY AJmoXaM Amcocm AgVmo. H«$moYmV g§‘moh
R>odcocmM Amho.
g§‘mohm Om{c`m ì`º$s & Var Zme nmdo ñ‘¥Vr &
M§S>dmV| Á`moVr & hV O¡gr && 323 &&
H$m§ AñV‘mZt {Zer & O¡gr gy`©VoOmV| J«mgr &
V¡gr Xem ñ‘¥{V^«§et & àm{U`mgr && 324 &&
ì`º$s g§‘mo{hV Pmë`mda ñ‘¥VrMm Zme hmoVmo. Á`mà‘mUo dmXir dmè`mZ§ {Xì`mMr Á`moV
{dPVo qH$dm gy¶© AñVmcm OmV AgVm amÌ gy`©VoOmcm {JiVo, Ë`mà‘mUo ñ‘¥{V^«§e Pmë`mda
‘mUgmMr XþX©em hmoVo. Ho$di OJU§ Adeof AgV§.
‘J AkmZm§Y Ho$di & VoU| Amßc{dOo gH$i &
VoW ~w{Õ hmo` ì`mHw$i & öX`m‘mOt && 325 &&
112 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

O¡g| OmË`§Ym niUr nmdo & ‘J V| H$mHw$iVr g¡am Ym§do &


V¡go ~wÕr{g hmoVr ^§do & YZwY©am && 326 &&
AOw©Zm, ñ‘¥{V^«§e Pmë¶mda ‘J Ho$di AkmZmMm A§Yma gd©Ì ngaVmo. Ë`mcm H$moUr kmZr
{XgVM Zmhr. ^«{‘ï> AdñWm hmoVo. öX`m‘Ü`o AgUmar ~wÕr `m‘wio ì`mHw$i hmoVo. H$mgmdrg
hmoVo. ZmBcmOmZ§ OÝ‘m§Ymcm nimd§ cmJc§, Va Vmo Ogm g¡a^¡a H$mHw$iVrcm `oD$Z YmdVmo,
Ë`mà‘mUo ~wÕrMr AdñWm hmoVo. ^«‘mZ§ AkmZmÀ`m A§Y:H$mamV H$moUVm {ZU©` ¿`mdm qH$dm
KoVcocm `mo½` Amho H$m, ho ~wÕrcm H$mhr gwMV Zmhr. `mo½`mcm A`mo½`, A`mo½¶mcm `mo½` ‘mZUo
^«‘ Amho. `mZ§M ñ‘¥{V^«§e hmoVmo. Aer ~wÕrMr AdñWm hmoVo.
Eogm ñ‘¥{V^«§e KS>o & ‘J gd©Wm ~w{Õ AdKS>o &
VoW g‘yi ho§ CnS>o & kmZOmV && 327 &&
Aem arVrZ§ ñ‘¥{V^«§e Pmë`mda ~wÕrMr Hw$M§~Um hmoVo. {VÀ`mV Agcoc§ emó, ì`dhma
BË`mXr gd© kmZ ‘wimnmgyZ Zï> hmoVo.
M¡VÝ`mÀ¶m ^«§er§ & earam Xem O¡gr &
V¡go nwéfm ~w{ÕZmet & hmo` XoI| && 328 &&
àmU {ZKyZ Joë`mda earamMr Or AdñWm hmoVo, Ë`mà‘mUo ~wÕrMm Zme Pmë`mda ‘mUgmMr
XwX©em hmoVo, Ag§ OmU.
åhUmo{Z AmBH|$ AOw©Zm & O¡gm {dñ’w$qcJ cmJo B§YZm &
‘J Vmo àm¡T> Om{c`m {Ì^wdZm & nwam| eHo$ && 329 &&
V¡g| {df`m§M| Ü`mZ & Oar {dnm`| dmho ‘Z &
Var `ogUo§ ho§ nVZ & qJdgrV nmdo && 330 &&
åhUyZ AOw©Zm EoH$, cmH$S>mcm {R>UJr cmJcr Am{U ^S>H$cr, Va Vr {Ì^wdZmcm Omiy
eH$Vo. Ë`mà‘mUo Ho$di ‘ZmV {df`mM§ {M§VZ Ho$c§, Var EdT>§ nVZ ˶m ‘mUgmcm emoYV `oV§.
VmËn`©, {R>UJrà‘mUo {df`mM§ Ü`mZ Amho. g§nyU© nwÊ`mcm, ^m½`mcm H$c§{H$V H$ê$Z Zï> H$aV§.
amJÛof{d`wº¡$ñVw {df`m{ZpÝÐ`¡üaZ² &
AmË‘dí`¡{d©Yo`mË‘m àgmX‘{YJÀN>{V && 64 &&
Á`mM§ ‘Z ñdmYrZ Amho Agm nwéf amJ Am{U Ûofa{hV, Amnë¶m AYrZ AgUmè¶m
B§{жm§Ûmao {df`mV {dMaU H$ê$Zhr àgÞVocm CncãY hmoVmo.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 113

åhUmo{Z {df` AmKdo & gd©Wm ‘Zm¡{Z gm§S>mdo &


‘J amJÛof ñd^md| & ZmeVrc && 331 &&
åhUyZ ho gd© {df¶ nyU©nUo ‘ZmVyZ H$mTy>Z Q>mH$mdoV. ‘J amJ, Ûof ñdm^m{dH$nUo Zme
nmdVrc.
nmWm© Am{UH$hr EH$ & Oar Zmeco ho amJÛof &
Var B§{Ð`m§ {df`t ~mYH$ & a‘Vm§ Zmht && 332 &&
AOw©Zm AmUIr EH$ gm§JVmo, amJÛofm§Mm Zme Pmë¶mda ‘J B§{Ð`§ {df`mV a‘‘mU Pmcr,
Var {df` Ë`m§Zm ~mYV ZmhrV.
O¡gm gy`© AmH$mem§V & apí‘H$a| OJmV| ñne©V &
Var g§JXmofo§ H$m` qcnV & VoqWMo{Z && 333 &&
V¡gm B§{Ð`mWu CXmgrZ & AmË‘ago§{M {Z{^©Þ &
Omo H$m‘H«$moY{dhrZ & hmoD${Z Ago && 334 &&
Á`mà‘mUo AmH$memV Agcocm gy`©, {H$aUm§À`m hmVmZ§ OJmcm ñne© H$aVmo, OJmcm ñne©
Ho$ë`m‘wio, g§gJ© Ho$ë`m‘wio Vmo XmofmZo {cá hmoVmo H$m¶? Ë`mà‘mUo {df`m{df`r Vmo CXmgrZ
AgVmo. AmË‘agmV EH$ê$n, H$m‘H«$moYa{hV Pmcocm AgVmo.
Var {df`m§Vhr H$m§hr§ & AmnUn|dm§My{Z Zmht &
‘J {df` H$dU H$m`r & ~m{YVrc H$dUm && 335 &&
{df¶mVXoIrc AmË‘ñdê$nmdmMyZ H$mhr Zmhr Aer ì¶mnH$ AZw^yVr Amcocr Agë¶m‘wio,
‘J H$moUVo {df¶, H$moUmcm H$go ~mYH$ R>aVrc?
Oar CXH$s¨ CXH|$ ~w{S>Oo & H$m§ A{¾ AmJt nmo{iOo &
Var {df`g§J| Amßc{dOo & n[anyU© Vmo && 336 &&
nmUr nmÊ`mV ~wS>oc qH$dm A¾r A¾r‘wio nmoioc, Va ‘mÌ n[anyU© Agcocm pñWVàk
{df`g§JmZ§ {cá hmoB©c.
Eogm AmnU{M Ho$di & hmoD${Z Ago {Z{Ii &
V`mMr àkm AMi & {Z^«m§V ‘mZt && 337 &&
g§nyU© OJ Ho$di Amnë`m ñdê$nmV Amho. AmnU hmoD$Z Omo OJmV {dMaU H$aVmo, Ë`mMr
àkm pñWa Amho, Ag§ {Z{üV g‘O.
114 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

àgmXo gd©Xw…ImZm§ hm{Zañ`monOm`Vo &


àgÞMoVgmo ømew ~w{Õ… n`©d{Vð>Vo && 65 &&
{MÎm àgÞ AgVm gd© Xw…Im§Mm Zme hmoVmo. Á`mM§ {MÎm àgÞ AgV§, Ë`mMr ~wÕr cdH$a
pñWa hmoVo.
XoI| AI§{S>V àgÞVm & AmWr OoW {MÎmm &
VoW [aJU| Zmht g‘ñVm§ & g§gmaXw…Im§ && 338 &&
O¡gm A‘¥VmMm {ZP©a & àgdo O`mMm OR>a &
V`m jwYoV¥foMm AS>Xa & H$mht{M Zmht && 339 &&
nmhm, Á`m {MÎmmV AI§S> àgÞVm AgVo, {VWo g‘ñV g§gmaXw:Im§Zm àdoe Zmhr. Á`mÀ`m
nmoQ>mV A‘¥VmMm Pam CJ‘ nmdVmo, Ë`mcm VhmZ^wHo$Mr ^rVr ZgVo.
V¡g| öX` àgÞ hmo`o & Var Xw…I H¡$M| H|$ Amho &
VoW Amn¡gr ~w{Õ amho & na‘mË‘ê$nt && 340 &&
O¡gm {Zdm©VtMm Xrn & gd©Wm ZoUo H§$n &
V¡gm pñWa~w{Õ ñdñdê$n & `moJ`wº$ && 341 &&
Ë`mà‘mUo öX` àgÞ Pmc§, Va ‘J {VW§ H$gc§ Xw:I AgUma? H$moUmcm hmoUma? àgÞ öX`
AgUmè`mMr ~wÕr AmnmoAmn na‘mË‘ñdê$nmV pñWa hmoVo. Á`mà‘mUo gwa{jV {Zdmè¶mVrc Á`moV
H§$n nmdV Zmhr, Ë`mà‘mUo `moJ¶wº$ nwéf gËñdê$nmV pñWa~wÕrZ§ AgVmo.
ZmpñV ~w{Õa`wº$ñ` Z Mm`wº$ñ` ^mdZm &
Z Mm^md`V… empÝVaemÝVñ` Hw$V…gwI‘² && 66 &&
g‘Ëdê$nr ¶moJmMm Aä¶mg Z H$aUmè¶mMr ~wÕr pñWa hmoV ZgVo. ˶m§À¶mV lÕm, ^º$sXoIrc
ZgVo. lÕmhrZ nwéfmcm em§Vr {‘iV Zmhr. Aem§V AgUmam gwIr H$gm AgUma?
`o `wº$sMr H$S>gUr & Zmht O`mÀ¶m A§V…H$aUt &
Vmo AmH${icm OmU JwUt & {df`m{XH$s¨ && 342 &&
Á`mÀ`m A§V:H$aUmV ~wÕr ñW¡`m©Mm {dMma Zmhr, Ë`mcm eãXm{XH$ {df` Amnë¶m nmemV
~m§YyZ R>odVmV, Ag§ OmU.
V`m pñWa~w{Õ nmWm© & H$ht Zmht gd©Wm &
Am{U ñW¡`m©Mr AmñWm & Vohr ZwnOo && 343 &&
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 115

AOw©Zm, Ë`mMr ~wÕr pñWa Va Hw$R>§M hmoV Zmhr, Ho$ìhmM hmoV Zmhr. `m{edm` ~wÕr pñWa
ìhmdr Aer AmñWmhr CËnÞ hmoV Zmhr. {H$‘mZ BÀN>m Var CËnÞ ìhmdr Zm? Vrhr Zmhr.
{ZüiËdmMr ^mdZm & Oar Zìho{M XoI| ‘Zm &
Var em§{V Ho$dt AOw©Zm & Amn hmo` && 344 &&
OoW em§VrMm {Oìhmim Zmht & VoW gwI {dgamo{Z Z [aKo H$m§ht &
O¡gm nm{n`mÀ¶m R>m`t & ‘moj Z dgo && 345 &&
AOw©Zm, {ZüiËdmMr Oa ^mdZmM Zmhr, ‘J Ag§ nmhm, Ë`mcm em§VVm H$emàH$mao àmá
hmoB©c? Am{U {OW§ em§Vr{df`r ào‘ Zmhr, {Oìhmim Zmhr, {VW§ gwI MwHy$Zhr Ë`mÀ`m
A§V:H$aUmV àdoe H$aV Zmhr. Og§ nmnr ‘mUgmÀ`m {R>H$mUr ‘mojmMm dmg ZgVmo.
XoI| A{¾‘m{O KmnVr & {V`| ~rO| Oar {dê$T>Vr &
Var Aem§Vm gwIàmár & KS>m| eHo$ && 346 &&
åhUmo{Z A`wº$nU ‘ZmMo§ & Vo§{M gd©ñd Xw…ImM| &
`mH$maUo§ B§{Ð`m§M| & X‘Z H$sO|$&& 347 &&
nmhm, A¾rV ~rOm§Zm KmVc§, Vr CJdcr, Va Aem§V nwéfm§Zm gwI àmár hmoD$ eH$Vo. ‘ZmMm
A{Z`{‘VnUm hoM gd©ñdr Xw…Imcm H$maU Amho. `mH$[aVm B§{Ð`m§M§ {Z`‘Z H$amd§; qH$~hþZm
Ho$c§ nm{hOo.
BpÝÐ`mUm§ {h MaVm§ `Ý‘Zmo@Zw{dYr`Vo &
VXñ` ha{V àkm§ dm`wZm©d{‘dmå^{g && 67 &&
{df`mV ^Q>H$Umè`m B§{Ð`m§‘mJ§ ‘Z YmdV§. dmam Zmdocm nmʶmV nwT>§ T>H$cVmo; ˶mà‘mUo
‘Z ~wÕrcm AmoT>V§.
B§{Ð`| O| O| åhUVr & V| Vo§{M Oo nwéf H$[aVr &
Vo Vaco{M Z VaVr & {df`qgYw && 348 &&
O¡gr Zmd W{S>`o R>m{H$Vm§ & Oar danS>r hmo` Xwdm©Vm &
Var MwH$cmhr ‘mJm¡Vm & Anmdmo nmdo && 349 &&
V¡gt àmá|hr nwéfo§ & B§{Ð`| cm{ict Oar H$m¡VwH|$ &
Var AmH«${‘cm OmU Xw…Io§ & gm§gm[aH|$ && 350 &&
116 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

B§{Ð`§ Oo Oo åhUVmV VoM Oo nwéf H$aVmV, Vo {df`qgYy Vê$Zhr Z Vaë`mgmaIo AmhoV.


EImXr Zmd Vramcm cmJcr Am{U dmXir dmè`mV gmnS>cr, ImocnUm MwH$dyZhr nwÝhm {VMo
ZwH$gmZ hmoVo; Ë`mà‘mUo ñW¡`© àmá Pmcoë`m nwéfmZ§ B§{Ð`m§Mo ghOnUo cmS> Ho$co, Va Vmo XoIrc
gm§gm[aH$ Xw:ImZ§ AmH«${‘cm OmVmo. gm‘mÝ`m§{df`r H$m` ~mocmd§? ‘wimVM Vo B§{жm§M§ EoH$Umao
AmhoV.
VmËn¶©- OrdZmV ñdÀN>§Xr dmJmd§, Agm EH$ ‘moR>m àdmh Amho. Ë`mM§ BWo CÎma Amho.
VmËnwa˶m AmZ§XmgmR>r CÀN¥>§Ic Agmd§ H$m? ˶mMo n[aUm‘ Ë`mcmM ^moJmdo cmJVmV. B§{Ð`m§À¶m
{Z¶§ÌUmV em§Vr Amho. em§VrV gwI Amho. A{Z`{‘VnUm hm Xw:Imcm H$maU Amho. kmZr XoIrc
B§{жm§M§ EoH$c§, Va nwÝhm Xþ:ImV AS>H$Vmo, åhUyZ B§{жm§Mm {ZJ«h, ~m¡{ÕH$ pñWaVm AmZ§Xmcm
H$maUr^yV Amho.
Vñ‘mÚñ` ‘hm~mhmo {ZJ¥hrVm{Z gd©e… &
BpÝÐ`mUrpÝÐ`mW}ä`ñVñ` àkm à{V{ð>Vm && 68 &&
åhUyZ ‘hm~mhÿ AOw©Zm, Á`mMr B§{Ð`§ {df`mnmgyZ nyU©nUo Amdacocr AgyZ ñdmYrZ AgVmV,
Ë`mMr ~wÕr pñWa AgVo.
åhUmo{Z Amnwct AmnUn`m & Oar B§{Ð`o§ `oVr Am¶m &
Var A{YH$ H$m§ht YZ§O`m & gmW©H$ Ago && 351 &&
åhUyZ Amnë¶mcm Amncr B§{ж§ Oa AmdaVm Amcr, Va ˶mhÿZ A{YH$ ‘moR>§ H$m¶
{‘idm¶M§? hoM OrdZmM§ gmW©H$ Amho.
XoI| Hy$‘© {O`mnar & CdmBcm Ad`d ngar &
Zm Var BÀN>mde| Amdar & AmnUn|{M && 352 &&
V¡gt B§{Ð`| An¡Vt hmoVr & O`mM| åh{UVc| H$[aVr &
V`mMr àkm OmU pñWVr & nmVcr Ago && 353 &&
nmhm, Á¶mà‘mUo H$mgd àgÞ Pmc§ AgVm Amnco Ad¶d ngadV§ Am{U nwÝhm Amnë`m
BÀN>o§ AmdaV§hr; Ë`mà‘mUo Á`mMr B§{Ð`§ Vmã`mV AgVmV, Vmo åhUoc Vg§ H$aVmV, Ë`mMr ~wÕr
ñW¡¶m©cm àmá$ Pmcr Ag§ g‘O.
AmVm§ Am{UH$ EH$ JhZ & nyUm©M| {MÝh &
AOw©Zm VwO gm§JoZ & n[ag nm§ && 354 &&
AmVm nyU© Agcoë`m pñWVàkmà‘mUo AmUIr H$mhr gImoc IwUm Vwcm gm§JVmo. Ë`m Vy EoH$.
`m {Zem gd©^yVmZm§ Vñ`m§ OmJ{V© g§`‘r &
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 117

`ñ`m§ OmJ«{V ^yVm{Z gm {Zem ní`Vmo ‘wZo… && 69 &&


gd© àmÊ`m§Mr Or amÌ AgVo, {VW§ g§`‘r OmJm AgVmo. {OW§ àmUr OmJVmV, {VW§ VÎd
nmhUmè¶m ‘wZtMr amÌ AgVo.
XoI| ^yVOmV {ZXoc| & VoWo§{M O`m nmhc| &
Am{U Ord OoW MoBco & VoW {Z{ÐV Omo && 355 &&
nmhm, g§nyU© àm{U‘mÌ Pmoncoco AgVmV, Voìhm ˶mÀ¶mgmR>r COmS>coc§ AgV§. Ord {OW§
OmJo AgVmV, {VW§ Vmo {Z{ÐV AgVmoo.
Vmo{M Vmo {Zénm{Y & AOw©Zm Vmo pñWa~w{Õ &
Vmo{M OmUo§ {Zad{Y & ‘wZrœa && 356 &&
AOw©Zm, Agm Omo Amho VmoM Iam {Zê$nm{YH$ Amho. Ë`mMrM ~wÕr pñWa Pmcocr Amho. VmoM
ì`mnH$ Amho Am{U VmoM ‘w{Zœa Amho Ag§ g‘O.
{M§VZ- gm‘mÝ` ‘mUg§ {df`mV Xj AgVmV. AWm©V, OmJê$H$ AgVmV. pñWVàk {VW§
Pmoncocm AgVmo. VÎdmZw^yVrV gd© àm{U‘mÌ {Z{ÐV AmhoV, {VW§ Vmo OmJm AgVmo.
Amny`©‘mU‘Mcà{Vð>§ g‘wБmn… à{depÝV `ÛV²&
VÛËH$m‘m `§ à{depÝV gd} g empÝV‘mßZmo{V Z H$m‘H$m‘r && 70 &&
nyU© AMc Agcoë¶m g‘wÐmV ZÚm§M§ nmUr Mmahr ~mOy§Zr `oV AgV§. gmJa Amncr ‘`m©Xm
C„§KZ H$arV Zmhr. Ë`mà‘mUo OJmVrc gd© {df¶gwI§ ¶m {Z[aÀN> nwéfmÀ`m A§V:H$aUmV àdoe
H$arV AgVmV. Vmo em§V ‘`m©Xm¶wº$ AgVmo. H$m‘mMr H$m‘Zm H$aUmè`mcm em§Vr àmá hmoV Zmhr.
nmWm© AmUrH$hr nar & Vmo OmUm| `oB©c AdYmat &
O¡gr Ajmo^Vm gmJat & AI§{S>V && 357 &&
Oèhr g[aVmdmoK g‘ñV & n[anyU© hmoD${Z {‘iV &
Vèhr A{YH$ Zmoho B©fV & ‘`m©Xm Z gm§S>r && 358 &&
AOw©Zm, AmUIr H$mhr àH$mamZ§ Ë`m§Zm AmoiIVm `oB©c, Á`mà‘mUo g‘wÐmV AI§S> em§VVm
AgVo. ZÚm§Mo àdmh nmÊ`mZ§ VwSw§>~ ^ê$Z {‘iVmV, Var Vmo ’w$JV Zmhr {Z Amncr ‘`m©Xmhr
Amocm§S>V Zmhr.
Zm Var J«rî‘H$mit g[aVm & emofy{Z OmVr g‘ñVm &
nar Ý`yZ Zìho nmWm© & g‘wÐ O¡gm && 359 &&
{H§$dm CÝhmù`mV gd© ZÚm AmQ>ë¶m Var AOw©Zm, g‘wÐ Ë`mdoir H$‘r hmoV Zmhr. Vmo gXm
g‘mZ AgVmo.
118 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

V¡gm àmár F${Õ {gÕr & V`m{g jmo^ Zmht ~wÕr &
Am{U Z ndVm§ Z ~mYr & AY¥{V V`mV| && 360 &&
F$Õr-{gÕr àmá Pmë¶m, Var Vmo AmZ§XmZ§ CM§~iV Zmhr Am{U Zmhr {‘imë¶m Var Vmo
ApñWa hmoV Zmhr. gXm g‘mZ ñdê$nmV dmdaVmo. Vmo pñWVàk AgVmo.
gm§J| gy`m©À¶m Kat & àH$me H$m` dmVrdoèht &
H$m§ Z cm{dOo Var A§YH$mat & H$m|S>oc Vmo && 361 &&
XoI| F${Õ {g{Õ V`mnar & Amcr Jocr go Z H$ar &
Vmo{M Jw§Vcm Ago A§Vat & ‘hmgwIt && 362 &&
AOw©Zm gm§J, gy`m©À`m Kar àH$memgmR>r dmV cmdcr OmVo H$m? AWdm Ë`mZ§ {Xdm cmdcm
Zmhr Va, gy`© A§YmamV H$m|S>cm OmB©c H$m? Ë`mà‘mUo pñWVàkmM§ AgV§. F$Õr-{gÕr Amë¶m
H$s Joë`m, `mM§ Ë`mcm ^mZhr ZgV§; H$maU Vmo AmVë`m ‘hmgwImV Jw§Vcocm AgVmo. AmVc§
gwI åhUOo AmË‘mZ§X.
Omo Amnwco{Z ZmJanU| & B§Ð^wdZmV| nm~io§ åhUo &
Vmo Ho$dt a§Oo nmcdU| & {^„m§Mo{Z && 363 &&
Omo Amnë¶m KamÀ¶m gm¢X¶m©nwT>§ B§Ð^wdZmcm VwÀN> coIVmo, Vmo nmcmnmMmoù`mÀ¶m gmømZ§
C^macoë`m {^„mÀ¶m PmonS>rcm H$m` ^mioc? Ë`mV H$gm a‘oc?
Omo A‘¥VmV| R>r R>odr & Vmo O¡gm H$m§Or Z godr &
V¡gm ñdgwImZw^dr & Z ^moJr F${Õ && 364 &&
Omo A‘¥VmV CUonUm H$mTy>Z Zmd R>odVmo, Vmo Ogm ^mVmÀ¶m noOocm åhUOo H$m§Orcm hmV
cmdUma Zmhr. Ë`mà‘mUo ñdmZ§XmMr Á`mcm AZw^yVr Amho, Vmo F$Õr-{gÕtMm Cn^moJ KoV
Zmhr.
nmWm© Zdc h| nmht & OoW ñdJ©gwIm coIUr Zmht &
VoW F${Õ{g{Õ H$m`r & àmH¥$Vm hmoVr && 365 &&
AOw©Zm, ho Amü`© nmhm, {OW§ ñdJ©gwImcm Vmo VwÀN> coIVmo {VW§ gm‘mÝ` F$Õr-{gÕrM§
H$m` ‘hÎd AgUma?
{dhm` H$m‘mÝ`… gdm©Ýnw‘m§üa{V {Z:ñn¥h: &
{Z‘©‘mo {ZahŠ¡ma: g empÝV‘{YJÀN>{V && 71 &&
Omo nwéf gd© H$m‘Zm§Mm Ë`mJ H$ê$Z {Z[aÀN>, ‘‘Ëda{hV, {Zah§H$mar AgVmo Vmo em§Vrcm
àmá hmoVmo.
Aܶm¶ Xþgam kmZoœar ^mdmZwdmX 119

Eogm AmË‘~moYo§ Vmofcm & Omo na‘mZ§X| nmoIcm &


Vmo{M pñWaàk ^cm & dmoiI Vy§ && 366 &&
Agm AmË‘~moYmZ§ g§Vwï> Pmcocm, na‘ AmZ§XmZ§ nmogcocm Omo Amho, VmoM pñWVàk Amho,
Ag§ Vy AmoiI.
Vmo Ah§H$mamV| XdSw>Zr & gH$i H$m‘ gm§Sw>Zr &
{dMao {dœ hmoCZr & {dœm‘mOr && 367 &&
Ah§H$mamcm KmcdyZ, gd© H$m‘ZoMm Ë`mJ H$ê$Z Vmo {dœmV {dœ hmoD$Z {dMaU H$aVmo.
Efm ~«m÷r pñW{V… nmW© Z¡Zm§ àmß` {d‘wø{V &
pñWËdmñ`m‘ÝVH$mco@{n ~«÷{Zdm©U‘¥ÀN>{V && 72 &&
B{V lr‘ØJdÒrVmgyn{ZfËgw ~«÷{dÚm¶m§ ¶moJemóo
lrH¥$îUmOw©Zg§dmXo gm§»¶¶moJmo Zm‘ {ÛVr¶mo@ܶm¶: && 2 &&
AOw©Zm, hr ~«÷mZw^yVr AgUmè`mMr pñWVr Amho. hr AdñWm àmá$Pmë`mZ§Va nwÝhm H$moUr
‘mo{hV hmoV Zmhr. A§V:H$mimVXoIrc `m AdñWoV pñWa amhÿZ ~«÷ñdê$n ‘mojmcm àmá$hmoVmo.
ho ~«÷pñW{V {Z…gr‘ & Oo AZw^{dVr {ZîH$m‘ &
Vo nmdco na~«÷ & AZm`mg| && 368 &&
Oo {ZîH$m‘ AmhoV Vo `m ~«÷pñWVrMm AZw^d KoV, {dZmgm`mg na~«÷ñdê$n hmoVmV.
Oo {MÐznr {‘iVm§ & Xohm§VtMr ì`mHw$iVm &
AmS> R>mH$m| Z gHo$ {MÎmm & àmkm O`m && 369 &&
Vo{M ho pñW{V & ñd‘wI| lrn{V &
gm§JV AOw©Zmà{V & g§O`mo åhUo && 370 &&
Á`m kmZ ñdê$nmV {‘iV AgVmZm, XohmMm A§V hmoB©c `mMr ì`mHw$iVm Á`mÀ`m {MÎmmV
AmS>dr `oV Zmhr, VrM hr ~«÷pñWVr Amho, Ag§ ñdV: ñd‘wImZo cú‘rnVr AOw©Zmcm gm§JV
Amho, Ag§ g§O` åhUmcm.
Eog| H¥$îUdmŠ` Eo{H$c| & VoW AOw©Z| ‘Zt åh{UVc| &
AmVm§ Am‘w{M`m H$mOm Amc| & CnnÎmr B`m && 371 &&
Ag§ lrH¥$îUmM§ ~mocU§ EoH$c§. ‘ZmVë`m ‘ZmV AOw©Z åhUmcm, hr {dMmagaUr AmVm
Am‘À`m H$m‘mcm Amcr. H$moUVr Amho Vo nwT>o gm§JVmV.
120 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ Xþgam

O| H$‘©OmV AmKdo§ & EW {ZamH$[ac| Xod| &


Var nméfc| å`m§ Ow§Pmd| & åhUy{Z`m§ && 372 &&
Eogm lrAÀ`wVm{M`m ~mocm & {MÎmt YZwY©a Cdm{`cm &
AmVm§ àíZ H$arc ^cm & Ame§H$moZr && 373 &&
Xodm§ZrM ñdV: gd©H$‘m©Mm {ZfoY Ho$cm Amho, åhUyZ AmVm ‘cm `wÕ H$aÊ`mMr JaO Zmhr,
Agm lrH¥$îUmÀ`m ~mocÊ`mMm AW© H$mTy>Z AOw©Zmcm ‘ZmVë`m ‘ZmV AmZ§X Pmcm. AmVm AOw©Z
e§H$m KoD$Z CÎm‘ àíZ H$aUma Amho.
Vmo àg§J Ago ZmJa & Omo gH$i Y‘mª{g AmJa &
H$s¨ {ddoH$m‘¥VgmJa & àm§VhrZ && 374 &&
àg§J A{Ve` gw§Xa Amho. gd©Y‘mªM§ AmJma qH$dm {ddoH$ê$nr A‘¥VmMm A‘`m©X gmJaM
OUy H$mhr Amho.
Omo AmnU gd©kZmW & {Zê${nVm hmoB©c lrAZ§V &
kmZXod gm§Joc ‘mV & {Zd¥{ÎmXmg && 375 &&
`m àg§JmM§ {Zê$nU ñdV: gd©k AgUmè`m§Mm Omo ZmW lrH¥$îU AmhoV, Vo H$aVrc.
lrAZ§VmMr {Zê$nU Ho$cocr H$Wm ‘r {Zd¥{ÎmXmg kmZXod gm§JUma Amho.
B{V lrkmZXod{da{MVm¶m§ ^mdmW©Xr{nH$m¶m§ {ÛVr¶mo@ܶm¶: && 2 &&
ûcmoH$ 72, Amoì¶m 375
kmZoœar ^mdmZwdmX 121
122 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

&& kmZoœar &&


Aܶm¶ {Vgam

AOw©Z CdmM - Á¶m¶gr MoËH$‘©UñVo ‘Vm ~w{ÕO©ZmX©Z &


VpËH¨$ H$‘©{U Kmoao ‘m§ {Z¶moO¶{g Ho$ed && 1 &&
AOw©Z åhUmcm - OZmX©Zm, H$‘m©nojm g‘Ëd~wÕr loð> Amho, Ag§ VwP§ ‘V Amho, Va ‘J
Ho$edm, ¶wÕmgma»¶m Kmoa H$‘m©V ‘mPr {Z¶wº$s H$m H$aVmog?
‘J AmBH$m AOw©Z| åh{UVco§ & Xodm Vwåht O| dmŠ` ~mo{cc| &
V| å¶m§ {ZH|$ n[a{gc| & H¥$nm{ZYr && 1 &&
‘J AOw©Z åhUmcm Xodm, EoH$m Vwåhr Oo dm³¶ ~moccmV, H¥$nm{ZYr, Vo ‘r Mm§Jë`m àH$mao
EoH$co.
VoW H$‘© Am{U H$Vm© & Cao{MZm nmhVm§ &
Eog| ‘V VwP| lrAZ§Vm & {Z{üV Oar && 2 &&
Var ‘mV| Ho$dt lrhar & åhUgr nmWm© g§J«m‘ H$at &
B`o cmOgr Zm ‘hmKmoat & H$‘v gwVm§ && 3 &&
lrAZ§Vm, kmZ`moJmV H$‘© Am{U H$Vm© ho {dMma H$ê$Z nm{hco AgVm CaV ZmhrV, Ag§ VwP§
Oa {Z{üV ‘V Amho, Va ‘J lrH¥$îUm, ‘cm Vy `wÕ H$a H$m åhUVmog? `m {dZmeH$mar ‘hmKmoa
¶wÕê$nr H$‘m©V ‘cm KmcVmZm Vwcm cmO H$er dmQ>V Zmhr?
hm§ Jm H$‘© Vy§{M Aeof & {ZamH$[agr {Z…eof &
Var ‘OH$adr ho§ qhgH$ & H$m§ H$a{dgr && 4 &&
VyM gd© H$‘m©Mm nyU© {ZfoY H$aVmog, ‘J ‘mÂ`mH$Sy>Z ho qhgmË‘H$ H$‘© H$m H$adyZ KoVmog?
Var h|{M {dMmat lröfrHo$em & Vy§ ‘mZ Zo{Xgr H$‘©coem &
Am{U `ogUr ho qhgm & H$adrV Amhmgr && 5 &&
lrH¥$îUm, ¶mMmM Vy àW‘ {dMma H$a. kmZ¶moJmnwT>o H$‘m©cm Vy ¶pËH¨${MVhr ‘mZ XoV Zmhrg
Am{U EH$sH$S>o EdT>r ‘moR>r qhgm ‘m¶mH$Sy>Z H$adyZ KoV Amhog.
Q>rn- g‘Ëd~wÕr`moJmnojm H$‘© H${Zð> Amho ho Oo ^Jd§VmM§ ~mocU§ Amho>, Vo ~mocU§ AOw©Zmcm
g‘Ococ§ Zmhr. VwcZmË‘H$ dmŠ` Agë`m‘wio, {Z{üV H$m`© Ho$c§ nm{hOo, `m{df`rMm hm g§Xoh
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 123

Amho. nwT>À`m ícmoH$mV "ì`m{‘loUod dmŠ`oZ' Agm eãX Amho Ë`mMm hm ^md Amho.
ì`m{‘loUod dmŠ`oZ ~wqÕ ‘moh`grd ‘o &
VXoH§$ dX {Z{üË` `oZ lo`mo@h‘mßZw`m‘² && 2 &&
g§e`mñnX dmжm‘wio ‘mPr ~wÕr OUy Vy ‘mohmV nmS>Vmog. EH$ {gÕm§V {Z{üV H$ê$Z gm§J,
OoUoH$ê$Z ‘mP§ H$ë`mU hmoB©c. g§e` `oB©c Ag§ ~mocy ZH$mog.
Xodm Vwdm§{M Eog| ~mocmd| & Var Amåht ZoUVt H$m` H$amdo§ &
AmVm§ g§nc| åhUm| nm§ AmKdo§ & {ddoH$mM| && 6 &&
Xodm, VyM Ag§ ~mocV Agerc, Va Amåhr AkmZr ‘mUgm§Zr H$m` H$amd§? AmVm Ag§
åhUm`M§ H$m, `m OJmVyZ {ddoH$ hÔnma Pmcm, g§ncm.
hm§ Jm CnXoe Oar Eogm & Var An^«§e Vmo H¡$gm &
AmVm§ nwacm Amåhm§ qYdgm & AmË‘~moYmMm && 7 &&
Aao, `mcmM Oa CnXoe åhUm`M§ Va ^«‘ {Z‘m©U H$aUma§ ^mfU H$emcm åhUm`M§? Am‘Mr
AmË‘kmZmMr hm¡g nyU© Pmcr, Ag§ AmVm åhUmd§ cmJoc.
d¡Ú nÏ` dmê${Z Om`o & ‘J Oar AmnU{M {df gw`o &
Var amo{J`m H¡$go{Z {O`o & gm§J| ‘O && 8 &&
O¡g| Am§Yio§ gwB©Oo Aìhm§Q>m & H$m§ ‘mOdU XrOo ‘H©$Q>m &
V¡gm CnXoe hm Jmo‘Q>m & dmoT>dcm Amåhm§ && 9 &&
Xodm ‘cm gm§J, d¡Úm§Zr àW‘ nÏ` gm§Jmd§, Z§Va d¡Úm§ZrM {df ImD$ Kmcmd§. ‘J Vmo amoJr
H$gm OJoc? qH$dm Am§Yù¶mcm AmS>‘mJm©cm cmdmd§ qH$dm ‘mH$S>mcm Xmê$ nmOmdr Ë`mà‘mU§
VwPm hm CnXoe Amåhmcm Mm§JcmM cm^cm Amho.
‘r AmYt{M H$m§ht ZoUo§ & dar H$d{icm| ‘moh| `oU| &
lrH¥$îUm {ddoH$ `mH$maU§o & nw{gcm VwO && 10 &&
V§d VwPr EHo$H$ ZdmB© & EW CnXoem‘m{O JmodmB© &
Var AZwga{c`m H$mB© & Eog| H$sOo && 11 &&
lrH¥$îUm, ‘r AJmoXaM AkmZr Amho. Ë`mV ‘cm ^«‘mZ§ J«mgc§ Amho. ¶m H$maUmñVd ‘mP§
Á¶mV H$ë¶mU Amho Vo gm§J, åhUyZ Vwcm gm§{JVc§, Va Vy Amü¶© dmQ>md§ Ag§M gm§JVmo Amhog.
Aao, eaUmJVmer Ag§ H$moU dmJV§?
124 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Amåht VZw‘ZOrd| & Vw{P`m ~mocm dmoR>§Jmd| &


Am{U Vwdm§{M Eog| H$amd| & Var gac| åhUo && 12 &&
Amåhr VZ, ‘Z, öX¶mZ§ VwÂ`m eãXmda Adc§~yZ amhmd§ Am{U VyM Amåhmcm ^«‘mV nmS>md§!
‘J AmVm gd© g§nc§ Ag§M åhUm`M§ H$m? qH$~hþZm gd© AmQ>monc§, Ag§ Var åhU.
AmVm§ Eo{g`mnar ~mo{Ygr & Var {ZH|$ Amåhm§ H$[agr &
EW kmZmMr Amg H$m`gr & AOw©Z åhUo && 13 &&
Vy AemM àH$maMm CnXoe H$arV Agerc, Va Am‘M§ Mm§Jc§M H$ë`mU H$aVmog. BW§ kmZ
{‘i{dÊ`mMr Amem H$er H$am`Mr, Ag§ AOw©Z åhUmcm.
Var `o Om{UdoM| H$sa gaco§ & nar AmUrH$ EH$ Ago Omhco§ &
Oo {WVo§ S>hþic| & ‘mZg ‘mP| && 14 &&
AmVm Va kmZmM§ H$m‘ {Z{üV g§nc§; na§Vw BW§ AmUIr EH$ Pmc§. ‘mP§ pñWa AgUma§ ‘Z
VwÂ`m ~mocÊ`mZ§ T>dic§ Joc§; qH$~hþZm Jm|YimV nS>c§.
Vodt{M lrH¥$îUm ho VwPo§ & M[aÌ H$m§ht Zo{UOo &
Oar {MÎm nmhgr ‘mPo§ & `oU| {‘f| && 15 &&
Zm Var PH$drV Amhmgr ‘mV| & H$s¨ VÎd{M H${Wgr Üd{ZV| &
h| AdJ{‘Vm§ {ZéVo§ & OmUdoZm && 16 &&
lrH¥$îUm, åhUyZM VwP§ M[aÌ H$mhr H$iV Zmhr. AmVm Var ‘cm VwPm A§XmO `oV Zmhr. Vy
`m {Z{‘ÎmmZ§ ‘mP§ ‘Z nmhVmog AWdm Vy Amåhmcm ’$gdVmog qH$dm JyT> dmŠ`mV VÎd R>odyZ
~mocVmog, ho {dMma H$ê$Zhr ‘cm H$mhr H$ioZm.
åhUmo{Z AmBH|$ Xodm & hm ^mdmW© AmVm§ Z ~mocmdm &
‘O {ddoH$ gm§Jmdm & ‘èhmQ>m Or && 17 &&
åhUyZ Xodm AmVm EoH$m, `mnwT>o JyT>mWm©Z§ ~mocy ZH$m. ‘cm gmoß`m ^mfoV {ddoH$ gm§Jm.
‘r AË`§V OS> Ag| & nar Eogmhr {ZH|$ n[a`ogo§ &
lrH¥$îUm ~mocmd| Vwdm§ V¡g| & EH${Zð> && 18 &&
lrH¥$îUm, ‘r AË`§V ‘§X~wÕr Amho. Agm Agcmo, Varhr ‘mÂ`mgma»¶mcm Mm§Jc§ g‘Ooc,
Ag§ EH$ {ZU©¶mË‘H$ AmnU ~mocmd§.
XoI| amoJmV| {OUmd| & Am¡fY Var Xo`md| &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 125

nar V| A{V éÀ` ìhmd| & ‘Ywa O¡g| && 19 &&


V¡g| gH$imW©^[aV & VÎd gm§Jmd| C{MV &
nar ~moYo ‘mP| {MÎm & O`mnar && 20 &&
ho nmhm, amoJ Zmhrgm H$aÊ`mgmR>r Am¡fY {Xc§M nm{hOo; na§Vw Vo ñdm{Xï> Am{U JmoS> Agmd§,
Ë`mà‘mUo gdm©Wm©Z§ JmoS>r Agcoc§ dmŠ` Agmd§ Am{U ˶mV ¶mo½¶ VÎd Agmd§, OoUoH$ê$Z
‘m¶m {MÎmmcm ~moY hmoB©c; qH$~hþZm ‘cm kmZ hmoB©c.
Xodm VwOEogm {ZOJwé & Am{O AmVu YUr H$m§ Z H$ê§$ &
EW ^rS> H$dUmMr Yê§$ & Vy§ ‘m` Am‘wMr && 21 &&
Xodm, VwÂ`mgmaIm h¸$mMm lrJwê$ AgVmZm, AmO BÀN>oMr V¥ár H$m H$ê$ Z`o? Vy Am‘Mr
"‘m`' Amhog. àíZ {dMmaVmZm H$moUmMr ^rS> H$m Yê$?
qMVZ- ¶m AmodrV AOw©ZmM§ Xodmer VrZ àH$maM§ ZmV§ Amho. àW‘ Xod, Z§Va lrJwê$, ào‘nyU©
AmB© åhUOo ‘m¶m¶wº$ ‘m¶. Á¶mÀ¶mH$Sy>Z kmZ EoH$m`M§ Amho, Ë`mÀ`mer Amnc§ ZmV§ Agm`cm
hd§. da {Xboë`m VrZn¡H$s H$moUV§hr Agmd§. Ho$di CnXoe H$aUmao Va `m OJmV nwîH$i AmhoV.
Ë`m§M§ ~mocU§ ‘Ywa AgV§. MwH$sM§ gm§JVmV, ‘Zmcm ‘mohmV nmS>VmV, AZw`m`r ~ZdVmV; na§Vw
CÕma hmoV Zmhr. {gZo‘m, ZmQ>H$, EH$nmÌr à`moJ ¶m§Vhr H$mhr Zm H$mhr VÎd AgV§; nU åhUyZ
àojH$ kmZr hmoV ZmhrV. {gÕm§VXoIrc ‘Zmoa§OZmMr gmYZ§ AgVmV, ho `mVyZ g‘OV§. öX`mV
{gÕm§V éOÊ`mgmR>r ào‘mM§ ZmV§ hd§`. BW§ {‘ÌM Xod, lrJwê$, "‘m`' `m ñdê$nmV Amho åhUyZ
h¸$ Amho. `m AmodrVrc "{ZOJwê$' hm eãX ~a§M H$mhr gm§JyZ OmVmo. `mVrc ÜdZr öX¶mn`ªV
nmohmoMcm nm{hOo. ‘Z Am{U ~wÕr AmS>dr `oVm H$m‘m Z`o.
hm§ Jm H$m‘YoZyMo§ Xw^Vo§ & X¡d| Omhc| Amn¡Vo§ &
Var H$m‘ZoMr H$m§ VoWo§ & dmUr H$sOo && 22 &&
^m½¶mZ§ Oa H$m‘YoZy Amho, Va {VÀ¶mH$Sy>Z ’$º$ XþYmMrM Anojm H$m H$amdr? gd© ‘ZmoH$m‘Zm
nyU© H$aUmè¶m H$m‘YoZyH$S>o H$m‘ZoMr CUrd H$m Agmdr?
Oar qMVm‘Ur hmVm MT>o & Var dm§ÀN>oMo§ H$dU gm§H$S|> &
H$m§ Amnwco{Z gwadmS|> & BÀN>md| Zm && 23 &&
qH$dm qMVm‘UrMr àmár Pmë`mda BÀN>m H$aÊ`mM§ g§H$Q> H$m Agmd§? Amnë`m AmdS>rà‘mUo
BÀN>m H$amdr; qH$~hþZm Ho$cr nm{hOo Zm!
XoI| A‘¥VqgYyV| R>mH$md| & ‘J VmhmZm{M Oar ’w$Q>md| &
126 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Var gm`mg H$m§ H$amdo & ‘mJrc Vo && 24 &&


V¡gm OÝ‘m§Vat ~hþVt & Cnm{gVm§ lrH$‘imnVr &
Vmo Vy§ X¡d| Am{O hmVt & Omhcm{g Oar && 25 &&
Var Amnwco`m gdogm & H$m§ Z ‘mJmdm{g naoem &
Xodm gwH$mi hm ‘mZgm & nmhcm Ago && 26 &&
Ag§ nmhm, A‘¥VmÀ`m gmJamOdi Omd§ Am{U VhmZoZo VS>’$S>md§, Va ‘J BWn`ªV `oÊ`mMo
Oo gm`mg Ho$co Vo H$m Ho$co? Ë`mà‘mUo Xodm, Á¶mMr AZoH$ OÝ‘m§nmgyZ CnmgZm Ho$cr, Vmo Vy
AmO gwX¡dmZ§ hmVr Amcmg, Va Amnë`m BÀN>oà‘mUo H$m Vwcm ‘mJy Z`o? Xodm, AmO ‘ZmMm
gwH$mi COmS>cm Amho.
qMVZ- ^m¡{VH$ gwH$mi hm lr‘§Vm§Mm, gÎmmYmar cmoH$m§Mm AgVmo; na§Vw Ë`m§À¶m gd© BÀN>m
nyU© hmoVrc qH$dm nm{hOo Vo {‘ioc Ag§ Zmhr. ‘mZ{gH$ BÀN>m nyU© hmoU§, hm ‘ZmMm gwH$mi
Amho. "gwH$mi' eãXmV ícof Amho. ‘ZmgmR>r Mm§Jcm H$mi; H$maU nwT>o {dœmV H$moUrhr Z
nm{hcoc§ {dœê$n nmhm`cm {‘iUma Amho. Xwgam AW© g‘¥ÕrMm H$mi; H$maU fS²>JwUm§M§
A{Yð>mZ AgUmam ^Jd§V hmVmV Amcocm Amho.
XoI| gH$imVuM| {O`mco§ & Am{O nwÊ` `em{g Amco§ &
ho ‘ZmoaW Omhmco & {dO`r ‘mPo && 27 &&
nmhm, ‘ZmVrc gd© BÀN>m§M§ OJU§ g’$c Pmc§. AmO ‘mP§ nwÊ` `emcm Amë`m‘wio ho ‘mPo
‘ZmoaW {dO`r Pmco.
qMVZ- `wÕ ìhm`M§ Amho. O`namO` AOyZ {Z{üV Pmcocm Zmhr. Varhr AOw©Z åhUVmo,
"ho ‘ZmoaW Omhmco & {dO`r ‘mPo && BW§ ho eãX A{Ve¶ ‘hÎdmMo AmhoV. ho åhUOo "Vy X¡do
Am{O hmVr & Omhcmgr Oar &' nwÊ` `eñdr Pmc§ Am{U ^m½`mZ§ gmW {Xcr. ho XmoÝhr EH$mM
doir ìhm`cm hd§. H$mhr nwÊ`dmZ AmhoV; na§Vw ^m½`dmZ ZmhrV. nwʶmZ§ YZdmZ AmhoV;
na§Vw Cn^moJmM§ ^m½¶ Zmhr. H$mhr ^m½`dmZ AmhoV, Cn^moJhr KoVmV; na§Vw YZdmZ ZmhrV.
ho ì`mdhm[aH$ CXmhaU Amho. H$Yr H$Yr nwÊ` Am{U ^m½¶{‘{lV OrdZ nmhm¶cm {‘iV§.
na‘mWm©V Ag§ ZgV§. nwʶmZ§ F$Õr-{gÕr {‘iVmV, Va ^m½`mZ§ à{gÕr {‘iVo, cmoH${à`Vm
{‘iVo. `m XmoZ OJmZ§Va AmUIr EH$ OJ Amho. {VW§ gm‘mÝ` qH$dm AmÜ`mpË‘H$ gmYZmOÝ`
nwÊ` Cn`moJr `oV Zmhr. gËH$‘©OÝ` nwÊ` Am{U V‚mÝ` ^m½` ¶m§M§ EH$ÌrH$aU Pmë`mda ì`mnH$
eº$s Amncrer hmoVo. hm {df` kmZoœarV AZoH$ {R>H$mUr Amcm Amho. AmnU R>ady Vo gËH$‘©,
Agm dmømVnUm ZH$mo. ‘mCctZr ñdV: gËH$‘m©Mr ì`m»`m Ho$cr Amho. `m{edm` gVamì`m
AÜ`m`mV hm {df` {dñVmamZ§ Amcm Amho. Am¶wî¶^a {‘Ì åhUyZ Omo Amho, Ë`mM§ ê$nm§Va
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 127

lrJwê$V hmoV, {dœê$nmV hmoV§, ‘m`miy ‘m`oV hmoV§. `m{edm` Vmo hmVmV `oVmo. "ho ‘ZmoaW Omhmco
& {dO`r ‘mPo' ho ñnï>nUo nwT>À`m AmodrV Amho. "Or' hm eãX AmXa Xe©{dʶmgmR>r Amcm
Amho. ào‘mV AmXa Agcm, Va gmoÝ`mcm gwJ§Y Amcm, Ag§ OmUmd§.
Or Or na‘‘§JiYm‘m & gH$iXodXodmoÎm‘m &
Vy§ ñdmYrZ Am{O Amåhm§ & åhUD${Z`m§ && 28 &&
na‘ ‘§JcmM§ A{Yð>mZ AgUmè`m ^Jd§Vm, gd© Xodm§Vrc CÎm‘ AgUmè`m Xodm, Vy AmO
Am‘À`m ñdmYrZ Amhog, åhUyZ ‘mP§ ‘ZmoaW {dO`r Amho, g’$c Amho.
O¡g| ‘mVoÀ¶m R>m`t & AnË`m AZdga Zmht &
ñVÝ`mcmJy{Z nmht & {O`mnar && 29 &&
V¡g| Xodm VyV| & nw{gOVg| AmdS>o Vo§ &
Amnwco{Z AmV} & H¥$nm{Z{Y && 30 &&
Á`mà‘mUo ~mimcm ñVZnmZ XoÊ`mgmR>r H$moUVrhr Adoi ZgVo, åhUOo Vmo Ho$ìhmhr ñVZnmZ
H$ê$ eH$Vmo, Ë`mà‘mUo ho H¥$nm{ZYr Xodm, ‘mÂ`m BÀN>oà‘mUo AmdS>oc Vo Vwcm {dMmaUma Amho.
`mcm doi-Adoi, ñWmZ H$mhrM nmhUma Zmhr.
Var nma{ÌH$s¨ {hV & Am{U AmM[aVm§ Var C{MV &
V| gm§J| EH$ {Z{üV & nmW© åhUo && 31 &&
Va ‘J nacmoH$mV {hVH$maH$ Am{U BW§ AmMaUmV `mo½`, Ag§ EH$ ‘cm {Z{üV H$ê$Z gm§J.
lr^JdmZwdmM - cmoHo$@pñ‘pÝÛ{dYm {Zð>m nwam àmoº$m ‘`mZK &
kmZ`moJoZ gmL²>»`mZm§ H$‘©`moJoZ `mo{JZm‘² && 3 &&
lr^JdmZ åhUmco- ho nmna{hV AOw©Zm, `m cmoH$mV XmoZ àH$maÀ`m gmYZm AmhoV, ho ‘r
AJmoXa gm§{JVcoc§ Amho. gm§»¶mMm (kmZr cmoH$m§Mm) kmZ`moJ Am{U `mo½`m§Mm H$‘©`moJ.
`m ~mocm lrAÀ`wV & åhUV Ago {dpñ‘V &
AOw©Zm hm Üd{ZV & A{^àmdmo && 32 &&
Oo ~w{Õ`moJ gm§JVm§ & gm§»`‘Vg§ñWm &
àH${Q>cr ñd^mdVm & àg§J| Amåht && 33 &&
^JdmZ lrH¥$îU AOw©ZmÀ`m ~mocʶmZ§ Amü¶©M{H$V Pmco Am{U åhUmco, AOw©Zm, ‘mPm
A{^àm` hm g§{já hmoVm. H$‘m©Z§ àmá hmoUmam ~w{Õ`moJ gm§JV AgVmZm, gm§»`m§er gh‘V
128 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

AgUmam kmZ‘mJ© Amåhr ñdm^m{dH$nUo àH$Q> Ho$cm.


Vmo CÔoe Vy§ ZoUgr{M & åhUmo{Z {eUcm{g dm`m§{M &
Var AmVm§ OmU| ‘r{M & Cº$ XmoÝhr && 34 &&
Am‘Mm hoVy Vwcm g‘OcmM Zmhr, åhUyZ Vy {dZmH$maU amJmdcmg, Va ‘J AmVm XmoÝhr
‘mJ©; qH$~hþZm {Zð>m ‘rM gm§{JVë`m AmhoV, Ag§ OmU.
AdYmat draloð>m & `o cmoH$s¨ `m XmoZr {Zð>m &
‘O{Mnmgy{Z àJQ>m & AZm{X{gÕm && 35 &&
draloð> AOw©Zm EoH$, `m cmoH$mV XmoÝhr ‘mJ© ‘rM àH$Q> Ho$co AmhoV. XmoZ ‘mJ© AZm{X
H$mimnmgyZ MmcV Amcoco AmhoV.
EH$ kmZ`moJ åh{UOo & Omo gm§»`t AZw{ð>Oo &
OoW dmoiIrgd| nm{dOo & VÐznVm && 36 &&
EH$ H$‘©`moJ OmU & OoW gmYH$OZ {ZnwU &
hmoD${Z`m§ {Zdm©U & nmdVr doio && 37 &&
EH$mcm kmZ‘mJ© åhUVmV. Ë`mM§ AZwð>mZ kmZr H$aVmV. `mV AmË‘kmZ hmoVmM ~«÷ñdê$n
hmoVmo. Xwgam H$‘©`moJ Amho. Á`mM§ AmMaU gmYH$OZ H$aVmV. `mV Vo {ZîUmV hmoD$Z `mo½`
doir ‘mojmcm àmá hmoVmV.
ho ‘mJ© Var XmoZr & nar EH$dQ>Vr {ZXmZt &
O¡gr {gÕgmÜ`^moOZt & V¥{á EH$ && 38 &&
ho ‘mJ© Oar XmoZ Agco, Var eodQ>r EH$mM {R>H$mUr {‘iVmV; Á`mà‘mU§ {gÕ ^moOZ (V`ma
Agcoc§) Am{U gmÜ` ^moOZ (V`ma hmoV Agcoc§) `m XmoÝhtV V¥ár EH$M AgVo.
H$m§ nydm©na g[aVm & {^Þ {XgVr dmhVm§ &
‘J qgYy{‘iUt EoŠ`Vm & nmdVr eoIt && 39 &&
V¡gt XmoZthr ‘V| & gy{MVr EH$m H$maUmV| &
nar CnmpñV Vo `mo½`Vo & AmYrZ Ago && 40 &&
AWdm nyd© Am{U n{ü‘ `m {Xem§VyZ dmhV OmUmè`m ZÚm {^Þ {^Þ {XgVmV; na§Vw gmJamV
{‘imë`mZ§Va eodQ>r gd© ZÚm§M§ EoŠ` hmoV§. Ë`mà‘mUo XmoÝhr ‘mJ© EH$M gmÜ` gwMdVmV; na§Vw
Ë`m XmoÝhr ‘mJmªM§ AmMaU `mo½`Voda AmYm[aV Amho.
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 129

XoI| CËßcdZmg[agm & njr ’$im{g Pm|~o O¡gm &


gm§J| Za Ho$qd V¡gm & nmdo doJm && 41 &&
Vmo hiy hiy T>mi|T>mi| & Ho$Vwco{Z EHo$ doio &
‘mJm©Mo{Z ~i| & {Z{üV R>mH$s && 42 &&
Ag§ nmhm, njr CÈ>mUm~amo~a ’$imcm Pm|~Vmo. ‘cm gm§J, ‘Zwî` Ë`m doJmZ§ ’$imn`ªV
nmohmoMy eH$Vmo H$m`? Vmo hiyhiy EH$m ’$m§Xrdê$Z Xwgè`m ’$m§Xrda OmV, `mo½` ‘mJm©Z§ Joë`mda
’$imn`ªV ImÌrZo nmohmoMoc.
V¡g| XoI nm§ {dh§J‘‘V| & A{Yðy>{Z kmZmV| &
gm§»` gÚ ‘mojmVo§ & AmH${iVr && 43 &&
Á`mà‘mUo njr ’$imcm Pm|~Vmo Ë`mà‘mUo; gm§»``moJr kmZ`moJmM§ AZwð>mZ H$ê$Z VËH$mi
‘mojmcm ñdmYrZ H$aVmV.
`oa `mo{J`o H$‘m©Yma| & {d{hV|{M {ZOmMma| &
nyU©Vm Adga| & nmdVo hmoVr && 44 &&
Xwgao Oo H$‘©`moJr AmhoV, Vo {d{hV ñdY‘m©MaUmZ§ `mo½` doir nyU©Vocm àmá hmoVmV. hm ‘mZd
‘mJ© Amho.
Z H$‘©Um‘Zmaå^mÞ¡îH$å`ª nwéfmo@ýwVo &
Z M gß`gZmXod {gqÕ g‘{YJÀN>{V && 4 &&
{d{hV H$‘m©Mm àma§^ Z H$aVm, H$moUrhr Z¡îH$‘m©cm àmá$hmoV Zmhr. H$‘m©Mm Ë`mJ H$ê$Z
H$moUmcmhr ‘moj{gÕr àmá hmoV Zmhr.
Q>rn- XmoKm§V ’$aH$ Amho. Z¡îH$å¶© åhUOo kmZ{Zð>m. hr H$‘© Z H$aVm àmá hmoV Zmhr.
kmZm{edm¶ ‘mojàmár Zmhr, åhUyZ H$‘©g§Ý¶mg ¶mo½¶ Zmhr. H$‘m©Z§ kmZ d kmZmZ§ ‘moj àmá
hmoVmo.
dm§Mmo{Z H$‘m©a§^ C{MV & Z H$[aVm§ {gÕdV &
H$‘©hrZm {Z{üV & hmoB©Oo Zm && 45 &&
¶mo½¶ H$‘© Ama§^ Ho$ë`m{edm`, AWm©V H$‘© Ho$ë`m{edm` H$‘©hrZ gmYH$mcm {gÕ nwéfmà‘mU§
{ZqüV hmoVm `oUma Zmhr.
H$s¨ àmáH$‘© gm§{S>Oo & `oVwco{Z Z¡îH$å¶© hmoBOo &
ho§ AOw©Zm dm`m§ ~mo{cOo & ‘yI©nU| && 46 &&
130 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

A{YH$manaËdo Amnë`m dmQ>çmcm Amcoc§ H$‘© gmoS>m`M§ Am{U EdT>§M H$ê$Z Amåhr Z¡îH$å`©
{gÕrcm àmá hmoD$ Ag§ åhUm`M§. AOw©Zm, Ag§ ~mocU§; qH$~hþZm g‘OU§ ì`W© Amho, ‘yI©nUmM§
Amho.
gm§J| n¡cVram Omd| & Eog| ì`gZ H$m§ OoW nmdo &
VoW ZmdoV| Ë`Omd| & KS>o Ho$dt && 47 &&
Zm Var V¥{á BpÀN>Oo & Var H¡$go{Z nmH$ Z H$sOo &
H$s¨ {gÕhr Z go{dOo & Ho$dt gm§J| && 48 &&
‘cm gm§J, ncrH$S>À`m Vramn¶ªV H$go nmohmoMmdo Aer AS>MU AgVmZm, ZmdoMm ˶mJ
H$ê$Z g§H$Q> g§noc H$m? qH$dm ^yH$ em§V ìhmdr hr BÀN>m Amho, ‘J ñd`§nmH$ H$m H$ê$ Z`o?
H$Xm{MV H$aVm `oV Zmhr, R>rH$ Amho. V`ma Pmcoc§ ^moOZ VarXoIrc H$ê$ Z`o H$m?
O§d {ZamV©Vm Zmht & V§d ì`mnma Ago nmht &
‘J g§Vwï>rÀ¶m R>m`t & Hw§$R>o ghO| && 49 &&
AmVyZ Omon`ªV {ZîH$m‘Vm `oV Zmhr, Vmon`ªV H$‘© H$amd§ cmJocM. Ooìhm ñdV:M àgÞ
Agmc, Voìhm AmnmoAmnM H$‘© Wm§~oc.
åhUmo{Z AmBH|$ nmWm© & O`m Z¡îH$å`©nXt AmñWm &
V`m C{MV H$‘© gd©Wm & Ë`mÁ` Zmoho && 50 &&
åhUyZ AOw©Zm EoH$, Á`mMr Z¡îH$å¶©nXmda lÕm Amho, ˶mZ§ C{MV H$‘© gmoS>U§ `mo½` Zmhr.
Am{U Amnwcm{c`o MmS>o & Amnm{Xco§ ho§ ‘m§S>o &
H$s¨ Ë`{Oc| H$‘© gm§S>o & Eog| Amho && 51 &&
ho§ dm`m§{M g¡am ~mo{cOo & CH$c Var XoImo{Z nm{hOo &
nar Ë`{OVm§ H$‘© Z Ë`Oo & {Z^«m§V ‘mZt && 52 &&
Amnë`m BÀN>oZwgma AmnU H$moUV§hr H$‘© ñdrH$mac§ Am{U Vo nyU© Pmc§ qH$dm AmnU H$‘m©Mm
Ë`mJ Ho$cm, åhUOo Vmo Pmcm Ag§ Amho H$m? qH$~hþZm Ag§ AgV§ H$m? ho ñdÀN>§Xr ~mocU§
AgyZ Vo ì`W©; qH$~hþZm ñd¡a Amho. H$‘m©Mm AZw^d Var Agcm nm{hOo; H$maU H$‘m©Mm Ë`mJ
Ho$cm AgVm Vo gwQ>V Zmhr, ho {Z{üV g‘O. AWm©V, H$‘© H$moUmcmhr gmoS>Vm `oV Zmhr, hm
{Z{üV {gÕm§V Amho.
Z {h H${üËjU‘{n OmVw {Vð>Ë`H$‘©H¥$V² &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 131

H$m`©Vo øde… H$‘© gd©… àH¥${VO¡Jw©U¡… && 5 &&


H$moUrhr, Ho$ìhmhr EH$ jU^aXoIrc {dZm H$‘m©M§ amhÿ eH$V Zmhr. àH¥$VrnmgyZ CËnÞ
Pmcoco JwU, ‘mUgmcm namYrZ H$ê$Z H$‘© H$adyZ KoVmV. AWm©V, ‘Zwî` hm gÎd, aO, V‘
JwUmYrZ Amho. `m JwUm§Zr ~m§Ycocm Agë`m‘wio Ë`mMr BÀN>m Agmo dm Zgmo Ë`mÀ`mH$Sy>Z JwU
H$‘© H$adyZ KoVmV.
O§d àH¥$VrMo§ A{Yð>mZ & V§d gm§S>r ‘m§S>r ho§ AkmZ &
Oo Moï>m Vo JwUmYrZ & Amn¡gr Ago && 53 &&
Omon`ªV ‘Zwî` àH¥${V~Õ Amho, Vmon`ªV ‘r H$‘© H$aVmo qH$dm gmoS>Vmo, ho åhUU§ AkmZ Amho.
‘Zwî`mM§ dV©Z ho ñdm^m{dH$nUo JwUmYrZ AgV§.
Q>rn- àH¥$Vr hr JwUmË‘H$$Amho, åhUOo gÎd, aO, V‘ `m JwUñdê$nmMr Amho. àË`oH$mMm
ñd^md åhUOo àH¥$Vr. ‘Zwî` hm ñd^mdmZwgma dmJVmo, åhUOo àH¥$Vrà‘mU§ dmJVmo. Mm¡Xmì`m
AÜ`m¶mV `mMm g§nyU© {dñVma Amho.
XoI| {d{hV H$‘© OoVwc| & V| gJi| Oar dmog§{S>c| &
Var ñd^md H$m` {Z‘mco & B§{Ð`m§Mo && 54 &&
gm§J| ldUt EoH$md| R>oco§ & H$s¨ ZoÌtM| VoO Joc| &
h| Zmgma§Y« ~wPmc| & n[a‘i ZoKo && 55 &&
Ag§ nmhm, OodT>r C{MV H$‘© AmhoV, Vr gJir gmoSy>Z {Xcr, Var B§{жm§Mo ñd^md Zï>
hmoUma AmhoV H$m? ‘cm gm§J, H$mZm§Zr EoH$m`M§ ~§X Ho$c§; qH$dm ê$n nmhÊ`mMr Ñï>r Jocr;
AWdm ZmH$mMr ^moH§$ ~§X Pmcr, åhUyZ dmg KoU§ Wm§~c§ H$m?
Zm Var àmUmnmZJ{V & H$s¨ {Z{d©H$ën Omhcr ‘{V &
H$s¨ jwYmV¥fm{X Am{V© & Iw§Q>{c`m && 56 &&
ho ñdßZmd~moY R>oco & H$s¨ MaU Mmcm| {dgaco &
ho§ Agmo H$m` {Z‘mco & OÝ‘‘¥Ë`y && 57 &&
qH$dm àmU Am{U AnmZ `m§À`m {H«$`m Wm§~ë¶m AmhoV H$m? H$s ‘Vr H$ënZmhrZ Pmcr?
^yH$ Am{U VhmZ `m§Zr Ìmg XoU§ ~§X Ho$c§ H$m? OmJ¥Vr Am{U ñdßZmdñWm `m ~§X nS>ë¶m; H$s
nm` Mmcm`M§ {dgaco? ho gd© OmD$ Xo, OÝ‘ Am{U ‘aU Zmhrgo Pmco H$m?
h| Z R>Ho${M Oar H$m§ht & Var gm§{S>c| V| H$m`r &
åhUmo{Z H$‘©Ë`mJ Zmht & àH¥${V‘§Vm§ && 58 &&
132 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Oa ho gd© ~§X hmoV ZmhrV, Va ‘J H$moUVm Ë`mJ Ho$cm? åhUyZ, Oo àH¥${V`wº$ AmhoV, Ë`m§Zm
H$‘©Ë`mJ H$aVm `oV ZgVmo.
H$‘© namYrZnU| & {ZnOV Ago àH¥${VJwU| &
`oat Yat ‘moH$ct A§V:H$aU| & dm{hOo dm`m§ && 59 &&
>àH¥$VrJwUmZwgma H$‘© CËnÞ hmoV AgV§. Ë`mV H$‘m©cm ñdmV§Í` Zmhr. ~mH$s Oo åhUVmV ‘r
H$‘© H$arZ qH$dm H$aUma Zmhr, hm ì`W© A{^‘mZ ‘Z ~miJV AgV§.
XoI| aWt Amê${T>Oo & ‘J Oar {Züi ~¡{gOo &
Var Mi hmoD${Z qh{S>Oo & naV§Ìm && 60 &&
H$m§ CM{cc| dm`wdeo§ & Mio ewîH$ nÌ O¡g| &
{ZMoï> AmH$meo§ & n[a^«‘o && 61 &&
Ag§ nmhm, aWmV EH$Xm H$m ~gcm, Vmo em§V Agcm, Var Ë`mMm àdmg hmoV AgVmo; H$maU
Vmo naV§Ì hmoVmo. {OWo dmhZ OmB©c, {VWo earamcm Omd§M cmJV§ qH$dm EImX§ dmicoc§ nmZ,
ñdV: {H«$`meyÝ` Amho; na§Vw dmè`mÀ`m gnmQ>çmV gmnS>ë`m‘wio Vo O{‘Zrdê$Z CMcc§ OmV§.
AmH$memV H$g§hr {’$aV§.
V¡g| àH¥${VAmYma| & H$‘]{Ð`{dH$ma| &
{ZîH$‘©hr ì`mnmao & {Za§Va && 62 &&
åhUD${Z g§J O§d àH¥$VrMm & V§d Ë`mJ Z KS>o H$‘m©Mm &
Eo{g`m{h H$ê§$ åhUVr V`m§Mm & AmJ«h{M Cao && 63 &&
Ë`mà‘mUo àH¥$VrÀ`m AmYmamZ§, H$‘]{Ð`m§À`m {H«$`oZ§ H$‘© H$aUma Zmhr åhUUmaoXoIrc AI§S>
H$‘© H$arV AgVmV, åhUyZ Omon`ªV àH¥$VrMm g§~§Y Amho, Vmon`ªV H$‘©Ë`mJ KS>Uma Zmhr. Ag§
AgVmZmhr Oo åhUVmV, "Amåhr H$‘©Ë`mJ H$aUmaM' Ë`m§Mm ’$º$ AmJ«hM {e„H$ AgVmo.
H$‘}pÝÐ`m{U g§`å` ` AmñVo ‘Zgm ñ‘aZ² &
BpÝÐ`mWm©pÝd‘yT>mË‘m {‘Ï`mMma… g CÀ`Vo && 6 &&
Omo Ho$di H$‘]{жm§M§ {Z`‘Z H$aVmo, ‘ZmV ‘mÌ {df`qMVZ AgV§, Vmo AË`§V ‘yT> ~wÕrMm
Amho. Vmo Xm§{^H$; {H§$~hþZm T>m|Jr Amho.
Oo C{MV H$‘© gm§{S>Vr & ‘J Z¡îH$å`© hm| nmhVr &
nar H$‘]{Ð`àd¥Îmr & {ZamoYwZr && 64 &&
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 133

V`m§ H$‘©Ë`mJ Z KS>o & O| H$V©ì` ‘Zt gm§nS>o &


dar ZQ>Vr V| ’w$S|> & X[aÐ OmU && 65 &&
Oo ’$º$ H$‘]{жmcm Amdê$Z ¶mo½¶ H$‘m©Mm Ë`mJ H$arV H$‘m©VrV hmoD$ nmhVmV, Ë`m§À`mH$Sy>Z
H$‘©Ë`mJ hmoV Zmhr; H$maU Ë`mÀ`m ‘ZmV H$V©ì` gmnS>V§. Ag§ AgyZhr ~mhoê$Z ZQ>VmV Vo
X[aÐr AmhoV ho ñnï> Amho; qH$~hþZm Vo X[aÐr AmhoV, ho Vy ñnï>nUo OmU.
qMVZ- "Oo H$V©ì` ‘Zr gmnS>o' `mVrc "H$V©ì¶' ¶m eãXmV JyT>Vm Amho. OJU§, ^moJU§,
g§nÞ AgU§ ho ‘mP§ H$V©ì` Amho, Ag§ Ë`mÀ`m ‘ZmV AgV§. hm {df` gm‘mÝ`m§gmR>r Zmhr.
Oo nyU© doi AÜ`mË‘mV AmhoV; na§Vw H$V©ì`H$‘© H$arV ZmhrV, Amåhr Ë`mJr AmhmoV, {ZîH$m‘
AmhmoV Agm Amd AmUVmV, Vo X[aÐr AmhoV.
Eogo Vo nmWm© & {df`mgº$ gd©Wm &
dmoiImdo VÎdVm & ^«m§{V Zmht && 66 &&
Aem gm|J§ AmUUmè`m§Zm Vy nyU©nUo {df`mgº$ åhUyZ AmoiI. BW§ Hw$R>ë`mhr àH$maMm g§e`
ZH$mo.
AmVm§ XoBª AdYmZ & àg§J| VwO gm§JoZ &
`m Z¡amí`mMo§ {MÝh & YZwY©am && 67 &&
AOw©Zm, AmVm cjnyd©H$ EoH$, àg§J Amho åhUyZ Vwcm AmVm AmVyZ Omo {ZîH$m‘ Amho, Ë`mM§
cjU gm§JVmo.
`pñËdpÝÐ`m{U ‘Zgm {Z`å`ma^Vo@Ow©Z &
H$‘}pÝÐ`¡… H$‘©`moJ‘gº$… g {d{eî`Vo && 7 &&
ho AOw©Zm, Omo ‘ZmZ§ B§{Ð`m§M§ {Z`‘Z H$aVmo, Amgº$ Z hmoVm Ho$di H$‘]{жm§Zr H$‘© ^moJmcm
Ama§^ H$aVmo, Vmo `m OJmV {deof AgVmo.
Omo A§Vat ÑT & na‘mË‘ê$nt JyT> &
~mø Var ê$T> & cm¡{H$H$ O¡gm && 68 &&
na‘mËå`mÀ¶m JyT> ê$nm{df`r Omo A§V:H$aUmV ÑT> AgVmo, AWm©V gmjmËH$mamV a‘cocm
AgVmo, Vmo ~mhoê$Z cmoH$m§à‘mUo ì`dhma H$arV AgVmo.
Vmo B§{Ð`m§ Amkm Z H$ar & {df`m§M| ^` Z Yar &
àmá H$‘© Zmìhoar & C{MV O| O| && 69 &&
Vmo B§{Ð`m§Zm {df` ^moJÊ`mMr Amkm H$arV Zmhr. {df`m§M§ ^¶XoIrc ~miJV Zmhr. `mo½`
H$‘m©Mm Ë`mJ H$arV Zmhr.
134 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Vmo H$‘]{Ð`| H$‘v & amhQ>Vm§ Var Z {Z`‘r &


nar VoqWMo{Z D$‘u& Pm§H$moioZm && 70 &&
H$‘]{жo H$‘© H$arV AgVmZm Ë`mM§ {Z`‘Z H$arV Zmhr. hmoUmè`m H$‘m©Mr D$‘u Ë`mcm ~mYV
Zmhr.
qMVZ- nañna{damoYr dmŠ`§ AmhoV Ag§ àW‘ jUr OmUdoc; na§Vw Vo Vg§ Zmhr. "H$‘m©Mr
D$‘u' åhUOo H$V¥©Ëd‘X Am{U ’$imMm AmñdmX gm‘mݶ ‘mUgmcm H$V¥©ËdmMm A{^‘mZ AgVmo
Am{U H$‘m©nmgyZ ’$i {‘imc§ nm{hOo, Aer Amem AgVo. ‘mUgmcm H$‘© ~mYV Zmhr; na§Vw ho
XmoZ ~mYVmV. Z¡îH$å¶©{gÕr àmá Pmcoë`m nwéfmV ho XmoZ ZgVmV; åhUyZ Ë`mcm H$‘m©Mr ^rVr
ZgVo Am{U H$‘© ~mYH$hr ZgVmV. àmá H$‘© H$aVmo, EdT>m Ë`mMm AW© Amho. nwT>o AmUIr
Amho.
Vmo H$m‘Zm‘mÌo§ Z Kono & ‘moh‘io§ Z qcno &
O¡g| Oit Oi| Z qeno & nÙnÌ && 71 &&
Á`mà‘mU§ nmʶmVrc H$‘i Amoc§ hmoV Zmhr Am{U ‘ihr cmJV Zmhr, Ë`mà‘mUo hm {deof
nwéf H$m‘ZoZ§ Amocm hmoV Zmhr Am{U ‘mohmÀ¶m ‘imZ§ ‘{cZ hmoV Zmhr.
V¡gm g§gJm©‘m{O Ago & gH$im§gm[aIm {Xgo &
O¡g| Vmo`g§J| Am^mgo & ^mZwq~~ && 72 &&
Vmo g§gmamV AgVmo, gdmªgmaIm {XgVmo; na§Vw nmÊ`mV nS>coë`m gy`m©À`m à{Vq~~mà‘mUo
A{cá AgVmo.
V¡g| gm‘mÝ`Ëdo§ nm{hOo & Var gmYmaU{M XopIOo &
`oadt {ZYm©[aVm§ Zo{UOo & gmo` O`mMr && 73 &&
dada Oa nm{hc§ Va AJXr gm‘mÝ` dmQ>Vmo, Eadr Ë`mÀ`m A§V:H$aUmÀ¶m pñWVrMm {dMma
Ho$cm, Va Wm§J cmJV Zmhr.
Eoem {MÝht {MpÝhV & XoIgr Vmo{M ‘wº$ &
Amemnmea{hV & dmoiI nm§ && 74 &&
AOw©Zm Vmo{M `moJr & {deo{fOo Omo OJt &
åhUmo{Z Eogm hmo` `mcmJt & åh{Un| VyV| && 75 &&
Aem cjUm§Zr `wº$ AgUmam H$moUr Vwcm {Xgcm, Va Ë`mcmM Vy ‘wº$ g‘O. Vmo
Amemnmea{hV Amho, Ag§ AmoiI. AOw©Zm, Vmo H$‘©¶moJr Amho. `m OJmV Vmo {deof Amho; Vy
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 135

Agm hmo, `mgmR>r åhUmcmo.


Vy§ ‘mZgm {Z`‘ H$at & {Züi hmo`| A§Vat &
‘J H$‘]{Ð`| ì`mnmat & dV©Vw gwI| && 76 &&
Vy ‘Zmcm {Z`§ÌUmV R>od, A§V:H$aUmV ÑT>Vm R>od. ‘J VwPr H$‘]{ж§ H$‘m©V gwImZ§ dmdê$ Xo.
{Z`V§ Hw$é H$‘© Ëd§ H$‘© Á`m`mo øH$‘©U… &
eara`mÌm{n M Vo Z à{gÕçooXH$‘©U… && 8 &&
Vy `mo½` H$‘© H$a. H$‘© Z H$aÊ`mnojm H$‘© H$aU§ H$Yrhr loð> Amho. VwÂ`m earamM§ {Zdm©hZ
H$‘m©{edm` hmoUma Zmhr.
åhUmo{Z Z¡îH$å`© hmoAmd| & Var EW V| Z g§^do &
Am{U {Z{fÕ Ho$dt amhmQ>mdo§ & {dMmar§ nm§ && 77 &&
åhUmo{Z O| O| C{MV & Am{U Adga|H$ê${Z àmá &
V| H$‘© hoVwa{hV & AmMa| Vy§ && 78 &&
H$‘©a{hV ìhmd§ Ag§ Oa åhUerc, Va Vo BW§ g§^d Zmhr Am{U {Z{fÕ H$‘m©M§ AmMaU
H$amd§ H$m, hm VyM {dMma H$a. Oo Oo `mo½` Agoc Z¡{‘{ÎmH$nUmZ§ àmá Pmc§ Agoc Vo H$‘©
H$m‘Zma{hV hmoD$Z H$a.
nmWm© Am{UH$hr EH$ & ZoUgr Vy§ h| H$d{VH$ &
O| Eog| H$‘©‘moMH$ & Amn¡g| Ago && 79 &&
AOw©Zm, AmUIr EH$ Amü¶© gm§JVmo. Vo Vwcm ‘mhrV Zmhr. H$m‘Zma{hV H$‘© AmnmoAmn
H$‘©~§YZmVyZ gmoS>dV§.
XoI| AZwH«$‘mYmao§ & ñdY‘© Omo AmMao &
Vmo ‘moj VoU| ì`mnmao§ & {Z{üV nmdo && 80 &&
na§naoZ§ MmcV Amcoë`m ñdY‘m©À`m AmYmao Omo {d{hV H$‘m©MaU H$aVmo, ˶mM H$‘m©VyZ
˶mcm ‘moj àmá hmoVmo.
`kmWm©ËH$‘©Umo@Ý`Ì cmoH$mo@`§ H$‘©~ÝYZ… &
VXWª H$‘© H$m¡ÝVo` ‘wº$g“: g‘mMa && 9 &&
136 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

ñdY‘m©H$[aVm Ho$coc§ H$‘© gmoSy>Z AÝ` gH$m‘ H$‘© ~§YZmcm H$maU hmoV§. AOw©Zm, H$m‘Zma{hV
hmoD$Z H$‘© H$a.
ñdY‘© Omo ~mnm & Vmo{M {ZË``k OmU nm§ &
åhUmo{Z dV©Vm§ VoW nmnm & g§Mma Zmht && 81 &&
Aao ~m~m, Amnc§ Oo ñdY‘m©MaU Amho, VmoM {ZË` `k Amho Ag§ OmU. Ë`mM§ AmMaU
H$arV AgVm nmnmMm g§Mma hmoV Zmhr. AWm©V, `mo½` H$‘m©M§ AmMaU hmM {ZË` `k Amho. Vo
AmMaU H$arV AgVm Xmof cmJV ZmhrV.
hm {ZOY‘© O¢ gm§S>o & Am{U Hw$H$‘v a{V KS>o &
V¢{M ~§Y nS>o & gm§gm[aH$ && 82 &&
hoVya{hV ñdY‘m©MaUmMm Ë`mJ Ho$cm, Va ‘J {Z{fÕ H$‘m©V ào‘ CËnÞ hmoV§. "Hw$H$‘u a{V
KS>o;' Ë`mMdoiog nwéf gm§gm[aH$ ~§YZmV nS>Vmo.
{M§VZ- ~§Y hm eãX nm[a^m{fH$ Amho. "V¡gm H$V¥©ËdmMm ‘X & Am{U H$‘©’$imMm AmñdmX&
`m XmohmoMo Zmd ~§Y & H$‘m©Mm H$s &&' (18-205) Aer ‘mCctMr ì`m»`m Amho. ~§Y hm
AmZ§Xmcm à{V~§YH$ AgVmo. ‘mUgmÀ`m ‘mÝ`VoÀ`m AYrZ ZgVmo. Vwåhr ‘mZc§ åhUyZ Ë`mM§
ApñVËd Amho, Ag§ Zmhr. Xmof {XgV ZmhrV åhUOo ZgVmV, Ag§ Zmhr. Xmof Xw:Imcm H$maU
AmhoV, ho AZw^d{gÕ Amho. Ë`mMà‘mUo H$‘©~§Y Amho. Ho$coë`m H$‘m©Mm ^moJ hm ^moJmdmM
cmJVmo. hm H$‘m©MmM AmlrV Amho. AZoH$ {R>H$mUr ho {df` ¶oUma AmhoV. H$iV H$iV
H$iUmaM Amho.
åhUmo{Z ñdY‘m©Zwð>mZ & V| AI§S> `k `mOZ &
Omo H$ar V`m ~§YZ & H$htM Z KS>| && 83 &&
åhUyZ ñdY‘m©M§ AmMaU hm AI§S> `k Amho. `mOZ åhUOo BVam§Zm H$am¶cm cmdU§. Ag§
Omo H$aVmo, Ë`mcm H$moUV§M ~§YZ ~mYV Zmhr; qH$~hþZm Vmo Ho$ìhmM ~§YZmV nS>V Zmhr.
hm cmoH$ H$‘] ~m§{Ycm & Omo naV§Ìm ^wccm &
Vmo {ZË``kmV| MwH$cm & åhUmo{Z`m§ && 84 &&
àm{U‘mÌ H$‘m©Z§ ~Õ AgVmV, åhUyZ Amnc§ nmaV§Í` {dgaVmV. ZmBcmOmZ§ H$‘© H$amd§M
cmJV§. H$‘m©{edm` ‘Zwî` EH$ jU amhÿ eH$V Zmhr. ho emar[aH$ nmaV§Í¶ Amho. ho {dgaë¶m‘wio
ñdY‘m©MaUmcm MwH$Vmo, åhUyZ H$‘©~§YmV, earamV ~m§Ycm OmVmo; qH$~hþZm ~m§Ycm Jocm.
AmVm§ `o{M {df¶t nmWm© & VwO gm§JoZ EH$ ‘r H$Wm &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 137

O¢ g¥îQ>çm{X g§ñWm & ~«÷oZ| Ho$cr && 85 &&


AOw©Zm, AmVm Vwcm `m{df`rMr EH$ H$Wm gm§JVmo, Ooìhm ~«÷XodmZ§ g¥ï>rMr aMZm Ho$cr.
Am{X åhUOo CËnÎmr-pñWVr-c¶.
gh`km… àOm… g¥îQ‰>m nwamodmM àOmn{V… &
AZoZ àg{dî`Üd‘of dmo@pñËdï>H$m‘YwH²$ && 10 &&
g¥ï>rÀ`m àma§^r àOmnVr ~«÷XodmZ§ ¶kmgh àOocm CËnÞ Ho$c§ Am{U åhUmco, "¶kmÛmao
Vw‘Mr d¥Õr hmodmo. hm ¶k Vw‘À`m BpÀN>V H$m‘Zm nyU© H$aUmam hmodmo.'
V¢ {ZË``mJgm{hVo§ & g¥{Oct ^yV| g‘ñV| &
nar ZoUVr{M {V`| `kmVo§ & gyú‘ åhUD$Zr && 86 &&
Voìhm {ZË``k`mJmg{hV gd© àmUr CËnÞ Ho$co; na§Vw ¶kH$‘© gyú‘ Agë¶m‘wio cmoH$
ñdY‘m©MaU OmUV ZìhVo.
Vo doit àOt {dZ{dcm ~«÷m & Xodm H$m¶ Aml`mo EW Amåhm§ &
V§d åhUo Vmo H$‘iOÝ‘m & ^yVm§à{V && 87 &&
Vwåhm§ dU©{deofde| & Amåht hm ñdY‘© {d{hcm Ago &
`mV| Cnmgm ‘J Amn¡go & nwaVr H$m‘ && 88 &&
Ë`mdoir gd© cmoH$m§Zr ~«÷Xodmcm {dZ§Vr Ho$cr. Xodm, `m cmoH$mV$ Amåhmcm AmYma
H$m` Amho? AWm©V, H$moUË`m AmYmamZ§ OJmd§? Voìhm cmoH$m§Zm ~«÷Xod åhUmco, gdmªgmR>r
dU©{deofdemV² Amåhr ñdY‘© {d{hV Ho$cm Amho. `mMr CnmgZm H$am, ‘J AmnmoAmnM gd©
H$m‘Zm nyU© hmoVrc.
Vwåht d«V {Z`‘ Z H$amdo & earamV| Z nrS>md| &
Xyar H|$hr Z dMmd| & VrWmª{g Jm && 89 &&
`moJm{XH|$ gmYZ| & gmH$m§j AmamYZ| &
‘§Ì`§Ì{dYmZ| & PUt H$am && 90 &&
Vw‘À`mV j‘Vm Zgoc Va d«V, {Z`‘ H$ê$ ZH$m. earamcm Ìmg XoD$ ZH$m. A{Ve` Xya
Agcoë`m VrWm©cm OmD$ ZH$m. `moJm{X gmYZ§, gH$m‘ CnmgZm ‘§Ì, ¶§Ì Am{U {dYmZ§ åhUOo
nyOm{X-{dYmZ gm§JUmam "AmJ‘', AWm©V AmJ‘moº$ nyOm B. H$ê$ ZH$m.
138 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

XodVm§Vam Z ^Omd| & ho gd©Wm H$m§ht Z H$amd| &


Vwåht ñdY‘©`kt `Omd| & AZm`mg| && 91 &&
Aݶ XodVm§Mr CnmgZm H$ê$ ZH$m. ho gd© H$aÊ`mMr Amdí¶H$Vm Zmhr. ’$º$ ñdY‘m©MaUê$nr
{ZË` `k H$amdm. Vmohr {dZmgm`mg, AWm©V AmdS>rZo H$amdm.
AhoVwH|$ {MÎm| & AZwð>m nm§ `mV| &
n{Vd«Vm nVrV| & {O`mnar && 92 &&
{ZîH$m‘ {MÎmmZ§ ñdY‘m©M§ AmMaU H$am. n{Vd«Vm nËZr nVr~amo~a Á`mà‘mUo dmJVo, Ë`mà‘mUo
ñdY‘m©er EH${Zð> amhm.
V¡gm ñdY‘©ê$n ‘I & hm{M goì` Vwåhm§ EH$ &
Eog| gË`cmoH$Zm`H$ & ~mocVm Omhcm && 93 &&
n{Vd«Voà‘mUo ñdY‘©ê$n `k hmM gdmªgmR>r goì` Amho, Ag§ g˶cmoH$mMm Zm¶H$ ~«÷Xod
åhUmcm.
XoIm ñdY‘m©V| ^Omc & Var H$m‘YoZw hm hmoB©c &
‘J àOm hmo Z gm§S>rc & Vw‘V| H$Xm && 94 &&
nmhm, Oa Vwåhr ñdY‘m©Mr ^º$s H$amc, Va hm Vw‘À`mgmR>r H$m‘YoZy hmoB©c. àOm hmo, hm
H$m‘YoZwê$nr Y‘© Vwåhmcm H$Yrhr gmoS>Uma Zmhr.
XodmÝ^md`VmZoZ Vo Xodm ^md`ÝVw d… &
nañna§ ^md`ÝV… lo`… na‘dmßñ`W && 11 &&
`m ñdY‘m©MaUmZ§ Vwåhr Xodm§Zm àgÞ H$am. Xod Vwåhmcm àgÞ R>odVrc. AemàH$mao nañnam§g
V¥á H$aUmao Vwåhr naV H$ë`mUmcm àmá ìhmc.
O¢ `oUo§H$ê${Z g‘ñVm§ & n[aVmof hmoB©c XodVm§ &
‘J Vo Vwåhm§ B©pßgVm§ & AWmªV| XoVr && 95 &&
ñdY‘m©MaUmZ§ g‘ñV XodVm§V g§Vmof {Z‘m©U hmoB©c. ‘J Vo Vwåhmcm BpÀN>V {df¶ XoVrc.
`m ñdY‘©nyOm ny{OVm§ & XodVmJUm§ g‘ñVm§ &
`moJjo‘ {Z{üVm & H$[aVr Vw‘Mm && 96 &&
`m ñdY‘m©MaU nyOoZ§ g‘ñV XodVm§Mr nyOm Ho$cr AgVm, Vo Xod Vw‘Mm ¶moJjo‘ ImÌrZ§
MmcdVrc. ¶moJ åhUOo Aàmá dñVyMr àmár. jo‘ åhUOo {‘imcoë`m dñVyM§ g§ajU.
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 139

Vwåhr Xodm§V| ^Omc & Xod Vwåhm§ Vwï>Vrc &


Eogr nañna| KS>oc & àr{V OoW && 97 &&
VoW Vwåhr O| H$ê§$ åhUmc & V| Amn¡g| {gÕr OmB©c &
dm§pÀN>Vhr nwaoc & ‘mZgtM| && 98 &&
Vwåhr XodmMr AmamYZm H$amc. Xod Vw‘À`mda àgÞ hmoVrc. AemàH$mao EH$‘oH$m§da ào‘
OS>oc, Voìhm Vwåhr Oo Oo H$ê$ åhUmc, Vo AmnmoAmn {gÕrcm OmB©c Am{U ‘ZmVrc BÀN>mhr
nyU© hmoVrc.
dmMm{gÕr nmdmc & AmkmnH$ hmoAmc &
åh{U`| Vw‘V| ‘mJVrc & ‘hmF${Õ && 99 &&
O¡g| F$VwnVrMo§ Ûma & dZlr {Za§Va &
dmoiJo ’$i^ma & cmdÊ`o§gt && 100 &&
Vwåhr ~mocmc Vo Ia§ hmoB©c. Amkm H$aUmao ìhmc. ‘hmF$Õr Vwåhmcm {dMmaVrc "Amncr
H$m` Amkm Amho?' Á`mà‘mUo dZcú‘r ’$cnwînm{X cmdÊ`mgh dg§VmÀ`m XmamMr {Za§Va godm
H$aVo; EdT>m ñdY‘m©MaUmMm à^md Agoc.
Bï>mÝ^moJmpÝh dmo Xodm Xmñ`ÝVo `k^m{dVm… &
V¡X©ÎmmZàXm`¡ä`mo `mo ^wL²>ºo$ ñVoZ Ed g… && 12 &&
ñdY‘m©MaUmZ§ V¥á Xod Vwåhmcm AZwHy$c ^moJ XoVrc. Ë`m§Zr {Xcoco ^moJ Ë`m§Zm An©U Z
H$aVm Omo Ë`m§Mm Cn^moJ KoVmo, Vmo Mmoa Amho.
V¡g| gd© gwI|g{hV & X¡d{M ‘y{V©‘§V &
`oB©c XoIm H$mT>V & Vwåhm§nmR>t && 101 &&
Eogo g‘ñV ^moJ^[aV & hmoAmc Vwåhr AZmV© &
Oar ñdY‘£H${ZaV & dVm©c ~mnm && 102 &&
Ë`mà‘mUo gd© gwIm§g{hV ‘y{V©‘§V ^m½`M Vw‘Mm emoY KoV Vw‘À`m nmR>r‘mJo ¶oB©c. ¶mà‘mUo
g‘ñV ^moJm§Zr ¶wº$ hmoD$Z V¥á ìhmc. nyU©H$m‘ ìhmc. Oa Vwåhr EH${Zð>nUmZo ñdY‘m©MaU
H$amc Va ~m~m§Zmo, Ago Vwåhr ìhmc; qH$~hþZm Vw‘M§ OrdZ Ag§ Agoc.
H$s¨ Om{c`m gH$i g§nXm & Omo AZwgaoc B§{Ð`‘Xm &
cwãY hmoD${Z`m§ ñdmXm & {df`m§{M`m && 103 &&
140 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

{Vht `k^m{dVt gwat & Oo ho g§n{Îm {XYcr nwar &


V`m§ ñdY‘v gd}œat & Z ^Ooc Omo && 104 &&
gd© g§nÎmrZ§ ¶wº$ hmoD$Z Omo B§{жm§À¶m CÝ‘ÎmnUm‘wio {df`mÀ`m JmoS>rda cwãY hmoB©c,
ñdY‘m©MaUmda àgÞ hmoD$Z Xodm§Zr Or g§nÎmr {Xcr, Ë`m`moJo Omo gd}œamMr ^º$s H$aUma
Zmhr... H$moÊ`m EH$m XodmM§ Zmd Z KoVm "gd}œa', åhUOo "gdmªMm B©œa' Ag§ ‘mCcr åhUVmV.
A{¾‘wIt hdZ & Z H$arc XodVmnyOZ &
àmádoio ^moOZ & ~«m÷UmMo§ && 105 &&
{d‘wI hmoB©c Jwé^º$s & AmXa Z H$arc A{VWr &
g§Vmof ZoXrc kmVr & Amnw{c`o && 106 &&
A{¾‘wIr hdZ Am{U XodVmnyOZ Omo H$aUma Zmhr, `WmH$mir ~«m÷Ugodm H$aUma Zmhr.
Omo Jwégodmê$n ^º$s Am{U A{VWrMm AmXa H$aUma Zmhr. Amnë¶m OmVrVrc cmoH$m§Zm AmZ§X
XoUma Zmhr.
Eogm ñdY‘©{H«$`ma{hV & Am{WconUo§ J{d©V &
Ho$di ^moJmgº$ & hmoB©c Omo && 107 &&
V`m ‘J Anmdmo Wmoa Amho & OoU| V| hmVtM| gH$i Om¶o &
XoIm àmáhr Z cmho & ^moJ ^moJy§ && 108 &&
darc gd© ñdY‘m©Mr {H«$`m Amho, ho Omo H$aUma Zmhr. ¶m{edm` ^moJmÀ`m g§nÞVo‘wio A{V
CÝ‘Îm Pmcocm Ho$di ^moJmVM a‘Umam Omo hmoB©c, Ë`mcm ‘J nwT>o ‘moR>§ Xþ:I Amho. hmVm§Zr gd©
g§nÎmr OmB©c. Oo Amho Ë`mMm Cn^moJ KoVm `oUma Zmhr.
O¡g| JVm`wearat & M¡VÝ` dmg Z H$ar &
H$m§ {ZX£dmÀ¶m Kat & Z amho cú‘r && 109 &&
V¡gm ñdY‘© Oar cmoncm & Var gd© gwImMm Wmam ‘moS>cm &
O¡gm Xrnmgd| hancm & àH$me Om` && 110 &&
Á`mà‘mUo Am`wî` g§ncoë`m earamV àmU amhV ZmhrV qH$dm ^m½`hrZ ‘mUgmÀ`m Kar
cú‘r Zm§XV Zmhr, Ë`mà‘mUo Oa ñdY‘m©Mm cmon Pmcm, Va gd© gwImMm AmYma ‘moS>Vmo. {Xdm
‘mc{dë`m~amo~a àH$me Zmhrgm hmoVmo; ˶mà‘mUo gd© gwImM§ Aml`ñWmZ Zï> hmoV§.
V¡gr {ZOd¥{Îm OoW gm§S>o & VoW ñdV§ÌVo dñVr Z KS>o &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 141

AmBH$m àOm hmo ’w$So>§ & {da§{M åhUo && 111 &&
åhUD${Z ñdY‘© Omo gm§S>rc & V`mV| H$mi X§S>rc &
Mmoa åhUy{Z harc & gd©ñd V`mM| && 112 &&
"{ZOd¥Îmr' åhUOo ñdY‘© AmMaU, ho {OW§ g§nV§, {VW§ Amnc§ ñdmV§Í¶ Zï> hmoV§. ñdV§ÌnUmZo
amhVm `oV Zmhr. àOm hmo! ZrQ> EoH$m, Ag§ ~«÷Xod åhUmcm. åhUyZ, Omo Omo ñdY‘© gmoS>oc Ë`mcm
H$mi X§S> H$aUma. Vmo Mmoa Amho, åhUyZ Ë`mM§ gd© YZm{X haU H$aUma.
qMVZ- AmMaU Zgcoë`m ‘mUgmcm H$mi X§S> H$aUma, Ag§ ‘mCcr gm§JVmV. hm ’$ma ‘moR>m
{gÕm§V Amho. ^moJ, ‘mZ, gÎmm, n[adma ho Á`mMo AmhoV, Vo H$moUË`m ñdê$nmV Amho, ho nmhU§
JaOoM§ Amho. AmMaUmV Oa ‘mOwaonU Amc§, Va `m gdmªZm H$mi g‘má H$aVmo. ‘mUyg {Od§V
AgyZ "‘mOr' hmoVmo. "gX¡d' ZgVmo.
‘J gH$i Xmof ^§dVo & qJdgmo{Z KoVr V`mV| &
am{Ìg‘`t í‘emZmV| & ^yV| O¡gt && 113 &&
V¡gt {Ì^wdZtMt Xw…I| & Am{U ZmZm{dY| nmVH|$ &
X¡Ý`OmV {VVwH|$ & VoW|{M dgo && 114 &&
gd© Xmof Ë`mcm emoYV ¶oVmV. gVV Ë`mÀ`m Amgnmg AgVmV. Á`mà‘mUo ñ‘emZmV ^yV§
AgVmV; ˶mà‘mUo OJmVrc gd© Xþ:I, AZoH$ àH$maMr nmn§ Am{U gd© àH$maM§ Xm[aÐç
˶mÀ¶mOdi amhV§.
Eog| hmo` V`m CÝ‘Îmm & ‘J Z gwQ>o ~mnm éXVm§ &
H$ënm§Vthr gd©Wm & àm{UJU hmo && 115 &&
åhUD${Z {ZOd¥{Îm ho Z gm§S>mdr & B§{Ð`| ~aim| ZoXmdt &
Eog| àOm§V| {eH$dr & MVwamZZ && 116 &&
ho àm{UJU, Aem àH$mao Ë`m CÝ‘Îm ‘mUgmMr AdñWm hmoVo. ‘J Vmo Mma `wJ§ g§non`ªV Oar
aS>cm, Var Ë`mMr gwQ>H$m hmoV Zmhr, åhUyZ Vwåhr ñdY‘m©MaU gmoSy> ZH$m. B§{Ð`m§Zm Ë`m§À`m
BÀN>oZ§ dmJy XoD$ ZH$m. AemàH$mao ~«÷Xod àOocm {eH$drV hmoVm.
O¡g| OiMam Oi gm§S>o & ‘J VËjUt ‘aU ‘m§S>o &
hm ñdY‘© VoU| nmS|> & {dg§~m| Z`o && 117 &&
Á`mà‘mUo nmʶmcm gmoS>c§, Va OcMa-‘mgo-VËjUr ‘aU nmdVmV; Ë`mà‘mUo ñdY‘m©cm
H$Yrhr {dgê$ Z`o.
142 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

åhUmo{Z Vwåht g‘ñVt & Amnwcm{c`m H$‘v C{MVt &


{ZaV ìhmd| nwT>VnwT>Vr & åh{UnV Ag| && 118 &&
åhUyZ Vwåhr gdmªZr Amnmnë¶m ñdY‘m©MaUmV VËna Agmd§, hoM nwZ: nwÝhm ‘r gm§JV Amho.
`k{eï>m{eZ… gÝVmo ‘wÀ`ÝVo gd©{H$pë~f¡… &
^wÄOVo Vo ËdK§ nmnm `o nMÝË`mË‘H$maUmV² && 13 &&
¶keof ^jU H$aUmao g‚mZ, gd© nmnm§VyZ ‘wº$ hmoVmV; na§Vw Oo ñdV:H$aVmM nmH${gÕr
H$aVmV, Vo nmnM ^jU H$aVmV.
qMVZ- A{¾‘wIr hdZ EdT>mM "¶k' eãXmMm AW© Amho Ag§ Zmhr. Aܶm¶mV ¶mMm
{dñVma Amho. Ðì¶¶k, Vn¶k, ¶moJ¶k B˶mXr AmhoV.
XoIm {d{hV{H«$`m{d{Y & {Zh}VwH$m ~w{Õ &
Omo Ag{V`o g‘¥{Õ & {d{Z`moJ H$ar && 119 &&
Jwé JmoÌ A{¾ nyOr & Adgat ^Oo {ÛOt &
{Z{‘Îmm{XH$s¨ `Or & {nVamoÔoeo§ && 120 &&
{ZîH$m‘ ~wÕrZ§ ñdY‘m©MaU H$arV Omo Amnë¶m g§nÎmrMm {d{Z`moJ H$aVmo, Á`mV Jwégodm,
JmoÌOm§Zm ghH$m`©, A{¾nyOZ, ¶WmH$mir {ÛO godm, Z¡{‘{ÎmH$ ¶OZ åhUOo {nVam{X nyOZ,
gU, nwÊ`{VWr BË`m{X H$m¶m©V VZ-‘Z-YZmZ§ Omo ghH$m`© H$aVmo.
`m `k{H«$`m C{MVm & `ko§gt hdZ H$[aVm§ &
hþVeof ñd^mdVm & Cao O| O| && 121 &&
V| gwI| Amnwco Kat & Hw$Qw>§~ogt ^moOZ H$ar &
H$s¨ ^mo½`{M V| {Zdmar & H$ë‘fmV| && 122 &&
da Oo ñdY‘m©MaU gm§{JVcoc§ Amho, Ë`m AmMaUmZ§ gd}œamcm g‘{n©V H$ê$Z Oo Oo
ñd^mdV: {e„H$ amhrc, Ë`m AÞmMm Am{U g§nÎmrMm AmZ§XmZ§ Cn^moJ KoVmo. Vo Cn^moJM
Ë`mÀ`m nmnmM§ {ZdmaU H$aVmV.
V| `kmd{eï> ^moJr & åhUmo{Z gm§{S>Oo Vmo AKt &
O`mnar ‘hmamoJr & A‘¥V{gÕr && 123 &&
A‘¥VmÀ`m godZmZo Ogm ‘hmamoJ {ZKyZ OmVmo, Ë`mà‘mUo ñdY‘m©MaUmMo Adeof Cn^moJë`m‘wio
nmnM Ë`mcm gmoSy>Z XoV§.
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 143

H$s¨ VÎd{Zð> O¡gm & ZmJdo ^«m§{Vcoem &


Vmo eof^moJr V¡gm & ZmH$io Xmofm && 124 &&
VÎd gmjmËH$mar nwéfmcm Á`mà‘mUo ^«m§VrMm cdcoe ZgVmo, Ë`mà‘mUo Adeof Cn^moJUmam
nmnmcm de hmoV Zmhr.
åhUmo{Z ñdY‘] O| AO} & V| ñdY‘]{M {d{Z`mo{JOo &
‘J Cao V| ^mo{JOo & g§Vmofo§gt && 125 &&
åhUyZ ñdY‘m©MaUmZ§ Oo {‘imc§, Vo ñdY‘m©VM IM© H$amd§. Oo Adeof Agoc Ë`mMm
g‘mYmZmZ§ Cn^moJ ¿`mdm.
h|dm§My{Z nmWm© & amhmQ>m| Z`o AÝ`Wm &
Eogr AmÚ ho H$Wm & lr‘wam[a gm§Jo && 126 &&
ho {Z`‘ gmoSy>Z AÝ` àH$mao dmJy Z`o. Aer hr g¥ï>rÀ`m àma§^mMr H$Wm ^JdmZ lrH¥$îUm§Zr
gm§{JVcr.
Oo Xoh{M AmnUn| ‘m{ZVr & Am{U {df`m§V| ^mo½` åhUVr &
`mnaV| Z ñ‘aVr & Am{UH$ H$m§ht && 127 &&
ho§ `kmonH$aU gH$i & ZoUVgmVo ~ai &
Ah§~wÕr Ho$di & ^moJ§y nmhVr && 128 &&
Oo XohmcmM AmË‘m ‘mZVmV Am{U {df`mcm ^mo½¶ åhUVmV, ¶mncrH$S>o Ë`m§Zm H$mhr
AmR>dVM Zmhr. AkmZr ‘mUg§ Amnë`m Odi AgUmè¶m g§nÎmrcm ñdY‘m©MaUê$nr `kmM§
h{dî` ‘mZVM ZmhrV. Ho$di ñdV:gmR>r Ë`mMm Cn^moJ ¿`mdm, EdT§>M Ah§H$ma`wº$ ~wÕrcm
dmQ>V§. Vgm Vo gVV à`ËZ H$aVhr AgVmV.
B§{Ð`éMrgm[aI| & H$a{dVr nmH$ {ZH|$ &
Vo nm{n`o nmVH|$ & go{dVr OmU && 129 &&
B§{Ð`m§Zm AmdS>oc Ag§M AÞ V`ma H$aVmV. Vo Mm§Jc§M nm{hOo, `mMm AmJ«hhr AgVmo.
B§{Ð`mÀ`m éMrà‘mUo Agë`m‘wio Vo nmnr nmnmM§M godZ H$aVmV.
h| g§n{ÎmOmV AmKdo§ & hdZÐì` ‘mZmd| &
‘J ñdY‘©`k| Anm©d| & Am{Xnwéft && 130 &&
144 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

ho gm§S>mo{Z`m ‘yI© & AmnUno`mcmJt XoI &


{ZnO{dVr nmH$ & ZmZm{dY && 131 &&
Amnë`mH$S>rc gd© g§nÎmr hr hdZ gm‘J«r ‘mZmdr. ñdY‘m©MaUê$nr `kmZ§ Am{Xnwéfmcm
g‘{n©V H$amdr. ho gd© gmoSy>Z, Oo ‘yI© AmhoV Vo Amnë¶m ñdV:H$[aVm AZoH$ àH$maM§ AÞ
{eOdVmV.
{Oht `k {gÕr Om`o & naoem Vmof hmo`o &
V| h| gm‘mÝ` AÞ Z hmo`o & åhUmo{Z`m§ && 132 &&
h| Z åhUmd| gmYmaU & AÞ ~«÷ê$n OmU &
h| OrdZhoVw H$maU & {dœm ``m && 133 &&
Á`m AÞmÀ`m `moJmZ§ `k {gÕrcm OmVmo, na‘oœahr àgÞ hmoVmo, Vo AÞ gm‘mÝ` Zmhr, åhUyZ
ho AÞ gm‘mÝ` åhUy Z`o. AÞ ~«÷ê$n Amho. hoM AÞ g§nyU© {dœmÀ`m OrdZmM§ H$maU Amho.
AÞmØdpÝV ^yVm{Z nO©Ý`mXÞg§^d… &
`kmØd{V nO©Ý`mo `k… H$‘©g‘wØd… && 14 &&
AÞmnmgyZ ^yV‘mÌ CËnÞ hmoVmV. nO©Ý`mnmgyZ AÞmMr CËnÎmr hmoVo. `kmnmgyZ nO©Ý` CËnÞ
hmoVmo. H$‘m©nmgyZ `k CËnÞ hmoVmo.
AÞmñVd ^yV| & àamoh nmdVr g‘ñVo§ &
‘J nO©Ý¶ `m AÞmVo§ & gd©Ì àgdo && 134 &&
V`m nO©Ý`m `kt OÝ‘ & `kmV| àJQ>r H$‘© &
H$‘m©{g Am{X ~«÷ & doXê$n && 135 &&
hr gd© ^yV‘mÌ AÞm‘wio dmT>VmV. nO©Ý` `m AÞmcm gd©Ì CËnÞ H$aVmo. nO©Ý` `kmnmgyZ
CËnÞ hmoVmo. H$‘© `kmcm àH$Q> H$aVo. H$‘m©Mo n{hco àH$meH$ doXê$n ~«÷ Amho.
H$‘© ~«÷moØd§ {d{Õ ~«÷mjag‘wØd‘² &
Vñ‘mËgd©JV§ ~«÷ {ZË`§ `ko à{V{ð>V‘² && 15 &&
H$‘© kmZmnmgyZ CËnÞ hmoV§ Ag§ OmU. kmZ Aja na‘mËå`mnmgyZ CËnÞ hmoV§. ~«÷ gd©JV
åhUOo ì`mnH$ Amho, åhUyZ `kmV {ZË` CnpñWV AgVmo.
‘J doXm§V| namËna & àgdVgo Aja &
åhUD${Z ho§ MamMa & ~«÷~Õ && 136 &&
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 145

nar H$‘m©{M`o ‘y{V© & `kt A{Ydmg lw{V &


EoH|$ gw^ÐmnVr & AI§S> Jm && 137 &&
A{dZmer ~«÷‘§Ì kmZmcm CËnÞ H$aVmo. namËna, åhUOo àH¥$VrÀ`m ncrH$S>o AgUma§ ~«÷
kmZmoËnmXH$ Amho. EoH$ gw^ÐmnVr, ‘y{V©‘§V Omo ¶k Amho, VoM gmjmV H$‘© Amho. Ë`mV lwVr
AgVoM. VmËn`©, doX{d{hV `kmV lwVrMm dmg AgVmo. {d{hV H$‘© ho lw{Vg§‘V AgV§. åhUyZM
ñdY‘m©MaU hm `k Amho. Oo ‘y{V©‘§V H$‘© Amho.
Ed§ àd{V©V§ MH«§$ ZmZwdV©`Vrh `… &
AKm`w[apÝÐ`mam‘mo ‘moK§ nmW© g Ord{V && 16 &&
AOw©Zm, `mà‘mUo àma§^ Ho$coë`m MH«$mZwgma Omo `m cmoH$mV dmJV Zmhr, B§{Ð`m§À`m {R>H$mUr
a‘‘mU hmoVmo, Vmo nmn‘` hmoV ì`W© OrdZ OJVmo.
Eogr ho Am{X na§nam & g§jon| VwO YZwY©am &
gm§JrVcr `m AÜdam & cmJy{Z`m§ && 138 &&
AOw©Zm, Aer hr `kna§nam Amho, Or ‘wimnmgyZ MmcV Amcocr Amho. g§jonmZ§ Vwcm AmVm
gm§{JVcr.
åhUy{Z g‘yi hm C{MVw & ñdY‘©ê$n H«$Vw &
ZmZwð>r Omo ‘Îmw & cmoH$s¨ B`o && 139 &&
Vmo nmVH$m§Mr amer & OmU ^ma ^y‘rgr &
Omo Hw$H$‘] B§{Ð`m§gr & CnoJm Jocm && 140 &&
ñdY‘m©MaUê$n `k hm ‘wimnmgyZ C{MV Amho. `mo½` Amho. Omo CÝ‘Îm `m cmoH$mV `oD$Z
AZwð>mZ, åhUOo AmMaU H$aUma Zmhr. Omo Hw$H$‘m©V aV Agcoë`m B§{жmÀ`m Cn`moJr nS>Vmo Vmo
nmVH$mMm T>rJ Amho. ^y‘rcm ^ma Amho Ag§ g‘O.
{M§VZ- ^mdmZwdmXmV AjamH$S>o cj Úmd§ cmJV§. H$mhr e§H$m§Mr ‘m§S>Ur ‘wimVM JmoS>
AgVo. Ë`mMm V§VmoV§V AZwdmX hmoU§ H$R>rU Amho. Ë`mn¡H$s ho AmodrM§ MaU Amho. "Omo Hw$H$‘}
B§{Ð`m§gr & CnoJm Jocm' `mMr Md hr doJirM Amho. `m AmodrMm ÜdZr öX`mZ§ EoH$cm
nm{hOo. `m ÜdZrMm Amg ~amM H$mi g§doXZerc öX¶mV Kw‘Vmo. ÜdZrMm Amg Kw‘U§, åhUOo
kmZoœarMm ñdmX KoU§.
V| OÝ‘H$‘© gH$i & AOw©Zm A{V {Zî’$i &
O¡g| H$s¨ A^«nQ>i & AH$mitM| && 141 &&
146 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

H$m§ Jim§ ñVZ AOoMo & V¡g| {O`mco§ XoI| V`mM| &
O`m AZwð>mZ ñdY‘m©M| & KS>o{M Zm && 142 &&
Adoir Amcocr T>Jm§Mr ’$ir Oer Ho$di {XgÊ`mnwaVrM AgVo, Ë`mà‘mU§ AOw©Zm Ë`mMm
OÝ‘ Am{U H$‘© A{V {Zî’$i Amho. qH$dm eoirÀ`m Jù`mcm Amcoco ñVZ Ogo {ZaW©H$
AgVmV, Vg§ Á`mcm ñdY‘m©MaU H$aVm `oV Zmhr; qH$~hþZm KS>V Zmhr, Ë`mM§ OJU§ {ZaW©H$
Amho.
åhUmo{Z EoH|$ nm§S>dm & hm ñdY‘© H$dUo§ Z g§S>mdm &
gd©^md| ^Omdm & hm{M EH$ && 143 &&
åhUyZ AOw©Zm EoH$, Amncm ñdY‘© H$moUrhr gmoSy> Z`o. gd©^mdo åhUOo VZ, ‘Z YZ, dmMm,
öX¶ `mZ§ ñdY‘m©M§M AmMaU H$amd§.
hm§ Jm eara Oar Omhc| & Var H$V©ì` dmoKo§ Amc| &
‘J C{MV H$m§ Amnc| & dmog§S>md| && 144 &&
Aao, Oa eara {‘imc§ Amho, Va H$V©ì` AmnmoAmnM AmoKmZ§ Amc§. ‘J C{MV Oo ñdY‘m©MaU
Amho, Ë`mMm Ë`mJ H$m H$amdm?
n[ag nm§ gì`gmMr & ‘y{V© cmhmo{Z XohmMr &
I§Vr H$[aVr H$‘m©Mr & Vo Jm§dT>o Jm && 145 &&
XmoÝhr hmVm§Zr Omo ~mU Mmcdy eH$Vmo Agm gì`gmMr åhUOo AOw©Z. AWm©V, AOw©Zm EoH$,
XohmÀ`m ‘yVuV Ord Amcocm Amho; qH$~hþZm ‘y{V©‘§V Xoh Ordmcm {‘imcocm Amho. `m earamV
`oD$Z Oo H$‘m©Mr I§V H$aVmV, Vo AS>mUr AmhoV.
`ñËdmË‘a{Vaod ñ`mXmË‘V¥áü ‘mZd… &
AmË‘Ý`od M gÝVwï>ñVñ` H$m`ª Z {dÚVo && 17 &&
Omo ‘Zwî` ñdV…V a‘Vmo, AmË‘mZ§XmZ§ V¥á hmoVmo, AmËå¶mVM g§Vwï> AgVmo, Ë`mcm H$moUVohr
H$‘© Adeof ZgVmV.
XoI| AgVo{Z XohY‘] & EW Vmo{M EH$ Z qcno H$‘] &
Omo AI§{S>V a‘o & AmnUn| && 146 &&
Oo Vmo AmË‘~moY§o Vmofcm & Var H¥$VH$m`© XoI Omhcm &
åhUmo{Z ghO gm§S>dcm & H$‘©g§Jm && 147 &&
Ag§ nmhm, Omo AI§S> ñdV:V a‘Vmo, Ë`mMo Xohm{X H$‘© Mmcy AgVmhr, Vmo Ë`m H$‘m©Zo {cá
hmoV Zmhr. Oa Vmo AmË‘~moYmV g§Vwï> Amho, Va Vmo H¥$VH¥$Ë` Pmcocm Amho, åhUyZ AmnmoAmnM
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 147

H$‘©~§YmnmgyZ ‘wº$ Pmcm.


qMVZ- VrZ eãXm§M§ gyú‘ qMVZ AgV§. a‘U§, V¥á hmoU§ Am{U ‘wº$ hmoU§. BWo ~mhoaÀ`m
OJmMm g§~§YM Zmhr. Amnë`m ApñVËdmMm AmZ§X AmnUM KoVcm nm{hOo. ˶mVM Omo a‘cm,
Vmo H$‘©~§YZmnmgyZ AmnmoAmnM ‘wº$ Pmcm. Amnc§M Amnë¶mcm ‘hÎd H$iV Zmhr, ho XþX£d
Amho. OJ g‘OyZ KoÊ`mnojm AmnU Amnë¶mcm g‘OyZ ¿`md§. nwT>Mm ^mJ AmUIr ~moYàX
Amho.
Z¡d Vñ` H¥$VoZmWm} ZmH¥$VoZoh H$üZ &
Z Mmñ` gd©^yVofw H${üXW©ì`nml`… && 18 &&
AmË‘V¥ámcm BhcmoH$mV H$‘© H$aÊ`mV ñdmW© ZgVmo. Z H$aÊ`mVhr H$mhr ñdmW© Zmhr.
H$moUË`mhr àmÊ`mH$Sy>Z Ë`mcm H$mhr ñdmW© gmYm`Mm ZgVmo.
V¥{á Om{c`m O¡gt & gmYZ| gaVr Amn¡gt &
XoI| AmË‘Vwï>t V¡gr§ & H$‘] Zmht && 148 &&
O§ddar AOw©Zm & Vmo ~moY ^oQ>oZm ‘Zm &
V§d{M `m gmYZm§ & ^Omd| cmJo && 149 &&
nmoQ> ^aë`mZ§Va ñd`§nmH$ H$aÊ`mMm IQ>mQ>mon AmnmoAmn g§nVmo. Ë`mà‘mUo AmË‘V¥árV
H$‘m©Mr Amdí¶H$Vm g§nVo. AOw©Zm, Omon`ªV AmË‘~moY hmoV Zmhr, Vmon`ªVM `m gmYZm H$amì`m
cmJVmV.
Vñ‘mXgº$… gVV§ H$m`ª H$‘© g‘mMa &
Agº$mo ømMaÝH$‘© na‘mßZmo{V nyéf… && 19 &&
åhUyZ ’$imMr A{^cmfm gmoSy>Z {Za§Va H$‘© H$a. AZmgº$ amhÿZ H$‘© H$aUmam nwéfM na‘
nXmcm àmá hmoVmo.
åhUD${Z Vy§ {Z`V & gH$i H$m‘Zma{hV &
hmoD${Z`m§ C{MV & ñdY‘] amhmQ>| && 150 &&
Oo ñdY‘] {ZîH$m‘Vm & AZwgaco nmWm© &
Vo H¡$dë`nX VÎdVm & nmdco OJt && 151 &&
åhUyZ Vy gd© H$m‘Zma{hV hmoD$Z {Z`{‘V ñdY‘m©V dmJ. Oo Oo ¶m OJmV {ZîH$m‘ ~wÕrZ§
ñdY‘m©V dmJco Vo IamoIa H¡$dë`nXmcm àmá Pmco.
148 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

H$‘©U¡d {h g§{g{Õ‘mpñWVm OZH$mX`… &


cmoH$gL²>J«h‘odm{n gåní`ÝH$Vw©‘h©{g && 20 &&
OZH$m{X Oo AmhoV, Ë`m§Zr H$‘m©Z§M na‘ {gÕr àmá Ho$cr hmoVr. Ë`mà‘mUo VwcmXoIrc
cmoH$g§J«hmgmR>r H$‘© H$aU§ `mo½` Amho.
XoI nm§ OZH$m{XH$ & H$‘©OmV AeoI &
Z gm§{S>Vm§ ‘mojgwI & nmdVo Omhco && 152 &&
`mH$maU| nmWm© & hmoAmdr H$‘v AmñWm &
ho Am{UH$m{h EH$m AWm© & CnH$maoc && 153 &&
nmhm, OZH$m{XH$ j{̶ amOo g§nyU© ñdY‘© H$‘m©Mm Ë`mJ Z H$aVm ‘mojgwImcm àmá Pmco.
AOw©Zm, `m H$maUmñVd H$‘m©VM VwPr AmñWm Agcr nm{hOo. hr AmñWm AmUIr EH$m H$m‘mcm
Cn`moJr nS>oc.
Oo AmMaVm§ AmnUn`m§ & XoIr cmJoc cmoH$m ``m &
Var MwHo$c hm Anm`m & àg§J|{M && 154 &&
AmnU Oa ñdY‘m©MaU Ho$c§, Va cmoH$m§ZmXoIrb H$‘m©MaUmM§ diU cmJoc. VoXoIrc
ñdY‘m©MaU ZmemnmgyZ hmoUmè`m Anm`mnmgyZ dmMVrc.
qMVZ- A{Ve` ‘hÎdmMm {df` Amho. AmnU ‘wº$ Pmë`m‘wio Amnë`mcm H$‘m©MaUmMr
Amdí¶H$Vm Zgoc; na§Vw cmoH$m§gmR>r H$‘© H$aV amhU§ JaOoM§ Amho. cmoH$m§Zr ñdY‘m©MaUmMm
AmXe© ¿`mdm. na§nam Mmcy R>odmdr. nwT>À`m `oUmè`m {nT>çm ñdY‘m©MaU H$arV amhVrc.
XoI| àmámW© Omhco & Oo {ZîH$m‘Vm nmdco &
V`m§hr H$V©ì` Ago Cac| & cmoH$m§cmJt && 155 &&
‘mJv A§Ymg[agm & nwT>§o XoIUmhr Mmco O¡gm &
AkmZm àH$Q>mdm Y‘© V¡gm & AmMamoZr && 156 &&
cj Xo, Oo H¥$VmW© AmhoV, Z¡îH$å¶©{gÕr Á`m§Zm àmá$Pmcr Amho, Ë`m§Zmhr cmoH$g§J«hmgmR>r
H$V©ì` Cacoc§M AgV§. Á`mà‘mUo Am§Yù¶m~amo~a nwT>o MmcUmam ‘Zwî` Ogm ‘§XJVrZ§ MmcVmo,
Ë`mà‘mUo kmZr nwéfmZ§ ñdY‘m©MaU H$ê$Z, AkmZr cmoH$m§Zm Y‘© ñnï> H$ê$Z XmIdcm nm{hOo.
hm Jm Eog| Oar Z H$sOo & Var AkmZm H$m` C‘Oo &
{Vht H$dUonar Om{UOo & ‘mJm©V| `m && 157 &&
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 149

kmZr nwéf Oa Agm dmJcm Zmhr, Va AkmÝ`m§Zm H$m¶ g‘OUma? ˶m§Zr ñdY‘m©MaU H$g§
OmUmd§? ˶m§Zm ¶mo½¶ ‘mJ© H$gm H$ioc?
`ÚXmMa{V loð>ñVÎmXodoVamo OZ… &
g `Ëà‘mU§ Hw$éVo cmoH$ñVXZwdV©Vo && 21 &&
loð> nwéf Á¶mà‘mUo AmMaU H$aVmo, ˶mM§ AZwH$aU gm‘mݶ H$arV AgVmV. Vo Á¶mcm
"à‘mU' ‘mZVmV, ˶mM§ AZwgaU gd© H$aVmV.
EW dS>rc O| O| H$[aVr & V`m Zm‘ Y‘© R>o{dVr &
Vo§{M `oa AZw{ð>Vr & gm‘mÝ` gH$i && 158 &&
h| Eog| ñd^md| & åhUmo{Z H$‘© Z g§S>md| &
{deof| AmMamd| & cmJo g§Vt && 159 &&
`m OJmV loð> ‘mUg§ Oo H$aVmV, gm‘mÝ` Ë`mcm Y‘© Ag§ Zmd R>odVmV. Ë`mM§M AZwgaU,
AmMaU H$aVmV. loð>m§M§ AZwgaU H$aU§ ho gm‘mݶm§À¶m ñd^mdmVM AgV§, åhUyZ loð>m§Zr
H$‘©Ë¶mJ H$ê$ Z¶o. {deofH$ê$Z g§Vm§Zr AmMaU H$ê$Z XmIdmd§.
Z ‘o nmWm©pñV H$V©ì`§ {Ìfw cmoHo$fw {H$úmZ &
ZmZdmá‘dmáì`§ dV© Ed M H$‘©{U && 22 &&
AOw©Zm, `m VrZ cmoH$m§V ‘cm H$V©ì` Ag§ H$mhrM Zmhr. H$moUVrhr Jmoï> ‘cm Aàmá Zmhr
qH$dm H$mhr {‘idm`M§ am{hc§¶ Ag§hr Zmhr. Ag§ AgVmZmhr ‘r H$‘© H$aVM Amho.>
AmVm§ Am{UH$m{M`m JmoR>r & H$m¶em gm§Jm| {H$arQ>r &
XoI| ‘r{M B`o amhmQ>r & dV©V Ag| && 160 &&
AmVm Vwcm BVam§M§ CXmhaU H$emcm XoD$? nmhm, ‘rXoIrc `mM ‘mJm©M§ AZwgaU H$arV
Amho.
H$m` gm§H$S>| H$m§ht ‘mVo§ & H$s¨ H$dUo§ EH|$ AmV] &
AmMa| ‘r Y‘m©V| & åhUgr Oar && 161 &&
Var nwaVonUmcmJr§ & Am{UH$ Xwgam Zmht OJt &
Eogr gm‘J«r ‘m¶m Am§Jt & OmUgr Vy§ && 162 &&
‘cm H$mhr H$‘r Amho H$m, ‘r H$moUm EH$m BÀN>oZ§ ñdY‘m©MaU H$aVmo¶ Ag§ Vwcm dmQ>V
Agoc, Va `m OJmV nyU©VoÀ`m Ñï>rZ§ nm{hco AgVm ‘mÂ`m VmoS>rcm Xwgam H$moUr Zmhr. Aem
150 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

àH$maM§ gm‘Ï`© ‘mÂ`m A§JmV Amho, ho Vwcm ‘mhrV Amho.


‘¥V JwénwÌ Am{Ucm & Vmo Vwdm§ ndmS>m XopIcm &
Vmohr ‘r CJcm & H$‘v dV] && 163 &&
‘r gmjmV ¶‘amOmer `wÕ H$ê$Z ‘¥V Pmcocm JwénwÌ AmUcm. hm àVmn Vy nm{hcocm Amho.
Agm ‘r AgyZXoIrc {Z‘yQ>nUo H$‘© H$arV Amho.
`{X øh§ Z dV}`§ OmVw H$‘©Ê`VpÝÐV… &
‘‘ dË‘m©ZwdV©ÝVo ‘Zwî`m… nmW© gd©e… && 23 &&
‘r Amig gmoSy>Z H$‘©VËna Amho, Oa ‘r Agm Zmhr am{hcmo, Va cmoH$ ‘mP§ gd©àH$mao
AZwH$aU H$aVrc.
nar ñdY‘v dV] H¡$gm & gmH$m§j H$m§ hmo` O¡gm &
V`m{M EH$m CÔoem & cmJmo{Z`m§ && 164 &&
O| ^yVOmV gH$i & Ago Amåhm§AmYrZ{M Ho$di &
Var Z ìhmd| ~ai & åhUmo{Z`m§ && 165 &&
‘r ñdY‘m©V VËna Amho. H$emà‘mUo åhUerc, Va gH$m‘ ^mdZoZ§ H$‘© H$aUmè¶mà‘mUo
H$‘©VËna Amho. hr gd© ^yV‘mÌ Ho$di Am‘À¶mM AYrZ AmhoV. Vr ñdY‘m©MaUmV ^«ï> hmoD$
Z`oV, `m EH$mM hoVyZ§ ‘r H$‘© H$arV Amho.
CËgrXo`w[a‘o cmoH$m Z Hw$`mª H$‘© MoXh‘² &
gŠ¡añ` M H$Vm© ñ`m‘wnhÝ`m{‘‘m… àOm… && 24 &&
‘r Oa H$‘© Ho$c§ Zmhr, Va hr gm‘mÝ` ‘mUg§ H$‘©^«ï> hmoD$Z Zï> hmoVrc. g§H$a H$aÊ`mcm
‘r H$maU hmoB©c Am{U Ë`m§À¶m Zmemcmhr ‘rM H$maU Agoc.
Amåhr nyU©H$m‘ hmoC{Z & Oar AmË‘pñWVr amhþZr &
Var àOm ho H¡$goZr & {ZñVaoc && 166 &&
B§ht Am‘wMr dmg nmhmdr & ‘J dV©Vrnar OmUmdr &
Vo cmoH$pñW{V AmKdr & Zm{gcr hmoB©c && 167 &&
Amåhr Oa V¥á hmoD$Z, AmË‘pñWVrV amhÿZ em§V ~gcmo, Va `m àOoM§ dV©Z H$g§ amhrc?
`m§Zr Am‘À`m dmJÊ`mH$S>o nmhmd§. Am‘Mr dmJÊ`mMr nÕV OmUyZ ¿`mdr Am{U ‘J dmJmd§.
`mH$[aVm Amåhmcm H$‘m©MaU H$amd§M cmJoc, AÝ`Wm cmoH$g§ñWm, cmoH$mMma Zï> hmoVrc.
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 151

åhUmo{Z g‘W© Omo EW| & Am{Wcm gd©kVo &


VoU| {deofo§ H$‘m©V| & Ë`Omd| Zm && 168 &&
åhUyZ Omo `m OJmV g‘W© AgyZ gd©kVoZ§ g§nÞ Amho, Ë`mZ§ {deofH$ê$Z H$‘©Ë`mJ H$ê$ Z`o.
gº$m… H$‘©Ê`{dÛm§gmo `Wm Hw$d©pÝV ^maV &
Hw$`m©{ÛÛm§ñVWmgº${üH$sfw©cm}H$gL²>J«h‘² && 25 &&
AkmZr ‘mUg§ Amgº$ hmoD$Z H$‘© H$aVmV, Ë`mMà‘mUo kmZr ‘mUgm§Zr AZmgº$ hmoD$Z H$‘©
H$amd§; H$maU cmoH$g§J«hmMr BÀN>m Á`m§Zm Amho, Ë`mgmR>r ho Oê$ar Amho.
XoI| ’$im{M`m Amem & AmMao H$m‘wH$ O¡gm &
H$‘v ^a hmoAmdm V¡gm & {Zamemhr && 169 &&
Ag§ nmhm, gH$m‘ ‘Zwî` Ogm ’$imÀ`m BÀN>oZ§ H$‘© H$aVmo, Ë`mMà‘mU§ {ZîH$m‘ ‘Zwî`mZ§hr
AmdS>rZ§ H$‘© H$amd§. H$‘m©Mr AmdS> Agmdr.
Oo nwT>VnwT>Vr nmWm© & ho gH$i cmoH$g§ñWm &
ajUr` gd©Wm & åhUD${Z`m§ && 170 &&
‘mJm©Ymao dVm©d| & {dœ h| ‘mohao cmdmdo§ &
Acm¡{H$H$ Zmohmd| & cmoH$m§à{V && 171 &&
AOw©Zm, nwZ… nwÝhm cmoH$g§ñWm gm§^mimdr. gd©àH$mao {VM§ ajU Pmc§ nm{hOo, åhUyZ
emó{d{hV ‘mJm©À`m AmYmao dV©UyH$ Agmdr. {dœ gÝ‘mJm©cm cmdmd§. cmoH$m§gmR>r Acm¡{H$H$
Agy Z`o.
qMVZ- `m AmodrV g‘mO^mZ A{^ì`º$ Ho$c§ Amho. cmoH$àdmhm{déÕ OmD$ Z`o. AWm©V,
A{V ehmU§ Zgmd§. Amnë`mcm H$m` dmQ>V§ Vo Amnë`mn`ªV ‘`m©{XV Agmd§. g§ñH¥$Vr {~KS>Ê`mg
AmnU H$maU hmoD$ Z`o. hm AJXr gm‘mÝ` AZwdmX Amho. {deof^md hm A{YH$ Vrd« Amho.
EH$m ‘mÝ`VoV AZoH$ ‘mÝ`Vm {Z‘m©U H$ê$ Z`o. n§W, Cnn§W, CnmgZmnÕVr, Y‘© ho {Z‘m©U H$ê$
Z`oV. g‘mOmÀ`m Ag§Vmofmcm H$maUr^yV AgVmV. ‘mZdOmV Aem§V AgU§; qH$~hþZm R>odU§ ho
`mo½` ZgV§ EdT>§M åhUU§ nwaog§ Amho.
Z ~w{Õ^oX§ OZ`oXkmZm§ H$‘©g{“Zm‘² &
Omof`oËgd©H$‘m©{U {dÛmÝ`wº$… g‘mMaZ² && 26 &&
{dÛmZ Am{U kmZr ‘mUgm§Zr AkmZr cmoH$m§Mm ~w{Õ^oX H$ê$ Z`o. g‘Ëd`wº$ ~wÕrZ§ H$‘©
H$arV BVam§V H$‘m©{df`r ào‘ CËnÞ H$amd§. Ë`m§À`mV CËgmh `m`cm hdm.
152 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Oo§ gm`mg| ñVZ godr & V| n³dmÞ| Ho$dt Oodr &


åhUmo{Z ~miH$m O¡gt ZoXmdt & YZwY©am && 172 &&
V¡gt H$‘v O`m§ A`mo½`Vm & V`m§à{V Z¡îH$å`©Vm &
Z àJQ>mdr IoiVm§ & Am{XH$éZr && 173 &&
Oo ‘yc gm¶mgmZo ñVZnmZ H$aV§, Vo n³dmÞ H$g§ ImB©c? Vr Oer ‘wcmcm XoD$ Z`oV,
Ë`mà‘mUo {d{YdV H$‘© H$aÊ`mMr Á`mMr `mo½`Vm Zmhr, Ë`mcm ‘ñH$arVXoIrc Z¡îH$å`©{gÕr
gm§Jy Z`o. AWm©V, Z¡îH$å¶©`moJmMr MMm©XoIrc H$ê$ Z`o.
VoW| gpËH«$`m{M cmdmdr & Vo{M EH$s àe§gmdr &
{ZîH$‘vhr Xmdmdr & AmMamoZr && 174 &&
Ë`m§Zm ñdY‘m©MaUmVM cmdmd§. gXmMaUmMrM ñVwVr H$amdr. {ZîH$m‘ nwéfm§Zrhr gËH$‘m©M§M
AmMaU H$ê$Z XmIdmd§.
V`m cmoH$g§J«hmcmJr§ & dV©Vm§ H$‘©g§Jt &
Vmo H$‘©~§Y Am§Jt & dmOoc Zm && 175 &&
cmoH$g§J«hmgmR>r Oar Ë`m§Zr H$‘m©M§ AmMaU Ho$c§, Var H$‘©~§Y Ë`m§Zm ~mYUma Zmhr. AWm©V,
H$‘m©Vrc nmnnwʶmZ§ Vmo {cá hmoUma Zmhr.
O¡gr ~hþê${n`m§Mr amdmo amUr & órnwéf^mdmo Zmht ‘Zt &
nar cmoH$g§nmXUr & V¡grM H$[aVr && 176 &&
~hþê$nr ~VmdUrgmR>r amOmamUrM§ gm|J AmUVmV; na§Vw Ë`m§À`m ‘ZmV ór-nwéf hm ^md
ZgVmo. àojH$m§À`m g‘OwVrgmR>r Vo Vgo dmJVmV. Ë`mà‘mUo kmZr AZmgº$ d¥ÎmrZ§ H$‘m©V AgVmo.
cmoH$g§J«h, AWm©V OZH$ë`mUmgmR>r ho gm|J KoU§ JaOoM§ Amho.
àH¥$Vo… {H«$`‘mUm{Z JwU¡… H$‘m©{U gd©e… &
AhŠ ma{d‘yT>mË‘m H$Vm©@h{‘{V ‘Ý`Vo && 27 &&
àH¥$VrÀ`m JwUmH$Sy>Z gd© H$‘ª Ho$cr OmVmV. hm Ah§H$mamZ§ ‘mo{hV Pmcocm Ord Ë`m H$‘m©Mm
‘r H$Vm© Amho, Ag§ g‘OVmo.
XoI| nw{T>cm§M| dmoP| & Oar Amnwcm§ ‘mWm§ KoBOo &
Var gm§J| H$m§ Z Xm{Q>Oo & YZwY©am && 177 &&
V¡gt ew^mew^o§ H$‘] & {O`| {ZnOVr àH¥${VY‘] &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 153

{V`| ‘yI© ‘{V^«‘o§ & ‘r H$Vm© åhUo && 178 &&


AOw©Zm Ag§ nmhm, Xwgè`mM§ AmoP§ AmnU Amnë`m S>moŠ`mda KoVc§, Va {dZmH$maU Ë`m
AmoÂ`mImcr XS>nco OmUma Zmhr H$m? Ë`mà‘mUo àH¥$VrÀ`m JwUm§Zr ew^-Aew^ H$‘ª {Z‘m©U
hmoVmV. Ë`m H$‘mªMm ‘r H$Vm© Amho, Agm Ë`m ‘yIm©cm ‘{V^«‘ hmoVmo.
Eogm Ah§H$mamê$T> & EH$Xoer ‘yT> &
V`m hm na‘mW© JyT> & àJQ>mdm Zm && 179 &&
AemàH$mao Ah§H$mamda Amê$T> Pmcocm, g§H$mo{MV d¥ÎmrMm Omo ‘yI© Amho, ˶mcm na‘ VÎd
Oo JyT> ñdê$nmV Amho, Vo àH$Q> H$ê$ Z¶o. gm§Jy Z¶o.
h| Agmo àñVwV & gm§{JOoc VwO {hV &
V| AOw©Zm XoD${Z {MÎm & AdYmat nm§ && 180 &&
AOw©Zm, ho amhÿ Xo. AmVm Vwcm {hV gm§JUma Amho Vo cj XoD$Z EoH$.
VÎd{dÎmw ‘hm~mhmo JwUH$‘©{d^mJ`mo… &
JwUm JwUofw dV©ÝV B{V ‘Ëdm Z gÁOVo && 28 &&
ho AOw©Zm, VÎd{dV² åhUOo ~«÷ OmUUmam, JwU d H$‘© `m§À¶m {d^mJmM§ VÎd OmUVmo.
JwU JwUm‘Ü`o g{H«$` AgVmV, ho OmUyZ Vmo$Amgº$ hmoV Zmhr. VmËn`©, B§{Ð`§, àH¥$Vr åhUOo
ñd^mdm‘wio Amnmnë`m {df`m§V ì`dhma H$aVmV. Ë`mV ‘mP§ H$V¥©Ëd Zmhr, ho OmUVmo åhUyZ
ñdV:cm H$Vm© ‘mZV Zmhr. H$‘m©V Amgº$ hmoV Zmhr.
O| VÎdkm{Z`m§À¶m R>m`t & Vmo àH¥${V^md Zmht &
OoW H$‘©OmV nmht & {ZnOV Ago && 181 &&
Vo Xohm{^‘mZ gm§Sw>Zr & JwUH$‘] dmocm§Sw>Zr &
gm{j^yV hmoC{Z & dV©Vr Xoht && 182 &&
àH¥$Vr^md åhUOo ñdV:cm H$Vm© ‘mZU§. Xoh ‘mZU§, H$V©¥ËdmMm A{^‘mZ AgU§. hm VÎdkmZr
AgUmam Omo g§V Amho, Ë`mÀ`m {R>H$mUr ZgVmo; H$maU àH¥$VrÀ¶m JwUmnmgyZ H$‘© CËnÞ hmoVmV
ho ‘mhrV Agë¶m‘wio XohVmXmËå¶ ZgV§. AWm©V, ‘moh ZgVmo. Vo XohmMm A{^‘mZ gmoSy>Z JwU
Am{U H$‘© ¶m§Zm Amocm§Sy>Z gmjrê$nmZ§ ¶m OJmV; qH$~hþZm XohmV amhV AgVmV.
åhUmo{Z earar Oar hmoVr & Var H$‘©~§Ym ZmH$iVr &
O¡gm H$m§ ^yVMoï>m J^ñVr & KondoZm && 183 &&
154 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

åhUyZ Vo earamV Oar Agco, Var Vo H$‘©~§YmV AS>H$V ZmhrV. Á`mà‘mUo àm{U‘mÌm§À`m
~è¶m-dmB©Q> H¥$Ë`mV gy`©àH$me AgVmo; na§Vw gy`m©Mm g§~§Y ZgVmo.
àH¥$VoJw©Ugå‘yT>m… g‚mÝVo JwUH$‘©gw &
VmZH¥$ËñZ{dXmo ‘ÝXmÝH¥$ËñZ{dÞ {dMmc`oV² && 29 &&
àH¥${VOÝ` JwUmda ‘mo{hV Pmcoco cmoH$ JwUmÛmao Pmcoë¶m H$‘m©À`m {R>H$mUr Amgº$ hmoVmV.
g§Vm§Zr AkmZm§Zm Ë`m§À`m lÕonmgyZ {dM{cV H$ê$ Z`o.
EW H$‘v Vmo{M qcno & Omo JwUg§^«‘| Kono &
àH¥$VrMo{Z AmQ>mon| & dV©V Ago && 184 &&
`m OJmV VmoM H$‘©~§YmV gmnS>Vmo, Omo ^«‘mZ§ JwU d H$‘m©cm ñdV:V åhUOo AmËå¶mV
‘mZVmo. Vmo àH¥$VrÀ`m AYrZ hmoD$Z H$‘© H$aVmo. VmËn`©, ñdV:cm Xoh ‘mZë`m‘wio, VÎd Z
g‘Oë¶m‘wio H$‘©~§YmV AS>H$Vmo. gmjr hmoD$Z OJm`cm hd§.
B§{Ð`| JwUmYma| & amhmQ>Vr {ZOì`mnma| &
V| naH$‘© ~cmËH$mao§ & AmnmXr Omo && 185 &&
Amnë`m ñd^mdmZwgma B§{жo§ Amnmnë`m H$‘mªV dmdaV AgVmV. Vmo O~aXñVr Amnë`m
A§Jmda AmoTy>Z KoVmo Am{U H$‘©~§YmV gmnS>Vmo.
‘{` gdm©{U H$‘m©{U gß`ñ`mÜ`mË‘MoVgm &
{Zamer{Z©‘©‘mo ^yËdm `wÕçñd {dJVÁda… && 30 &&
AÜ`mË‘MoVgm, åhUOo àW‘ Vy AmÜ`mpË‘H$ {MÎmmZ§ g§nÞ hmo. ‘r AmË‘m Amho. H$‘m©Mm
Am{U ‘mPm, XohmMm H$mhrhr g§~§Y Zmhr Ag§ AZw^dmcm `oU§, åhUOo AÜ`mË‘MoVgm AgU§. `m
AÜ`mË‘{MÎmmZo `mo½` H$‘© H$ê$Z Vr H$‘ª ‘cm An©U H$a. BÀN>ma{hV, ‘‘Ëda{hV, g§Vmna{hV
hmoD$Z Vy `wÕ H$a.
Var C{MV| H$‘] AmKdt & Vwdm§ AmMamo{Z ‘O Anm©dt &
nar {MÎmd¥{Îm {dÝ`gmdt & AmË‘ê$nt && 186 &&
ñdY‘m©MaUmV {d{hV Agcocr gd© H$‘ª H$ê$Z ‘cm An©U H$aUmam hmo. {MÎmd¥Îmr ‘mÌ ñd
ñdê$nmV amhÿ Xo.
Am{U ho§ H$‘© ‘r H$Vm© & H$m§ AmMaoZ `m AWm© &
Eogm A{^‘mZ PUo§ {MÎmm & [aKm| Xogr && 187 &&
Am{U hmo ! ho H$‘© Amho, `mMm ‘r H$Vm© Amho, `mM§ ‘cm ho ’$i hd§¶, Aer ^mdZm {MÎmmV
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 155

`oD$ XoD$ ZH$mog.


Vwdm§ earanam Zmohmd| & H$m‘ZmOmV gm§S>md| &
‘J Adgamo{MV ^moJmdo & ^moJ gH$i && 188 &&
Vy earana Zgmd§, ’$i^mdZm gmoSy>Z ‘J `WmH$mir ^moJm§Mm Cn^moJ Ko.
qMVZ- earanam hm eãX ì`mnH$ AWm©Z§ ^acocm Amho. ñdV:cm Ho$di Xoh ‘mZU§,
XohmgmR>rM OJU§, g§nyU© kmZ XohmÀ`m AmOy~mOycmM dmnaU§, nmn-nwÊ`, nwZO©Ý‘ Z ‘mZU§,
^moJ hoM Ia§ OrdZ Amho ¶m ^mdZoZ§ Am`wî`^a OJU§, XohmcmM AmË‘m ‘mZU§. AOyZhr
~a§M Amho; na§Vw `m gdmªMm {dñVma ZH$mo. gmoimì`m AÜ`m¶mV ¶mMm {dñVma AmhoM. `m gd©
{dMmam§Zm earana Ag§ åhUVmV. WmoS>Š`mV Ho$di XohmgmR>rM OJy ZH$mog.
AmVm§ H$moX§S> KoD${Z hmVt & Amê$T> nm§ B`o aWt &
XoBª AmqcJZ drad¥Îmr & g‘mYmZ| && 189 &&
OJt H$s{V© ê$T>dt & ñdY‘m©Mm ‘mZ dmT>dt &
B`m ^mamnmgmo{Z gmoS>dt & ‘o{XZr ho && 190 &&
AmVm Vy YZwî` hmVmV KoD$Z aWmda ~g. AmZ§XmZ§ drad¥ÎmrMm ñdrH$ma H$a. OJmV ñdV:Mr
H$sVu ‘moR>r H$a, ñdY‘m©Mm ‘mZ dmT>d. `m Xwï> cmoH$m§nmgyZ n¥Ïdrcm gmoS>d. Ë`m§M§ AmoP§ H$‘r
H$a. AWm©V, Ë`m§Zm g‘má H$a.
qMVZ- n{hë`m AÜ`m¶mV H¥$nm Amë`m‘wio An‘m{ZV hmoD$Z drad¥Îmr {ZKyZ Jocr hmoVr.
{VMm nwÝhm ñdrH$ma H$a. {Vcm AmqcJZ Xo.
AmVm§ nmWm© {Z…e§H$ hmoBª & `m g§J«m‘m {MÎm XoBª &
EW h|dm§My{Z H$m§ht & ~mocm| Z`o && 191 &&
AOw©Zm, g§e`a{hV hmo. `m ¶wÕmda cj H|${ÐV H$a. BW§ ¶wÕm{edm` H$mhrhr ~mocy ZH$mog.
`o ‘o ‘V{‘X§ {ZË`‘Zw{Vð>pÝV ‘mZdm… &
lÕmdÝVmo@Zgy`ÝVmo ‘wÀ`ÝVo Vo@{n H$‘©{^… && 31 &&
Oo lÕmdmZ AgyZ Agy`m H$aUmao ZmhrV, Aem cmoH$m§Zr ‘mÂ`m ‘VmM§ {Z˶ AZwH$aU
Ho$c§, Va VoXoIrc H$‘©~§YZmVyZ ‘wº$ hmoVrc. Agy`m åhUOo BVam§da OiUmao. Ûof; qH$~hþZm
‘Ëga H$aUmao. BW§ OiUmam hm AW© ^mdVmo; H$maU Xw`m}YZ ^maVmMm `wdamO AgyZ nm§S>dm§da
OiUmam Amho. ‘Ëga Va gm‘mÝ`XoIrc H$aVmV, ñdV…H$S>o gd© Amho VarXoIrc OiV AgVmV.
ho§ AZwnamoY ‘V ‘mP| & {Oht na‘mXa| ñdrH$m[aOo &
156 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

lÕmnyd©H$ AZw{ð>Oo & YZwY©am && 192 &&


Vohr gH$i H$‘u dV©V & OmU nm§ H$‘©a{hV &
åhUmo{Z h| {Z{üV & H$aUr` Jm && 193 &&
YZwY©am, ho ‘mPo {gÕm§V A~m{YV AmhoV. Or ‘mUg§ `m ‘VmMm ‘moR>çm AmXamZ§ ñdrH$ma
H$ê$Z AmMaUmV AmUVrc, VrXoIrc H$‘© H$ê$Z H$‘©a{hV AgVrc, Ag§ OmU. åhUyZ ho ‘V
{ZXm}f Agë`m‘wio AmaMUr` Amho.
`o ËdoVXä`gy`ÝVmo ZmZw{Vð>pÝV ‘o ‘V‘² &
gd©kmZ{d‘yT>m§ñVmpÝd{Õ Zï>mZMoVg… && 32 &&
na§Vw, Oo ‘Ëgar cmoH$ ‘mÂ`m ‘VmV Xmof H$mTy>Z ‘m¶m ‘Vmcm AZwgaUma ZmhrV, Vo gd©
kmZm{df¶r ‘yT>, A{ddoH$s, Zï> AmhoV Ag§ OmU.
Zm Var àH¥${V‘§V hmoCZr & B§{Ð`m cim XoCZr &
Oo ho§ ‘mP| ‘V AìhoéZr & dmog§{S>Vr && 194 &&
Oo gm‘mÝ`Ëd| copIVr & Adkm H$ê${Z XopIVr &
H$m§ hm AW©dmX åhUVr & dmMminU| && 195 &&
Vo ‘moh‘{Xam ^wcco & {df`{df| Ko[aco &
AkmZn§H$s¨ ~wS>mco & {Z^«m§V ‘mZt && 196 &&
àH¥$Vr‘§V åhUOo earana hmoD$Z Oo B§{Ð`m§Mo cmS> H$aVmV, Oo ‘mPo H$‘m©{df`r {ZXm}f {gÕm§V
AmhoV, ˶m§Mm {VañH$ma H$aVmV. `m ‘Vmcm gm‘mÝ` g‘OVmV, An‘m{ZV H$ê$Z hoigm§S>
H$aVmV. AWdm dmMmidra ¶mcm AW©dmX åhUOo àmoËgmhZmgmR>r Ho$cocr ñVwVrdm³¶§ åhUVmV,
Vo ‘mohê$nr ‘{Xam ß`m`coco AmhoV. {df`mÀ`m {dfmZ§ ~mYcoco AgyZ, AkmZmÀ`m {MIcmV
~wS>mco AmhoV Ag§ OmU.
XoI| edmÀ¶m hmVt {XYco§ & O¡g| H$m§ aËZ dm`m§ Joc| &
Zm Var OmË`§Ym§ nmhc| & à‘mU Zmoho && 197 &&
H$m§ M§ÐmMm CX` O¡gm & Cn`moJm ZdMo dm`gm &
‘yIm© {ddoH$ hm V¡gm & éMoc Zm && 198 &&
AOw©Zm Ag§ nmhm, ‘T>çmÀ`m hmVmV aËZ R>odc§ Va dm`mM OmUma. OÝ‘m§Ymcm COmS>ë`mMm
H$m¶ ’$m`Xm? H$mdù¶mcm M§ÐmoX` Cn¶moJr nS>V Zmhr; Vgm ‘yIm©cm ‘mPm {gÕm§V; qH$~hþZm
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 157

‘V éMUma Zmhr.
V¡go Oo nmWm© & {d‘wI `m na‘mWm© &
V`m§gt ^mfU gd©Wm & H$amd| Zm && 199 &&
åhUmo{Z Vo Z ‘m{ZVr & Am{U qZXmhr H$ê§ cmJVr &
gm§J| nV§J H$m` gmhmVr & àH$memV| && 200 &&
AOw©Zm, Oo AÜ`mË‘mH$S>o Vm|S> {’$adUmao AmhoV, Ë`m§À`mer H$moUË`mhr àH$maM§ g§^mfU
H$ê$ Z`o; H$maU Vo na‘mW©{damoYr Agë¶m‘wio ho {gÕm§V ‘mZV ZmhrV Am{U gm§JUmè`mMr d
EoH$Umè`mMr qZXm H$aVmV. ‘cm gm§J, nV§J àH$memcm ghZ H$aVmV H$m`?
nV§Jm Xrnt AmqcJZ & VoW Ë`mgr AMwH$ ‘aU &
Vodt {df`mMaU & AmˑKmVm && 201 &&
nV§JmZ§ Oa {Xì`mcm AmqcJZ {Xc§, Va {VW§ Ë`mM§ AMyH$ ‘aU AgV§. Ë`mà‘mUo
{df`mMaUmV AmË‘KmV {Z{üV Amho.
gÑe§ Moï>Vo ñdñ`m… àH¥$Vokm©ZdmZ{n &
àH¥$qV `mpÝV ^yVm{Z {ZJ«h… qH$ H$[aî`{V && 33 &&
kmZdmZXoIrc Amnë¶m ñd^mdmZwgma dmJVmo. gm‘mݶm§{df¶r H$m¶ ~mocmd§? gd©^yV‘mÌ
ñd^mdmV, AWm©V àH¥$Vrda OmVmV, {VW§ {ZJ«hmMm H$m` Cn`moJ? àH¥$Vr åhUOo ñd^md.
åhUmo{Z B§{Ð`| EH|$ & OmUVo{Z nwéI| &
cmimdt Zm H$m¡VwH|$ & Am{XH$éZr && 202 &&
hm§ Jm gn]gr Ioim| `oB©c & H$s¨ ì`mK«g§gJ© {g{Õ OmB©c &
gm§J| hmcmhc {Oaoc & go{d{c`m H$mB© && 203 &&
H$moUË`mhr ehmÊ`m nwéfmZ§ `m B§{жm§Mo cmS> H$ê$ Z`oV. {deof åhUOo ghO H$m¡VwH$mZoXoIrc
ZH$mo; H$maU gnm©~amo~a IoiVm `oB©c H$m`? dmKm§Mm g§~§Y `eñdrnUo H$S>on`ªV ZoVm `oB©c
H$m? ho OmD$ Xo, hcmhc {df ß¶m¶ë`mZ§Va Vo nMdU§ eŠ` Amho H$m? ‘cm gm§J.
XoI| IoiVm§ A{¾ cmJcm & ‘J Vmo Z gm§dao O¡gm CYdcm &
V¡gm B§{Ð`m§ cim {XYcm & ^cm Zmoho && 204 &&
Ag§ nmhm, {dñVdmer IoiVm IoiVm AmJ cmJcr Am{U Vr ‘moR>çm à‘mUmV ^S>H$cr,
Va {Vcm AmdaU§ Og§ H$R>rU AgV§; Vg§ B§{Ð`m§Mo cmS> Ho$co, Va OrdZmgmR>r Mm§Jc§ ZgV§.
158 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

¶oadt Var AOw©Zm & `m earam namYrZm &


H$m§ ZmZm ^moJaMZm & ‘oidmdr && 205 &&
Zmhr Var AOw©Zm, ho `m naV§Ì earamH$[aVm AZoH$ àH$maMo ^moJ H$m O‘dmdoV? earam~m~V
H$gm {dMma H$amdm, ho nwT>o Amho.
AmnU gm`mg|H$ê${Z ~hþV| & gH$ihr g‘¥{ÕOmV| &
CXmoAñV `m XohmVo§ & à{Vnmimd| H$m§ && 206 &&
AmnU nwîH$i H$ï> H$ê$Z, gd© g§nÎmr IMy©Z `m Zm{ed§V earamcm H$m åhUyZ gm§^mim¶M§?
amoOM ¶m XohmMm gm§^mi H$am¶Mm. ˶mMo cmS> H$am¶Mo. EdT>çmgmR>rM OJm¶M§ H$m?
gd©ñdo§ {eUmo{Z EW| & AmO©dmdt g§n{ÎmOmV| &
VoU| ñdY‘© gm§Sy>{Z XohmV| & nmoImd| H$mB© && 207 &&
‘J ho§ V§d nm§M‘oimdm & eoIt AZwgaoc n§MËdm &
Vo doit Ho$cm H|$ qJdgmdm & erU Amnwcm && 208 &&
åhUy{Z Ho$di Xoh^aU & Vo OmUo§ CKS>r ZmJdU &
`mcmJt EW A§V:H$aU & Xo`md| Zm && 209 &&
BW§ H$m~mS>H$ï> H$am`Mo. ‘mZ{gH$ Am{U ~m¡{ÕH$ eº$s IM© H$ê$Z X‘m`M§, erU H$ê$Z
¿`m`Mm, ñdY‘m©MaU gmoSy>Z ’$º$ `m earamcm nmogm`M§. Á`m earamgmR>r ho H$am`M§, Vo Va
n§M^yVm§M§ Amho. nmMmMm O‘md Agcoc§ ho eara nwÝhm n§M‘hm^yVm§VM {dcrZ hmoUma. Ë`mdoir
Amnco H$ï> Hw$R>§ emoYm`Mo? åhUyZ Ho$di XohmM§ nmofU H$aU§ åhUOo CKS> CKS> ZwH$gmZ H$ê$Z
KoU§ hmo`. Vy BW§ cj XoD$ ZH$mog; qH$~hþZm g‘OXma ‘mUgmZ§ Ho$di XohnmofUmMm {dMma H$ê$
Z`o.
{M§VZ- BW§ EH$ ‘oI Amho. g‘¥Õr O‘dU§ ho gai‘mJu ‘mUgmM§ H$m‘ Zmhr. `mgmR>r
"ñdY‘© gm§Sy>Z' H$‘© H$amd§ cmJV§. g‘OXmam§gmR>r EdT>§ nwaog§ Amho. "ñdY‘© gm§Sy>Z'Mm AÝd`
XohmV| Am{U g§nÎmrOmVo, Agm XmoÝhrH$S>o hmoVmo.
BpÝÐ`ñ`opÝÐ`ñ`mW} amJÛofm¡ ì`dpñWVm¡ &
V`moZ© de‘mJÀN>oÎmm¡ øñ` n[anpÝWZm¡ && 34 &&
àË`oH$ B§{Ð`m§À`m AmdS>r{ZdS>rV amJ Am{U Ûof AgVmo. Ë`mÀ¶m Amhmar AmnU OmD$ Z`o;
H$maU Vo ‘mJm©À`m AmS> `oUmao eÌy AmhoV. eÌyÀ¶m AYrZ H$Yrhr Agy Z`o.
¶oèhdt B§{Ð`m§{M`m§ AWm© - & gm[aIm {df` nmo{fVm§ &
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 159

g§Vmof H$sa {MÎmm & AmnOoc && 210 &&


nar Vmo g§dMmoamMm gm§JmV & O¡gm ZmdoH$ ñdñW &
O§d ZJamMm àm§V & gm§{S>OoZm && 211 &&
B§{Ð`m§Zm AmdS>Umam {df` AmnU nwadV Jocmo, Va {MÎmmV {Z{üV AmZ§X CËnÞ hmoB©c; na§Vw
Vmo AmZ§X Z§Va OrdKoUm R>aoc. Á`mà‘mUo gmdMmoa åhUOo gä` {XgUmam; nU KmVH$s AgUmam
Mmoa Vmon`ªVM Mm§Jcm AgVmo, em§V AgVmo; Omon`ªV Vmo ZJamMr gr‘m Amocm§S>V Zmhr. Ë`mZ§Va
Vmo hË`mM H$aVmo.
Q>rn- gmVeo dfmªnyduMm hm H$mi Amho. añVo Am{U dmhZ§ Ë`mH$mir Zgm`Mr. nm`rnm`r
àdmg AgyZ O§JcmMm ^mJ OmñV Agm`Mm. {ZO©Z ^mJmV àdoe Ho$ë`mda ‘J ì`mnmè¶mMr,
`mÌoH$ê§$Mr h˶m H$ê$Z Ë`m§M§ gd©ñd cwQ>m`M§. hm gmdMmoa Amho. kmZoœarV AZoH$ {R>H$mUr
`oUma Amho.
~mnm {df¶mMr ‘YwaVm & PUo§ AmdS>r CnOo {MÎmm &
Vmo n[aUm‘ {dMm[aVm§ & àmU har && 212 &&
{df¶ ho Mdrcm JmoS> AgVmV. ~m~m ao! ‘YwaVo‘wio {MÎmmcm H$Xm{MV ImʶmMr AmdS>
{Z‘m©U H$aVrc; na§Vw {dMma H$a, Ë`mMm n[aUm‘ hm àmUmM§ haU H$aUmam Amho.
XoI| B§{Ð`t H$m‘ Ago & Vmo cmdr gwIXwameo &
O¡gm Jit ‘rZ Am{‘fo§ & ^wc{dOo Jm && 213 &&
nar V`m‘mOr Jiw Amho & Omo àmUmV| KoD${Z Om`o &
Vmo O¡gm R>mCdm Zmoho & Pm§H$conUo§ && 214 &&
AOw©Zm Ag§ nmhm, B§{Ð`m§V H$m‘ AgVmo. Vmo gwImMr Amem XmIdyZ Xw:ImV cmoQ>Vmo.
Á`mà‘mUo Jimcm cmdcoc§ Am{‘f ‘memcm ^wcdV§. Ë`m ‘memcm ho ‘mhrV ZgV§, H$s Ë`m
Am{‘fmÀ`m AmVcm Ji Amncm àmU KoD$Z OmUmam Amho. Ë`mcm ’$º$ Am{‘fM {XgV§.
PmH$cocm Ji {XgV Zmhr.
V¡go A{^cmfo§ `oUo§ H$sOoc & {df`m§Mr Amem Y[aOoc &
Var danS>m hmoB©Ooc & H«$moYmZim && 215 &&
Ë`mà‘mUo {df`mMr ^moJcmcgm AgVo. Vr Oa H$aerc, Va H«$moYm¾rV Oimd§ cmJoc.
qMVZ- {df`m{^cmfm hr nyU© hmoV ZgVo. H$moUr Var Ë`mV AmS>d§ `oV§. ‘J H«$moY {Z‘m©U
hmoVmo. Xwgè`m AÜ`m`mV gm§{JVë`mà‘mUo ‘Zwî`M Zï> hmoVmo. BW§ nwT>À`m {df`mMr H$mhr
160 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

~rO§ AmhoV. àW‘ H$m‘ {Z‘m©U hmoVmo. AnyU© H$m‘mV H«$moYmMm OÝ‘ hmoVmo. ho XmoZ H$go KmVH$
AgVmV, Vo nwT>o àíZmoÎmamÀ¶m {Z{‘VmZo g‘Ooc.
O¡gm H$dimo{Z`m§ nmaYr & KmVo{M`o g§Yr &
AmUr ‘¥JmV| ~wÕr & gmYmd`m && 216 &&
EW V¡gr{M nar Amho & åhUy{Z g§J hm VwO Zmoho &
nmWm© XmoÝhr H$m‘ H«$moY ho & KmVH$ OmUo§ && 217 &&
Ogm nmaYr KmV H$aʶmÀ¶m hoVyZ§ haUmcm g§Yr gmYyZ KoaVmo, VmoM àH$ma BW§ Amho.
åhUyZ {df`mMm g§J VwÂ`mgmR>r Mm§Jcm Zmhr. `mo½` Zmhr; H$maU H$m‘ Am{U H«$moY ho XmoÝhr
nmaܶmà‘mUo KmVH$ AmhoV.
åhUD${Z hm Aml¶mo{M Z H$amdm & ‘Z|hr AmR>dmo Z Yamdm &
EH$ {ZOd¥ÎmrMm dmocmdm & Zmgm| ZoXt && 218 &&
åhUyZ AOw©Zm, `m {df`mMm AmYma KoD$ ZH$mog. ‘ZmV {df`mMr AmR>dUXoIrc ZH$mo. ‘ZmV
ñdY‘m©Mm {Oìhmim Agmdm. Vmo Zï> hmoUma Zmhr `mMr H$miOr ¿`mdr.
lo`mÝñdY‘m} {dJwU… naY‘m©ËñdZw{ð>VmV² &
ñdY‘} {ZYZ§ lo`… naY‘m} ^`mdh… && 35 &&
naY‘© {H$Vrhr Mm§Jcm dmQ>cm, AmMaU H$aÊ`mg gmonm dmQ>cm, Varhr Amncm ñdY‘©
Mm§Jcm. H$Xm{MV ñdY‘m©V H$mhr CUonU dmQ>V Agoc; na§Vw naY‘m©nojm ñdY‘m©V ‘ococ§
Mm§Jc§.
AJm ñdY‘© hm Amnwcm & Oar H$m§ H${R>U Omhcm &
Var hm{M AZw{ð>cm & ^cm XoI| && 219 &&
`oé AmMma Omo namdm & Vmo XoIVm§ H$sa ~adm &
nar AmMaVo{Z AmMamdm & Amnwcm{M && 220 &&
Aao, AOw©Zm ~K, ñdY‘m©MaU H$aU§ Oar WmoS>§ H$R>rU Agc§, Var Ë`mM§M AmMaU H$aʶmV
Amnc§ H$ë¶mU Amho. Xþgam Y‘© {Xgm¶cm Mm§Jcm dmQ>Vmo, ~am dmQ>Vmo; na§Vw AmMaU H$aUmè`m§Zr
ñdY‘m©MaUM Ho$c§ nm{hOo.
gm§J| eyÐKat AmKdt & n¹$mÞo§ Amhm{V ~adt &
Vt {ÛO| Ho$dt godmdt & Xw~©i Oar Omhcm && 221 &&
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 161

h§o AZw{MV H¡$go{Z H$sOo & AJ«mø Ho$dt BpÀN>Oo &


AWdm BpÀN>c|hr nm{dOo & {dMmat nm§ && 222 &&
A`mo½` ì`º$sÀ`m Kar Oar CÎm‘ n³dmÞ Agcr, Var Mm§Jë`m ‘mUgm§Zr Vr godZ H$ê$ Z`oV.
MwH$sÀ`m AÞmM§ godZ H$g§ H$amd§? MwH$sMr BÀN>m H$m H$amdr? AWdm EImÚm doiog MwH$sMr
BÀN>m Pmcr Am{U Vr nyU© hmoV Agcr, Var Vr nyU© H$ê$Z ¿`mdr H$m, `mMm {dMma H$a.
Var cmoH$m§Mt Ydimao§ & XoImo{Z`m§ ‘Zmoha| &
AgVt Amnwct VUma| & ‘moS>mdt Ho$dt && 223 &&
ho§ Agmo d{ZVm Amnwcr & Hw$ê$n Oar Omhmcr &
Vèhr ^mo{JVm§ Vo{M ^cr & {O`mnar && 224 &&
Xwgè`mM§ XoIU§ Ka nmhÿZ Amncr PmonS>r nmS>m`Mr H$m? ho OmD$ Xo. Amncr Y‘©nËZr
{Xgm¶cm gm‘mݶ Amho; Ag§ Agc§, Varhr g§gma ‘mÌ {VÀ¶m~amo~aM H$aU§ Mm§Jc§ Amho.
naór Amnë`m earamg{hV g§gmamMm Zme H$aVo.
Vodt AmdS>o V¡gm gm§H$S> & AmMaVm§ Oèhr XwdmS> &
Vèhr ñdY‘©{M gwadmS> & naÌtMm && 225 &&
VÛV {H$Vrhr AS>MUrMm àg§J Amcm qH$dm AmMaU H$aU§ H$R>rU Pmc§, VarXoIrc Amnc§
ñdY‘m©MaU Mm§Jc§; H$maU Vo nacmoH$mV gwIH$maH$ Amho.
hm§ Jm gmH$a Am{U XyY & h| Jm¡ë`| H$sa à{gÕ &
nar H¥${‘Xmoft {déÕ & Kono Ho$dt && 226 &&
Eogo{Zhr Oar go{dOoc & Var Vo AmiwH$sMr Caoc &
Oo V| n[aUm‘r nÏ` Zìhoc & YZwY©am && 227 &&
åhUmo{Z Am{UH$m§gr O| {d{hV & Am{U AmnUno`m§ AZw{MV &
V| ZmMamd| Oar {hV & {dMm[aOo && 228 &&
Aao ~m~m, XyY Am{U gmIa `m§Mr JmoS>r gdmªZm ‘mhrV Amho; na§Vw O§V Á`mÀ`m nmoQ>mV AmhoV
Ë`m§Zr Vo ¿`mdo H$m? Vo KoD$ Z`o; H$maU Vo {déÕ AÞ Amho. amoJ dmT>dUma Amho. Ag§ AgyZhr
EImXm godZ H$arV Agoc, Va ˶mMr "AmdS>' Amho Ag§ åhUmd§. AOw©Zm, Ë`mMm n[aUm‘
{hVH$maH$ ZgUma, åhUyZ BVam§gmR>r Oo Mm§Jc§ Agoc Vo Amnë`mgmR>r `mo½` Amho, Ag§ Zmhr.
AmnU Amnë`m {hVmMm Oa {dMma Ho$cm, Va ho {‘lU KoD$ Z`o. Ë`mà‘mU§ BVam§À`m Y‘m©M§
162 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Amho. AmnU Amnë`m {hVmM§ nmhmd§. {hVmMm {dMma H$amdm. Xwgè`mM§ AZwH$aU H$ê$ Z`o.
`m ñdY‘m©V| AZw{ð>Vm§ & d|Mw hmoB©c Or{dVm &
Vmo{h {ZH$m da C^`Vm§ & {XgV Ago && 229 &&
ñdY‘m©MaU H$arV AgVm Am`wî` IM© hmoV Agoc, Va Vo Mm§Jc§M Amho. Bhna cmoH$mV
gwImdh Amho. Mm§Jc§ Amho.
Eog| g‘ñV gwa{eamo‘Ur & ~mo{cOo OoW lrem“ªnmUr &
VoW AOw©Z åhUo {dZdUr & Ago Xodm && 230 &&
h| O| Vwåhr gm§{JVc| & V| gH$i H$sa å`m§ n[agc| &
Var AmVm§ nwgoZ H$m§ht Amnwco§ & Ano{jV && 231 &&
`mà‘mUo gd© Xodm§Mm {eamo‘Ur AgUmam lrH¥$îU Á¶mdoir ~moccm, ˶mdoir AOw©Z {VW§
åhUmcm, Xodm ‘mPr EH$ {dZ§Vr Amho, Vwåhr ‘cm Oo gm§{JVc§ Vo gd© ‘r Mm§Jë¶m àH$mao EoH$c§;
na§Vw ‘m¶m ‘ZmV H$mhr e§H$m AmhoV, Ë`m ‘r {dMmaUma Amho.
AOw©Z CdmM - AW Ho$Z à`wº$mo@`§ nmn§ Ma{V nyéf… &
A{ZÀN>Þ{n dmîU}` ~cm{Xd {Z`mo{OV… && 36 &&
AOw©Z åhUmcm, ho H¥$îUm, BÀN>m ZgVmZmhr H$moUmÀ`m àoaUoZ§ ‘Zwî` nmnmMaU H$aVmo? Ag§
dmQ>V§ H$s, H$moUmÀ`m Var X~mdm‘wio nmnmMaU Ho$c§ OmV§`; qH$~hþZm O~aXñVr Ho$ë`mà‘mUo
OmUdV§¶. AWm©V, H$moU ¶m nmnmMaUmV O~aXñVr H$aVmo¶?
Var Xodm ho Eog| H¡$g| & Oo km{Z`m§Mrhr pñWVr ^«§eo &
‘mJ© gm§Sy>{Z AZm[ago & MmcV XoIm| && 232 &&
kmZr ‘mUgm§Zm gd© ‘mhrV AgyZhr Ag§ H$g§ hmoV§, kmZr ‘mUgm§Mr pñWVr åhUOo ñW¡¶©
{~KS>V§. Vo añVm gmoSy>Z BVaÌ MmcVmZm {XgVmV.
qMVZ- "Var' `m eãXmnydu kmZr ‘mUgm§Mm gd© OrdZ {gÕm§V, Vnñ¶m AmXtM§ J«hU H$amd§.
AmË‘g§VwcZmgmR>r Á`m§Zr à¶ËZ Ho$co Am{U g’$c Pmco, Aem§Mr AdñWm {~KS>Vo. gÝ‘mJ©
gmoSy>Z nmnmMaU H$aVmZm {XgVmV.
gd©khr Oo hmoVr & ho Cnm`hr OmUVr &
Vohr naY‘] ì`{^Ma{V & H$dUo§ JwU| && 233 &&
Oo gd©k AmhoV, Á`m§Zm Cnm` ‘mhrV AmhoV, VoXoIrc ñdY‘m©MaU gmoSy>Z naY‘© AmMaU
H$aVmZm {XgVmV. nmnmMaUmV Agm H$moUVm {deof JwU Amho, Á¶m¶moJo kmZrXoIrc {~KS>VmV?
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 163

~rOm Am{U ^wgm & A§Y {ZdmS> ZoUo O¡gm &


ZmdoH$ XoIUmhr V¡gm & ~aio H$m§ nm§ && 234 &&
~rO Am{U ^yg `m§Vrc ^oX Am§Yim OmUV Zmhr. jU^a ho Amåhr ‘mÝ` H$ê$. S>moigmZ§XoIrc
Am§Yù`mà‘mUo ~aim`M§ H$m?
Oo AgVm g§J gm§{S>Vr & Vo{M g§gJ© H$[aVm§ Z YmVr &
dZdmgrhr go{dVr & OZnXmV| && 235 &&
Or ‘mUg§ Agcocr gm§gm[aH$ g§JVr gmoS>VmV, VoM nwÝhm g§gma H$aVmZm V¥á hmoV ZmhrV.
gd© g§J Ë`mJyZ AaʶmV Jococo nwÝhm ehamV Amncm Aml‘ ~m§YVmV. Ag§ H$m?
qMVZ- àW‘ gmYH$ AdñWoV H$mhr Ë`mJr hmoVmV. AmnU {gÕ AmhmoV Ag§ dmQ>ë`mda
nwÝhm gm§gm[aH$ hmoVmV. `mVrc dmñVd H$mhr doJi§ Amho. hr Q>rH$m Zmhr. Mm§Jë`m ‘ZmMr
‘mUg§ AmhoV; na§Vw `m§À¶mda H$moU ~iO~ar H$aV§`, hm àíZ Amho.
AmnU Var cnVr & gd©ñd| nmn MwH${dVr &
nar ~cmËH$ma| gwBOVr & V`m{M‘mOr && 236 &&
g‚mZ ‘mUg§ nmn§ MwH${dÊ`mg àW‘ cnyZ ~gVmV. nmn MwH${dVmV. H$mhr H$mimZ§ VrM
‘mUg§ nmn H$aVmZm {XgVmV. `m§À¶mda ~iO~ar H$moU H$aVmo?
O`mMr Ord| KoVr {ddgr & Vo{M OS>mo{Z R>mHo$ Ord|gt &
MwH${dVm§ Vo qJdgr & V`mV|{M && 237 &&
Á`m§Mr ‘ZmnmgyZ {H$ig `oVo, VoM ‘ZmV {MH$Q>yZ ~gVmV. Á`m§Zm MwH$dÊ`mMm à`ËZ
H$amdm, VoM emoYV ¶oVmV. VmËn¶©, ‘mUg§ Agmo dm nmn Agmo, ˶m§Zm MwH$dm¶M§ AgV§; na§Vw
Vo MwH$V H$m ZmhrV?
Eogm ~cmËH$mé EH$$ {Xgo & Vmo H$dUmMm EW AmJ«hmo Ago &
ho ~mocmd| öfrHo$e| & nmW©© åhUo && 238 &&
BW§ EH$ ~iO~ar OmUdVo. Zo‘H§$ H$moU ~iO~ar H$aVmo`; qH$~hþZm H$moUmMr XmXm{Jar Amho
Vo Xodm Vwåhr gm§Jm, Ag§ AOw©Z åhUmcm.
lr^JdmZwdmM - H$m‘ Ef H«$moY Ef aOmoJwUg‘wØd… &
‘hmeZmo ‘hmnmß‘m {dÕ¶ooZ{‘h d¡[aU‘² && 37 &&
^Jd§V åhUmco, aOmoJwUmnmgyZ CËnÞ Pmcoco ho H$m‘ Am{U H«$moY AmhoV. ho AË`§V ImXmS>
Am{U ‘hmnmnr AmhoV. `m§Zm Vy eÌy g‘O.
164 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

V§d öX`H$‘iAmam‘ & Omo `mo{J`m§Mm {ZîH$m‘H$m‘ &


Vmo åhUVgo nwéfmoÎm‘ & gm§JoZ AmBH$ && 239 &&
Voìhm öX¶ê$nr H$‘imV a‘Umam qH$dm a‘{dUmam, g‘mYrV a‘Umao `moJr, Oo ‘wimV {ZîH$m‘
AmhoV Vo Á`mMr H$m‘Zm H$aVmV Agm nwéfmoV‘; {H§$~hþZm CÎm‘ nwéf lrH¥$îU, AOw©Zmcm
åhUmco, gm§JVmo, Vy EoH$.
Var ho H$m‘ H«$moY nmht & O`m§V| H¥$noMr gm§R>dU Zmht &
ho H¥$Vm§VmÀ¶m R>m`t & ‘m{ZOVr && 240 &&
Á`m§Zm à{V `‘ ‘mZc§ OmV§, Á`m§À`m A§V:H$aUmV ‘wirM X`m {Zdmg H$aV Zmhr Ago
ho H$m‘ Am{U H«$moY AmhoV. "Var ho nmhr' `mV Vo AË`§V ImXmS> Am{U nmnr AmhoV, Ag§
gwMdcoc§ Amho, åhUOo `m§Mm nyd©o{Vhmg nmhm. `m§Zr {H$Ë`oH$ F$fr‘wZtgh amOm§Zm CX²ÜdñV
Ho$c§, Varhr ho V¥á ZmhrV.
Q>rn- `m Amoì¶m AË`§V VoOñdr Am{U gImoc AmhoV. ícmoH$mV H$m‘ Am{U H«$moY ho
XmoZM AmhoV. `m§Zm ‘XV H$aUmao AZoH$ AmhoV, Ag§ ‘mCcr nwT>o gm§JUma AmhoV. ícmoH$mV,
"aOmoJwUmnmgyZ CËnÞ' Agm eãX Amho. CËnÞ åhUOo OÝ‘, Ag§ ‘mZyZ nwT>M§ ê$nH$ Amho.
ho gdmªgmR>r Cn¶moJr Amho. ‘wcmMr dmT> H$er hmoVo? ˶mda g§ñH$ma H$go d H$moU H$aVmV?
Ë`mM§ cmcZnmcZ H$g§ Ho$c§ OmV§, ho g‘OU§ AË`§V ‘hÎdmM§ Amho. kmZ {‘idU§ hm Z§VaMm
{df` Amho. Xmofm§M§ ñdê$n àW‘ g‘Oc§M nm{hOo. Xmof CX²ÜdñV H$aVmV, ho cjmV ¿`m.
^mdmZwdmX hm AmodrV CVaÊ`mgmR>r ‘XV H$aUmam Amho. AmodrV àdoe Ho$ë¶mZ§Va ‘J ‘mCctM§
{dœ {Xgoc. g§doXZerc öX¶ Am{U S>moignUm `m§M§ {‘lU AgUmam a{gH$ gmYH$ Agoc,
Va Ë`mcm hmM "Xod' Amho, ho BW§M nmhVm `oB©c. àW‘ ‘wi§ H$er AmhoV Vo nmhÿ.
ho kmZ{ZYrMo ^wO§J & {df`XarMo dmK &
^OZ‘mJvMo ‘m§J & ‘maH$ Oo && 241 &&
ho kmZ{ZYrMo ^wO§J AmhoV. {df¶mÀ¶m Imoè¶mVrc dmK AmhoV. ^OZ ‘mJm©Vrc ‘maoH$ar
AmhoV. BWo "{ZYr' eãXmMm AW© Ho$di gmR>m, qH$dm$ R>odm EdT>mM Zmhr. AmR> ‘hm{gÕr
AmhoV, Ë`mà‘mUo ZD$ {ZYr AmhoV. kmZ hm AZ‘moc {ZYr Amho. Vmo gmYZo{edm¶ {‘iV Zmhr.
Oa {‘idm`cm Jocm, Va {VWo ho ^wO§Jê$nmZ§ AmhoV.
ho XohXwJvMo Ym|S> & B§{Ð`J«m‘tMo H$m|S> &
`m§M| ì`m‘mohm{XH$ ~§S> & OJmdar && 242 &&
ho Xohê$nr {H$ëë¶mMo ‘moR>‘moR>o XJS> AgyZ, B§{жê$nr JmdmMo JmdHy$g AmhoV. ì`m‘mohmM§;
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 165

˶mMà‘mUo A{ddoH$, AkmZ, ^«‘ AmUIr VËg‘ Jmoï>r {Z‘m©U H$aUmao ~§S> ˶m§Zr OJm{déÕ
Ho$c§ Amho.
ho aOmoJwU ‘mZgmMo & g‘yi Amgw[a`oMo &
Ym`nU ``m§Mo§ & A{dÚm Ho$c| && 243 &&
ho H$m‘H«$moY aOmoJwUmÀ`m ‘ZmnmgyZ CËnÞ Pmco AmhoV. `m§Mm ‘yi ~m§Ym hm Agwar àH¥$VrMm
Amho. `m§M§ XmB©nU A{dÚoZ§ Ho$coc§ Amho.
Q>rn- ‘Z ho aOmoJwUmMm A§e Amho. {H«$`meº$s hr aOmoJwUmMr AgVo. H$m‘H«$moYmMr CËnÎmr
hr ‘ZmnmgyZ AgVo; qH$~hþZm Vo ‘ZmV AgVmV.
ho aOmMo H$sa Omhco & nar V‘mgr n{T>`§Vo ^co &
VoU| {ZOnX `m§ XrYco§ & à‘mX ‘moh && 244 &&
H$m‘H«$moYmMm OÝ‘ Oar aOmoJwUmnmgyZ Pmcm Agcm, Var V‘moJwUmMo ho ’$ma cmS>Ho$ AmhoV.
V‘moJwUmZ§ Amncr {‘amgXmar à‘mX Am{U ‘moh ¶m§Zm {Xcr. gVV MwH$m H$aU§ ho V‘moJwUmM§ H$m‘
Amho. ‘mohmM§ ñdê$n AmnU nm{hc§. AWm©V, à‘mX Am{U ‘moh hr V‘moJwUmMr JmXr Amho. Vr
H$m‘-H«$moYm§Zm XoD$Z Q>mH$cr.
ho ‘¥Ë`yÀ¶m ZJat & ‘m{ZOVr {Z{H$`mnar &
Oo Or{dVmMo d¡ar & åhUD${Z`m§ && 245 &&
‘¥Ë¶yÀ¶m ehamV `m§Zm ’$ma loð> ‘mZc§ OmV§; H$maU ‘¥Ë`y hm Ogm OrdZmMm d¡ar Amho; Vg§M
hoXoIrc OrdZmMo d¡ar AmhoV.
qMVZ- ¶mV VËH$mcrZ g‘mOmM§ à{Vq~~ Amho. Vo AmO ‘moR>çm à‘mUmV nmhm¶cm {‘iV§.
OJmV gd©Ì Jw§S>m§À`m Q>moù`m AmhoV. Ë`mÀ`m à‘wIm§Zm Omo ‘mZ, VmoM `m§Zm, åhUOo H$m‘H«$moYm§Zm
Amho. eha ‘mÌ ‘¥Ë`yM§ Amho.
O`m§{g ^wHo${c`m§ Am{‘fm & h| {dœ Z nwao{M Km§gm &
Hw$idmS>r `m§Mr Amem & MmirV Ago && 246 &&
H$m‘H«$moYmMm Omo ì`mnma Amho, Vmo "Amem' MmcdVo. ^yH$ cmJë¶mZ§Va EH$m Kmgmcm ho {dœ
nwaV Zmhr, Aer AgUmar hr "Amem' `m§Mm CÚmoJ nmhVo.
H$m¡VwH|$ H$d{iVm§ ‘wR>r & {O`o MdXm ^wdZ| W|Hw$Q>t &
{V¶o ^«m§{V hr YmHw$Q>t & dmëhrXwëhr && 247 &&
AmeoMr EH$ YmH$Q>r ~hrU Amho. {VM§ Zmd "^«m§Vr' Amho. {VZ§ Oa ghO ‘yR> Amdicr,
166 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

Va hr Mm¡Xm ^wdZ§ {VÀ`m ‘wR>rÀ`m ‘mZmZ§ chmZ nS>VmV. Vr ’$ma ImXmS> AgyZ, `m§Mr AmdS>Vr
Amho.
Oo cmoH$Ì`mMo§ ^mVwH|$ & IoiVm§{M Im` H$d{VH|$ &
{VÀ`m XmgrnUmMo{Z {~H|$ & V¥îUm {O`o && 248 &&
Ì¡cmoŠ`mM§ ^mVwH$ IoiVm IoiVm Or ghO ImVo, Vr "V¥îUm' AmeoÀ`m XmgrnUmÀ`m ~imda
OJVo.
ho§ Agmo ‘moh| ‘m{ZOo & `mV| Ah§H$ma| Kono XrOo &
OoU§o OJ Amnw{c¶m ^moO| & ZmMdrV Ago && 249 &&
`m H$m‘-H«$moYm§Zm ‘¥Ë`yÀ`m ehamV Ogm ‘mZ Amho, Vgm ‘mZ AkmZmÀ¶m KarXoIrc Amho.
Omo Ah§H$ma Amnë¶m AmdS>rà‘mUo OJmcm ZmMdV AgVmo, ˶mMr ¶m§À¶m~amo~a XodKod AgVo.
OoU| gË`mMm ^moH$gm H$m{T>cm & ‘J AgË` V¥UHw$Q>m ^[acm &
Vmo X§^ ê$T>{dcm & OJt Bht && 250 &&
AmUIr EH$ ghH$mar Amho, Omo ~mhoê$Z Mm§Jcm {XgVmo, Iam dmQ>Vmo; na§Vw Vmo AmVyZ
AgË`mZ§, H$nQ>mZ§ ^acocm AgVmo, Ë`mcm "X§^' Ag§ åhUVmV. XyY H$mT>Ê`mgmR>r ‘ocoë`m
dmgamV ^yg ^ê$Z JmB©nwT>o R>odcoc§ AgV§. ˶mà‘mUo ho g‘mOmV cyQ> H$aʶmgmR>r Y‘m©Mm
H$moWim ~mhoa H$mT>VmV. Ë`mV AgË`mM§ ^yg ^aVmV Am{U Y‘©, ZrVr, gË` `m§M§ ~mhoê$Z
àXe©Z H$ê$Z, OJmcm cwQ>Umè¶m X§^mcm à{gÕ H$aVmV.
gmÜdr em§{V ZmJ{dcr & ‘J ‘m`m ‘m§Jr e¥§Jm[acr &
{V`oH$adt {dQ>mi{dct & gmYwd¥§X| && 251 &&
`m§Zr n{Vd«Vm em§Vrcm dóhrZ Ho$c§. {VÀ`m dóm§Zr ‘m`ocm gO{dc§. gmY§yMo g‘yh ‘m`ocmM
em§Vr g‘OyZ {VMm A§JrH$ma H$ê$ cmJco. AemarVrZ§ `m H$m‘-H«$moYm§Zr gmYy§À`m g‘yhmcm
~mQ>dc§, ^«ï> Ho$c§.
B§ht {ddoH$m Ìm` ’o${S>cr & d¡am½`mMr gmc H$m{T>cr &
{OV`m ‘mZ ‘mo{S>cr & Cne‘mMr && 252 &&
¶m§Zr {ddoH$mMm AmYma Zmhrgm Ho$cm. d¡am½`mMr Imc H$mT>cr. {Od§VnUrM Cne‘mMr ‘mZ
‘waJiyZ Q>mH$cr.
Q>rn- AmVë`m {ZJ«hmcm "e‘' åhUVmV. ~mhoaÀ`m {ZJ«hmcm "X‘' åhUVmV. H$m‘-H«$moYm§Zr
{Od§VnUrM Cne‘mcm g§ndc§. AWm©V, AmVm Vo {XgV ZmhrV.
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 167

B§ht g§VmofdZ Im§{S>c| & Y¡`©XwJ© nm{S>co &


AmZ§Xamon gm§{S>co§ & CnSy>{Z`m§ && 253 &&
Bht ~moYmMt amon| c§w{Mct & gwImMr {c{nhr nw{gcr &
{Oìhmat AmJr gyXcr & VmnÌ`mMr && 254 &&
`m XmoKm§Zr g§Vmofê$nr dZ VmoS>c§, Y¡¶©ê$nr {H$„o nmS>co. AmZ§XmMr amon§ ‘wimgh CnQy>Z
Q>mH$cr, AmË‘~moYmMr amon§ IwS>cr. gwImMr Aja§ nwgcr, ‘mUgm§À`m öX`mV {Ì{dY VmnmMo
{ZImao KmVco.
ho Am§Jm V§d KS>co & Ordt{M Am{W OS>co &
nar ZmVwS>Vr qJd{gco & ~«÷m{XH$m§ && 255 &&
ho earam~amo~aM CËnÞ Pmco. A§V:H$aUmcm {MH$Q>co. `m§Mm emoY ¿¶m`Mm R>adc§, Va
~«÷m{XH$ Xodm§Zm emoYyZ gmnS>V ZmhrV.
ho M¡VÝ`mMo eoOmat & ~gVr kmZmÀ¶m EH$m hmat &
åhUmo{Z àdV©Vr ‘hm‘mar & gm§daVr Zm && 256 &&
ho M¡VÝ`mÀ`m eoOmar amhVmV. kmZmÀ`m n§JVrV ~gVmV. BV³¶m AmV Agë¶m‘wio hr
‘hm‘mar h„o H$ê$ cmJcr, Va H$moUmcmhr Amdacr OmV Zmhr.
Q>rn- M¡VÝ`mcm eoOma ZgVmo. Á`mcm eoOma AgVmo, Vmo ì`mnH$ ZgVmo. M¡VÝ` ì`mnH$ Amho;
na§Vw Ord ì`mnH$ Zmhr. A§V:H$aU+M¡Vݶ. A§V:H$aUmV M¡VÝ`mM§ VoO nS>V§, Ë`m à{Vq~~mcm
Am^mg Ag§ åhUVmV. ho A§V:H$aUmV amhVmV, åhUOo M¡VÝ`mÀ`m eoOmarM amhVmV.
ho Oi|drU ~wS>{dVr & AmJrdrU Om{iVr &
Z ~mocVm§ H$d{iVr & àm{U`m§Vo§ && 257 &&
ho eó|drU gm{YVr & Xmoa|drU ~m§{YVr &
km{Z`mgr Var d{YVr & n¡O KoC{Z && 258 &&
ho {MIc|drU amo{dVr & nme|drU Jmo{dVr &
ho H$dUmOmoJo Z hmoVr & Am§VwdQ>nUo§ && 259 &&
¶m§M§ d¡{eîQ>ç åhUOo, nmÊ`m{edm` ~wS>dVmV. A¾r{edm` OmiVmV. H$mhr gwJmdm
cmJm`À`m AmV g§ndyZ Q>mH$VmV. eóm{edm¶ R>ma H$aVmV. XmoaI§S>m{edm` ~m§YVmV. kmÝ`m§Zm
Va n¡O cmdyZ qOH$VmV. ho {MIcm{edm` amodVmV. Omù`m{edm` AS>H$dVmV. ho H$m‘-H«$moY
H$moUmÀ¶mhr AmQ>moŠ`mV `oV ZmhrV.
168 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

qMVZ- ¶m Amoì¶m gdmªÀ¶m AZw^dmÀ`m AmhoV. H$m‘ Am{U H«$moY ho AmOhr nmÊ`m{edm`
~wS>dVmVM. H«$moY hm ‘mUgmcm A¾r{edm¶ OmiVmo, ho gdmªZm kmVM Amho. g§Ü`mH$mir
naVUmar ‘mUg§ XmoaI§S>m§Zr ~m§Ycocr ZmhrV. Mm[aͶmMm eóm{edm` KmV hmoVmo. BVa Aem
nÕVrZ§ g‘OyZ ¿`mdo.
Yy‘oZm{d«`Vo d{•`©WmXem} ‘coZ M &
`Wmoë~oZmd¥Vmo J^©ñVWm VoZoX‘md¥V‘² && 38 &&
Á`mà‘mUo YwamZ§ A¾r, ‘imZ§ Amagm, OmamZo J^© PmH$cocm AgVmo, Ë`mà‘mUo kmZ `m§Zr
PmH$coc§ AgV§.
O¡gr M§XZmMr ‘wir & {Jdgmo{Z Kono ì`mir§ &
Zm Var Cë~mMr Imoir & J^©ñWmgr && 260 &&
H$m§ à^mdrU ^mZw & Yy‘|drU hþVmeZw &
O¡gm Xn©U ‘ihrZw & H§$htM Zgo && 261 &&
V¡g| BhtdrU EH$c| & Amåht kmZ Zmht XopIc| &
O¡g| H$m|S>o{Z nm§JwVc| & ~rO {ZnOo && 262&&
Á¶mà‘mUo M§XZmÀ¶m ‘wù¶m gnmªZr doT>coë¶m AgVmV, OmamÀ¶m ImocrV J^© AgVmo, gy¶©
àH$mem{edm¶ ZgVmo, cmH$S>mMm A¾r Ywam{edm¶ ZgVmo, nmè`m{edm` Xn©U Zmhr, H$m|S>çm{edm¶
~rO Zmhr; Ë`mà‘mU§ H$m‘-H«$moYm{edm¶ EH$Q>§ kmZ Am‘À¶m ZOaoV Amcoc§ Zmhr.
Amd¥V§ kmZ‘oVoZ km{ZZmo {ZË`d¡[aUm &
H$m‘ê$noU H$m¡ÝVo` XwînyaoUmZcoZ M && 39 &&
ho Hw§${VnwÌm, gdmªMo {Z˶ d¡ar, H$Yr V¥á Z hmoUmè¶m A{¾g‘mZ H$m‘mZ§ kmݶm§M§ kmZ PmH$c§
OmV§.
V¡g| kmZ Var ewÕ & nar B§ht Ago àéÕ &
åhUmo{Z V| AJmY & hmoD${Z R>oco§ && 263 &&
Vg§ nm{hc§, Va ‘wimV kmZ ho ewÕM Amho, {Zc}n Amho; na§Vw H$m‘-H«$moYm§Zr AdéÕ Ho$coc§
Amho. ¶m§À¶m‘wio kmZ àmá H$aU§ AdKS> hmoD$Z ~gc§.
AmYt `m§V| {OUmd| & ‘J V| kmZ nmdmd| &
V§d nam^dmo Z g§^do & amJÛofm§ && 264 &&
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 169

AJmoXa `m§Zm qOH$md§, ‘J kmZ àmá H$amd§; na§Vw `m H$m‘-H«$moYm§Mm nam^d H$aU§ Ag§^d
Amho. (amJ-Ûof Am{U H$m‘-H«$moY hr EH$mMrM XmoZ Zmd§ AmhoV)
`m§V| gmYmd`mcmJt & Oo§ ~i Am{UOo Am§Jt &
V| B§YZo O¡gt AmJr & gmdmdmo hmo` && 265 &&
`m§Zm {O§H$Ê`mgmR>r ~i A§JmV AmUmd§, Va Vo `m§ZmM ghH$m`© H$aV§; Á`mà‘mUo A¾rcm
B§YZ gh`moJ H$aV§.
BpÝÐ`m{U ‘Zmo ~w{Õañ`m{Yð>mZ‘wÀ`Vo &
EV¡{d©‘moh`Ë`of kmZ‘md¥Ë` Xo{hZ‘² && 40 &&
H$m‘ê$nr eÌyM§ amhÊ`mM§ {R>H$mU B§{Ð`§, ‘Z, ~wÕr AmhoV. hm H$m‘ kmZmcm PmHy$Z, B§{ж,
‘Z Am{U ~wÕrÛmao Ordmcm {deofê$nmZ§ ‘mo{hV H$aVmo.
V¡go Cnm` H$sOVr Oo Oo & Vo `m§grM hmoVr {daOo &
åhUmo{Z h{Q>`m§V| {O{UOo & Bht{M OJt && 266 &&
Eo{g`mhr gm§H$S>m§ ~mocm & EH$ Cnm` Amho ^cm &
Vmo H$[aVm§ Oar Am§Jdcm & Var gm§JoZ VwO && 267 &&
Ë`mà‘mU§ `m§Zm qOH$Ê`mgmR>r Oo Oo Cnm` `moOmdoV Vo `m§ZmM ghmæ`H$ hmoVmV, åhUyZ
`m OJmV hQ>¶mo½`m§Zm hoM qOH$VmV. {O§H$U§ Vg§ H$R>rU Amho Ag§ ‘r ~mocV Agcmo qH$dm
~moccmo, Var EH$ Cnm` Mm§Jcm Amho. Vmo AmË‘gmV H$aVm `mdm `mgmR>r ‘r gm§JVmo; qH$~hþZm
‘mZdcm Va ‘r gm§JVmo.
Vñ‘mÎd{‘pÝÐ`mÊ`mXm¡ {Z`å` ^aVf©^ &
nmß‘mZ§ àO{h øoZ§ kmZ{dkmZZmeZ‘² && 41 &&
ho ^aVloð> AOw©Zm, åhUyZ Vy àW‘ B§{Ð`m§Mm g§`‘, {ZJ«h H$a. kmZ Am{U {dkmZmMm Zme
H$aUmè¶m `m nmß`m§Mm nyU©nUo Ë`mJ H$a.
B`m§Mm n{hcm Hw$éR>m B§{Ð`| & EWy{Z àd¥{Îm H$‘m©V| {d`o &
AmYt {ZX©iy§ Kmct {V`o§ & gd©W¡d && 268 &&
`m H$m‘-H«$moYm§M§ n{hc§ Aml¶ñWmZ B§{Ð`§ AmhoV. B§{жm§nmgyZ hmoUmar àd¥ÎmrM H$‘m©cm
àgdVo, åhUyZ Vy AJmoXa `m B§{Ð`m§Zm nyU©nUo {ZX©iyZ Q>mH$.
BpÝÐ`m{U namÊ`mhþ[apÝÐ`oä`… na§ ‘Z… &
170 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

‘ZgñVw nam ~w{Õ`m} ~wÕo… naVñVw g… && 42 &&


earamnojm B§{ж§ loð> AmhoV. B§{Ð`m§nojm ‘Z ‘m{U ‘Zmnojm ~wÕr loð> Amho. AmË‘m ¶mnojm
loð> Amho.
‘J ‘ZmMr Ym§d nméfoc & Am{U ~wÕrMr gmoS>dU hmoB©c &
BVwHo${Z Wmam ‘moS>oc & `m nm{n`m§Mm && 269 &&
B§{Ð`m§M§ X‘Z Ho$ë`mZ§Va ‘J ‘ZmM§ {df`mH$S§> YmdU§ Wm§~oc Am{U ~wÕrMr gmoS>dUyH$
hmoB©c. Ho$di B§{Ð`{ZJ«hmZ§M `m nmß`m§Mm Aml` g‘má hmoB©c.
Ed§ ~wÕo… na§ ~wX²Üdm g§ñVä`mË‘mZ‘mË‘Zm &
O{h eÌw§ ‘hm~mhmo H$m‘ê$n§ XwamgX‘² && 43 &&
B{V lr‘ØJdÒrVmgyn{ZfËgw ~«÷{dÚm¶m§ ¶moJemóo
lrH¥$îUmOw©Zg§dmXo H$‘©¶moJmo Zm‘ V¥Vr¶mo@ܶm¶: && 3 &&
ho ‘hm~mhmo AWm©V AOw©Zm, `m àH$mao AmË‘m hm ~wÕrnojm loð> Amho Ag§ OmUë`mZ§Va,
Amnë`m eº$sZ§ Amnc§ g§`‘Z H$ê$Z, `m XwO©` H$m‘ê$nr eÌyMm Zme H$a.
ho A§Varhÿ{Z Oar {’$Q>co & Var {Z^«m§V OmU {ZdQ>co &
O¡g| aí‘rdrU Caco§ & ‘¥JOi Zmht && 270 &&
V¡go amJÛof Oar {Z‘mco & Var ~«÷tM| ñdamÁ` Amco§ &
‘J Vmo ^moJr gwI Amnwc| & AmnU{M && 271 &&
ho H$m‘-H«$moY Oa A§V:H$aUmVyZ Joco, Va {Z:g§e` g§nco Ag§ OmU. gy`©{H$aUm{edm`
‘¥JOi CaV Zmhr. Ë`mà‘mUo ho H$m‘H«$moY Joco, g§nco Va ~«÷mM§, ì`mnH$mM§ gm‘«mÁ` Amc§.
AWm©V, Vmo VmoM ~«÷ Pmcm. ‘J AmncmM ~«÷mZ§X, Amnc§M gwI Vmo nwéf Cn^moJVmo.
Vo Jwé{eî`m§Mr JmoR>r & qnS>mnXm§Mr Jm§R>r &
VoW pñWa amhmo{Z ZwR>t & H$dUo H$mit && 272 &&
ì`mnH$mM§ gwI; {H§$~hþZm ~«÷mZ§X, hm g§dmX Jwê$-{eî¶mV Ord Am{U ~«÷ `m§M§ Eo³¶ `m
ñdê$nmV hmoVmo. Ë`m EoŠ`mV, ì`mnH$mV pñWa hmoD$Z Vmo H$moUË`mhr H$mimV nwÝhm CR>V Zmhr.
VmËn`©- B§{Ð`{ZJ«h Oa Pmcm, Va Vmo ì`mnH$ hmoVmo. ì`mnH$VoMm ~moY hmM Jwê$-{eî`
g§dmXmMm {df` AgVmo. {eî` Ë`m {R>H$mUr pñWa Pmë`mda, nwÝhm `m H$m‘-H«$moYmÀ`m ~§YZmV
nS>V Zmhr. g§gmamV AgyZ Ë`mM§ A§V:H$aU A{cá AgV§. ‘wº$ hmoU§ åhUOo ‘aU§ Zìho. `mM
Aܶm¶ {Vgam kmZoœar ^mdmZwdmX 171

OJmMm gmjrê$nmZ§ Cn^moJ KoU§, Amnë`m ‘ñVrV AgU§, ho Ia§ AÜ`mË‘ Amho. `mgmR>r g§gma
gmoS>m`Mr JaO Zmhr. Oar EImÚmZ§ gmoS>cm, Var ho H$m‘-H«$moY A§V:H$aUmVyZ OmV ZmhrV. ho
AmnU AmVmM nm{hc§. Oa Joco, Va g§gma ~mYV Zmhr. EH§$XarV ‘hmnmnr, ‘hmImXmS> AgUmao
Oo H$m‘H«$moY AmhoV, ¶m§À¶mda ¶m OJmM§ gwI-Xþ:I Adc§~yZ Amho. ho AmV ZgmdoV, ‘J
~«÷mM§ ñdamÁ` Amc§.
Eog| gH$i {gÕm§Mm amdmo & Xodr cú‘r`oMm Zmhmo &
am`m EoH|$ XodXodmo & ~mocVm Omhcm && 273 &&
Ag§ gd© {gÕm§Mm amOm, Xodr lrcú‘rMm nVr, Xodm§Mm Xod lrH¥$îU ~moccm. g§O` åhUmcm,
amOm EoH$.
AmVm§ nwZa{n Vmo AZ§V & AmÚ EH$s ‘mV &
gm§Joc VoW n§Sw>gwV & àý H$arc && 274 &&
V`m ~mocmMm hZ nmS> & H$s¨ agd¥ÎmrMm {ZdmS> &
`oUo§ lmoV`m§ hmoB©c gwadmS> & ldUgwImMm && 275 &&
‘mCcr åhUVmV, AmVm Vmo lrH¥$îU nwÝhm EH$ àmMrZ H$Wm gm§Joc. AOw©Z nwT>o àíZ {dMmaUma
Amho. Ë`m ~mocÊ`mMr `mo½`Vm qH$dm agminUmMm AZw^d lmoË`m§Zm `oUma Amho. ldUgwImMm
gwH$mi H$m` AgVmo, Vmo BW§ AZw^dmcm `oUma Amho. em§Vm{X Oo ZD$ ag AmhoV Ë`mVrc ^md,
{d^md AmXr Oo ^oX AmhoV, Ë`mMm {ZdmS>m H$aVm `oB©c. AWm©V, nwT>o lmoË`m§gmR>r ldUgwImMr
nd©Ur Amho.
kmZXodmo åhUo {Zd¥ÎmrMm & Mm§J CR>mdm H$ê${Z CÝ‘ofmMm &
‘J g§dmX lrh[anmWmªMm& ^moJmdm ~mnm && 276 &&
lr{Zd¥{ÎmZmWm§Mo {eî` kmZXod åhUVmV, ~m~m§Zmo! lmoË`m§Zr Amnë`m ~wÕrcm Mm§Jc§ OmJ§
H$ê$Z ‘J hm lrH¥$îU AOw©ZmÀ¶m g§dmXmMm AmZ§X ^moJmdm.
qMVZ- kmZoœarV ‘w»¶ ag hm em§V ag Amho. BVa ag ho AmhoVM; na§Vw Vo nmhþUo åhUyZ `oV
amhUma. em§VagmMm AZw^d KoU§, hr EH$ ~m¡{ÕH$ H$cm Amho. Vr gdmªZm O‘ocM Ag§ Zmhr.
‘mCcr "Mm§J CR>mdm H$ê${Z CÝ‘ofmMm' Ag§ Oo ~mocVmV, {VW§ EH$ ahñ` Amho. CÝ‘of kmZmcm
åhUVmV. kmZ ~wÕrV AgV§, åhUyZ ~wÕrcmhr BW§ CÝ‘of åhQ>c§ Amho. `mMm AW© Agm hmoVmo
lmoVm kmZr Oar Agcm, Var Ë`mZ§ "Mm§J CR>mdm', åhUOo Mm§Jë`màH$mao OmJ§ ìhmd§. Jm’$sc
amhÿ Z`o. ‘cm g‘Oc§ åhUyZ AZdYmZ hmoD$ Z`o. em§VagmgmR>r ho ’$ma Amdí¶H$ Amho. BVa
172 kmZoœar ^mdmZwdmX Aܶm¶ {Vgam

ag jU^a AmZ§X XoVmV. AmV OmD$Z A§V:H$aUmcm em§V H$aUmam hm em§Vag Amho. `mH$[aVm
kmZ¶wº$ ~wÕrcm Mm§Jc§ OmJ§ H$ê$Z ‘J EoH$m. ldUgwImMm gwH$mi AZw^dmcm `oB©c. Ho$di
~w{Õ‘mZ qH$dm EoH$sd kmZr ZH$mo. AjamVrc Ajamcm {Q>nUmam OmJ¥V ~w{Õ‘mZ lmoVm hdm
Amho.
B{V lrkmZXod{da{MVm¶m§ ^mdmW©Xr{nH$m¶m§ V¥Vr¶mo@ܶm¶: && 3 &&
ûcmoH$ 43, Amoì`m 276

You might also like