मुलुकी फौजदारी कार्यविधि नियमावली २०७५
मुलुकी फौजदारी कार्यविधि नियमावली २०७५
g]kfn ;/sf/
sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno
l;+xb/af/
d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw lgodfjnL,@)&%
g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt
@)&%.%.!
d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw -;+lxtf_ P]g, @)&$ sf] bkmf !(^ n] lbPsf] clwsf/
k|of]u u/L ;jf]{Rr cbfntn] b]xfosf lgodx? agfPsf] 5 .
kl/R5]b–!
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ oL lgodx?sf] gfd æd'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw
lgodfjnL, @)&%Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] lgodfjnL ;+jt\ @)&% ;fn ebf} ! ut]b]lv k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;·n] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn] d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw -;+lxtf_, P]g @)&$
;Demg' k5{ .
-v_ ætxl;nbf/Æ eGgfn] lhNnf cbfntsf] txl;nbf/ ;Demg'
k5{ / ;f] zAbn] km};nf sfof{Gjog clwsf/LnfO{ ;d]t
hgfp“5 .
-u_ ækIfÆ eGgfn] d'2fsf] jfbL jf k|ltjfbL ;Demg' k5{ / ;f]
zAbn] k|ltj]bsnfO{ ;d]t hgfp“5 .
-3_ æ;DalGwt clwsf/LÆ eGgfn] s'g} sfd ug{ lhDd]jf/L ePsf]
clwsf/L ;Demg' k5{.
kl/R5]b–@
kqmfp k"hL{ / lx/f;tdf /fVg] cg'dlt ;DaGwL Joj:yf
#= kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dltM -!_ P]gsf] bkmf ( sf] pkbkmf -@_ adf]lhd
cg';Gwfg clwsf/L jf k|x/L sfof{no jf cg';Gwfg ug]{ sfof{nosf]
k|d'vn] s'g} JolQmsf gfp“df kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dltsf nflu
cbfnt;dIf cg';"rL–! adf]lhdsf] 9f“rfdf lgj]bg lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] lgj]bgdf ;Dej eP;Dd b]xfosf
ljj/0fx? pNn]v u/L ;f] ;DaGwL sfuhft ;d]t ;+nUg ug{' kg]{5M–
-s_ kqmfp ug{'kg]{ JolQmsf] gfd, y/, jtg jf cGo
kl/rofTds ljj/0f,
(1)
-v_ s;"/sf] 5f]6s/L ljj/0f / kqmfp ug{'kg]{ JolQmsf]
;+nUgtf b]lvg] k|df0f,
-u_ jf/bft ldlt, ;do / :yfg,
-3_ kqmfp ug{'kg]{ cfwf/ / sf/0f .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt dfu ePsf]
cj:yfdf cbfntn] cfjZos b]v]df kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt lbg' k"j{
lgj]bs;“u yk ljj/0f jf sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k/]df / a]xf]/f dgfl;j b]lvPdf
cbfntn] cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9f“rfdf kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt lbg
;Sg]5 .
-%_ cbfntn] kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt lbPsf] clen]v
cg';"rL–# adf]lhdsf] 9f“rfdf /fVg' kg]{5 .
-^_ Ps eGbf a9L GofofwLz sfo{/t /x]sf] cbfntdf kqmfp k"hL{
hf/L ug]{ cg'dlt lbg] sfo{ pRr cbfntsf] xsdf d'Vo GofofwLz, pRr
cbfntsf] Ohnf; jf c:yfoL Ohnf;sf] xsdf d'Vo eO{ sfd ug]{
GofofwLz / lhNnf cbfntsf] xsdf k|d'v eO{ sfd ug]{ GofofwLzn]
tf]s]adf]lhd x'g]5 .
-&_ sfof{no ;do cl3 kl5sf] ;do jf labfsf] lbgdf kqmfp k"hL{
hf/L ug]{ cg'dlt lbg] ;DaGwL sfo{sf] nflu cbfntn] pko'Qm Joj:yf ug{
;Sg]5 .
-*_ kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt lbPsf] JolQm kqmfp gk/];Dd ;f]
cg'dlt ;DaGwL sf/afxLsf] ljj/0f cbfntaf6 ;fj{hlgs ul/g] 5}g .
$= GofofwLzsf] cg'kl:yltdf kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dltM cbfntdf
GofofwLz pkl:yt gePsf] cj:yfdf cbfntdf pkl:yt eP dWo] ;a}eGbf
jl/i7td\ sd{rf/Ln] kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt ;DaGwL sfo{ ug]{5 .
%= h?/L kqmfpsf] :jLs[lt lng]M -!_ cg';Gwfg clwsf/L jf k|x/L sfof{no jf
cg';Gwfg ug]{ sfof{nosf] k|d'vn] P]gsf] bkmf ( sf] pkbkmf -^_ adf]lhd
h?/L kqmfp k"hL{ hf/L u/L cg';"rL–$ adf]lhdsf] 9f“rfsf] lgj]bgdf
b]xfosf ljj/0f pNn]v u/L kqmfp u/]sf] JolQm / ;DalGwt sfuhftx?
;lxt kqmfpsf] :jLs[ltsf nflu cbfntdf k]z ug{' kg]{5M–
-s_ kqmfp u/]sf] JolQmsf] gfd, y/, jtg jf cGo
kl/rofTds ljj/0f,
(2)
-v_ kqmfp u/]sf] ldlt, ;do / :yfg,
-u_ jf/bft ldlt, ;do / :yfg,
-3_ s;"/sf] gfd,
-ª_ ;Dej eP;Dd kqmfp u/]sf] JolQmsf] ;+nUgtf b]lvg]
k|df0f,
-r_ vfgtnf;L ubf{ bzL k|df0f a/fdb ePsf] eP ;f]sf]
d'r'Nsf,
-5_ h?/L kqmfp k"hL{ hf/L u/L kqmfp ug{' k/]sf] sf/0f .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k]z ePkl5 kqmfpsf] sf/0f
dgfl;a b]lvPdf cbfntn] kqmfpsf] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd cbfntn] :jLs[lt lbPsf]df ;f]sf]
clen]v cg';"rL–% adf]lhdsf] 9f“rfdf /fVg' kg]{5 .
^= cg';Gwfgsf] nflu lx/f;tdf /fVg] cg'dltM -!_ P]gsf] bkmf !$ adf]lhd
cg';Gwfgsf] nflu cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fvL cg';Gwfg ug{'kg]{ ePdf
cg';Gwfg clws[tn] cg';"rL–^ adf]lhdsf] 9f“rfdf ;/sf/L jlsn
sfof{no dfkm{t cbfntdf lgj]bg lbg' kg]{5 .
-@_ P]gsf] bkmf !$ sf] pkbkmf -&_ df plNnlvt s;"/sf
;DaGwdf cleo'QmnfO{ yk cjlw lx/f;tdf /fvL cg';Gwfg ug{'kg]{ ePdf
cg';Gwfg ug]{ clwsf/L / ;/sf/L jlsn b'j}n] cbfntdf lgj]bg lbg
;Sg]5g\ .
-#_ o; lgod adf]lhd lbOg] lgj]bgdf cg';Gwfg ;Gtf]ifhgs
?kdf ePsf] / cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fv]/ cg';Gwfg ug{'kg]{ cfwf/ /
sf/0f tyf ;DkGg ug{'kg]{ sfdx?sf] ljj/0f ;d]t v'nfpg' kg]{5 .
&= lx/f;tdf /fVg] cg'dlt lb“bf ljrf/ ug{'kg]{ s'/fM -!_ lgod ^ adf]lhd
cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fVg] cg'dlt dfu u/L lgj]bg k/]df cbfntn]
b]xfosf s'/fx? ljrf/ u/L cg';Gwfg ;Gtf]ifhgs ?kdf ePsf] b]lvO{
lgj]bg dfu adf]lhd lx/f;tdf /fVg cfjZos b]lvPdf dfu adf]lhd
cg'dlt lbg ;Sg]5 M–
-s_ cleo'Qmsf] gfd, y/, pd]/, jtg, afa' cfdfsf] gfd,
;Dks{ kmf]g gDa/, O{d]n 7]ufgf h:tf kl/rofTds
ljj/0f ldl;ndf pNn]v eP jf gePsf],
(3)
-v_ cleo'Qmsf] jf:tljs kl/ro v'Ng] gful/stfsf] k|df0fkq
jf ;jf/L rfns cg'dltkq jf /fxbfgL jf lghsf]
kl/ro v'Ng] cGo sfuhft ldl;n ;+nUg /x] g/x]sf],
-u_ kqmfp k/]sf] ldlt, :yfg / lghsf] kl/rofTds ljj/0f
le8] gle8]sf],
-3_ cleo'QmnfO{ lx/f;tdf plrt Jojxf/ u/] gu/]sf],
-ª_ cleo'QmnfO{ y'g'jf k"hL{ lbP glbPsf] tyf kqmfpsf] sf/0f
hfgsf/L u/fP gu/fPsf],
-r_ cleo'Qmsf] :jf:Yo hf“r u/fP gu/fPsf],
-5_ cleo'Qmn] sfg"g Joj;foL;“u ;Nnfx lng kfP gkfPsf] .
-@_ pklgod -!_ df plNnlvt s'/fx? olsg ug{sf] nflu cbfntn]
cleo'Qm;“u cfjZos ;f]wk'5 ug{ jf hfgsf/L lng ;Sg]5 .
-#_ lx/f;tdf /fVg] cg'dltsf] nflu k]z ePsf] cleo'QmnfO{
lx/f;tdf /fVg cg'dlt lbg' k"j{ cbfntn] lghsf] clwsf/sf] af/]df
hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
-$_ lx/f;tdf /x]sf] cleo'Qm la/fdL eO pkrf/ ug{'kg]{ cj:yfsf]
b]lvPdf cbfntn] cfjZos pkrf/sf] Joj:yf ug{ cfb]z lbg' kg]{5 .
-%_ lx/f;tdf /x]sf] cleo'Qm ljz]if x]/rfx ug{'kg]{ ue{jtL jf
;'Ts]/L dlxnf, afnaflnsf, a[4 cj:yf jf la/fdL jf cGo s'g} k|sf/sf]
czQm b]lvP cfjZos x]/rfxsf] Joj:yf ug{ cfb]z lbg' kg]{5 .
-^_ cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fVg] cg'dltsf] nflu k]z ePsf]df
P]gsf] bkmf !$ sf] pkbkmf -^_ adf]lhd sfg"g Joj;foLsf] ax; ;'Gg
cfjZos b]lvPdf cleo'Qmn] lgo'Qm u/]sf] sfg"g Joj;foL jf j}tlgs
sfg"g Joj;foL / ;/sf/L jlsnaf6 ax; u/fpg ;lsg]5.
-&_ cbfntn] cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fVg] cg'dlt lb“bfcg';"rL–&
adf]lhdsf] 9f“rfdf cfb]z krf{ v8f u/L ;f]sf] clen]v /fVg' kg]{5 .
*= zf/Ll/s hf“rsf] cfb]z ug]{ M -!_ cbfntn] cfjZos b]v]df lx/f;tdf
/x]sf] JolQmsf] b]xfosf] cj:yfdf zf/Ll/s hf“r ug{ cfb]z lbg ;Sg]5 M–
-s_ lx/f;tdf /fVg] cg'dltsf] nflu cbfntdf k]z ePsf]
cj:yfdf,
(4)
-v_ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -@_ adf]lhd lx/f;tdf
/x]sf] JolQm jf lghsf] tkm{af6 c? s;}n] cbfnt ;dIf
lgj]bg lbPsf] cj:yfdf,
-u_ cGo s'g} a]xf]/faf6 lx/f;tdf /x]sf] JolQmsf] zf/Ll/s
hf“r x'g cfjZos 5 egL cbfntnfO{ hfgsf/L x'g
cfPsf] cj:yfdf.
-@_ pklgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd lbg] lgj]bgdf lx/f;tdf
/x]sf] JolQmnfO{ s'6lk6 ul/Psf], oftgf lbOPsf] jf lgh lj?4 s'g} s;"/
ul/Psf] eP ;f] a]xf]/f / ;f]sf] cfwf/;d]t v'nfpg' kg]{5 .
-#_ lx/f;tdf /x]sf] JolQmnfO{ s'6lk6 u/]sf], oftgf lbPsf] jf
lgh lj?4 cGo s'g} s;"/ u/]sf] hfgsf/L x'g cfPdf cbfntn] s'g}
c:ktfnaf6 lghsf] zf/Ll/s hf“r u/fpg cfb]z lbg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd lx/f;tdf /x]sf] JolQmsf] zf/Ll/s
hf“r;DaGwL cfb]z ubf{ c:ktfnn] To:tf] hf“r k|ltj]bg a9Ldf tLg
lbgleq ;DalGwt sfof{no jf cg';Gwfg clwsf/LnfO{ k7fO{ ;f]sf] k|ltlnlk
cbfntdf ;d]t k7fpg] a]xf]/f pNn]v ug{' kg]{5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd zf/Ll/s hf“r;DaGwL k|ltj]bg k|fKt
ePkl5 ;DalGwt cg';Gwfg clwsf/Ln] To:tf] k|ltj]bg ;DalGwt ldl;n
;fd]n u/L tTsfn cbfnt ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
(= pkrf/, cGtl/d /fxt tyf ljefuLo sf/afxLsf] cfb]z lbg]M -!_ lgod *
adf]lhd k|fKt k/LIf0f k|ltj]bg ;d]tsf cfwf/df lx/f;tdf /flvPsf]
JolQmnfO{ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -%_ adf]lhd cGtl/d /fxt pknAw
u/fpg' kg]{ b]lvPdf cbfntn] cfjZostf cg';f/ b]xfo adf]lhdsf] s'g} jf
;a} sfo{ tTsfn ug{ ;DalGwt k|x/L sfof{no jf cGo ;DalGwt
lgsfonfO{ cfb]z lbg' kg]{5 M–
-s_ lx/f;tdf /flvPsf] JolQmsf] :jf:Yo pkrf/ u/fpg' kg]{
b]lvPdf lghnfO{ pkrf/sf] pko'Qm k|aGw ug]{,
-v_ lghnfO{ k'u]sf] zf/Ll/s rf]6 Pj+ dfgl;s kL8fsf
cfwf/df cGtl/d /fxt :j?k pko'Qm /sd pknAw
u/fpg] .
-@_ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] cfb]z cg';f/ k|fKt
k/LIf0f k|ltj]bg ;d]tsf cfwf/df lx/f;tdf /flvPsf] JolQmnfO{ s'6lk6
u/]sf] jf oftgf lbPsf] b]lvPdf cbfntn] ;DalGwt sfof{no jf JolQm
(5)
;d]tnfO{ a'emL oftgf lbg] JolQmnfO{ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -%_
adf]lhd ljefuLo sf/afxL ug]{ cfb]z ug{ ;Sg]5 .
-#_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd cfb]z k|fKt ePdf ;DalGwt
sfof{non] oyfzL3| ;f] cfb]z sfof{Gjog u/L ;f]sf] hfgsf/L cbfntnfO{
u/fpg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf] hfgsf/L ;DalGwt
ldl;ndf ;+nUg ug{' kg]{5 .
!)= hfx]/L b/vf:tsf] clen]vM P]gsf] bkmf @* adf]lhd k|x/L sfof{no jf
cg';Gwfg clwsf/Laf6 k|fKt hfx]/L b/vf:t jf ;"rgfsf] k|ltlnlk
cbfntn] cg';"rL–* adf]lhdsf] 9f“rfsf] btf{ lstfadf hgfO{ clen]v
/fVg' kg]{5 .
kl/R5]b–#
cleof]hg tyf d'2fsf] bfo/L
!!= cleof]ukqdf pNn]v ug{'kg]{ yk s'/fx? M -!_ P]gsf] bkmf #@ adf]lhd
cbfntdf k]z ug]{ cleof]ukqdf P]gsf] bkmf %* sf] pkbkmf -!%_
adf]lhd kqmfp ug{' kg]{ JolQmsf] xssf] /f]Ssf /fVg' kg]{ ;DklQ ljj/0f
tyf P]gsf] bkmf ^% sf] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu km/f/ JolQmsf]
xsdf cfslif{t x'g] ;f]xL bkmfdf plNnlvt cj:yf ;d]t pNn]v ug{'
kg]{5 .
-@_ P]gsf] bkmf ## sf] pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} cleo'QmnfO{ x'g]
;hfodf 5'6 lbg k|:tfj u/L bfo/ ePsf] cleof]ukqdf lghnfO{ 5'6 lbg
k|:tfj ul/Psf] ;hfosf] k|ltzt :ki6 ?kdf pNn]v ug{' kg]{5 .
-#_ cleof]ukqdf b;L k|df0fsf] ?kdf k]z ePsf jf hkmtsf] dfu
bfaL lnO{Psf dfn;fdfg tyf cGo ;DklQsf] b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f
v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ dfn;fdfg tyf ;DklQsf] ef}lts cj:yf, kl/df0f /
cGo ljj/0f,
-v_ dfn;fdfg tyf ;DklQ lkmtf{ jf hkmt jf gi6 jf
x:tfGt/0f ug{' kg]{ ljifo,
-u_ ;jf/L ;fwg nufotsf btf{ ;|]:tf x'g] dfn;fdfg tyf
;DklQsf] btf{ ;|]:tfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk,
-3_ ax'd"No lrhj:t' eP ;f]sf] kl/df0f / u'0f:t/,
(6)
-ª_ d"No v'Ng] dfn;fdfg tyf ;DklQ eP ;f]sf] k|rlnt
d"No,
-r_ cGo cfjZos ljj/0f .
-$_ cleof]ukqdf s;"/af6 Iflt k'u]sf] JolQmnfO{ Ifltk"lt{ e/fpg]
bfaL lnOPsf]df Ifltsf] :ki6 ljj/0f / k|s[lt pNn]v u/L Ifltk"lt{ e/fpg]
k|of]hgsf] nflu ;DalGwt k|ltjfbLsf] xs k'Ug] ;DklQsf] ;Dea eP;Dd
b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f ;d]t v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ crn ;DklQsf] xsdf ;f] ;DklQ ePsf] :yfg, wgLsf]
gfd, lsQf gDa/, If]qkmn / ;f] dWo]af6 k|ltjfbLsf]
xs lx:;f,
-v_ ;jf/L ;fwg nufotsf btf{ ;|]:tf x'g] ;DklQ eP
btf{jfnfsf] gfd, ;DklQsf] ljj/0f / btf{ ;|]:tfsf]
k|dfl0ft k|ltlnlk,
-u_ a}° jf ljQLo ;+:yfdf df}Hbftdf /x]sf] /sdsf] xsdf
a}° jf ljQLo ;+:yfsf] gfd, vftfjfnfsf] gfd, vftf
gDa/ / df}Hbft /sd,
-3_ cfjlws cfo:tf ePdf ;f]sf] ljj/0f .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd Ifltk"lt{ ;DaGwL cleof]u bfaL k'Ug]
cj:yf b]lvPdf Ifltk"lt{ e/fpgsf nflu cfjZos kg]{ xb;Ddsf] ;DklQ
cleof]ukq btf{ x'gf;fy cbfntn] /f]Ssf /fVg cfb]z lbg ;Sg]5 .
-^_ pklgod -%_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kLl8tn]
;/sf/L jlsn sfof{no dfkm{t k|ltjfbLsf] s'g} ;DklQ b]vfO{ /f]Ssf /fVg
lgj]bg lbPdf / bfaL k'Ug] cj:yf b]lvPdf k|ltjfbLsf] xssf] dfu bfaLsf]
xb;Ddsf] ;DklQ cbfntn] /f]Ssf /fVg] cfb]z lbg ;Sg]5 .
!@= cleof]ukqsf] hf“r ug]{ M -!_ cbfntdf cleof]ukq k]z ePkl5 d'2f btf{
ug]{ clwsf/Ln] To:tf] cleof]ukqdf b]xfosf s'/f eP gePsf] hf“r ug{'
kg]{5 M–
-s_ P]gsf] bkmf #@ tyf o; lgod adf]lhd cleof]ukqdf
v'nfpg' kg]{ ljj/0f pNn]v u/] gu/]sf],
-v_ k]z ePsf b;L k|df0f jf cGo ;fdfgsf] ljj/0f pNn]v
u/] gu/]sf],
(7)
-u_ cleof]ukqdf pNn]v u/]sf sfuh k|df0f jf b;L ;+nUg
u/] gu/]sf],
-3_ cleof]ukq;fy k]z u/]sf] elgPsf cleo'Qm pkl:yt
u/fP gu/fPsf],
-ª_ km/f/ cleo'Qm eP lghsf] gfd, y/, jtg / ;Dej
eP;Dd lghsf] tLg k':t] ljj/0f v'nfO{ lghsf] kmf]6f]
;+nUg u/] gu/]sf],
-r_ P]gsf] bkmf !*# adf]lhd uf]Ko /fVg' kg]{ JolQmsf]
JolQmut kl/ro uf]Ko /fv] g/fv]sf],
-5_ lnvtdf k'¥ofpg' kg]{ cGo /Lt k'¥ofP gk'¥ofPsf].
-@_ cleof]ukqsf] hf“r ubf{ pklgod -!_ adf]lhd ePsf] tyf
cbfntsf] If]qflwsf/leqsf] / xbDofbleqsf] b]lvPdf ;DalGwt clwsf/Ln]
To:tf] cleof]ukq btf{ ug{' kg]{5 .
!#= b;L ;fdfgsf] clen]v /fVg] M -!_ cleof]ukq;fy s'g} dfn;fdfg jf j:t'
b;L k|df0fsf] ?kdf jf hkmtsf] dfu bfaL lnO{ k]z u/]sf] eP ;DalGwt
clwsf/Ln] To:tf b;L ;fdfgx?sf] kmf]6f];lxtsf] 5'§} clen]v v8f u/L
;'/lIft ?kdf /fVg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd clen]v /fVbf bzL tyf cGo dfn;fdfg
?h' u/L ;'g, rf“bL, lx/f hjfx/t h:tf ax'd"No wft'sf] xsdf To:tf]
wft'sf] lsl;d, ;ª\Vof / jhg tyf ljb]zL d'b|fsf] xsdf s'g b]zsf] /
slt kl/df0fsf] xf] ;f];d]t v'nfpg' kg]{5 .
!$= cleof]ukq ;fy k]z ul/Psf b;L jf dfn;fdfgsf] Joj:yfkg M -!_
cleof]ukq ;fy bflvn ePsf b;Lsf dfn;fdfgsf] kl/df0f / k|s[ltsf]
sf/0faf6 cbfntdf ;'/lIft /fVg ;lsg] cj:yf gePdf cbfntn] vf]h]sf
avt bflvn ug]{ u/L To:tf] dfn;fdfg ;'/lIft ta/n] /fVg ;DalGwt
lgsfo jf JolQmnfO{ y'g5]ssf avt cfb]z lbg ;Sg]5 .
-@_ cleof]ukq ;fy b;Lsf] ?kdf cbfntdf bflvn ePsf t/
hkmt ug{'kg]{ bfaL gePsf / To:tf] dfn;fdfgsf] :jfldTj ;DaGwdf
ljjfb g/x]sf] cj:yfsf dfn;fdfg ;DalGwt dfnwgLn] lkmtf{ kfp“ egL
dfn;fdfgsf] ljj/0f / :jfldTjsf] k|df0f;lxt ;DalGwt ;/sf/L jlsn
sfof{no dfkm{t lgj]bg lbPdf cbfntn] To:tf dfn;fdfg ;DalGwt
dfnwgLnfO{ lkmtf{ lbg ;Sg]5 .
(8)
-#_ pklgod -@_ adf]lhd dfnwgLn] dfn;fdfg lkmtf{ kfpmF egL
lgj]bg gu/]df cbfntn] ;DalGwt dfnwgLnfO{ To:tf] dfn;fdfg lkmtf{
n}hfg k|x/L sfof{nodfkm{t cjlw tf]sL ;"rgf lbg ;Sg]5 .
-$_ cbfntdf cleof]ukq;fy k]z ePsf] t/ b;L k|df0f v08df
pNn]v gul/Psf] / hkmtsf] dfu bfaL ;d]t glnPsf d'2f;“u c;DalGwt
b]lvPsf dfn;fdfg jf j:t' cleof]ukqsf] kL7df a]xf]/f hgfO{ d'2f btf{
ug]{ clwsf/Ln] ;/sf/L jlsn sfof{nonfO{ lkmtf{ lbg' kg]{5 .
!%= cleof]ukq ;fy k]z ul/Psf b;L jf dfn;fdfg lnnfd laqmL ug]{ M
cleof]ukq ;fy k]z ul/Psf b;L jf cGo dfn;fdfg b]xfosf] cj:yfdf
sfg"g adf]lhd lnnfd laqmL u/L To:tf dfn;fdfg jf j:t'sf] 5'§f 5'§}
lnnfd laqmLsf] d"No pNn]v u/L w/f}6Ldf cfDbfgL af“Wg] u/L Ohnf;n]
cfb]z lbg ;Sg]5 M–
-s_ lgod !$ adf]lhd ;DalGwt wgLn] lkmtf{ gnu]sf] jf wgL
kQf gnfu]sf],
-v_ hkmtsf] bfaL ePsf] jf lkmtf{ lbg gldNg] k|s[ltsf] ePsf],
-u_ d'2fsf] lsgf/f geP;Dd To:tf dfn;fdfg To;} /fVbf lvof
nfuL, 6'6L km'6L, ;8L unL jf cGo s'g} sf/0faf6 gf]S;fg
x'g hfg] jf kl5 k|of]udf cfpg g;Sg] cj:yfsf] ePsf].
!^= ljz]if k|s[ltsf dfn;fdfgsf] Joj:yfkgM -!_ o; lgoddf cGoq h'g;'s}
s'/f n]lvPsf] eP tfklg cbfntdf bzLsf] ¿kdf k]z ePsf k|rlnt
sfg"g adf]lhd lnnfd ug{ gldNg] jGohGt'sf] cfv]6f]kxf/, /QmrGbg,
of;f{u'Daf h:tf ljleGg hl8a'6Lx¿ tyf jg k}bfjf/ d'2f rNb}sf
cj:yfdf jf d'2f km};nf eO{ clGtd x'g af“sL /x] tfklg ;8L unL jf
cGo s'g} tl/sfn] gi6 eO{ hfg] cj:yf ePdf To:tf dfn;fdfgsf] xsdf
cbfntaf6 ePsf] cfb]z adf]lhd Joj:yfkg ug{' kg]{5 .
-@_ cbfntdf bzLsf] ¿kdf k]z ePsf k|rlnt sfg"g adf]lhd
lnnfd jf lkmtf{ ug{ gldNg] xft xltof/, v/vhfgf ljikmf]6s kbfy{ h:tf
lrhj:t' ;DalGwt ;'/Iff lgsfodf k7fpg' kg]{5 .
-#_ cbfntdf k]z x'g cfPsf bzLsf dfn;fdfg P]ltxfl;s jf
k'/ftflTjs jf /fli6«o dxTjsf x'g\ eGg] cbfntnfO{ nfu]df To:tf
dfn;fdfgsf] k|s[lt cg';f/ /fli6«o k':tsfno jf /fli6«o ;·|xfno jf
/fli6«o clen]vfnodf jf cGo ;DalGwt ;/sf/L lgsfodf /fli6«o
;DklQsf] ¿kdf /fVg k7fpg' kg]{5 .
(9)
!&= kLl8t kIfsf] tkm{af6 bfo/ x'g] d'2fsf] sfo{ljlwM P]gsf] bkmf #@ sf]
pkbkmf -&_, bkmf #$ sf] pkbkmf -&_ jf bkmf %@ sf] pkbkmf -^_
adf]lhd lauf] tyf Ifltk"lt{sf] nflu bfo/ x'g] d'2fdf P]gsf] cg';"rL–$ sf]
d'2fdf nfu" x'g] ;/xsf] sfo{ljlw canDag ug{' kg]{5 .
!*= ;hfo sd ug]{ dfu bfaL lnO{ cleof]ukq bfo/ ug]{M P]gsf] bkmf ##
adf]lhd ;hfo sd ug]{ dfu bfaL lnO{ cbfntdf cleof]ukq bfo/ ePsf
s'g} cleo'Qm pk/ ;f]xL bkmfsf] pkbkmf -&_ adf]lhd k|:tfj ul/Psf] 5'6
;hfo /2 u/L yk ;hfosf] dfu u/L cbfntdf lgj]bg lbg' kbf{ ;se/
To:tf cleo'Qmsf] y'g5]s cfb]z x'g'k"j{ g} lbg' kg]{5 .
!(= ;hfodf 5'6 lbg' kg]{M P]gsf] bkmf ## sf] pkbkmf -@_ adf]lhd s'g}
cleo'QmnfO{ ;hfodf 5'6 lbg k|:tfj u/L cleof]ukq bfo/ ePsf] d'2fdf
km};nf ubf{ s;"/bf/ 7x/ ePsf] cleo'QmnfO{ s;"/ u/] afkt x'g] ;hfo
ls6fg u/L To:tf] ;hfodf ;/sf/L jlsnn] lnPsf] k|:tfj adf]lhd
;hfodf 5'6 lbg] u/L km};nf ug{' kg]{5 .
@)= ;hfodf 5'6sf] bfaL glnPsf] dflgg]M ;/sf/L jlsnn] s'g} cleo'QmnfO{
cleof]ukq bfo/ ubf{ lghnfO{ x'g;Sg] ;hfodf 5'6 lbg k|:tfj u/L P]gsf]
bkmf ## sf] pkbkmf -@_ adf]lhd cleof]ukq bfo/ u/]sf]df To:tf] d'2f
km};nf x'g'cufj} To;/L lnPsf] ;hfosf] 5'6sf] k|:tfj ;f]xL bkmfsf]
pkbkmf -&_ adf]lhd lkmtf{ lng cbfntdf lgj]bg btf{ u/fPdf ;/sf/L
jlsnn] To:tf] ;hfosf] 5'6sf] k|:tfj lkmtf{ lnPsf] dflgg]5.
@!= yk bfaL lnOPsf] cleof]ukq / ;f] ;DaGwL sf/afxLM -!_ P]gsf] bkmf #%
adf]lhd yk bfaL lnOg] cleof]ukqdf P]gsf] bkmf #@ adf]lhd v'nfpg'
kg]{ ljj/0fsf cltl/Qm d"n d'2fsf] gfd, d'2f gDa/, btf{ ldlt, d'2fsf]
;+lIfKt ljj/0f / sf/afxLsf] cj:yf ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd cleof]ukq k]z ePdf btf{ u/L To:tf]
d'2fnfO{ d"n d'2f sf/afxLo'Qm cj:yfdf eP ;fy} /fvL sf/afxL / lsgf/f
ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd d'2f bfo/ eO;s]sf cleo'Qm afx]s cGo
cleo'Qm pk/ yk bfaL lnO{ cleof]ukq k]z ePsf]df lghsf] xsdf aofg
u/fpg], y'g5]s cfb]z ug]{ nufotsf sf/afxL ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd d'2f bfo/ eO{ cleo'Qm sfod ePsf
JolQm pk/ yk cleof]u bfaL lnPsf] eP yk bfaLsf ;DaGwdf To:tf]
cleo'Qmsf] aofg u/fpg], y'g5]s cfb]z ug]{ nufotsf sf/afxL ug{' kg]{5 .
(10)
@@= cleof]ukq ;+zf]wg / ;f] ;DaGwL sf/afxL M -!_ P]gsf] bkmf #^ adf]lhd
cleof]ukqdf klxn] lnPsf] dfubfaL ;+zf]wg ug]{ lgj]bg k/L Ohnf;af6
cleof]ukq ;+zf]wg ug]{ cfb]z ePdf ;f] ;+zf]wgaf6 c;/ kg]{
cleo'QmnfO{ ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ sf] k|of]hgsf nflu tfl/v u'hf/L a;]sf] jf
km/f/ /x]sf] cleo'Qmsf xsdf lghpk/ c;/ kg]{ u/L cleof]u dfu bfaL
;+zf]wg ul/Psf] eP P]gsf] bkmf %& adf]lhd cj:yf cg';f/ kqmfp k"hL{
jf ;df≈jfg hf/L ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd cleof]ukq ;+zf]wg x'“bf aofg
ul/;s]sf] s'g} cleo'QmnfO{ c;/ kg]{ u/L cleof]u dfu bfaL ;+zf]wg
ul/Psf] eP cbfntn] cfjZostf cg';f/ ;+zf]wg ePsf] dfu bfaLsf
;DaGwdf To:tf cleo'Qmsf] k'gM aofg u/fpg], y'g5]s cfb]z ug]{
nufotsf sf/afxL ug{' kg]{5 .
@#= ;/f]sf/jfnf JolQmnfO{ ;"rgf lbg]M g]kfn ;/sf/ jfbL eO{ cbfntdf bfo/
ePsf] s'g} d'2f km};nf x'“bf P]gsf] bkmf $@ adf]lhd To:tf] d'2f P]gsf]
cg';"rL–! jf cg';"rL–@ leq gkg]{ t/ sfg"g adf]lhd cGo s'g} d'2f rNg
;Sg] b]lvO{ ;/f]sf/jfnfn] ;sf/ u/]df lghnfO{ jfbL kIf sfod u/L ;f]xL
d'2fsf] ldl;naf6 sf/afxL / lsgf/f ug{ cfb]z ePdf To:tf] km};nf
clGtd ePkl5 cg';"rL–( adf]lhdsf] 9f“rfdf ;/f]sf/jfnfnfO{ ;"rgf lbg'
kg]{5 .
kl/R5]b–$
d'2fsf] sf/afxL ;DaGwL Joj:yf
@$= xsjfnf jf ;+/Ifsn] ph"/L ug{ cg'dlt lng'kg]{M P]gsf] bkmf %@ sf]
pkbkmf -^_ sf] v08 -v_ / -3_ tyf bkmf %# sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -
v_ / -3_ sf cj:yfsf JolQmsf tkm{af6 xsjfnf jf ;+/Ifsn] cbfntdf
ph"/ ug{' k/]df xsjfnf jf ;+/Ifs /x]sf] b]lvg] k|df0f ;+nUg u/L
cg'dltsf nflu ;DalGwt cbfntdf lgj]bg lbg' kg]{5 .
@%= P]gsf] cg';"rL–# df plNnlvt d'2fdf canDag ul/g] sfo{ljlwM -!_ P]gsf]
cg';"rL–# df plNnlvt s;"/ ;DaGwL ph"/L jf k|ltj]bg cbfntdf btf{
ePkl5 Ohnf; ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd ph"/L jf k|ltj]bg k]z ePdf Ohnf;n]
To:tf] ph"/L jf k|ltj]bg d'2fsf] ?kdf btf{ x'g] jf gx'g] ;DaGwdf cfb]z
ug{' kg]{5 .
(11)
-#_ pklgod -@_ adf]lhd cfb]z ubf{ ph"/L jf k|ltj]bg d'2fsf]
?kdf btf{ x'g] cfb]z ePdf To:tf] s;"/sf] cleof]u nfu]sf] JolQmnfO{
cleof]usf] k|s[lt / uDeL/tf ;d]tnfO{ ljrf/ u/L aofg ug{ cfkm}“
pkl:yt x'g jf sfg"g adf]lhdsf] k|ltlglw dfkm{t lnlvt hjfkm;lxt
pkl:yt x'g ;df≈jfg hf/L ug]{ cfb]z lbg' kg]{5 .
t/ cleo'Qm efuL kqmfp x'g g;Sg] ;Defjgf 5 eGg] ljZjf; ug{'
kg]{ dgfl;a sf/0f ePdf jf ;df≈jfgdf tf]lsPsf] Dofbdf cleo'Qm
cbfntdf pkl:yt gePdf To:tf] cleo'Qmsf xsdf cbfntn] kqmfp k"hL{
hf/L ug{ ;Sg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd aofg ug{ pkl:yt x'g jf lnlvt hjfkm
k]z ug{sf] nflu ;df≈jfg hf/L ubf{ lgh pk/sf] cleof]usf] k|s[lt
;d]tnfO{ ljrf/ u/L af6fsf Dofb afx]s a9Ldf kGw| lbg;Ddsf] ;do
lbg' kg]{5 .
-%_ pklgod -#_ adf]lhd cfkm}“ pkl:yt x'g ;df≈jfg hf/L
ul/Psf] cleo'Qm cbfntdf pkl:yt ePkl5 P]gsf] bkmf !@@ adf]lhd
lghsf] aofg u/fpg' kg]{5 .
-^_ pklgod -%_ adf]lhd pkl:yt cleo'Qmsf] aofg sfo{ ;DkGg
ePkl5 cbfntn] To:tf] cleo'QmnfO{ P]gsf] kl/R5]b–& adf]lhd d'2fsf]
k"k{Ifsf] lgldQ y'gfdf /fVg] jf w/f}6 jf hdfgt lng] jf tfl/vdf /fVg]
cfb]z ug{' kg]{5 .
-&_ pklgod -$_ adf]lhd hf/L ePsf] ;df≈jfgsf] Dofbleq
lnlvt hjfkm;lxt pkl:yt ePsf] k|ltjfbLnfO{ tfl/vdf /fvL d'2fsf] k'k{If
ug{' kg]{5 .
-*_ pklgod -^_ jf -&_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
d'2fdf yk k|df0f a'‰g' kg]{ cj:yf gb]lvPdf aofg jf lnlvt hjfkm
k/]kl5 d'2fsf] km};nf ug{ afwf kg]{ 5}g.
-(_ P]gsf] cg';"rL–# df plNnlvt d'2f ;DaGwL cGo sfo{ljlw
cbfntn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
@^= kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg hf/L ug]{M -!_ cleof]ukq jf lkm/fbkq btf{
ePkl5 ;DalGwt clwsf/Ln] ;f]xL lbg cg'kl:yt cleo'Qm jf k|ltjfbLsf
gfp“df kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg hf/L ug]{ cfb]z ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] cfb]z ePsf]df ;DalGwt kmf“6n] tLg
lbgleq Dofb hf/L u/L tfd]n u/fpgsf] nflu Dofb tfd]nL ug]{ kmf“6df
k7fpg' kg]{5 .
(12)
-#_ pklgod -@_ adf]lhd kqmfp k"hL{ hf/L ubf{ To:tf] k"hL{df
tf]lsPsf] Dofbleq cleo'Qm jf k|ltjfbL cbfntdf pkl:yt gePdf lghsf]
xsdf P]gsf] bkmf ^% sf] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Joj:yf cfslif{t eO{
sfof{Gjog ul/g] a]xf]/f ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .
@&= ;DalGwt clwsf/L jf lgsfonfO{ ;"rgf lbg' kg]{ M kqmfp k"hL{ hf/L eO{
kqmfp x'g g;s]sf] jf km/f/ /xL cbfntdf pkl:yt gePsf] JolQmsf]
xsdf kqmfp k"hL{sf] cjlw ;dfKt ePsf] ef]lnkN6b]lv nfu" x'g] u/L P]gsf]
bkmf ^% sf] pkbkmf -!_ df pNn]v eP adf]lhd lghsf] xsdf cfslif{t
x'g] Joj:yf sfof{Gjog ug{ cbfntn] ;DalGwt clwsf/L jf lgsfonfO{
;"rgf lbg' kg]{5 .
@*= 5fkf jf ljB'tLo ;~rf/ dfWoddf Dofb jf ;"rgf k|sfzg ubf{ nfUg] vr{ M
-!_ P]g cGtu{tsf s;"/ ;DaGwL d'2fdf cleo'Qm jf k|ltjfbLsf] gfddf
cbfntaf6 hf/L ePsf] kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg jf ;"rgf 5fkf jf
ljB'tLo ;~rf/ dfWoddf k|sfzg u/L tfd]n ubf{ nfUg] vr{ jfbL kIfn]
Joxf]g{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ df n]lvP b]lv afx]ssf cGo ;"rgf s'g} kIfsf]
cg'/f]wdf sfg"g adf]lhd 5fkf jf ljB'tLo ;~rf/ dfWoddf k|sfzg ug{'
k/]df ;f] jfkt nfUg] vr{ cg'/f]w ug]{ kIfn] Joxf]g{' kg]{5 .
@(= kqmfp k"hL{, ;df≈jfg jf ;"rgf tfd]nLM -!_ cbfntaf6 hf/L ePsf]
kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg jf Dofb jf ;"rgf tfd]n ubf{ cg';"rL–!)
adf]lhdsf] 9f“rfdf tfd]n ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg jf Dofb jf
;"rgfsf] tfd]nLsf] 9f“rfnfO{ cbfntaf6 hf/L x'g] ;DalGwt kqmfp k"hL{ jf
;df≈jfg jf Dofb jf ;"rgfsf] kL7df 5kfpg' kg]{5 .
#)= Dofb tfd]nL ;DaGwL sfo{sf] clen]v / Dofb tfd]nL k|ltj]bgM -!_
cbfntaf6 hf/L ul/Psf] kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg jf Dofb jf ;"rgfsf]
clen]v cg';"rL–!! adf]lhdsf] 9f“rfdf /fVg' kg]{5 .
-@_ tfd]nbf/n] Dofb tfd]nL ;DaGwL sfo{ ;DkGg u/] kl5
cbfntdf xflh/ ePsf] ef]lnkN6;Dddf cg';"rL–!@ adf]lhdsf] 9f“rfdf
cbfntdf d'2fut ?kdf k|ltj]bg k]z ug{' kg]{5 .
#!= w/f}6 jf hdfgt lbPdf tfl/vdf /fVg]M P]g adf]lhd w/f}6 jf hdfgt
dfu ePsf] JolQmn] w/f}6 jf hdfgt lbg g;sL k'k{Ifsf] nflu y'gfdf
a;]sf] jf s}b jf hl/afgf jfkt P]gsf] bkmf !#& adf]lhd w/f}6 jf
hdfgt lbO{ k'g/fj]bg ug{ kfpg]df ;f] adf]lhd w/f}6 jf hdfgt lbg
(13)
g;sL y'gfdf a;L k'g/fj]bg lbPsf] JolQmn] kl5 w/f}6 jf hdfgt lbP
y'gfaf6 tTsfn 5f8L tfl/vdf /fvL d'2fsf] sf/afxL ug{' kg]{5 .
#@= Ps} lbgsf] tfl/v tf]Sg' kg]{M -!_ kIfx¿ tfl/vdf a;]sf]df cbfntn] b'j}
kIfnfO{ Ps} lbgsf] tfl/v tf]Sg' kg]{5 .
-@_ cbfntn] P]gsf] cg';"rL–$ cGtu{tsf] d'2fdf lkm/fbkq btf{
ePkl5 jfbLnfO{ k|ltpQ/kq bflvnf x'g] Dofbsf] c8\sn u/L k|ltpQ/kq
kg]{ jf kg{ ;Sg] cjlw s6fO{ tfl/v tf]Sg' kg]{5 .
##= tfl/vsf] k6s sfod / lbg u0fgf ug]{M -!_ d'2fsf kIfn] tfl/v
u'hf/]sf]df k6s sfod ubf{ Dofb ydfPsf] k6s ;dfj]z gu/L tfl/v
u'hf/]sf] k6s dfq u0fgf ug{' kg]{5 .
-@_ d'2fsf kIfn] Dofb jf tfl/v u'hf/]sf]df ydfpgsf] nflu lbg
u0fgf ubf{ Dofb jf tfl/v u'h|]sf] lbgsf] ef]lnkN6b]lv lbg u0fgf ug{'
kg]{5 .
-#_ cbfntaf6 s'g} d'2fdf k'gM OG;fkm ug{ dftxt cbfntdf d'2f
k7fPsf]df jf d'ntaL /x]sf] d'2f hufO{ sf/afxL ubf{ cl3 yfd] ydfPsf]
Dofb jf tfl/vsf] k6s sfod ul/g] 5}g .
#$= ;fj{hlgs labf k/]df ef]lnkN6 pkl:yt x'g]M Dofb jf xbDofb k'Ug] clGtd
lbg jf cbfntdf pkl:yt x'g jf sfuh k|df0f k]z ug{ tf]lsPsf]
tfl/vsf lbg ;fj{hlgs labf k/]df To:tf] labfkl5 nuQ} cbfnt v'n]sf]
klxnf] lbg cbfntdf pkl:yt ePdf Dofb, xbDofb jf tfl/v u'h|]sf]
dflgg] 5}g .
#%= tfl/v u'h|]sf] k|dfl0ft ug]{M tf]lsPsf] tfl/vsf lbgdf s'g} kIf cbfntdf
pkl:yt gePdf ;DalGwt kmf“6jfnf sd{rf/Ln] tfl/v e/kfO{df tfl/v
u'hf/]sf] a]xf]/f hgfO{ b:tvt u/L cfkm"eGbf dflyNnf] txsf] clws[taf6
k|dfl0ft u/fpg' kg]{5 .
#^= d'2fsf] sfo{tflnsf lgdf{0f ug]{M -!_ cbfntdf s'g} d'2f bfo/ ePkl5 ;f]
d'2fdf b]xfosf sf/afxLsf] nflu nfUg] cjlwsf] k"jf{g'dfg u/L k|To]s
d'2fsf] cg';"rL–!# adf]lhdsf] 9f“rfdf ;DalGwt clwsf/Ln] sfo{tflnsf
lgdf{0f u/L kIfsf] b:tvt u/fO{ ldl;n ;fd]n u/L ;f]sf] k|ltlnlk kIfnfO{
lbg' kg]{5 M–
-s_ cleo'Qm jf k|ltjfbLsf gfddf kqmfp k"hL{, ;df≈jfg,
Dofb jf ;"rgf hf/L ug]{,
-v_ kqmfp k"hL{, ;df≈jfg, Dofb jf ;"rgf tfd]n ug]{,
(14)
-u_ k|ltjfbL r'Qmf x'g],
-3_ k|f/lDes ;'g'jfO{ ug]{,
-ª_ jfbL k|ltjfbLaLr k"j{ ;'g'jfO{ 5nkmn ug]{,
-r_ ;fIfL k|df0f a'‰g],
-5_ cGo sf/afxL ug]{,
-h_ km};nf ug]{ .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sfo{tflnsf adf]lhd s'g} sf/afxL
lgwf{l/t ldltdf ;DkGg x'g g;s]df ;f]sf] sf/0f vf]nL ;DalGwt
clwsf/Ln] sfo{tflnsf ;+zf]wg u/L k|dfl0ft u/L ldl;n ;fd]n /fvL
;f]sf] hfgsf/L kIfnfO{ lbg' k5{ .
-#_ cbfntn] d'2fsf] sfo{tflnsf lgdf{0f ubf{ d'2fsf kIfx?sf] s'g}
k|ltlqmof eP ;f] ;d]tnfO{ ljrf/ ug{' kg]{5 .
#&= sfa" aflx/sf] kl/l:ylt pTkGg ePsf] k|df0f k]z ug]{ M d'2fsf] kIfn]
P]gsf] bkmf %( sf] pkbkmf -%_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z adf]lhdsf] sfa"
aflx/sf] s'g} kl/l:ylt pTkGg ePsf] egL Dofb jf tfl/v yfDg lgj]bg
lb“bf ;f] kl/l:ylt pTkGg ePsf] a]xf]/f k'li6 ug{ cfjZos kg]{ k|df0f k]z
ug{' kg]{5 .
#*= jfl/; lgo'Qm ug]{ cg'dltsf] lgj]bgM P]gsf] bkmf (% adf]lhdsf] cj:yfsf
k|ltjfbLn] jfl/; lgo'Qm ug{ cg'dltsf nflu lgj]bg lbPdf To:tf] lgj]bg
Ohnf; ;dIf k]z u/L ePsf] cfb]z adf]lhd ug{' kg]{5 .
#(= d'ntaL /fVg] jf hufpg] ;DaGwL Joj:yf M -!_ d'2f d'ntaL /fVg] jf
hufpg] ;DaGwL sf/afxL Ohnf;sf] cfb]z adf]lhd x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd d'ntjL /fVg] cfb]z ePsf]df cbfntdf
tfl/vdf /x]sf] kIfnfO{ ;f]xL lbg d'ntaL /fVg] cfb]z ;'gfO{ ;f]sf] lg:;f
ldl;n ;fd]n /fVg' kg]{5 .
-#_ cbfntsf] cg'dlt lnO{ d'2fsf] kIf tfl/vdf g/x]sf] cj:yfdf
To:tf] d'2f d'ntaL /fVg] cfb]z ePdf cfb]z ePsf] ldltn] tLg lbgleq
To:tf] kIfnfO{ ;f]sf] lnlvt ;"rgf k7fpg' kg]{5 .
-$_ P]gsf] kl/R5]b–!) adf]lhd d'ntjL /x]sf] d'2f b]xfosf]
cj:yfdf d'ntaLaf6 hufO{ sf/afxL / lsgf/f ug{' kg]{5 M–
(15)
-s_ leGg leGg cbfntdf bfo/ ePsf] leGgleGg d'2fdWo]
Pp6fsf] lg0f{o geO{ csf]{sf] lg0f{o x'g g;Sg] eO{
P]gsf] bkmf (& sf] pkbkmf -!_ adf]lhd d'ntaL
/x]sf]df csf]{ cbfntdf k/]sf] d'2fsf] lg0f{o ePsf] egL
d'2fsf] s'g} kIfn] lgj]bg u/]df jf csf]{ cbfntn]
hfgsf/L lbPdf jf csf]{ cbfntn] d'2fsf kIfx?nfO{
tfl/v tf]sL k7fPsf] cj:yfdf ;f] cg';f/ d'ntjL
hufpg' kg]{ b]lvPdf,
-v_ kqmfp k"hL{ hf/L ePsf] cleo'Qm Dofbleq cbfntdf
pkl:yt gePsf] sf/0fn] P]gsf] bkmf (* adf]lhd d'2f
d'ntaL /x]sf]df tLg jif{sf] cjlwleq cleo'Qm
cbfntdf pkl:yt gePdf jf gu/fOPdf ;f] cjlw
e'Qmfg ePkl5,
-u_ P]gsf] bkmf (* adf]lhd d'2f d'ntaL /x]sf]df d'2f
d'ntjL /x]sf] cbfnt jf cGo s'g} cbfntdf bfo/
ePsf] csf]{ s'g} d'2fdf To:tf] kqmfp k"hL{ hf/L ePsf]
JolQm jfbL jf k|ltjfbLsf] x}l;otdf pkl:yt ePsf]
eGg] k|ltj]bg jf hfgsf/L k|fKt ePdf .
-%_ P]gsf] bkmf !@* sf] pkbkmf -@_ adf]lhd d'2f d'ntaL
/x]sf]df To:tf] cleo'Qm :j:y ePsf] eGg] lrlsT;ssf] k|ltj]bg k|fKt
ePdf To:tf] JolQmsf] d'2f d'ntaLaf6 hufO{ lghnfO{ cbfntdf pkl:yt
x'g cfpg ;ft lbg] ;"rgf k7fO{ sf/afxL / lsgf/f ug{' kg]{5 .
-^_ d'ntjL /x]sf] d'2f d'ntaLaf6 hufpg] cj:yf ePdf tTsfn}
Ohnf; ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
-&_ P]gsf] bkmf (& adf]lhd d'ntaL /x]sf] d'2f d'ntaLaf6
hufpg] cfb]z ePdf d'ntaL /x]sf avt tfl/vdf /x]sf kIfx?nfO{ xflh/
x'g ;ft lbg] ;"rgf lbg' kg]{5 .
-*_ o; lgod adf]lhd lbPsf] ;"rgfsf] Dofbdf s'g} kIf cbfntdf
pkl:yt gePsf] sf/0fn] dfq d'2fsf] sf/afxL / lsgf/f ug{ afwf kg]{ 5}g .
-(_ csf]{ cbfntnfO{ d'ntaL /fv]sf] hfgsf/L lb“bf jf kIfnfO{
d'ntaLaf6 hfu]sf] ;"rgf k7fp“bf cfb]z ePsf] ldltn] tLg lbgleq
k7fpg' kg]{5 .
-!)_ cbfntdf d'ntjL /x]sf d'2fsf] clen]v cg';"rL–!$
adf]lhdsf] 9f“rfdf /fvL To:tf] ljj/0f cBfjlws ug{' kg]{5 .
(16)
$)= km/f/ cleo'Qmsf] clen]v /fVg]M -!_ cbfntaf6 hf/L ePsf] kqmfp k"hL{sf]
Dofbdf xflh/ gePsf] cleo'Qmsf] xsdf cg';"rL–!% adf]lhdsf] 9f“rfdf
clen]v /fVg' kg]{5 .
-@_ kqmfp k"hL{ hf/L ul/Psf] cleo'Qm cbfntdf pkl:yt ePdf
pklgod -!_ adf]lhd /flvPsf] clen]v cBfjlws ug{' kg]{5 .
$!= gSsn ldl;n v8f ug]{ M g]kfn ;/sf/ jfbL x'g] kmf}hbf/L d'2fdf k|ltjfbL
km/f/ /x]sf] sf/0faf6 y'g5]s;DaGwL sfo{ k"/f x'g af“sL /x]sf] jf
sfg"g adf]lhd d'ntaL /x]sf] cj:yfsf] d'2fsf] ldl;n s'g} sf/0fn]
dflyNnf] cbfntdf k7fpg' kg]{ ePdf cbfntn] d'Vo d'Vo sfuhsf] gSsn
ldl;n v8f u/]/ dfq ;Ssn ldl;n dflyNnf] cbfntdf k7fpg' kg]{5 .
kl/R5]b–%
P]gsf] cg';"rL–$ cGtu{tsf d'2fsf] lnvt btf{ ;DaGwL Joj:yf
$@= cbfntdf k]z ug]{ lnvtdf k'¥ofpg' kg]{ ;fdfGo /LtM -!_ cbfntdf k]z
x'g] lgj]bgkq, lkm/fbkq, k|ltpQ/kq, lnlvt hjfkm, lnlvt k|ltjfb,
k'g/fj]bgkq nufotsf lnvt P kmf]/ -rf}8fO{ *=# O{Gr / nDafO{ !!=&
O{Gr_ ;fOhsf] ;fbf g]kfnL sfuhdf k|To]s k[i7df lz/ / k'5f/df Ps
OGr, afof“tkm{ 8]9 OGr / bfof“tkm{ cfwf OGr tyf klxnf] k[i7sf] xsdf
lz/tkm{ tLg OGr 7fp“ 5f]8]sf] x'g' kg]{5 .
-@_ cbfntdf k]z x'g] lnvt sfuhsf] Psfkl§ dfq o'lgsf]8
g]kfnL kmG6sf] afx| ;fOhdf sDKo'6/ 6fOk jf d'b|0f ul/Psf] tyf nfO{g
aLrsf] km/s Ps bzdna Ps kf“r /x]sf] x'g' kg]{5 .
-#_ lnvt btf{ ug{ Nofpg] JolQmsf] / csf]{ kIfsf] yfxf eP;Dd
b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f lnvtdf pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 M–
-s_ gfd, y/ / pd]/,
-v_ klt, kTgL, a'af, cfdf, afh] / aHo}sf] gfd,
-u_ pknAw eP;Dd ÇofS;, Od]n, 6]lnkmf]g gDa/, df]afOn
gDa/ / cGo kl/rofTds ljj/0f,
-3_ s'g} sfof{no jf ;+:yfdf sfo{/t /x]sf]df lghsf] kb,
sfof{no, ;+:yfsf] gfd, 7]ufgf / pknAw eP;Dd
ÇofS;, Od]n / 6]lnkmf]g gDa/,
-ª_ :yfoL 7]ufgf / xfn a;f]af; u/]sf] 7]ufgf -lhNnf,
;Dea eP;Dd ;flassf] / xfnsf]
(17)
dxfgu/kflnsf÷pkdxfgu/kflnsf÷gu/kflnsf÷ufp“kfl
nsf, j8f gDa/, 6f]n, dfu{ / eP;Dd 3/sf] Ans g+=_,
-r_ ;·l7t ;+:yf eP ;f] ;+:yfsf] gfd, 7]ufgf, ;Dks{
6]lnkmf]g gDa/, O{d]n 7]ufgf, /lhi6«8{ sfof{no, k|wfg
sfof{no jf sf/f]af/ /x]sf] d'Vo sfof{no,
-5_ ;/sf/L sfof{no, cbfnt, ;+j}wflgs lgsfo eP ;f]sf]
gfd, 7]ufgf, ;Dks{ 6]lnkmf]g gDa/, O{d]n 7]ufgf cflb .
-$_ lnvtsf] k]6af]nLdf pNn]v ePsf] k|To]s JolQmnfO{ ;lhn} ;“u
klxrfg ug{ ;lsg] u/L lghsf] k"/f gfd, y/, 7]ufgf / cGo cfjZos
kl/rofTds ljj/0f :ki6 ¿kdf pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 .
-%_ lnvtdf plNnlvt :yfgsf] klxrfg x'g] u/L k"/f 7]ufgf
:ki6¿kdf pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 .
-^_ lnvt btf{ ug{ Nofpg] JolQmn] k|To]s k[i7sf] lz/ k'5f/df
NofKr] ;xL5fk / n]Vg hfGg]n] 5f]6s/L b:tvt / cflv/L k[i7df a'lemg]
u/L k"/f b:tvt ;d]t u/]sf] x'g' kg]{5 .
-&_ sfg"g Joj;foLn] lnvtsf] d:of}bf u/]sf] eP ;f] lnvtsf]
klxnf] k[i7sf] afof“ lsgf/fdf ;f] lnvt lghn] d:of}bf u/]sf] a]xf]/f /
lghsf] gfd, y/ tyf k|df0fkq gDa/ :ki6 ¿kdf pNn]v u/L b:tvt
u/]sf] x'g' kg]{5 .
-*_ sfg"g Joj;foL jf lnvt btf{ ug{ cfpg] JolQm afx]s c¿n]
lnvtsf] d:of}bf u/]sf] eP ;f] lnvtsf] klxnf] k[i7sf] afof“ lsgf/fdf ;f]
d:of}bf ug]{ JolQmn] æof] lnvt d}n] d:of}bf u/]sf] x',“ lnvt tof/ ug{sf
nflu d sfg"g adf]lhd cof]Uo 5}gÆ eGg] a]xf]/f / cfÇgf] gfd, y/ /
7]ufgf :ki6 ¿kdf pNn]v u/L b:tvt u/]sf] x'g' kg]{5 .
-(_ lnvtsf] cflv/L k|s/0fdf æo;df n]lvPsf] a]xf]/f ;f“rf] 5,
em'§f 7x/] sfg"gadf]lhd ;x'n “ f a'emfp“nf, cbfntaf6 hf/L x'g] Dofb jf
;"rgf tfd]nL nufotsf cGo sfd sf/afxLdf cbfntnfO{ ;xof]u ug]{5' Æ
eGg] a]xf]/f pNn]v u/L To;sf] d'lg bfof“ lsgf/fdf lnvt btf{ ug{ Nofpg]
JolQmn] b:tvt u/]sf] x'g' kg]{5 .
-!)_ lnvtsf ljifox¿ l;nl;n]jf/ ¿kdf k|s/0f 5'6\ofO{ plrt
/ ;+odk"0f{ efiffdf n]lvPsf] x'g' kg]{5 .
(18)
-!!_ lnvt btf{ ug{ Nofpg] jf cbfntdf sfuh ug{ cfpg]
JolQmn] cfÇgf] gful/stf jf gfd, y/, jtg olsg v'n]sf] cGo s'g}
kl/ro v'Ng] k|df0f k]z ug{' kg]{5 .
-!@_ pklgod -!!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g}
kl/ro v'Ng] k|df0f klxn] ;f]xL d'2fdf k]z eO{ ldl;n ;+nUg /x]sf] eP
k'gM k]z ug{' kg]{ 5}g .
-!#_ cbfnt jf cGo Goflos lgsfoaf6 s}b jf hl/afgfsf] ;hfo
kfPsf] JolQmn] k'g/fj]bg jf cGo s'g} lnvt btf{ ug{ cfp“bf To:tf] s}b
;hfo ef]u]sf], ef]lu/x]sf], hl/afgfsf] /sd lt/]sf] jf ;f]afkt sfg"g
adf]lhd w/f}6 jf hdfgt lbg kfpg]df ;f] lbPsf] lg:;f k]z ug{' kg]{5 .
-!$_ lnvt;fy k]z ug]{ sfuh g]kfnL efiff afx]s cGo efiffdf
tof/ ePsf] eP cbfntn] cfjZos b]v]df ;f]sf] k|rlnt sfg"g adf]lhd
g]kfnL efiffdf cg'jfb u/L ;f] cg'jfbsf] k|dfl0ft k|lt ;d]t lnvt;fy
k]z ug{ nufpg ;Sg]5 .
-!%_ pklgod -#_ adf]lhdsf] ljj/0fdf s'g} kl/jt{g ePdf
kl/jt{g ePsf] ldltn] af6f]sf] Dofb afx]s kGw| lbgleq ;DalGwt kIfn]
;f]sf] hfgsf/L cbfntnfO{ lbg' kg]{5 .
$#= :ki6 ljj/0f pNn]v ug{' kg]{ M -!_ cbfntdf k]z ug]{ d'2f;“u ;DalGwt
lgj]bgdf d'2f k/]sf] ;fn, d'2fsf] qmd ;ª\Vof / gfd, dfu u/]sf] s'/f /
To;sf] sf/0f, cfwf/ tyf ;Da4 sfg"g ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .
-@_ cGo sfof{no jf cbfntdf ePsf] ldl;n jf sfuh lemsfO{
kfp“ egL k]z ug]{ lgj]bgdf ldl;n sfuh /x]sf] sfof{nosf] gfd, 7]ufgf,
sfuh /x]sf] d'2fsf] gfd jf ljifo / qmd ;ª\Vof, cGo ljj/0f, sfuh
ePsf] ldlt, s'g tYosf] k'i6\ofO{ jf v08gsf] nflu ;f] ldl;n sfuh
cfjZos k/]sf] xf] ;f] a]xf]/f ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .
-#_ klxn] lgj]bg k/L cfb]z eO;s]sf] ljifodf k'gM ;f]xL a]xf]/f jf
;dfg p2]Zon] lgj]bg lb“bf klxn]sf] lgj]bgdf ePsf] cfb]z / k'gM lgj]bg
lbg' kg]{ sf/0f tyf cfwf/ ;d]t :ki6 ¿kdf pNn]v ug{' kg]{5 .
$$= lnvt hf“r ug]{M s'g} JolQmn] cbfnt ;dIf btf{sf nflu s'g} lnvt k]z
u/]df ;DalGwt clwsf/Ln] b]xfo adf]lhd eP gePsf] hf“r ug{' kg]{5 M–
-s_ sfg"g adf]lhdsf] 9f“rf ldn] gldn]sf],
-v_ xbDofb jf Dofbleq eP gePsf],
-u_ cbfntsf] clwsf/ If]qleq kg]{ gkg]{,
(19)
-3_ xsb}of eP gePsf],
-ª_ sfg"gL cfwf/ eP gePsf],
-r_ lnvtsf] n]vfO{, k|:t'lt jf pNn]vgdf s'g} cz'l4, ck"0f{tf
jf c:ki6tf eP gePsf],
-5_ c° / cIf/df km/s k/] gk/]sf],
-h_ lzi6 efiffdf n]lvP gn]lvPsf] .
$%= lnvt btf{ ug]{M -!_ lnvt hf“r ubf{ /Lt k'u]sf] b]lvPdf ;DalGwt
clwsf/Ln] To:tf] lnvt btf{ ug{' kg]{5 .
-@_ o; lgod adf]lhd lnvt btf{ u/] kl5 btf{ ug{ Nofpg]sf]
;xL5fk u/fO{ To;sf] btf{ gDa/ / ldlt hgfO{ btf{ ug{ Nofpg] JolQmnfO{
;f]sf] e/kfO{ lbg' kg]{5 .
-#_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cbfntn]
ljB'tLo dfWodaf6 s'g} lnvt btf{ ug]{ Joj:yf u/]sf] cj:yfdf ;f]xL
adf]lhd lnvt btf{ ug{ ;lsg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd s'g} lnvt btf{ u/fPsf]df ;DalGwt
clwsf/Ln] cfjZos b]v]df cjlw tf]sL ;Ssn lnvt k]z ug{ cfb]z lbg
;Sg]5 .
$^= lnvtsf] ljB'tLo k|lt k]z ug]{M ph'/L, lkm/fbkq, cleof]ukq, k|ltpQ/kq,
k'g/fj]bgkq, lnlvt k|ltjfb h:tf lnvt cbfntdf k]z ubf{ ;f]sf]
ljB'tLo k|lt ;d]t k]z ug{' kg]{5 .
$&= lnvt lkmtf{ jf b/kL7sf] clen]v /fVg]M P]gsf] bkmf !*@ sf] pkbkmf -@_
adf]lhd /Lt k'¥ofpg lkmtf{ lbPsf] jf b/kL7 u/]sf] lnvtsf] clen]v
cg';"rL–!^ adf]lhdsf] 9f“rfdf /fvL ljj/0f cWofjlws ug{' kg]{5 .
$*= lnvtsf] ;fdfGo q'l6 ;Rofpg]M -!_ cbfntdf lnvt k]z ug]{ JolQmn] Ps
k6s btf{ eO{;s]sf] lnvtdf n]v, 6fOk jf d'b|0fsf] ;fdfGo q'l6 ;Rofpg
rfx]df ;f] a]xf]/f pNn]v u/L cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k]z x'g cfPdf cfjZos
hf“ra'em ubf{ lgj]bssf] dfuadf]lhd q'l6 ;Rofpg dgfl;a b]v]df
cbfntn] To:tf] lgj]bgnfO{ g} lnvtsf] k"/ssf] ¿kdf ldl;n ;fd]n ug]{
cfb]z lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg d"n lnvtsf]
h'g a]xf]/f ;Rofpgsf nflu dfu u/]sf] xf], ;f]af6 d'2fsf] ;Dk"0f{ sf/afxL
(20)
jf OG;fkmdf tfTljs c;/ kg{ ;Sg] b]v]df cbfntn] To:tf] lgj]bgnfO{
k"/s lnvtsf] ¿kdf :jLsf/ ug]{ 5}g .
-$_ cbfntn] cfjZos b]v]df o; lgod adf]lhd q'l6 ;RofPsf]
hgfp csf]{ kIfnfO{ lbg ;Sg]5 .
$(= lkm/fbkqdf v'nfpg' kg]{ s'/fx?M P]gsf] bkmf $# sf] pkbkmf -!_ sf] v08
-u_ adf]lhd cbfntdf btf{ ug{ NofPsf] ph'/L;/xsf] lkm/fbkqdf k|rlnt
sfg"gdf n]lvPsf s'/fx?sf cltl/Qm b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ lkm/fbkq lbg] xsb}of,
-v_ xbDofb,
-u_ cbfntsf] clwsf/If]q,
-3_ o;} ljifodf cGoq lkm/fb lbP glbPsf],
-ª_ ;·l7t ;+:yfsf] tkm{af6 lkm/fbkq Nofpg] JolQmsf]
xsdf lkm/fbkq btf{ ug]{ clVtof/L ePsf],
-r_ ;+/Ifs, dfyj/ jf xsjfnfsf] xsdf ;f] k'li6 x'g]
k|df0f,
-5_ d'2f ug{sf nflu sfg"g adf]lhd cg'dlt lng'kg]{df
cg'dlt lnPsf] s'/f,
-h_ lkm/fb bfaL;“u ;Da4 sfg"g / ;f]sf] cfwf/,
-em_ lkm/fbkqdf pNn]v ul/Psf k|df0f ;+nUg u/]sf],
-`_ nfUg] b:t'/ ;+nUg u/]sf],
-6_ cfjZos ;ª\Vofdf lkm/fbkq / k|df0fsf] k|ltlnlk
;+nUg u/]sf],
-7_ lnvtdf v'nfpg' kg]{ cGo s'/fx? v'nfPsf] .
-@_ lkm/fbkq lb“bf cg';"rL–!& adf]lhdsf] 9f“rfdf lbg' kg]{5 .
%)= k|ltpQ/kq ;DaGwL Joj:yf M -!_ cbfntdf btf{ ug{ NofPsf]
k|ltpQ/kqdf k|rlnt sfg"gdf n]lvPsf s'/fx?sf cltl/Qm b]xfo
adf]lhdsf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ k|ltpQ/kq Dofbleqsf] ePsf],
-v_ k|ltpQ/ b:t'/ ;+nUg u/]sf],
(21)
-u_ k|ltpQ/kqdf pNn]v ul/Psf k|df0f ;+nUg u/]sf],
-3_ lnvtdf v'nfpg' kg]{ cGo s'/fx? v'nfPsf] .
-@_ k|ltpQ/kq lb“bfcg';"rL–!* adf]lhdsf] 9f“rfdf lbg' kg]{5 .
-#_ cbfntdf btf{ ug{ NofPsf] k|ltpQ/kq hf“r ubf{ Dofbleq /
/Ltk"j{ssf] eP gePsf] hf“rL /Lt k'u]sf] b]lvP btf{ u/L ldl;n ;+nUg ug{'
kg]{5 .
%!= d'2f lkmtf{ lng ;Sg]M -!_ P]gsf] cg';"rL–$ cGtu{tsf] d'2fdf kIfn]
lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkqdf cfkm"n] lnPsf] bfaL TofuL ;f] bfaL
lkmtf{ lngsf] nflu jf cfÇgf] bfaL ;fljt ug{ g;Sg] jf bfaLsf] k|of]hg
;dfKt ePsf] sf/0f b]vfO{ ;f] lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkq lkmtf{
lngsf] nflu d'2fsf] km};nf x'g' cl3 h'g;'s} avt cbfntdf lgj]bg lbg
;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePdf Ohnf;n] lgj]bg
dfu adf]lhd lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkq lkmtf{ lng cg'dlt lbg]
cfb]z ug{ ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkq
lkmtf{ lbg] cfb]z ePdf cbfntn] ;f] d'2fsf] nut s§f ug{' kg]{5 .
-$_ o; lgod adf]lhd s;}n] lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkq
lkmtf{ lnPsf]df ;f]xL JolQmn] To:tf] lkm/fbkq, k'g/fj]bgkq jf lgj]bgkqdf
ljkIf agfOPsf JolQm pk/ ;f]xL ljifodf ph"/ ug{ ;Sg] 5}g .
kl/R5]b –^
k|df0f k/LIf0f ;DaGwL Joj:yf
%@= k|df0f lemsfpg ;Sg]M d'2fsf] s'g} kIfn] ;Ssn lnvt k|df0f cGo lgsfo
jf JolQm;“u /x]sf] sf/0fn] ubf{ k]z ug{ g;Sg] sf/0f b]vfO{ cbfntaf6}
lemsfO{ kfp“ egL cg'/f]w u/]df cbfntn] cfjZos b]v]df To:tf] k|df0f
lemsfpg] cfb]z ug{ ;Sg]5 .
%#= ;fIfL pkl:yt u/fpg' kg]{ M -!_ d'2fsf] kIfn] cfÇgf ;fIfLnfO{ askqsf]
nflu tf]lsPsf] lbg cbfnt ;dIf lgj]bg ;fy pkl:yt u/fpg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd pkl:yt u/fOPsf ;fIfLsf] klxrfg v'Ng]
sfuhft ;d]t k]z ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg y'gfdf /x]sf]
d'2fsf] kIfn] cbfntn] tf]s]sf] lbg cfÇgf] ;fIfLnfO{ pkl:yt u/fpg
(22)
g;Sg] sf/0f b]vfO{ cbfntaf6 ;df≈jfg hf/L u/L a'emL kfp“ egL aofg
ubf{ dfu u/]df / ;f] a]xf]/f dgfl;a b]lvPdf cbfntn] To:tf] ;fIfLsf
gfp“df askq x'g] ldlt tf]sL ;df≈jfg hf/L u/L lemsfO{ a'‰g ;Sg]5 .
-$_ P]gsf] bkmf !)! sf] pkbkmf -$_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z
adf]lhd sfa" aflx/sf] kl/l:ylt k/L ;fIfL pkl:yt u/fpg g;s]sf]n]
;fIfL a'‰g] csf]{ tfl/v tf]sL kfpg lgj]bg lb“bf ;f]sf] k'i6L x'g] k|df0f
;d]t k]z ug{' kg]{5 .
%$= ;fIfLsf] askq u/fpg] M -!_ ;fIfLsf] askq u/fpg] k|of]hgsf nflu
askq x'g] lbg pkl:yt ePsf ;fIfLx? tyf ;DalGwt d'2fsf] ldl;n ;d]t
Ohnf; ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
-@_ cbfntn] ;fIfL a'‰g tf]lsPsf] tfl/vsf] lbg pkl:yt ePsf
;a} ;fIfLsf] askq u/fpg' kg]{5 .
-#_ tf]lsPsf] lbg ;a} ;fIfLsf] askq u/fpg ;do cefjsf]
sf/0fn] gEofOPdf af“sL ;fIfLsf] ef]lnkN6 askq u/fpg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] cj:yf eO{ ef]lnkN6 ;d]t ;a}
;fIfLsf] askq u/fpg ;lsg] g;lsg] cGhfd u/L g;lsg] hlt af“sL
;fIfLnfO{ qmdzM csf]{ lbg pkl:yt x'g] u/L tfl/v tf]sL askq u/fpg'
kg]{5 .
-%_ askqsf] nflu tf]lsPsf] tfl/vsf] lbgsf] ck/fGx Ps
ah];Dd d'2fsf] s'g} kIf pkl:yt gePsf] cj:yfdf pkl:yt eP;Ddsf
kIfsf] ;fIfLsf] askq u/fpg' kg]{5 .
-^_ ;fIfLsf] askq u/fp“bf ;fIfLnfO{ cg'lrt, c;Da4 jf a]OHht
ug]{ jf lem‰ofpg] lsl;dsf k|Zg ;f]Wg cbfntn] dgfxL ug{' kg]{5 .
-&_ g]kfn ;/sf/ jfbL ePsf] s'g} d'2fdf k|ltjfbLsf] pkl:yltn] jf
cGo s'g} dgfl;a sf/0fn] s'g} ;fIfLnfO{ askq ug{ cg'lrt bafa k/]sf]
jf kg]{ k|jn ;Defjgf 5 eGg] s'/f cbfntnfO{ nfu]df To:tf] k|ltjfbLsf]
pkl:yltnfO{ ck|ToIf t'Nofpg] jf lgh k|ltjfbLsf] sfg"g Joj;foL tyf
lghn] /f]h]sf] dflg;sf] /f]xa/df askq u/fpg] u/L cbfntn] cfjZos
Joj:yf ldnfpg ;Sg]5 .
%%= cleo'Qmn] kf]n u/]sf] hfgsf/L lbg' kg]{ M -!_ P]gsf] bkmf !@@ adf]lhd
cbfntdf s'g} cleo'Qmsf] aofg u/fp“bf lghsf] aofg x'g' cufj} s'g}
;xcleo'Qmn] lghnfO{ kf]n u/]sf] eP To;/L kf]n u/]sf] aofg a]xf]/f
lghnfO{ aofg ug{' cufj} kl9afrL ;'gfpg' kg]{5 .
(23)
-@_ s'g} cleo'Qmn] csf]{ ;xcleo'QmnfO{ kf]n u/L aofg ubf{ To:tf]
;xcleo'Qm cbfntdf pkl:yt /x]sf] eP oyf;Dej ;f]xL lbg lghnfO{ ;f]
aofg kl9afrL ;'gfpg' kg]{5 .
-#_ kl5 aofg ug]{ cleo'Qmn] cl3 aofg ug]{ s'g} ;xcleo'QmnfO{
kf]n u/]df / To;/L kf]ndf kg]{ ;xcleo'Qm tfl/vdf jf y'gfdf /x]sf]
ePdf cbfntn] ;f]sf] hfgsf/L To:tf] ;xcleo'QmnfO{ lbg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd hfgsf/L lb“bf kf]ndf kg]{ ;xcleo'Qm
d'2fdf tfl/vdf /x]sf] eP tfl/vsf] lbgdf ;f] aofgsf] a]xf]/f kl9afFrL
;'gfpg' kg]{5 / y'gfdf /x]sf] eP To:tf] aofgsf] k|ltlnlk ;d]t ;fd]n
u/L sf/fuf/ sfof{no dfkm{t lghnfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 .
-%_ pklgod -#_ adf]lhd hfgsf/L lb“bf Ohnf;sf] cfb]z adf]lhd
lbg' kg]{5 .
%^= ;xcleo'Qmsf] lh/x ug{ ;Sg]M -!_ P]gsf] bkmf !)# adf]lhd cfkm'nfO{ kf]n
ug]{ ;xcleo'Qmsf] lh/x ug{ rfxg] cleo'Qmn] cbfnt ;dIf lh/xsf] nflu
lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kf]n ug]{
;xcleo'Qmsf] lh/x ug{ kfp“ egL cleo'Qmn] aofg ubf{ lhls/ lnPdf
lghn] 5'§} lgj]bg lbg'kg]{ 5}g.
-#_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k/]df jf pklgod -@_ adf]lhd
cleo'Qmn] aofgdf lh/xsf] lhls/ lnPsf] ePdf cbfntn] To:tf] kf]n ug]{
;xcleo'Qmsf] aofg a]xf]/f ;d]tnfO{ ljrf/ u/L lh/x ug]{ df}sf lbg]
glbg] ;DaGwdf cfb]z ug]{5 .
t/ d'2f km};nf eO;s]kl5 kf]ndf kg]{ cleo'Qm cbfntdf pkl:yt
ePsf] cj:yfdf lghn] kf]n ug]{ ;xcleo'QmnfO{ lh/x ug{ kfpg] 5}g .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd cfb]z x'“bf lh/x ug]{ df}sf lbg] cfb]z
ePdf cbfntn] To:tf] ;xcleo'Qmsf] lh/x ug]{ k|of]hgsf nflu askq x'g]
lbg tf]sL To:tf] ;xcleo'Qm tfl/vdf /x]sf] eP tfl/vsf] lbgdf / y'gf
jf s}bdf /x]sf] eP sf/fuf/ dfkm{t askqsf] k|of]hgsf nflu cbfntdf
pkl:yt x'g hfgsf/L lbg' kg]{5 / To:tf] ;xcleo'Qmn] tfl/v u'hf/L
a;]sf] eP lghsf gfddf ;df≈jfg hf/L ug{' kg]{5 .
-%_ kf]ndf kg]{ cleo'Qmn] kf]n ug]{ ;xcleo'Qmsf] lh/x ubf{ kf]n
u/]sf] ljifodf dfq ;Lldt /xL ug{' kg]{5 .
(24)
-^_ kf]n ug]{ ;xcleo'QmnfO{ lh/x ug]{ k|of]hgfy{ tf]lsPsf]
tfl/vdf To:tf] kf]n ug]{ ;xcleo'Qm cg'kl:yt /x]sf] sf/0fn] dfq d'2fdf
cGo ;fIfL k|df0f a'‰g jf ldl;n ;+nUg cGo k|df0fsf cfwf/df d'2fsf]
sf/afxL / lsgf/f ug{ afwf kg]{ 5}g .
-&_ cbfntn] o; lgod adf]lhd lh/x x'g] tfl/vsf] hfgsf/L
;/sf/L jlsn sfof{nonfO{ lbg' kg]{5 .
-*_ ;xcleo'Qmsf] lh/x cg';"rL–!( adf]lhdsf] 9f“rfdf ug{' kg]{5 .
%&= ;fIfLsf] askq k|dfl0ft ug{' kg]{M -!_ P]gsf] bkmf !)^ adf]lhd cbfntdf
;fIfLsf] askq u/fp“bf d'2fdf lghaf6 v'nfpg' kg]{ ljifosf] k|Zg ;f]wL
To:tf] k|Zg, ;fIfLn] lbPsf] hjfkm / To;df lh/x ePsf] eP ;f] a]xf]/f /
;fIfLnfO{ s'g} ljifodf s'g} s'/f JoQm ug{ af“sL eP gePsf] ;f]wL af“sL
eP To:tf] s'/f ;d]t JoQm ug{ nufO{ askqdf To:tf] s'/f pNn]v ug{'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] askq u/fp“bf pkl:yt ePsf d'2fsf
kIf jf jfl/;nfO{ /f]xa/df /fvL ;f] askqsf] sfuhdf To;/L askq ug]{
;fIfL, d'2fsf kIf jf jfl/; / kIfsf] sfg"g Joj;foL ;d]tsf] ;xL5fk
u/fO{ GofofwLzn] k|dfl0ft ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd askqsf] sfuhdf ;fIfL, d'2fsf kIf jf
jfl/;n] ;xL5fk ug{ OGsf/ u/]df ;f]xL a]xf]/f pNn]v u/L GofofwLzn] ;f]
s'/f k|dfl0ft ug{' kg]{5 .
%*= ;2] lst]{ aofgM -!_ P]gsf] bkmf !)$ adf]lhd d'2fdf Pp6f kIfn] k]z
u/]sf] lnvt csf]{ kIfnfO{ b]vfO{ aofg u/fp“bf To:tf] lnvt lst]{ jf
hfn;fhL xf] eGg] lhls/ lnPdf cbfntn] lnvt k]z ug]{ kIf ;f] lbg
xflh/ /x]sf]df ;f]xL lbg / xflh/ g/x]sf]df To;kl5 xflh/ ePsf]
tfl/vsf lbgdf ;f] lhls/ ;'gfO{ aofg u/fpg' kg]{5 .
-@_ kIfsf] jfl/; jf sfg"g Joj;foL tfl/vdf /x]sf] d'2fdf P]gsf]
bkmf !)$ sf] k|of]hgsf] nflu cbfntn] cfjZos b]v]df ;DalGwt kIfnfO{
g} lemsfpg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd lnvt b]vfp“bf ;'gfp“bf aofg ug]{ kIfn]
;f] lnvt lst]{ jf hfn;fhL egL gfdfs/0f u/]df jf ;2], lst]{ jf
hfn;fhL 5'6\ofpg g;Sg] eO{ lnvt hf“r u/L kfp“ egL lhls/ lnPdf
cbfntn] lnvt hf“r u/fpg nfUg] b:t'/ lhls/ lng] kIfaf6 lnO{ To:tf]
lnvt hf“r u/fpg ljz]if1 ;dIf k7fpg cfb]z lbg ;Sg]5 .
(25)
-$_ pklgod -#_ adf]lhd lnvt hf“r ug{ ljz]if1;dIf
k7fOPsf]df cbfntn] tf]s]sf] ;doleq sfo{ ;DkGg u/L k|ltj]bg k7fpg'
;DalGwt ljz]if1sf] st{Jo x'g]5 .
t/ cbfntn] tf]s]sf] ;dodf lnvt hf“r ug]{ sfo{ ;DkGg x'g
g;Sg] jf g;s]sf] dgfl;a sf/0f v'nfO{ ljz]if1n] cg'/f]w u/]df cbfntn]
yk ;do k|bfg ug{ ;Sg]5 .
-%_ o; lgod adf]lhd lnvt hf“r eO{ km};nf x'“bf pklgod -!_
adf]lhdsf] lnvt lst]{ 7xl/Pdf To:tf] lnvt k]z ug]{ kIfaf6 To;/L
lnvt hf“ru/fp“bf nfu]sf] vr{ csf]{ kIfnfO{ e/fO{ lbg' kg]{5 .
%(= aGb;jfndf pkl:yt x'g lgj]bg lbg' kg]{ M -!_ P]gsf] bkmf !)& sf]
pkbkmf -%_ adf]lhd d'2fsf] s'g} kIfn] aGb;jfn k7fOPsf] cbfntdf
pkl:yt eO{ ;fIfL k/LIf0f, lh/x jf k'gM ;f]wk'5 ug{ rfx]df ;f]xL
a]xf]/fsf] lgj]bg lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg lbPdf cbfntn] To;/L ;fIfL
k/LIf0f, lh/x jf k'gM ;f]wk'5 ug{ rfxg] d'2fsf] kIfnfO{ aGb;jfn
k7fOPsf] cbfntdf xflh/ x'g tfl/v tf]sL k7fpg' kg]{5 .
^)= aGb;jfn lkmtf{ ug{'kg]{ M aGb;jfn k7fOPsf] cbfntdf aGb;jfn ug{'kg]{
JolQm tf]lsPsf] tfl/vdf xflh/ gePdf ;f]xL a]xf]/f pNn]v u/L aGb;jfn
k7fpg] cbfntnfO{ k|fKt aGb;jfn lkmtf{ k7fpg' kg]{5 .
^!= ;fIfL jf kLl8tsf] ;+/If0fM P]gsf] bkmf !!$ sf] pkbkmf -!_ adf]lhd
cfÇgf] ;'/Iffdf vt/f /x]sf] sf/0f b]vfO{ ;'/Iff k|aGw ul/lbg kLl8t jf
;fIfLsf] tkm{af6 k/]sf] lgj]bgdf pNn]v ul/Psf] sf/0f dgfl;a b]lvPdf
cbfntn] b]xfo adf]lhd ug]{ u/L ;DalGwt lgsfonfO{ cfb]z ug{ ;Sg]5 M–
-s_ kLl8t jf ;fIfLnfO{ ;'/lIft ?kdf cbfntdf Nofpg] jf
cbfntaf6 lghsf] a;f]af; /x]sf] :yfg;Dd k'¥ofpg] k|aGw
ldnfpg],
-v_ kLl8t jf ;fIfLnfO{ ;+/If0f u[x jf To:t} k|sf/sf ;+:yfdf
;'/lIft ?kdf a;f]af; ug]{ k|aGw ldnfpg],
-u_ kLl8t jf ;fIfLsf] JolQmut Pj+ af;:yfgsf] ;'/Iff ug]{,
-3_ kLl8t jf ;fIfLsf] ;'/Iffdf vnn k'¥ofpg] JolQmnfO{
cfjZos sfg"gL sf/afxL ug]{,
-ª_ kLl8t jf ;fIfLnfO{ ;'/lIft ?kdf /fVg] cGo cfjZos
Joj:yf ug]{ .
(26)
^@= xf]; 7]ufgdf g/x]sf] cleo'Qmsf] :jf:Yo l:yltsf] k|ltj]bgM -!_ P]gsf] bkmf
!@* sf] pkbkmf -@_ / -#_ adf]lhd xf]; 7]ufgdf g/x]sf] cleo'Qmsf]
xsdf d'2f d'ntjLdf /fVbf jf lghnfO{ y'gfaf6 5f8\bf lghsf] ;+/Ifsn]
cfjlws ?kdf cleo'Qmsf] :jf:Yo l:yltsf] k|ltj]bg cbfntdf k]z ug]{
u/L cbfntn] cfb]z ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] k|ltj]bgsf ;DaGwdf
cbfntn] cfjZos hf“ra'em u/fpg ;Sg]5 .
^#= aGb Ohnf;af6 x]l/g] d'2fsf] uf]kgLotfM -!_ aGb Ohnf;af6 x]l/g]
d'2fsf sfuhftsf] k|ltlnlk jfbL, k|ltjfbL, kLl8t tyf lghsf] sfg"g
Joj;foL afx]s c?nfO{ lbg' x'“b}g .
-@_ aGb Ohnf;af6 x]l/Psf d'2fsf] kLl8tsf] JolQmut kl/ro
v'Ng] u/L s'g} ;~rf/ dfWod dfkm{t ;dfrf/ ;Dk|]if0f ug{ jf cGo s'g}
k|sf/n] JoQm ug{ x'“b}g .
t/ cbfntn] cg'dlt lbPdf kLl8tsf] kl/ro gv'Ng] u/L ;dfrf/
;Dk|]if0f ug{ ;lsg]5.
^$= s;"/af6 kLl8t jf ;fIfLsf] JolQmut kl/ro uf]Ko /fVg]M -!_ P]gsf] bkmf
!*# adf]lhd s'g} vf; s;"/af6 kLl8t JolQmsf] jf ;fIfLsf] JolQmut
kl/ro uf]Ko /fVg cbfntn] cfb]z lbPsf] d'2fdf s;"/sf] cg';Gwfg,
cleof]hg, d'2fsf] sf/afxL, ;'g'jfO{, km};nf, km};nf sfof{Gjog / km};nf
sfof{Gjog kZrft\ ;d]t To:tf] kLl8t jf ;fIfLsf] gfd, y/, jtg, x'lnof
nufotsf lghsf] kl/ro x'g ;Sg] cGo ;Da4 ljj/0fx¿ uf]Ko /fVg'
kg]{5 .
t/ :jR5 ;'g'jfO{sf] nflu cfjZos b]vL cbfntn] cg'dlt lbPdf
jf kl/ro uf]Ko /flvPsf] kIf jf ;fIfLn] lnlvt lgj]bg lbPdf To:tf]
ljj/0f uf]Ko /fVg'kg]{ 5}g .
-@_ P]gsf] bkmf !*# adf]lhd cg';Gwfg clwsf/Ln] cg'/f]w gu/]sf]
cj:yfdf klg cbfntn] cfjZos b]v]df kqmfp k"hL{ hf/L ug]{ cg'dlt lb“bf
jf cg';Gwfgsf] nflu cleo'QmnfO{ lx/f;tdf /fVg Dofb yk ubf{ kLl8t
jf ;fIfLsf] JolQmut kl/ro uf]Ko /fVg] cfb]z lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd kIf jf ;fIfLsf] kl/ro uf]Ko /flvPsf]
ljj/0f yfxf kfpg] s'g} kIf jf lghsf] sfg"g Joj;foL, ljz]if1, ;fIfL,
GofofwLz, sd{rf/L, kqsf/ nufot cGo s;}n] klg To:tf] uf]Ko /flvPsf]
ljj/0f k|sfzdf Nofpg jf k|rf/–k|;f/ ug{ kfO{g] 5}g .
(27)
-$_ pklgod -!_ adf]lhd uf]Ko /flvPsf ljj/0fnfO{ 5'§} ;f°]lts
gfd lbO{ ;f] ljj/0f / ;f°]lts gfdnfO{ cg';"rL–@) adf]lhdsf] 9f“rfdf
/fvL l;naGbL u/L ldl;n ;+nUg ug{' kg]{5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd uf]kgLotf sfod ul/Psf ljj/0f, ;f]sf]
;f°]lts gfd / d'2fsf] gfd gDa/ 5'§} /lhi6«/df cg';"rL–@! adf]lhdsf]
9f“rfdf pNn]v u/L clen]v /fVg' kg]{5 .
-^_ d'2fsf] sf/afxLsf] l;nl;nfdf uf]Ko /flvPsf] ljj/0f pNn]v
ug{' kbf{ ;f] ljj/0fnfO{ ;°]t ug{sf nflu lbOPsf] ;f°]lts gfd pNn]v
ug{' kg]{5 .
-&_ pklgod -!_ adf]lhd JolQmut kl/ro uf]Ko /flvPsf] kIf jf
;fIfLsf gfddf ;df≈jfg, Otnfogfdf, Dofb jf ;"rgf hf/L ubf{ jf
kqfrf/ ubf{sf cj:yfdf klg uf]Ko /flvPsf] kl/ro ;fj{hlgs gx'g]
Joj:yf ldnfP/ ug{' kg]{5 .
-*_ pklgod -!_ adf]lhd JolQmut kl/ro uf]Ko /flvPsf d'2fsf]
;'g'jfO{ aGb Ohnf;df ug{' kg]{5 .
^%= afnaflnsfsf] JolQmut kl/ro uf]Ko /fVg]M -!_ afnaflnsf k|ltjfbL eO{
rn]sf] g]kfn ;/sf/ jfbL ePsf] jf cbfntn] pko'Qm 7x¥ofPsf] d'2fdf
To:tf afnaflnsfsf] JolQmut kl/ro uf]Ko /fVg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd kl/ro uf]Ko /fVbf lgod ^$
adf]lhdsf] sfo{ljlw cjnDag ug{' kg]{5 .
kl/R5]b–&
d'2fsf] km};nf / k'g/fj]bg ;DaGwL Joj:yf
^^= ldnfkq ubf{sf] sfo{ljlwM -!_ P]gsf] bkmf !!* sf] pkbkmf -#_ adf]lhd
kIfx¿n] /flhv'zLn] ldnfkq ug{ rfxL ldnfkq u/fp“bf tLg k|lt lnvt
tof/ u/L b'j} kIfx¿sf] ;xL5fk u/fO{ GofofwLzn] k|df0fLs/0f u/L Ps
k|lt ;DalGwt ldl;ndf /fvL jfbL / k|ltjfbLnfO{ Ps Ps k|lt a'emfO{
e/kfO{ ldl;n ;fd]n /fVg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd ePsf] ldnfkqsf] sfof{Gjog cGo
sfof{noaf6 x'g] ePdf cbfntn] ldnfkq ePsf] tLg lbgleq ;DalGwt
sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 .
^&= d'2fsf] km};nfM -!_ d'2fsf] km};nf ubf{ cleo'Qmn] s;"/ u/] gu/]sf] 7x/
u/L s;"/ u/]sf] 7x/ ePdf lghnfO{ x'g] ;hfo ;d]t /fo lstfadf
v'nfpg' kg]{5 .
(28)
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kmf}hbf/L
s;"/ -;hfo lgwf{/0f tyf sfof{Gjog_ P]g, @)&$ sf] bkmf ( adf]lhd
;hfo lgwf{/0fsf] nflu 5'§} ;'g'jfO{ ug{' kg]{ ePdf ;f] k|of]hgsf] nflu tL;
lbgleq kg]{ u/L csf]{ tfl/v tf]Sg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd s;"/bf/ 7x/L ;hfo lgwf{/0fsf] nflu
5'§} ;'g'jfO{ ug{' kg]{ cj:yfdf lg0f{osf] a]xf]/f /fo lstfadf n]vL ;f]sf]
5f]6s/L ljj/0f cg';"rL–@@ adf]lhdsf] 9f“rfdf tof/ u/L ldl;n ;fd]n
/fVg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd tof/ ul/Psf] ljj/0f ;/sf/L jlsn
sfof{nonfO{ / cleo'Qm y'gfdf /x]sf] eP lghnfO{ ;d]t pknAw u/fpg'
kg]{5 .
-%_ ;hfo lgwf{/0f ubf{ s;"/bf/nfO{ lgwf{/0f ePsf] ;hfo pNn]v
u/L 5'§} /fo lstfadf lg0f{o n]Vg' kg]{5 .
-^_ pklgod -%_ adf]lhdsf] /fo lstfadf d'2f gDa/, d'2fsf]
gfd, kIf lakIfsf] gfd, s;"/ 7x/ ePsf] lg0f{o ldlt / lg0f{o gDa/,
s;"/ 7x/ ug]{ GofofwLzsf] gfd / Ohnf; gDa/ ;d]t pNn]v ug{' kg]{5 .
-&_ d'2f km};nf ePkl5 d'2fsf] nut s§f ug{' kg]{5 .
t/ ;hfo lgwf{/0fsf] nflu 5'§} ;'g'jfO{ x'g] lg0f{o ePsf] d'2fsf]
nut ;hfo lgwf{/0fsf] lg0f{okl5 dfq s§f ug{' kg]{5 .
-*_ d'2fsf] k'k{Ifsf qmddf w/f}6 jf hdfgt jf tfl/vdf /x]sf]
cleo'QmnfO{ tLg jif{eGbf a9L s}b ;hfo x'g ;Sg] s;"/df s;"/bf/ 7x/
eO{ lghsf] xsdf ;hfo lgwf{/0f ug{ 5'§} ;'g'jfO{ x'g] ePdf To:tf] ;'g'jfO{
gx'“bf;Dd lghnfO{ y'gfdf /fvL d'2fsf] af“sL sf/afxL ug{' kg]{5 .
^*= a'‰g' kg]{ s'/f af“sL /fvL km};nf ug{ gx'g]M P]g adf]lhd d'ntjL /x]sf]
cj:yfsf] d'2fdf afx]s cGo d'2fdf km};nf ubf{ Pp6} ldl;naf6 ug{' kg]{
sfd dWo] s]xL af“sL /fvL kl5 a'emL l5Gg] egL km};nf ug{ x'“b}g .
^(= km};nf jf cfb]zsf] ;fdfGo q'l6 ;Rofpg] M -!_ d'2fsf kIf jf lghsf]
jfl/;n] km};nf jf cfb]zdf /x]sf] n]vfO{ ;DaGwL ;fdfGo q'l6 ;Rofpg
cbfnt ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg km};nf jf
cfb]zdf q'l6 ePsf] s'/f cbfnt :jo+sf] hfgsf/Ldf cfPdf ;DalGwt
sd{rf/Ln] ;f]xL a]xf]/fsf] k|ltj]bg lbg ;Sg]5 .
(29)
-#_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd lgj]bg jf k|ltj]bg k|fKt x'g
cfPdf ;f] lgj]bg jf k|ltj]bg / ;DalGwt ldl;n km};nf jf cfb]z ug]{
GofofwLz ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
t/ km};nf jf cfb]z ug]{ GofofwLz ;ft lbg eGbf a9L cg'kl:yt
/xg] cj:yf ePdf sfo{/t cGo GofofwLz ;dIf k]z ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd k]z ePsf] lgj]bg jf k|ltj]bg / ldl;n
cWoog ubf{ q'l6 ;Rofpg' kg]{ b]v]df Ohnf;n] km};nf jf cfb]z ;+zf]wg
ug]{ u/L 5'§} cfb]z lbg ;Sg]5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd ul/Psf] cfb]z d"n km};nf jf cfb]zsf]
cleGg c· dflgg]5 .
-^_ pklgod -%_ adf]lhd ul/Psf] cfb]zsf] a]xf]/f d'2fsf cGo
kIfnfO{ klg hfgsf/L u/fpg cfjZos b]lvPdf cbfntn] ;"rgf lbg
;Sg]5 .
&)= km};nfdf x]/km]/ jf yk36 ug{ gx'g]M km};nfdf b:tvt eO{;s]kl5 s;}n]
klg ;f] km};nfdf x]/km]/ jf yk36 ug{ x'“b}g .
&!= k'g/fj]bgkqdf pNn]v ug{' kg]{ ljj/0fM sfg"gdf cGoq plNnlvt ljifosf
cltl/Qm k'g/fj]bgkqdf b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f pNn]v ug{' kg]{5 M–
-s_ km};nf jf clGtd cfb]z ug]{ cbfntsf] gfd,
-v_ k'g/fj]bs jfbL jf k|ltjfbL ePsf] a]xf]/f,
-u_ d'2fsf] gfd,
-3_ km};nf jf clGtd cfb]z ePsf] ldlt, yfxf kfPsf] ldlt /
k'g/fj]bgsf] Dofb ;DaGwL ljifo,
-ª_ d'2fdf ePsf] ;hfo / sfod ePsf] lauf],
-r_ km};nf jf clGtd cfb]zdf lrQ ga'em]sf] ljifo, To;sf]
cfwf/ / sf/0f,
-5_ k'g/fj]bg lhls/ / ;f]sf] sfg"gL cfwf/,
-h_ cGo kIf jf k|ToyL{sf] k'g/fj]bg k/] jf gk/]sf] hfgsf/L
eP ;f] a]xf]/f,
-em_ k'g/fj]bs s}b jf y'gfdf k/]sf] eP slxn]b]lv s}b jf
y'gfdf k/]sf] xf] ;f] s'/f,
(30)
-`_ b08, hl/afgf, lauf] a'emfPsf] eP slxn], sxfF a'emfPsf] xf]
To;sf] k|df0f,
-6_ k'g/fj]bg b:t'/ a'emfPsf] k|df0f,
-7_ k'g/fj]bgsf] Dofb ;DaGwL ljifo,
-8_ clwsf/If]q ;DaGwL ljifo .
&@= k'g/fj]bgkq btf{ ug{' kg]{M -!_ cbfntdf btf{sf] nflu k]z u/]sf]
k'g/fj]bgkq b]xfo adf]lhdsf] eP gePsf] x]/L /Lt k'u]sf] b]lvP btf{ ug{'
kg]{5 M–
-s_ /Lt / 9f“rf ldn]sf],
-v_ k'g/fj]bg ug]{ Dofbleqsf] ePsf],
-u_ pNn]v ug{' kg]{ cfjZos ljj/0f pNn]v u/]sf],
-3_ tNnf] txsf] cbfntaf6 ;f] d'2fdf ePsf] km};nf jf
clGtd cfb]zsf] :ki6 a'lemg] k|dfl0ft k|ltlnlk ;+nUg
u/]sf],
-ª_ k'g/fj]bgkqsf] :ki6 a'lemg] k|ltlnlk ;+nUg u/]sf],
-r_ nfu]sf] b08 hl/afgf / k'g/fj]bg b:t'/ bflvn u/]sf] .
t/ v08 -v_ adf]lhdsf] ljifo z'? ldl;n
x]/]kl5 dfq olsg x'g;Sg] /x]5 eg] To:tf] d'2fsf] z'?
ldl;n lemsfO{ x]/L btf{ ug{ ;lsg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] /Lt gk'u]sf] k'g/fj]bgkq btf{ ug{
x'“b}g . To:tf] /Lt gk'u]sf] b]lvPdf af6fsf] Dofbafx]s ;ft lbgleq ;f] /Lt
k'¥ofpg] zt{df w/f}6Ldf btf{ ug{ ;lsg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd w/f}6Ldf /x]sf] k'g/fj]bsn] k'g/fj]bgkq
btf{ gx'“b} tfl/v u'hf/]df yfDg] cjlw e'Qmfg ePkl5 To:tf] k'g/fj]bgkq
tfd]nLdf /flvg]5 .
&#= /Lt gk'u]sf] k'g/fj]bgkq lkmtf{ k7fpg]M -!_ P]gsf] bkmf !#% adf]lhd
sf/fuf/ dfkm{t k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf k|fKt ePsf] k'g/fj]bgkq hf“r
ubf{ /Lt gk'u]sf] b]lvPdf ;f] a]xf]/f hgfO{ oyf;So rf“8f] /Lt k'¥ofO{
k7fpgsf] nflu k|fKt k'g/fj]bgkq ;DalGwt sf/fuf/df tLg lbgleq lkmtf{
k7fpg' kg]{5 .
(31)
-@_ pklgod bkmf -!_ adf]lhd lkmtf{ k7fOPsf] k'g/fj]bgkq /Lt
k'¥ofO{ k'gM k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf k7fPdf Dofb leq} k7fPsf] dflgg]5 .
&$= k|df0f ldl;n / lg:;f k7fpg' kg]{M -!_ k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf P]gsf]
bkmf !#% sf] pkbkmf -#_ / bkmf !#* adf]lhd ldl;n k7fp“bf kIfnfO{
km};nfsf] ;"rgf lbg' kg]{ eP P]gsf] bkmf !#@ adf]lhd km};nfsf] ;"rgf
lbPsf] lg:;f / ;f] km};nf ePsf] ;"rgf klqsfdf k|sfzg u/]sf] eP ;f]
;"rgf ;d]t ldl;n ;+nUg u/L k7fpg' kg]{5 .
-@_ k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf ldl;n k7fp“bf ;f] d'2f;fy k|df0f
ldl;n ;+nUg /x]sf] eP ;f] k|df0f ldl;n ;d]t ;fy} k7fpg' kg]{5 .
&%= k'g/fj]bs jf k|ToyL{nfO{ ;"rgf lbg]M -!_ P]gsf] bkmf !$) sf] pkbkmf -#_
adf]lhd k'g/fj]bg lhls/sf] v08g ug{sf] nflu k|ToyL{nfO{ ;"rgf lbg]
cfb]z ePdf af6f]sf] Dofb afx]s kGw| lbgleq pkl:yt x'g cfpg' egL
cfb]zsf] k|ltlnlk ;d]t ;fy} /fvL cg';"rL–@# adf]lhdsf] 9f“rfdf ;"rgf
lbg' kg]{5 .
-@_ P]gsf] bkmf !$@ sf] pkbkmf -#_ adf]lhd tfl/vdf ga;]sf]
k'g/fj]bs jf k|ToyL{nfO{ s]lx s'/f a'‰g jf k|df0f bflvn u/fpg]
k|of]hgsf nflu lemsfpg' k/]df af6f]sf] Dofb afx]s kGw| lbgleq pkl:yt
x'g cfpg' egL cfb]zsf] k|ltlnlk ;d]t ;fy} /fvL cg';"rL–@$ adf]lhdsf]
9f“rfdf ;"rgf lbg' kg]{5 .
&^= y'gfdf /x]sf] JolQm 5'6\g] ePdf hfgsf/L lbg]M d'2fsf] sf/afxLsf]
l;nl;nfdf cbfntsf] cfb]z jf km};nf cg';f/ y'gfdf /x]sf] JolQm
y'gfaf6 5'6\g] ePdf lghnfO{ y'gf d'Qm ug{ y'gfdf /fVg] lgsfo jf
sf/fuf/nfO{ t'?Gt kq n]vL ;f]sf] hfgsf/L nut /x]sf] cbfntdf ;d]t
k7fpg' kg]{5 .
&&= jfbL tyf kLl8tnfO{ hgfp lbg'kg]{ M lauf] jf Ifltk"lt{ e/fpg] bfaL ePsf]
d'2fdf km};nf tof/ ePsf] ldltn] tLg lbgleq lauf] jf Ifltk"lt{ el/ kfpg]
jfbL jf kLl8t jf hfx]/jfnfnfO{ ;f] km};nfsf] ;"rgf lbg' kg]{5 .
kl/R5]b–*
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yf
&*= b08, hl/afgf, lauf] jf Ifltk"lt{sf] nut /fVg]M -!_ P]gsf] bkmf !%! sf]
pkbkmf -!_ adf]lhd km};nf adf]lhd nfu]sf] b08, hl/afgf, lauf] jf
Ifltk"lt{sf] nut km};nf ug]{ cbfntsf] ;DalGwt kmf“6n] km};nf tof/
ePsf] tLg lbgleq km};nf sfof{Gjog zfvfdf lbg' kg]{5 .
(32)
-@_ P]gsf] bkmf !%! sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] cj:yfdf
k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntn] km};nf tof/ ePsf] tLg lbgleq b08, hl/afgf,
lauf] jf Ifltk"lt{sf] nut v8f u/L sfof{Gjog ug{ ;DalGwt lhNnf
cbfntdf km};nfsf] k|ltlnlk ;lxt nut k7fpg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd nut k|fKt ePkl5 txl;nbf/n]
cg';"rL–@% adf]lhdsf] 9f“rfsf] nut lstfadf nut s;L jf cBfjlws
u/L k|dfl0ft ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -@_ adf]lhd k|fKt nut cg';f/ s}bL k"hL{ ;+zf]wg
ug{' kg]{ b]lvPdf kq k|fKt ePsf] ef]lnkN6 ;Dddf ;+zf]wg u/L ;DalGwt
sf/fuf/ / s}bLnfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 .
-%_ o; lgod adf]lhd /flvg] nut lstfasf] klxnf] k[i7df ;f]
nut lstfa lhDdf lng] sd{rf/Lsf] gfd y/, bhf{ / lhDdf lnPsf] cjlw
:ki6?kdf pNn]v Pj+ cBfjlws u/L txl;nbf/n] k|dfl0ft ug{' kg]{5 .
&(= s}bL k"hL{ lbg'kg]{M P]gsf] bkmf !%$ sf] pkbkmf -!_ cg';f/ s;"/bf/ kqmfp
eO{ sf/fuf/af6 s}bL k"hL{ dfu eO{ cfPdf cbfntn] t'?Gt s}bL k"hL{
k7fpg' kg]{5 .
*)= 7]ufgf cBfjlws ug]{M :yfgLo tx jf lhNnf jf k|b]zsf] ;Ldfgf x]/km]/
eO{ km};nf adf]lhdsf] hl/afgf, s}b, lauf] jf Ifltk"lt{ afktsf] /sd
c;"n ug{'kg]{ JolQmsf] 7]ufgf km/s kg{ uPdf cbfntn] klg nutdf ;f]xL
adf]lhd 7]ufgf ;RofO{ cBfjlws ug{' kg]{5 .
*!= ;DklQ /f]Ssf /fVg'kg]{M s;"/ 7x/ eO{ km/f/ /x]sf JolQmsf] ;DklQ P]gsf]
bkmf !%^ sf] pkbkmf -!_ adf]lhd /f]Ssf /fVgsf nflu ;DalGwt k|x/L
sfof{noaf6 k|ltj]bg k|fKt ePdf To:tf] ;DklQ ;DalGwt s;"/bf/sf]
xssf] xf] xf]O{g cbfntn] olsg u/L lghsf] xs;Ddsf] ;DklQ /f]Ssf
ug{sf] nflu ;DalGwt lgsfonfO{ cfb]z lbg' kg]{5 .
*@= nut s§f ug{'kg]{M -!_ P]gsf] bkmf !^) pkbkmf -!_ adf]lhd nut s§f
ubf{ txl;nbf/n] s}lkmot v08df sf/0f vf]nL s}b, b08, hl/afgf, lauf]
jf Ifltk"lt{sf] nut lstfadf a]xf]/f hgfO k|dfl0ft ug{' kg]{5 .
-@_ bkmf !^) pkbkmf -@_ adf]lhd nut s§f ubf{ txl;nbf/n]
GofofwLz ;dIf ;DalGwt ldl;n jf sfuhft k]z u/L lg0f{o u/L nut
s§f ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd s§f ul/Psf] nutsf] 5'§} clen]v
cg';"rL–@^ adf]lhdsf] 9f“rfdf /fVg' kg]{5 .
(33)
*#= lghL lauf] jf Ifltk"lt{ e/fpg ;DklQ b]vfO lgj]bg lbg'kg]{M -!_ P]gsf]
bkmf !^% sf] pkbkmf -!_ adf]lhd km};nf adf]lhd lauf], Ifltk"lt{ jf cGo
s'g} /sd el/kfpg] JolQmn] To:tf] lauf], Ifltk"lt{ jf /sd eg{' kg]{ bfloTj
ePsf] JolQmsf] xssf] ;DklQ b]vfO{ lbg] lgj]bgdf b]xfosf ljj/0f
v'nfPsf] x'g' kg]{5 M–
-s_ crn ;DklQ b]vfO{ lbg] lgj]bgdf M–
-!_ 3/ hUuf /x]sf] 7fp“ / rf/ lsNnf,
-@_ btf{ ;|]:tfcg';f/ 3/ hUufsf] lsQf gDa/ /
If]qkmn,
-#_ 3/sf] agf]6, sjn, tNnf / ;Dej eP ju{lkm6,
-$_ btf{jfnf JolQmsf] gfd, btf{ /x]sf] sfof{no /
btf{jfnfsf] efu, lx:;f,
-%_ cfjf;, cf}Bf]lus jf Jofkfl/s If]qdWo] s'g
If]qdf kg]{,
-^_ sRrL, kSsL ;8s;“u hf]l8Psf] jf af6f] eP
gePsf],
-&_ 3/ hUufdf ePsf nufkftsf] ljj/0f,
-*_ pk/f]Qm cfwf/df vl/b laqmL x'g ;Sg] Go"gtd
d"No,
-(_ 3/ hUuf ef]u jf sAhf ug]{ JolQmsf] gfd, y/
/ 7]ufgf,
-!)_ lauf] jf Ifltk"lt{ jf /sd e/fpg cfjZos kg]{
hUuf jf 3/sf] tkm{ v'n]sf] If]qkmn jf v08 .
-v_ rn ;DklQ b]vfO{ lbOg] lgj]bgdf M–
-!_ rn ;DklQ /x]sf] 7fp“, ef]u jf sJhf ug]{
JolQmsf] gfd, y/ / 7]ufgf,
-@_ To:tf] ;DklQsf] cj:yf, k|s[lt / agf]6,
-#_ k|To]ssf] ;fOh / ;ª\Vof,
-$_ To:tf] ;DklQ :jfldTjdf /x]sf] JolQmsf] gfd,
y/, 7]ufgf / efu lx:;f,
(34)
-%_ vl/b laqmL x'g;Sg] k|To]ssf] Go"gtd ahf/
d"No .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] lgj]bg btf{ ePkl5 b]xfo adf]lhd
ug{' kg]{5 M–
-s_ pklgod -!_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] ;DklQsf xsdf
cfjZos kg]{ h]yf /f]Ssf /fVg btf{ /x]sf] sfof{no jf
/lhi6«]zg ug]{ sfof{nodf t'?Gt n]vL k7fpg],
-v_ pklgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] afnL, axfn,
cfo:tf jf Aofh nufotsf ;DklQsf] xsdf oyfzL3|
To:tf] ;DklQsf] ljj/0fsf] tfobft ug{ k7fO{ tfobft
ubf{sf] cj:yfdf g} cfjZos kg]{ hlt To:tf] ;DklQ jf
;f]af6 k|fKt x'g] afnL, axfn, Aofh, d'gfkmf cflb cfo
sAhfdf lng' jf /f]Ssf /fVg] / sAhfdf lnPsf]
cj:yfdf To;sf] e/kfO{ ;DalGwt JolQmnfO{ lbg] .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;DklQ /f]Ssf jf sJhfdf /flvPkl5
lgj]bsn] b]vfPsf] ;DklQ / lghn] v'nfPsf] ;f]sf] d"No ;d]t pNn]v u/L
cg';"rL–@& adf]lhdsf] 9f“rfdf lauf] eg{' kg]{ bfloTj ePsf JolQmsf]
gfddf kGw| lbg] ;"rgf hf/L ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ sf] Dofbleq km};nf cg';f/ a'emfpg' kg]{ lauf] jf
Ifltk"lt{ jf /sd bflvn ug{ gNofPdf /f]Ssf jf sJhfdf /flvPsf]
plNnlvt ;DklQ hfohft lnnfd u/L e/fO{ lbg] a]xf]/f ;d]t pQm
;"rgfdf :ki6 pNn]v ug{' kg]{5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd lbOPsf] ;"rgfsf] Dofbleq xflh/ x'g
cfpg] kIfnfO{ tfl/vdf /fvL lauf] e/L e/fpsf] sf/afxL ug{' kg]{5 .
*$= ;DklQ lnnfd ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlwM -!_ P]gsf] kl/R5]b–!%
adf]lhd km};nf cg';f/sf] hl/afgf, lauf], Ifltk"lt{ / cGo /sd P]gn]
lglb{i6 u/]sf] cjlwleq ;DalGwt JolQmn] ga'emfO{ lghsf] ;DklQ lnnfd
laqmL u/L e/fO{ lbg' kbf{ jf w/f}6 jfktsf] h]yf jf hkmt ePsf] ;DklQ
lnnfd laqmL ug{' kbf{ P]gsf] cwLgdf /xL b]xfo adf]lhd ug{' kg]{5 M–
-s_ lnnfd ug{'kg]{ ;DklQ /f]Ssf g/fv]sf] ePdf /f]Ssf
/fVg ;DalGwt lgsfodf n]vL k7fpg],
-v_ lnnfd laqmL ug]{ ;DklQsf] cj:yf, jf:tljs / :yfgLo
rng rNtLsf] d"No ;d]t v'nfO{ tfobft d'r'Nsf u/L
Nofpgsf] nflu sd{rf/L v6fpg],
(35)
-u_ ;DklQ tfobft ubf{ / sJhfdf ln“bf ;d]t ;DalGwt
:yfgLo txsf] ;b:o jf k|ltlglw / b'O{ hgf ;fIfLnfO{
/f]xj/df /fVg],
-3_ v08 -v_ cg';f/ tfobft d'r'Nsf eO{ cfPkl5 cbfnt
/x]sf] :yfgLo txsf] Ps hgf k|ltlglw / glhssf] s'g}
Ps sfof{nosf] k|ltlglw ;fIfL /fvL lnnfd ug]{
;DklQsf] k~rlstL{ d"No sfod ug]{,
-ª_ k~rlstL{ d"No sfod ug{' k"j{ cbfntn] cfjZos
b]v]df ;DalGwt ljifosf] lj1 d"Nof°gstf{ dfkm{t
;DklQsf] d"Nof°g u/fpg ;Sg],
-r_ v08 -ª_ adf]lhd v6fOg] d"Nof°gstf{sf] cbfntn]
tf]s] cg';f/sf] vr{ cbfntn] tf]s]sf] kIfn] Joxf]g{' kg]{,
-5_ v08 -3_ adf]lhd k~rlstL{ d"No sfod ubf{
cfjZostf cg';f/ b]xfosf] s'g} jf ;a} cfwf/df ug{'
kg]{ M–
-!_ lgj]bg jf cleof]ukq jf km};nfdf plNnlvt
d"No,
-@_ hdfgt ln“bfsf cj:yfdf v'n]sf] d"No,
-#_ tfobft ubf{ v'n]sf] d"No,
-$_ dfnkf]t sfof{non] /lhi6«]zg b:t'/sf] k|of]hgsf]
nflu lgwf{/0f u/]sf] d"No,
-%_ s/ k|of]hgsf] nflu ;DalGwt lgsfon] tf]s]sf]
d"No,
-^_ tTsfn ePsf] glhs}sf] To; k|sf/sf] ;DklQsf]
vl/b laqmL d"No,
-&_ cf}Bf]lus, Jofkfl/s jf cfjf; If]q, ;8s,
df]x8f / lnu nufkft ;d]tsf] l:ylt,
-*_ cbfntåf/f lgo'Qm d"Nof°gstf{n] lgwf{/0f u/]sf]
d"No,
-(_ 3/sf] xsdf ;DalGwt k|fljlwssf] d"Nof°g
k|ltj]bg .
(36)
-h_ v08 -3_ adf]lhd k~rlstL{ d"No sfod ePkl5
cbfnt /x]sf] :yfgLo tx / :yfgLo sf]if tyf n]vf
lgoGqs sfof{nosf] k|ltlglwnfO{ ;fIfL /fvL lnnfd
a9fa9 u/L hl/afgf, lauf], Ifltk"lt{ / cGo /sd e/fO{
lbg' kg]{,
t/ pkl:yt x'g ;"rgf lb“bf klg To:tf] s'g} k|ltlglw
pkl:yt gePdf lnnfdsf] sfo{ /f]lsg] 5}g .
-em_ v08 -h_ adf]lhd lnnfd a9fa9 ug{'eGbf sDtLdf
kGw| lbg cl3 cg';"rL–@* adf]lhdsf] 9f“rfdf lnnfd
;DaGwL ;fj{hlgs ;"rgf ;DalGwt JolQmnfO{ lbO{
To:tf] ;"rgf ;DklQ /x]sf] 7fp“, ;DalGwt :yfgLo tx
/ a9L hg;Dks{ x'g] sfof{no tyf cbfntsf] ;"rgf
kf6Ldf 6f“; u/L ;Dej eP;Dd :yfgLo ;~rf/
dfWoddf ;d]t k|sfzg / k|;f/0f ug{' kg]{,
-`_ lnnfd ubf{ k~rlstL{ d"Nodf s;}n] ;sf/ gu/]df bf];|f]
k6s lnnfd a9fa9 u/L lnnfd laqmL ug{' kg]{,
-6_ v08 -`_ adf]lhd bf];|f] k6s lnnfd a9fa9 x'“bf ;d]t
s;}n] ;sf/ gu/]df lghL lauf] / Ifltk"tL{sf] xsdf
k~rlstL{ d"Nodf e/Lkfpg] JolQm cfkm}+n] ;sf/ u/L
lng ;Sg],
-7_ v08 -6_ adf]lhd lgj]bsn] k~rlstL{ d"Nodf ;sf/
u/L lng grfx]df ;f] a]xf]/f hgfO{ tT;DaGwL sf/afxL
tfd]nLdf /fVg' kg]{,
t/ ;/sf/L hl/afgf, lauf], Ifltk"lt{ jf cGo /sdsf
xsdf lnnfd a9fa9 u/fO{ hltdf ;sf/ ePklg
lnnfd 6'·\ofO{ af“sL nut sfg"g adf]lhd ug{' kg]{5 .
-8_ o; lgod cGtu{t lnnfdsf] sf/afxL k|f/De ePsf]df
lauf] a'emfpg] kIfn] a'emfpg' kg]{ /sd clGtd 8f“s
;sf/ geP;Dddf a'emfpg NofP pQm /sd / lnnfdsf]
sf/afxLdf nfu]sf] vr{ a'emL lnO{ lnnfdsf] sf/afxL
tfd]nLdf /fvL lbg' kg]{5 .
:ki6Ls/0fM o; lgodsf] k|of]hgsf] nflu æk~rlstL{ d"NoÆ eGgfn] laqmL
ug{ vf]Hbf kfpg ;Sg] Go"gtd d"No ;Demg' k5{ .
(37)
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lnnfd ;sf/ ug]{n] af]n saf]n c°sf]
bz k|ltzt /sd t'?Gt a'emfO{ af“sL /sd ;ft lbg leq a'emfpg' kg]{5 .
;f] ;do leq lghn] af“sL /sd ga'emfPdf a'emfO{;s]sf] /sd hkmt u/L
k'gM lnnfdsf] sf/afxL ug{' kg]{5 .
-#_ o; lgod adf]lhd lnnfd laqmL ePsf]df ;sf/ ug]{nfO{
cbfntaf6 rng k"hL{ lbO{ rng rnfO{ lbg' kg]{5 .
kl/R5]b–(
ljljw
*%= xbDofb ;DaGwL cjlwsf] u0fgfM -!_ xbDofbsf] cjlw lbg uGtLdf
tf]lsPsf] eP hlt lbg tf]lsPsf] 5 Tolt g} lbg uGtLsf] lx;fan] u0fgf
ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbg uGtL ubf{ xbDofb k|f/De ePsf]
ef]lnkN6b]lv u0fgf u/L xbDofbsf] cjlw sfod ug{' kg]{5 .
-#_ xbDofbsf] cjlw dlxgfdf tf]lsPsf] eP hlt lbgsf] dlxgf
ePklg ;+qmflGtsf] lx;fan] hlt dlxgf tf]lsPsf] xf] Tolt g} dlxgfsf]
lx;fan] u0fgf ug{' kg]{5 .
-$_ xbDofbsf] cjlw jif{df tf]lsPsf] eP afx| dlxgfsf] cjlwnfO{
Ps jif{ dfgL hlt jif{ tf]lsPsf] xf] Tolt g} jif{sf] lx;fan] u0fgf ug{'
kg]{5 .
*^= af6fsf] Dofb lx;fa ug]{M -!_ cbfntn] af6fsf] Dofbsf] lx;fa ubf{
oftfoftsf] lgoldt ;]jf rn]sf] 7fp“df /]n jf a;af6 cfp“bf jf:tljs
nfu]sf] lbg / To:tf] /]n jf a; grn]sf] 7fp“sf] nflu kGw| lsnf]ld6/sf]
Ps lbgsf] b/n] lx;fa ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd af6fsf] Dofb lx;fa ubf{ kGw| lsnf]ld6/
b]lv 36L b'/LnfO{ Ps lbgsf] Dofb sfod ug{' kg]{5 .
t/ hDdf kGw| lsnf]ld6/ eGbf 36Lsf] b'/Lsf] nflu af6fsf] Dofb
lbOg] 5}g .
*&= clwsf/If]q / xbDofb ;DaGwL ljifosf] lg0f{o pk/sf] ph"/sf] sf/afxLM
clwsf/If]q / xbDofbsf ;DaGwdf cbfntn] P]gsf] bkmf %! adf]lhd
u/]sf] lg0f{osf ;DaGwdf k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf ph"/ lb“bf b]xfo
adf]lhd ug{' kg]{5 M–
(38)
-s_ d'2fdf clwsf/If]q jf xbDofb gePsf] eGg] lg0f{opk/sf]
ph"/ ePdf k'g/fj]bg ;/xsf] ph"/ lbg' kg]{,
-v_ cGo cbfntsf] clwsf/If]q b]lvO{ To:tf] cbfntdf k7fpg]
jf d'2f bfo/ ePs} cbfntsf] clwsf/If]q /x]sf] jf d'2f
xbDofb leq bfo/ ePsf] eGg] cfb]zpk/sf] ph"/ ePdf
cGtsf{nLg cfb]zpk/sf] lgj]bg ;/xsf] ph"/ lbg' kg]{ .
**= cGtsf{nLg cfb]z pk/sf] lgj]bgsf] km5of}{6M P]g jf k|rlnt
sfg"gadf]lhd tNnf] txsf] cbfntaf6 ePsf] cGtsf{lng cfb]zpk/
k'g/fj]bg ;'Gg] cbfntdf k/]sf] lgj]bgsf ;DaGwdf k|fKt k|ltj]bg
;fdfGotofM Ps dlxgfleq km5of}{6 ug{' kg]{5 .
*(= sfuh u/fpg ;Sg]M -!_ d'2fsf] s'g} kIf;“u d'2fsf ljifodf s'g} s'/f ;f]Wg'
k/]df cbfntn] h'g;'s} avt ;f]wL lghsf] sfuh u/fpg ;Sg]5 .
-@_ lkm/fbkqdf jf k|ltpQ/kqsf] n]vfOaf6 lkm/fb bfaL lnPsf]
ljifodf s'g} JolQm;“u s]xL s'/f a'‰g dgfl;a b]lvPdf cbfntn] To;sf]
sf/0f v'nfO{ To:tf] JolQmnfO{ lemsfO{ a'‰g] cfb]z lbg ;Sg]5 .
()= b:t'/ nfUg]M -!_ P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s cbfntdf btf{ ug{
NofPsf lnvtdf b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ nfUg]5 M–
-s_ ph"/Lkq, lkm/fbkq jf k|ltpQ/kq lb“bf b'O{;o ¿k}of“,
-v_ k'g/fj]bgkq lb“bf tL; ;o ¿k}of“,
-u_ v08 -s_ / -v_ adf]lhd afx]s cGo lgj]bg lb“bf bz
¿k}of“ .
-@_ gSsn ln“bf ;DalGwt JolQm cfkm}n “ ] ptf/ u/L lng] eP k|lt
kfgf kf“r¿k}of“ / cbfntsf] tkm{af6 ptf/ u/]/ lbg] eP k|ltkfgf bz
¿k}of“ b:t'/ nfUg]5 .
-#_ cbfntdf nfUg] b:t'/ a'emfp“bf gub} jf cbfntn] tf]s]sf]
a}°df /sd hDdf u/]sf] a}° ef}r/ k]z ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn
;/sf/ jfbL ePsf] d'2fdf ;/sf/L kIfnfO{ ;f] adf]lhdsf] b:t'/ nfUg] 5}g .
(!= hdfgtdf /x]sf] ;DklQsf] clen]v /fVg]M d'2fsf] sf/afxLsf] l;nl;nfdf
hdfgtdf lbO{ /f]Ssf /x]sf] ;DklQsf] ljj/0f cg';"rL–@( adf]lhdsf]
9f“rfdf clen]v /fvL ;DalGwt clws[taf6 k|dfl0ft u/fO /fVg' kg]{5 .
(39)
(@= ;DklQ /f]Ssf /fVg]M -!_ lauf] jf Ifltk"lt{sf] bfaL ePsf] d'2fdf
k|ltjfbLsf] xssf] rn crn ;DklQsf] xs x:tfGt/0f gu/fpg tyf
oyfl:yltdf /fVgsf] nflu jfbL jf kLl8tn] lgj]bg lbPsf]df bfaL k'Ug
;Sg] h:tf] b]lvPdf cbfntn] d'2fsf] k|s[lt / cf}lrTo x]/L s'g} vf;
cjlw;Ddsf] nflu jf d'2fsf] lsgf/f geP;Ddsf] nflu cfjZos ;DklQ
/f]Ssf ug{ jf cGo pko'Qm cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd hf/L ePsf] cfb]z sfod /fVg' kg]{ xf]Og
egL lgj]bg kg{ cfPdf To:tf] lgj]bg pk/ ljrf/ u/L To:tf] cfb]z sfod
/fVg' gkg]{ eP cbfntn] cl3 hf/L u/]sf] cfb]z vf/]h ug{ ;Sg]5 .
(#= lgj]bgkqdf lgsfzf lbg' kg]{ cjlwM sfg"gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df
afx]s cbfntdf k]z ePsf lgj]bgkqdf btf{ ePsf] ldltn] ;ft lbg leq
lgsfzf lbO{;Sg' kg]{5 .
($= d'2fsf] l6kf]6 tof/ ug]{M -!_ s'g} d'2f Ohnf; ;dIf lg0f{osf] nflu k]z
ug{' cufj} ;DalGwt zfvfn] ldl;n ;fd]n /x]sf lkm/fbkq, ph"/L,
k|ltpQ/kq, lnlvt hjfkm, kIfx?sf] aofg, ;fIfL / ljz]if1sf] askq,
tNnf] cbfntsf] km};nf, k'g/fj]bgkq, cbfntsf] cfb]z, lnlvt k|ltjfb
nufotsf lnvtx¿sf] l6kf]6 tof/ ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] l6kf]6 ;DalGwt kmf“6jfnfn] tof/
u/L dflyNnf] txsf] clwsf/Laf6 k|dfl0ft u/fO{ tf]lsPsf] k]zL cufj}
ldl;n ;+nUg u/L ;f] l6kf]6sf] ljB'tLo k|lt ;d]t cWofjlws ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] d'2fsf] l6kf]6df JolQmut /fo jf
d'2fdf k|efj kg]{ s'g} s'/f n]Vg kfOg] 5}g .
-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] d'2fsf] l6kf]6df GofofwLzn]
cfjZostf cg';f/ a]xf]/f yk36 jf x]/km]/ ug{ ;Sg]5 .
(%= ldl;n lkmtf{ k7fpg' kg]{M d'2fdf k|df0f lgldQ lemsfOPsf] ldl;n sfuhft
sfo{ ;DkGg ePsf ldltn] ;ft lbgleq ;DalGwt lgsfodf lkmtf{ k7fpg'
kg]{5 .
(^= d'2fdf nuftf/ sf/afxL / ;'g'jfO{ ul/g]M -!_ o; lgodfjnLdf cGoq
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cg';'rL–#) df pNn]v ePsf g]kfn
;/sf/ jfbL eO{ rn]sf] kmf}hbf/L d'2fsf] xsdf ;a} k|ltjfbL pkl:yt
u/fOPsf]df jf k|ltjfbL pkl:yt x'g] cjlw ;dfKt ePkl5 nuftf/
sf/afxL / ;'g'jfO{ u/L lsgf/f ul/g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd nuftf/ sf/afxL / ;'g'jfO{ x'g] d'2fsf]
k]zL tf]Sbf Ohnf;sf] cfb]z cg';f/ ug{' kg]{5 .
(40)
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf d'2fx¿df cbfntn] tf]s]sf] lbgdf
kIfn] cfÇgf ;fIfL k|df0f k]z ug{' kg]{5 .
-$_ pklgod -@_ / -#_ adf]lhdsf] sfo{ ;DkGg ePkl5 yk k|df0f
k/LIf0f ug{ cfjZos gePdf cbfntn] tTsfn} lg0f{o ug{ ;Sg]5 .
(&= ljz]if1 ;]jf lng ;lsg]M -!_ cbfntn] cfjZos b]v]df d'2fsf] s'g}
ljifodf ;DalGwt ljifosf ljz]if1sf] ;]jf lng ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ljz]if1sf] kfl/>lds cbfntn]
tf]s]sf] kIfn] a]xf]g{' kg]{5 .
(*= lnvt w'Nofpg]M P]gsf] bkmf !&@ adf]lhd lnvt w'Nofp“bf ;f] bkmfdf
plNnlvt lnvtsf cltl/Qm b]xfosf] lnvt ;d]t w'Nofpg x'“b}g M–
-s_ cg'kl:yt kIfsf] gfdsf] kqmfp k"hL{ jf ;df≈jfg jf
;"rgf,
-v_ ;DklQ w/f}6, hdfgtsf], /f]Ssf / km's'jf ;DaGwL
sfuhft,
-u_ w/f}6, hl/afgf, lauf], Ifltk"lt{ jf cGo /sd jfkt /sd
a'emfPsf] gubL /;Lb,
-3_ ljz]if1sf] /fo,
-ª_ JolQmut kl/rofTds ljj/0f uf]Ko /fVg] lg0f{o ;DaGwL
sfuhft,
-r_ pko'Qm / cfjZos b]lvPsf cGo lnvt.
((= cGo sfo{ljlw cfkm}“ Jojl:yt ug{ ;Sg]M P]g / o; lgodfjnLdf n]lvPb]lv
afx]ssf cGo cbfntL sfo{ljlwsf ljifodf P]g / o; lgodfjnLsf]
k|lts"n gx'g] u/L cbfnt cfkm}“n] Jojl:yt ug{ ;Sg]5 .
(41)
cg';"rL–!
-lgod # sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
kqmfp k"hL{ hf/L ug{ cg'dltsf] nflu cbfntdf lbg] lgj]bgsf] 9f“rf
………………………=
cg';Gwfg clwsf/L÷sfof{no k|d'v
(42)
cg';"rL–@
-lgod # sf] pklgod -$_ ;“u ;DalGwt_
cfb]z
o;df ============sfof{nosf] r=g+= =====ldlt===========sf] kqfg';f/============
s;"/df kqmfp k"hL{ hf/L ug{ cg'dlt dfu eO{ cfPsf]df ;f] a]xf]/f dgfl;j
b]lvPsf]n] lgj]bg dfu adf]lhd b]xfosf] JolQmsf] gfddf kqmfp k"hL{ hf/L ug{
d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw -;+lxtf_ P]g, @)&$ sf] bkmf ( sf] pkbkmf -#_ adf]lhd
cg'dlt lbOPsf] 5 .
(43)
cg';"rL–#
-lgod # sf] pklgod -%_ ;“u ;DalGwt_
(44)
cg';"rL–$
-lgod % sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
…………………………=
cg';Gwfg clwsf/L÷sfof{no k|d'v
(45)
cg';"rL–%
-lgod % sf] pklgod -#_ ;“u ;DalGwt_
(46)
cg';"rL–^
-lgod ^ sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
========================
cg';Gwfg clwsf/L
(47)
cg';"rL–&
-lgod & sf] pklgod -&_ ;“u ;DalGwt_
(48)
cg';"rL–*
-lgod !) ;“u ;DalGwt_
(49)
cg';"rL–(
-lgod @# ;“u ;DalGwt_
…………………………
;DalGwt clws[t
ldltM ……………………
(50)
cg';"rL–!)
-lgod @( sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
(51)
lgh xfn===================== lhNnf ================ uf=kf= ÷ g=kf= ………== j8f
g+= ………………= ufp“ ÷ 6f]ndf a;f]af; ul//x]sf] a'lemPsf] ÷ lghsf] xfnsf]
a;f]jf;sf] 7]ufgf yfxf gePsf].
;fIfL
dfly plNnlvt v08 ================ adf]lhd xfdLx¿sf] /f]xa/df tfd]nL ePsf]
7Ls xf] egL b:tvt ug]{M
!=======================lhNnf =================uf=kf= ÷ g=kf= j8f g+=======ufp“ ÷
6f]n= =================a:g] jif{ ================sf ==============================.
@= =============lhNnf ===============uf=kf= ÷ g=kf= j8f g+======== ufp“ ÷ 6f]n
=======================a:g] jif{ ==============sf ==============================.
/f]xa/
========= lhNnf ========== uf=kf= ÷ g=kf j8f g+= ======== sf
;b:o======================================.
3/ b}nf]df 6f“; ePsf]df
o;} adf]lhdsf] Ps k|lt kqmfp k"hL{ ÷;df≈jfg÷ Dofb ÷ ;"rgf o;
==================== uf=kf ÷ g=kf=j8f g+= ===sf] sfof{nosf] ;"rgf kf6Ldf 6f“; ug{
k|fKt eof] egL b:tvt ug]{M–
b:tvtM ===============
sd{rf/L jf kbflwsf/Lsf] gfdM ===============
ldltM =======
sfd tfd]n ug]{sf]M–
b:tvtM……………………………………=
tfd]nbf/sf] gfdM………………………=
ldltM………………………
(52)
cg';"rL–!!
-lgod #) sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
(53)
cg';"rL–!@
-lgod #) sf] pklgod -@_ ;“u ;DalGwt_
(54)
=============== cbfntaf6
of] k|ltj]bg;fy k]z x'g cfPsf] tfd]nL kqmfp k"hL{÷;df≈jfg÷Dofb ÷;"rgfsf]
hf“r ubf{ /Lt k'¥ofO{÷a]/Lt;“u tfd]n ePsf] b]lv“bf k]z u/]sf] 5'.
===================== =====================
kmf“6jfnf ldltM=================== clws[t
(55)
cg';"rL–!#
-lgod #^ sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
(56)
cg';"rL–!$
-lgod #( sf] pklgod -!)_ ;“u ;DalGwt_
(57)
cg';"rL–!%
-lgod $) sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
(58)
cg';"rL–!^
-lgod $&;“u ;DalGwt_
(59)
cg';"rL–!&
-lgod $( sf] pklgod -@_ ;“u ;DalGwt_
lkm/fbkqsf] 9f“rf
===================== cbfnt / sfof{nodf bfo/ u/]sf] lkm/fbkq
========= ;fnsf] b'lgofjfbL kmf}= d'= g+= ==========
===================== sf] 5f]/f ÷ 5f]/L ÷ klt ÷ kTgL ============= a:g] jif{ ====== sf]
========= jfbL
-PseGbf a9L jfbL eP o;} adf]lhdsf] ljj/0f k|To]s jfbLsf] xsdf pNn]v ug]{_
lj?4
================= sf] 5f]/f ÷ 5f]/L ÷ klt ÷ kTgL ============= a:g] jif{==========sf]
========= k|ltjfbL
-PseGbf a9L k|ltjfbL eP o;} adf]lhdsf] ljj/0f k|To]s k|ltjfbLsf] xsdf
pNn]v ug]{_
d'2f M ===================
!= d ÷ xfdL lkm/fbkqjfnf lgDg k|s/0fx¿df n]lvP adf]lhd lkm/fb ub{5' ÷
ub{5f}“ .
-lkm/fbsf] ljifoj:t' bfaL ug]{ cfwf/ / lkm/fb bfaL pNn]v ug]{_
-s_ =============================
-v_ =============================
-u_ =============================
-3_ =============================
-ª_ =============================
@= =====P]g ==== sf] bkmf==== adf]lhd of] d'2f o;} cbfnt ÷ sfof{nosf]
clwsf/If]qleq kb{5.
#= of] lkm/fb ====== sfg"g adf]lhd xbDofb leq} /x]sf] 5 .
$= k|:t't ljifodf cGoq lkm/fb u/]sf] 5 ÷ 5}g .
%= sfg"g Joj;foL lgo'Qm u/]sf] eP ;f]sf] ljj/0fM
(60)
^= b]xfosf] b:t'/ o;};fy a'emfpg NofPsf] 5' ÷ 5f}F .
-s_ =============== afkt ?= ============
-v_ =============== afkt ?= ============
-u_ =============== afkt ?= =============
&= lkm/fbsf] bfaLnfO{ k'li6 ug]{ k|df0fM–
o; ljifodf b]xfosf] k|df0f ;DaGwL sfuhftsf] k|ltlnlk ;+nUg u/]sf] 5' ÷ 5f}“ .
-s_ ===================
-v_ ===================
-u_ ===================
*= ;fIfL M
-s_ ===================
-v_ ===================
-u_ ===================== -;fIfLx¿sf] k"/f gfd y/,pd]/ / 7]ufgf pNn]v ug]{_
(= o;df n]lvPsf] a]xf]/f 7Ls ;f“rf] 5, em'§f 7x/] sfg"g adf]lhd ;x'n “ f a'emfp“nf
.
========================
lkm/fbkqjfnfsf] b:tvt /
;·l7t ;+:yf eP ;+:yfsf] 5fk
b|i6JoM ;·l7t ;+:yfsf] tkm{af6 lkm/fbkq lb“bf To:tf] ;+:yfsf] gfd tyf 7]ufgf /
To:tf] ;+:yfsf] tkm{af6 lkm/fbkq lbg clwsf/ kfPsf] JolQmsf] gfd, y/ / kb
pNn]v ug{' kg]{5 .
(61)
cg';"rL–!*
-lgod %) sf] pklgod -@_ ;“u ;DalGwt_
k|ltpQ/kqsf] 9f“rf
===============cbfndf k]z u/]sf] k|ltpQ/kq
k|ltpQ/kq
========================== ;fnsf] kmf}=bf=g+= ===================== d'2f g+===================
=======sf] 5f]/f÷5f]/L÷klt÷kTgL ======a:g] ===== jif{=======sf] ============== k|ltjfbL
-PseGbf a9L k|ltjfbL eP o;} adf]lhdsf] ljj/0f k|To]s k|ltjfbLsf] xsdf
pNn]v ug]{._
lj?4
=====================sf] 5f]/f÷5f]/L÷klt÷kTgL ==========a:g] jif{ === sf] ====
==================== jfbL -PseGbf a9L jfbL eP o;} adf]lhdsf] ljj/0f k|To]s
jfbLsf] xsdf pNn]v ug]{_
d'2fM– ==============
plNnlvt jfbL ePsf] d'2fdf o; cbfntaf6 d]/f÷xfd|f gfddf hf/L ePsf]
;df≈jfg ====================cbfntaf6 ldlt ========= df k|fKt ePsf]n] ;f] lkm/fb
bfaLsf ;DaGwdf b]xfosf] a]xf]/fsf] k|ltpQ/kq lnO{ pkl:yt ePsf] 5'÷5f} .
!= afbLn] bfaL u/]sf ljifox¿sf ;DaGwdf d]/f]÷ xfd|f] ePsf] oyfy{ a]xf]/f
lgDg k|s/0fx¿df v'nfPsf] 5'÷5f}F .
-s_ ============
-v_ ============
-u_ ============
-3_ ============
-ª_ ============
@= lkm/fb bfaL k"0f{ ¿kdf jf cf+lzs ¿kdf :jLsf/ ub{5'÷ub{5f}F÷
ulb{g“÷ub}{gf} -lkm/fb bfaL cf+lzs ¿kdf :jLsf/ u/]sf] eP :jLsf/ u/]sf]
cfwf/ / sf/0f pNn]v ug]{_ .
(62)
#= lkm/fb btf{ ug]{ xsb}of ÷ xbDofb ÷ cbfntsf] If]qflwsf/ gePsf] lhls/
lnPsf] eP ;f]sf] cfwf/ / sf/0f M–
$= lkm/fb bfaL cg';f/ cbfntaf6 lg0f{o x'g' kg]{ xf] jf xf]OgM
%= sfg"g Joj;foL lgo'Qm u/]sf] eP ;f]sf] ljj/0fM
^= b]xfosf] b:t'/ o;};fy a'emfpg NofPsf] 5'÷5f}M
-s_ ===============afkt ?= ============
-v_ ===============afkt ?= ==============
&= k|df0fMo; ljifodf b]xfosf] k|df0f ;DaGwL sfuhftsf] k|ltlnlk ;+nUg
u/]sf] 5'÷5f}F.
-s_ ============
-v_ ============
-u_ ============
*= ;fIfLM–
-s_ ============
-v_ ============
-u_============-;fIfLx¿sf] k"/f gfd, pd]/ / 7]ufgf_
(= o;df n]lvPsf] a]xf]/f 7Ls ;f“rf] 5, em'§f 7x/] sfg"g adf]lhd ;x'“nf
a'emfp“nf .
==========================
k|ltpQ/kqjfnfsf] b:tvt /
;·l7t ;+:yf eP ;+:yfsf] 5fk
b|i6JoM ;·l7t ;+:yfsf] tkm{af6 k|ltpQ/kq lb“bf To:tf] ;+:yfsf] gfd tyf 7]ufgf
/ To:tf] ;+:yfsf] tkm{af6 k|ltpQ/kq lbg clwsf/ kfPsf] JolQmsf] gfd, y/ /
kb pNn]v ug{' kg]{5 .
(63)
cg';"rL–!(
-lgod %^ sf] pklgod -*_ ;“u ;DalGwt_
b|i6JoM d'2fdf u/]sf] aofgdf pNn]v u/]sf] a]xf]/fsf ;DaGwdf lh/x ug{ rfxg]
cleo'Qmn] lh/x ubf{ ;f]w]sf] k|Zg / ;xcleo'Qmn] lbPsf] hjfkm qmd
ldnfO{ n]Vg' kg]{5 .
(64)
cg';"rL–@)
-lgod ^$ sf] pklgod -$_ ;“u ;DalGwt_
(65)
cg';"rL–@!
-lgod ^$ sf] pklgod -%_ ;“u ;DalGwt_
(66)
cg';"rL–@@
-lgod ^& sf] pklgod -#_ ;“u ;DalGwt_
(67)
cg';"rL–@#
-lgod &% sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
k|ToyL{nfO{ lbg] ;"rgfsf] 9f“rf
================== cbfntaf6 hf/L ePsf] !% -kGw|_ lbg] ;"rgf
d'2f M ==============================
d'2f g+= ==================================
=================================================================================== k'g/fj]bs
jfbL÷k|ltjfbL
lj¿4
==================================================================================== k|ToyL{
jfbL÷k|ltjfbL
========================== lhNnf================================ ufp“kflnsf÷gu/kflnsf
j8f g+========== a:g]====================== sf] 5f]/f÷5f]/L÷>LdtL=======================
jif{=========sf]========================== sf gfp“df hf/L ePsf] ;"rgf.
cfh ;+jt\===========;fn==============dlxgf=========ut]========/f]h=========sf
lbg cbfntsf] 5fk / d]/f] b:tvtaf6 of] ;"rgf hf/L eof].
========================== ================================
-cbfntsf] 5fk_ cfb]z adf]lhd b:tvt
cg';"rL–@$
(68)
-lgod &% sf] pklgod -@_ ;“u ;DalGwt_
tfl/vdf ga;]sf] k'g/fj]bs jf k|ToyL{nfO{ lemsfpg] ;"rgfsf] 9f“rf
cfh ;+jt\============;fn==============dlxgf=========ut]========/f]h=========sf
lbg cbfntsf] 5fk / d]/f] b:tvtaf6 of] ;"rgf hf/L eof].
========================== ==========================
-cbfntsf] 5fk_ cfb]z adf]lhd b:tvt
(69)
cg';"rL–@%
-lgod &* sf] pklgod -#_ ;“u ;DalGwt_
hl/afgf, lauf] jf Ifltk"lt{sf] nut lstfasf] 9f“rf
========cbfnt
b08, hl/afgf, lauf] jf Ifltk"lt{sf] nut lstfa
पुनरावेदन तहबाट कायम लगत
मममत र बेहोरा
अदालतबाट
व्यक्तिको
कैफियत
लगतकोफववरि
मुद्दा नं .
क्र.सं .
मुद्दा
अदालतको नाम
िैसला गने अदालत
कैद जररवाना
िैसला मममत
िैसला मममत
बाबु/बाजे को नाम
लगत कट्टा
(स्थायी/अस्थायी)
िैसला मममत
फववरि
फववरि
अन्य रकम
नाम थर
असुल भएको
असुल भएको
क्षमतपूमति
उमेर
वतन
मबगो
लागेको
लागेको
बााँकी
बााँकी
k'g/fj]bgtxaf6 z'? km};nf ;b/ ePdf z'?af6 sfod ePsf] nutsf] ljj/0f dxndf ;f]xL a]xf]/f hgfpg' kg]{5 . z'? nut kl/jt{g x'g] u/L km};nf ePdf ;f] dxndf
kl/jlt{t nut pNn]v ug'{ kg]{5 .
(70)
cg';"rL–@^
-lgod *@ sf] pklgod -#_ ;“u ;DalGwt_
(71)
cg';"rL–@&
-lgod *# sf] pklgod -#_ ;“u ;DalGwt_
>L ………= sf] 5f]/f÷5f]/L÷klt÷kTgL ………= lhNnf ……= uf= kf=÷g= kf=
a8f g+ ……==a:g] jif{ === ===sf gfddf === ===lhNnf cbfntaf6 hf/L ePsf] kGw|
lbg] ;"rgf
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
………………… jfbL / …………= k|ltjfbL ePsf] ……… d'2fdf ………
cbfntsf] ldlt ………= sf] km};nf adf]lhd tkfOn] jfbL >L …………… nfO{
a'emfpg' kg]{ 7x/]sf] lauf]÷Ifltk"lt{÷ …===…/sd ?= ====== ga'emfpg' ePsf] /
pQm lauf]÷Ifltk"lt{÷/sd b]xfo adf]lhdsf] ;DklQaf6 e/fO{ kfp“ egL
===============n] lgj]bg lbPsf]n] tkfO{sf gfp“df of] ;"rgf hf/L u/L k7fOPsf] 5 .
of] ;"rgf tkfO{n] kfPsf] jf tkfO{sf] 3/ b}nf]df 6f“; ePsf] ldltn] af6fsf] Dofb
afx]s kGw| lbgleq ;f] /sd a'emfpg Nofpg' xf]nf . lauf] ga'emfO{ Dofb u'hf/L
a;]df km};nf cg';f/ cbfntn] pQm ;DklQ sfg"g adf]lhd lnnfd u/L
lgj]bsnfO{ lauf]÷Ifltk"lt{÷/sd e/fO lbg] a]xf]/f hfgsf/L u/fO{G5.
lauf] el/kfpg b]vfPsf] ;DklQsf] ljj/0f
…………………………==
……………………………==
clws[t
(72)
cg';"rL–@*
-lgod *$ sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -em_ ;“u ;DalGwt_
(73)
^= 8f“s lnnfd ;DaGwdf a'‰g'kg]{ eP o; cbfntsf] txl;n zfvfdf ;Dks{
/fVg' xf]nf.
&= 8f“s lnnfd x'g] ;DklQsf] ljj/0f M
l;=g+ hUufwgLsf]gfdy ufp“kflnsf j8f ls If]qkm 8f“s s}lkmo
= / ÷ g+ g+ n af]Ng'k t
gu/kflnsf g]{
Go'gtd
c°
ldlt
======================
clws[t
(74)
cg';"rL–@(
-lgod (! ;“u ;DalGwt_
qm=;+= d'2f /f]Ssf /f]Ssf ;DklQ hdfgt hdfgtsf] k|dfl0ft km's'jf s}lkmot
/ ldlt /fVg] wgLsf] lbPsf] c° ug]{ ePsf]df
d'2f / r= lgsfo gfd ;DklQsf] clwsf/Lsf] ;f]sf]
g+ g+= y/ ljj/0f b:tvt ljj/0f
(75)
cg';"rL–#)
-lgod (^ sf] pklgod -!_ ;“u ;DalGwt_
(76)