[go: up one dir, main page]

0% found this document useful (0 votes)
423 views16 pages

Nepalko Itihas

Uploaded by

nabinp2021
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
423 views16 pages

Nepalko Itihas

Uploaded by

nabinp2021
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 16

;+sns M ch'{g ;'abL

g]kfnsf] Oltxf; M k|flrgsfn , dWosfn tyf cfw'lgs g]kfnsf] Oltxf; M


 Oltsf; eg]sf] ; To TfYo ÷ ltyL ldlt o'Qm ljutdf 36]sf 36gfsf] cWoog ug{] ljwf xf] .
 Oltxf;sf lktf eg]/ x]/f]8f]6;nfO{ elgG5 .
 g]kfnsf] Oltxf;sf] k|f/De x]bf{ g]kfn Ps b'u{d kxf8L d'n's ePsf sf/0fn] ljb]zL cfs|d0faf6 d'Qm t/ ljb]zL z/0ffyL{x?sf nflu
e/kbf{] cf>o:yn ag]sf] lyof] .
 g]kfnsf] Oltxf;sf] cWofogsf] >f]tsf ?kdf k'/ftflTjs >f]tx? , ljb]zL ofqLx?sf] ofqf j0f{g , ;flxlTos >f]tx?,
uf]kfn/fhj+zfjnL - hol:ytL dNnn] tof/ kf/]sf _ /fO6 j+zfjnL, ss{k]l6«s j+zfjnL cfbL nfO{ lng] ul/G5 .
 Oltxf; lz/f]d0fL afa'/fd cfrfo{ - lj=;=@))* _ df 3f]if0ff ul/Psf] .
 g]kfnsf] Oltxf;sf] k|f/De b]lv (#^ ;Ddsf] ;do M k|flrgsfn – clGtd /fhf /f3jb]j
 (#^ b]lv !*@% c;f]h !# ;Ddsf] ;do M dWosfn
 !*@% b]lv xfnsf] ;do ;Dd M cfw'lgssfn elgG5 .
 lxGb'wd{ cg';f/ k|yd /fhf e'Qdfg x'g eg] , af}4wd{ cg';f/ k|yd /fhf wdf{s/ x'g .
 g] gfd u/]sf Clif uf]kfn j+zsf] ;+:yfkssf ?kdf lnOg] h;sf] gfdaf6 g]kfnsf] gfd /xg uPsf] ;d]t dflgG5 .
uf]kfnj+z , dlxifkfn j+z , / ls/ftj+z / ;f]dj+zsf] af/]df ;fdfGo hfgsf/L

;Gbe{ uf]kfnj+z dlxifkfn j+z – ls/ftj+z ;f]dj+z


cfle/j+z
k|yd /fhf e'Qmdfg j/l;+x onDa/ lgldif
clGtd /fhf oIfu'Kt e'jgl;+x u:tL efis/jdf{
zf;g sfn %@! aif{ !!! aif{ ss{k]l6«ssfg';f/ !!!* aif{
!^! uf]kfn/fh j+zfjnL
hDdf /fhf * /fhf # /fhf hol;+x ;d]t @( k':tfsf #@ /fhf % hgf
zf;gs]Gb| /fhwfgL dftflty{ dftflty{ uf]s0f{ @*cf} /fhf uf]bfj/L
k6'ssf] kfnf b]lv
z+vd'n ;/]sf
d'Vok]zf ufOkfng e}l;+kfng e]8fkfng ÷Jofkf/
l;dfgf b'lquf]rL - k' M b'wsf];L b'lquf]rL- k' Mb'wsf];L kM
kMlqz'nL pM uf];fOs'08 lqz'nL pM uf];fOs'08 bM
bM lrTnfË _ lrTnfË
hftL lgk xfË
sxfFaf6 cfPsf d]x]Ghf]bf/f] / x8KKff xl:tgfk'/

o; ;dosf cGo hfgsf/Lx?


 kz'kltsf] Hof]lt{lnË s'g sfndf pTklt ePsf] dflgG5 < uf]kfnj+zsf] kfnfdf
 lxGb'wd{cg';f/ e'Qmdfg klxnf] g]kfnsf /fhf x'g eg] af}4 wd{ c'g;f/ g]kfnsf k|yd /fhf sf] x'g< wdf{s/
 dlxifkfn j+zsf /fhfx? sf] sf] x'g < j/l;+x, hol;+x / e'jgl;+x
 ls/fFtsf] k|j]z g]kfndf sxFf af6 ePsf] dflgG5 < g]kfnsf] k"jL{ e' efuaf6
 ls/fFtsf] cy{ s] x'G5 < k'a{sf] dfG5]
 ls/fFtsf] cfudg sxfFaf6 ePsf] xf] < g]kfnsf] k'j{tkm{af6
 ls/fFtsf] d"nynf] sxfF lyof] < k'jL{ kxf8sf] tfdfsf]zL / b'wsf]zL lsgf/
 s'g ls/fFtL /fhsf] kfnfdf ls/fFt ?kwf/L lzj / ch{'gljr o'4 ePsf] dflgG5 < 5}6f} ls/fFtL/fhf x'dtL
 s'g ls/fFtL /fhfsf] kfnfdf uf}td a'4 g]kfn - sf7df8f}F _ cfPsf lyP < ;ftf} ls/fFtL/fhf lht]bf:tL
 onDa/sf] gfdaf6 kf6g zx/sf] gfd k|flrgsfndf on /flvPsf] xf] .
 s'g ls/fFtL /fhfsf] kfnfdf ;d|f6 c;f]s g]kfn cfPsf x'g < rf}wf}F ls/fFtL /fhf :y'+sf]
1|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
 /fO6 j+zfjnL cg';f/ dxfef/t o'4df kf08jsf] kIfdf n8\g] ls/fFtL /fhf sf] lyP < ;ftf} ls/fFtL/fhf lht]bf:tL
 uf}tda'4n] cfkm} g]kfndf slt lzio agfPsf lyP eGg] dflgG5 < !#%) hgf
 ;d|f6 c;f]s g]kfn cfpbf n'lDaLgLdf c;f]s :tDe agfPsf lyP , h;sf] hd{gLsf k'/ftTjljb 8f = ˆo'x//n] ;g\ !*(^ kQf
nufPsf , hxfF kfln efiff / a|fDxL lnkLsf] k|of]u ul/Psf] lyof] .
 ;d|f6 c;f]sn] cfˆgL 5f]/Lsf] ljjfx sf] ;uF ul/lbPsf lyP < b]jkfn;uF
 b]jkfn / rf?dtLn] pkTosfdf a;fPsf] ;x/sf] gfd s] xf] < b]jkf6g
 ls/fFtsfn kz'kfng, s[lif / Jofkf/ km:6fPsf] lyof] .
 ls/fFtsfndf ;dfhdf lxGb' / af}4 wdf{nDaLx?sf] af]nafnf lyof] .
 uf]bfj/Ldf !@ jif{ d]nf s;n] rnfPsf] dflgG5 < ;f]dj+zL /fhf lgldif
 ;f]dj+zLsf] zf;g kl5 ;'o{j+zLx?n] zf;g rnfPsf] dflgG5 .
lnR5jLsfn M

g]kfnsf] Oltxf;sf] :j0f{sfn eg]/ lrlgg] . g]kfnsf] Oltxf;df cfly{s,;fdflhs, ;f:s[lts wfld{s / /fhg}lts ?kdf ljsl;t x'g
yfn]sf], lgdf{0f sfo{ / a:t'snfdf pNn]lvs k|ult ePsf] / k|fdfl0fs k|df0f kfO{g] Oltxf;sf] sfnv08sf] ?kdf lnO{g] .
 k|yd lnR5jL /fhf sf] x'g < hob]j k|yd
 k|yd k|dfl0fs /fhf eg]/ s;nfO{ lrlgG5 < dfgb]j
 ;g\ bf];|f] ;tfAbLdf g]kfn cfPsf] , Golden Age of History ,
lnR5jLsfnsf /fhfx? M
hob]j k|yd M k|yd lnR5jL /fhf
dfgb]jeGbf !^ k':tf cuf8Lsf /fhf , lnR5jL j+zsf k|yd /fhf elgg] .
k|r08b]j M zflGt>Lsf] pkflw wf/0f u/]sf ,
kz'kltgfysf] dlGb/ :yfkgf ug{] /fhf
:joDe'sf] Hof]ltnfO{ 5f]kL ;f]dfyL r}To lgdf{0f ug{] /fhf
;'k'ik M lnR5jL /fhf , logn] g]kfndf j0f{ Joj:yfsf] z'?jft u/]sf - $ j0f{ !* hft _
xl/bQ M g]kfndf j}i0fj wd{sf] pTyfg ug{] /fhf , pkTofsfsf rf/ gf/fo0fsf] :yfkgf logn]g} u/]sf x'g .
a[ifb]j M :joDe' dxfr}To e§f/ssf] :yfkgf / rfjlxnsf] r}Tosf] lgdf{0f u/fPsf lyP .
z+s/b]j M l;+x h:t} k/fqmdL bfgL , cg'zf;glk|o, oz:jL /fhf dflgG5 .
dfgb]j M
 lj=;= %@! b]lv %^@ ;Dd zf;g sfn
 >L dfgfª\s / ef]lugL c+lst d'b|f - dfgfÍ _ sf] k|rng
 dfgu[xsf] lgdf{0f
 rfu'gf/fo0fsf] lgdf{0f , ltlyldtL o'Qm clen]v – rfu'sf] clen]v v8f u/]sf lj=;= %@!
 uf]s0f{df dfga a:tL a;fpg] /fhf
 gfu / af;'sLsf] k'hf ug{] rng rnfPsf .
 ;j{k|yd lznfn]vsf] :yfkgf ug{] /fhf .
j;Gtb]j M
lj=;= %^# b]lv %*( ;Dd zf;g ;~rfng , … :jl:t g]kfn]EoÚ eGg] pNn]v u/]sf , logsf] kfnfb]lv 4}wzf;g - b'O{hgfn] ;o'Qm
zf;g ug{] Joj:yf _ z'? ePsf] .
lzjb]j k|yd M lj=;= ^$& b]lv ^^! ;Dd zf;gsfn , lognfO{ lnR5ljs'ns]t' elgG5 .\
c+z'jdf{ M
 ^^@ b]lv lj=;= ^&* ;Dd !^ aif{ zf;g ;~rfng
 lzjb]j k|ydsf efGhf ÷- HjfO{ elgPsf] klg kfOG5 _
 u'Kt ;Dat rnfPsf
 dxf/fhlw/fh dxf;fdGt , dxf;fdGt , snxfledfgL , kz'kltkfbfg'u[lxt kblj wf/0f ug{]
 o'j/fhlw/fh 3f]if0f ug{] k|rng
 s}nfzs'6 ejgsf] lgdf{0f
2|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
 afnssf] ;fngfn sf6\g] k|rng rnfPsf .
 kz'kltnfO{ /fli6«o b]jtfsf] dfGotf lbPsf .
 anDa'df dfgjj:tL j;fPsf , a'ª\dtLdf lznfn]v :yfkgf u/]sf]
 j}>j0f d'b|fsf] k|rng u/fPsf , af]lw;Tjsf] cjtf/ dflgg] lnR5jL /fhf
 s}nfzs'6 ejgsf] lgdf{0f - b]jkf6g , kz'ktL glhs} agfPsf _ ,zAbljBfsf] /rgf
pbob]j M
 lzjb]j k|ydsf 5f]/f , c+z'jdf{sf] d[To'kl5 /fhf ePsf . lj=;= ^&* b]lv ^*! ;Dd zf;g u/]sf lognfO{ logs} efO{
w|'jb]jn] lhi0f'u'Kt ;uF ldn]/ kbRo'Q u/fPsf .
w|'jb]j / lhi0f'u'Ktsf] zf;gsfn M
 ljb|f]x ul/ cfˆg} bfO{ pbob]j ;QfRo't u/fO{ /fhf ePsf w|'jb]j x'g t/ /fHo;~rfngdf pbob]j eGbf lhi0f'u'Ktsf] k|efj
jl9 ePsf] kfOG5 .
g/]Gb|b]j M
 dxf/fhlw/fh k/de§f/s sf] kbjL lnPsf
 eb|flwjf;sf] lgdf{0f , /ftf] dl5Gb|gfy hfqfsf] z'?jft
 ‰ofndf a'§f /fVg] k|rng
 cf;gdf l;+xsf] cfs[tL agfPsf , l;xf+;g
 4}wzf;gsf] cGTo cGTo u/]sf
 k0f / k'/f0f gfds d'b|fsf] k|rng
 lnR5ljsfnsf k'0f{rGb| elgg]
lzjb]j ltt[o M
u'0fsfdb]j M
 sflGtk'/ zx/sf] lgdf{0f ug{ ! nfv d'b|f vr{ u/]sf, !* xhf/ 3/ agfO{ cfw'lgs sf7df8f}Fsf] lgdf{0f u/]sf .
nIdLsfdb]j ;d]t elgg]
 s'df/Lsf] k'hf ug{] rng rnfPsf .
 kz'kltdf ;'gsf] 5fgf] nufPsf . OGb|hfqfsf] k|f/De u/]sf]
 s[i0f hfqf , >[ª\e]/L hfqf , nfv] hfqf , lxn]hfqf
lnR5jLsflng ljleGg k|zf;lso kbflwsf/Lx?
dxf;j{b08gfos k|wfgGofoflwz ;j+b08gfos Gofoflwz
dxfjnfWoIf k|wfg;]gfklt anfWoIf ;]gfktL
e6gfos ;]gfWoIf cdfTo dGqL:t/sf] clwsf/L
o'j/fh eflj /fhf k|;fbflws[t sfof{no k|d'v
k|wfg u|fd k|zf;s e6 l;kfxL
;fdGt k|zf;s uf}lNds ;]gfgfos
dxfk|ltxf/ /fhul4;DalGw sfd ug{] e§f/s /fhfsf] lghL ;lrj
b'ts zfxL 3f]if0ff ug{] JoflQm lk7fWoIf /fhu2L lgl/If0f ug{] d'Vo AoflQmq
;fy{ Jofkf/L ;fy{afx Jofkf/Lsf] gfOs]
rf/ef6 ufpFufFp uP/ s/ ;+sng kf}/ s]Gb|df a:g] hgtf
ug{] JoflQm
hfgkb ufFpdf –k|b]zdf a:g] hgtf ljifoktL lhNnf k|d'v
lnR5ljsflng s]lx k|zf;lgs lgsfox?
 s'y]/ clws/0f M /fhZj ;+sng, hUuf vl/b ljlqm tyf e'ld;DalGw d'2f x]g{] c8\8f
 dfKrf]s M ljjfx , kf/kfr's] tyf ;DkQL;DalGw d2f x]g{] c8\8f
 lnªjn M oftfoft, s'nf] / vfg]kfgL;DalGw sfd ug{] c8\8f
 z'NnL M k~rck/fw - rf]/L , hf/L , xTof , /fhb|f]x / ck/fwdf / ck/fwdf ;3fpg] _ ;DalGw d2f x]g{] c8\8f
 cGt/f;g M Goflos lg0f{o lbgsf nflu /fhf;lxtsf] ;ef jf Ohnf;
 k/df;g M k~rvt;DalGw d'2f x]g{] c8\8f
3|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
 ahf/ c8\8f M eG;f/ ;DalGw sfo{ ug{] c8\8f
 kf~rfnL M ufpFsf] d'2fdfldnf / ljsf; lgdf{0f sfo{ ug{] lgsfo
lnR5ljsflng s/x? M
ef]us/ kz'kfngdf nufOg] s/ dNno'4 / uf]o'4 s/ dgf]/~hgdf nufOg] s/
s/ jfl0fHodf nufOg] s/ t}ns/ t]ndf nufOg] s/
;'s/s/ ;'Fu'/df nufOg] s/ efus/ s[lif pTkfbgdf nufOg]s/
cfk0fs/ k;ndf nufOg] s/ r}ns/ sk8fdf nufOg] s/
l;+s/ kmlg{r/df nufOg] s/ dNn s/ e};L+df nufOg] s/
ljleGg 7fFpdf al:t j;fpg] /fhfx?
sflGtk'/ u'0fsfdb]j sLlt{k'/ lzjb]j k|yd
nlntk'/ j/b]j eQmk'/ cfgGbb]j
uf]s0f{ dfgb]j anDa' c+z'jdf{
yfgsf]6 lzjb]j l4lto xf8LufFp anb]j
a'9flgns07 hob]j l4lto
lnR5ljsflng k~rck/fw s] s] x'g
rf]/L xTof k/:qLx/0f /fhb|f]x / ck/fwdf ;3fpg]

lnR5ljsflng b08 Joj:yf


jfsb08 M xKsfpg] lwsb08 M a]OHft ug{] wg b08 M cfly{s hl/jfgf
jwb08 M cu+5]bg ;j{Zjx/0f M
lnR5jLsflng ef}uf]lns ljefhg
u|fd M ;fgf] ufFp tn M 7'nf] ufFp b|u M Jofkfl/s s]Gb| ljifo M lhNnf
ljleGg 7fFp ÷j+zsf klxnf clGtd /fhf
:yfg ÷j+z k|yd /fhf clGtd /fhf
g]kfn pkTosfsf wdf{s/
lslt{k'/ ;bflzj dNn wgjGt
uf]/vfsf b|Jo zfx – o;f]a|x zfxsf 5f]/f k[lYjgf/fo0f zfx
ndh'Ë o;f]a|x zfx- s'nd08g zfxsf 5f]/f _ jL/db{g zfx
g'jfsf]6 efis/jdf{
dsjfgk'/ lbujGwg ;]g
tgx' e[uL ;]g x/s'df/ bQ ;]g
;]gj+z ?b| ;]g
lnR5jL hob]j k|yd hosfdb]d
;f]d j+z lgldif efis/jdf{
zfxj+z s'nd08g vfg 1fg]Gb| lj/ ljqmd zfxb]j
dNNfj+z cl/b]j dNn oIfdNn – pkTofsf ljefhg x'g' k'j{
sflGtk'/ /Tg dNn hok|sfz dNn
eQmk'/ /fodNn /0flhtdNn
kf6g /0f dNn t]hl;+x dNn
7s'/Lj+z efis/b]j z+s/b]j
s0ff{6j+z gfGob]j xl/l;+xb]j
;'o{j+z e'ldadf{ ljhosfdb]j
Plss[t g]kfnsf k[lYjgf/fo0f zfx 1fg]Gb| zfx
rf}b08L hut;]g s0f{ ;]g
kfNkf k[lYjkfn ;]g
kj{t s[lt+jd dNn
8f]6L lbkzfx
h'Dnfsf anL ;'o{dfg zfx

4|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
lnR5ljsflng cGo s]xL hfgsf/Lx?
 c+z'jdf{sf] af/]df s'g k|l;4 lrlgof n] j0f{g u/]sf 5g\ < x'ofª ;fª
 e[sl6n] ltAat hfbf cfkm';u} nu]sf af}4 leIf' sf] xf] < lznd~h'
 c+z'jdf{ n] jgfPsf] ljxf/ s'g xf] < /fhljxf/
 e[s'6LnfO{ ltAatdf xl/ttf/f elgGYof] , h;sf] ljjfx ;|f]ªrf]ªuDkf] ;Fu ljjfx ul/Psf] lyof] .
 e[s'6L nfO{ ltAatL efifdf l9r'ª elgGYof] eg] afNosfndf v's'gL elgGYof] .
 dfgfÍ s'g wft'af6 agfOPsf] lyof] < tfdf
 g]kfnsf] k|yd /fhb/jf/ eg]/ s] nfO a'lemG5 < dfgu[x
 u'0fsfdb]jn] :yfkgf u/]sf] d'lt{ s'g xf] < pdfdx]Zj/
 lnR5jLx?n] sxfFsf] o'4sf] ls/ftLx?nfO{ k/flht ul/ zf;g z'? u/]sf x'g < Rof;nsf] o'4df *)) ls/ftL df/]sf
 s}nfzs'6 ejgsf] dlxdf sxfFsf] lznfn]vdf ul/Psf] 5 < ;fFufsf] lznfn]v
 lnR5jLsflng k|rngdf /x]sf] k0f / k'/f0fdf ! k'/f0f a/fa/ slt k0f x'GYof] < !^ k0f
 lnR5jLsfnsf] /fhsLo efiff s] xf] < ;+:s[t
 lnR5jLsfndf lqs/ eGGffn] s'g s'g s/nfO{ a'lemG5 < efu, ef]u / s/
 g]kfnsf] ;a}eGbf k'/fgf] dlGb/ :joDe'gfy nfO{ dflgG5 eg] Kofuf]8f z}nLsf] k'/fgf] dlGb/ rfu'gf/fo0f dlGb/ xf] .
 lnR5ljsfndf wft'sf] d'lt{ - wft'sf] pBf]u _ agfpg] 7fFpnfO{ s] elgGYof] < tfd|s'6zfnf
 lnR5ljsfndf zx/df a:g] hgtfnfO{ kf}/ elgGYof] eg] ufFpdf a:g] hgtfnfO{ hfgkb elgGYof] .
 lnR5ljsfndf lzIff ;DalGw klg sfd ug]{ ;+:yfnfO{ s] elgGYof] < cu|xf/

dNnsfn ÷dWosfn

 g]kfndf dNnx?sf] k|j]z sxfFaf6 ePsf] dflgG5 < u08sL If]qdf cfPsf ef/tsf] s'lzgu/ af6
 k|yd dNn/fhf sf] x'g < cl/b]j dNn
 cl/b]jdNn kl5 sf] /fhf ePsf] lyP < ceo dNn
 kz'kltdf dxf:gfg u/fpg] / e'sDkdf kl/ dg{] /fhf sf] x'g < ceo dNn
dNnsfnsf s]xL /fhfx?sf] af/]df ;fdfGo hfgsf/L M
hol:ylt dNn M
 /fhNnb]jL ;Fu ljjfx ul/ /fhf ePsf x'g , logL sgf{6 j+zsf lyP . – 8f]nhL k|yf cg';f/ ljjfx u/]sf x'g .
 /fhNnb]jL k|yd gfojL rnfpg] /fgL b]jnb]ljsL 5f]/L x'g , - /fhu2Ldf a:g] k|yd dlxnf gfosb]lj x'g _
 ;j{k|yd Joj;flos lzIffsf] z'?jft ug{] /fhf
 hUufwlgnfO{ tlN;ª / hUuf sdfpg]nfO{ df]xL eGg] rng rnfPsf .
 a|fDx0fnfO{ k~ruf}8 / k~rb|lj8df ljefhg u/]sf
 ljjfxkl5 dlxnfsf] y/ k'?ifsf] y/df abNg] rng rnfPsf
 hUufhldgsf] gfkhfFr ug{] tyf hUuf hldg lwtf] /fv]/ C0f lng] rng rnfPsf .
 dfgj Gofozf:qsf n]vs
 ck/fwLnfO{ clly{s b08 lbg] rng rnfPsf .
 hojfu]Zj/Lsf] dlGb/ / kz'klt5]pdf nj / s'zsf] dlGb/ agfPsf .
 ;dfh ;'wf/s /fhf , $ hft- a|fDx0f, If]qL a}Zo / z'b| _#^ j0f{ sf] rng rnfPsf . a0f{ cg';f/sf sfo{ ljefhg u/]sf .
 nlntk'/df s'De]:j/ dlGb/ agfPsf
oIf dNn M
 pkTofsfsf] /fHo ljefhg u/L cfˆgf 5f]/fx?nfO{ afF8\g] /fhf .
 g]kfn d08n]Zj/sf] pkflw wf/0f u/]sf
 kz'kltdf e§ k'hf/L /fVg] rng rnfPsf , eQmk'/sf] bQfq]ossf] dlGb/ lgdf{0f u/]sf .
 ;lxtf kf7 gfds x:tlnlvt u|Gysf /rgfsf/ sf] x'g .
5|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
dx]Gb| dNn M
 rfFbLsf] df]x/ rngdf Nofpg] , k|hf dbf{ 5fs 5f]8\g] /fhf , k|hfsf] w'/Laf6 w'jfF glg:s];Dd ef]hg u|x0f gug{] /fhf
 tn]h' ejfgLsf] dlGb/ agfPsf , - h'g dlGb/ /fd gjdLsf lbg ;j{;fwf/0fsf nflu vf]lnG5 _
 :j]t ljgfos hfqfsf] rng rnfPsf .
 ljb]zaf6 tflnd k|fKt hgzlQm lemsfO{ g]kfndf pBf]usf] ljsf; u/fpg] k|of; u/]sf .
l;l4g/l;+x dNn M
 @! uh'/ ePsf] kf6gsf] s[i0f dlGb/ agfPsf .
 uf]/vfsf /fhf /fdzfx ;uF Jofkfl/s ;DaGw sfod u/]sf .
 sflt{s gfr , g/l;+x g[Tosf] rng rnfPsf .
 /fhsfh 5f]/f >Llgjf; dNnnfO{ 5f]8L wd{sd{df nfu]sf .
 rGb|fo0f a|t a;L udL{df k~rfUgL tfKg] / hf8f]df lr;f] 9'Ëfdf a;L tk:of ug{] /fhf .
k|tfk dNn
 !% efiffsf uftf , gfdsf] cl3 sljGb| n]Vg] /fhf .
 /fgLkf]v/Lsf] lgdf{0f ug{] /fhf , tflGqs zlQm4f/f sfn e}/jnfO{ x;fpg] /fhf .
 a'9flgns07sf] kfgL xg'dfg9f]sf ;Dd Nofpg] /fhf , logs} kfnfaf6 /fhfx?n] a'9flgns07sf] bz{g ug{ 5f8]sf x'g .
 xg'dfg9f]sfsf] b/af/leq ;'Gb/L rf]s , gf;nrf]s , g/l;+xrf]s , sfnLrf]s agfpg] /fhf.
 xg'dfg 9f]sfsf] d'lt{ , sfn e}/jsf] :yfkgf , /fgLkf]v/Lljrsf] hn]Zj/ dxfb]jsf] dlGb/ , kz'kltsf] sf]l6lnË, blIf0fsfnLsf] dlGb/
lgdf{0f u/]sf .
 b'/ljgsf] k|of]u ug{] /fhf . d'b|fdf /fgLsf] gfd pNn]v ug{] k|yd dNn /fhf .
 xl/l;l4sf] gfr x]bf{x]b{} dg{] /fhf .
nIdL g/l;+x dNn
 sfi7d08ksf] lgdf{0f ug{ nufPsf , lj;]t gfd u/]sf JoflQm4f/f Pp6} ;fnsf] ?vaf6 lgdf{0f ul/Psf] lyof] .
 sfhL led dNnsf] xTof ug{ nufpg] , h;sf] sf/0fn] kZrtfkdf kfun ePsf , af}nfxf /fhf ;d]t elgg] /fhf .
hok|sfz dNn M
 sflGtk'/sf clGtd dNn /fhf , k[lYjgf/fo0f ;Fu 5ftf / h'Qf dfUg] /fhf .
 ljZjsf] ;a}eGbf ;fgf] d'b|f hfef lgsfnL lugLh a's ckm /]s{8df gfd btf{ ul/Psf /fhf .
 afnfh'sf @! wf/fsf] lgdf{0f ug{] /fhf ,OGb|hfqfdf s'df/Lsf] /y 3'dfpg] rng rnfPsf /fhf .
 :j0f{ d'b|f / c;kmL{ k|of]udf Nofpg] /fhf , lognfO{ ;xof]u ug{ sKtfg lsgng g]kfn cfPsf .
of]ug/]Gb| dNn M
 ha;Dd d]/f] ;flnsdfly /x]sf] r/f p8]/ hfGg ta;Dd dnfO{ hLljt g} ;Demg" eGg] /fhf , xfn;Dd lhljt dflgg] /fhf
 logsf] d[To'df #! hgf /fggL ;tL uPsf lyP . lognfO{ tdfv'df ljif ldnfO{ if8\oGqk'j{s dfl/g] /fhf x'g .
 ;}lgs axfb'/L b]vfpg]nfO{ r'8fd0fL kbs lbg] /fhf .
e'kltGb| dNn
 eQmk'/sf] b/jf/ cuf8L cfˆgf] ;flns agfpg] /fhf .
 eQmk'/sf] %% ‰ofn] b/jf/ , GofKtf]nsf] dlGb/ , e}/jsf] dlGb/ agfpg] /fhf .
 logn] piffx/0f / h}dgL ef/t gfds gf6s n]v]sf lyP .
cgGt dNn
 logsf] kfnfdf s0ff{nL k|b]zsf v; /fhf lhtf/L dNnn] g]kfn pkTofsfdfly cfqmd0f u/L pkTofsfsf ufFpdf cfuf] nufO{lbPsf .
 cgGt dNnn] !@))) 3/ / Ps b/jf/ lgdf{0f ug"{sf ;fy} ag]kf , kgf}tL , gfnf, w'lnv]n, ;fFuf cfbL zx/sf] lgdf{0f u/]
dNn /fhfx?sf] ktg x'gsf sf/0fx?
 pkTosfsf /fHo ljefhg / sdhf]/ cfly{s cj:yf .
 cfly{s gfsfalGb / sdhf]/ a}b]lzs ;DaGw .
 dNn /fhfx?sf] clN5 / ljnf;L lhjg z}nL .
 pkTosfsf ltg /fhfx? larsf] dgd'6fj / kf6gsf 5 k|wfgx?sf] HofhtL

6|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
 k[YjLgf/fo0f zfxsf] s'6gLlt / pgsf] b'/blz{tf
dNnsfnsf cGo s]xL ;fdfGo hfgsf/Lx? M

 kf6gsf ^ k|wfg4f/f b'j} cfFvf lemlsPsf /fhf sf] x'g< /fHok|sfz dNn
 dNnsfndf ;}lgsnfO{ s] elgGYof] < pd/fj
 dxfdf/Ldf k/]/ dg{] /fhf sf] x'g < efis/ dNn
 g]kfndf d';ndfgx?sf] k|j]z s;sf] kfnfdf ePsf] lyof] < /Tg dNn
 sfi7d08knfO{ csf]{ s] gfdn] lrlgG5 < d?;Qn
 k/:qL;Fu cg'lrt ;DaGw sfod u/]sf] cf/f]kdf tn]h' dlGb/df sfl6g] /fhf sf] x'g < ljZjlht dNn
 dNnsfndf xg'dfg 9f]sfsf] gfd s] lyof] < u'tkf}F
 l;d|guf}9df cfqmd0f ug{] lbNnLsf ;'Ntfg sf] lyP < uof;'l4g t'uns
 v; /fHosf ;+:yfks sf] x'g < gfu/fh
 ‰ofndf /+lug l;;f /fVg] rng rnfpg] /fhf sf] x'g < /0fhLt dNn
 z/0fdf d/0f x'g' x'b}g eGg] /fhf sf] x'g < /0fhLt dNn
 zflGt ;'/Iffsf nflu agfOPsf] lsNnfnfO{ dNnsfndf s] elgGYof] < sjf7
 /flgkf]v/Lsf] lgdf{0f slxn] eof] < lj=;= !&@& - lji0f'lty{ k'/fgf] gfd_
 kf6gsf] s[i0fdlGb/sf] lgdf{0f slxn] eof] < lj=;= !^(#
 tn]h' ejfgL k|zGg eO{ s'g /fhf;Fu cfO{ kf;f v]n]sL lyOg elgG5 < huHof]tL dNn
 s0f{nLsf v; /fHosf ;+:yfks sf] x'g gfu/fh n] lj=;=!@^)
 ceo dNnsf] kfnfb]lv v; /fHo ljefhg eO{ afO;] /fHosf] ;'?jft ePsf] xf] . !$ cf} ;tfAbL
 rf}lj;] /fHo !^ cf} ;tfJbLdf ag]sf] xf] .
 v; /fHosf] b'Oj6f /fhwfgL lyP lztsflng b}n]vsf] b'Nn' / u[idsflng h'Dnfsf] l;+hf x'g .
 kz'kltgfydf s;sf] s] of]ubfg <
dlGb/ agfpg] k|r08b]j dxf:gfg sf] rng rnfpg] ceo dNn
/fhdfGotf lbg] c+z'jdf{ ;'gsf] 5fgf r9fpg] lzj b]j
:j0f{do agfpg] efis/ adf{ e§ k'hf/L /fVg] oIfdNn
at{dfgsf] d'lt{ agfpg] hol;+xb]a b]jnx? agfpg] ;'k'ik
kz'ktLsf] a;fxf agfpg] huth+u k~rfd[tn] :gfg u/fpg] k[YjLgf/fo0f zfx

 s'g d'b|f s;n] rnfP <


dfgb]j dfgfÍ k0f / k'/f0f g/]Gb| b]j
;'gsf] c;kmL{ /0fjxfb'/ zfx ljrdf Kjfn ePsf] k[YjL ljqmd zfx
rf/s'g] d'b|f k|tfk dNn u'0ffÍ u'0fsfdb]j
5fnfsf] d'b|f l;l4g/l;+x dNn df]x/ - dx]Gb|dNnL _ dlxGb| dNn
tfdfsf] d'b|f /Tg dNn hfjf -= ;fgf] d'b|f_ ho k|sf; dNn
uf};'sL lzjb]j t[lto df]lnd/ gf]6 >L % 1fg]Gb|
sfuhL d'b|f >L % lqe'jgsf] kfnfdf h'4zdz]/n]

dNnsflng k|zf;lgs kbx? M s] nfO{ s] elgGYof] .


rf}tf/f k|wfgdlGq cdfTo dGqL
dxfkfq :yflgo zf;sq k/dfg ef/bf/
k|hfk~r ufFp / gu/sf zf;s lhDjfn k|zf;sLo sd{rf/L
d'lvof ufpF:t/sf k|zf;s e08f/ul/s 9's'6L x]g{]
clwsf/L k|zf;g x]g{] ;fdGt k|zf;s

7|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
hf]zL Hof]ltif , kl08t sfhL ef/bf/
pd/fj ;}lgs rf}sL jf u9Lsf k|d'v sf]§gfos lsNnf /Ifs
JoflQm
5l/bf/ bf}8fxf 6f]nLsf] cWoIf v/bf/ b]ze/ e|d0f ul/ Gofo lbg]
ysfnL k~rx?sf] k|d'v /fhf]kfWofo /fhu'?

dNnsflng k|zf;lgs lgsfo M s] n] s] sfd ub{Yof] .

9Nkf s'nf] gx/ cflbsf] /]vb]v ug{] c8\8f Gofosf] ;|f]t /fhf- wd{zf:q, Gofozf:qsf cfwf/df_
Goflos c;dfgtf Pp6} ck/fwdf 7'nf] hftLnfO{ sd / ulDe/ ck/fw rf]/L k/:qLx/0f, /fhb|f]x, uf]xTof, afnxTof
;fgf] hftLnfO{ al9 ;hfo , :qLxTof, lkt[xTof, u'?xTof
bf}jf/Ls :yflgo ?kdf l5gf]kmfgf] ug{ k~r;d'Rro ;fgfltgf em} emu8f x]g{] :yfgLo
g;lsPsf d'2f /fhf ;dIfk'¥ofpg] a'9fkfsfx?sf] ;d'x

s;n] s] agfP

dfgu[x , rfFu'gf/fo0fsf] dfgb]j s}nfzs'6 ejg c+z'jdf{


dlGb/
eb|flwjf; g/]Gb|b]j huftLk'/ b/jf/ xl/ zfx
l;+xb/jf/ rGb|zD;]/ gf/fo0flx6L b/jf/ aL/ zd;]/
aa/dxn rGb|zdz]/ - 5f]/f jj/zD;]/sf g'jfsf]6sf] ;fttn] b/af/ k[YjLgf/fo0f zfx
nflu
a;Gtk'/sf] gf}tn] b/jf/ , k[YjLgf/fof0f zfx huGgfy dlGb/ /0faxfb'/ zfx
ltnuf+ 3/
306f3/ / lj/c:ktfn aL/zd;]/ afnfh'sf] @! wf/f hok|sfz dNn
afnfh'sf] @@ cf} wf/f /0faxfb'/ zfx tn]h' ejfgLsf] dlGb/ dx]Gb| dNn
kz'kltgfysf] dlGb/ k|r08b]j kz'ktLnfO{ :j0f{do agfpg] efis/ adf{
kz'ktLsf] a;fxf huthË kfNkfsf] /fgLdxn v8\uaxfb'/
blIf0fsfnL k|tfk dNn xg'dfg 9f]sfsf] ;'gsf] 9f]sf lujf{0fo'4 lj/ ljqmd zfx

s;n] s] rng rnfP

wf]jLsf] xftaf6 kfgL rnfpg] nIdLg/l;+x dNn gjb'uf{ gfr , dxfnIdL gfr ;'j0f{ dNn
ufO{hfqf rf/s'g] d'b|f , ;]tf] k|tfk dNn uf]bfj/Lsf] !@ aif{] d]nf lgldif
dlR5Gb|gfy
rfFbtf]8f / aUuL r8\g] eLd;]g yfkf ci6dft[sf gfFr >Llgjf; dNn
5fnfsf] d'b|f l;l4gl;+x dNn d'b|fsf] rng gfu / afz'sL k'hf dfgb]j
dfgfkfyLsf] rng /fdzfx lj:s]6 hfqf huHof]tL dNn
ljtf{ lbg] aL/zD;]/ ;'sL lzjb]j t[tLo
afnssf] ;fngfn sf6\g] c+z'jdf{ /ftf] dlR5Gb|gfy g/]Gb|b]j
OGb|hfqf , lxn]hfqf , nfv]gfFr , u'0fsfdb]j s[i0f hfqf, >ªe]/L hfqf , s'df/L agfO{ u'0fsfdb]j`
k'hf
k]G;g, sf]6{ lkm , vfd h'4 zD;]/ zlgaf/ ljbf lbg] ledzD;]/
sfof{no ;do !) M % ug{] b]j zD;]/ OGb|hfqfdf s'df/Lsf] /y 3'dfpg] hok|sfz dNn

8|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
3f]8]hfqf hok|sfz dNn u'Kt ;+jt c+z'jdf{

g]kfnsf] Oltxf;df s;nfO{ s] eg]/ lrlgG5 M

Pl;ofsf tf/f uf}td a'4 lzl/Wjh /fhf hgs


/fi6«lgdf{tf k[YjLgf/fo0f zfx /fhlif{ dxf/fh >L # h'4 zdz]/
o'un] dfu]sf] g]tf h+uaxfb'/ /f0ff :s'nsf lktf kb\dzdz]/
/fi6«lktf >L % lqe'jg dflxnf ldlgi6/ adaxfb'/ /f0ff
lkm:6] dxf/fh rGb| zdz]/ cof]Uo /fhf` >L % /fh]Gb|
:JffdL dxf/fh /0faxfb'/ zfx d08n]Zj/ oIf dNn
g]kfn]Zj/ >L lgjf; dNn l;dl;d] /fhf lzjl;+x dNn
/fhdftf /fh]Gb|nIdL snfaxfb'/ dfwj/l;+x yfkf
wgs'6] /fhf b]j zdz]/ ?Gr] dxf/fh >L # kb\dzdz]/
uGwj{ ljBfkf/+ut hutk|sfz dNn /fhfsf k~r sLlt{lgwL lji6
nf}x k'?if u0f]zdfg l;+x hgg]tf dbg s'df/ e08f/L
lhpFbf] zlxb 6+s k|;fb cfrfo{ sljGb| k|tfk dNn
ljBfkf/+ut , ;'dtL lhtfldq dNn ;+s6sf k~r ;'o{ axfb'/ yfkf
cefuL /fhf hok|sfz dNn ljdfg kl08t cRo'tfgGb

g]kfn Plss/0f k'j{ g]kfndf sfod /x]sf /fHox? M


tTsflng g]kfnsf /fHox? M
pkTosfsf /fHo M sflGtk'/ - sf7df8f}F _ , kf6g - nlntk'/ _ , / efbufFp - eQmk'/ _
k'j{sf ;]g /fHo - t/fO{sf /fHo _
dsjfgk'/ - kfNkf 6'lqmP/ ag]sf] _, ljhok'/ - dsjfgk'/ 6'lqmP/ ag]sf] _ , rf}b08L - ljhok'/ 6'lqmP/ _
afO;] /fHo
hab8,M - hfh/sf]6, h'Dnf,hxf/L , ladsf]6 , lanf;k'/ , aemfª, afh'/f , af]u6fg , bfª , b}n]v , bgf{ , 8f]6L , 8'Nn' _
uh'n, ;Nofg, ;lGg ,?s'd, /f;sf]6, yn/f, v'd|L ,c5fd / dfNn]6f

rf}lj;] /fHo M
unsf]6 , eL/sf]6 , ux|f}sf]6 , d'l;sf]6 , ;tx'Fsf]6 , g'jfsf]6 , w'sf{]6 , c3f{ , vfFrL , tgx'F , sf:sL , :ofª\hf, u'NdL , kfNkf ,
ndh'Ë, uf]/vf, kj{t , k}o'F , d':tfª , Ko'7fg , O:df , 9f]/ , l/l;ª, / pbok'/ .
g]kfnsf] cfw'lgs Oltxf; / g]kfngsf] Plss/0f
k[YjLgf/fo0f zfxn] sflGtk'/sf] ljho k|fKt ul/ sf7df8f} s]Gb| agfO{ g]kfnsf] zf;g ug{ yfn]sf] ;do - !*@% _b]lv xfn;Ddsf]
;donfO{ g]kfnsf] cfw'lgs Oltxf;sf] sfnv08sf ?kdf lnO{G5 .
g]kfnsf] Plss/0f k'j{sf zfxj+zLo /fhfx? M bk'5/ 8s? , k[YjL g k[YjL

 b|Jo zfx !^!^ efb| @% df uf]/vfsf /fhf ePsf


 k'/Gb/ zfx
 5q zfx
 /fd zfx
 8Da/ zfx
 s[i0f zfx
 ?b| zfx

9|Page
;+sns M ch'{g ;'abL
 k[YjLklt zfx
 g/e'kfn zfx
 k[YjL gf/fo0f zfx - logLx?nfO{ qmd};uF ofb ug{] _

k[YjLgf/fo0f zfx / logn] u/]sf sfo{x? M


 hGd !&&( kf}if @& df uf]/vfdf dftf sf}zNofjtL / lktf gf/e'kfn zfx af6 ePsf] xf] .
 klxnf] ljjfx dsjfgk'/sf /fhf x]ds0f{ ;]gsL 5f]/L / bf];|f] cledfgl;+xsL 5f]/L – g/]Gb|nIdL ;uF ePsf] xf] .
 lj=;= !&(( df /fhf ePsf logn] eQmk'/sf /fhf /0flht dNnsf 5f]/f jL/g/l;+x dNn;uF ldt nufPsf lyP .
 k[YjLgf/fo0f zfxn] g'jfsf]6df klxnf] cfqmd0f lj; !*)) df u/] eg] lj=;= !*)! sf] bf];|f] cfqmd0fdf dfq ;kmn eP .
 logn] lj=;= !*!( efb| ( ut] dsjfgk'/ dfly ljho k|fKt u/] .
 logn] lj=;= !*!$ df sfn' kf08]sf] g]t[Tjdf lslt{k'/ cfqmd0f ug{ kmf}h k7fP t/ of] o'4df sfn' kf08] dfl/P .
 lj=;= !*@! df z'/k|tfk ;fxsf] g]t[Tjsf] kmf}h klg lslt{k'/df k/flht eof] , z'/k|tfk zfxsf] b'a} cfFvf km'6 \of] / w]/} ;}lgs dfl/P
 !*@@ r}q # ut] /ftL slj wgjGtsf] ;xof]udf uf]/vfnL ;]gf lslt{k'/ k|j]z ul/ lslt{k'/dfly ljho k|fKt u/] . - slj wgjGtsf
5f]/fnfO{ ckx/0f ul/ lslt{k'/sf] d'n k|j]z 4f/ vf]Ng afWo agfOPsf] lyof] ._
 k[YjLgf/fo0f zfxn] lj=;= !*@% c;f]h !# ut] sflGtk'/ dfly ljho k|fKt u/] ,
 o;}ul/ lj=;= !*@% c;f]h @! ut] kf6gn] k[YjLgf/f0f zfx;Fu cfTd;dk{0f u¥of] .
 logn] efbufFpdfly cfqmd0f ul/ lj=;= !*@^ sflt{s @* b}lv d+l;/ ! ut] ljho k|fKt u/]sf x'g .
 vfguL k|yfsf] - ;}lgsnfO{ hUuf / cfly{s ;xfotf lng] k|yf _ sf] Joj:yf .
 /fhsLo 5fk - nfndf]x/sf] _ k|of]u .
 logsf] d[To' lj=;= !*#! df3 ! ut] ePsf] xf] .
 k[YjLgf/fo0f zfxn] lj=;= !*#! df g'jfsf]6sf] z]/f b/jf/df jl; cfˆgf ef/bf/x?nfO{ lbJof]kb]z lbPsf lyP .
 g]kfn rf/ hft 5lQ; j0f{sf] ;femf km'njf/L xf] .
 k|hf jlnof eof b/jf/ alnof x'G5 .
 7s'/L hftLnfO{ l87\7f lbg', du/ hfltnfO{ ljrf/L lbg' .
 cfˆgf] b]zsf] hl8a'l6 ljb]z nlu gub lvRg' .
 3/ ePsf huufdf vfgL eP 3/ cGoq ;f/L vfgL lemSg' .
 hfOs6s gug{' lemsL s6s ug{' .
 3'; lng] / lbg] b'j} /fi6«sf zq' x'g . logLx?sf] lhp, wg lnP klg kfk nfUg] 5}g .
 ;ft ku/L egf{ ubf{ b'O{ rf/ rf]6 kfPsf ;}lgs egf{ ug{' .

g]kfnsf] o'4 / ;GwL ;Demf}tfx?


gfnfkfgLsf] o'4 .
;g\ !*!$ gf]e]Da/ ! df hg/n x]l:6+U;n] g]kfn lj?4 o'4sf] 3f]if0ff u/]sf .
g]kfnsf tkm{af6 aneb| s'j/ / cu|]hsf tkm{af6 sdf08/ lhn]:kL lyP . o;df sdf08/ lhn]:kLsf] d[To' ePsf] .
g]kfn tkm{ %)) ;}lgs lyP eg] cu|]h tkm{ #%)) ;}lgs lyP . lhn]:kLsf] d[To'kl5 cS6/nf]gLn] cu|]h kmf}h ;dfn]sf .
kfgLsf] d'xfg y'gL cu|]hn] o'4 u/]sfn] afr]sf &) hgf g]kfnL gfª\uf] v's'/L lnP/ lsNnf aflx/ lg:s]sf .
cu|]hx?n] aneb| s'Fj/sf] lj/tfsf] sb/ ub{} … xfd|f lj/ zq' aneb| s'Fj/ / pgsf lj/ uf]vf{nLsf] ;Ddfgdf lznfn]v :yfkgf u/]sf.
aneb| s'Fj/ k~hfj g/]z /0flht l;+xsf] tkm{af6 o'4 n8\g] qmddf ckmufgdf lj/utL k|fKt u/]sf, k|yd nfx'/] ;d]t dflgg] .
h}yssf] o'4 M
h}yssf] o'4df g]kfnL ;]gfsf] g]t[Tj h;kfn yfkf / /0fhf]/l;+x yfkfn] / cu|]hsf] g]t[Tj hg/n ufla|on dfl6{08]nn] u/]sf lyP .
b]pynsf] o'4 M
g]kfnL kmf}hsf] g]t[Tj &# alif{o elQm yfkfn] u/]sf lyP . cu|]hsf] g]t[Tj cS6/nf]gLn] u/]sf .
cu|]hsf] tf]k nflu elQm yfkfn] lj/utL k|fKt u/]sf . cu|]hx?n] logsf] d[t zl//df bf];Nnf cf]8fO{ ;Ddfg u/]sf lyP .
dnfpFsf] o'4 M
g]kfnL kmf}hsf] g]t[Tj cd/l;+x yfkf / cu|]hsf] hg/n cS6/nf]gLn] u/]sf lyP .
cu|]hx?n] lognfO{ cfkm'tkm{ ldNg k|nf]eg lbbfF logn] … d af3sf] 8d? x' , l;gf] vfg] :ofn g;Dem Ú eg]sf lyP .
lhtu9L - a'6jnsf] o'4 _
g]kfnL kmf}hsf] g]t[Tj plh/ l;+xn] u/]sf lyP eg] cu|]hsf] g]t[Tj hg/n hf]g ;'n]efg p8 n] u/]sf lyP .
dsjfgk'/ u9L , l;Gw'nL u9L o'4 M
g]kfnL kmf}hsf] g]t[Tj /0flj/l;+xn] u/]sf lyP eg] cu|]hsf] g]t[Tj hg/n j]g]6 dn{]n] u/]sf lyP .

10 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL

g]kfnsf ;GwLx? M
;GwL slxn] sf] ;uF tTsflng zf;s
vf;f ;lGw lj=;=!*#@ ltAat;Fu k|tfkl;+x zfx
s]?ª lj=;=!*$^ ltAat – ef]6;Fu /fhf /0faxfb'/ zfx
a]qfjtL ;GwL lj=;= !*$( - #) ltAat - ef]6;Fu _ /fhf /0faxfb'/ zfx
;]K6]Da/ !&(@ _
;'uf}nL ;GwL lj=;= !*&@ - # dfr{ cu|]h ;Fu led;]g yfkf k| d - /fhf /0fjxfb'/ zfx _
!*!^ _
yfkfynL ;GwL lj=;= !(!! ltAat ;uF h+uaxfb'/ /f0f k| d
sf];L ;Demf}tf lj; @)!@ a}zfs !@ ef/t;Fu dft[sf k|;fb sf]O{/fnf
u08s ;Demf}tf lj; @)!^ d+l;/ !( ef/t;Fu lj lk sf]O/fnf
dxfsfnL ;Demf}tf lj=;= @)%@ c;f]h $ ef/t;Fu z]/axfb'/ b]pjf

;lGw ;Demf}tf ;DalGw cGo ;fdfGo hfgsf/Lx? M


;'uf}nL ;lGwdf g]kfnsf tkm{af6 s;n] x:tfIf/ u/]sf lyP < /fhu'? uh/fh ld> / rGb|z]v/ pkfWofo
;'uf}nL ;lGwdf cu|]h tkm{af6 s;n] x:tfIf/ u/]sf lyP < n]lˆ6g]G6 hg/n lhl/; a|f8 zfF
;'uf}nL ;lGwdf g]kfnsf] t/fO{sf] @ ltxfO{ efu u'd]sf] lyof] .
ef/tdf ePsf] l;kfxL ljb|f]xdf cu|]hnfO{ ;3fPafkt slxn] cu|]h ;/s f/n] gofF d'n's lkmtf{ u/]sf] xf] <
afs] , alb{of , s}nfnL / s~rgk'/ ul/ $ lhNnf lj; !(!& df
;'uf}nL ;lGwdf ePsf sdhf]/Lx? ;Rofb} g]kfn / cu|]h ;/sf/ ljr ;bfsf nflu zflGt tyf d}lq ;GwL ;g\ !(@# df ePsf] xf] .
;'uf}nL ;lGwdf x:tfIf/ eP adf]lhd k|yd k6s g]kfn cfpg] cu|]h b't sf] x'g < P8jf8{

g]kfnsf k[YjLgf/fo0f zfx kl5sf /fhf x?sf] af/]df ;fDffGo hfgsf/L M


k|tfkl;+x zfx M
 k[YjLgf/fo0f zfxsf 5f]/f , hGd !*)* , lj=; !*#! af6 !*#$ ;Dd zf;g u/]sf , e'dL Joj:yfdf ;'wfg ug{] k|of; u/]sf .
 OGb|hfqfsf] lbg lnËf] uf8\g] rng rnfPsf , ;}lgs of]4fnfO{ 3/v]tsf] Joj:yf ul/lbPsf .
/fh]Gb|nIdL M /0faxfb'/ zfxsf] gfojL rnfPsL
 logsf] zf;gsfndf g]kfnsf] l;dfgf klZrddf tgx' ;Dd k'u]sf] lyof] .
axfb'/ zfx M /0faxfb'/ zfxsf] gfojL rnfPsf
 pgsf] ( aif{] gfojL sfn Plss/0fsf] ;'gf}nf] o'u dflgG5 . g]kfnsf] l;dfgf klZrddf cNdf]8f, s'dfp, u8jfn ;Dd k'¥ofPsf .
 lj=;= !*%# df /fhsf]ifsf] b'?kof]u u/]sf] cf/f]kdf pgnfO{ alGb agfOof] . alGb cj:yfd} lj=;= !*%$ df logsf] d[To' eof] .
/0faxfb'/ zfx M
 lj=;= !*#@ h]7 !) df hGd !*#$ df /fhf - @ aif{ ^ dlxgfdf _ ,
 lj=;= !*%% df sflGtjtL tkm{sf5f]/f uLjf{0fo'4 ljqmd zfxnfO{ /fhf agfO{ sfzLlt/ nfu]sfn] lognfO{ :jfdL dxf/fh klg elgG5 .
 lj=;= !*^# ;fn a}zfvdf pgs} efO{ z]/axfb'/ zfx4f/f /0faxfb'/sf] xTof ePsf] lyof] .
uLjf{0fo'4 ljqmd zfxM
 lj=;= !*%$ df hGd , !*%% df /fhf ePsf , zfxj+zdf ;a}eGbf slnnf] pd]/df /fhf x'g] /fhf , ! aif{ ^ dlxgfdf /fhf ePsf .
/fh]Gb|ljqmd zfx M
 lj=;= !*&) df hGd ePsf] logsf] zf;gsfndf sf]tkj{ / e08f/vfn kj{ ePsf] .
 lj=;=!()$ b]lv lj; !(#* ;Dd alGb /x]sf / alGb cj:yfd} d[To' ePsf] .
;'/]Gb|ljqmd zfx
 lj=;= !**^ df hGd ePsf , !()$ df cfˆgf afa' /fh]Gb|ljqmd zfxnfO{ alGb agfO{ /fhf ePsf .
 logs} kfnfdf yfkfynL ;lGw ePsf] / gofF d'n's cu|]h ;/sf/af6 lkmtf{ kfPsf] .
o'j/fh q}nf]So jL/ ljqmd zfx
 lj=;= !()$ d+l;/df hGd ePsf] . zfxj+zLo /fhf x'g] qmddf /x]sf /fhf 3f]lift geO{ d[To' ePsf] .
 lw/zD;]/n] ljif k|of]u u/fO{ df/]sf ÷ cfˆg} l>dtLn] ljif lbP/ df/]sL - lj=;= !(#$ df _ eGg] cg'dfg klg nufO{G5 .
k[YjL jL/ ljqmd zfx M
 lj=;= !(#@ df hGd ePsf], lj=;= !(#* df /fhf ePsf #* ;fnsf] kj{ / $@ ;fnsf] kj{ logs} zf;gsfndf ePsf] xf] .
lqe'jg jL/ljqmd zfxb]j M
 lj=;= !(^# df hGd ePsf] lj=;= !(^* df /fhf eO{ zfxj+lzo /fhfx?dWo] ;a}eGbf w]/} zf;g u/]sf x'g . logn] /f0ffzf;gsf]
cGoTo ul/ k|hftGq :yfkfgfy{ dxTjk'0f{ e'ldsf lgjf{X u/]sf lyP .
11 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL
 /]l8of] g]kfn , lqe'jg cGt/fli6«o ljdfg:yn , lq rGb| sn]h , kmlk{ª hnljB't cfof]hgf , lrl8ofvfgf cflbsf] :yfkgf u/]sf .

 logsf] d[To' @)!! kmfu'g #) df :jLh/Nof08df d[To' .


dx]Gb| jL/ljqmd zfxb]j M
 lj=;= !(&& df hGd ePsf] lj=;= @)!! df /fhf ePsf , logsf] kfnfdf g]kfnsf] clw/fHosf] ;+ljwfg , @)!% nfu' ePsf] .
 k~rfotL Joj:yf lj=;= @)!& kf}if @@ ut] nfu' u/]sf , e'ld;'wf/ P]g nfu' u/]sf .
 g]kfnsf] ;+ljwfg @)!( nfu' u/]sf, dx]Gb|sf] d[To' lj=;= @)@* df3 !& df ePsf] xf] .
lj/]Gb| jL/ljqmd zfxb]j M
 lj=;= @))@ kf}if !$ df hGd ePsf] , lj=;= @)!! df /fhu4Lsf pQ/flwsf/L 3f]lift , lj=;= @)@* df /fhf ePsf
 @)#! kmfu'g !@ ut] ;fj{hfgLs ;df/f]xdf /fHoleif]s u/]sf,, ;f]xL ;dodf g]kfnnfO{ zflGtIf]q 3f]if0ff ug{ k|Ztfj u/]sf .
 lj=;= @)#^ h]i7 !) df g]kfnsf] Oltxf;df klxnf]kN6 hgdt ;ª\u|x ePsf] xf] .
 logsf] zf;gsfndf k~rfotL Joj:yf cGTo eO{ lj; @)$^ r}q @^ df k|hftGqsf] k'gM :yfkgf ePsf] xf ].
 g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)$& nfu' logs} kfnfdf ePsf] xf] .
 lj=;= @)%* h]7 !( ut] /ftL b/jf/ xTofsf08 eO{ logsf] j+zgfz ePsf] lyof] .
lbk]Gb| jL/ljqmd zfxb]j M
 lj=;= @)@* df hGd ePsf] @)@* df3 !& df o'j/fhlw/fh 3f]if0ff ePsf .
 lj=;= @)%* h]7 !( ut] uf]nL nflu cr]t cj:yfdf /x]sf] a]nfdfg} /fhf 3f]lift ePsf logsf] /fhf ePsf] yfxf g} gkfO{ h]7 @@
df d[To' eof] . g]kfnsf] Oltxf;df ;a}eGbf 5f]6f] ;do /fhf x'g] /fhf x'g .
1fg]Gb| jL/ljqmd zfxb]j M
 lj=;= @))$ c;f/ @# df hGd , ;flxlTos gfd hL zfx . lj=;= @)%* h]7 @@ df /fhf ePsf logL zfxj+zLo clGtd /fhf .
g]kfnsf clGtd /fhf . \
 @)^@÷)^# sf] hgcfGbf]ng kl5 /fhfaf6 x6]/ ;fdfGo gful/s ?kdf lhjgofkg ul//x]sf , lj=;= @)^%÷)@÷@( df logn]
gf/fo0flx6L /fhb/af/ 5f]8L gfuf{h'g b/af/ df uO{ a;]sf 5g\\ .

cfw'lgs g]kfnsf] :yfkgf sfnb]lv k|hftGqsf] k|flKt ;Ddsf k|wfgdlGqx? / ltgsf s]xL sfo{x?
le/k'/dfkm
!= led;]g yfkf M
 w/x/fsf] lgdf{0f , ;'Gwf/fsf] lgdf{0f ,
 logsf] zf;gsfndf g]kfnsf] l;dfgf k'j{df l6:6fb]lv klZrddf ;tnh;Dd k'u]sf] lyof] .
 /fxbfgL Joj:yfsf] z'?jft - lj=;= !*^# df _
 du/ hfltsf] 5f]/L a]Rg] k|yfdfly k|ltjGw , ;]gfsf] Jof/]s 5fpgL sf] Joj:yfdf ;'wf/ , ;]gfnfO{ k|ltlbg sjfh u/fpg
yflnof] .
@= /+Ëgfy kf}8]n
#= k':s/ zfx
$= /0fh+Ë kf08]
%= dfyj/l;x yfkf
^=kmQ]hË zfx rf}tf/Lof
 /f0ffsfn sf k|wfgdlGqx? M
!= h+uaxfb'/ /f0ff M
 /f0ff zf;gsf ;+:yfks logsf] hGd uf]/vfsf] af]nf{ªdf lj=;= !*&$ df ePsf] xf] .
 sf]t kj{ ;u} zlQmzfnL ePsf h+uaxfb'/ e08f/vfn kj{ kZrft ljlwjt ?kn] k|wfgdlGq ePsf lyP .
 lj=;= !()^ df a]nfot e|d0f u/]sf] logn] lj=;= !()* df g]kfnsf] klxnf] k|]z lu4] k|];sf] z'?Jfft u/] .
 lj=;= !()* df Joj:yflksf , sfo{kflnsf / Gofokflnsf ;DalGw sfd ug{} … sf};n c8\8f Ú sf] z'?Jfft u/]sf lyP .
 lj=;= !(!) df g]kfnsf] klxnf] d'n'sL P]gsf] Joj:yf u/] . !^ aif{ eGbf sd pd]/sf] dlxnf ;lt hfg gkfpg] lgod nfu' u/] ;fy}
bf; k|yf , afnljafx , kfl/jf/Ls ljjfx cflbdf /f]s nufpg] k|of; u/]sf lyP .
 lstfjvfgf, tf]kvfgf, wd{srx/L , ;/fkmvfgf cflbsf] :yfkgf u/] .
 lj=;= !(!@ df ltAat ;uF yfkfynL ;GwL u/] . lj=;= !(!# df sf:sL / nDh'Ësf] >L # dxf/fh ag] .
 logs} sfo{sfndf lj=;= !(!( df g]kfnn] cu|]haf6 afs], alb{of , s}nfnL , s~rgk'/ sf] k'g k|flKt u/]sf] xf] .
 logsf] d[To' !(## df lzsf/ v]Ng uPsf] cj:yfdf kTy/3§fdf ePsf] xf] .
@= /0f]lbkl;+x M
 h+uaxfb'/sf] d[To' kl5 lj=;= !(## df k|wfgdlGq ag]sf logn] cu|]hL / ;+:s[t kf7zfn v'nfpg k|of; u/] .
12 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL
 k~rfË k|sfzg / t]hf/y c8\8fsf] :yfkgf u/]sf .
 $@ ;fnsf] kj{df 8Da/ zD;]/4f/f uf]nL xfgL logsf] xTof ePsf] lyof] .
# = aL/zdz]/ M
 lw/zdz]/sf 5f]/f logL lj=;= !($@ df cfˆg} sfsf /0f]flbkl;+xsf] xTof u/fO{ k|wfgdlGq ePsf x'g .
 k|yd k6s df]6/ r8\g] . ljb]zL a}sdf k};f /fVg] . gfdsf] k5f8L …ha/fÚ n]Vg] k|rngsf] z'?jft u/]sf .
 gf/fo0flx6L b/jf/sf] lgdf{0f , aL/ k':tsfno , aL/ c:ktfn ,306f3/ ,
 uf]/vf blIf0fafx' / lk|obz{g pkflwsf] z'?jft . OlGhlgol/Ë tflndsf nflu g]kfnL ljBfyL{ hfkfg k7fpg z'?Jfft u/]sf
 lj=;= !(%& df logsf] lgwg eof] .
$= b]j zdz]/ M
 lj=;= !(%& df k|=d= ePsf lognfO{ lj4fg / k|hftflGqs , ;'wf/jfbL k|=d= sf ?kdf lnOG5 .
 !!$ lbg dfq zf;g ;~rfng u/]sf lognfO{ rGb| zdz]/n] if8oGqk'j{s x6fP kl5 logL
 wgs'6f uO{ a;]sfn] lognfO{ wgs'6] /fhf klg elgG5 .
 b]jzdz]/n] u/]sf ;'wf/x? lgDgg';f/ 5g\ .
o sfof{no ;do !) –% sfod u/]sf .\
o !@ ah] tf]k k8\sfpg] rng .
o cfw'lgs P]g sfg'g lgdf{0f ug{ cu|]h;Fu ;xof]u dfu u/]sf .
o pgn] 5f]6f] ;dodfg} %& j6f ljBfnox?sf] :yfkgf u/]sf] dflgG5 .
o sf7df8f}Fsf] ljleGg 7fFpdf ph'/L k]l6sf /fv]sf .
o uf]/vfkqsf] k|sfzg z'?jft .
%= rGb| zdz]/ M
 d]l6«s kf; - snsQf ljZjljBfnoaf6 _ug{] klxnf] k|wfgdlGq .
 lognfO{ cS;kmf]8{ ljZjljBfnon] …8fS6/ ckm l;len n Ú sf] pkflw lbPsf] lyof] .
 cfˆgf 5f]/f5f]/L sf] nflu lj;fn b/jf/ lgdf{0f , ;Gtfg / cfkmGtnfO{ hUuf ljt/0f ug{] sfo{ u/]sf, … lkm:6] dxf/fh eg]/ lrlgg] .
 cdnL k|yfsf] vf/]hL lj=;= !(^* ,
 uf]/vfefiff k|sflzgL ;ldltsf] :yfkgf lj=;= !(^( ,
 klxnf] hnljw't - kmlk{Ë hnljB't sf] lgdf{0f _ !(^* ,
 ;tL k|yfsf] pGd'ng lj=;= !(&& ,
 pkTofsfdf 6]ln z'?Jft !(&) ,
 lq–rGb| sn]hsf] :yfkgf !(&%,
 bf; k|yfsf] cGTo !(*!
 lj=;= !(*@ df ;}lgs c:ktfnsf] lgdf{0f ,
 lj=;= !**$ df /S;f}nb]lv cdn]vu~h ;Dd @( dfOn /]n;]jfsf] ljsf; .
 klxnf] gx/ - rGb|gx/ _ , /f]kj] - eLde]bL b]lv sf7df8f}F ;Dd _
 lj=;= !(*) df >L % /fhf, nfO{ His Majesty n]Vg] k|rngsf] ;'?jft
 logn] a};fv ! nfO{ cflwsf/Ls ?kdf gofF aif{sf] ?kdf dgfpg] k|rng – lj=;= !(^! df
 logn] /f0ff x?nfO{ A ,B,C ju{df ljefhg u/]sf lyP ,
 >L % nfO{ #! tf]ksf] ;nfdL lbg] , rGb| ldl8n :s'n sf] :yfkgf .
 logsf] kfnfdf !(^@ df l;+xb/jf/sf] lgdf{0f . v8\u lg;fg c8\8sf] z'?jft . logsf] zf;gsfn lj=;= !(*^ ;Dd /x\of] .
^= ledzdz]/ M
 ;a}eGbf a[4 pd]/df k|wfgdlGq ePsfn] a'9f dxf/fh eg]/ elgg] . @ aif{ ( dlxgf zf;gsfn /x\of] .
 ;/sf/L sfof{nodf zlgaf/ labf lbg] k|rng , g'g / skf;df eG;f/df gnfUg] gLlt agfPsf . pv8fF hfr sld;gsf] Jof:yf .
 logsf] kfnfdf rvf{ kj{ M nfOa]/L kj{ M k|r08 uf]/vf kj{ h:tf kj{ 36]sf] lyof] .
&= h'4 zdz]/ M
 lj=;= !(*( df k|=d= ag]sf logn] w]/} cfly{styf ;fdflhs ;'wf/sf sfo{x? klg u/]sf 5g .
 logn] ljb]zaf6 s[lif lj1 lemsfO{ s[ifsnfO{ tflnd lbPsf .
 lj=;= !(() df P;=Pn= ;L = af]8{sf] ;'?jft , ;f]xL aif{ g]kfndf dxf e'sDk uPsf] lyof] .
 g]kfn a}ssf] lnld6]8sf] :yfkgf , la/f6gu/ h'6 ldn , h'4 Dofr ˆofsl6« , aL/u~h s6g ldn , g]kfn ;fa'g sf/vfgfsf] lgdf{0f
 zf/bf / pBf]u gfds b'O{ ;flxlTos klqsfsf] k|sf;g ;'?jft , ,, ;}lgs b|Josf]ifsf] :yfkgf . lr7Ldf l6s6 6fF:g] k|rng .
 sd{rf/LnfO{ k]G;g lbg] sfo{sf] ;'?jft , ;j{;fwf/0fsf] 3/df /]l8of] /fVg kfpg] Aoj:yf .
 ;b/ lrl8ofvfgfsf] lgdf{0f , k|yd k6s sfuhL gf]6sf] lg:sf;g .
13 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL
 logsf} zf;gsfndf $ ;lxbnfO{ d[To'b08 lbO{Psf] lyof] . g]kfn k|hf kl/ifb\ ;+:yfsf] :yfkgf , dxflj/ :s'nsf] :yfkgf ePsf] xf] .
*= kb\d zdz]/ M
 @))@ b]lv @))$ ;Dd k|wfgdlGq eO{ sfo{ u/]sf .
 d /fi6«sf] gf]s/ x' eGg] egfO{sf ;fy g]kfnsf] a}wflgs sfg'g 3f]if0ff - g]kfnsf] klxnf] ;+lawfg _ u/]sf lyP .
 kb\df]bo xfO:s'n , kb\dsGof dfWolds ljBfno :yfkgf .
(= df]xg zdz]/ M
 lj=;= @))$ df kb\d zdz]/ pkrf/sf nflu ef/t tkm{ nfu]kl5 pgn] pt}af6 /flhgfdf lbPkl5 df]xgzdz]/ k|= d ePsf x'g .
 logsf] zf;gsfndf g]kfndf afo';]jfsf] ;'?jft ePsf] lyof] .
 /fhf lqe'jg ; kl/jf/ ef/t k:yfg u/]sf lyP .
 g]kfnsf /f0ff zf;gsf] cGTo lj=;= @))& kmfu'g & df eof] . ;f] kZrft klg s]lx ;do df]xg zdz]/g} k|=d= ePsf lyP .

g]kfnsf Oltxf;df 36]sf s]xL 36gf / kj{x? M


sf]t ka{ M
 lj=;= !()# c;f]h @ ut] /ftL ePsf] 36gf h;af6 g]kfndf /f0ffsfnsf] ;'?jft x'g hu a;]sf] lyof] .
 uugl;+xsf] /x:odo xTof ePkl5 ;f] sf] ;To tYo 5fgldg ug{ sf]6df ;a} ef/bf/x? pkl:yt u/fO{Psf] avt ePsf] .
 sf]tdf xftxltof/ ;lxt cfPsf h+uaxfb'/ / pgsf ;xof]uLn] ;j{k|yd cledfgl;+x a:g]t ;fy} cGo kmQ]hË zfx rf}tfl/of ,
lj/ls;f]/ kf08] nufotsf $) hlt efO{ ef/bf/sf] xTof ul/Psf] / ;f] 36gf kZrft h+uaxfb'/ k|wfg;]gfklt ePsf lyP .
e08f/vfn kj{ M
 /fgL /fh]Gb|nIdLn] /fhf ;'/]Gb|sf] abnf cfˆgf] 5f]/f /0f]Gb|nfO{ /fhf agfpg h+uaxfb'/n] gdfg]kl5 lj=;= !()# sflt{s !@ ut]
h+uaxfb'/nfO{ dfg{ e08f/vfndf af]nfOPsf] 36gf .
 of] 36gfsf] kf]n ljho/fh kl08tn] vf]lnlbPsfn] h+uaxfb'/ cfˆgf ;xof]uL ;lxt e08f/vfndf k'u]sf .
 of] 36gfdf dfl/Psf @# hgf hlt dWo] !% hgf hlt a:g]tx? dfl/Psfn] o;nfO{ a:g]t ka{ ;d]t elgG5 .
 of] 36gf kZrft h+uaxfb'/ zlQmzfnL eO{ cfˆgf] zf;g :yfkgf u/] eg] /fgL /fHonIdLn] lgaf{l;t lhjg latfpg' k¥of] .
cnf} kj{ M
 lj=;= !()$ sf] ebf} lt/ aL/u~h glhs}sf] cnf} eGg] 7fpdf /fhf /fh]Gb| / h+uaxfb'/sf ;]gfljr ePsf] o'4 xf] .
 ;f] o'4df /fhf kIfsf] xf/ eof], /fhfnfO{ alGb agfO{ b/jf/df /flvof] / ;f]xL cj:yfdfg} /fhfsf] d[To' eof] eg] h+uaxfb'/ emg
zlQmzfnL eP .
#$ ;fnsf] sf08
 /f0ff zf;gsf] cGTo ug{ o'j/fh q}nf]Son] h+uaxfb'/sf] d[To'kl5 >L # / k|wfgdlGqsf] k~hf5fk /f0ffx?nfO{ glbnfpg] of]hgf
agfPsf lyP , ;f] s'/f yfxf kfO{ h+uaxfb'/sf] d[To' x'bFf q}nf]SonfO{ kTy/3§f k7fO{ ;f]xL df}sfdf /fhf ;'/]Gb|dfkm{t /f0ff]l4kl;+x nfO{
>L # agfOPsf] 36gf . ;f] k5f8L o'j/fhsf] /x:odo tl/sfn] d[To' - xTof _ eof] . olx lj=;= !(#$ sf] 36gfnfO{ #$ ;fnsf] kj{{
elgG5 .
#* ;fnsf] kj{ M
 lj=;= !(#* ;fndf tTsflng k|wfgdlGq /0ff]lbkl;+x / pgsf efO{ lw/zdz]/sf] xTof ug{ clw/fhs'df/ g/]Gb| jLqmd zfxn]
agfPsf] of]hgf #* ;fnsf] kj{ elgG5 .
 pQm 36gfsf] kf]n pQ/Wjh /fhe08f/Ln] vf]nLlbPsfn] @) hgf hlt pgsf ;xof]uLx?n] d[To'b08 kfP eg] g/]Gb| ljqmdnfO{ s}b
ul/of] .

$@ ;fnsf] kj{
 lw/zdz]/sf 5f]/fx?n] cfˆgf] sfsfsf] xTof ul/ cfˆgf !& efO{x?df zf;g ;Qf l;ldt u/]sf] 36gf .
 lj=;= !($@ df /fjnlkl08df ;}lgs k|bz{gdf efu lng jL/zdz]/sf] g]t[Tjdf tof/ ul/Psf $ a6flnog cfˆgf] xftdf ePsf]
a]nf cfˆgf efO{x?sf] ;xof]udf /0ff]lbkl;+x, huthª\u ;lxt @# hgf sf] xTof u/]sf] 36gf xf] .
rvf{ kj{ M
 lj=;= !(*& lt/ rvf{sf] k|rf/ ul/ :jb]lz sk8fsf] k|f]T;fxg lbPsfn] t'n;L d]o/ >]i7nfO{ ;dfh lj/f]wL eGg] cf/f]k nufO{ s}b
ul/of] / rvf{ k|rf/dfly k'0f{ k|ltjGw nufO{of] .
nfO{a]/L kj{ M
 lj=;= !(*& df /f0ff lj/f]lw ljrf/wf/f a9fpg nIdLk|;fb b]jsf]6f nufot s]lx gjo'jsx?n] nfO{a]/L vf]Ng nfu]sf lyP , t/
/fdrGb| clwsf/Ln] ;f] 36gfsf] kf]n vf]nL lbPsfn] k|=d= ledzdz]/n] nIdLk|;fb nufot cGonfO{ !))÷!)) hl/dfgfltg{ nufP.
ds} kj{
 lj=;= !(&& df ds}sf] v]tL k':ts n]v]sf] cleof]udf ;'Aaf s[i0fnfn clwsf/L nfO{ h]n xflnPsf] 36gf , s}bL lhjgd} pgsf] d[To'
eof] .

14 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL
k|r08 uf]/vf kj{ M
 lj=;= !(** df pd]z ljqmd zfx , /u+gfy zdf{ nufotn] k|r08 uf]vf{ :yfkgf u/]sf lyP .
 lolgx?n] ltxf/sf] df}sf 5f]kL /f0ffx? ePsf] 7fFpdf ad ljikf]6 u/fO{ /f0ffx?nfO{ dfg{] of]hgf agfPsf] s'/f nId0f/fhaf6
/f0ffx?n] yfxf kfO{ pd]zljqmd zfxnfO{ ;j{Zjx/0f / lgjf{; / cGonfO{ s}b ul/Psf] 36gf .

dNnsflng s]xL k|zf;lgs kbx? M


rf}tfl/of k|wfgdlGq cdfTo dlGq
Dxfkfq :yfgLo zf;s k/dfg ef/bf/
k|hfk~r ufFp / gu/sf zf;s lhDjfn k|zf;sLo sd{rf/L
d'lvof ufpF:t/sf] k|zf;s e08f/ul/s 9's'6L x]g{]
clwsf/L k|zf;g x]g{] hf]zL Hof]ltif, kl08t
;fdGt k|zf;s sfhL ef/bf/
pd/fj ;}lgs rf}sL jf ul9sf k|d'v

/f0ffsflng s]lx Joj:yf x? M


 PUg]6 k|0ffnL M /f0ffsfndf k|wfgdlGq kb cfkm' kl5 cfˆgf efO{x?df hfg] Joj:yf .
 sf}zLtf]iffvfgf M n]vf /fVg] / vr{ Joj:yf ug{] c8\8f .
 s'df/Lrf]s M nf]vfkl/If0f ug{] c8\8f .
 d'n'sLvfgf M d'n'ssf] s'n /fhZj cfDbfgLsf] - 9's'6L _ x]g{] c8\8f .
 t]hf/y c8\8f M sd{rf/LnfO{ C0f lbg] c8\8f
 uf]Zjf/f c8\8f M t/fO{ tkm{ a8fxflsd k|d'v /x]sf] xfnsf] lhNnf k|zf;g k|d'v sfof{no h:t} c8\8f .
 v8\u lg;fg c8\8f M sfg'g P]g k|dfl0ft ug{] c8\8f .
 laGtLkq lgS;/L c8\8f M dftxtdf ePsf b]jfgL tyf kmf}hbf/L d'2fdfldnf k'g/fj]bg ;'Gg] tTsflng ;af{]Rr c8\8f .\
 6S;fn c8\8f M /fHosf nflu cfjZos d'b|f -l;Ssf _ lg:sf;g ug{] c8\8f .
 h+lu aGbf]j:t c8\8f M ;]gf ;DalGw sfo{ ug{] .
 ;d/h+u c8\8f M ;fj{hflgs dxTjsf] sfof{no lgdf{0f ug{] c8\8f .

g]kfndf ePsf k|hftflGqs / nf]stflGqs cfGbf]ng x?sf af/]df s]xL hfgsf/L

lj=;= !((& df d[To'b08 lbPsf $ ;lxbx? M


 z'qm/fh hf]zL - zf:qL _ M hGd !(%) sf7df8f}F d[To'b08 M !((& df3 !) ut] , 6]s' krnL
 wd{eQm dfy]df M hGd !(^^ sf7df8f}F d[To'b08 M !((& df3 !@ ut] , l;kmn sf7df8f}F
 u+ufnfn >]i7 M hGd !(&% /fd]5fk, d[To'b08 M !((& df3 !$ ut] , zf]ef eujtL
 bz/y rGb M hGd !(^) a}t8L, d[To'b08 M !((& df3 !$ ut] , zf]ef eujtL
 lhpbf] ;lxb M 6+sk|;fb cfrfo{
 k|yd ;lxb M nvg yfkf
 lj=;= @))# df3 !@ df …clvn ef/lto g]kfnL sfu|];sf] Ú:yfkgf - klxnf] ;efktL 6+s k|;fb cfrfo{ _
 lj=;= @))$ df lj/f6gu/ h'6ldndf x8\tfn .
 @))^df g]kfn slDgi6 kf6L{sf] :yfkgf .
 lj; @))^ df g]kfnL sfu|];sf] :yfkgf .
 lj=;= @))& sflt{s @! ut] /fhf lqe'jg lzsf/ v]Ng] afxfgfdf ef/lto /fhb'tfj;sf] z/0fdf k'u]sf . ToxLaf6 sflt{s @% ut]
;kl/jf/ ef/t k|Zyfg u/]sf . tTsflng k|=d= df]xg zdz]/n] ;f]xL ;dodf sflt{s @@ ut] 1fg]Gb|nfO{ /fhf 3f]if0ff u/]sf .
 afns /fhf 1fg]Gb|nfO{ s'g} d'n'sn] cf}krfl/s dfGotf glbPsfn] - kfls:tfgn] dfq lbPsf] _ plg /fhf sf ?kdf gulgPsf x'g .
 /fhf ef/t k|Zyfg u/] ;u} ;'? ePsf] ;;Zq cfGbf]ng lbNnL ;Demf}tf kZrft lj;= @))& k'if @$ df :yflut ePsf] .
 lj=;= @))& kmfu'g $ ut] lqe'jg g]kfn kms{]sf / lj=;= @))& kmfu'g & ut] /f0ff zf;gsf] cGTo eO{ k|hftGqsf] 3f]if0ff eof] .
 k|hftGq kZrft klxnf] k|=d= df]xg zdz]/ g} /x]sf / plg kZrft dft[sf k|;fb sf]O{/fnf k|= d= ePsfn] ;j{;fwf/0f hgtf af6
k|=d= x'g] plg k|yd AoflQm dflgG5g\ .
 lj=;= @)!% df ;+;lbo cfd r'gfa eP kZrft lj=lk sf]O{/fnf k|d ePsf .
 /fhf dx]Gb|n] lj=;= @)!& k'if ! ut] ax'blno Joj:yf vf/]h ul/ k'if @@ af6 lgb{lno k~rfotL Joj:yfsf] ;'?jft u/]sf .
 g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg lj=;= @)!( k'if ! ut] af6 nfu' u/]sf / d'n'sL P]g lj=;= @)@) ebf} ( af6 nfu' ePsf] .\
15 | P a g e
;+sns M ch'{g ;'abL
 lj=;= @)@* df /fhf dx]Gb|sf] lgwg eO{ /fhf lj/]Gb| /fhf ePsf / ;f]xL aif{af6 emfkfaf6 ;;Zq slDgi6 ;+3if{ ;'? ePsf] .
 lgjf{lift lhjg ljtfO{/x]sf lj=lk= sf]O/fnf d]nldnfksf] gLltsf ;fy lj=;= @)## df g]kfn kms]{sf
 lj= ;= @)#^ h]7 !) df hgdt ;+u|xsf] 3f]if0ff eO{ lj=;= @)#& a}zfv @) df g]kfnsf] Oltxf;df klxnf]kN6 hgdt ;+u|x ePsf]
lyof] .
 lj=;= @)$^ kmfu'g & b]lv ePsf] k|hftflGqs cfGbf]nsf] k|ltkmn :j?k lj=;= @)$^ r}q @^ ut] g]kfndf k|hftGqsf] k'g{axfnL
eO{ k'g ax'blno Joj:yfsf] ;'? ePsf] .
 ;+ljwfg;efsf] r'gfa / cGo s]xL dfu /fVb} lj=;= @)%@ kmfu'g ! af6 dfcf]afbLn] ;;Zq o'4sf] yfngL u/]sf] .
 lj=;= @)%* h]7 !( ut] /fhb/jf/ xTofsf08 eO{ /fhf lj/]Gb|sf] a+z gfz ePsf] lyof] ,
 tTt kZrft g]kfnsf /fhf cr]t cj:yfdf /x]sf lbk]Gb|nfO{ 3f]if0ff ul/of] eg] pgsf] d[To' kZrft h]7 @@ ut] 1fg]Gb|nfO{ g]kfnsf]
/fhf agfO{of] .
 /fhf 1fg]Gb|n] ax'blno zf;g Joj:yfdf c;xhtf pTkGg u/fpg yfn]kl5 lj=;= @)^@ r}q @$ af6 @)^@÷^# sf] cfGbf]ng ;'?
eof] h'g cfGbf]ng !( lbg ;Dd rNof] / To;sf] k|ltkmn:j?k g]kfndf /fhtGqsf] cGTo / u0ftGqsf] :yfkgf ePsf] xf] .
 @)^# d+l;/ % ut] ;/sf/ / g]skf dfcf]afbLljr ljZt[t zflGt ;Demf}tf eof]
 ;f] sf] k|ltkmn :j?k @)^# df3 ! ut] g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg hf/L ul/of] .
 g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfgsf] dd{ :yflkt ug{ ;+ljwfg;efsf] r'gfj u/fO{ lj=;= @)&@ c;f]h )# ut] , ;+ljwfg;ef af6 ag]sf]
g]kfnsf] ;+ljwfg hf/L ul/of] .

;kmntfsf] z'esfdgf

16 | P a g e

You might also like