[go: up one dir, main page]

0% found this document useful (0 votes)
41 views227 pages

1672633882

Uploaded by

nirmala38ale
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
41 views227 pages

1672633882

Uploaded by

nirmala38ale
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 227

d / d]/f] kl/jf/

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 1


xfd|f] kl/ro
!
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

2 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M
h'g'sf] kl/jf/ gofF ufpFdf a:5 . gofF ufpF zf/bf gu/kflnsfsf] j8f
g= Psdf k5{ . h'g'sf] kl/jf/df cf7 hgf x'g'x'G5 . xh'/a'af, cfdfa'af,
sfsf, sfsL, bfO, alxgL / h'g' . xh'/a'af h'g'nfO{ w]/} dfof ug'{x'G5 . /fd|f
/fd|f syf ;'gfpg'x'G5 . cfdfn] h'g'nfO{ 3/sf sfd l;sfpg'x'G5 . h'g'n]
alxgLnfO{ c;fWo} dfof ul5{g\ .
h'g'sf a'af lzIfs x'g'x'G5 . xh'/a'af Jofkf/L x'g'x'G5 . xh'/a'afsf a'af
;}lgs x'g'x'GYof] . pxfF dfemLufpFaf6 a;fOF ;/]/ cfpg'ePsf] xf] . h'g'
xh'/a'afsf] a'afnfO{ lhh'a'af elG5g\ . h'g' c;n l5g\ . pgL kl/jf/sf
dfGohgnfO{ cfb/ ul5{g\ . 3/df kfx'gf cfP eg] pgL :jfut ul5{g\ .
3/sf sfddf cfkm"n] ;s]sf] ;xof]u ul5{g\ .
k|Zgx¿
-c_ h'g'sf] kl/jf/df sf] sf] x'g'x'G5 <
-cf_ tkfO{Fsf] kl/jf/df sf] sf] x'g'x'G5 <
-O_ a'afsL alxgLnfO{ s] eGg'k5{ <
-O{_ a'afsf] efOnfO{ sfsf elgG5 eg] cfdfsf] bfOnfO{ s] eGg'k5{ <
-p_ tkfO{F kl/jf/sf dfGohgnfO{ s;/L cfb/ ug'{x'G5 <
-p_ tkfO{F 3/sf] s'g s'g sfddf ;xof]u ug'{x'G5 <
vfnL 7fp“ e/f}“ M
d]/f] gfd ============================= xf] . d]/f] kl/jf/df======================, ======================,
======================, ======================, ======================,
x'g'x'G5 . d]/f] 3/ ======================
kflnsf j8f g= =============== df k5{ . d kl/jf/sf] sfddf ===========================
u5'{ . d dfGohgnfO{ ==================== u5'{ . ;a}n] dnfO{ dfof ug'{x'G5 . xfdL
;a} hgf =========================== a:5f}F .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 3
uLt ufcf}“ M
slt /fd|f] kl/jf/, ldnLh'nL a;]sf
xfFl;v';L eP/, sfdsfh u/]sf
gft]bf/ kfx'gf, e]63f6 u/]/
ug'{k5{ ;Tsf/, gd:sf/ u/]/ .
s;}nfO{ e]6]df, cfb/ u/L af]Ng] 5f}F
glrg]sf ePdf, ;f]wvf]h ug]{ 5f}F
af]nfP/ cfdfa'af, s'/fsfgL ug]{ 5f}F
glrg]sf ;a}nfO{, kl5 cfpg eGg] 5f}F .
s;nfO{ s] eGg'k5{, n]Vg'xf];\ M
;DaGw gftf cfÇgf] efiffdf eGg] gftf
a'afsf a'af xh'/a'af
a'afsf xh'/a'af
a'afsL cfdf
cfdfsL alxgL
a'afsf lbbL / alxgL
cfdfsf a'af
a'afsL efph"

4 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


cfÇgf cleefjsnfO{ lgDgfg';f/ k|Zg ;f]w/] vfnL 7fp“ eg'x{ f];\ M

;f]lwPsf k|Zg hafkm


tkfO{Fsf a'afsf] gfd s] xf] <
tkfO{FsL cfdfsf] gfd s] xf] <
tkfO{Fsf cfdfa'af s] sfd ug'{x'G5 <
tkfO{F s'g 7fpFdf hGdg'ePsf] xf] <
tkfO{F kl/jf/sf s] s] sfddf ;xof]u
ug{'x'G5 <

k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M


3/df cfpg] cfˆgf] kl/jf/eGbf aflx/sf dflg; kfx'gf x'g\ . kfx'gfx¿;Fu
lzi6 / gd| eP/ af]Ng'k5{ . glrg]sf JolStnfO{ ;/f;/ 3/leq n}hfg'
xF'b}g . tkfO{F sf] xf] / lsg cfpg'eof] egL ;f]Wg'k5{ . cfˆgf cleefjs;Fu
e]6 u/fpg'k5{ . cleefjs;Fu g;f]wL 3/sf ;fdfg c¿nfO{ lbg' x'Fb}g .
glrg]sf kfx'gfn] lbPsf vfg]s'/f vfg' x'Fb}g .

k|Zgx¿
-c_ kfx'gf;Fu s:tf] Jojxf/ ug'{k5{ <
-cf_ glrg]sf kfx'gf cfpFbf s] s] ug'{k5{ <
-O_ tkfO{Fsf] 3/df kfx'gf cfpFbf s;/L ;Tsf/ ug'{x'G5 <

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 5


tkfO{“ 3/sf s] s] sfddf ;xof]u ug'{x'G5, n]Vg'xf];\ M
-c_ k;n uO{ ;fdfg lsg]/ Nofpg]
============================================================================================================
-cf_
============================================================================================================
-O_
============================================================================================================
-O{_
============================================================================================================
-p_

uLtsf] efjcg';f/ gfrf}“ M


8«fOe/ bfOn] uf8L g} rnfpg]
ls;fg bfOn] t/sf/L kmnfpg]
;'g ls;fg bfO ;Ddfg u/f}F x} cfˆgf]] k];fnfO{ .

nf]xf/ bfOn] xFl;of agfpg]


l;sdL{n] 8]:sa]Gr agfpg]
s:tf] /fd|f] x} xfd|f] ;nfd 5 ;a} k];fnfO{

8fS6/n] la/fdL hfFrg]


gfFRg] lbbL sDd/} efFrg]
w]/} /fd|f] 5 ;a} k];fnfO{ cfb/ xfd|f] 5 .

u'?cfdf k9fpg] c;n


la? bfOn] rnfpF5g\ k;n
x] Jofkf/L bfO ;fdfg NofOlbg' xfdL ;a}nfO{ .
6 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“ / a'emf}“ M
ljgf]bsf a'afn] ufO{ kfng ug{'ePsf] 5 . pxfF ldlxg]tL ls;fg x'g'x'G5 .
ufO{ kfngaf6 /fd|f] cfDbfgL ePsf] 5 .
ljgf]bsL cfdf g;{ x'g'x'G5 . pxfF :jf:Yo s]Gb|df sfd ug{'x'G5 . pxfF
lgoldt bz ah] sfof{no k'Ug'x'G5 . sfof{no ;do;Dd sfd u/]/ 3/
kms{g'x'G5 .
ljgf]bsf sfsfn] ls/fgf k;n rnfpg'ePsf] 5 . pxfFsf k;ndf ufpFn]x¿
lsgd]n ub{5g\ . pxfF :yfgLo pTkflbt j:t'x¿ a]Rg'x'G5 .
ljgf]bsf xh'/a'af ;dfh;]jL x'g'x'G5 . pxfFn] ufpF3/df em}emu8f ldnfO{
lbg] sfd ug{'x'G5 . pxfFnfO{ ;dfhsf dflg;x¿n] ;Ddfg u5{g\ .
ljgf]bsf ljBfnodf :sfp6 5 . pgL :sfp6sf] ;b:o x'g\ . 6f]n l5d]sdf
cfkt\ljkt\ kbf{ pgL / pgsf ;fyL ldn]/ ;xof]u ub{5g\ .
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{Fsf a'afsf] cfDbfgLsf] ;|f]t s] xf] <

-cf_ tkfO{FsL cfdfn] s] sfd ug'{x'G5 <

-O_ ljgf]bsf sfsfn] k;ndf s:tf j:t'x¿ a]Rg'x'G5 <

-O{_ ljgf]bsf xh'/a'afnfO{ ufpFsf dflg;x¿n] lsg ;Ddfg ub{5g\ <

-p_ tkfO{Fsf kl/jf/n] ;d'bfodf s] s] ;xof]u ug'{ePsf] 5 <

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 7


cfkm"n] hfg]sf] s'g} uLt ;fyL;“u ldn]/ ufp“b} gfrf}“ M
k];fcg';f/sf sfd n]Vg'xf];\ M
k];f sfd
l;sdL{
8sdL{
KnDa/
On]lS6«l;og
lzIfs

tkfO{“sf] ;d'bfodf s;n] s] sfd ug'{x'G5, tnsf] tflnsfdf n]Vg'xf];\ M


;d'bfosf JolStsf] gfd >d÷sfd
h:t} M wgaxfb'/ Uff8L rnfpg]

tkfO{“nfO{ dgkg]{ k];f emNsfpg] lrq sfkLdf agfpg'xf];\ M

8 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f vfg]s'/f
@
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ dflysf lrqdf s'g s'g vfg]s'/f b]Vg'eof] <
-cf_ oLdWo] tkfO{Fn] s'g s'g vfg]s'/f vfg'ePsf] 5 <
-O_ tkfO{F laxfg a]n'sf w]/}h;f] s'g s'g vfg]s'/f vfg'x'G5 <
-O{_ :j:y / k'mlt{nf] aGg s:tf vfg]s'/f vfg'k5{ <
-p_ dflysf vfg]s'/fdWo] s'g s'g vfg]s'/f sfFr} vfg ;lsG5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 9
s'/fsfgL k9f}“ / a'emf}“ M
-zflGt / k]Daf vfhf vfg] ;dodf s'/fsfgL ub}{5g\ _
zflGt M k]Daf Û ef]s nflu;Sof] ca vfhf vfpFm .
k]Daf M x'G5 zflGt . d}n] t cfh ;fusf] t/sf/L
/ /f]6L NofPsf] 5' . ltdLn] s] Nofof}
lg <
zflGt M d}n] t cG8f / lrp/f NofPsL 5' . xfdL
afF8]/ vfpFm g x} .
k]Daf M x'G5, ;fa'gkfgLn] xft wf]P/
dfq} vfpFm x} .
zflGt M ltdLnfO{ yfxf 5, ;fu;AhL
s]af6 kfOG5 <
k]Daf M jg:kltaf6 kfOG5 . ;fu, sfpnL, ufh/,
nf}sf, km;L{ h:tf t/sf/Lsf af]6x¿ jg:klt
x'g\ . xfd|f s/];faf/Ldf xl/of ;fukft klg
5g\ .
zflGt M kmnk"mnx¿ klg jg:kltaf6 g} kfOG5 x} <
k]Daf M xf] lg, b'w, bxL / l3p eg] ufO{e}F;L h:tf
hgfj/af6 kfOG5 . df;', df5f / cG8f klg
hgfj/af6 kfOG5 .
zflGt M ltdLnfO{ yfxf 5, v'nf /fv]sf vfg]s'/f vfg' x'Fb}g
lg Û kmf]xf]/ efF8fdf /fv]sf vfg]s'/f klg vfg'
x'Fb}g .

10 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k]Daf M yfxf 5 . d t To:tf vfg]s'/f vfGg lg . vfg]s'/f ;w}F 5f]k]/
/fVg'k5{ . ltdLnfO{ yfxf 5, ;fu, ufh/, d'nf / kmnk"mn
/fd|f];Fu kvfn]/ dfq vfg'k5{ .
zflGt M l7s eGof} . xfdLn] bfn, eft, t/sf/L, /f]6L / l9F8f] vfg'k5{ .
b'w, kmnk"mn, df5f, df;' klg vfg'k5{ .
k]Daf M d]/f a'af zfsfxf/L x'g'x'G5 . a'afn] df5f, df;' / cG8f vfg'x'Gg .
bxL, b'w, kmnk"mn, ;fu;AhL rflxF vfg'x'G5 .
zflGt M d]/f a'af df5f, df;' / cG8f vfG5f}F . To;}n] xfdL df+;fxf/L klg xf}F .
k]Daf M P Û aNn a'em]F . df5fdf;' vfg]nfO{ df+;fxf/L / gvfg]nfO{
zfsfxf/L elgg] /x]5 .
;fyL;“u 5nkmn u/L tkfO{“sf] 7fp“df kfOg] vfg]s'/fsf] ;"rL
agfpg'xf];\
vfg]s'/fsf] gfd s]af6 k|fKt x'G5 <
h:t} M nf}sf jg:kltaf6
b'w hgfj/af6

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 11


uLt ufcf}“ M
x] tfut lbg] /f]6L / ;fu
vfg'k5{ ;a}n] ;fy ;fy
Vffgf lrg]sf]], ldnfO{ vfg lg slQ hfg]sf]
x] ;fu;AhL kvfnL vfg' lg
/fd|f];Fu ksfpg] ug'{ lg
Vffgf lrg]sf], ldnfO{ vfg lg slQ hfg]sf]

x] af;L clg ;8]sf gvfg'


cfˆg} 3/df ag]sf lrh vfg'
Vffgf lrg]sf], ldnfO{ vfg lg slQ hfg]sf]

x] bxL, b'w kmnk"mn vfP/


v]Ng'k5{ alnof] eP/
Vffgf lrg]sf], ldnfO{ vfg lg slQ hfg]sf]
tnsf jfSox¿dWo] l7s jfSo dfq sfkLdf ;fg'{xf];\ M
-c_ xfdLn] kmnk"mn / ;fukft vfg'k5{ .
-cf_ df5fdf;' dfq vfgfn] cfFvf t]lhnf] x'G5 .
-O_ b'w hgfj/af6 k|fKt x'G5 .
-O{_ cfFk af]6la?jfaf6 k|fKt x'G5 .
-p_ cG8f jg:kltaf6 k|fKt x'g] vfg]s'/f xf] .
vfg]s/' f ljleGg k|sf/sf x'G5g\ . vfg]s/' fx¿nfO{ zlSt lbg], /Iff ug]{ / j[lå
ug]{ u/L tLg k|sf/df ljefhg ug{ ;lsG5 . o:tf vfg]s'/fx¿sf pbfx/0f
lgDgfg';f/ 5g\ M
zlSt lbg] vfg]s'/f M rfdn, lrp/f, lk7f], ux'F, ds}, hf}, cfn', sf]bf],
12 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
kmfk/, cflb .
/Iff ug]{ vfg]s'/f M ;fu, km;L{, nf}sf, l3/f}Fnf, wlgofF, aGbf, sfpnL,
cfFk, s]/f, cf?, d]jf, :ofp cflb .
j[l4 ug]{ vfg]s'/f M bfn, s]/fp, l;dL, af]8L, uxt, /x/, rgf, bxL, b'w,
l3p, cG8f cflb .
3/df ePsf] s'g} Ps vfg]s'/f sIffdf Nofpg'xf];\ . ;a}n] NofPsf
vfg]s'/fnfO{ tn lbOPcg';f/ 5'6\ofpg'xf];\ . ltgnfO{ km/s km/s
6]a'ndf /fv]/ k|bz{g u{g'xf];\ . ;a}n] x]/]/ 5nkmn ug'{xf];\ / cGTodf
vfg ldNg] s'/f ;a}hgfn] ldn]/ vfg'xf];\ .

sIffdf ;ª\sng ul/Psf vfg]s'/fx¿nfO{ ;|f]tsf cfwf/df


5'6\ofP/ tnsf] tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
hgfj/af6 k|fKt x'g] vfg]s'/f la?jfaf6 k|fKt x'g] vfg]s'/f

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 13


lbOPsf zAbx¿ vfnL 7fp“df e/]/ Pp6f syf agfpg'xf];\ M
ksfP/, sf“j|mf], /f]6L, kvfn]/, bxL, s]nfP/
d dfdf3/ uPsf] lyPF . dfOh"n] af/Laf6 ========================== l6k]/ Nofpg'eof] .
pxfFn] To;nfO{ /fd|f];Fu ========================== sf6\g'eof] . xfdLn] afF8]/ vfof}F .
dfdfn] af/Laf6 ;fu l6k]/ Nofpg'eof] . /fd|f];Fu ==========================, kvfn]/
ksfpg''eof] . dfdfn] vfg]s'/f /fd|f];Fu ========================== vfg'k5{ eGg'eof] .
xfdLn] ========================== t/sf/L, bfn, ========================== vfof}F . ahf/af6
lsg]/ NofPsf] s]/f klg vfof}F . dfdf3/df ld7f ld7f vfg]s'/f vfg kfP/
v';L nfUof] .
hf]8f ldnfpg'xf];\ M
;fu;AhL df5f, df;' vfg]
3/sf] vfgf ;fukft, kmnk"mn vfg]
cG8f jg:klt
b'w s/];faf/Ldf kfOG5
df+;fxf/L tfultnf] x'G5
zfsfxf/L ufO{e}F;L
kmnk"mn xfF;÷s'v'/f
tkfO{“nfO{ dgkg]{ hgfj/sf] lrq sfkLdf sf]/L To;
hgfj/af6 kfOg] kmfObfaf/] 5nkmn ug'{xf];\ M

14 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


v]n v]nf}F
#
x]/f}“ / v]n lrgf}“ M

k9f}“ / a'emf}“ M
dnfO{ v]Ng dg k5{ . dnfO{ bf}l8g], plk|mg] / ˆofFSg] v]n /dfOnf] nfU5 .
d ;fyL;Fu ldn]/ v]N5' . dnfO{ lzIfsn] ljleGg v]n v]Ng l;sfpg' x'G5 .
v]n v]Nbf kl;gf cfpF5 . v]Ng'cl3 Psl5g la:tf/} pk|mg], bf}8g] / xftv'6\6f
rnfpg] ug'{k5{ . o;f] ubf{ lhp tfT5 . d v]n v]Ng ;lhnf] x'g] n'uf
nufpF5' . v]Nbf z/L/df w'nf]d}nf] klg nfU5 . v]ln;s]kl5 ;fa'gkfgLn]
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 15
ldrLldrL xftuf]8f w''G5' . d lgoldt g'xfpg] klg u5'{ . v]n v]Nbf :k"mlt{
a9\g'sf ;fy} z/L/ :j:y / alnof] x'G5 . v]NgnfO{ tfut rflxG5 . b'w,
bxL, ;fu;AhL, kmnk"mn h:tf tfultnf vfg]s'/fx¿af6 tfut kfOG5 .

l7s jfSo 5fg]/ sfkLdf ;fg'{xf];\ M


-c_ v]ln;s]kl5 ;fa'g kfgLn] ldrLldrL xftuf]8f w''g'k5{ .
-cf_ v]Nbf c;lhnf] x'g] n'uf nufpg'k5{ .
-O_ lgoldt g'xfpg'k5{ .
-O{_ v]n]kl5 z/L/ sdhf]/ x'G5 .
-p_ z/L/ :j:y / alnof] agfpg tfultnf vfg]s'/fx¿ vfg'k5{ .
-pm_ v]n v]Ng' :jf:Yosf nflu /fd|f] xf] .
xft ;dft]/ nv]6fO v]n v]nf}“ M

16 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lbOPsf lrqdf h:t} l7s tl/sfn] nfOgdf pleg'xf];\ M
6fpsf] l;wf /fvL cufl8sf ;fyLsf] 6fpsfsf k5fl8sf] efu x]g'{xf];\ . o;f]
ubf{ ;fyLn] 5]s]/ pmeGbf cufl8sf ;fyLx¿ gb]lvg] x'g'k5{ . cufl8af6
nfOg l;wf b]lvg'k5{ .

cufl8 xft km}nfpFbf ;fyLnfO{ 5'g' x'Fb}g .

bfofFafofF xft km}nfpFbf bfofFafofFsf ;fyLx¿sf] xft 5'g' x'Fb}g . bfofFafofFaf6


klg l;wf nfOg b]lvg'k5{ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 17


l56f] lx“8\g] cEof; u/f}“ M
rp/df Ps hgfsf] k5fl8 csf]{ x'g] u/L kª\lStdf plecf}F . lxF8\g] O;f/f
kfPkl5 ;a} hgf xft nDAofpFb} l56f] l56f] lx8f}F .

syf ;'gf}“ / v]n v]nf}“ M


Pp6f 7'nf] kf]v/Lsf lardf au}Frf lyof] . ;f] au}Frfdf w]/} k|sf/sf
kmnk"mnx¿ lyP . Ps lbg rª\v] v/fof] kf]v/Ldf kfgL vfg uof] . p;n]
cfxf Û slQ ld7f
kmnk"mn /x]5g\ . ca
;fyLx¿ af]nfpg'k¥of] .

18 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


kf]v/Lsf lardf kmnk"mnsf] au}Frf b]Vof] . p;nfO{ ToxfF uP/ kmn l6k]/
vfg dg nfUof] .
rª\v]n] cfk\mgf ;fyLx¿ af]nfof] . pgLx¿ Kffl/ hfg nfUbf kf]v/Lsf
uf]xLx¿n] pgLx¿nfO{ 5]s] .
uf]xL bfO Û uf]xL
bfO Û kfl/ hfg b]pm g .
kmnk"mn vfgf b]pm g .

hfg
lbb}gf} . efuL
xfn oxfFaf6 .

rª\v]n] h'lSt lgsfNof] . p;n] ;fyLx¿nfO{ eGof], æd ptf n'S5' . ltdLx¿


uf]xLx¿nfO{ ot} lh:SofP/ cNdNofO /fv . ;a} uf]xLx¿ ltdLx¿nfO{
emD6g cfpF5g\ . ToxL a]nf d kmn l6k]/ NofpF5', clg ;Fu} ldn]/ vfpFmnf .Æ
rª\v]sf s'/f ;fyLx¿nfO{ dg k¥of] . pgLx¿ uf]xLx¿nfO{ lh:Sofpg
yfn] . uf]xLx¿ v/fof]x¿nfO{ nv]6\g yfn] . ToxL a]nf rª\v] v/fof]
csf]{k6\l6af6 kfl/ uof] / kmn l6k]/ Nofof] . ;a} v/fof] lsgf/feGbf k/
uP/ kmnk"mn vfg yfn] . uf]xLx¿ x]/]sf] x]¥o} eP .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 19
syfdf cfwfl/t clego v]n v]nf}“ M
;d"xdf ldn]/ dflysf] syfdf h:t} rª\v] v/fof], v/fof]sf ;fyLx¿ /
uf]xLsf] clego ug{ tof/L ug'{xf];\ . sf] s] aGg] / s] s] ug]{ egL 5nkmn
ug'{xf];\ . To;kl5 clego u/]/ b]vfpg'xf];\ .

tkfO{s
“ f] ljBfno j/k/sf] lrq sf]gx{' f];\ / ;fyLnfO{ b]vfpg'xf];\ M

20 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


$ gfKg] pks/0f

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ dflysf lrqdf s] s] b]Vg'eof] <
-cf_ tkfO{+;Fu ?n/ 5 < of] s]sf nflu k|of]u ug'{x'G5 <
-O_ tkfO{Fsf] 3/df lrqdf b]vfP h:t} s] s] pks/0f 5g\ <
-O{_ 3/df rfdn, lk7f], ds}, wfg / u]8fu'8L s]n] gfKg] ul/Psf] 5 <
-p_ k;ndf ;fdfg hf]Vg s'gs'g pks/0f k|of]u ul/G5 <
k9f}“ / a'emf}“ M
xfdL lbglbg} ljleGg sfdx¿ ul//x]sf x'G5f}F . tLdWo] sltko gfKg] jf
hf]Vg] sfd klg kb{5g\ . gfKgsf nflu ljleGg pks/0fx¿sf] k|of]u ul/
G5 . nDafO ?n/ jf gfKg] 6]kn] gflkG5 . hf]Vgsf nflu 9st/fh' k|of]u
ul/G5 . t/n kbfy{ gfKg d]hl/ª l;lnG8/ k|of]u ul/G5 . xfd|f] ufpF3/df
dfgfkfyLsf] k|of]u klg ul/G5 . ;do hgfpg 38Lsf] k|of]u x'G5 . oL ;a}
gfKg] pks/0fx¿ x'g\ . lxhf]cfh gfksf nflu l8lh6n pks/0fx¿sf] klg
k|of]u ug{ yflnPsf] 5 . ;fdfg lsga]r ubf{ o:tf pks/0f k|of]u ug'k{ 5{ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 21
u/]/ x]/f}“ M
-c_ ?n/sf] k|of]u u/]/ cfˆgf] 8]:ssf] nDafO / rf}8fO gfkf}F .
-cf_ gfKg] ln6/ k|of]u u/L Pp6f efF8faf6 csf]{ efF8fdf kfgL e/f}F .
ln6/ geP dfgfsf] k|of]u u/f}F . slt dfgf jf ln6/ kfgL c6fof],
lx;fa u/f}F .
-O_ ljBfnodf ePsf] t/fh'sf] k|of]u u/L j:t' hf]vf}F .
s'g pks/0f s] sfdsf nflu k|of]u x'G5, cfkm"eGbf
hfgsf/ JolStnfO{ ;f]w]/ n]Vg'xf];\ M
ydf]{ld6/

?n/
gfKg] 6]k

38L

t/fh'

gfKg] Sofg

Dffgf], kfyL

22 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


afSnf] sfuh, 8f]/L / n6\7L k|of]u u/L
lzIfssf] ;xof]udf t/fh' agfcf}“ / ;fdfg
/fv]/ hf]vf}“ M

v]/ uPsf j:t'x¿ hf]8]/ ;fdfg agfcf}“ M

cfk\mgf] 3/df ePsf] s'g} Ps gfKg] pks/0f sIffdf b]vfO{ 5nkmn


ug'{xf];\ .
tkfO{“sf] 3/df ePsf] s'g} Ps gfKg] pks/0fsf] sfkLdf /]vflrq
sf]g'{xf];\ M
l7s afSodf -√_ / a]l7s afSodf -×_ lrx\g nufpg'xf];\ M
-c_ ?n/sf] k|of]un] kfgL eg{ ;lsG5 .
-cf_ d]hl/ª l;lnG8/af6 3/sf] nDafO gfKg ;lsG5 .
-O_ dfgf, kfyLsf] k|of]u ufpF3/lt/ a9L 5 .
-O{_ 38L, kfyL / ydf]{ld6/ gfKg] pks/0fx¿ x'g\ .
-p_ l8lh6n pks/0fx¿ cfw'lgs pks/0f x'g\ .
-pm_ gfKg' eg]sf] t'ngf ug'{ xf] .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 23
s] sfdsf nflu s'g pks/0f cfjZos kb{5, n]Vg'xf];\ .
d]hl/ª l;lnG8/, 38L, ydf]{ld6/, ?n/, dfgf], t/fh' / 9s
-c_ slt aHof], s;/L yfxf kfpg] <
-cf_ k;ndf t]n s]n] e/]/ lbG5g\ xf]nf <
-O_ dnfO{ lzIfsn] % ;]lG6ld6/ nfdf] /]vf sf]g{ eGg'eof] . s]n] gfKg]
xf]nf <
-O{_ bfOnfO{ Hj/f] cfP5 . s]n] gfKg] xf]nf <
-p_ t/sf/L s]n] hf]v]/ a]Rg] xf]nf <
-pm_ rfdn s]n] eg{] xf]nf <
tkfO{“ ahf/ hf“bf s:tf s:tf gfKg] pks/0fx¿ b]Vg' ePsf]
5 . tLdWo] Pp6f pks/0fsf] /]vflrq agfpg'xf];\ .

24 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ cfÇgf] kl/jf/sf] k'vf{, k];f, gftf ;DaGw ;d]6]/ kf“rb]lv ;ft jfSosf]
Ps cg'R5]b n]Vg'xf];\ M
==================================================================================
==================================================================================
==================================================================================
==================================================================================
==================================================================================
==================================================================================

-v_ pQ/ lbg'xf];\ M


-c_ a'afsf lbbL alxgLnfO{ s] elgG5 <
=========================================================================
-cf_ cfdfsL cfdfnfO{ s] elgG5 <
=========================================================================
-O_ tkfO{s
F f] 3/df cfpg] dfGohgnfO{ s;/L cfb/ ;Tsf/ ug'x{ G' 5 <
=========================================================================

-O{_ tkfO{F kl/jf/sf s'g s'g sfddf ;xof]u ug'{x'G5 <


=========================================================================
-p_ tkfO{Fsf l5d]sLn] s'g s'g sfd÷k];f ug'{x'G5 <
=========================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 25


-u_ tn lbOPsf sfd s'g s'g k];f ug]{ JolStn] ub{5g\, tflnsfdf eg'x{ f];\ M
j|m=;= sfd k];f ug]{ JolSt
!= uf8L rnfpg]
@= k9fpg]
#= ;fdfg a]Rg]
$ lrq sf]g]{
% df]6/;fOsn dd{t ug]{
^ v]tLkftL ug]{
& kqklqsf a]Rg]
* ko{6snfO{ 3'dfpg]
-3_ pko'St zAb 5fGg'xf];\ M
-c_ kmfk/ ============= vfg]s'/f xf] . -zlSt lbg]÷/Iff ug]{_
-cf_ ;fu;AhL z/L/ ======= ug]{ vfg]s'/f xf] . -j[l4÷/Iff_
-O_ b'w, l3p / cG8f ========== vfg]s'/f x'g\ . -zlSt lbg]÷/Iff ug]{_
-O{_ =========== hgfj/af6 k|fKt ug]{ vfg]s'/f xf] . -hf}÷bxL_
-p_ ;fukft / kmnkm"n vfg] t/ df5fdf;' gvfg] JolStnfO{ ============
elgG5 . -df+;fxf/L÷zfsfxf/L_
-ª_ ;xdt jf c;xdt n]Vg'xf];\ M
-c_ ydf]{ld6/ tfkj|md gfKg] pks/0f xf] .
-cf_ t/fh' ;do gfKg] pks/0f xf] .
-O_ k':tssf] nDafO / rf}8fO gfKg ?n/÷:s]n k|of]u ul/G5 .
-O{_ t/nsf] dfqf gfKgsf nflu d]hl/ª 6]k rflxG5 .
-p_ k;ndf ;fdfg hf]VgnfO{ t/fh' / 9s cfjZos kb{5 .
-pm_ dfgf] / kfyL ;do gfKg] ;fwg x'g\ .
====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/
26 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
d]/f] b}lgs hLjg

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 27


of]uf;g / s;/t
!
k9f}“, x]/f}“} / cEof; u/f}“ M
df]xg laxfg cfˆgf cleefjs;Fu} lgoldt of]u u5{g\ . To;}n] pgL :j:y
/ km'lt{nf 5g\ . of]un] z/L/df :k"mlt{ a9fpF5 / tgfj 36fpF5 . o;n]]
ljleGg /f]ux¿ nfUgaf6 arfpF5 . of]uf;g w]/} k|sf/sf x'G5g\ .

-c_ tf8f;g cEof; u/f}F . -cf_ e'hª\uf;g cEof; u/f}F .

-O_ kßf;g cEof; u/f}F . -O{_ cw{rGb|f;g cEof; u/f}F .

28 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


7f8f] j:t'df r9\g], emg]{ / 8G8Ldf em'lG8g] cEof; u/f}“ M

8f]/Lsf] ;xfotfn] lrqdf b]vfP lrqdf b]vfPh:t} u/L tf]lsPsf


h:t} dfly r9\g] cEof; u/f}F af/df em'lG8g] cEof; u/f}F .
s] tkfO{Fn] b}lgs ¿kdf zf/Ll/s s;/t ug]{ ug{'ePsf] 5 < olb 5 eg]
s] s:tf zf/Ll/s s;/tx¿ ug]{ ug'{ePsf] 5, sIffdf u/]/ b]vfpg'xf];\ .

k9f}“ / a'emf}“ M

lzIfs M lgdf cfh ltdLnfO{ ;Grf] 5}g ls Sof xf], cg'xf/ dlng 5 lg Û
lgdf M cln lgb|f gk'u] h:tf] ePsf] 5 .
lzIfs M lsg /ftL ;'t]gf} / <
lgdf M ;'t]F t/ cln l9nf] ePsf] lyof] .
lzIfs M lsg l9nf ;'t]sf] t <
lgdf M 3/df k"hf lyof], To;}n] u'?cfdf .
lzIfs M n x]/ Û ltdLx¿ ;a} /ftL ca]/;Dd a:g] u/]sf 5f} <
ljBfyL{ M 5}g u'?cfdf -;fd"lxs ¿kdf_ . xfdL t l56\6} ;'T5f}F .
c;nd M d t laxfg ;a]/} p7]/ ljleGg of]uf;g u5'{ . To;kl5 vfhf
vfP/ k9\g] n]Vg] u5{' .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 29
lzIfs M ltdLx¿ slt a]nf ;'T5f} lg <
h'gf M d t a]n'sf vfgf vfP/ Ps 306f k9\5' / ;'T5' . laxfg ^
ah] p7\5' . Psl5g l:slkª v]n]/ vfhf vfG5' . To;kl5 k9\g
a:5' .
gd"gf M d klg h'gfn] h:t} u5'{ . dnfO{ t sIffdf lgb|f cfpFb}g .
-o;/L kfn}kfnf] ljBfyL{x¿n] cfcfˆgf s'/f atfP ._
lzIfs M :ofaf; . xfdL ;a}n] ljBfnoaf6 3/ uPkl5 cf/fd ug'{k5{ .
s]xLa]/ v]Ng'k5{ / To;kl5 3/df cfk"mn] ug{ ;Sg] sfddf
;3fpg'k5{ . laxfg a]n'sf ;do ldnfP/ k9\g'k5{ . a]n'sf
;dodf g} ;'Tg' / laxfg ;a]/} p7\g'k5{ . lgoldt zf/Ll/s
s;/t klg ug'{k5{ . o;f] ubf{ xfdL :j:y / lg/f]uL x'G5f}F .
dflysf s'/fsfgLsf cfwf/df tnsf k|Zgx¿sf] pQ/
n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{‘{ laxfg slt ah] p7\g'x'G5 <

-cf_ cf/fd / lgb|f k'u]g eg] s] x'G5 <

-O_ x/]s lbg lsg s;/t ug{'k5{ <

-O{_ z/L/ :j:y / lg/f]uL /fVg s] s] ug'{k5{ <

30 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xlkª u/f}“ M
pk|m]/ km8\sg' xlkª xf] . of] Ps v'6\6fn] jf b'j} v'6\6fn] ug{ ;lsG5 .
-c_ Ps v'6\6fn] xlkª u/f}F M

-cf_ b'O{ v'6\6fn] xlkª u/f}F M

nfdf] pk|mfO -nª\hDk_ u/f}“ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 31


/fd|f] afgL
@
k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M
;ld{g cfˆgf] :jf:Yok|lt
;hu l5g\ . pgL 3/aflx/
lgl:sFbf w'nf] w'jfFaf6 aRg
df:s nufpFl5g\ . nfdv'6\6]sf]
6f]sfOaf6 aRg em'n 6fFu]/
;'lT5g\ .
/Ltf vfgf vfPkl5 bfFt
dfem\l5g\ . x/]s zlgaf/
pgL xftv'6\6fsf gª sf6\l5g\ . cfk"mn] ;Sg]
;/;kmfO cfkm}F ul5{g\ . pgL cfˆgf] :jf:Yok|lt
lgs} ;hu l5g\ .
v'anfn tfhf / ;Gt'lnt vfgf vfG5g\ . af;L
;8]un]sf vfg]s'/f vfFb}gg\ . xl/of] ;fu;AhL
/ kmnk"mn vfG5g\ . k|z:t kfgL lkpF5g\ .

a]n'sL s]xLa]/ l6eL x]/]/


;dod} ;'T5g\ . laxfg ;a]/}
p7\5g\ .

32 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


5nkmn u/f}“ M
-c_ tkfOF{nfO{ ;ld{gsf] afgL Jojxf/ s:tf] nfUof] <
-cf_ s] /Ltfn] h:t} tkfO{F klg lgoldt bfFt dfem\g'x'G5 <
-O_ v'anfnsf] afgL;Fu tkfOF{sf s] s] afgL ldN5g\ <
cfk\mgf ldNbf afgLdf l7s -√_ lrx\g nufpg'xf];\ M
/fd|f afgL √
!= d laxfg ;a]/} p7\5' . √
@= d lgoldt of]u / Jofofd u5{' .
#= d x/]s lbg k|ofKt kfgL lkpF5' .
$= d xftuf]8fsf gª sf6\5' / ;kmf /fV5' .
%= d lgoldt g'xfpF5' .
^= d xl/of] ;fu, t/sf/L / kmnk"mn vfG5' .
&= d a]n'sf ;dodf g} ;'T5' .

uLt ufcf}“ M
sf]/L af6L skfn t, k5'{ lrl6Ss
nfdf nfdf gª b]v], kf5'{ lsl6Ss

Dff]tL h:tf bfFt d]/f, ;kmf /fVgfn]


Vffgf vfO{ a'?;n], ;wF} dfem\gfn]

xftuf]8f ;kmf u/L, /fd|f] aGg] 5'


;fyL;Fu ldnLh'nL, sfd ug]{ 5'
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 33
d'v w'G5' sfg klg ;kmf ug]{ 5'
/fd|f] afgL ;fyLnfO{ eGg] ub{5'
k9L n]vL ;a} hgf, l;sf}F :jf:y afgL
/fd|f] afgL l;s]/, x'G5f}F xfdL 1fgL
vfnL 7fp“ e/f}“ M
gª, bf“t, ckgfpg', skfn
-c_ xfdLn] lbglbg} sf]g'{k5{ .
-cf_ vfgf vfPkl5 a'?;n] df‰g'k5{ .
-O_ c;n afgLx¿ k5{ .
-O{_ :j:y /xg klg sf6\g'k5{ .

JolStut ;/;kmfO ug]{ pkfox¿ n]Vg'xf];\ M


cª\ux¿ ;/;kmfO ug]{ pkfo
skfn
cg'xf/
bfFt
sfg
lha|f]
xftuf]8f

34 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k9f}“ / a'emf}“ M
>L /fli6«o cfwf/e"t ljBfnosf sIff # sf ljBfyL{x¿sf Jojxf/ x]/f}F M

vfgf vfg'cl3, zf}rfnoaf6 cfPkl5, kmf]xf]/ nfUg] sfd u/]kl5 ;fa'g


kfgLn] xft w'g]

:jR5, ;kmf, tfhf / lgoldt Jofofd


:j:ys/
kf]l;nf] vfgf vfg] / s;/t ug]{
Jojxf/

3/cfFug / 6f]nl5d]s s'ntaf6 6f9f /xg] /


;kmf /fVg] c¿nfO{ klg o;k|lt
;r]t u/fpg]

tkfO{“sf /fd|f Jojxf/x¿ s] s] 5g\, n]Vg'xf];\ M


===========================================================================================
===========================================================================================
===========================================================================================
===========================================================================================
===========================================================================================
===========================================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 35


s'g} Ps ;fyLsf] ;/;kmfOsf] cj:yf cjnf]sg u/L d"Nofª\sg ug'{xf];\ M
j|m=;= :j:ys/ afgL w]/} /fd|f] -#_ /fd|f] -@_ ;'wf/ ug'{kg]{ -!_
!= skfnsf] ;/;kmfO
@= bfFtsf] ;/;kmfO
#= sfgsf] ;/;kmfO
$= xftuf]8fsf] ;/;kmfO
%= gªsf] ;/;kmfO
s'n cª\s
;a} afgLdf tLg cª\s Nofpg] ;fyLx¿nfO{ tfnL ahfP/ :ofaf;L
lbg'xf];\ .
;/;kmfO v]n v]nf}“ M
gª ;kmfO 3/ bf“t ;kmfO 3/

xftv'6\6f ;kmfO 3/
gfs / cg'xf/ ;kmfO 3/

36 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lrqdf b]vfPh:t} kGhfn] 6]s]/ lx“8\g] cEof; u/f}“ M

lrqdf b]vfPh:t} s's{'Rrfn] 6]s]/ lx“8\g] cEof; u/f}“ M

tkfO{“sf /fd|f afgL emlNsg] s'g} b'O{cf]6f lrq agfO{ /ª eg{'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 37


:jR5 jftfj/0f
#
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

lrq g= ! lrq g= @

lrq g= # lrq g= $
k|Zgx¿
-c_ df6fsf] 3}F6fnfO{ Kn]6n] lsg 5f]lkPsf] xf]nf <
-cf_ ufu|Lsf] d'vdf ?dfn lsg afFw]sf] xf]nf <
-O_ pdfn]sf] kfgL lkpg ;'/lIft x'G5, s;/L <
-O{_ tkfO{Fsf 3/df lkpg] kfgL ;'/lIft /fVg s] s] ug]{ ug'{ePsf] 5 <
38 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“ / a'emf}“ M
ldqgfysf] cfFugdf snwf/f 5 . pgsf] 3/df lkpg / vfgf agfpg
snwf/fsf] kfgL k|of]u ul/G5 . g'xfpg, n'uf w'g / s/];faf/Ldf klg
snwf/fs} kfgL k|of]u x'G5 .

ldqgfysL cfdfn] snwf/f / rkL{ lgoldt ;/;kmfO ug{'x'G5 . rkL{ ;kmf


ubf{ a'?;, ;kmf ug]{ emf]n / kfgL k|of]u ug'{x'G5 . ldqgfy klg lbbL;Fu
ldn]/ 3/ j/k/ ;kmf ub{5g\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 39


ldqgfysL cfdf / lbbL ldn]/ snwf/f glhs} n'uf w'g] ub{5g\ . n'uf wf]P/
lg:s]sf] kfgL au]/ s/];faf/Ldf hfG5 . pgLx¿ kfgL v]/ hfg lbFb}gg\ .

syfsf cfwf/df pQ/ n]Vg'xf];\ M


-c_ ldqgfysf 3/df kfgL s] s] sfdsf nflu k|of]u ul/G5 <
=======================================================================================

-cf_ pgsf 3/df n'uf wf]Psf] kfgLnfO{ s;/L ;b'kof]u ul/G5 <
=======================================================================================

-O_ tkfOF{ labfsf] ;dodf s] ug'{x'G5 <


=======================================================================================

-O{_ tkfO{‘{sf 3/df rkL{sf] ;/;kmfO ug{ s] s] ug'{x'G5 <


======================================================================================

-pm_ tkfO{Fsf 3/df n'uf wf]P/ lg:s]sf] kfgLnfO{ s] s] sfdsf nflu


k|of]u ul/G5 <
=======================================================================================
40 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9]/ l;sf}“ M

rkL{ kmf]xf]/ eof] eg] jftfj/0f 3/ cfFug kmf]x/ eP lemFuf /


b'3{lGwt x'G5 . To;}n] rkL{df nfDfv'6\6] km}lnG5 . ltgLx¿n]
lb;flk;fa ul/;s]kl5 ;kmf ug'{k5{ . /f]usf ls6f0f' NofpF5g\ . To;}n]
d klg ;w}F rkL{ ;kmf u5'{ . d 3/ cfFug ;kmf /fV5' .

sIff / ljBfno ;kmf u/f}“ . ;kmf ubf{ lg:s]sf] s'lxg] / gs'lxg]


kmf]xf]/nfO{ 5'6\6f5'6\6} ef“8fdf /fvf}“ M
s'lxg] kmf]xf]/ M sfuh, kft, kmnk"mnsf af]j|mf, vfg]s'/f cflb .
gs'lxg] kmf]xf]/ M Knfl:6s, sfFr, 9'ª\uf, kmnfdsf 6'j|mf cflb .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 41


3/ jf ljBfno ;kmf ug{'xf];\ / ;kmf ubf{ b]lvPsf kmf]xf]/nfO{
juL{s/0f u/L tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
s'lxg] kmf]xf]/ gs'lxg] kmf]xf]/

lrq x]/L tnsf k|Zgsf] pQ/ lbg'xf];\ M

lrq !

lrq @
-c_ lrq ! df jftfj/0f s] s] sf/0fn] kmf]xf]/ ePsf] 5 <
================================================================================ ==
==============================================================================

42 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-cf_ lrq @ df jftfj/0f ;kmf /fVg s] s] ul/Psf] 5 <
================================================================================
================================================================================

-O_ j/k/sf] jftfj/0f ;kmf /fVg tkfO{Fn] s] s] ug]{ ug'{ePsf] 5 <


================================================================================
================================================================================

l:slkª v]nf}“ M
b'O{ hgf ;fyLsf] xft ;dft]/ l:slkª v]Ng ;lsG5 . b'O{ hgf ;fyLnfO{ 8f]/L
3'dfpg nufP/ klg l:slkª v]Ng ;lsG5 . PSn} klg l:slkª\ v]Ng ;lsG5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 43


$ ljB't\ / r'Das

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ s] ljB't\lagf cfO/g tfT5 xf]nf <
-cf_ tkfO{Fn] ljB't\af6 rNg] s'g s'g pks/0f b]Vg'ePsf] 5 <
-O_ kmnfdsf] lsnfnfO{ s]n] tfg]sf] xf]nf <
-O{_ s] tkfO{Fn] r'Das k|of]u ug'{ ePsf] 5 <
ljB't\af6 rNg] tnsf pks/0fx¿ klxrfg u/L ltgsf]
k|of]u;DaGwL 5nkmn u/f}“ M

44 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k9f}“ / a'emf}“ M
ljB't\ pkof]uL zlSt xf] . o;af6 b}lgs hLjgdf k|of]u ul/g] pks/0fx¿
rnfpg ;lsG5 . OG8S;g r'nf], kª\vf, Od;{g lx6/, l6eL, aQL ljB't\af6
rNg] pks/0fx¿ x'g\ . df]afOn kmf]g, l/df]6, kfgL tfGg] kDk, ljB'tLo
a; cflb klg ljB't\af6 rNg] pks/0fx¿ x'g\ . ljB'tLo pks/0fsf] k|of]u
ubf{ xf]l;of/L ckgfpg'k5{ . leh]sf] xftn] ljB'tLo pks/0f rnfpFbf
s/]G6 nfUg ;S5 . yfxf gePsf ljB'tLo pks/0fx¿ rnfpFbf b'3{6gf x'g
;S5 . rfh{ 5'6fP/ dfq df]afOn kmf]g rnfpg'k5{ . ljB't\ ax]sf] gfª\uf]
tf/ 5f]Pdf s/]G6 nfu]/ Hofg} hfg ;S5 . ljB't\ ;6{ ePdf cfunfuL klg
x'g ;S5 .

;fjwfgLk"j{s ul/Psf sfd / c;fjwfgLk"j{s ul/Psf sfd


5'6\6\ofO{ n]Vg'xf];\ M
lah'nLsf] gfª\uf] tf/nfO{ g5'g', Knusf] Kjfndf cf}Fnf l5/fpg', dflg;
3/aflx/ hfFbf ;a} l:jrx¿ aGb ug'{, ljB'tLo nfOgdf hf]l8Psf
;fdfgx¿nfO{ 5'g', l:jr / KnunfO{ aRrfn] ge]6\g] 7fpFdf h8fg ug'{
;fjwfgLk"j{s ul/Psf sfd c;fjwfgLk"j{s ul/Psf sfd

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 45


tkfO{“sf] 3/df k|of]u ePsf ljB't\af6 rNg] pks/0fx¿
cjnf]sg u/L lbOPsf] tflnsf eg'{xf];\ M
pks/0f pkof]u
!= /fO;s's/ vfgf ksfpg

k|of]u u/L 5nkmn u/f}“ M


! @ #

-c_ l:6nsf] rDrfnfO{ r'Dassf] glhs NofpFbf s] x'G5 <


-cf_ s] lrq # sf] j:t'nfO{ lrq ! sf] j:t'n] tfGnf <
-O_ r'Dasn] tfGg] c¿ s] s] j:t' xf]nfg\ <
k9f}“ / a'emf}“ M
r'Das Ps k|sf/sf] zlSt xf] . b'O{cf]6f r'Dasx¿nfO{ glhs /fVbf Pp6f
r'Dasn] csf]{ r'DasnfO{ ls tfG5 ls 3r]8\5 . o;af6 r'Dasdf zlSt
/x]sf] s'/f yfxf kfOG5 . /]l8of], l:ks/, 6]lnlehg, dfOj|mf]kmf]g cflbdf
r'Das k|of]u ul/Psf] x'G5 .
-c_ k|of]u u/L r'DasLo / cr'DasLo j:t' lrgf}“ M
kmnfdsf] lsnf, Knfl:6ssf] ?n/, tfNrf ;fFrf], l;Ssf, O/]h/, ;nfO{sf]

46 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


sfF6L, sf7sf] 6'j|mf, sk8fsf] 6'j|mf, :6\ofKn/ lkg, ;]ˆ6L lkg, 9'ª\ufsf] 6'j|mf
cflbnfO{ r'Dasn] tfgL x]/f}F .
r'Dasn] tfGg] j:t'x¿ r'Dasn] gtfGg] j:t'x¿

;fyL;“u ldn]/ v]Ng'xf];\ M


-c_ es'G8f]nfO{ e'O+“df pkmfg]{ cEof; ug'{xf];\ M

-cf_ ;fyLnfO{ es'G8f] kf; ug'{xf];\ . ;fyLn] kf; u/]sf] es'G8f]


;dfpg'xf];\ M

kf/bz{s sfuh jf Knfl:6s, sfnf] sfuh, 6]k cflb k|of]u u/L


sfuhsf] 6r{nfO6 agfpg'xf];\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 47


% Wjlg

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

lrq ! lrq @

k|Zgx¿
-c_ lrqdf afnaflnsfx¿ s] s] ub}{ 5g\ <
-cf_ lrq ! / lrq @ sf] Wjlgdf s] km/s 5 <
s'g} Wjlg ;'Gbf cfgGb nfU5 . dg kg]{ uLt ah]sf], sf]OnL s/fPsf] cfgGb
nfU5 . sltko Wjlg tkfO{FnfO{ dg gkg{ ;S5g\ . rsf]{ cfjfhn] l6eL
ah]sf], rsf]{ xg{ ah]sf], r6\ofª k/]sf] / dfOsaf6 lg:s]sf] rsf]{ cfjfh
dg kb}{g . o:tf rsf]{ cfjfhn] ;'Gg] Ifdtf 36fpF5 . o;nfO{ Wjlg k|b"if0f
elgG5 .
tkfO{“nfO{ s:tf] nfU5, sf/0f klg atfpg'xf];\ M
-c_ kl9/x]sf a]nf rsf]{ cfjfhdf l6eL ahfPdf
-cf_ gfrufgdf afhf ahfPdf
-O_ lgb|f nfu]sf a]nfdf 7'nf] :j/n] s's'/ e's]df
-O{_ laxfg dw'/ :j/n] r/f s/fPdf
-p_ s'/f ul//x]sf a]nf glhs} sfu s/fPdf
48 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
Wjlg klxrfg ug'{xf];\ M
laxfgb]lv a]n'sf;Dd tkfO{Fn] ;'g]sf Wjlgsf] ;"rL tof/ u/L tflnsf
eg'{xf];\ M
s]sf] Wjlg k|b"if0f u5{ ls ub}{g <
!= hf]8n]] xg{ ah]sf] u5{

lgDglnlvt cj:yfdf pTkGg x'g] Wjlg lbSs nfUg] jf cfgGb


nfUg] s:tf] x'G5, n]Vg'xf];\ M
rsf]{
cfjfh

snsf/vfgf

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 49


dfbn jf c¿ s'g} afhf lng'xf];\ . ;'?df tfn ldnfP/
ahfpg'xf];\ . km]l/ rsf]{ cfjfhdf hyfefjL ahfpg'xf];\ . s]
km/s kfOof] ;fyL;“u 5nkmn ug'{xf];\ .

ldNg] zAb 5fg]/ vfnL 7fp“ eg'{xf];\ M


k|b"if0f, ;'Gg] Ifdtf, sf/0f, zlSt, Psfu|, ;~rf/
-c_ Wjlg Ps k|sf/sf] xf] .
-cf_ cgfjZos Wjlg ;'lgg'nfO{ Wjlg elgG5 .
-O_ uf8Lsf] xg{ / snsf/vfgfaf6 cfpg] cfjfh Wjlg k|b"if0fsf
x'g\ .
-O{_ nfdf] ;do rsf]{ Wjlg cfpg] 7fpFdf a:gfn] 36\5 .
-p_ cfjfhsf dfWodaf6 xfdL ug{ ;S5f}F .
-pm_ xf]xNnf x'g] 7fpFdf eP/ sfd ug{ ;lsFb}g .
Wjlg k|b"if0fn] dflg;nfO{ x'g] s'g} tLg a]kmfObf n]Vg'xf];\ .
-c_
-cf_
-O_
50 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
d}n] slt l;s]“
-s_ of]uf;g u/]/ b]vfpg'xf];\ M
-c_ kb\df;g -cf_ cw{rGb|f;g
-O_ e'hª\uf;g -O{_ tf8f;g
-v_ zf/Ll/s lj|mofsnfk u/]/ b]vfpg'xf];\ M
-c_ xlkª
-cf_ nª\hDk
-O_ s's'{Rrf / kGhfn] lxF8\g] cEof;
-O{_ es'G8f] kmfNg] / pkmfg]{ cEof;
-u_ cfÇgf] ;/;kmfOsf] cj:yf d"Nofª\sg ug'{xf];\ M
j|m=;= :j:Yos/ afgL ;w}“ u5'{ slxn]sfxL“ u5'{ slxn] klg ulb{g
!= bfFtsf] ;/;kmfO
@= sfgsf] ;/;kmfO
#= skfnsf] ;/;kmfO
$= gªsf] ;/;kmfO
%= cg'xf/sf] ;/;kmfO
^= xftuf]8fsf] ;/;kmfO
-3_ k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ ljB't\sf s'g} tLgcf]6f pkof]lutf n]Vg'xf];\ .
==============================================================================
-cf_ ljB'tLo pks/0fx¿ k|of]u ubf{ ckgfpg'kg]{ s'g} b'O{cf]6f
;fjwfgLsf pkfox¿ n]Vg'xf];\ .
===============================================================================
-O_ r'Sasn] tfGg] / gtfGg] b'O{ b'O{cf]6f j:t'x¿sf] gfd n]Vg'xf];\ .
==============================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 51


-O{_ Wjlg k|b'if0fn] dflg;sf] :j:Yodf kfg]{ b'O{cf]6f c;/ n]Vg'xf];\ .
==============================================================================
-ª_ tnsf cj:yfdf s] s] ug'{x'G5, n]Vg'xf];\ M
-c_ /f]===========================================================================================================================
u nfUgaf6 aRg

-cf_ lkpg] kfgL ;kmf / ;'/lIft kfg{
===========================================================================================================================
-O_ ysfO nfu]sf a]nf
===========================================================================================================================
-O{_ j/k/sf] jftfj/0f ;kmf /fVg
===========================================================================================================================
-p_ r'DasLo j:t' lrGg
===========================================================================================================================

-pm_ z/L/sf ljljw cª\u ;kmf ug{


===========================================================================================================================

-r_ k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M


-c_ kfgLnfO{ z'4 kfg]{ ;a}eGbf pQd pkfo s'g xf] <
===========================================================================================================================

-cf_ cf/fd, lgb|f / Jofofd lsg cfjZos 5 <


===========================================================================================================================

-O_ kmf]xf]/ kfgL lkpFbf s] x'G5 <


===========================================================================================================================

-O{_ tkfOF{sf] j/k/ Wjlg k|b'if0f ug]{ j:t'x¿ s] s] 5g\ <


===========================================================================================================================

====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

52 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f] ;d'bfo

‘w'd|kfg dBkfg gu/f}F’

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 53


! xfd|f] ufpF3/

k9f}“ / a'emf}“ M
xl;gf ;xof]uL :jefjsL l5g\ . pgn] 5/l5d]sdf w]/} ;/;xof]u u/]sL
l5g\ . xl;gfn] l5d]sL 7'nLcfdfnfO{ la:s'g ;'sfpg ;xof]u u/]sL l5g\ .

km'af{ ljBfno hfFb} lyP . Ps hgf ckl/lrt JolStn] pgnfO{ j8f sfof{no
hfg] af6f] ;f]w] . km'af{sf] ljBfno / j8f sfof{no;Fu} /x]sf] 5 . pgn] tL
JolStnfO{ j8f sfof{no;Dd k'Ug ;xof]u u/] .
bLks cfFugdf v]Nb} lyP . l5d]sLsf]
afv|f] km's]/ glhs}sf] afnL vfO/x]sf]
b]v] . pgn] afv|fnfO{ vf]/df nu]/
y'lglbP . To;}a]nf l5d]sL sfsf 3fF;
af]s]/ 3/ cfOk'Ug'eof] . l5d]sL sfsf
bLkssf] sfd b]v]/ v';L x'g'eof] .

54 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


cfh j8f sfof{nodf ;dfh;]jLx¿nfO{ ;Ddfg ug]{ sfo{j|md 5 . s[kfsL
xh'/cfdfn] 6f]n ;'wf/df 7'nf] of]ubfg ug{'ePsf] 5 . To;}n] pxfFnfO{ cfh
;Ddfg ul/Fb} 5 . s[kf klg xh'/cfdf;Fu} j8f sfof{no uOg\ . xh'/cfdfnfO{
sb/kq;lxt ;Ddfg ul/of] . ToxfF c¿ dflg;x¿ klg ;Ddflgt ePsf
lyP . s[kfnfO{ klg 7'nf] ePkl5 ;fdflhs sfd ug]{ OR5f hfUof] .

k|Zgx¿
-c_ xl;gfn] l5d]sdf u/]sf] ;xof]u tkfO{FnfO{ s:tf] nfUof] <
-cf_ tkfO{Fsf] 7fpFdf cfpg] gofF dfG5]nfO{ s;/L ;xof]u ug'{x'G5 <
-O_ bLksn] l5d]sdf ;xof]u gu/]sf] eP s] x'GYof] <
-O{_ s:tf] dflg;nfO{ ;Ddfg ul/G5 <
-p_ tkfO{Fn] cfˆgf] 5/l5d]sdf s] s] ;xof]u ug'{ePsf] 5 <

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 55


syf k9f}“ M
Ps lbg ;Gtg'sf cfdfa'af vf]nfkfl/sf] v]tdf sfd u/]/ cfpFb} x'g'x'GYof] .
7'nf] cl;gf kfgL k/]sfn] vf]nf] a9]sf] /x]5 . ;Gtg'sf a'afcfdf vf]nf]
tg{ ;Sg'ePg . vf]nfkfl/sf] l5d]sLsf] 3/df a:g'eof] . l5d]sLn] ;Gtg'sf]
a'afcfdfnfO{ cfb/k"j{s 3/df /fv] .

otf ;Gtg'sf] 3/eGbf kNnf] 3/df vf]nf] k;]/ 3/ klg aufP5 . ;a}
hgfsf] larNnL eP5 . ;Gtg'sL lbbLn] ;fdfg ;fg]{ sfddf ;xof]u
ug'{eof] . uf]7df afv|f s/fpFb} u/]sf] b]v]/ ;Gtg'n] klg tL afv|fsf] bfDnf]
km'sfP/ ;xof]u u/] / afv|fnfO{ arfOlbP .

56 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


ef]lnkN6 ;a]/} ;Gtg'sf cfdfa'af klg cfpg'eof] . l5d]sdf To:tf] cfkt\
kbf{ klg ;xof]u ug{ gkfPsfn] dg lvGg agfpg'eof] .

;Gtg' / p;sL lbbLn] l5d]sLnfO{ u/]sf] ;xof]u yfxf kfP/ rflxF v';L
x'g'eof] . ;Gtg'sf a'afn] kl5 tL l5d]sLsf 3/ agfpg ;xof]u ug'{eof] .
cfdfn] l5d]sLnfO{ cfˆg} 3/df vfg] Joj:yf ldnfpg'eof] .
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ ;Gtg'sL lbbLn] l5d]sLnfO{ s;/L ;xof]u ug'{eof] <
=================================================================================
-cf_ ;Gtg'sf cfdfa'afn] l5d]snfO{ s;/L ;xof]u ug'{eof] <
=================================================================================
-O_ tkfO{Fsf] kl/jf/n] 5/l5d]sdf s] s] ;xof]u ug'{ePsf] 5 <
cleefjs;Fu ;f]w]/ n]Vg'xf];\ .
=================================================================================
-O{_ dflysf] syfaf6 tkfO{Fn] s] lzIff kfpg'eof] <
=================================================================================
=================================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 57


tkfO{“n] 5/l5d]s tyf ;d'bfodf s] s] ;xof]u ug{'ePsf] 5,
n]v]/ sIffdf ;'gfpg'xf];\ M
============================================================================
-c_
============================================================================
-cf_
============================================================================
-O_
============================================================================
-O{_
vfnL 7fp“df ldNg] hfgsf/L eg'{xf];\ M
d lhNnf,
kflnsf j8f g= df a:b5' . xfd|f] kflnsfdf ==============
j8fx¿ 5g\ . xfd|f] j8f cWoIfsf] gfd
xf] .
pxfF j8f sfof{nodf sfd ug'{x'G5 . o;
sfof{noaf6 w]/} k|sf/sf ;]jfx¿ kfOG5g\ .
;f]w]/ n]Vg'xf];\ M
!=

j8f sfof{noaf6 @=
$=
kfOg] ;]jfx¿

#=
58 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
;fyL;“u 5nkmn u/L tnsf] tflnsf k"/f ug{'xf];\ M
j|m=;= d ;xefuL ePsf ;fdflhs sfdx¿
!= 6f]n ;/;kmfO
@=
#=
$=
%
:yfgLo v]n v]nf}“ M
cfˆgf] 7fpFdf v]lng] k/Dk/fut v]nx¿ :yfgLo v]n x'g\ . o:tf v]nsf
gfd / lgod :yfgcg';f/ km/s x'g ;S5g\ M

Ps v'6\6] v]n u6\6f v]n

8lG8laof] nSs' 9fNg] v]n

tkfO{“sf ufp“3/lt/ v]lng] v]nx¿ s] s] x'g\, gfd n]vL


;fyL;“u ldn]/ v]Ng'xf];\ M
!= @= #=
$= %= ^=
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 59
@ c;n gful/s

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ ljBfno hfFb} u/]sL ;fyLn] s;nfO{ ;xof]u ul/g\, tkfO{F eP
s] ug{'x'GYof] <
-cf_ ljBfyL{x¿n] vfg]s'/f s;nfO{ afFl8/x]sf 5g\ < lsg xf]nf <
-O_ ljBfyL{n] sk8f ljt/0f u/]sf] tkfO{FnfO{ s:tf] nfUof] < s]
tkfO{‘{n] o:tf] ;xof]u ug{'ePsf] 5 <
-O{_ s] tkfO{F 6f]n ;/;kmfO sfo{j|mddf ;xefuL x'g'ePsf] 5 <

60 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lrq cjnf]sg u/L ;fyL;“u 5nkmn ug{'xf];\ M

dflysf lrqdf b]lvPsf ;d:ofx¿ n]Vg'xf];\ M


lrq g= ;d:of tkfO{“ ePsf] eP s] ug'{x'GYof] <
!=
@=
#=
$= kmf]xf]/d}nf hyfefjL kmfn]sf
%=

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 61


tnsf] cj:yfdf s] s] ;xof]u ug{ ;lsG5 xf]nf, ;fyL;“u
5nkmn u/L n]Vg'xf];\ M
cj:yf ;xof]u
!= la:s'g ;'sfPsf] a]nf kfgL kg{ nfUbf
@= Ho]]i7 gful/s uf8L r9\g nfUbf
#= cfdfn] vfhf agfpFb} ubf{
$= ;Fu} lxF8]sf] ;fyL n8\bf
%= l5d]sLsf ufO{j:t' km's]/ v]taf/Ldf
k:bf
^= kl/jf/sf ;b:onfO{ ;Grf] gxF'bf
&= ;fyLn] snd Nofpg lal;{bf
dflg;x¿ s] ul//x]sf 5g\, lrq cjnf]sg ug{'xf];\ M

62 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


5nkmn ug{'xf];\ M
-c_ lrqdf s] s] b]Vg'eof] <
-cf_ tkfO{F la/fdL x'Fbf s;n] x]/rfx ug{'x'G5 <
-O_ tkfOF‘{ cfˆgf] 6f]nsf s] s] sfo{j|mddf ;xefuL x'g'ePsf] 5 <
-O{_ ;fyL;Fu v]Nbf tkfO{FnfO{ cleefjsn] s] eGg'x'G5 <
-p_ s] tkfO{F cfkmGt;Fu 3'Dg hfg'ePsf] 5, sxfF sxfF hfg'ePsf] 5 <
uLt ufcf}“ M
dnfO{ dg k5{
;x/sf] glhs}, xfd|f] ;fgf] 3/ 5
3/ 5]psf] :s'n, dnfO{ dg k5{

hfG5' ;wF} :s'n, 1fg l;k a9\5


dfof ug]{ lzIfs, dnfO{ dg k5{

;fyL;Fu ldlnh'nL, v]n v]Ng'k5{


gfFRb} ufpFb} l;Sg t, emg} dg k5{
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 63
v]nL k9L ;dod}, vfgf vfg'k5{
vfgf vfhf dnfO{, 3/s} dg k5{

kl/jf/df s'/fsfgL, ug{ dg k5{


eg ;fyL ltdLnfO{, s] s] dg k5{ .

tkfO{“n] s'g s'g afnclwsf/x¿ k|fKt ug{'ePsf] 5, l7s -√_


lrx\g nufpg'xf];\ M
j|m=;= afnclwsf/x¿ √
!= kf]lifnf] vfgf vfg
@= df};dcg';f/sf n'uf nufpg
#= ;fyL;Fu ldn]/ v]Ng
$= la/fdL xF'bf cf}ifwL pkrf/ ug{
%= cleefjs, cfkmGt / lzIfsx¿af6 dfof tyf x]/rfx kfpg
^= cleefjs;Fu} a;]/ s'/fsfgL ug{
&= cleefjs;Fu 3'dlkm/ ug{
*= cfˆgf lghL ljrf/ tyf efjgf JoSt ug{
(= ljBfno uO{ n]vk9 ug{
!)= ;d'bfodf x'g] sfo{j|mddf ;xefuL x'g
tkfO{“n] lrGg' ePsf] c;n gful/ssf] lrq sf]/L gfd n]Vg'xf];\ .
tkfO{“nfO{ pxf“ lsg c;n nfu]sf] xf], ;fyLx¿nfO{ ;'gfpg'xf];\ .
64 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
uLt ufcf}“ / 5nkmn u/f}“
yddfof sfsL xfd|L ;f/} c;n l5g\
;dfhsf] enfOdf v6\l5g /ftlbg
slxn] wf/f dd{t ul5{g\, slxn] ;kmfO ul5{g\
la/fdLsf] pb\wf/ ul5{g, vf]ksf] k|rf/ ul5{g
uf/f] ;f/f] kbf{ ;anfO{ pgs} e/ rflxg]
o:tf] ;dfh;]jL dfG5] vf]Hbf sxfF kfOg]
yddfof sfsL xfd|L ;f/} c;n l5g\
;dfhsf] enfOdf v6\l5g\ /ftlbg
xfdL klg yddfof h:t} aGg'k5{
;dfhsf] enfOdf ;w} h'6\g' k5{
;dfhsf c;n dflg; klxrfg u/L
sfd ug]{nfO{ dfg u/f}F ;w} e/L
yddfof sfsL ;f/} c;n l5g\,
;dfhsf] enfOdf, v6\l5g\ /ftlbg

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 65


k9f}“ / 5nkmn u/f}“
d]/f] gfd ljdn xf] . d]/f] 3/ dsjfgk'/ lhNnfsf] /flS;/fª\ ufpFkflnsf
j8f g+ kfFrdf kb{5 . d]/f] j8fdf ut dlxgf j[Iff/f]k0f sfo{j|md ePsf]
lyof] . To; lbg d / d]/f ;fyLx¿n] lj?jfx¿ cf];fg{ ;xof]u u/]sf
lyof}F . rGbf sfsLn] j[If/f]k0f sfo{j|mdsf] g]t[Tj ug'{ ePsf] lyof] . pxfn]
ufpFdf h'jftf; / /S;L lgoGq0fdf dxŒjk"0f{ e"ldsf v]Ng'ePsf] 5 . pxfFsf]
of]ubfgsf] sb/ ub}{ :yfgLo Snan] ;Ddfg u/]sf] lyof] . xfdLn] klg
;dfh;]jLsf] ;Ddfg ug'{ kb{5 .
d /fh' 3nfg x'F . d]/f] 3/ /flS;/fª ufpFkflnsfsf] j8f g= $ df
kb{5 . xfd|f] j8fdf ut xKtf wf/f, s'jf tyf kf]v/Lx¿ ;kmf ug]{ sfo{j|md
ePsf] lyof] . d]/f] ;fyL dlgtf / d}n] wf/f s'jf ;kmf ug{ kfgL cf];f/]sf
lyof}F . v/]6f]x¿ ufpF3/af6 hDdf ug{ / cf];fg{ klg xfdLn] ;xof]u u/]
sf lyof}F . lagf/fd sfsfn] o; sfo{j|mdsf] g]t[Tj ug'{ ePsf] lyof] .
pxfFn] ufpFdf ljBfno vf]Ng klg ;xof]u ug'{ePsf] lyof] . j8f sfof{non]
cl:tdfq pxfFnfO{ ;Ddfg :j¿k k|df0f kq / bf];Nnf k|bfg u/]sf] lyof] .
k|Zgx¿
-s_ ljdnsf] j8fdf ut dlxgf s] sfo{j|md ePsf] lyof] <
-v_ rGbf sfsLnfO{ :yfgLo Snjn] lsg ;Ddfg u/]sf] lyof] <
-u_ xfdLn] ;dfh;]jLnfO{ lsg ;Ddfg ug'{kb{5 <
-3_ ufpFdf ljBfno vf]Ng s;n] ;xof]u ug'{ePsf] lyof] <
-ª_ j8f sfof{non] ljgf/fdnfO{ lsg ;Ddfg u/]sf] xf]nf <

66 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


# j/k/sf hgfj/

x]/f}“, lrgf}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ df5fnfO{ kfgLdf kf}l8g s'g cª\un] ;xof]u u5{ <
-cf_ rf}F/LufO{nfO{ hf8f]af6 s]n] hf]ufpF5 <
-O_ s's'/n] vfgf vfFbf s'g s'g cª\usf] k|of]u u5{ <
-O{_ h'sfsf] vfgf s] xf] < s;/L vfG5 <

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 67


k9f}“ / a'emf}“+ M
xfd|f] j/k/ ljleGg lsl;dsf hgfj/x¿ kfOG5g\ . s]xL hgfj/x¿ kfgLdf
a:5g\ . s]xL hldgdf a:5g\ . kfgLdf a:g] / hldgdf a:g] hgfj/x¿sf]
zf/Ll/s agfj6 km/s km/s x'G5 . kfgLdf a:g] hgfj/x¿df kf}l8gsf
nflu kv]6f x'G5g\ . xfjfdf p8\g] hgfj/x¿ klg kv]6fs} ;xfotfn]
p8\5g\ . hldgdf a:g] hgfj/x¿ v'6\6fsf ;xfotfn] lxF8\8'n u5{g\ . s'g}
hgfj/ plk|mG5g\ eg] s'g} l3l;|G5g\ .
uFu6f] / zª\v]ls/fsf] aflx/L efu s8f x'G5 . o;n] leqL cª\usf] ;'/Iff
u5{ . uFu6fsf] cufl8sf] efudf /x]sf Ps hf]8f v'6\6fn] vfgf ;dfT5 .

lh/fkmsf] 3fF6L nfdf] x'G5 . o;n] cUnf] la?jfsf] 3fF; vfg


dbt u5{ . af3sf bfFt nfdf / ltvf x'G5g\ . o;sf ;xfotfn]
af3n] sfFrf] df;' n'5]/ vfG5 .
cS6f]k;sf] z/L/df cf7cf]6f xftx¿ x'G5g\ . tL
xftx¿nfO{{ 6]G6fsN; elgG5 . logn] kfgLdf kf}8g
/ vfgf ;dfTg ;xof]u u5{g\ . 8lNkmg kv]6fsf]
;xfotfn] kfgLdf kf}l8G5 .

68 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


Eofu'tfsf] 5fnf cf]l;nf] x'G5 . 5fnfn] ;f; km]g{ ;xof]u u5{ . k/]jfsf]
z/L/nfO{ KjfFvn] 9fs]sf] x'G5 . o;n] z/L/ Gofgf] /fVg / p8\g ;xof]u ub{5 .
j/k/sf hgfj/x¿nfO{ af;:yfgsf cfwf/df 5'6\ofO{
n]Vg'xf];\ M
kfgLdf a:g] hgfj/x¿ hldgdf a:g]] hgfj/x¿

hgfj/sf lgDglnlvt cª\ux¿n] ltgLx¿nfO{ s;/L ;xof]u


u5{g\, n]Vg'xf];\ M
cª\u ;xof]u
xfF;sf] v'6\6fsf] kGhf kfgLdf kf}l8g
e]8fsf] nfdf] /f}F
b'D;Lsf] sfF8f
dfp;'nLsf] nfdf] lha|f]
xfQLsf] ;'F8
d';fsf] r'Rrf] k/]sf] y't'gf]
lrnsf] kGhf
ufO{e}F;Lsf] k'R5/
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 69
pbfx/0fdf lbOPh:t} tnsf] tflnsf eg'{xf];\ M
hgfj/sf] gfd kfOg] 7fp“ ;xof]u ug]{ ljz]if cª\u cª\usf]] pkof]u
df5f kfgL k'mNsf -luN;_ ;f; km]g{
uFu6f
Eofu'tf]
k/]jf
;k{
k'tnL
zª\v]ls/f
lrt'jf

tnsf] tflnsf k"/f ug'{xf];\ M


af;:yfg hgfj/sf] gfd ;f; km]g]{ cª\u rfn b]vfpg] cª\u
kfgLdf dfq
afFRg ;Sg]
hgfj/
hldgdf dfq
afFRg ;Sg]
hgfj/

70 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


hgfj/x¿sf vfgf vfg] cª\u lrgf}“ M
sldnfn] d'vn] vfgf vfG5 . r/fn] r'Rrfn] rf/f] vfG5 .

k'tnLsf] ;'F8n] k"mnsf] /; r':5 . nfdv'6\6]sf] ;'F8n] /ut r':5 .

lrnsf] ltvf] r'Rrfn] df;' n'5]/ ;k{n] vfgf d'vdf /fvL l;w} lgN5 .
vfG5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 71


pbfx/0fdf lbOPh:t} u/L tflnsf eg'{xf];\ M
hgfj/ vfgf vfg ;xof]u ug]{ cª\u
as'Nnf df5f r'Rrf]
af3
e]8f
la/fnf]
eFu]/f
Eofu'tf]
uf]xL
lemFuf
x\j]n df5f
:ofn
lrn
/];dls/f
k9f}“ / a'emf}“ M
xfdL ;docg';f/ km/s km/s hgfj/x¿ b]V5f}F . udL{ ofddf b]lvg] sltko
hgfj/x¿ lxpFbdf b]lvFb}gg\ . ;k{ udL{ ofddf b]lvG5 t/ hf8f] ofddf
b]lvFb}g . h'sf k|foM jiff{ ofddf b]lvG5 . s'g} hgfj/ lbpF;f] / s'g} /ftdf
dfq b]lvG5g\ . sflnh, k/]jf, afFb/ lbgdf ;lj|mo x'G5g\ . b'D;L, nf6f]sf];]/f]
/ rd]/f] h:tf hgfj/x¿ /ftL dfq ;lj|mo x'G5g\ . Eofu'tf, h'sf, nfdv'6\6],
lemFuf udL{df w]/} b]lvG5g\ . cGo sltko hgfj/x¿ hf8f] / udL{ b'j} ofddf
b]lvG5g\ . sfu, eFu]/f :ofn, s's'/ cflb b'j} ofddf b]lvg] hgfj/ x'g\ .

72 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


;d"xdf 5nkmn u/L tflnsf e/f}“ M
udL{ ofddf b]lvg] hgfj/x¿ udL{ / hf8f] b'j} ofddf b]lvg]
hgfj/x¿
nfdv'6\6], s'v'/f

lbp“;f] ;lj|mo x'g] hgfj/x¿ /ftL ;lj|mo x'g] hgfj/x¿


5]kf/f], nf6f]sf];]/f]],

au}“rfdf dfx'/Ln] k'mn r';]sf] x]/]/ lrq agfpg'xf];\ / ;fyLnfO{


b]vfpg'xf];\ .

hgfj/sf ljleGg lrqx¿ ;+sng u/L 6f“:g'xf];\ / To;sf af/]sf


5f]6f] kl/ro n]vL k'l:tsf tof/ ug'{xf];\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 73
$ la?jf, hgfj/ / dflg;

x]/f}“, lrgf}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ ufO{+af6 s] s] kmfObf lng ;lsG5 <
-cf_ tkfO{Fn] nufPsf s'g s'g klx/g hgfj/af6 k|fKt ePsf x'g\ <
-O_ tkfO{Fn] nufPsf s'g s'g klx/g jg:kltaf6 k|fKt ePsf x'g\ <
-O{_ xfdLn] vfg] s'g s'g vfgfx¿ la?jfaf6 k|fKt x'G5g\ <
74 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
hgfj/ / ltgLx¿af6 x'g] kmfObflar hf]8f ldnfpg'xf];\ M
s'v'/f v]taf/L hf]Tg
ufO{e}F;L /];d wfuf]
uf]? d';f dfg{
la/fnf] b'w
uwf 3/sf] /]vb]v ug{
v;L cG8f
df}/L ef/L af]Sg
/];dls/f df;'
s's'/ dx
;+jfb u/f}“ M
cfs[lt, cgGt, ¿ks, k|jL0f / ck]Iff
ldNg] ;fyLx¿ x'g\ . pgLx¿ hgfj/
/ la?jfx¿af6 x'g] kmfObf ;DaGwL
s'/fsfgL ub}{ 5g\ .
cfs[lt M cgGt Û cfh ltdLn] s] vfof} <
cgGt M d}n] t cfh bfn, eft, cfn'sf]
t/sf/L, d'nfsf] crf/ / bxL vfPF .
¿ks M cgGt Û ltdLnfO{ yfxf 5, xfdLn] vfPsf oL vfgfx¿ sxfFaf6
k|fKt x'G5g\ <
cgGt M lsg yfxf gx'g' ¿ks . oL ;a} lrhx¿ d]/f] a'afn] ahf/af6
lsg]/ Nofpg'x'G5 .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 75
cfs[lt M -xfF:b}_ vfg]s'/fx¿ ahf/af6 jf v]taf/Laf6 Nofpg] t xf] lg .
¿ksn] t oL vfgfx¿sf] ;|f]t kf] ;f]w]sf] .

cgGt M cfh d}n] vfPsf bfn, eft, cfn' / d'nf la?jfaf6 kfOG5g\ .
bxL hgfj/af6 k|fKt x'G5 .
cfs[lt M ck]Iff Û c¿ s'g s'g vfgfx¿ hgfj/af6 k|fKt x'G5g\ <
ltdLnfO{ yfxf 5 <
ck]Iff M lsg yfxf gx'g' lg Û hgfj/af6 cG8f, df;', dx, l3p, df5f,
klg/, lrh cflb kfOG5 .
¿ks M la?jfaf6 s] s] vfg]s'/f kfOG5g\ lg <
cgGt M la?jfaf6 ;fukft, t/sf/L, kmnk"mn, cGgx¿ / u]8fu'8L
kfOG5 .
k|jL0f M vfgfsf af/]df w]/} s'/f u¥of}, ca sk8fsf af/]df klg s'/f u/f}F
g Û of] d}n] nufPsf sk8fx¿ rflxF s]af6 k|fKt ePsf x'g\ lg <

cfs[lt M ltdLn] nufPsf] l:j6/ e]8fsf] pgaf6 ag]sf] xf] . of] d]/f] ;n
/];d wfuf]af6 ag]sf] <
¿k]z M xf], ltdLn] l7s eGof} .
;a} Ps ;fy M xfdLnfO{ t hgfj/ / la?jfaf6 7'nf] kmfObf kf] x'Fbf] /x]5 .

76 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


;d'bfosf] e|d0f u/L Toxf“ kflnPsf hgfj/x¿ lrg]/ tnsf]
tflnsfdf e/f}“ M
df;'sf nflu kflnPsf b'wsf nflu kflnPsf cG8fsf nflu kflnPsf
hgfj/ hgfj/ hgfj/

cfÇgf] ;d'bfodf kfOg] la?jf / ltgaf6 kfOg] vfgf tflnsfdf


e/f}“ M
la?jfsf] gfd k|fKt x'g] vfgf
wfgsf] af]6 rfdn

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 77


xfdLn] nufPsf s'g s'g klx/gx¿ s] s]af6 ag]sf x'g\, hf]8f
ldnfpg'xf];\ M
klx/g k|fKt x'g] ;|f]t klx/g

/];d ls/f

hgfj/sf] 5fnf

cNnf]sf] af]6

/a/sf] af]6

skf;sf] af]6

e]8f

hgfj/x¿sf] pk|mfO, lx“8fO / af]nfOsf] gSsn u/f}“ M

78 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lr6\7fcg';f/ ljleGg hgfj/x¿sf] pk|mfO, lx“8fO / af]nfOsf] clego
ug'{xf];\ M
;k{ l3;|]/ lx8]sf], s5'jf lxF8]sf], Eofu'tf] pk|]msf], afv|fsf] kf7f] pk|m]sf],
sfu s/fPsf]

s'v'/L sf“ ˜ ˜˜˜

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 79


% :jf:Yo ;]jf

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ :6«]r/df s;nfO{ af]s]/ sxfF nluFb} 5 <
-cf_ lsg nluPsf] xf]nf <
-O_ dlxnf :jf:Yo :jod\;]jsn] s] ub}{ x'g'x'G5 <
-O{_ xfdL la/fdL x'Fbf sxfF hfG5f}F, lsg <

80 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k9f}“ / a'emf}“ M

36gf !
lrgf/fd w"dkfgsf cDdnL x'g\ . s]xL ;docl3 pgL
la/fdL k/] . 3/sf ;b:ox¿n] pgnfO{ c:ktfn nu] .
8fS6/n] pgsf] :jf:Yo k/LIf0f u/] . l/kf]6{df kmf]S;f]sf]
SofG;/ ePsf] b]lvof] .

36gf @
wgjL/ dlb/f ;]jg u5{g\ . ToxL sf/0fn] pgnfO{
sn]hf]sf] /f]u nfu]sf] 5 . pgnfO{ pRr /Strfksf]
;d:of klg b]vfk/]sf] 5 .
36gf #
;f]xgsL sfsL lbgel/ 3/df al:5g\ . pgL w]/}
;do l6eL x]l5{g\ . glhs} /x]sf] xf6ahf/ hfg
klg uf8L r8\l5g\ . pgL w]/} df]6L 5g\ . To;}n]
pgnfO{ dw'd]x /f]u nfu]sf] 5 .
36gf $
;'GtnLsf bfOnfO{ 3/sf] vfgf dg kb}{gYof] . pgL
ahf/sf lrNnf, e'6]sf, d;nf w]/} xfn]sf vfgf
vfGy] . pgsf] vfgf vfg] ;do klg clgoldt
lyof] . log} sf/0fn] pgnfO{ clxn] k]6sf] /f]u
nfu]sf] 5 .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 81
g;g]{ /f]usf sf/0fx¿ klxrfg u/L tnsf] aS;df n]Vg'xf];\ M
v'nf lb;flk;fa, zf/Ll/s Jofofdsf] sdL, ;/;kmfOsf] cefj, ;'tL{ ;]jg
ug'{, dlb/f w]/} ;]jg ug'{, lemFuf / nfdv'6\6]sf] 6f]sfO, xft gwf]O{sg vfg]
cfbt, c:j:ys/ vfglkg, df]6f]kg

g;g]{ /f]usf
sf/0fx¿

k9f}“ / a'emf}“ M
dvg la/fdL eP . pgnfO{
a'afn] c:ktfn nu]/ pkrf/
u/fpg'eof] . pgn] lgoldt
cf}ifwL / kf]l;nf] vfgf vfP .
pgn] lgodLt of]u / Jofofd
klg u/] . pgsf] /f]u l56} lgsf]
eof] . o;af6 pgn] la/fdL
x'Fbf :jf:Yo ;]jf lng'kg]{ s'/f
yfxf kfP .

82 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


dvgsf l5d]sL ch{'g bdn] ynf k/] . dvgn] of] s'/f yfxf kfP . pgL
klg l5d]sLsf] 3/df k'u] . la/fdLnfO{ l56} c:ktfn n}hfg cg'/f]w u/] .

la/fdLnfO{ c:ktfn n}hfg cfkmGt / l5d]sLx¿n] dbt u/] . s]xL lbgkl5


ch'{g lgsf] eP/ 3/ cfP . dvg pgnfO{ e]6\g uP . cfk"m la/fdL x'Fbf
/fd|f] ;Nnfx lbPsfdf pgn] dvgnfO{ wGojfb lbP .
dflysf] syfsf cfwf/df pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ dvgn] cfk"m la/fdL ePkl5 s] s'/f yfxf kfP <
================================================================================
-cf_ dvgn] ch{'gnfO{ s] ;Nnfx lbP <
================================================================================
-O_ tkfO{F la/fdL x'g'eof] eg] s] ug{'x'G5 <
================================================================================
-O{_ tkfO{F{n] sf]xL la/fdLnfO{ :jf:Yo ;]jf lng ;Nnfx lbg'ePsf]
5 < ss;nfO{ ;Nnfx lbg'ePsf] 5 <
================================================================================
;fyLx¿;“u ldn]/ dflysf] syfsf] clego u/f}“ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 83


pko'St zAb 5fg]/ vfnL 7fp“ k"/f ug'{xf];\ M
ckfª\utf, :jf:Yo ;+:yf, vf]k, b'w, klxnf], :jf:Yo s]Gb|, /f]ux¿
:j:y /xgsf nflu ;Gt'lnt cfxf/sf ;fy;fy} k"0f{
sf] cfjZostf kb{5 . vf]kn] xfdLnfO{ ljleGg
af6 arfpF5 . o;n] x'gaf6 klg
hf]ufpF5 . aRrfnfO{ hlGdg]lalQs} cfdfsf] r';fpg'k5{ .
of] g} aRrfsf nflu vf]k xf] . af6 vf]k ;]jf
lgMz'Ns kfOG5 . :jf:Yo ;+:yf cGtu{t c:ktfn / ================== kb{5g\ .
vf]ksf] cfjZostf n]Vg'xf];\ M
-c_
-cf_
-O_
tkfO{“n] s'g s'g vf]k nufpg' ePsf] 5 < cleefjsnfO{ ;f]
w]/ n]Vg'xf];\ / tL vf]kx¿n] s'g s'g /f]uaf6 arfp“5g\ <
lzIfsnfO{ ;f]w]/ lj|mofsnfk k"/f ug{'xf];\ M
j|m=;= vf]ksf] gfd vf]kn] arfpg] /f]usf] gfd
!=
@=
#=
$=
%=
84 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
s'ntaf6 arf}“
^
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

lrq ! lrq @

‘w"dkfg dBkfg gu/f}F’

lrq # lrq $

k|Zgx¿
-c_ lrq ! df s] eO/x]sf] 5 < lsg xf]nf <
-cf_ lrq @ df w"dkfgsf] c;/ ss;nfO{ k5{ xf]nf <
-O_ lrq # df ljBfyL{x¿ s] ul//x]sf 5g\ <
-O{_ lrq $ df dlxnf :jf:Yo :jod\;j] sn] s] ul//xg'ePsf] 5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 85
cfÇgf] ldNbf] afgL Jojxf/df l7s -√_ lrx\g nufpg'xf];\ M
j|m=;= lj|mofsnfkx¿ √
!= dnfO{ c¿n] r'/f]6 vfPsf] dg kb}{g .
@= dnfO{ dlb/f ;]jg u/]sf] dg kb}{g .
#= d d]/f] kl/jf/sf ;b:ox¿nfO{ ;'tL{hGo kbfy{ ;]jg gug{
cg'/f]w u5{' .
$= d d]/f] kl/jf/sf ;b:ox¿nfO{ dlb/f ;]jg gug{ cg'/f]w u5{' .
%= d c¿n] w"dkfg u/]sf] :yfg glhs} al:bg .
^= c¿n] r'/f]6 ;Nsfpg nufpg eof] eg] dflGbg .
&= c¿n] r'/f]6 / /S;L lsGg k7fpg' eof] eg] dflGbg .
hfgL /fvf}“ M
v}gL, r'/f]6, la8L, tdfv' cflb w"dkfgsf pbfx/0f x'g\ . o:tf kbfy{x¿sf]
;]jgn] :jf:YonfO{ xflg ub{5 . w"dkfg ug]{ w]/}h;f]nfO{ kmf]S;f] / d'vsf]
SofG;/ x'G5 . w"dkfgsf] k|of]un] glhs} a:g]x¿nfO{ klg c;/ ub{5 .
hf“8, /S;L, t'Daf, lao/ cflb dlb/fsf pbfx/0f x'g\ . o:tf kbfy{x¿
:jf:Yosf nflu xflgsf/s x'G5g\ . dlb/fsf] ;]jg ug]{ w]/}h;f]nfO{ k]6 /
sn]hf]sf] /f]u nfU5 . To;}n] z/L/nfO{ c;/ k'¥ofpg] w"kkfg / dBkfg
;]jg ug'{ x'b}g .
5nkmn ug'{xf];\ M
-c_ tkfO{Fsf] kl/jf/df s;}n] w"dkfg jf dlb/f ;]jg ug{'x'G5 <
-cf_ kl/jf/sf s'g} ;b:on] w"dkfg ubf{ c¿nfO{ s] s:tf c;/ k5{g\ xf]nf <
-O_ dlb/f ;]jg ubf{ ;d'bfodf s:tf] c;/ k5{ xf]nf <
-O{_ kl/jf/sf ;b:ox¿nfO{ w"dkfg / dBkfgaf6 6f9f /fVg tkfO{Fsf] s]
e"ldsf x'G5 <
86 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
w"dkfg / dBkfgaf6 kl/jf/ tyf ;d'bfodf kg]{ c;/x¿ tn
lbOPsf 5g\, cWoog u/L ;fyLx¿;“u 5nkmn ug'{xf];\ M
cgfjZos vr{ a9\g]
hg:jf:Yodf c;/ kg]{
3/fo;L emu8f x'g]
afnaflnsfsf] k9fOdf c;/ ug]{
unt ;:sf/ ljsf; x'g]
;fdflhs em}emu8f x'g ;Sg]
;fdflhs ckx]ngf x'g]
l5d]sLnfO{ afwf kg]{
d]nldnfkdf c;/ kg]{
rf]/L 8s}tL a9\g]
xTof lx+;f a9\g]
s'ntlj?4sf] cleofgsf nflu ;Gb]zd"ns gd'gf Kn]sf8{ agfpg'xf];\
/ ¥ofnLdf ;xefuL x'g'xf];\ .

‘w"dkfg dBkfg gu/f}F’

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 87


6af]{ Hofalng Çof“sf}“ M
dnfO{ efnf ˆofFSg dg k5{ . efnfnfO{ 6af]{ Hofalng klg elgG5 .
d ;fgf] 5' t/ klg d 6af]{ Hofalng ˆofFSg ;S5' . d ;fyL;Fu ldn]/
6af]{ Hofalng kmofFS5' . n x} ;fyL Û 6af]{ Hofalng ˆofSg] v]n v]nf}F x} t .

s;}n] w"dkfg / dBkfg u/]/ emu8f ul//x]sf] a]nf tkfO{“n] s] egL


;Demfpg' x'G5 < 5nkmn ug'{xf];\ .

88 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ tnsf k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{F l5d]sLnfO{ s'g s'g sfddf ;xof]u ug'{x'G5, n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

-cf_ s] tkfO{Fsf l5d]sLn] tkfOF{sf] kl/jf/nfO{ s'g} sfddf ;xof]u


ug'{ePsf] 5 < olb 5 eg] s] s] sfddf ;xof]u ug'{ePsf] 5 <
===========================================================================================================================

-O_ tkfO{Fsf] j8fdf ;fdflhs ;]jfsf sfd ug]{ s'g} b'O{ JolStsf]
gfd / tL JolStn] u/]sf ;fdflhs sfo{x¿ n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

-O{_ tkfO{Fn] 3/ / l5d]ssf h]i7 gful/snfO{ s] s:tf] ;xof]u ug]{


ug'{ePsf] 5 <
===========================================================================================================================

-v_ tnsf] lrq x]/L tLg jfSodf j0f{g ug'{xf];\ M


==========================================================================================================================
==========================================================================================================================
==========================================================================================================================

-u_ tflnsf k"/f ug'{xf];\ M


!= tkfO{Fsf] lhNnf
@= tkfO{Fsf] ufpF÷gu/kflnsf
#= tkfO{Fsf] j8f g=
$= j8fn] ug]{ b'O{ sfo{x¿
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 89
-3_ l7s jf a]l7s 5'6\ofpg'xf];\ M
-c_ afnaflnsfnfO{ k9\g, n]Vg / v]Ng kfpg] clwsf/ 5 . - _
-cf_ ;d'bfodf x'g] sfo{j|mddf ;xefuL x'g] afgL /fd|f] xf]Og . - _
-O_ c;fxo / c;StnfO{ ;/;xof]u ug'{ c;n gful/ssf] st{Jo
xf] . - _
-O{_ ;dfhdf c;n sfd ug]{ ;dfh;]jLnfO{ ;Ddfg ug'{ cfjZos
5}g . - _
-p_ 3/kl/jf/ / ;d'bfodf em}emu8f ug]{, d]nldnfk gx'g] h:tf sfo{
ug{ x'Fb}g . - _
-ª_ pko'St zAb 5fgL vfnL 7fp“ k"/f ug'{xf];\ M
-c_ r/fn] ================= n] rf/f] l6K5 . -r'Rrf]÷d'v_
-cf_ nfdv'6\6]n] =========== n] /ut r':5 . -lha|f]÷;'F8_
-O_ xfQLnfO{ vfgf vfg ;3fpg] cª\u ============ xf] . -;'F8÷y't'gf]_
-O{_ k/]jfn] =========== sf] ;xof]un] ;f; km]5{ . -kmf]S;f]÷5fnf_
-p_ df5fn] ;f; km]g{ =============== cªusf] ;xof]u lnG5 . -km'Nsf÷gfs_
-pm_ xfF;n] v'6\6fdf ePsf] =========== sf ;xfotfn] kfgLdf kf}l8G5 .
-kGhf÷kv]6f_
-r_ ;"rL tof/ kfg'{xf];\ M
-c_ /ftdf ;lj|mo x'g] s'g} b'O{ hgfj/
================================================= ================================================================

-cf_ lbpF;f] ;lj|mo x'g] s'g} kfFr hgfj/


=================================================== ==============================================================

-O_ udL{ ofddf b]lvg] s'g} kfFr hgfj/


================================================= ================================================================

-O{_ hf8f] / udL{ b'j} ofddf b]lvg] s'g} tLg hgfj/


================================================= ================================================================
====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

90 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f] ljBfno

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 91


ljBfnosf lj|mofsnfk
!
k9f}“, x]/f}“} / 5nkmn u/F“} M
>L hgtf cfwf/e"t ljBfno ;kmf / ;'Gb/ 5 . ljBfyL{x¿ ljBfno
xftfleq lgoldt ;/;kmfO u5{g\ . ;a}sf] kfnf] kg]{ u/L ;/;kmfO tflnsf
agfOPsf] 5 . pSt tflnsfcg';f/ ;a} hgf ;/;kmfOdf ;xefuL x'G5g\ .

;/;kmfOdf lzIfsx¿n] ljBfyL{x¿nfO{ k|f]T;fxg ug'{x'G5 . pxfFx¿ klg


;/;kmfOdf ;xefuL x'g] ug'{ePsf] 5 .
k|Zgx¿
-c_ ljBfnosf] v]nd}bfg s;/L ;kmf /fVg'k5{ <
-cf_ ljBfnosf] zf}rfno / wf/f j/k/sf] ;kmfOdf sf] sf] ;xefuL
x'g'x'G5 <
-O_ ljBfnosf] k"mnaf/Lsf] x]/rfx ug{ s] s] ug'{x'G5 <
92 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
cfÇgf] ljBfnosf] ;/;kmfOsf] cj:yf cjnf]sg u/L tnsf]
tflnsf eg{'xf];\ M
j|m=;= ljj/0f ;kmf 5 ;kmf 5}g
!= cfk"m k9\g] sIffsf]7f
@== zf}rfno
#= kfgLsf] wf/f Pjd\ xft w'g] 7fpF
$= v]Ng] rp/
%= rd]gfu[x
^= k':tsfno

lrq x]/f}“ / pQ/ egf}“ M

-c_ tkfO{‘{nfO{ s'g lrq dg k¥of] < / lsg <


-cf_ tkfO{‘{ cfˆgf] sIffsf]7fsf ;fdu|Lx¿ s;/L htg ug'{x'G5 <
-O_ v]n v]Nbf ;fdu|Lx¿ s;/L htg ug]{ ug'{ePsf] 5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 93
k':tsfnodf hfg'xf];\ . cfk"mnfO{ dg kg]{ k':ts 5fGg'xf];\ . zfGtk"j{s
k9\g'xf];\ . kl9;s]kl5 h'g :yfgaf6 k':ts lgsflnPsf] xf], ToxL
7fp“df /fVg'xf];\ .

ca lgDglnlvt k|Zgx¿sf] pQ/ n]Vg'xf];\ M


-c_ tkfO{Fn] k9\g'ePsf] k':tssf] gfd s] lyof] <
===========================================================================================

-cf_ pSt k':ts s]sf af/]df n]lvPsf] lyof] <


===========================================================================================

-O_ tkfO{F k':tssf] htg s;/L ug'{x'G5 <


===========================================================================================

-p_ k':tssf] htg lsg u'g'{k5{ <


===========================================================================================

94 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


/~h'sf] ljBfnodf ut;fn ;~rfng ePsf s]xL dxŒjk"0f{
lj|mofsnfkx¿ o;k|sf/ 5g\ M
jftfj/0f lbj;sf lbg ljBfno kl/;/df la?jf /f]lkof] . pSt sfo{j|mddf
lzIfs, ljBfyL{ / cleefjs ;xefuL x'g'ePsf] lyof] .

efb| dlxgfsf] @( ut] afn lbj; dgfOof] . pSt cj;/df afnclwsf/sf]


dxŒj emNsfpg] ¥ofnL lgsflnof] .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 95


>Lk~rdLsf lbg ljBfnodf ;/:jtLsf] k"hf ul/of]] . pSt cj;/df ljljw
gfrufg sfo{j|md klg ul/Psf] lyof] .

kmfu'g dlxgfsf] !) ut] ljBfnosf] jflif{s pT;j Pjd\ cleefjs lbj;


sfo{j|md ;~rfng eof] . pSt lbg ljBfyL{x¿n] ljleGg v]ns'b tyf
gfrufg sfo{j|md u/]sf lyP . sfo{j|mdsf] cGTodf k'/:sf/ ljt/0f klg
ul/Psf] lyof] .

96 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


tkfO{“sf] ljBfnodf s'g s'g ;dodf s] s] sfo{j|mdx¿ x'G5g\, lzIfssf]
;xof]udf lj|mofsnfk k"/f ug{'xf];\ M
j|m=;= lj|mofsnfk jf sfo{j|md slxn] <
!=
@=
#=
$=
%=

cfp“bf] z'j|maf/ x'g] lrqsnf k|ltof]lutfsf nflu cfÇgf]


ljBfnosf] lrq sf]g]{ cEof; ug'x{ f];\ / /ª eg{'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 97


ut xKtfsf] k|ltof]lutfdf pTs[i6 ePsf] tnsf] lrq tkfO{“nfO{
s:tf] nfUof] < tkfO{“ klg o:t} lrq sf]g]{ k|of; ug'{xf];\ M

x/]s z'j|maf/ lzIfs ;lxt sIff a}7s a:g'xf];\ . sIFfsf ;d:ofx¿


/ To;sf] ;dfwfgsf pkfox¿ 5nkmn ug'{xf];\ .
98 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
v]/ hfg] sfuhnfO{ sf6]/ jf Roft]/ ljleGg cfsf/sf 6'jm| fx¿
agfpg'xf];\ . tL 6'jm| fnfO{ 6f“:b} sf]nfh lrq agfpg'xf];\ . kft
/ sk8fsf 6'j|mf klg k|of]u ug{ ;Sg'x'G5 M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 99


/ª\uLg sfuhsf 6'j|mfx¿ sf6]/ wfufdf 6f“:g'xf];\ / dfnf
agfP/ sIffdf ;hfpg'xf];\ M

sfuhsf 6'jm| f, skf;, wfuf], 8f]/L, sk8fsf 6'jm| f, k]lG;n tf5]sf]


kq, kft, ;;fgf l;Gsf cflb 6f“;/] sf]nfh lrq agfpg'xf];\ M

tkfO{“n] sNkgf u/]sf ljifodf Pp6f sf]nfh lrq lgdf{0f ug'{xf];\ .


100 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
v]/ hfg] sfuhnfO{ sf6]/ jf Roft]/ ljleGg cfsf/sf 6'jm| fx¿
agfpg'xf];\ . tL 6'jm| fnfO{ 6f“:b} sf]nfh lrq agfpg'xf];\ . kft
/ sk8fsf 6'j|mf klg k|of]u ug{ ;Sg'x'G5 M

/ª\uLg sfuhsf 6'j|mfx¿ sf6]/ wfufdf 6f“:g'xf];\ / dfnf


agfP/ sIffdf ;hfpg'xf];\ M
sfuhsf 6'jm| f, skf;, wfuf], 8f]/L, sk8fsf 6'jm| f, k]lG;n tf5]sf]
kq, kft, ;;fgf l;Gsf cflb 6f“;/] sf]nfh lrq agfpg'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 101


k|sf]kaf6 ;'/lIft agf}F
@
x]/f}“, k9f}“ / a'emf}“ M
o;/L lgx'l/P/ lx“8 . cfufsf]
nKsfn] e]6\nf . P Û cufl8 klx/f] hf“b}
/x]5, kv Û kv Û

e'O“rfnf] cfof]=== .
gefu==. af9L cfPsf] 7fp“df ghfpm . aufpnf .
;'/lIft 7fp“df a;f}“ . cUnf] 7fp“df a;f}“, cfpm .

tkfO{Fn] x'/Latf; rn]sf] b]Vg'ePs} xf]nf . x'/Latf; rn]sf] a]nf 3/


af6 lg:s]df ?vsf xfFuf efFlrP/ nfUg ;S5 . To;}n] 3/ leq} a:g'k5{ .
x'/Latf; rn]sf] a]nf cfunfuL klg x'g ;S5 . cfsfzdf u8\ofªu'8'ª
ubf{ 3/leq} a:g'k5{ . o:tf] a]nf r6\ofª klg kg{ ;S5 . jiff{sf] ;dodf
af9L klx/f] hfg ;S5 .
102 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ 3/aflx/ ePsf] a]nf e'OFrfnf] cfof] eg] s] ug'{k5{ <
=============================================================================

-cf_ af9Laf6 aRg s] ug'{k5{ <


=============================================================================

-O_ klx/f]af6 hf]lug s] ug'{k5{ <


=============================================================================

-O{_ tkfO{F 3/leq ePsf a]nf ToxfF cfuf] nfu]df s] ug'{x'G5 <
=============================================================================

-p_ r6\ofª\af6 aRg s] s] ;fjwfgL ckgfpg' k5{ <


=============================================================================

vfnL 7fp“ e/f}“ M


r6\ofª, x'/L atf;, cfunfuL, klx/f], lxp“
==================
-c_ rn]sf] a]nf ?vsf xfFuf efFlrg] ;Defjgf a9L x'G5 .
===============================
-cf_ u8\ofªu'8'ª u/]sf a]nf aflx/ lg:sFbf n]
nfUg ;S5 .
===============================
-O_ ePsf] a]nf d'vleq w'jfF k:of] eg] lg;fl;g
;S5 .
===============================
-O{_ kg{ yfn]kl5 3/leq a:g'k5{ .
===============================
-p_ uPsf] 7fpFaf6 6f9} a:g'k5{ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 103
k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M
d l5l/ª x'F . d]/f] 3/glhs
lxdfn 5 . hf8f] dlxgfdf lxpF
k5{ . lxpF k/]sf a]nf xfdL aflx/
hfFb}gf}F . Gofgf] n'uf nufP/
3/leq} a:5f}F .
d dgf]x/ x'F . d]/f] 3/b]lv
clnk/ klx/f] uPsf] 5 . xfdL
Totf hfFb}gf}F . jiff{df xfd|f]
3/glhssf] vf]nfdf af9L
cfpF5 . af9L cfPsf a]nfdf vf]nf t¥of] eg] aufpg ;S5 . To;}n] xfdL
vf]nflt/ v]Ng klg hfFb}gf}F .

d d'GgL x'F . d]/f] 3/ dw];df 5 . jiff{ ofddf vf]nf a9]/ xfd|f] ufpFdf
af9L k:5 . To; a]nf kfgLn] ge]6\g] cUnf] 7fpFdf a:g hfG5f}F . kfgLn]
104 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
g8'afPsf] 7fpF ;'/lIft x'G5 . oxfF udL{ ofddf x'/L atf; rN5 . x'/L
atf; rNg yfn]kl5 xfdL 3/leq} a:5f}F .

wsf{ tfg]/ hf]8f ldnfpg'xf];\ M


-c_ ;nfO{, nfO6/ hyfefjL rnfPdf af9L cfpF5
-cf_ w]/} jiff{ ePdf cfunfuL x'g;S5
-O_ w]/} lbg kfgL k/]df r6\ofª k5{
-O{_ w]/} lbg x':;' nfu]df klx/f] hfG5
-p_ cfsfzdf lah'nL rDs]df zLt nx/ rN5
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 105
e"sDksf] k"jf{Eof; u/f}“ M
lzIfsn] l;6L ahfP/ O;f/f lbg'x'g] 5 . Ps ldg]6;Dd 8]:sd'lg 8]:s
a]Grsf] v'6\6f ;dft]/ a:g'xf];\ . Ps ldg]6;Dd e'OFrfnf] cfPsf] ;Demg'k5{ .
aflx/ x'g]x¿ aflx/ g} a:g'xf];\ . l;6L /f]lsPkl5 ;a} hgf 8]:saf6 aflx/
lg:sg'xf];\ . 6fpsfdfly afSnf] lstfa jf emf]nf /fvL nfOg nfu]/ aflx/
lg:sg'xf];\ . klxn] g} tf]lsPsf] v'nf 7fpFdf nfOgdf a:g'xf];\ . lzIfsn]
k"jf{Eof; ;lsof] ca leq hfcf}F eg]kl5 sIffdf hfg'xf];\ .

t];f]{ sf7 jf kmn]sdf lx“8\g] v]n v]nf}“ M

106 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lrqdf b]vfP h:t} u/L xftn] 6]sL 5]paf6 kN6g] v]n v]nf}“ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 107


xfd|f] ;'/Iff
#
lrq x]/]/ 5nkmn u/f}“ M

vfnL 7fp“eg'{xf];\ M
x]Nd]6, kfnf], df:s, cfsf;] k'n, l;6a]N6, h]a|fj|ml;ª
-c_ uf8L rnfpFbf sf] k|of]u ug{'k5{ .
-cf_ df]6/;fOsn rnfpFbf nufpg'k5{ .
-O_ jf af6 af6f] sf6\g'k5{ .
-O{_ a; r9\bf / cf]n{Fbf kv{g'k5{ .
-p_ w'jfFw'nf]af6 aRg nufpg'k5{ .
108 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
lrq x]/]/ pQ/ n]Vg'xf];\ M

-c_ afnaflnsfx¿n] lsg df:s nufP/ lxF8]sf xf]nfg\ <


=============================================================================

-cf_ afnaflnsfn] lsg cfsf;] k'naf6 af6f] sf6]sf xf]nfg\ <


=============================================================================

-O_ JolStut ;'/Iffsf nflu s] s] pkfox¿ ckgfpg'k5{ <


=============================================================================
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 109
;d"xdf 5nkmn u/L 3/, ljBfno / cGo :yfgdf 36\g ;Sg]
b'3{6gfx¿ n]Vg'xf];\ M
3/df ljBfnodf cGo :yfgdf
!= cfuf]n] kf]Ng] != a]Graf6 n8\g] != Aff6fdf n8\g]
@= @= @=
#= #= #=
$= $= $=

;d"xdf 5nkmn u/L b'3{6gfsf sf/0fx¿ n]Vg'xf];\ M


3/df ljBfnodf cGo :yfgdf
!= cfuf];Fu v]Nbf != rsrs ubf{ != af6f] lrKnf] eP/
@= @= @=
#= #= #=
$= $= $=

;d"xdf 5nkmn u/L b'3{6gf /f]syfdsf pkfox¿ n]Vg'xf];\ M

3/df ljBfnodf cGo :yfgdf


!= cfuf];Fu gv]Ng] !=sIffsf]7fdf rsrs gug]{ != xf]l;of/ eP/ lx8\g]
@= @= @=
#= #= #=
$= $= $=

110 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


x]/f}“}, k9f}“ / a'emf}“ M
ph]nL cu]gfglhs} a;]/ cfuf] tfKb} lyOg\ . pgn] cu'N6f] rnfpg yflng\ .
cu'N6f] pl56\l6P/ pgnfO{ cfufn] kf]Nof] . cfdfn] t'?Gt} kf]n]sf] 7fpFdf
lr;f] kfgLn] kvflnlbg'eof] . To;kl5 l3ps'df/L nufOlbg'eof] . :jf:Yo
s]Gb|df nlu pkrf/ u/fpg'eof] .
anb]j l5d]sL;Fu} 3fF;
sf6\g uPsf lyP . 3fF;
sf6\bf xFl;ofn] xft
sf6\of] . pgL ?g yfn] .
;Fu} uPsf l5d]sL bf}8]/
cfP . anb]jsf cf}Fnfaf6
/ut alu/x]sf] lyof] .
l5d]sLn] sf6]sf] 7fpFdf
;kmf ?dfn afFlwlbP . To;kl5 t'?Gt :jf:Yo s]Gb| k'¥ofP .
c?0f ;fyLx¿;Fu vfhf
vfg] ;dodf n'sfdf/L
v]Nb} lyP . v]Ng] j|mddf
c?0fn] lah'nLsf]
gfª\uf] tf/ ;dfTg k'u] .
pgnfO{ s/]G6 nfUof] /
a]xf]; eP . ;fyLx¿n]
xQkQ ;'s]sf] n6\7Ln]
tf/ 5'6fOlbP . To;kl5 lzIfsn] c?0fsf d'vdf cfˆgf] d'v hf]8]/ s[lqd
Zjf; lbg'eof] . s]xLa]/df c?0f xf];df cfP . pgnfO{ :jf:Yo s]Gb| nluof] .
s[lqd Zjf; lbP/ xf]; cfPsf] s'/f lzIfsn] 8fS6/nfO{ atfpg'eof] .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 111


lzIfssf] ;xof]u lnO{ ;d"xdf k|fylds pkrf/ afs;sf]
gd'gf agfpg'xf];\ M
pSt afs;leq s] s] ;fdu|L /fVg'eof], gfd n]Vg'xf];\ M
====================================== ======================================
====================================== ======================================
====================================== ======================================
lzIfssf] ;xfotfdf /flvPsf cf}ifwLsf] Dofb k9\g l;Sg'xf];\ .

112 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


$ zf/Ll/s s;/t

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ dflysf] lrqdf ljBfyL{x¿ s] s] ul//x]sf 5g\ <
-cf_ lgoldt Jofofd / s;/t lsg ug{'k5{ <
-O_ s] tkfO{‘{ klg Jofofd / s;/t ug]{ ug{'x'G5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 113
k9f}“ / a'emf}“ M
xfd|f] z/L/nfO{ :j:y /fVg lgoldt zf/Ll/s s;/t / Jofofdsf] cfjZostf
kb{5 . o;n] z/L/nfO{ km'lt{nf], alnof] / :j:y /xg dbt ub{5 . zf/Ll/s
s;/t / Jofofdsf ljleGg tl/sfn] ul/G5 .
dfbn jf 8«dsf] tfndf zf/Ll/s Jofofd / s;/t u/f}“ M
zf/Ll/s Jofofd / s;/t ;fd"lxs ¿kdf ul/g] lj|mofsnfk xf] . lzIfssf]
lgb]{zgcg';f/ ;a} hgfn] zf/Ll/s Jofofd / s;/t ug{'xf];\ .
-c_ kL=6L= g= ! M xftsf] s;/t

-cf_ kL=6L= g= @ M xft / v'6\6fsf] s;/t

-O_ kL=6L= g= # M s'dsf] s;/t

-O{_ kL=6L= g= $ M xft / 5ftLsf] s;/t

114 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-p_ kL=6L= g= % M xft / sDd/sf] s;/t

-pm_ kL=6L= g= ^ M sDd/sf] s;/t

-C_ kL=6L= g= & M z/L/ 3'dfpg] s;/t

z/L/ ttfpg] lj|mofsnfk u/f} M


;a} hgf j[Qfsf/ 3]/fdf pleg'xf];\ . lrqdf b]vfP h:t} la:tf/} bf}8g]
cEof; ug{'xf];\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 115


%) ld6/sf] b'/Ldf bf}8g] cEof; u/f}“ M

;fyL;“u ?dfn n'sfO v]n v]nf}“M

;fyL;“u d';f / la/fnf] v]n v]nf}“M

116 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ ljBfnodf ;DkGg x'g] lj|mofsnfk tflnsfdf eg'{xf];\ M
j|m=;= sfo{j|md ldlt sf] sf] ;xefuL x'g'eof] < ul/Psf sfo{
!= cleefjs lbj;
@= v]ns'b ;Ktfx
#= ;/;kmfO sfo{j|md
$= afn lbj;
%= ;/:jtL k"hf
^= ;f+:s[lts sfo{j|md
-v_ l7s eP …xf]Ú / a]l7s eP …xf]OgÚ n]Vg'xf];\ M
-c_ x'/L atf; rn]sf a]nf cfunfuL klg x'g ;S5 .
-cf_ lxpF k/]sf] ;dodf 3/ aflx/ a:bf s]xL c;/ kb}{g .
-O_ cfunfuL ePdf bdsn af]nfP/ cfuf] lgefpg'kb{5 .
-O{_ hf8f] ofdsf] lzt nx/n] dflg;nfO{ la/fdL kfb{5 .
-u_ tnsf k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ afn lbj; slxn] dgfOG5 <
===========================================================================================================================

-cf_ ljBfnosf] cleefjs lbj;df tkfO{Fn] u/]sf s'g} b'O{ lj|mofsnfk


n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================
===========================================================================================================================

-O_ au}Frfsf] x]/rfx ug{ tkfO{F / tkfO{Fsf ;fyLx¿n] ug{ ;Sg] s'g}
b'O{ sfo{ n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================
===========================================================================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 117


-O{_ v]n ;fdu|Lx¿sf] htg ug{ tkfO{F / tkfO{Fsf ;fyLx¿n] ug{
;Sg] s'g} b'O{ sfo{ n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

===========================================================================================================================

-p_ s] tkfO{Fsf] ljBfnodf k':tsfno 5 < olb 5 eg] tkfO{Fn]


k9]sf s'g} tLg k':tssf gfd n]Vg'xf];\ .
================================ =========================================== ===================================

-3_ tkfO{“sf] ljBfno jf j/k/ ePsf s'g} Ps ;fdu|Lsf] lrq agfO{ /ª


eg'{xf];\ M

====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

118 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f] j/k/sf ;hLjx¿

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 119


hgfj/ / la?jf
!
x]/f}“, lrgf}“ / a'emf}“ M

sfa{g8fO{cS;fO8

clS;hg

-c_ lrq ! ;hLjsf] s'g nIf0f;Fu ;DalGwt 5 <


-cf_ lrq @ ;hLjsf] s'g nIf0f;Fu ;DalGwt 5 <
-O_ ;"o{ gePsf] eP la?jfn] vfgf agfpg ;SYof] xf]nf <
-O{_ hgfj/n] vfgf sxfFaf6 k|fKt u5{g\ <
-p_ la?jfnfO{ vfgf agfpg s] s] rflxG5 <
-pm_ s] la?jf / hgfj/n] Ps} tl/sfn] vfgf k|fKt u5{g\ <
120 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“ / 5nkmn u/L pQ/ egf}“ M
hgfj/ / la?jf b'j}sf w]/} u'0fx¿ ldNbfh'Nbf
x'G5g\, h:t} M logLx¿ b'j}sf] j[l4 x'G5 .
hgfj/ / la?jfsf
s]xL u'0fx¿ eg] km/s x'G5g\ . hgfj/n]
b]vfpg] rfn / la?jfsf] rfn km/s
x'G5 . hgfj/x¿ Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf
lxF8\8'n ug{ ;S5g\ . la?jfx¿ pld|Ps}
7fpFdf l:y/ /xG5g\ . la?jfsf] h/f
kfgLlt/ / xfFufx¿ k|sfzlt/ a9\5g\ .

hgfj/x¿ ljleGg /ªsf x'G5g\ . k|foM la?jfx¿ xl/of /ªsf x'G5g\ .


hgfj/ / la?jfsf z/L/df kfOg] cª\ux¿ km/s km/s x'G5g\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 121


xl/of la?jfn] k|sf;sf] pkl:yltdf
cfk\mgf] vfgf cfk}m agfpF5 . vfgf agfpg k|sf;

la?jfnfO{ kfgL / sfa{g8fO{cS;fO8


Uof; rflxG5 . lj?jfnfO{ rflxg] kfgL
h/fn] hldgaf6 ;f];]/ lnG5 . kftn] clS;hg

xfjfaf6 sfa{g8fO{cS;fO8 lnG5 . la?jfn] sfa{g8fO{cS;fO8


agfPsf vfgf ljleGg efudf ;lGrt
x'G5g\ .
zfsfxf/L hgfj/x¿n] lj?jfaf6 vfgf kfgL
k|fKt u5{g\ .
lbOPsf] hgfj/ / la?jflar cª\ux¿sf cfwf/df km/sx¿ n]Vg'xf];\ M

la?jfdf ePsf cª\ux¿ hgfj/df ePsf cª\ux¿

122 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


cfÇgf j/k/sf s]xL hgfj/ / la?jfx¿ cjnf]sg u/L
tnsf] tflnsf eg'{xf];\ M
nIf0f la?jf hgfj/
vfgf k|fKt ug]{ tl/sf
rfn

efux¿÷cª\ux¿

tnsf k|Zgx¿sf] pQ/ n]Vg'xf];\ M


-c_ hgfj/ / la?jflar s] s] leGgtf kfOG5 <
================================= =================================
================================= =================================
-cf_ ;"o{d'vL km"nn] s;/L rfn b]vfp5 <
=======================================================================
-O_ la?jfn] s;/L vfgf k|fKt u5{ <
=======================================================================
-O{_ la?jf k|foM h;f] s'g /ªsf x'G5g\ <
=======================================================================
-p_ hgfj/ / la?jfsf] rfndf s] km/s 5 <
=======================================================================

tkfO{“sf] 3/df kfn]sf hgfj/n] s] s] vfG5g\ < tL


vfg]s'/fsf] sfkLdf lrq agfpg'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 123


@ la?jfsf k|sf/

x]/f}“, 5nkmn u/f}“ M


-c_ tnsf dWo] k"mn gkm'Ng] la?jf s'g xf] <

-cf_ tnsf dWo] k"mn km'Ng] la?jf s'g xf] <

-O_ tnsf dWo] kfgLdf pd|g] la?jf s'g xf] <

-O{_ tnsf dWo] hldgdf pd|g] la?jf s'g xf] <

124 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M
xfd|f j/k/ s]xL k"mn k'mNg] la?jfx¿ 5g\ . nfnLu'F/f;, ;okqL, u'nfa
cflb k"mn k'mNg] la?jfx¿ x'g\ . k|foMh;f] k"mn k'mNg] la?jfdf kmn nfU5 .

nfnLu'/f“; ;okqL u'nfkm


s]xL la?jfx¿ k"mn gk'mNg] vfnsf x'G5g\ . plgpF, Rofp, 9';L, ‰ofp cflb
k"mn gkm'Ng] la?jf x'g\ .

plgp“ Rofp 9';L


s]xL la?jfx¿ Ps jif{eGbf sd ;do;Dd dfq afFR5g\ . logLx¿nfO{ Ps
a;]{ la?jf elgG5 . n;'g, wfg, ds}, cfn' Ps a;]{ la?jf x'g\ .

wfg cfn' ds}


xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 125
lnrL, ;Nnf / cfFksf af]6x¿ Ps jif{eGbf a9L afFR5g\ . logLx¿nfO{
ax'a;]{ la?jf elgG5 .

lnrL w'kL cf“k


s]xL la?jf kfgLdf kfOG5g\ . xfOl8«nf, hns'DeL / sdn kfgLdf kfOg]
la?jf x'g\ .

xfOl8«nf hns'DeL sdn


df};dcg';f/ klg la?jfx¿ km/s km/s x'G5g\ . l3/f}Fnf, sfFj|mf], km;L{,


leG8L, wfg, ds}, abfd / e6df; udL{ ;dodf kfOg] la?jf x'g\ . ux'F,
rgf, s]/fp, /fof], sfpnL, n;'g / Kofh hf8f] ;dodf kfOg] la?jf x'g\ .

126 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


lbOPsf la?jfx¿nfO{ pko'St ;d"xdf eg'{xf];\ M
Rofp, ux'“, w'kL;Nnf, tf]/L, nfn'kft], plgp“, l;d;fu, n]p, 9';L, cDaf,
sdn
kfgLdf kfOg] km"n km'Ng] km'n gkm'Ng] Ps a;]{ ax'a;]{
!= != != != !=
@= @= @= @= @=
#= #= #= #= #=

lgDglnlvt afnLx¿ s'g df};ddf nufOG5, cleefjsnfO{


;f]w]/ n]Vg'xf];\ M
cfn', wfg, ds}, sf]bf], ux'“, n;'g, km;L{, tf]/L, /fof], sfpnL
udL{df M
hf8fdf M
vfnL 7fp“ eg'{xf];\ M
-c_ ;'Gtnf, d]jf, km;L{ la?jf x'g\ . -k"mn km'Ng]÷k"mn gkm'Ng]_
-cf_ Rofp, plgpF, 9';L la?jf x'g\ . -k"mn km'Ng]÷k"mn gkm'Ng]_
-O_ cfn', Kofh, tf]/L, ux'F la?jf x'g\ . -Ps a;]{÷ax' a;]{_
-O{_ , / ax'a;]{ la?jf x'g\ . -s6x/, gl/jn,
/fdtf]l/of, wfg, sfutL_
-p_ / kfgLdf kfOg] la?jf x'g\ . -cf]v/, n]p, t]hkft,
hns'DeL_
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 127
ljBfno jf 3/glhssf] af/Ldf s'g} Pp6f Ps a;]{ k"mn
km'Ng] la?jf x'sf{pg'xf];\ . lgoldt x]/rfx u/L b]lvg] kl/jt{g
cjnf]sg ug'{xf];\ / tnsf] tflnsf eg'{xf];\ M
kl/jt{g ;do
lapaf6 6';f lg:s]sf] /f]k]sf] lbgkl5
Pp6f kft b]lvPsf] 6';f lg:s]sf] lbgkl5
b'O{cf]6f kft b]lvPsf] 6';f lg:s]sf] lbgkl5
k"mn km'n]sf] /f]k]sf] lbgkl5
slnnf] kmn nfu]sf] k"mn km'n]sf] lbgkl5
kmn kfs]sf] slnnf] kmn nfUg ;'? u/]sf] lbgkl5
cjnf]sgdf b]lvPsf ljleGg kl/jt{gsf] lrq sf]g'{xf];\ M

tkfO{s
“ f] j/k/ ePsf la?jfx¿af6 s'g} kf“r y/Lsf kft
;ª\sng ug'x{ f];\ . cfÇgf] sfkLdf tL kftx¿ 6f:g'xf];\ / gfd n]Vg'xf];\ .
128 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
# hLj / jftfj/0f

k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M


hLjx¿nfO{ afFRgsf nflu vfgf rflxG5 . lj?jfn] cfˆgf] vfgf cfkm}F
agfpF5 . la?jfnfO{ d[un] vfG5 . d[unfO{ lrt'jfn] vfG5 . o;/L Pp6f
hLjn] csf]{ hLjnfO{ vfFbf zlSt k|fKt ub{5 .

d';f]]n] cGg vfG5 . cGg la?jfaf6 k|fKt x'G5 . d';fnfO{ ;k{n] vfG5 .
;k{nfO{ lrnn] vfG5 .

jftfj/0fdf Pp6f hLjn] csf]{ hLjnfO{ vfg] rj|m rln/x]sf]


x'G5 . o;/L Psn] csf{nfO{ vfb} hfg] lgoldt k|lj|mofnfO{ vfB >[ª\vnf
elgG5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 129


tnsf] z[ª\vnfdf s;n] s;nfO{ vfG5, n]Vg'xf];\ M
-c_ ds}sf] bfgf s'v'/f :ofn lrt'jf
s'v'/fn] vfG5 . :ofnn] vfG5 .
n] :ofnnfO{ vfG5 .
-cf_ 3fF; afv|f Ajf;f]
n] vfG5 . n] vfG5 .
-O_ k"mnsf] /; k'tnL Eofu'tf] ;k{ lrn
n] vfG5 . n] vfG5 .
n] vfG5 . n] vfG5 .
-O{_ wfgsf] bfgf d';f] la/fnf]
n] vfG5 . n] vfG5 .
tnsf] tflnsfaf6 Pp6f hLjn] vfg] csf]{ hLj lrg]/ vfB
z[ª\vnf agfpg'xf];\ M
af3
3fF; d[u
lrt'jf
ux'Fsf] bfgf r/f
Eofu'tf
km6\ofª\u|f
lrn
-c_ af3n] d[unfO{ vfG5 .
==================================================================================
-cf_
==================================================================================
-O_
==================================================================================
-O{_
==================================================================================
-p_
==================================================================================
-pm_
130 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
d}n] slt l;s]“
-s_ lgDglnlvt hLjhGt' / ltgLx¿n] b]vfpg] rfnnfO{ wsf{ tfg]/ hf]8f
ldnfpg'xf];\ M
hLj rfn
sª\uf? 3fdlt/ kmls{g]
dflg; kf}l8g]
;"o{d'vL k"mn pk|mg]
la?jfsf] h/f 5F'bf aGb x'g]
df5f p8\g]
b'af] lx8\g]
nHhfjtL la?jfsf] kft e'OFdf jl/kl/ km}lng]
lrn hldgd'lg leq leq hfg]
-v_ la?jfsf kf“rcf]6f efux¿sf] gfd n]Vg'xf];\ M
-!_ ================================== -@_ ================================== -#_ ==================================
-$_ ================================== -%_ ==================================
-u_ lgDg k|sf/sf b'O{ b'O{cf]6f la?jfx¿sf] gfd n]Vg'xf];\ M
k"mn k'mNg] la?jfx¿
k"mn gk'mNg] la?jfx¿
hldgdf kfOg] la?jfx¿
kfgLdf kfOg] la?jfx¿
Ps j;]{ la?jfx¿
ax' j;]{ la?jfx¿
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 131
-u_ lgDglnlvt df};ddf kfOg] la?jfx¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ M
udL{sf] df};ddf kfOg] la?jfx¿
hf8f]sf] df};ddf kfOg] la?jfx¿
jiff{sf] ;dodf kfOg] la?jfx¿
h'g;'s} df};ddf kfOg] la?jfx¿

-ª_ tkfO{“ cfk}mn“ ] /f]kL x'sf{Psf la?jfsf] ;+/If0f s;/L ug'e{ of], n]Vg'xf];\ .
=========================================================================================================================

=========================================================================================================================

=========================================================================================================================

-r_ lgDglnlvt hLjx¿nfO{ vfB >[ª\vnfsf] j|mddf ldnfO{ n]Vg'xf];\ M


-c_ d';f], ds}, la/fnf]
=========================================================================================================================

-cf_ ;k{, ls/f,km6\ofªu|f, Eofu'tf], lrn
=========================================================================================================================
-O_ 3fF;, lrt'jf, d[u
=========================================================================================================================

====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

132 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f] jftfj/0f

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 133


j/k/sf] ;kmfO
!
x]/f}“, lrgf}“ / 5nkmn u/f}“M

k|Zgx¿
-c_ 3/sf] cfFugdf dflg;x¿ s] ub}{5g\ < lrqdf c¿ s] s] b]vfOPsf 5g\ <
-cf_ ljBfno j/k/sf] jftfj/0f ;/;kmfOdf tkfO{Fn] s] s] ;xof]u ug'{ePsf]
5<
-O_ cfˆgf] 3/ jl/kl/sf] jftfj/0fnfO{ ;kmf /fVg tkfO{F s] s] ug'{x'G5 <
-O{_ tkfO{F s'lxg] / gs'lxg] kmf]xf]/ sxfF sxfF kmfNg'x'G5 <
-p_ jftfj/0f ;kmf g/fv] s] x'G5 <
134 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
tn lbOPsf kmf]xf]/x¿nfO{ s'lxg] / gs'lxg] lrg]/ wsf{n]
hf]8\g'xf];\ M
rSn]6 jf
la:s'6sf vf]n
t/sf/Lsf
uf]a/
af]j|mf

gs'lxg] kmf]xf]/ Knfl:6s


s]/fsf
af]j|mf

ar]sf] h'7f] s'lxg] kmf]xf]/ RofltPsf


vfgf sfuh

sfFrsf 6'j|mfx¿ em/]sf kft

k]lG;n tf5\bf
cfPsf] kmf]xf]/

k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M


/ldnfsf] 3/ ;kmf 5 . pgsf cfdf / bfO ldn]/ ;w}F 3/ ;kmf ug'{x'G5 .
3/sf] jl/kl/ au}Frf 5 . /ldnfsf a'af au}Frfsf] x]/rfx ug'{x'G5 . pgLx¿
s'lxg] kmf]xf]/nfO{ vfN8fdf hDdf u5{g\ . gs'lxg] kmf]xf]/nfO{ k'gM k|of]u
ug{ ldNg] / gldNg] u/L 5'6\ofpF5g\ . 6f]nsf dflg;x¿ xKt}lkR5] af6f],
kf6Lkf}jf, wf/f], d7dlGb/ h:tf 7fpFx¿ ;kmf u5{g\ . pgLx¿ ;/;kmfO
ubf{ xftdf kGhf / d'vdf df:s nufpF5g\ . ;/;kmfOsf] sfd ;s]kl5
g'xfpF5g\ . To;}n] o; ufpFsf dflg;x¿ :j:y 5g\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 135
tnsf k|Zgx¿sf] pQ/ lbg'xf];\ M
-c_ s] tkfO{Fsf] 3/ klg /ldnfsf] h:t} ;kmf 5 <
-cf_ tkfO{Fsf] kl/jf/df 3/ ;kmf /fVg s;n] s] ug'{x'G5 <
-O_ /ldnfn] s'lxg] kmf]xf]/nfO{ sxfF /flV5g\ <
-O{_ tkfO{F cfˆgf] 3/af6 lg:sg] kmf]xf]/x¿nfO{ sxfF sxfF /fVg'x'G5 <
tkfO{“sf] 3/af6 lgl:sg] s'lxg] / gs'lxg] kmf]xf]/x¿nfO{ tnsf]
tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
s'lxg] kmf]xf]/x¿ M != @=
#= $= %=
gs'lxg] kmf]xf]/x¿ M != @=
#= $= %=
136 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
;/;kmfOdf tkfO{“sf] ;xeflutfsf] ljj/0fnfO{ tflnsfdf eg'{xf];\ M
;kmf u/]sf slt k6s < sf] sf] ;xefuL k|of]u ul/Psf ;fdu|Lx¿
7fp“x¿ eP <
3/ lbgdf Ps k6s cfdf / d emf8', s'rf], e"OF k'5\g]
sk8f, df:s, kmf]xf]/
p7fpg] efF8f]
ljBfno

af6f]÷;8s

lrqsyf k9f}“ M
of] 6f/L ufpF xf] . o; ufpFdf k|s[lt gfdsL aflnsf klg l5g\ . pgL sIff
tLgdf k9\l5g\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 137


Ps lbg Pp6f lemFuf pgsf] 3/df cfof] .
P lem“uf ltdL oxf“
lsg cfPsf] < ltd|f] 3/ kmf]xf]/ /x]5 . dnfO{ kmf]xf]/ dg
k5{ . To;}n] d oxf“ cfPsf] x'“ .

d kmf]xf]/df a:5'
/ /f]u ;f5'{ .

lemFufsf] s'/f ;'g]/ k|s[ltn] 3/ cfug ;kmf ul/g\ .

jfx Û ca t d]/f] 3/ gfO“, d t ca cGt}


slt ;kmf eof] . ca klg kmf]xf]/ ePsf] 7fp“df
ltdL oxf“ a:5f} ls < hfG5' .

138 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


3/j/k/sf 7fp“x¿ cjnf]sg u/L tnsf] tflnsfdf l7s
-√_ lrx\g nufpg'xf];\ M
cjnf]sg ul/Psf 7fp“x¿ ;kmf kmf]xf]/
!= 3/sf] cfFug
@= efG5fsf]7f
#= ;'Tg] sf]7f
$= zf}rfno
%= wf/f
^= uf]7
&= s/];faf/L
*=
(=
!)=

k9f}“ / 5nkmn u/f}“ M


kmf]xf]/ hyfefjL kmfNg' x'Fb}g .
hyfefjL lb;flk;fa ubf{ / 9n
aUg lbFbf b'u{Gw km}lnG5 . o;n]
kfgL klg k|b"lift x'G5 . ufO{j:t'nfO{
5f8f 5f]l8lbFbf kfgLsf ;|f]tx¿
klg kmf]xf]/ x'g ;S5g\ . kmf]xf]/ hnfpFbf lg:sg] w'jfFn] xfjf b"lift x'G5 .
o;/L xfjf / kfgL k|b"lift x'g'nfO{ jftfj/0f k|b"if0f elgG5 . k|b"if0faf6
ljleGg lsl;dsf /f]ux¿ km}lng ;S5g\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 139
jftfj/0f ;kmf /fVg kmf]xf]/d}nfnfO{ plrt 7fpFdf /fVg'k5{ . ljleGg
sf/0fn] lgl:sPsf s'lxg] kmf]xf]/x¿nfO{ vfN8fdf k'g'{k5{ . o;/L k'l/Psf]
kmf]xf]/ kl5 dn aG5 . gs'lxg] kmf]xf]/x¿nfO{ 5'6\6} ;ª\sng u/L /fVg'k5{ .
sltko gs'lxg] kmf]xf]/x¿nfO{ k'gM k|of]u ug{ ;lsG5, h:t} M Knfl:6ssf
emf]nf .
pQ/ eGg'xf];\ M
-c_ kfgLsf ;|f]tx¿ s;/L kmf]xf]/ x'G5g\ <
-cf_ xfjf b"lift x'g] sf/0fx¿ s] s] x'g\ <
-O_ jftfj/0fnfO{ ;kmf /fVg] tl/sfx¿ eGg'xf];\ .
-O{_ jftfj/0f kmf]xf]/ x'Fbf s'g s'g /f]ux¿ nfU5g\ <
>L cfwf/e"t ljBfnosf ljBfyL{x¿ k|bz{gL :yndf uPsf lyP .
pgLx¿n] kmf]xf]/ Joj:yfkgsf ljlwx¿ rf6{ x]/]/ l;ls/x]sf 5g\ M

rf6{ g= !)!
xfdL xf6, ahf/, k;n jf dndf ;/;fdfg lsGg hfFbf 3/af6}
emf]nf af]Sg ;S5f}F . o;f] u/]df cgfjZos Knfl:6ssf
emf]nfx¿ xfd|f] 3/df cfOk'Ub}gg\ . o;/L kmf]xf]/sf] dfqfnfO{
36fpg ;lsG5 . o;nfO{ Go"gLs/0f ljlw elgG5 .

140 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


rf6{ g= !)@
xfdLn] ˆofSg l7Ss kf/]sf sltko j:t'nfO{
k'gM k|of]u ug{ ;S5f}F . pbfx/0fsf nflu
Knfl:6ssf emf]nf jf af]tnnfO{ ljleGg
sfdsf nflu km]l/ klg k|of]u ug{ ;lsG5 .
o;nfO{ k'gM k|of]u ljlw eGb5g\ .

rf6{ g= !)#
ˆofFSg l7Ss kf/]sf sltko j:t'af6 gofF
;fdu|L agfpg ;Sb5f}F . pbfx/0fsf nflu
sfuh, sfuhsf a6\6fx¿ Knfl:6ssf
emf]nf, af]tn / kmnfdsf] lsnfaf6 gofF
;/;dfg agfpg ;lsG5 . 3/af6 lg:s]sf]
s'lxg] kmf]xf]/af6 dn agfpg ;lsG5 .
o;nfO{ k'gMrj|m0f ljlw eGb5g\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 141


tkfO{“sf] 3/ jf ljBfnodf k'gM k|of]u ug{ ldNg] j:t'x¿sf]
;"rL tof/ ug{'xf];\ M
===============================================================================
-c_
===============================================================================
-cf_
===============================================================================
-O_
===============================================================================
-O{_
===============================================================================
-p_
tnsf s'g s'g lj|mofsnfkn] j/k/sf] jftfj/0f kmf]xf]/ x'G5,
lrg]/ vfnL 7fp“df n]Vg'xf];\ M
!= a9fbf{ lgl:sPsf] kmf]xf]/nfO{ 8:6lagdf /fVbf
@= t/sf/L s]nfpFbf lg:sbf sfd gnfUg] j:t'nfO{ TolQs} kmflnlbFbf
#= sfuh RofTb} kmfNbf
$= Knfl:6s / sfFrsf ;fdfgx¿nfO{ k'gM k|of]u ubf{
%= 3/af6 lg:s]sf] 9nnfO{ vf]nf / gbLdf ld;fpFbf .
===============================================================================
-c_
===============================================================================
-cf_
===============================================================================
-O_
===============================================================================
-O{_
tkfO{n+“ ] cfk\mgf] j/k/sf] jftfj/0f ;kmf /fVg s] s] ug]{ ug'e
{ Psf]
5, u/]sf sfdx¿nfO{ tnsf] vfnL 7fp“df n]Vg'xf];\ M
==============================================================================
-c_
==============================================================================
142 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
===============================================================================
-cf_
===============================================================================
===============================================================================
-O_
===============================================================================
===============================================================================
-O{_
===============================================================================

tn lbOPsf k|Zgx¿sf] pQ/ lbg'xf];\ M


-c_ hyfefjL lb;flk;fa lsg ug'{ x'Fb}g <
===============================================================================
-cf_ jftfj/0f k|b"if0f eg]sf] s] xf] <
===============================================================================
-O_ jftfj/0f s;/L ;kmf /fVg ;lsG5 <
===============================================================================
-O{_ kmf]xf]/nfO{ s;/L dn agfpg ;lsG5 <
===============================================================================
-p_ k'gM k|of]u ug{ ;lsg] kmf]xf]/x¿ s'g s'g x'g\ <
===============================================================================
-p_ xfdLn] sfuhsf emf]nf / Knfl:6ssf emf]nfdWo] s'g k|of]u
ug'{k5{, lsg <
===============================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 143


@ xfd|f] k|fs[lts ;Dkbf

x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ s] tkfO{Fsf] 3/af6 lxdfn b]lvG5 <
-cf_ tkfO{Fsf] 3/ j/k/ gbL, kf]v/L, vf]nfgfnfx¿ s] s] 5g\ <
-O_ gbLaf6 s] s] kmfObfx¿ x'G5g\ <
-p_ xfdLnfO{ jghª\unsf] cfjZostf lsg kb{5 <
144 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“ / 5nkmn u/f}}+ M
xfd|f] j/k/ ?vla?jf, vf]nfgfnf,
tfn / kf]v/Lx¿ /x]sf x'G5g\ .
jghª\un, gbL, kxf8, lxdfn tyf
em/gfx¿ klg x'G5g\ . logLx¿
k|fs[lts ;Dkbf x'g\ . logn]
k|s[ltnfO{ ;'Gb/ agfpF5g\ .

ko{6sx¿ lxdfn x]g{ cfpF5g\ . lxdfnsf] lxpF kUn]/ gbLx¿ aG5g\ . kfgL
df5fnufotsf hLjx¿sf] af;:yfg xf] . gbLsf]] kfgL v]taf/Lsf] l;FrfOsf
nflu k|of]u ul/G5 .
kf]v/Lsf] kfgLdf df5f kfNg ;lsG5 . e}F;L / u}F8f kf]v/Ldf cfxfn a:5g\ .
xfF; klg kf]v/Ldf kf}l8G5g\ .
xfdLn] k|fs[lts ;Dkbfx¿sf] ;+/If0f ug'{k5{ . dflg;x¿sf unt ultljlwn]
ubf{ To:tf ;Dkbfx¿sf] cj:yf lau|g ;S5 . jghª\un df:bf af9Lklx/f]
hfg ;S5 . vf]nfgfnfsf] ;+/If0f ug{ hyfefjL 9'ª\uf / afn'jf lgsfNg'
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 145
x'Fb}g . dflg;x¿n] kmfn]sf kmf]xf]/ / ljiffbL kfgLdf ldl;Pdf ToxfF /x]sf
hLjx¿ d5{g\ .
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ s:tf j:t'x¿ k|fs[lts ;Dkbf x'g\ <
==============================================================================
-cf_ k|fs[lts ;Dkbfx¿sf] gfd n]Vg'xf];\ .
==============================================================================
-O_ jghª\un ljgfz u/] s] x'G5 <
==============================================================================
-O{_ jghª\unaf6 s] s] kmfObf x'G5 <
==============================================================================

;xL egfOx¿ klxrfg u/L sfkLdf n]Vg'xf];\ M


-c_ dlGb/ k|fs[lts ;Dkbf xf] .
-cf_ dflg;sf unt lj|mofsnfkn] k|fs[lts ;Dkbf dfl;G5 .
-O_ k|fs[lts ;Dkbfn] To; 7fpFsf] ;f}Gbo{ a9fpF5 .
-O{_ k|fs[lts ;DkbfnfO{ ;b'kof]u ug'{k5{ .
-p_ k|fs[lts ;Dkbfx¿sf] lgdf{0f dflg;n] u/]sf x'g\ .
146 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k|fs[lts ;Dkbfsf kmfObfx¿ klxrfg u/L tflnsfdf eg'x{ f];\ M
¥oflk\m6ª ug{, df5f kfNg, v]taf/Lsf] l;“rfO ug{, 8'ª\uf rnfpg, kfgLhxfh
rnfpg, 3f“;bfp/f k|fKt ug{, kz'k+IfLx¿sf] af;:yfg, gbLsf] ;|f]t
k|fs[lts ;Dkbf kmfObf
vf]nf jf gbL
kf]v/L
jghª\un
;d'b|
tfn
lxdfn

ldNbf] pkfo 5fg]/ tflnsfdf eg'{xf];\ M


89]nf] gnufpg], la?jf /f]Kg], Knfl:6s gafNg], kmf]xf]/ gkmfNg], ufO{j:t'
5f8f g5f]8\g]
k|fs[lts ;Dkbf ;+/If0fsf pkfo
le/fnf] hldg
jghª\un
vf]nf
xfjf
tkfO{“sf jl/kl/ s] s] ;Dkbfx¿ 5g\ ;"rL agfpg'xf];\ .
!=
@=
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 147
j:t'sf u'0fx¿
#
x]/f}“, 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ cfsfzdf sfnf] afbn d8fl/Pkl5 s] x'G5 xf]nf <
-cf_ kfgL k/]sf a]nfdf vf]nf lsg 7'nf] x'G5 <
-O_ lsTnLaf6 lg:s]sf] afkm s]af6 ag]sf] xf] <
-O{_ hldgleqsf] df6f] lsg lr;f] x'G5 <
-p_ leh]sf] n'uf 3fddf ;'sfpFbf kfgL sxfF hfG5 xf]nf <
148 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“ / a'emf}“ M
xfjf Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf
axG5 . xfjf rn]sf] j]nf ?vsf
kftx¿ klg xlNnG5g\ . xfjf UofF;
kbfy{ xf] .
kfgL cUnf]af6 xf]rf]lt/ aU5,
To;}n] wf/faf6 kfgL em5{ . kfgL, b'w, t]n h:tf j:t'x¿ t/n kbfy{ x'g\ .

9'ª\uf, lstfa / es'G8f] 7f]; j:t' x'g\ . logLx¿sf] cfsf/ x'G5 .


t/n / UofF; j:t'x¿sf] cfsf/ x'Fb}g . b'w, kfgL, t]n h:tf j:t'x¿nfO{
h'g efF8fdf /fVof] To:t} cfsf/ aG5 .
;xL jf unt 5'6\ofO{ lrgf] nufpg'xf];\ M
-c_ 7f]; j:t'x¿ cfsf/ x'G5 . ;xL÷unt
-cf_ kfgL ttfpFbf afkm aG5 . ;xL÷unt
-O_ kfgLsf] cfsf/ x'G5 . ;xL÷unt
-O{_ xfjfnfO{ b]Vg ;lsG5 . ;xL÷unt
-p_ kfgL lr:ofpFbf a/km aG5 . ;xL÷unt
-pm_ d}gaQL afNbf klUnG5 . ;xL÷unt

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 149


7f];, t/n / Uof“; 5'7\ofO{ tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
k]lG;n t]n 6fo/ kfgL b'w a/km h';
cl;gf afkm w'jf“ cfO;lj|md afbn g]ns6/ 9'ª\uf
7f]; t/n Uof“;

7f];, t/n / Uof“; kbfy{sf tLg tLgcf]6f u'0fx¿ n]Vg'xf];\ M

7f]; kbfy{ t/n kbfy{ Uof“; kbfy{


!= != !=
@= @= @=
#= #= #=
lrqdf lbOP h:t} e'mG8\ofpg ldNg] vfnsf ;hfj6sf ;fdu|L
tof/ kfg'{xf];\ M
8f]/L, k/fn, Knfl:6s, sfuh, wfuf] cflb k|of]u ug'{xf];\ M

kfgLnfO{ af]tn, srf}/f / yfndf /fv]/ x]g'{xf];\ . kfgLsf] cfsf/


s:tf] aGof] 5nkmn ug'{xf];\ .
150 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
d}n] slt l;s]“
-s_ j/k/sf j:t'x¿ cjnf]sg u/L s'g s'g 7f];, t/n / Uof“; x'g\, ;'rL
agfpg'xf];\ M
7f]; j:t'x¿ t/n j:t'x¿ Uof“; j:t'x¿
!= != !=
@= @= @=
#= #= #=
$= $= $=
%= %= %=
-v_ tnsf k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{Fsf] 3/ j/k/ /x]sf s'g} b'O{ k|fs[lts ;Dkbfsf] gfd
n]Vg'xf];\ .
============================================ ============================================

-cf_ xfd|f] j/k/sf] xfjf b"lift x'g] s'g} b'O{ sf/0f n]Vg'xf];\ .
============================================ ============================================

-O_ tkfO{Fn] k''gM k|of]u ug]{ u/]sf s'g} b'O{ j:t'sf] gfd n]Vg'xf];\ .
============================================ ============================================

-O{_ tkfO{Fn] ljBfno j/k/ kmf]xf]/ b]Vg'eof] eg] s] ug'{x'G5, s'g} b'O{
sfo{x¿ n]Vg'xf];\ .
================================================================================================
========================================================================================

-p_ j/k/sf] jftfj/0f b"lift x'gfn] nfUg ;Sg] s'g} b'O{ /f]ux¿
n]Vg'xf];\ .
============================================ ============================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 151


-u_ vfnL 7fp“ eg'{xf];\ M
-c_ cfsf/ x'g] j:t' ================== x'g\ . -7f];÷t/n÷UofF;_
-cf_ kfgL ttfpFbf ================== aG5 . -a/km÷afkm÷yf]kf_
-O_ kfgL, b'w, ============== t/n kbfy{ x'g\ . -t]n÷a/km÷lk7f]_
-O{_ kmnfd / ========= kfgLdf 8'Ag] j:t' x'g\ . -sfuh÷a/km÷9'ª\uf_
-p_ d}gaQL ttfpFbf ======================= cj:yfdf kl/jt{g x'G5 .
-7f];÷t/n÷UofF;_
-pm_ cl;gf klUnP/ ================== aG5 . -kfgL÷7f];÷a/km_
-3_ k|To]ssf b'O{ b'O{cf]6f u'0fx¿ n]Vg'xf];\ M
-c_ sf7sf] 6'j|mf
============================================ ============================================

-cf_ t]n
============================================ ============================================

-O_ xfjf
============================================ ============================================

-ª_ sf/0f n]Vg'xf];\ M


-c_ b'wnfO{ lsg t/n kbfy{ elgG5 <
=========================================================================================================================
-cf_ afbnnfO{ lsg UofF; kbfy{ elgG5 <
=========================================================================================================================
====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

152 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d]/f] l;h{gf

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 153


df6fsf] sfd
!
x]/f}“ k9f}“ / u/f}“ M

xfd|f] j/k/ df6f] kfOG5 . s'g} df6f] lrD6fOnf] x'G5 . lrD6fOnf] / n]l;nf]
df6fnfO{ d'5]kl5 lunf] x'G5 . lunf] df6fnfO{ lyr]/ / ldnfP/ ljleGg
j:t'sf gd'gf agfpg ;lsG5 . lunf] df6faf6 uf]nfsf/ u'Rrf, uf8L,
kmnk"mn, 3/ / r/f agfpg ;lsG5 .
154 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
df6fsf ;fdfg agfcf}“ M
df6fdf cln cln kfgL xfNb} d'5]/ lunf] agfpg'xf];\ . yf]/} df6fnfO{
xTs]nfdf /fvL b'j} xftn] 3'dfpg'xf];\ . df6fsf ljleGg cfsf/sf u'Rrfx¿
agfpg'xf];\ . o:tf 7'nf ;fgf u'Rrf lyr]/ jf hf]8]/ ljleGg j:t'x¿
agfpg'xf];\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 155


d'5]sf] df6f] lnP/ uf]nf cfsf/sf 8Nnf agfpg'xf];\ .
uf]nf] cfsf/nfO{ lyr]/, Kjfn kf/]/, lrdf]6]/, tfg]/ ljleGg
j:t'x¿sf gd'gf agfpg'xf];\ M

df6fsf :Nofadf a'6\6f agfcf}“ M


d'5]sf] df6fsf 8NnfnfO{ a]ngfn] a]Nb} kftnf] :Nofa agfpg'xf];\ . ;f]
:Nofadf l;Gsfn] sf]/]/ vfN6] lrq agfpg'xf];\ . k};f, r'/f / cf}Fnfn] lyr]/
vf]lkN6] a'6\6f klg agfpg'xf];\ .

156 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


df6fsf :Nofadf df6f] ykL a'6\6f agfcf}“ M
df6fsf :Nofadfly nfDrf], uf]nfsf/, r]K6f] df6fsf cfsf/x¿ yKb} cfs[lt
agfpg'xf];\ .

df6fsf v]nf}“gf agfcf}“ M


df6fsf kftf / 8Nnfdf KjfFv, l;Gsf, u]8fu'8L cflb hf]8]/ v]nf}Fgf
agfpg'xf];\ / /ª nufpg'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 157


df6fsf SjfOnaf6 ;fdfg agfcf}“ M
d'5]sf] df6fnfO{ 6]a'ndf /fv]/ la:tf/} cufl8 k5fl8 ub}{ /u8\g'xf];\ .
To;kl5 df6fsf] nfDrf] 8f]/L h:t} aG5 . To;nfO{ a]b}{ efF8f, v]nf}gf h:tf
gd'gf agfpg'xf];\ .

158 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


@ sfuhsf ;fdfg

x]/f}“ / k9f}“ M

sfuhaf6 w]/} k|sf/sf j:t' agfpg ;lsG5 . sfuhnfO{ k6\ofP/ xjfO{hxfh,


r/f, km"n, k'tnL, 8'ª\uf agfpg ;lsG5 . a6\6fdf l;Gsf, lasf]{, 8f]/L cflb
hf]8]/ 3/ / uf8L agfpg ;lsG5 . sfuh k6\\ofP/ ul/g] sfo{ cf]l/ufdL
xf] .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 159
sfuhaf6 j:t'x¿ agfcf}“ M
-c_ sfuhaf6 ;hfpg] j:t' agfcf}“ M

-cf_ sfuhnfO{ lrqdf b]vfPh:t} rf/kf6] cfsf/df sf6f}“ M

160 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-O_ rf/ v08 ePsf] a6\6f agfcf}“ M

-O{_ sfuhsf] ?v agfcf}“ M


sfuh k6\ofP/ agfPsf tLgs'g] 6'j|mfx¿ Psdfly csf]{ vK6\ofP/ ?v
agfpg'xf];\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 161


-p_ sfuhsf a6\6f, l;Gsf, lasf]{ cflb hf]8]/ 3/, uf8L h:tf
j:t'sf] gd'gf agfcf}“ M

162 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


afhf ahfcf}F / uLt ufcf}F
#
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

xfdLnfO{ uLt ;'Gg / ufpg dg nfU5 . afhfsf tfndf uLt ufpFb} gfRg
/dfOnf] x'G5 . gfRbf zf/Ll/s Jofofd klg x'G5 .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 163
tfndf tfnL ahfcf}“ .
-c_ lrqdf lbP h:t} u/L Psb]lv cf7 uGtL;Dd tfnL ahfpg'xf];\ M
! @ # $ % ^ & *
tfnL tfnL tfnL tfnL tfnL tfnL tfnL tfnL

-cf_ l56f] af]ndf tfnL ahfpg'xf];\ M


k|To]s tfnLdf l56f] l56f] b'O{cf]6f uGtL ub}{ ;dfg tfndf tfnL ahfpg'k5{ .
!,@ #,$ %,^ &,*
tfnL tfnL tfnL tfnL
-O_ tfnL ahfp“b} uLt ufpg'xf];\ M
tfndf tfnL ahfpFb} ufpFbf uLt, no / tfn ldnfpg'k5{ . no / tfn
ldnfpg uLtsf zAbnfO{ sxLF l56f] / sxLF l9nf] af]Ng'k5{ .
h:t}
æhgs em}F 1fgLÆ nfO{ o;/L ufpg'k5{ . ˜ n] nfdf] :j/ tfGg] jf nsf{pg]
hgfpF5 .
hg s em}F 1f˜ gL
tfnL tfnL tfnL tfnL
!,@ #,$ %,^ &,*
164 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
sxLF zAb km'6fP/ Pp6} zAbnfO{ b'O{cf]6f tfnLdf kfg'{k5{ . oxfF …hgsÚ
nfO{ km'6fP/ …hgÚ nfO{ Ps tflndf / …s em}FÚ nfO{ csf]{ tflndf ufpg'k5{ .
1fgLnfO{ km'6fP/ …1fÚ nfO{ nfdf] tfg]sf] 5 . of] lgod no jf efsfcg';f/
km/s x'g ;S5 . tnsf] uLtnfO{ tfnL ahfpFb} nodf ufpg'xf];\ M
! @ # $ % ^ & *
tfnL tfnL tfnL tfnL, tfnL tfnL tfnL tfnL
w]/} k9\5f}F w]/} n]V5f}F, ;fgf ;fgf gf ˜ gL
a'4 h:t} TofuL aG5f}F, hg s ´}F 1f ˜ gL
¿k u'0f zLn jtL, lxpF h:t} uf] ˜ /L
pdf ;Ltf e[s' 6L x'g\, -g]kfn s} 5f] ˜ /L_@
kmx /fp5f}F ljZj el/ g]kf nL lgzf ˜ gL
a'4 h:t} TofuL aG5f}F, hg s ´}F 1f ˜ gL
d]rL b]lv dxf sfnL, kxf 8d w] ˜ ;
g]kf nL xf}F ;a} xfdL, -g]kfn xfd|f] b] ˜ z_@
Ps} :j/, Ps} no, Pp6} cfgL af ˜ gL
a'4 h:t} TofuL aG5f}F, hg s ´}F 1f ˜ gL
w]/} k9\5f}F w]/} n]V5f}F, -;fgf ;fgf gf ˜ gL_@
a'4 h:t} TofuL aG5f}F, hg s ´}F 1f ˜ gL
/fli6«o ufg no ldnfO{ ufcf}“ M
;of}F y'Fuf km"nsf xfdL Pp6} dfnf g]kfnL
;fj{ef}d eO{ km}lnPsf d]rL dxfsfnL
k|s[ltsf sf]6L sf]6L ;Dkbfsf] cfFrn
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 165
jL/x¿sf /utn] :jtGq / c6n
1fge"ld zflGte"ld t/fO{ kxf8 lxdfn
cv08 of] Kof/f] xfd|f] dft[e"ld g]kfn
ax'n hflt efiff wd{ ;+:s[lt 5g\ ljzfn
cu|ufdL /fi6« xfd|f] ho ho g]kfn
VofnL tfndf dfbn ahfcf}“ M
! @ # $ % ^ & *
lw+ – kmt\ tfª ts lw+ lw+ tfª

:yfgLo afhf ahfcf}“ / :yfgLo uLt ufcf}“ M

166 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


dfbn jf :yfgLo afhfsf tfndf /fli6«o uLt ufcf}“ M
ufpF5 uLt g]kfnL, Hof]ltsf] kª\v prfnL
ho ho ho x] g]kfn, ;'Gb/ zfGt ljzfn
uG8sL sf];L s0ff{nL, d]rL / dxfsfnL
n]s / a]F;L Ao'FemfpF5g\ nx/ nfvf}F prfnL
lxdfn r'nL af]nfpF5 klxnf] em'Nsf lgsfnL
;u/dfyf lzv/df k'Ub5 klxn] g]kfnL .
;Ltfn] ;f/f lehfOg\ blIf0f nª\sf ef/t
e[s'6L tf/f pbfOg\ pQ/ rLg ltAat
a'4n] oxL kfPy] 1fgsf] klxnf] d'xfg
lzjn] oxL NofPy] ;[li6sf] klxnf] laxfg .
ufpF5 uLt g]kfnL, Hof]ltsf] kª\v prfnL
ho ho ho x] g]kfn, ;'Gb/ zfGt ljzfn
klZrd lsNnf sfFu8f k"j{df l6:6f k'u]Yof}F
s'g zlStsf] ;fd'df slxn] xfdL em's]Yof}F
xfdLn] lxdfn p7fof}F Pl;ofsf] dfemdf
;Eotf jf; a;]Yof] cfP/ oxLF ;fFemdf .
oxL g]kfnL df6f]df lbnsf] km"n /f]k]/
oxL kxf8L lznfdf lk|tsf] uLt vf]k]/
afFrf}Fnf xfdL g]kfndf rGb| / ;"o{ Wjhf lnO{
gfrf}Fnf xfdL lxdfndf Hof]ltsf] kª\v prfnL .
ufpF5 uLt g]kfnL, Hof]ltsf] kª\v prfnL
ho ho ho x] g]kfn, ;'Gb/ zfGt ljzfn
/rgfsf/ M dfwjk|;fb l3ld/]

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 167


afhf agfcf}“ / ahfcf}“ M
-c_ v]/ uPsf a6\6f / a]n'g lng'xf];\ . a6\6fsf] d'vnfO{ a]n'gn]
9fs]/ afhf agfpg'xf];\ . :6« jf 6'Kkf] d'7fl/Psf ;fgf l;Gsfn]
7f]s]/ ahfpg'xf];\ .

-cf_ v]/ uPsf afs; / /a/ AofG8af6 lutf/ agfP/ ahfpg'xf];\ M

168 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


afn uLt ufcf}“ M
km"n km"Nof] af/Ldf, k'tnLsf nx/
ToxL k"mnsf dfnf ufF:g] nfUof] /x/
ed/f / dfx'/Ln] /; r';L nfG5g\
au}Frfdf kfs]sf kmnkm"n vfG5g\

dudu km"nsf] af:gf rNof] x//


?vd'lg zLtn xfjf nfUof] ;//
wf]aLr/L ufpFl5g\ 8fnL 8fnL gfr]/
;fgL gfgL gflrg\ ;Fu} sDd/ efFr]/

;ft} /ª OGb|]gL cfsfz}df b]lvof]


Dff]tL bfgf l;tn] w/tL g} 5f]lkof]
cfpm ;fyL v]nf}F g /dfpFb} xfF;]/
olt /fd|f] au}Frf /fvf}F dgdf ;fFr]/

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 169


$ gfr

x]/f}“ / u/f}“ M

v'nf 7fpFdf pleg'xf];\ . xft / v'6\6fnfO{ v'nf /fVg'xf];\ . lzIfsn]


l;sfPcg';f/ klxn] v'6\6fsf] To;kl5 xftsf] / sDd/sf] cEof; ug'{xf];\ .
To;kl5 :yfgLo uLtdf gfRg'xf];\ .
170 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
gfRg l;sf}“ M
-c_ uf]8f;“u} s's'{Rrf klg rnfpg'xf];\ M

-cf_ lrqdf h:t} lz/df xft /fvL uf]8fsf] s's'{Rrfn] bfof“lt/ ´'s]/
e'O“df xfGg] cEof; ug'{xf];\ M

-O_ xftn] k"mn agfO{ uf]8f pkmfb}{ gfRg'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 171


-O{_ lz/dfly xftn] k"mn agfO{ uf]8f pkmfb}{ cufl8 k5fl8 ub}{
gfRg'xf];\ M
! *
@ &
# ^
$ %
% $
^ #
& @
* !

tfnL jf dfbn ahfp“b} afn uLt ufcf}“ / gfrf}“ M


slt /fd|f] 5fof slt /fd|f] 3fd
rp/df v]N5g\ b'j} Ps} 7fd
vf]nfjfl/af6 vf]nfkfl/ t5{g\
8fF8f jfl/kfl/ n'sfdf/L u5{g\
h;} 3fd a:5 g/dfOnf] dfgL
p8L cfpF5] 5fof zLtn kª\v tfgL
h;} 5fof a:5] ljgf sf]/Laf6L
clg cfpF5 3fd sfnf] d]3 sf6L
sIffsf ;a} hgf Ps} ;fy :yfgLo uLt ufp“b} gfrf}“ M

172 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ …km"n km"Nof] af/Ldf, …k'tnLsf nx/Ú afnuLtdf tfn ldnfP/ tfnL
ahfO{ lzIfsnfO{ b]vfpg'xf];\ .
-v_ lzIfssf] ;fd' VofnL tfndf dfbn ahfpg'xf];\ .
-u_ sfuhaf6 cfsif{s km"n agfO{ lzIfsnfO{ b]vfpg'xf];\ .
-3_ df6f] jf Kn]8f]af6 tkfO{“nfO{ dg kg]{ j:t' agfO{ lzIfsnfO{
b]vfpg'xf];\ .
-ª_ tkfO{s
“ f] ;d'bfodf kfOg] s'g} Ps :yfgLo afhfsf] lrq sfkLdf sf]gx' f];\ .
-r_ lgDgfg';f/sf sfo{ ug'xf];\ M
-c_ l;wf /]vf sf]g'xf];\ .

-cf_ 58\s] /]vf sf]g'{xf];\ .

-O_ afª\uf] /]vf sf]g'{xf];\ .

-O{_ dflysf ;a} lsl;dsf /]vfx¿af6 df5fsf] lrq sf]g'xf];\ .


====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 173


174 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
xfd|f] ;+:s[lt

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 175


xfd|f ;+:sf/
!
x]/f}“ / u/f}“ M
Nxf:;f]
gd;]jn ho/fd hLsL ˆofkm'Nnf tfl;b]n]
HjHjNkf emf]n]{ ;]jf/f] gd:t] k|0ffd

cfh cg' / pgsf ;fyLx¿ sDKo'6/ Nofadf o'6\o'a x]b}{ lyP . kljqfn]
cfkm}Fn] xf]nL v]n]sf] lel8of] b]lvg\ . pgn] pT;flxt x'Fb} elgg\ . x]/ t
xfdLn] xf]nL v]n]sf] lel8of] . bfOn] o'6\o'adf /flvlbg'ePsf] /x]5 .
ptf dgf]hn] csf]{ rf8kj{sf] lel8of] km]nf kf/] . cfxf Û o;df t Ob
dgfpFb} /x]5g\ . d}n] t lj|m;d;sf] lel8of] km]nf kf/]F kljqfn] v';L x'Fb}
elgg\ . ljgf]bn] eg] æd}n] t Nxf];f/ dgfpFb} u/]sf] lel8of] km]nf kf/]F .Æ
lel8of] x]l/;Sbf 3G6L nfUof] . ;a} hgf sIfflt/ uP .
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{F s'g s'g rf8kj{ dgfpg'x'G5 <
========================================================================================

176 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-cf_ tkfO{Fsf cleefjsx¿n] rf8kj{df s'g klx/g nufpg'x'G5 <
========================================================================================

-O_ tkfO{FnfO{ dgkg]{ rf8 kj{df s] s] ul/G5 <


========================================================================================

-O{_ tkfO{Fsf] l5d]sdf s'g s'g efiff af]Ng] dflg;x¿ a:5g\ <
========================================================================================

-p_ tkfO{Fsf l5d]sLx¿n] s] s] rf8kj{ dgfpF5g\ <


========================================================================================

;oy/L afhf Pp6} tfn, ;oy/L uf]8f Pp6} rfn eGg] uLtsf] cl8of]
;'Gg'xf];\ . ;a} hgfn] ufpg'xf];\ .
k'/fgf kqklqsf jf k':tsx¿af6 ljleGg kf];fssf lrqx¿ ;ª\sng
ug'{xf];\ . kf];fs nufPsf dflg;x¿sf lrq klg ;ª\sng ug'{xf];\ .
;a} lrqnfO{ kfgfdf 6f“;]/ kf]:6/ tof/ kf/L sIffdf k|bz{g ug'{xf];\ .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 177


sIffsf km/s km/s efiff af]Ng] ;fyLx¿;“u} x'g] u/L 3]/fdf a:g'xf];\ .
cfkm"n] af]Ng] efiffsf] gfd eGg'xf];\ . d g]kfnL x'“ eGg] jfSo ;a}n]
cfcfÇgf] efiffdf eGg'xf];\ M
d g]kfnL x'F . hL g]kfnL v .

tkfO{“sf] dft[efiffdf tnsf jfSo af]Ng'xf];\ M


-c_ d /fd|f] 5' .
-cf_ ef]s nfUof] .
-O_ vfgf vfg'xf];\ .
-O{_ ;Fu} v]nf}F .
-p_ ;Fu} k9f}F .
of] jif{sf] leQ]kfqf] x]/]/ s'g rf8 s'g ;dodf k5{, tflnsfdf
n]Vg'xf];\ M

s'g rf8 kj{ < slxn] k5{ <


b;}F c;f]h =======ut] b]lv =========;Dd
ltxf/
Nxf];f/
Ob
df3L

178 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


57
lzj/fqL
xf]nL
lj|m;d;
uf}/f kj{
pwf}nL
Dx k"hf
;d"xdf a;]/ cfk"mn] dgfpg] s'g} Ps rf8 kj{df ul/g]
lj|mofsnfk clego u/]/ b]vfpg'xf];\ M
jfSo k"/f ug'{xf];\ M

dnfO{ rf8 dgk5{ . of] rf8df vfG5f}F . d


klg vfG5' . o; rf8df cfpF5g\ . xfdL
gofF nfpF5f}F . ;fyL;Fu v]N5f}F . d]/f] l5d]sLn]
rf8 dgfpg'x'G5 . To; a]nf pxfFsf 3/df d klg hfG5' . xfd|f] rf8kj{df
klg l5d]sLnfO{ af]nfpF5f}F .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 179
s'g rf8kj{df s] s] ul/G5 < tflnsfdf eg'{xf];\ M

rf8 kj{sf] gfd s] s] ul/G5 < s] s] vfOG5 <


57 ;"o{sf] k"hf ug]{ kmnk"mn, 7]s'jf / k|;fb

tkfO{“sf] ;d'bfosf dflg;x¿n] s'g s'g kj{df s] s] nufp“5g\,


cfÇgf cleefjs;“u ;f]w]/ n]Vg'xf];\, h:t} M
kj{ e]ife"iff
ufO{hfqf dv'G8f]
r08L gfr bf}/f, ;'?jfn, 6f]kL÷;f8L, rf]nf], k6'sf

180 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


rf8kj{;DaGwL lrq agfcf}“ / /ª e/f}“ M

cfÇgf] k/Dk/fut e]ife"iffdf ljBfno cfpg'xf];\ . ;fyL / cfÇgf


e]ife"iffsf ;DaGwdf 5nkmn ug'{xf];\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 181
xfd|f /fli6«o lrx\g
@
x]/f}“ / 5nkmn ug'{xf];\ M

xfd|f] /fi6«nfO{ lrgfpg]


j:t'x¿ /fli6«o lrx\g x'g\ .
g]kfnsf] /fli6«o hgfj/ ufO{
xf] . /fli6«o /ª l;ld|s -/ftf]_
xf] . /fli6«o r/f 8fFkm] xf] .
/fli6«o 5fk lgzfg 5fk xf] .
b'O{ lqsf]0f hf]l8Psf] rGb| ;"o{
cª\lst emG8f xfd|f] /fli6«o
emG8f xf] . xfd|f] /fli6«o k"mn
nfnLu'/fF; xf] .
uLt ufcf}“ M
cfxf slt ;'Gb/ 5 nfnL u'/fF; xfd|f]
b]znfO{ lrgfpF5 x]bf{ slt /fd|f]
xl/of tL kftdf /ftf /ftf km"n 5g\
g]kfnLsf] ;fg xf] jgel/ km'N5g\ .
182 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
lxdfnsf] r/L of] 8fFkm] gj} /ª\uL
g]kfnsf] ;fg xfd|f] x]bf{ /ª\uLrª\uL
jg}el/ p8]/ gfR5 KjfFv lkmFhfO
otfplt 8'N5 8fFkm] r/L /dfO{

3/df 5g\ xfd|f sfdw]g' ufO{


ltxf/df k"hf u5f}{F xfdL lognfO{
b'w lbg] kf]l;nf], pkof]uL slt
x]/rfx u5'{ logsf], dfof nfU5 clt

hjfkm lbg'xf];\ M
-c_ xfd|f /fli6«o lrx\gx¿ s] s] x'g\ <
-cf_ 8fFkm] r/L sxfF kfOG5 <
-O_ ufO{sf] k"hf ug]{ rf8 s'g xf] <
-O{_ l;ld|ssf] /ª s:tf] x'G5 <
-p_ nfnLu'/fF;sf] /ª s:tf] x'G5 <
vfnL 7fp“ eg'{xf];\ M
-c_ xfd|f] /fli6«o emG8fdf rGb|df / cª\lst 5g\ <
-cf_ ufO{n] lbG5 .
-O_ lgzfg 5fkdf 5.
-O{_ 8fFkm]] g]kfnsf] /fli6«o xf] .
-p_ g]kfnsf] /fli6«o k"mn xf] .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 183
/fli6«o lrx\gsf] dxŒjnfO{ 7'nf cIf/n] Kn]sf8{df n]v]/
sIffdf k|bz{g ug'{xf];\ .
-c_ /fli6«o lrx\gn] xfdL g]kfnL eGg] lrgfpF5 .
-cf_ xfd|f] uf}/j a9fpF5 .
-O_ xfd|f] b]znfO{ lrgfpF5 .
g]kfnsf] /fli6«o emG8f agfcf}“ M
tnsf] h:t} g]kfnsf]
emG8f agfpg'xf];\ . ldNg]
/ª nufpg'xf];\ . ;f]
emG8fdf ;dfpg] 8G8L
6fF:g'xf];\ . ;a} hgf 3]/f
nfu]/ pleg'xf];\ . lzIfsn]
uLt ahfPkl5 ;Fu} emG8f
xNnfpFb} ufpg'xf];\ .
lrq agfcf}“ M

l;ld|s nfnLu'/f“; 8f“km]

ljBfnodf k|fy{gfsf] ;dodf /fli6«o emG8f af]sL /fli6«o uLt ufpg'xf];\M


184 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
d}n] slt l;s]“
-s_ tnsf] lgb]{zgcg';f/ n]Vg'xf];\ M
-c_ tkfO{Fn] dgfpg] s'g} Ps rf8sf] gfd M
==========================================================================================================================
-cf_ tkfO{n
F ] gdgfpg] t/ d]/f ;fyLn] dgfpg] s'g} Ps rf8sf] gfd M
==========================================================================================================================
-O_ tkfO{Fn] dgfpg] rf8 / ;fyLn] dgfpg] rf8lar km/s M
tkfO{“n] dgfpg] rf8df ;fyLn] dgfpg] rf8df
km/s s] s] df <
ul/g] lj|mofsnfk ul/g] lj|mofsnfk
!= vfg]s'/f
@=
#=
-v_ tnsf jfSonfO{ tkfO{“sf] dft[efiffdf pNyf ug'{xf];\ M
-c_ d ljBfno hfG5' .
===========================================================================================================================

-cf_ rf8af8df /dfOnf] x'G5 .


===========================================================================================================================

-O_ d]/f] klx/g /fd|f] 5 .


===========================================================================================================================

-u_ tnsf k|Zgsf] pQ/ n]Vg'xf];\ M


-c_ tkfO{Fsf] ;d'bfodf ufOg] s'g} Ps uLtsf b'O{ x/km n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

===========================================================================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 185


-cf_ tkfO{F ;xefuL x'g' ePsf] s'g} b'O{ ;+:sf/sf] gfd n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

===========================================================================================================================

-O_ xfd|f /fli6«o lrx\gx¿ lsg dxŒjk"0f{ x'G5g\, s'g} b'O{ sf/0f
n]Vg'xf];\ .
===========================================================================================================================

===========================================================================================================================

-3_ cfÇgf] ufp“6f]ndf nufOg] s'g} Ps kf];fssf] lrq sf]g'{xf];\ .

====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

186 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


;~rf/ k|ljlw / ahf/

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 187


;"rgf / ;~rf/
!
x]/f}“}, / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ klxnf] lrqdf b]vfOPsf ;ª\s]tn] s] hgfpF5 <
-cf_ bf];|f] lrqdf s] b]vfOPsf] 5 <
-O_ lah'nLsf] vDafdf b]vfOPsf] ;ª\s]tn] s] hgfpF5 <
-O{_ lrqdf b]vfOPsf] a; sxfF rNg] xf] <
-p_ tkfO{Fn] ;jf/L ;fwgsf] k|of]u sxfF sxfF ePsf] b]Vg' ePsf] 5 <
-pm_ tkfO{Fsf] sIffsf]7fdf s'g s'g k|ljlwsf] k|of]u ePsf] 5 <
188 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

xfdL /]l8of] ;'g]/ / l6eL x]/]/ va/ jf hfgsf/L k|fKt u5f}F . o;nfO{ ;"rgf
elgG5 . kqklqsf x]/]/ klg ;"rgf yfxf kfpg ;lsG5 . lstfa k9]/ klg
gofF hfgsf/L kfOG5 . lxhf]cfh ;"rgf lng OG6/g]6sf] klg k|of]u ug]{
ul/G5 . cfk"mn] yfxf kfPsf] va/ c¿nfO{ eGg' ;~rf/ xf] .
df]afOn kmf]gaf6 Pscfk;df s'/fsfgL ug{ ;lsG5 . k|ljlwsf] k|of]un]
sfdnfO{ ;lhnf] agfpF5 . o;sf a]kmfObf klg 5g\ . df]afOn kmf]g w]/}
x]bf{ cfFvfdf ;d:of cfpF5 . sDKo'6/ / l6eL klg nfdf] ;do x]g'{ x'Fb}g .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 189


tnsf k|Zgx¿sf] pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ ;"rgfsf dfWodx¿ s] s] x'g\ <
========================================= =========================================
========================================= =========================================

-cf_ ;"rgf Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf k'¥ofpg'nfO{ s] elgG5 <


=====================================================================================

-O_ l5d]sL ufpF6f]ndf va/ k7fpg'kbf{ s'g s'g tl/sf ckgfOG5 <
========================================= =========================================
========================================= =========================================

-O{_ tkfO{F b]z ljb]zdf 36]sf ljleGg 36gfx¿ s;/L yfxf kfpg'x'G5 <
========================================= =========================================
========================================= =========================================

-O{_ df]afOn kmf]gsf] unt k|of]un] s] xflg x'G5 <


========================================= =========================================
========================================= =========================================

-p_ l6eL / sDKo'6/sf] k|of]u ubf{ s] s] ;fjwfgL ckgfpg'k5{ <


========================================= =========================================
========================================= ================================

190 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


;ª\s]t x]/]/ cg';f/ ul/g] sfd;“u hf]8f ldnfpg'xf];\ M
;8s lsgf/fdf /f]lsg] jf af6f] sf6\g], h]a|f j|ml;ªsf] k|of]u, kfls{ª
gug]{, ;"rgf k9\g], df]afOn k|of]u gug]{, w"dkfg gug]{, ckfª\utf ePsf
JolStnfO{ k|fyldstf lbg], xg{ gahfpg], ljB't\sf] kf]n g5'g] .
;ª\s]t ul/g] sfd

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 191


sDKo'6/ / df]afOn kmf]gsf] k|of]uaf6 s'g s'g sfd ug{
;lsG5, tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
sDKo'6/ df]afOn kmf]g

tkfO{“x¿ k'u]sf ljleGg 7fp“df k|of]u ePsf ;"rgfx¿nfO{


tnsf] tflnsfdf eg'{xf];\ M
k'u]sf 7fp“ k|fKt ;"rgf
dlGb/ h'QfrKkn aflx/ k'msfn]/ dfq leq k|j]z ug'{xf]nf .
:jf:Yo s]Gb|
ahf/

192 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


:yfgLo pTkfbg
@
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

b}lgs hLjgdf xfdL ljleGg lsl;dsf ;fdfg k|of]u u5f}{+ . tLdWo] sltko
xfd|f] j/k/ g} tof/ ePsf x'G5g\ . xfd|f] 3/ / l5d]sdf pTkfbg ePsf
;fdfg xfdL cfkm}F pkef]u u5f}{+ . cfkm"n] pTkfbg u/]sf ;fdfg a]r]/
cfDbfgL klg u5f}{+ . cfˆg} 7fpFdf pTkflbt ;fdfgx¿ k|foM ;:tf x'G5g\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 193
cleefjsnfO{ ;f]w]/ tkfO{“sf] ;d'bfodf pTkfbg x'g]
;fdfgx¿sf] gfd n]Vg'xf];\ M
===================================================================================
===================================================================================
===================================================================================
===================================================================================
===================================================================================
===================================================================================

;+jfb k9f}“ / clego u/f}“ M


k;n] M cfpg'xf];\, cfpg'xf];\ . ld7f ld7f kmnkm"n vfg'xf];\ .
afnaflnsf M s'g s'g kmnk"mn 5g\, ;fx'hL <
k;n] M gf;kftL / cDaf 5g\ . oL kmnk"mn d]/f] cfk\mg} af/Ldf
kmn]sf x'g\ .
afnaflnsf M xfdLnfO{ b'O{ b'O{cf]6f lbg'xf];\ t .
k;n] M lng'xf];\ gfgLafa' . -k;n]n] kvfn]/ lbG5g\ ._
afnaflnsf M s:tf] ld7f] /x]5 xf]Og t < -afns / aflnsf kmnk"mn
vfFb} lxF8\5g\ ._
afnaflnsf M cf] xf] Û xfd|f] ufpFdf g} o:tf /l;nf kmnk"mn kfObf] /x]5 .

194 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


tkfO{s
“ f] 3/ / ljBfnodf ePsf j:t'x¿sf] ;"rL agfpg'xf];\ .
s'g ;fdfg sxf“ pTkfbg ePsf x'g\, n]Vg'xf];\ M
;fdfgsf] gfd sxf“ pTkfbg ePsf]
t/sf/L cfˆg} ufpFdf
8]:sa]Gr

tkfO{“sf] 3/df k|of]u x'g] vf]n;lxtsf] ;fa'g jf 6'yk]:6


lng'xf];\ . pSt ;fdfgsf vf]ndf n]lvPsf s'/fx¿ k9]/
lgDglnlvt s'/fx¿ n]Vg'xf];\ M
-c_ ;fa'g jf 6'yk]:6sf] gfd M
-cf_ ag]sf] 7fpF M
-O_ pBf]u jf sDkgLsf] gfd M
-O{_ ag]sf] ldlt M
-p_ Dofb ;lsg] ldlt M
tnsf] syf k9f}“ / k|Zgsf] pQ/ n]vf}“ M
/dgsf] 3/df cfˆg} ufpFdf ag]sf ;fdfg 5g\ . ;'s'n, u'Gb|L / rs6Lx¿
cfˆg} 3/df agfOPsf] xf] .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 195


pgsf] 3/sf] b/fh l5d]sL ufpFdf ag]sf] xf] .

pgsf] 3/df k|of]u x'g] 8f]sf], 8fnf], gfª\nf] klg ToxLF pTkfbg ePsf x'g\ .

/dgn] cfˆg} ufpFsL sfsLn] a'g]sf] l:j6/ nufPsf 5g\ .

pgsf] kl/jf/ cfˆg} v]taf/Ldf pTkfbg ePsf cGg, u]8fu'8L, t/sf/L /


kmnk"mn vfG5g\ .

196 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-c_ /dgsf] ufpF / cf;kf;df s] s] j:t'x¿ pTkfbg x'g] /x]5g\ .
======================================== ========================================
======================================== ========================================
======================================== ========================================
-cf_ /dgsf] kl/jf/df vfOg] j:t' sxfF pTkfbg x'G5g\ .
====================================================================================
-O_ tkfO{Fsf] 7fpFdf s] s] vfg]s'/fx¿ pTkfbg x'G5g\ <
======================================== ========================================
======================================== ========================================
======================================== ========================================
-O{_ tkfO{Fsf] 3/df ;'s'n, u'Gb|L, d'8fsf] k|of]u x'G5 < tL sxfF ag]sf
xf]nfg\ <
===================================================================================

-p_ tkfO{Fsf] af/Ldf s'g s'g kmnk"mnsf af]6 5g\ <


======================================== ========================================
======================================== ========================================
-pm_ tkfO{F a;]sf] ufpFdf s] s] j:t' pTkfbg x'G5g\ <
======================================== ========================================
======================================== ========================================
tkfO{s
“ f] 3/df pTkfbg x'g] s'g} Ps j:t' nu]/ ;fyLnfO{ b]vfpg'xf];\
/ 5nkmn ug'x{ f];\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 197
ldtJooL agf}F
#
x]/f}“, k9f}“, 5nkmn u/f}“ M

xfdLn] s'g} klg s'/f v]/ ghfg] u/L k|of]u ug'{k5{ . v]/ kmfNof}F eg]
l56f] ;lsG5 . art u¥of}F eg] cfjZos k/]sf a]nfdf vr{ ug{ kfOG5 .
cfkm";Fu ePsf] ;a} k};f Ps} k6s vr{ ug'{x'Fb}g . cfjZos ;fdfg dfq
lsGg'k5{ . ;:tf] / /fd|f] ;fdfg lsGg' k5{ . ar]sf] k};f v'q's]df /fVg] afgL
a;fNg'k5{ . yf]/} yf]/} k};f v'q's]df hDdf u/]/ w]/} k};f agfpg ;lsG5 .
art u/]sf] k};fn] cfkm"nfO{ cfjZos k/]sf] j:t' lsGg kfOG5 .
l7s lj|mofsnfkdf ug{' x'G5 / a]l7s lj|mofsnfkdf ug'{ x'“b}g
n]Vg'xf];\ M

198 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ s] tkfO{Fn] klg v'q's]df k};f /fVg] ug'{ePsf] 5, 5 eg] s'g s'g
;dodf /fVg'x'G5
======================================================================================
-cf_ tkfO{F ;fdfg lsGbf a9L ePsf] k};f s] ug'{x'G5 <
=====================================================================================
-O_ sfkLsf] kfgf vfnL 5f]8\of] eg] s] x'G5 <
=====================================================================================
-O{_ dGhgsf] lasf]{ aGb u/]g eg] s] x'G5 <
======================================================================================
-p_ vfg]s'/f kmfNof] eg] s] x'G5 <
======================================================================================
tkfO{“sf] ldtJooL afgLdf s] s] km/s cfPsf 5g\, sfkLdf
n]Vg'xf];\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 199
lsgd]n v]n v]nf}“ M

v'q's] agfcf}“ M
;a} hgfn] 3/af6 sfuh jf Knfl:6ssf] a6\6f Nofpg'xf];\ .
To;df dflyk6\l6 k};f l5/fpg] nfDrf] Kjfn agfpg'xf];\ .
cfˆgf] gfd n]v]/ 6fF:g'xf];\ . a6\6fsf] ;a} v'nf s'gfx¿df
6]k 6fF;]/ vf]Ng gldNg] agfpg'xf];\ .
JolStx¿sf] tn lbOPsf h:t} g/fd|f afgLnfO{ ;'wf/ ug{ s] ug'{knf{ <
g/fd|f] afgL afgL ;'wf/ ug{ s] ug'{k5{ <
df]lgsf ahf/df h] b]Vof] ToxL lslglbg' rflxPsf ;fdfg dfq lsGg]
elG5g\ . afgL ug'{k5{ .
bf]h]{ h'g dxFuf] ToxL ;fdfg lsGg vf]H5g\ .

/TgjL/ rflxPsf ;fdfg klg glsgL k};f


;fFr]/ /fV5g\ .
lgª\df hf];Fu klg k};f dflU5g\ .
wglht vfg]s'/f 5/]/ vfG5g\ .
gd|tfsf] v'q's]df k};f /fVg] afgL 5}g .

200 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ lgDglnlvt ;ª\s]tsf] cy{ n]Vg'xf];\ M
;ª\s]t cy{

s's'/b]lv
;fjwfg

kmf]x/
dnfO{

-v_ lgDglnlvt ;~rf/sf ;fwgx¿af6 s;/L ;"rgfx¿÷hfgsf/Lx¿ kfpg


;lsG5, n]Vg'xf];\ .
-c_ df]afOn ==================================== -cf_ 6]lnlehg ==================================
-O_ sDKo'6/÷Nofk6k ====================================
-O{_ kqklqsf ==================================== -p_ /]l8of] ====================================
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 201
-u_ tkfO{“sf] ;d'bfoleqsf dflg;x¿n] pTkfbg ug]{ jf lgdf{0f ug]{ j:t'x¿sf]
;"rL tof/ kfg'{xf];\ M
===================================== ===================================== =====================================
===================================== ===================================== =====================================
===================================== ===================================== =====================================

-3_ oL dflysf j:t'x¿dWo] tkfO{“n] s'g sfdsf nflu s'g s'g j:t'x¿
k|of]u ul//xg'ePsf] 5 < tnsf] tflnsfdf eg'{xf];\ .
:yfgLo:t/df pTkflbt jf lgld{t j:t' j:t'sf] k|of]u
!=
@=
#=
$=
-ª_ lgDgcg';f/ sfo{x¿df s;/L ldtJolotf ckgfpg ;lsG5, n]Vg'xf];\ .
-c_ gofF n'uf lsGbf =============================================================================================
-cf_ rf8kj{ dgfpFbf ===============================================================================================
-O_ vfgf ksfpFbf ==============================================================================================
-O{_ lah'nL aQL afNbf ===========================================================================================
-p_ n'uf w'Fbf ======================================================================================================
-r_ tkfO{“n] s;/L s;/L k};f k|fKt ug]{ ug'{ePsf] 5 < o;/L k|fKt ePsf]
k};fnfO{ s;/L art ug]{ ug'{ePsf] 5, n]Vg'xf];\ .
=====================================================================================================

-5_ Çof“lsPsf sfuhsf 6'j|mf sf6]/ k'tnL agfpg'xf];\ .


====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

202 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


xfd|f] j/k/sf] ;+;f/

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 203


df};d
!
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

204 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


k|Zgx¿
-c_ lrqdf s:tf] s:tf] df};d b]vfOPsf] 5 <
-cf_ vf]nf jf ;d'b|sf] kfgL s;/L afkm aG5 <
-O_ lxpF kg]{ 7fpFsf] df};d s:tf] x'G5 <
-O{_ jiff{sf] ;dodf 3/aflx/ lgl:sFbf s] ;fdfg ;fydf n}hfg'k5{ <
-p_ hf8f] / udL{df s:tf vfg]s'/f vfg'k5{ <
k9f}“ / a'ecf}“ M
slxn] 3fd nfU5 t slxn] kfgL k5{ . slxn] afbn nfU5 eg] slxn]
xfjf rN5 . l56f] l56f] kl/jt{g x'g] o:tf] cj:yfnfO{ df};d elgG5 .
lbpF;f]sf] t'ngfdf laxfg a]n'sf lr;f] x'G5 . lxpFbsf] ;dodf lxdfnL /
cUnf kxf8L If]qdf lxpF k5{ . afSnf] lxpF kbf{ dflg;x¿nfO{ lx88'n ug{
sl7gfO x'G5 . of] df};ddf t/fO{ If]qdf klg lr;f] a9\5 . s'lx/f] / x':;'
nfUg] tyf zLtnx/ rNbf emg} lr;f] x'G5 . jiff{sf] ;dodf afbn nfU5 /
kfgL k5{ . afbn nfUbf 3fd 5]lsG5 . r}q j}zfv dlxgflt/ k|foM xfjfx'/L
rN5 . xfjf rNbf xn'sf j:t' / w'nf] p8\5 .
pQ/ n]Vg'xf];\ M
-c_ xfjfx'/L rNbf xfdLnfO{ s] s] sl7gfO kg{ ;S5 <
==============================================================================
==============================================================================

-cf_ lr;f]sf] ;dodf tkfO{F cfk"mnfO{ s;/L ;'/lIft /fVg'x'G5 <


==============================================================================
==============================================================================

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 205


-O_ kfgL kg]{ a]nfdf cfsfz s:tf] b]lvG5 <
==============================================================================
==============================================================================

vfnL 7fp“ eg'{xf];\ .


-c_ 3fd, kfgL, xfjfsf] cj:yfdf l56f] l56f] cfpg] kl/jt{gnfO{
===============================
elgG5 . -xfjfkfgL÷df};d_
===============================
-cf_ xfdL sf] ;dodf ?vsf] 5xf/Ldf a:5f}F .
-udL{÷hf8f]_
===============================
-O_ 3fd / kfgL b'j}af6 hf]lug pkof]uL ;fwg
xf] . -/]gsf]6÷5ftf_
===============================
-O{_ hf8f]sf] a]nf lxdfnL If]qdf k5{ . -lxpF÷kfgL_
===============================
-p_ lah'nL rlDsFbf kg{ ;S5 . -cl;gf÷r6\ofª_
uLt ufcf}“ M
lxpFbdf lr;f] a9L udL{df kl;gf
r}t j}zfv xfjfx'/L, slxn] t cl;gf
jiff{ ofddf em/L kbf{, af9L klx/f] cfpg]
sfnf]d}nf] afbn nfUbf r6\ofª kg{ ;Sg] .
¿vd'lg a:g' x'Gg u8\ofªu'8'ª ubf{
?vsf xfFuf v;L nfUnf xfjfx'/L rNbf
Vofn u/f}F aflx/ df};d s:tf] /x]5 egL
df};d x]/L sfd u/f}F, ;'/lIft agL
206 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
s'g ;ª\s]tn] s] hgfp“5 xf]nf, n]Vg'xf];\ M

s'g} Ps lbg laxfgb]lv a]n'sf;Ddsf df};d cjnf]sg ug'{xf];\


/ tnsf] tflnsfdf eg'{xf];\ M
laxfg & lbpF;f] !! lbpF;f] #
;do ah] ah]
ah]

;ª\s]t
lrq

df};dsf]
cj:yf

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 207


tkfO{“ cfk"m lgDglnlvt cj:yfaf6 aRg s] s] ug'{x'G5, n]Vg'xf];\ M
df};dsf] cj:yf df};dsf] k|lts"n c;/af6 hf]lug] pkfo
lxpF kbf{ 3/ aflx/ lgl:sGg .
================================================================
================================================================
================================================================
kfgL kbf{ glrlKng] h'Qf nufpF5' .
================================================================
================================================================
================================================================
xfjfx'/L rNbf ‰ofn 9f]sf aGb u5{' .
================================================================
================================================================
================================================================

udL{ x'Fbf kª\vf rnfP/ a:5' .


================================================================
================================================================
================================================================
hf8f] x'Fbf afSnf] n'uf nufpF5' .
================================================================
================================================================
================================================================

208 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


hldg
@
x]/f}“, lrgf“} / 5nkmn u/f}“ M

!
@ @

# $ #

%
-c_ lrqdf tkfO{Fn] s] s] b]Vg'eof] <
-cf_ lrqdf s'g cª\sn] s:tf] e":j¿k b]vfpF5, tflnsfdf n]Vg'xf];\ M
lxdfn vf]“r kxf8 pRr kxf8 ;dy/

-O_ 3/x¿ lsg ;dy/ 7fpFdf agfOPsf] xf]nf <

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 209


k9f}“ / 5nkmn u/f}“}+ M
xfdL a:g] 7fpF hldg xf] . xfd|f] j/k/ b]lvg] cfFug, v]taf/L, kxf8, rp/
klg hldg xf] . hldg 9'ª\uf / df6f] ldnL ag]sf] x'G5 . df6fdf kfgL /
xfjf klg ldl;Psf] x'G5 . ;a} 7fpFsf] hldg Ps}gf;sf] x'Fb}g . hldgsf]
prfO km/s km/s x'G5 . xfdL a:g] hldg klg st} cUnf] t st} xf]rf]
x'g ;S5 . st} ;dy/, st} vf]Fr / st} le/fnf] klg x'g ;S5 . ;dy/
hldgdf 3/ agfOG5 . ;hLax¿ d/]kl5 s'lxP/ df6f]df ldl;G5g\ . o:tf]
df6f] dlnnf] x'G5 . dlnnf]] hldgdf v]tL ul/G5 .

tkfO{“sf] 3/ j/k/sf] hldg cjnf]sg u/L tflnsf eg'{xf];\ M


e":j¿k 5÷5}g 5 eg] s'g lb;fdf 5 <
vf]nf ePsf] 7fpF
;dy/ 7fpF
kxf8 ePsf] 7fpF
le/fnf] 7fpF
vf]Fr ePsf] 7fpF
lxpFn] 9fs]sf] 7fpF
hª\unn] 9fs]sf] 7fpF

lzIfssf] ;xof]udf lgDglnlvt lj|mofsnfk ug'{xf];\ M


-c_ s] df6fdf xfjf x'G5 <
Pp6f sfFrsf] lunf;df df6fsf] 8Nnf] /fVg'xf];\ .
df6fsf] 8Nnf] 8'Ag] u/L kfgL xfNg'xf];\ . cjnf]sg
u/L tnsf] tflnsf eg'{xf];\ .
210 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
s] b]lvof] < lgisif{ s] lgl:sof] <

-cf_ s] df6fdf kfgL klg ldl;Psf] x'G5 <

Knfl:6ssf] leqL ;txdf s] b]lvof] < o;af6 s] lgisif{ lgl:sof] <

-O_ df6fdf c¿ s] s] 5g\ <

df6fdf s] s] b]lvof] < o;af6 s] lgisif{ lgl:sof] <


df6fdf h}ljs j:t'x¿ ldl;Psf] x'G5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 211


lrqdf lbOPh:t} u/L cfÇgf] j8fsf] cfs[lt sf]/]/ dxŒjk"0f{ :ynx¿
b]vfpg'xf];\ M

cleefjsnfO{ ;f]wL vfnL 7fp“ eg'{xf];\ M


-c_ d]/f] j8fsf dlg;x¿ , ,
k];f ub{5g\ .
-cf_ d]/f] j8fdf , , hfltsf
dflg;x¿ a:b5g\ .
-O_ d]/f] j8fsf dflg;x¿ , ,
efiff af]N5g\ .
-O{_ d]/f] j8fdf dgfOg] d'Vo rf8kj{x¿ , ,
x'g\ .
-p_ d]/f] j8fsf dflg;x¿sf] d'Vo vfgf , ,
x'g\ .
-pm_ d]/f] j8fsf k'?ifx¿n] nufpg] d'Vo kf];fs ,
, x'g\ .
-C_ d]/f] j8fsf] hldgsf] :j¿k 5.
212 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
xfd|f] k[YjL
#
x]/f}“ / 5nkmn u/f}“ M

k|Zgx¿
-c_ lrqdf b]vfOPsf] xl/of] efun] s] hgfpF5 <
-cf_ xfdL k[YjLsf] s'g efudf a:5f} <
-O_ lrqdf lgnf] efun] s] hgfpF5 <
-O{_ k[YjLsf] s'g efudf kfgL hxfh rN5g\ <
-p_ k[YjLsf] cfsf/ s:tf] 5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 213
k9f}“ / pQ/ n]vf}“ M
xfdL k[YjLdf a:5f} . k[YjL ;'Gtnfh:tf] uf]nf] 5 . k[YjL tLgcf]6f kqx¿
ldnL ag]sf] 5 . o;sf] aflx/L kq j|m:6 xf] . xfdL oxL txdf 3/ agfpg]
/ v]tL nufpg] u5f}F . j|m:6af6 tnlt/ ulx/f] u/L vGb} hfg] xf] eg] bf];|f]
tx km]nf k5{ . pSt tx tftf] x'G5 . o;nfO{ DofG6n elgG5 . k[YjLsf]
;a}eGbf leqL efunfO{ sf]/ elgG5 . of] efu Hofb} tftf] x'G5 .
k[YjLsf tLgcf]6f txnfO{ pl;g]sf] cG8fsf] kq;“u t'ngf ug'{xf];\ .

cG8f k[YjL
========================================
-c_ aflx/L vf]:6f
========================================
-cf_ ;]tf] efu
========================================
-O_ kx]Fnf] efu
k[YjLsf ljleGg kqx¿ b]lvg] gd'gf tof/ kfg'{xf];\ M
gl/jnsf] cfwf vk6f] jf cfwf sf6]sf] Knfl:6ssf]
andf d'5]sf] df6f] e/L ;'s]kl5 /ª kf]t]/ lrqsf] h:t}
k[YjLsf ljleGg efux¿ b]vfpg'xf];\ .

214 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


u/]/ x]/f}“ M
lrqdf h:t} cFWof/f] sf]7fdf an]sf] 6r{nfO6 cufl8 Unf]a /fVg'xf];\ .
Unf]anfO{ la:tf/} 3'dfpg'xf];\ . Unf]adf Psflt/ pHofnf] / csf]{lt/ cFWof/f]
b]lvG5 .

k[YjL e'?ª 3'd] em}F cfkm}F 3'D5 . o;/L 3'Dbf k[YjLsf] ;"o{lt/ kmls{Psf] efu
pHofnf] x'G5 . o;nfO{ lbg elgG5 . afFsL cfwf efu 5]lsP/ cFWof/f] x'G5 .
o;nfO{ /ft elgG5 . o;/L g} k[YjLdf lbg / /ft x'G5 .
vfnL afs;df lbg jf /ft n]Vg'xf];\ M

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 215


ldNg] zAbx¿ 5fgL tnsf vfnL 7fp“x¿ eg'{xf];\ M

leqL, pHofnf], j|mi6, lbg, lar, sf]/, aflx/L, /ft, DofG6n, cFWof/f]
-c_ k[YjLsf] efunfO{ lbg elgG5 .
-cf_ k[YjLsf] 3'dfOn] ubf{ /
x'G5 .
-O_ k[YjLsf tLgcf]6f kqx¿ ,
/ x'g\ .
-O{_ k[YjLsf] ;aeGbf kqnfO{ j|m:6 elgG5 .
-p_ k[YjLsf] larsf] kqnfO{ elgG5 .
df6f]af6 k[YjLsf] gd'gf tof/ ug'{xf];\ M

216 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


$ xfjf / kfgL

x]/f}“, a'emf}“ / 5nkmn u/f}“M

-c_ lrqdf xfjfaf6 s'g s'g sfd ePsf] b]Vg'x'G5 <


-cf_ lrqdf kfgLsf] ;xfotfaf6 s] s] sfd ePsf] 5 <
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 217
k9f}“ / a'emf}“ M
xfjf ultzLn x'G5 . ultzLn xfjfdf zlSt x'G5 . xfjfsf]
;xfotfn] r/fx¿ p8\5g\ . a]n'g / rª\uf p8fpg klg
xfjf rflxG5 .

xfjf xfd|f nflu Hofb} pkof]uL 5 . kª\vaf6 lg:sg]


ultzLn xfjfn] udL{sf] a]nf zLtn lbG5 . ls;fgx¿n]
ultzLn xfjfnfO{ k|of]u u/L wfg, uxF', sf]bf] cflbsf] e';
p8fpF5g\ .

xfjfsf sf/0f leh]sf] n'uf klg ;'S5 . xfjfdf afnaflnsfx¿n] sfuhsf]


lkm/lkm/] 3'dfP/ /dfOnf] u5{g\ . xfjfaf6 cGo w]/} pkof]uL sfdx¿ ug{
;lsG5 .

gbLgfnfdf kfgL aU5 . au]sf] kfgLdf zlSt x'G5 . o;nfO{ k|of]u u/L
ljB't\ lgsflnG5 . o;} u/L kfgL36\6 3'dfP/ cGg lkl;G5 . au]sf] vf]nfsf]
kfgLaf6 sf7nfO{ aufP/ nfg ;lsG5 .
au]sf] kfgLdf 8'ª\uf rnfO{ cfjt\hfjt\ ug{ ldN5 . o;} u/L au]sf]
kfgLnfO{ v]taf/Ldf l;FrfO ug{ k|of]u ul/G5 .
218 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
5nkmn u/f}“ / n]vf}“ M
tkfO{Fsf] 6f]nl5d]sdf xfjf / kfgLaf6 s] s] sfdx¿ ePsf 5g\, n]Vg'xf];\ M
ultzLn xfjfaf6 ul/g] sfdx¿ ultzLn kfgLaf6 ul/g] sfdx¿
!= cGgdf ldl;Psf] e'; 5'6\ofpg . != ljB't\ lgsfNg
@= @=
#= #=
$= $=
u/f}“ / l;sf}“ M
-c_ lrqdf lbOPh:t} u/L sfuhsf] lkm/lkm/] tof/ kfg'{xf];\ M

lkm/lkm/] xftdf lnP/ bf}8bf s] x'G5 <


lkm/lkm/] xftdf lnP/ ple/xFbf s] x'G5 <
o; lj|mofsnfkaf6 ultzLn xfjfdf x'G5 eGg] s'/f a'lemG5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 219


-cf_ r/f klg xfjfdf kv]6f rnfP/ p8\5 . rf/kf6] sfuhaf6 r/f
agfcf}“ M
lrqdf b]vfPh:t} u/L sfuhnfO{ k6\ofcf}F / r/f agfcf}F .

-O_ sfuhaf6 xjfO{hxfh agfcf}“ M

-O{_ sfuhsf] 8'ª\uf agfcf}“ M

220 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


-p_ sfuhsf] Eofu'tf] agfcf}“ M

-p_ lrqdf lbOPh:t} u/L gd'gf 6af{Og tof/ kfg'{xf];\ M

o;/L tof/ ePsf] 6jf{OgnfO{ b'j} xftsf] xTs]nfdf c8\ofP/ wf/fsf]


kfgLdf yfKbf s] x'G5 <
o; lj|mofsnfkaf6 au]sf] kfgLdf x'G5 eGg] a'lemG5 .

xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 221


x]/f}“, a'emf}“ / egf}“ M

lrq ! lrq @

lrq # lrq $

-c_ lrq g= != df v]/ uPsf kfgLnfO{ s;/L arfpg ;lsG5 <


-cf_ lrq g= @ df ul/Psf lj|mofsnfk tkfO{FnfO{ s:tf] nfUof] <
-O_ lrq g= # df kfgLsf ;|f]t s;/L kmf]x/ eO/x]sf 5g\ <
-O{_ lrq g= $ df dflg;x¿ s] ul//x]sf 5g\ < s] tkfO{Fsf] 6f]nl5d]sdf
klg dflg;x¿ o;/L g} kfgLsf ;|f]tx¿sf] ;+/If0f u5{g\ <
222 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #
k9f}“, x]/f}“ / a'emf}“
pbosf] ufpFdf Ogf/ 5 . oxL
Ogf/sf] kfgL lkpg, vfgf
agfpg / g'xfOw'jfO ug{
k|of]u ul/G5 . Ogf/ j/k/
lxnf] x'g glbgsf nflu e'OF
9nfg ul/Psf] 5 . ufpFsf
dflg;x¿ ldn]/ Ogf/sf]
lgoldt ;/;kmfO ub{5g\ .

/fhdtLsf] 6f]ndf
9'ª\u]wf/f 5 . pgsf]
ufpFsf dflg;n] ToxL
wf/fsf] kfgL k|of]u
ub{5g\ . ufpFn]x¿ ldn]/
wf/fsf] lgoldt
;/;kmfO ub{5g\ . of]
wf/fsf] kfgL ;kmf 5 .

la?sf] 6f]ndf kf]v/L


5 . kf]v/Ldf df5f
kfng ul/Psf] 5 .
kf]v/L kmf]xf]/ x'g glbg
lgoldt ;/;kmfO
ul/G5 . kf]v/L j/k/
xl/ofnL ?vx¿ klg
5g\ . ufpFsf dflg;x¿ ldn]/ kf]v/Lsf] ;+/If0f ub{5g\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 223
s~rg ;x/df al:5g\ . pgsf] 3/glhs vf]nf 5 . 6f]n ;'wf/ ;ldlt /
j/k/sf dflg;x¿ ldn]/ vf]nf ;kmf u5{g\ . vf]nfsf] b'j} lsgf/df la?jf
klg /f]lkPsf 5g\ . o; 6f]nsf dflg;x¿n] 3/af6 lg:sg] 9nnfO{ gbLdf
ld;fPsf 5}gg\ . vf]nfsf] kfgL ;kmf 5 .
;fyLx¿;“u 5nkmn ug'{xf];\ / tnsf] tflnsf k"/f ug{'xf];\ M
kfgLsf ;|f]t ;+/If0f ug]{ tl/sfx¿
Ogf/
9'ª\u] wf/f
kf]v/L
vf]nf

kf“r hgf ;fyLx¿sf] ;d"x agfO{ kfgLsf] ;+/If0f ug]{ pkfoaf/]


cfk;df 5nkmn ug'{xf];\ .

224 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #


d}n] slt l;s]“
-s_ tnsf df};dsf] k|lts"n c;/af6 hf]lug tkfO{“n] s] ug]{ ug'{ePsf] 5,
n]Vg'xf];\ .
df};d u/]sf] sfd
udL{
hf8f]
jiff{
xfjfx'/L
-v_ lunf;df cfwf el/g] u/L df6f] /fvL To;df kfgL yKbf xfjfsf
kmf]sf b]lvg'sf sf/0f n]Vg'xf];\ .
=============================================================================================================================================

=============================================================================================================================================

-u_ tkfO{s
“ f] 3/b]lv ljBfno;Ddsf] cj:yf emlNsg] gS;f tof/ kfg'x{ f];\ .

-3_ lgDglnlvt sfo{x¿ xfjf jf kfgLdWo] s'gaf6 ePsf x'g,\ 5'6o\ fP/
n]Vg'xf];\ .
xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff # 225
-3_ lgDglnlvt sfo{x¿ xfjf jf kfgLdWo] s'gaf6 ePsf x'g,\ 5'6o\ fP/
n]Vg'xf];\ .
rª\uf p8fpg], 8'ª\uf rnfpg], sfuhsf] lkm/lkm/] 3'dfpg], 36\6sf]
6af{Og 3'dfpg], r/f p8\g], sf7 jf d'8fnfO{ aufP/ Ps 7fpFb]lv
csf]{ 7fpF;Dd k'¥ofpg] .
kfgLaf6 ePsf sfo{x¿ xfjfaf6 ePsf sfo{x¿
!= !=
@= @=
#= #=
-ª_ tnsf k|Zgx¿sf] pQ/ lbg'xf];\ M
-c_ s'g} kfFr k|sf/sf df};dx¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ .
================================ =================================== ================================

================================ ===================================

-cf_ tkfO{Fn] hf8f]af6 hf]lug ckgfPsf pkfox¿ n]Vg'xf];\ .


==============================================================================================================================
==============================================================================================================================
-O{_ k[YjLdf lbg / /ft x'g'sf] sf/0f n]Vg'xf];\ .
==============================================================================================================================
-p_ k[YjL s'g s'g tLg txx¿ ldnL ag]sf] 5, n]Vg'xf];\ .
==============================================================================================================================
==============================================================================================================================

-r_ tkfO{“n] k|of]u ug]{ kfgLsf ;|f]tsf] lrq sf]/L /ª eg'{xf];\ .


-5_ cfkm}“ lkm/lkm/] agfP/ p8fpg'xf];\ .
====================== =========================
lzIfssf] x:tfIf/ cleefjssf] x:tfIf/

226 xfd|f] ;]/f]km]/f], sIff #

You might also like