KONSTRUKCIJSKI SISTEMI I OSNOVNI USLOVI ZA PROJEKTOVANJE ZIDANIH

ZGRADA

Zidane konstrukcije treba projektovati sa jednostavnim i što je moguće pravilnijim rešenjima

osnova (a) i sa krutim međuspratnim konstrukcijama (AB, TM, FERT i sl)

Pravilan oblik → poklapanje centra masa i centra

krutosti → nema torzije → bolja seizmička
otpornost
Treba težiti simetričnom i ravnomernom
rasporedu zidova i što manjem razmaku između
centra masa i centra krutosti.
 OSNOVNI PRINCIPI PROJEKTOVANJA
SEIZMIČKI OTPORNIH GRAĐEVINA
Geometrijska regularnost objekta, u osnovi i po
visini naročito u seizmički aktivnim područjima

“povoljno”

“nepovoljno”
“povoljno”

“nepovoljno”
Slučaj a) X pravac → svaki zid prima po H/4
Y pravac → svaki zid prima po H/3
Slučaj b) X pravac → zidovi u osi “1” primaju po 0,25H, zid u osi “2” 0,5H
Y pravac → svaki zid prima po H/3
“Pravi” noseći zidovi su oni koji prihvataju vertikalna opterećenja od međuspratnih
konstrukcija. Oni mogu da prihvataju i horizontalne sile (npr. od zemljotresa).

Treba dobro povezati zidove jednog i drugog pravca.

Najveći razmaci zidova jednog pravca u zavisnosti od debljine zida drugog pravca :
 Otvori u zidovima – vrata i prozori. Veličina zavisi od stepena seizmičnosti. Obavezna
izrada nadprozornika i nadvratnika.

Zabranjeno je izvođenje konzolnih konstrukcija (stepeništa, balkona) uklještenih u zidove

Najpovoljniji je oblik osnove pravougaonik ili kvadrat. Zgrade većih dužina i nepravilnih
osnova treba dilatacionim razdelnicama rastaviti na niz pravilnih oblika.
Dužine pojedinih deonica 40 do 50m, a odnos dužine prema širini 3 - 4

Jednostavnost i simetričnost osnove

treba da je po svim spratovima.

Treba izbegavati nagle skokove u

veličinama krutosti i promene
nosivosti po etažama.
 Ako postoji nagla promena krutosti po visini → primeniti dilatacione razdelnice

Dilatacione razdelnice treba da su dovoljno velike da pri oscilovanju susednih konstrukcija

tokom zemljotresa ne bi došlo do njihovog sudaranja

δ > δ1 + δ2

H – visina zgrade od gornje površine

temelja (u metrima)
Seizmičke sile su inercijalne, srazmerne masama → treba izbegavati diskontinuitet masa
po visini objekta. Veće mase treba postavljati što niže u odnosu na visinu objekta i što bliže
centru krutosti posmatrane etaže.

Treba izbegavati “fleksibilne spratove” gde se krutost sistema drastično smanjuje.

 SEIZMIČKI PRORAČUN ZIDANIH KONSTRUKCIJA
Obične zidane konstrukcije

Krt lom (neduktilni

sistem) – kolaps
sistema

Zidane konstrukcije uokvirene AB serklažima

Duktilni sistem zbog

armature
Armirane zidane konstrukcije

Duktilni sistem zbog armature

 SEIZMIČKI PRORAČUN

Proračun se sprovodi za dva ortogonalna pravca.

Metode proračuna:
1. Metoda ekvivalentnog satičkog opterećernja
2. Metoda dinamičke analize
Prema “Pravilniku o tehničkim normativima za izgradnju objekata
visokogradnje u seizmičkim područjima” (PVS)

S=K*G
G – ukupna težina objekta iznad gornje ivice temelja ili iznad gornje ivice podrumske
konstrukcije (ako je dovoljno kruta). Stalno + 0,5 korisno + sneg.

K – ukupni seizmički koeficijent ( K = Ko Ks Kp Kd)

Ko – koef. kategorije objekta a) Van kategorije (nuklearne elektrane, zgrade > 25 spratova)
b) I kategorija (bioskopi, pozorišta...) ........................... 1,5
c) II kategorija (stambene zgrade, hoteli, restorani...)... 1,0
d) III kategorija (pomoćne hale, poljopr. objekti...)...... 0.75
e) IV kategorija (privremeni objekti)
Ks – koef. seizmičkog intenziteta (seizmičnost područja)
MCS skala (Mercalli-Cancani-Siberg) VII stepen ........ 0,025
VIII stepen ........ 0,050
IX stepen .......... 0,100
Kp – koef. prigušenja oscilacija i duktiliteta konstrukcije (zavisi od tipa konstrukcije)
- obične zidane konstrukcije ........... 2,0
- zidane konstrukcije uokvirene serklažima ..... 1,6
- armirane zidane konstrukcije ....... 1,3
Kd – koef. dinamičnosti (zavisi od kategorije tla na kome se objekat nalazi i dinamičkih
karakteristika objekta, odnosno perioda oscilovanja pri dejstvu zemljotresa)
- za krute objekte (zidane zgrade) period oscilovanja je po pravilu
< 0,5 sec. pa je prema PVS Kd = 1,0

K – ukupni seizmički koeficijent > 0,02

Seizmičke sile prihvataju zidovi – platna, a raspodela ukupne seizmičke sile po visini
objekta može se izvesti metodom dinamike konstrukcija ili približnim obrascima
Na osnovu sila po spratovima  M i Q
Kada znamo M i Q provera otpornosti zidanih zgrada na dejstvo zemljotresa vrši se:
1. Po metodi dozvoljenih napona (SRPS)

o – glavni napon zatezanja u pojedinim zidovima

2. Po metodi graničnih stanja (EC 6)

 - prosečan napon smicanja u zidu od seizmičkog dejstva (Qi / Fi)

n – prosečni normalni napon od vertikalnog opterećenja
o,gr – granična vrednost glavnog napona zatezanja u zidu (Tabela 9.1)
Ako su naponi prekoračeni  armiranje
 SPECIFIČNOSTI FASADNIH ZIDOVA ZGRADA

Fasadni zidovi mogu biti noseći ili nenoseći. Izloženi su atmosferilijama. Treba da:
- budu nepropusni za vodu
- predstavljaju dobru toplotnu i zvučnu izolaciju
- su otporni na dejstvo požara
- su zadovoljavajuće trajni i dr.

OPŠTI SLUČAJ
POSEBNI (PROSTIJI) SLUČAJEVI
KONSTRUKCIJE FASADNIH ZIDOVA OBZIROM NA USLOVE TOPLOTNE
ZAŠTITE

Nivo toplotne zaštite

- SRPS U.J5.600 (Beograd –
II građevinsko-klimatska zona)

OSNOVNI SLOJEVI:
Unutrašnji, srednji i spoljašnji
Primeri konstrukcija fasadnih zidova
DETALJI UGRAĐIVANJA TERMIKE
OBLIKOVANJE DETALJA ZIDANIH KONSTRUKCIJSKIH ELEMENATA
Spojna sredstva (moždanici) treba da budu otporni na koroziju
Ventilacija -
otvori u paru
– gornji i
donji,
površine
min. 150cm2
Razdelnice treba da budu i na:
- uglovima zgrade
- mestima fiksnih tačaka na fasadi (ispod balkona)
- mestima povezivanja zida sa drugim materijalima (beton, čelik, drvo).

Zaptivanje razdelnica masama za hermetizaciju

 MALTERSKE SPOJNICE

Horizontalne (naležne) Upravne (vertikalne)

Od maltera opšte namene: min. 8mm, max. 15mm

Od tankoslojnih maltera: min. 1mm, max. 3mm

Upravne mogu da budu i neispunjene malterom  elementi za zidanje sučeljeni

 ŽLJEBOVI I UDUBLJENJA U ZIDOVIMA

- Smeju se izvoditi samo u gornjoj i donjoj šestini visine zida. U protivnom nosivost zida mora se
dokazati proračunom.
- Nisu dozvoljeni kod elemenata sa horizontalnom šupljinom
ZAŠTITA ČELIKA U ZIDOVIMA prema EC 6
Klase izloženosti:
1. Suva sredina (unutrašnji zidovi u stanovima)
2. Vlažna sredina (unutrašnji zidovi u perionicama)
3. Vlažna sredina u kojoj su elementi izloženi dejstvu mraza
4. Morska sredina
5. Hemijski agresivna sredina
Postavljanje čelika za armiranje u horizontalne malterske spojnice
DETALJI ARMATURE
Važe principi propisani pravilnikom BAB 87
 IZVOĐENJE RADOVA
Svi materijali (elementi za zidanje, veziva za maltere, armarura i dr.) moraju
odgovarati zahtevima u tehničkoj dokumentaciji (Tehničkim uslovima) i to u
svim fazama (nabavka, lagerovanje, primena)

IZVOĐENJE ZIDANIH KONSTRUKCIJSKIH ELEMENATA

- zidni slogovi
- sadržaj vlage elemenata za zidanje
- temperatura svežeg maltera (min. 50 C, max. 350 C)
- ugrađivanje armature i prednaprezanje
- zaštita sveže ozidanih elemenata (udar, potresi, atmosferski uticaji – sunce, mraz...)
- obezbeđivanje stabilnosti elemenata za vreme izvođenja (dejstvo vetra...)
- opterećivanje izvedenih konstrukcijskih elemenata
- Dozvoljene tolerancije (EC 6)
 ZAVRŠNA OBRADA ZIDOVA MALTERISANJEM

Unutrašnji zidovi:
- dva sloja krečnog ili produžnog maltera marke M1, M2, M5
- prvi sloj pesak do 4mm, drugi sloj pesak do 2mm
- debljine slojeva 1 – 2 cm

Mogu se koristiti i gipsno-krečni malteri

Fasadni zidovi:
 KONTROLA KVALITETA ZIDOVA I STUBOVA

Kontrola kvaliteta upotrebljenih materijala

Kategorija kontrole I:
- pozitivni izveštaji o ispitivanju marke elemenata za zidanje – do 400m3 jedno ispitivanje
- 400 -600 m3 još jedno ispit.
- pozitivni izveštaji o ispitivanju maltera za zidanje – do 400m3 jedno ispitivanje
- 400 -600 m3 još jedno ispit.
Kategorija kontrole II:
- pozitivni izveštaji za elemente za zidanje kao i maltera koji nisu stariji od 6 meseci

Kontrola kvaliteta izvođenja radova

Podrazumeva stručnost i iskustvo radnika odnosno izvođača radova

- Karegorija A (strožija – za armirane i prednapregnute zidane konstrukcije)

- Kategorija B (blaža – za obične zidane konstrukcije)

Kontrole su definisane u projektnoj (tehničkoj ) dokumentaciji

U zavisnosti od kontrole kvaliteta izvođenja radova i materijala
zavisi i parcijalni koeficijent sigurnosti za upotrebljene
materijale - m