The Effect of Mirror Therapy on Self-Care stroke patients

The Effect of Mirror Therapy on Self-Care stroke patients 1 Mahnaz Bahrami , 1 Seyed Reza Mazloom , 1 Farzaneh Hasanzadeh , 2 Kavian Ghandehari 1 Department of Internal Medicine, Faculty of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran 2 Department of Norology, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran (Received Auguast 1, 2013 ; Accepted September 9 , 2013) Abstract Background and purpose: Stroke is one of major causes of disability and self-care. Therefore, it is important to introduce and develop new treatment approaches in order to improve and enhance post stroke recovery process for medical, social and economical purposes. The aim of this study was to determine the effect of mirror therapy on self-care of patients with stroke. Materials and methods: This study is a randomized controlled-trial conducted on 50 patients with stroke hospitalized randomly; allocated in two groups of control (25 patients) and mirror therapy (25 patients). In the experimental group, twenty 30 –minute sessions were done daily or every other day. The patients did range of motion of their healthy upper and lower extremities in front of the mirror and only observed its mirror image. In addition to mirror therapy in both groups, the routine program (physiotherapy and neuromuscular stimulation) was performed. The ability of self-care was assessed before the 5th, the 10th, the 15th and last sessions of intervention using Barthel Index scale. Finally, the data were analyzed in different phases by t-test and repeated measure. Results: Two groups showed no significant difference in terms of ability of self-care and confounding variables before intervention. The 5th, the 10th and the 15th sessions were significantly different (P<0.05) but the last session of intervention in mirror therapy group did not significantly improve in comparison with control group after intervention (P>0.05). Repeated measures showed significantly independent effect on the group and the self-care of patients with stroke (P<0.05), however, this effect was not interactional (P>0.05). Conclusion: Mirror therapy can improve the self-care of patients with stroke as a simple, inexpensive and patient-oriented treatment. Keywords: Activity daily of living, mirror therapy, self care, stroke rehabilitation J Mazand Univ Med Sci 2013; 23(107): 78-88 (Persian). 77 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫ﻣﺠـــﻠـــــﻪ داﻧـﺸـــﮕﺎه ﻋــﻠــــﻮم ﭘــﺰﺷــﻜــــﻲ ﻣــﺎزﻧــــﺪران‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺷﻤﺎره ‪ 107‬آذر ﺳﺎل ‪(78-88) 1392‬‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮم‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻓﺮزاﻧﻪ ﺣﺴﻦ زاده‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻛﺎوﻳﺎن ﻗﻨﺪﻫﺎري‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﻋﻤﺪه از ﻛﺎراﻓﺘﺎدﮔﻲ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬ ‫روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء و ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻬﺒﻮدي ﺑﻌﺪ از ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻐـﺰي‪ ،‬از ﻟﺤـﺎظ درﻣـﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و اﻗﺘـﺼﺎدي‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ .‬ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻮاد و روشﻫﺎ‪ :‬در اﻳﻦ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﻌﺪاد ‪ 50‬ﻧﻔﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﻣﺪت ‪ 8‬ﻣـﺎه ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دو ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل )‪ 25‬ﻧﻔﺮ( و آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ )‪ 25‬ﻧﻔﺮ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪ ،‬آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣـﺪت‬ ‫‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ و در ‪ 20‬ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ ﻳﺎ روز در ﻣﻴﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻـﻮرت ﻛـﻪ ﻓـﺮد ﺣﺮﻛـﺎت داﻣﻨـﻪ ﺣﺮﻛﺘـﻲ اﻧـﺪام‬ ‫ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ را ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﻟﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻳﻨﻪ اﻧﺠﺎم داده و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ آﻳﻨﻪاي آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﻧﻤـﻮد‪ .‬ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ )ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻋﺼﺒﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ و ﺣﺮﻛﺖ درﻣﺎﻧﻲ( را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﺎت ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ و ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﺑـﺰار ﺑﺎرﺗـﻞ ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﺮه ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ و در دو ﮔﺮوه‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻂ آزﻣـﻮن ﺗـﻲ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ وارﻳـﺎﻧﺲ ﺑـﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺗﻜـﺮاري‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ آزﻣﻮنﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻛﺎي اﺳﻜﻮﺋﺮ و آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ دوﻃﺮﻓﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬دو ﮔﺮوه ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻣﺪاﺧﻠـﻪﮔـﺮ ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫـﻢ و ﭘـﺎﻧﺰدﻫﻢ ﺑﻴﻤـﺎران از ﻧﻈـﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲدار داﺷـﺘﻨﺪ‬ ‫)‪ .(p<0/05‬اﻣﺎ در ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻴﻤﺎران در ﮔﺮوه آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ از ﻧﻈـﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ )‪ .(p>0/05‬ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻜـﺮاري ﻧـﺸﺎن داد ﮔـﺮوه و ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﺠﺰا اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ (p<0/05‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳـﻦ‬ ‫دو ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪.(p>0/05‬‬ ‫اﺳﺘﻨﺘﺎج‪ :‬آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ درﻣﺎن ﻣﻜﻤﻞ ﺳﺎده‪ ،‬ارزان و ﻣﺪدﺟﻮ ﻣﺤﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ازﺧﻮد ﺑﻴﻤـﺎران‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي را ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬ ‫واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﺳﺖ و ﭘﺲ‬ ‫از ﺑﻴﻤﺎريﻫـﺎي ﻗﻠﺒـﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗـﻲ و ﻧﺌﻮﭘﻼﺳـﻢﻫـﺎي ﺑـﺪﺧﻴﻢ‬ ‫ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣـﺮگ و ﻣﻴـﺮ در ﺟﻬـﺎن ﺑـﻮده)‪ (2 ،1‬و ﺑـﺮوز‬ ‫ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ آن در اﻳـﺮان ‪ 113-149‬ﻧﻔـﺮ در ﻫـﺮ ‪ 100/000‬ﻧﻔﺮ‬ ‫ﻣﻮﻟﻒ ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺳﻴﺪ رﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮم‪ -‬ﻣﺸﻬﺪ‪ :‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‬ ‫‪ .1‬ﮔﺮوه داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫‪ .2‬ﮔﺮوه ﻣﻐﺰ و اﻋﺼﺎب‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮﻳﺐ ‪1392/6/18:‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ارﺟﺎع ﺟﻬﺖ اﺻﻼﺣﺎت ‪1392/6/13 :‬‬ ‫‪ ‬ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ‪1392/5/10 :‬‬ ‫‪ 78‬ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫‪E-mail: mazlomr@mums.ac.ir‬‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺮآورد ﺷﺪه ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻣـﺴﻦﺗـﺮ ﺷـﺪن ﺟﻤﻌﻴـﺖ در‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫درﻣﺎنﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزآﻣﻮزي ﻋﺼﺒﻲ‪ -‬ﻋـﻀﻼﻧﻲ و‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎي آﻳﻨـﺪه ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان آن اﻓـﺰوده ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ)‪.(1-3‬‬ ‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﭘـﻴﺶ از راه رﻓـﺘﻦ از ﺟﻤﻠـﻪ‬ ‫در ﺑﺰرگﺳﺎﻻن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎي‬ ‫ﺣﻔــﻆ ﻣﻮﻗﻌﻴــﺖ ﺑــﺪون ﻛﻤــﻚ‪ ،‬ﺗﻤــﺮﻳﻦ ذﻫﻨــﻲ‪ ،‬ﺗﻤــﺮﻳﻦ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻧﺎﺗﻮان ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻮروﻟﻮژﻳـﻚ‬ ‫ﺣﺴﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘﻲ‪ ،‬ادراﻛﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ و ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي اﻧﺘﻘــﺎل وزن در ﺣﺎﻟــﺖ ﻧﺸــﺴﺘﻪ ﻳــﺎ اﻳــﺴﺘﺎده و‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ دوﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ﻋـﺼﺒﻲ ﻋـﻀﻼﻧﻲ‪،‬‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤــﺎران را ﺑــﺮاي اﻧﺠــﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي‬ ‫روﺑﺎﺗﻴـــﻚ درﻣـــﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳـــﻚ ﺣﺮارﺗـــﻲ و‪ ...‬اﺳـــﺘﻔﺎده‬ ‫اﺧﺘﻼل ﺣﺴﻲ و ﺣﺮﻛﺘـﻲ ﺷـﺪﻳﺪ در اﻧـﺪام ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺗﻨﻬﺎ در ﻛﻠﻴﻨﻴﻚﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺑﺨﺶﻫﺎي‬ ‫روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ)‪.(4‬‬ ‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﻣﺮاﻗﺒﺖ از اﻧﺪام و آﺳﻴﺐ آن ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺣـﺪود‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد)‪ .(7‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ ﻓـﻮق‬ ‫ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ و ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺻﻮرت ﻣﻲﭘـﺬﻳﺮد‪ ،‬وﺟـﻮد‬ ‫‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 40‬درﺻﺪ اﻓـﺮادي ﻛـﻪ ﺑﻌـﺪ از ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي زﻧـﺪه‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻜﻤﻞ و ﺟﺪﻳﺪ ﻛـﻪ روﻧـﺪ ﺑﻬﺒـﻮدي ﺑﻴﻤـﺎران را‬ ‫ﺳــﺮﻋﺖ و ﻛﻨﺘــﺮل ﺣﺮﻛــﺖ در ‪ 60‬ﺗــﺎ ‪ 78‬درﺻــﺪ از اﻳــﻦ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ اﻳـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ را اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ دﭼﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ ﻗـﺪرت‪،‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨـﺸﻴﺪه و ﺗﻮﺳـﻂ ﻓـﺮد ﻏﻴﺮﻣﺘﺨـﺼﺺ و ﺧـﺎﻧﻮادة‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫـﺎي ﻣﺮاﻗﺒـﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داد)‪ .(8‬آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﻳﻚ روش ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺟﺪﻳﺪ اﺳـﺖ‬ ‫اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴـﺸﺮﻓﺖﻫـﺎي ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪه در‬ ‫اﺳـــﺖ‪ .‬اﻳـــﻦ روش ﺑـــﺮاي اوﻟـــﻴﻦ ﺑـــﺎر ﺗﻮﺳـــﻂ راﺟـــﺮز‬ ‫از ﺧﻮد ﻣﻲﺷﻮد)‪.(5‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑـﺮ روي ﺣﺮﻛـﺎت اﻧـﺪامﻫـﺎي ﺑـﺪون آﺳـﻴﺐ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺶﺗﺮي از ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬ ‫راﻣﺎﭼﺎﻧﺪران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺣﺮﻛـﺎت‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از آن‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﭘﺲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻳﻨﻪ درﻣـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي روﺑـﺮو ﻫـﺴﺘﻴﻢ ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ اﺧـﺘﻼﻻت و‬ ‫ﻣﻌﻀﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺰرگ از ﻧﻈـﺮ ﻣﺮاﻗﺒـﺖﻫـﺎي ﭘﺰﺷـﻜﻲ و‬ ‫ﻏﻴﺮارادي و درد و ﻓﻠﺞ در اﻧﺪام ﺧﻴـﺎﻟﻲ اﺑـﺪاع ﺷـﺪ)‪ .(9‬در‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻗﻄﻊ اﻧﺪام‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬راﺣﺘﻲ ﺑـﻴﺶﺗـﺮ و درد‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﺎري در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﻧﻴﺰ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ در ﻣﻨـﺰل‪ ،‬در آﻣـﺪه‬ ‫ﻛﻢﺗﺮي را در اﻧﺪام ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ)‪ .(7‬ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻋﻤﺪه ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﻣﺮاﻗﻴﺖ از ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ و ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮاﺣﻲ از ﻗﺸﺮ ﻣﻐﺰ ﻛﻪ ﻓﻌـﺎل ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﺑـﺎ ﻣـﺸﺎﻫﺪه‬ ‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻫﺰﻳﻨﺔ درﻣﺎن و ﺑﺎزﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳـﻜﺘﻪ‬ ‫ﺣﺮﻛﺎت آﻳﻨﻪاي ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﻓﻌـﺎلﺳـﺎزي ﺑـﻴﺶ ﺗـﺮ ﻧﻴﻤﻜـﺮه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤـﺎري ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي زﻳﺎدي را ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ)‪ .(6‬در ﻛﺸﻮر‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ از ﻟﺤﺎظ ﻧﻮروﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﺣﺎﻛﻲ از آن‬ ‫ﺣﺮﻛﺎت‪ ،‬درﮔﻴﺮ اﺟﺮاي ﺣﺮﻛﺎت اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه‪ ،‬ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻐﺰي ‪ 4‬درﺻﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺳﻼﻣﺘﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاي درك اﻧﺪام اﺳﺖ)‪ .(10‬ﺳﺎزﻣﺎندﻫـﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬ ‫در آﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺻــﺮف ﺑﻴﻤــﺎران ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي ﻣــﻲﺷــﻮد‪ ،‬ﺑــﻪ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺲ از‬ ‫و ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻢ ﻋﻤﺪهاي از ﻫﺰﻳﻨﻪ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻري ﻛﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ در اﻃـﺮاف ﻣﻮﺿـﻌﻲ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒــﺖ ﻃــﻮﻻﻧﻲ ﻣــﺪت و ﺗــﻮانﺑﺨــﺸﻲ ﺑﻌــﺪ از ﺑﻴﻤــﺎري‬ ‫ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي و ﻧﻴــﺰ ﺑﻬﺒــﻮد ﺳــﺎﻳﺮ ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﻣﻐــﺰ در ﻧﻴﻤﻜــﺮه‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺆﺛﺮي ﻛـﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑﻬﺒـﻮدي ﺑﻌـﺪ از ﺣﺎدﺛـﻪ را در‬ ‫ﻣﻐﺰ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ ﺗﺼﻮر ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﺮﻳـﻚ‬ ‫اﺧﺘــﺼﺎص دارد‪ .‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻬﺒــﻮد و ﺗﻮﺳــﻌﻪ روشﻫــﺎي‬ ‫آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري از ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫ﺑﺮﮔﻴﺮد‪ ،‬از ﻟﺤﺎظ درﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و اﻗﺘـﺼﺎدي اﻫﻤﻴـﺖ‬ ‫ﭘــﺬﻳﺮي ﻗــﺸﺮ ﺣﺮﻛﺘــﻲ اوﻟﻴــﻪ در ﻃــﺮف ﺳــﺎﻟﻢ و ﺗــﺴﻬﻴﻞ‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒـﻮد ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲﻫـﺎي ﺣﺮﻛﺘـﻲ و‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‬ ‫ﺣﻴﺎﺗﻲ دارد)‪.(6‬‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد در ﻫﻔﺘــﻪ اول ﭘــﺲ از ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي‪ ،‬از‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ اﻧﺪامﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(7‬‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﺠـﺪد ﻣﻐـﺰ ﺑﺎﺷـﺪ)‪ .(11‬اﻳـﻦ‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫‪79‬‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎﻣﻼً ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ وروديﻫﺎي‬ ‫در ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳـﺖ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻛﻠـﻲ و اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻟﻤــﺲ و ﻓــﺸﺎر ﻣــﻲﺗﻮاﻧــﺪ ﭘﻼﺳﺘﻴــﺴﻴﺘﻲ ﻣﻐــﺰ را ﺗﻘﻮﻳــﺖ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳـﺖ)‪ .(19‬آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ ﺗﻜﻨﻴـﻚ‬ ‫ﺣﺴﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻮروﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻲ ﺷﻮد و ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﺳـﺘﻔﺎده از آن ﭘـﺲ‬ ‫ﺣﺴﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻃﺮﻳـﻖ ﺑﻴﻨـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺷـﻨﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﺣـﺲ ﻋﻤﻘـﻲ‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪ .(12‬آﻳﻨﻪ درﻣـﺎﻧﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ اﻳﺠـﺎد وروديﻫـﺎي‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻓﻘﺪان ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺣـﺲ ﻋﻤﻘـﻲ از ﺳـﻤﺖ‬ ‫آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﺪن ﺑﺎﺷﺪ)‪ .(13‬از ﻃﺮﻓﻲ آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻗﺸﺮ ﭘﻴﺶ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻣﻐﺰ را ﻓﻌـﺎل ﻧﻤـﻮده ﻳـﺎ ﺑـﺎ اﻳﺠـﺎد‬ ‫ﺗﻌــﺎدل در ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي ﻋــﺼﺒﻲ ﻗــﺸﺮ ﺣﺮﻛﺘــﻲ اوﻟﻴــﻪ در‬ ‫ﻧﻴﻤﻜـــﺮه آﺳـــﻴﺐ دﻳـــﺪه‪ ،‬ﺗﻮاﻧـــﺎﻳﻲ ﺣﺮﻛﺘـــﻲ را ﺗـــﺴﻬﻴﻞ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪ .(14‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕـﺮ از ﻣﻜﺎﻧﻴـﺴﻢﻫـﺎي ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه در‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران در اﻧﺠـﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي روزﻣـﺮه زﻧـﺪﮔﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮي‬ ‫ﻣﻜﻤﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﺔ‬ ‫از ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬در ﻣﻨﺰل ﻧﻴﺰ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط‬ ‫ﺑﺮ آنﻛﻪ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﻴﻤـﺎر را ﺑـﺮ ﻋﻬـﺪه دارد در‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺎره آﻣﻮزشﻫﺎي ﻛـﺎﻓﻲ و درﺳـﺖ را درﻳﺎﻓـﺖ ﻛـﺮده‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ)‪.(7‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻓﻮق ﻣﺸﺨﺺ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻋﻠـﻲ رﻏـﻢ‬ ‫اﻳﻦﻛـﻪ اﺛـﺮات آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ در ﺑﺮﺧـﻲ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎ ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻮرد آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻮرونﻫـﺎي آﻳﻨـﻪاي ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ در ﻣﻮرد ﻛﺎرآﻳﻲ اﻳـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ در‬ ‫ﻳﻚ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و اﻧﺠﺎم آن ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫اﻧﮕــﺸﺖ ﺷــﻤﺎري از ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﺗــﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ را ﺑــﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ از ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻣـﺸﺎﻫﺪه‬ ‫ﺳﻴــﺴﺘﻤﻲ ﻣﻄــﺮح ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﻫﻨﮕــﺎم ﻳــﺎدﮔﻴﺮي‬ ‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻬﺎرت )ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ( ﻓﻌﺎل‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺤﺪودي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧـﻮد در ﺑﻴﻤـﺎران ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻗــﺮار دادهاﻧــﺪ‪ ،‬ﻛــﻪ ﺑــﺮاي ﺗﺎﻳﻴــﺪ اﺛــﺮ آن ﻧﻴــﺎز ﺑــﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ)‪ .(15‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶﺗـﺮي وﺟـﻮد دارد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﭘــﻴﺶ ﺣﺮﻛﺘــﻲ و ﻋــﻀﻼت ﻣــﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در آن ﻋﻤــﻞ‬ ‫ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻬﻴﻞ در ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﭘـﺬﻳﺮي ﻗـﺸﺮ‬ ‫ﺧﺎص ﻣﻲﺷﻮد)‪ .(16‬آﻳﻨﻪدرﻣـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ درﻣـﺎن‬ ‫ﺳﺎده‪ ،‬ارزان و ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﻣﺪدﺟﻮ‪ -‬ﻣﺤﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺪامﻫﺎ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد را‬ ‫ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ)‪ .(17‬اﻳﻦ روش اﺧﻴﺮاً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺰارﺷﺎﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ‬ ‫ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻴﻤـﺎران‬ ‫ﻣﻮاد و روشﻫﺎ‬ ‫اﻳــﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ از ﻧــﻮع ﻛﺎرآزﻣــﺎﻳﻲ ﺑــﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗــﺼﺎدﻓﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻮز ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق ﭘﮋوﻫﺶ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺮ ﺳﻮدﻣﻨﺪي آن در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧـﺘﻼﻻت ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪،‬‬ ‫ﭘﺰﺷــﻜﻲ ﻣــﺸﻬﺪ اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﻣــﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺗﻤــﺎم‬ ‫ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ‪ Yavuzer‬و ﻫﻤﻜــﺎران )‪ (2007‬ﻧــﺸﺎن‬ ‫ورود ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ را دارا ﺑﻮدﻧﺪ و واﺣـﺪﻫﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ)‪.(18‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ‬ ‫داد آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ ﻧﻤــﺮات ﻣــﻮارد ﺧــﻮد ﻣﺮاﻗﺒﺘــﻲ ﺷــﺎﺧﺺ‬ ‫از ﺑــﻴﻦ ﺑﻴﻤــﺎران ﻣﺒــﺘﻼ ﺑــﻪ ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي )اﻳــﺴﻜﻤﻴﻚ ﻳــﺎ‬ ‫)‪ (FIM‬در ﺑﻴﻤــﺎران ﭘــﺲ از ﺳـــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي را ﺑﻬﺒـــﻮد‬ ‫ﭘﻠﮋي ﻳﺎ ﻫﻤﻲ ﭘﺎرزي ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎنﻫـﺎي‬ ‫)‪ (2007‬ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ آﻳﻨﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑﺎزﻳـﺎﺑﻲ ﺣﺮﻛﺘـﻲ و‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ روش در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ‬ ‫از ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي ﺑﻬﺒــﻮد داده اﺳــﺖ‪ .‬اﻣــﺎ ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﭘﺰﺷـﻚ ﻣﺘﺨـﺼﺺ اﻋـﺼﺎب و ﺗﺄﻳﻴـﺪ اﺳـﻜﻦ‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺮﻛﺘـﻲ ) ‪Functional Index Measurement‬‬ ‫ﻣــﻲﺑﺨــﺸﺪ)‪ .(16‬ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ‪ Sütbeyaz‬و ﻫﻤﻜــﺎران‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺮﻛﺘﻲ )‪ (Motor Function‬را در ﺑﻴﻤﺎران ﭘـﺲ‬ ‫‪ Radajewska‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﻬﺒﻮدي‬ ‫‪80‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﻫﻤﻮراژﻳــﻚ در ﻧﻴﻤﻜــﺮه ﻣﻐــﺰي( ﻛــﻪ ﺑــﺎ ﺗﻈــﺎﻫﺮات ﻫﻤــﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ( و اﻣﺎم رﺿﺎ )ع( ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وارد ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ‪ (1 :‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي‬ ‫ﺗﻮﻣــﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛــﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي )‪ (CT-scan‬ﻳــﺎ ﺗــﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫رزوﻧﺎﻧﺲ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪ (MRI‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ (2 .‬ﺳﻦ ﺑﻴﻦ ‪ 30‬ﺗـﺎ ‪65‬‬ ‫ﺳــﺎل داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ (3 .‬از زﻣــﺎن وﻗــﻮع ﺳــﻜﺘﻪ در آنﻫــﺎ‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﻓﻴﺰﻳــﻮﺗﺮاﭘﻲ ﻛــﻪ ﺷــﺎﻣﻞ ﺗﺤﺮﻳــﻚ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜــﻲ ﻋــﺼﺒﻲ‪-‬‬ ‫ﻋﻀﻼﻧﻲ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ ﺣﺮﻛﺖ درﻣـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺣــﺪاﻗﻞ ‪ 1‬ﻣــﺎه ﺗــﺎ ﻳــﻚ ﺳــﺎل ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ‪ (4 .‬در زﻣــﺎن‬ ‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ‪ 20‬ﺟﻠﺴﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﻮد را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ (5‬از ﺷــﺎﺧﺺ ﺑﺎزﻳــﺎﺑﻲ ﺣﺮﻛﺘــﻲ )‪(Brunnstorm stage‬‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﺔ آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﻤﺎران ‪ 3‬ﺳﻄﺢ اول ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫روزاﻧﻪ و ﻳﺎ روز در ﻣﻴﺎن در ﺷﻴﻔﺖ ﺻـﺒﺢ‪ ،‬ﭘـﺲ از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ( ‪ (6‬اﺧﺘﻼل ﺷـﺪﻳﺪ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻛﻼﻣـﻲ و‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﺻـﻮرت ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺮاي اﻧـﺪام ﺗﺤﺘـﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﺤﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺮه ﺑﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ)‪) .(20‬اﻳﻦ ﺷـﺎﺧﺺ داراي ‪6‬‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آنﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻄﻮح ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬ ‫اﻣﺎ ﮔـﺮوه آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻣﻌﻤـﻮل‪ ،‬ﺗﺤـﺖ‬ ‫ﻣﺪت ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ در روز و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 20‬ﺟﻠـﺴﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫ﻣﻌﻤﻮل ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ)‪ .(21 ،19‬ﻧﺤـﻮة اﻧﺠـﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣـﺔ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻣﺎﻧﺲ ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬اﺧـﺘﻼل در درك ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت اراﺋـﻪ‬ ‫ﺑﻴﻤــﺎر در ﭘﻮزﻳــﺸﻦ ﻧﻴﻤــﻪ ﻧﺸــﺴﺘﻪ ﺑــﺮ روي ﺗﺨــﺖ دراز‬ ‫ﮔﻠﻮﺑﺎل و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼل ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﺎﻳﻨـﻪ ﭘﺰﺷـﻚ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و از ﺑﻴﻤﺎر ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ ﺗـﺎ ﺣﺮﻛـﺎت داﻣﻨـﻪ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ (8 .‬ﻓﺎﻗـﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﺑﻴﻤـﺎري ﻛـﻪ‬ ‫ﻓﻘــﻂ ﺑــﻪ ﺗــﺼﻮﻳﺮ ﺣﺮﻛــﺖ ﭘــﺎي ﺳــﺎﻟﻢ در آﻳﻨــﻪ ﻧﮕــﺎه‬ ‫ﺷﺪه و اﺟﺮاي دﺳـﺘﻮرات ﻣﺎﻧﻨـﺪ آﻓـﺎزي ورﻧﻴﻜـﻪ‪ ،‬آﻓـﺎزي‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻋﺼﺎب ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ (7 .‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر دﭼـﺎر‬ ‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ و آﻳﻨﻪاي ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ‪ 70×40‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﭘﺎﻫﺎ ﻗﺮار‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﭻ ﭘﺎ و زاﻧـﻮ را اﻧﺠـﺎم دﻫـﺪ در ﺣـﺎﻟﻲﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻘﺎﻳﺺ ﺣﺮﻛﺘﻲ در اﻧﺪامﻫـﺎي ﺳـﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻫﻤـﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد)‪ .(7‬ﺑﺮاي اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﺣـﺎﻟﻲﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﭼﻬـﺎر ﺟﻠـﺴﻪ ﻣﺘﻨـﺎوب ﻳـﺎ دو ﺟﻠـﺴﻪ ﻣﺘـﻮاﻟﻲ در‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺻـﻮرت ﻛـﻪ آﻳﻨـﻪاي ﺑـﺎ اﺑﻌـﺎد ‪35 ×35‬‬ ‫ﭘﺎرزي اﺧﻴﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫـﺮ دﻟﻴـﻞ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر در ﭘﻮزﻳﺸﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ روي ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ در ﺟﻠـﻮي دﺳـﺖ ﺳـﺎﻟﻢ و در ﺧـﻂ وﺳـﻂ ﻗـﺮار‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮﻛﺪام از واﺣﺪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ‬ ‫و ﺑــﺎزو را اﻧﺠــﺎم ﻣــﻲداد‪ ،‬درﺣــﺎﻟﻲﻛــﻪ ﺗﻨﻬــﺎ ﺑــﻪ ﺗــﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻫﺪف از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و روش اﺟـﺮاي آن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﺨﺘـﺼﺮ‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه و رﺿﺎﻳﺖ ﻛﺘﺒﻲ و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ از آﻧﺎن اﺧﺬ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻴﻤﺎر ﺣﺮﻛﺎت داﻣﻨﻪ ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﭻ‬ ‫ﺣﺮﻛﺎت دﺳﺖ ﺳﺎﻟﻢ در آﻳﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد)‪ .(16‬در ﻣـﺪت‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ راﻫﻨﻤـﺎ و ﻓﺮﻣـﻮل ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬ ‫زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻫـﻴﭻ ﮔﻮﻧـﻪ ﺑـﺎزﺧﻮرد‬ ‫درﺻﺪ ﺣﺠﻢ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ‪ 23‬ﺑﻴﻤـﺎر ﺑـﺮآورد ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﺧﻮد ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ و ﺑﻴـﺴﺘﻢ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 95‬درﺻﺪ و ﺗﻮان آزﻣﻮن ‪80‬‬ ‫اﺣﺘﺴﺎب رﻳـﺰش ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎ در ﻫـﺮ ﮔـﺮوه ‪ 25‬ﺑﻴﻤـﺎر ﻣـﻮرد‬ ‫ﻛﻼﻣﻲ درﻳﺎﻓـﺖ ﻧﻤـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﺷـﺎﺧﺺ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ در دو ﮔﺮوه آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘـﺮل ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‪ .‬واﺣــﺪﻫﺎي ﭘــﮋوﻫﺶ ﺑــﻪ ﺻــﻮرت‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺗـﺎ اﺗﻤـﺎم‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ اﺑﺘـﺪا از ﻃﺮﻳـﻖ ﭘﺮﺗـﺎب ﺳـﻜﻪ روزﻫـﺎي‬ ‫ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از آن ﺗﻤـﺎم ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻛـﻪ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ)‪ .(22‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﺟﻌــﻪ ﻛﻨﻨــﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛــﻪ اوﻟــﻴﻦ ﺟﻠــﺴﻪ‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺤﻤﺎم‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮاﻟـﺖ‪ ،‬ﻟﺒـﺎس‬ ‫ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ‪،‬‬ ‫زوج ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه و روزﻫﺎي ﻓـﺮد ﺑـﻪ ﮔـﺮوه دﻳﮕـﺮ‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ اﻳﺸﺎن در روز زوج ﺑﻮد در ﮔـﺮوه‬ ‫ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ آﻧﺎن در روز ﻓـﺮد ﺑـﻮد در ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ﻗـﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل و آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻣﻌﻤـﻮل‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ ﻫﻤﻪ واﺣـﺪﻫﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣـﺪت ‪ 8‬ﻣـﺎه‬ ‫ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد ﺑــﺎ ﺷــﺎﺧﺺ ﺑﺎرﺗــﻞ ﻣــﻮرد‬ ‫دﻓــﻊ ادراري و رودهاي‪ ،‬آراﻳــﺶ ﻛــﺮدن‪ ،‬ﻏــﺬاﺧﻮردن‪،‬‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪن و ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ از ﭘﻠﻪﻫﺎ را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛـﺪام‬ ‫از اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 3‬ﻧﻤﺮه دارد‪ .‬ﻛﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻧﻤـﺮه‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫‪81‬‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ واﺑﺴﺘﮕﻲ اﺳـﺖ و ﻣﺤـﺪوة ﻧﻤـﺮات‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﻴﺰان ﺧـﺎﻟﺺ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻤـﻊآوري اﻃﻼﻋـﺎت از ﻃﺮﻳـﻖ ﺧﻮدﮔﺰارﺷـﻲ‬ ‫از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﻗﺒـﻞ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ در دو ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل و آﻳﻨـﻪ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﺑﻌﻀﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎﻳﻲ‬ ‫درﺻﺪ و ﻗﺪرت آزﻣﻮن ‪ 80‬درﺻﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﺑﺰار از ‪) 0‬ﻛﺎﻣﻼً واﺑـﺴﺘﻪ( ﺗـﺎ ‪) 20‬ﻛـﺎﻣﻼً ﻣـﺴﺘﻘﻞ( ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﻳﺎ اﻃﺮاﻓﻴﺎن و ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻴﻤﺎر و ﻳـﺎ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﻣـﺸﺎﻫﺪه‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ اﺑﺰار ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ 8 ،‬ﻣﻮرد‬ ‫در ارﺗﺒﺎط ﺑـﺎ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ ﺷﺨـﺼﻲ و ‪ 2‬ﻣـﻮرد در ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد‪ ،‬ﺗﻔﺎﺿﻞ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻌﺪ‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺗﻤﺎم آزﻣﻮن ﻫـﺎ ﺿـﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨـﺎن ‪95‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﭘﺎﻳـﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 50‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي‬ ‫ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ و ﺑـﻴﻦ‬ ‫درﺻﺪ( ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران )‪ 33‬ﻧﻔـﺮ( ﺑـﻪ ﺳـﻜﺘﻪ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ اﺻﻼح دو ﺳﻮال ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑـﻴﻦ ‪ 0/5‬ﺗـﺎ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮدي و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران در دو ﮔـﺮوه‬ ‫از ﺧﻮد‪ 10 ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي دو ﺑﺎر ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪1‬‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ‪ 29‬ﻧﻔـﺮ )‪58/0‬‬ ‫ﻧﻤــﺮات دو آزﻣــﻮن ﺿــﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒــﺴﺘﮕﻲ ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺷــﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻣﻐــﺰي اﻳــﺴﻜﻤﻴﻚ ﻣﺒــﺘﻼ ﺑﻮدﻧــﺪ )‪ 66‬درﺻــﺪ(‪ .‬ﺳــﺎﻳﺮ‬ ‫‪ 0/7‬داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻲ اﺑﺰار ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ‪ 0/83‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻨﺘــﺮل و آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ در ﺟــﺪول ﺷــﻤﺎره ‪ 1‬ﺑــﻪ ﺻــﻮرت‬ ‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ رواﻳـﻲ ﻣﺤﺘـﻮي آن ﺑـﺎ ﻧﻈـﺮ ده‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي‪ ،‬ﺳـﻤﺖ آﺳـﻴﺐ‬ ‫اﻳﻦ اﺑﺰار ﻗﺒﻼً در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه و در‬ ‫ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪ)‪.(23 ،8‬‬ ‫دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓـﺰار ‪ SPSS‬وﻳـﺮاﻳﺶ ‪11/5‬‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آزﻣـﻮن‬ ‫ﻛﻠﻤﻮﮔﺮوف‪ -‬اﺳﻤﻴﺮﻧﻮف و ﺷﺎﭘﻴﺮووﻳﻠﻚ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑـﻮدن‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﺪ و ﺑﺮرﺳـﻲ دو ﮔـﺮوه از‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ آﻣـﺎري دو ﮔـﺮوه ﻧـﺸﺎن داد‬ ‫دﻳﺪه و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه اﺑﺰار ﺑﺎزﻳـﺎﺑﻲ ﺣﺮﻛﺘـﻲ در دو ﮔـﺮوه‬ ‫ﻫﻤﮕﻦ ﺑﻮدﻧﺪ )ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪.(1‬‬ ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮدي ﺑﻴﻤﺎران در دو ﮔـﺮوه آﻳﻨـﻪ‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻫﻤﮕﻦ ﺑﻮدن ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﺑﺎ آزﻣﻮن ‪ t‬ﻣـﺴﺘﻘﻞ و در‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻛﺎي اﺳﻜﻮﺋﺮ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوه آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬از آزﻣﻮن ‪t‬‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ ﻫـﺮ ﻳـﻚ از ﮔـﺮوهﻫـﺎ از‬ ‫آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺗﻜـﺮاري اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺗﻮزﻳﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار ﻧﺒﻮدﻧـﺪ‪،‬‬ ‫از آزﻣﻮنﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻳﻚ ﻣﻌﺎدل )ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ( اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي ﻛﻪ در دو ﮔـﺮوه ﻫﻤﮕـﻦ‬ ‫ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﻛﻮوارﻳـﺎﻧﺲ در ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬از آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﻮارﻳﺎﻧﺲ ﺑـﺮاي ﺣـﺬف اﺛـﺮ‬ ‫آنﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴـﺮ اﺻـﻠﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ در ﺟﻠﺴﻪﻫﺎي ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ و‬ ‫ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺧﺎﻟﺺ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد در اﺛـﺮ آﻳﻨـﻪ‬ ‫‪82‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﮔﺮوه‬ ‫ﺳﻦ )اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‪±‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ(‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫)‪ 25‬ﻧﻔﺮ(‬ ‫)‪ 25‬ﻧﻔﺮ(‬ ‫‪54/8±7/8‬‬ ‫‪53/0±10/2‬‬ ‫‪(44) 11‬‬ ‫‪(40) 10‬‬ ‫‪(56) 14‬‬ ‫‪(60) 15‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫*‬ ‫‪0/489‬‬ ‫ﺟﻨﺲ ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫زن‬ ‫‪**0/774‬‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫ﻧﻮع ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫اﻳﺴﻜﻤﻴﻚ‬ ‫‪(68) 17‬‬ ‫‪(64) 16‬‬ ‫‪(32) 8‬‬ ‫‪(36) 9‬‬ ‫‪**0/765‬‬ ‫ﻫﻤﻮراژﻳﻚ‬ ‫ﺳﻤﺖ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫راﺳﺖ‬ ‫‪(48) 12‬‬ ‫‪(32) 8‬‬ ‫‪(52) 13‬‬ ‫‪(68) 17‬‬ ‫‪5/4±3/5‬‬ ‫‪3/2 ±2/3‬‬ ‫‪**0/248‬‬ ‫ﭼﭗ‬ ‫ﻣﺪت زﻣﺎن ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي )ﻣﺎه(‬ ‫‪*0/015‬‬ ‫)اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‪±‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ(‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮوﻧﺴﺘﺮوم )ﻧﻤﺮه(‬ ‫‪2/4±0/6‬‬ ‫‪2/1±0/7‬‬ ‫‪*0/291‬‬ ‫)اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‪±‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ(‬ ‫‪* Mann-Whitney test‬‬ ‫‪** Chi-Square test‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن ﺗﻲ ﻣـﺴﺘﻘﻞ ﻧـﺸﺎن داد ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤـﺮات‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد ﻗﺒــﻞ از ﻣﺪاﺧﻠــﻪ در دو ﮔــﺮوه ﺗﻔــﺎوت‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﻣﻌﻨــﻲداري ﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ )‪ (p=0/135‬اﻣــﺎ ﭘــﺲ از ﭘﺎﻳــﺎن‬ ‫ﺟﻠــﺴﻪ ﭘــﻨﺠﻢ ﺗــﺎ ﭘﺎﻳــﺎن ﺟﻠــﺴﻪ ﭘــﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤــﺮات‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد در دو ﮔــﺮوه از ﻧﻈــﺮ آﻣــﺎري ﺗﻔــﺎوت‬ ‫ﻣﻌﻨـــﻲداري داﺷـــﺘﻪ اﺳـــﺖ )‪ ،(p<0/05‬ﺑـــﻪ ﻃـــﻮريﻛـــﻪ‬ ‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ در ﭘﺎﻳـﺎن ﺟﻠـﺴﻪ ﭘـﻨﺠﻢ )‪ 10/8±2/1‬در‬ ‫ﮔــﺮوه آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ در ﺑﺮاﺑــﺮ ‪ 9±2/9‬در ﮔــﺮوه ﻛﻨﺘــﺮل‪،‬‬ ‫‪ (p=0/019‬و در ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ دﻫـﻢ )‪ 12/6±2/4‬در ﮔـﺮوه‬ ‫آﻳﻨـــﻪ درﻣـــﺎﻧﻲ در ﺑﺮاﺑـــﺮ ‪ 10/7±3‬در ﮔـــﺮوه ﻛﻨﺘـــﺮل‪،‬‬ ‫‪ (p=0/019‬ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻟﻴﻜﻦ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳـﺎن ﺟﻠـﺴﻪ ﺑﻴـﺴﺘﻢ‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در دو ﮔﺮوه‬ ‫ﺧـــﺎﻧﻮاده ﺗﻔـــﺎوت آﻣـــﺎري ﻣﻌﻨـ ـﻲداري وﺟـــﻮد ﻧـــﺪارد‬ ‫)‪ .(p>0/05‬ﻻزم ﺑــﻪ ذﻛــﺮ اﺳــﺖ ﻛــﻪ در ﻃــﻮل و ﭘــﺲ از‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎرﺿﻪ ﺟـﺎﻧﺒﻲ در ﺑﻴﻤـﺎران ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻳـﺎ‬ ‫ﮔﺰارش ﻧﺸﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﭘـﺲ از اﻧﺠـﺎم ﻣﺪاﺧﻠـﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران از ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ‬ ‫در ﺟﻠﺴﺎت ﭘﻨﺠﻢ اﻟﻲ ﺑﻴﺴﺘﻢ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ ﻧﻤـﺮه‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﻢ در ﮔﺮوه آﻳﻨﻪ درﻣـﺎﻧﻲ و ﻫـﻢ‬ ‫از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﻧـﺸﺎن ﻧـﺪاد )‪.(p>0/05‬‬ ‫در ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل در ﺟﻠﺴﺎت ﭘﻨﺞ اﻟﻲ ﺑﻴﺴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒـﻞ‬ ‫ﺗﻜﺮاري ﻧﺸﺎن داد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﻦ ﻧﻤﺮه ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ در دو ﮔـﺮوه ﻫﻤﮕـﻦ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ آزﻣـﻮن ﺗﺤﻠﻴـﻞ وارﻳـﺎﻧﺲ ﺑـﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ )ﺟﻠﺴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ( و ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار دارد‪،‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﮔﺮوه و ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﺠـﺰا اﺛـﺮ‬ ‫از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻌﻨـﻲداري اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد اﻣـﺎ‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬در ﺟﻠﺴﺎت ﭘـﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫـﻢ و ﭘـﺎﻧﺰدﻫﻢ در ﮔـﺮوه آﻳﻨـﻪ‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫در ﺟﻠــﺴﻪ ﺑﻴــﺴﺘﻢ ﺑــﺎ اﻳــﻦﻛــﻪ ﺗﻔــﺎوت دو ﮔــﺮوه ﺑــﻪ ﺳــﻄﺢ‬ ‫ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ)ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪.(2‬‬ ‫)‪ .(p=0/056‬ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺧـﺎﻟﺺ اﻳـﻦ ﺷـﺎﺧﺺ )ﺗﻔـﺎوت‬ ‫داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ دو ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از‬ ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ :2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧـﻮد در ﺑﻴﻤـﺎران‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﮔﺮوه آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ)‪ 25‬ﻧﻔﺮ(‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ دﻫﻢ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻴﺴﺘﻢ‬ ‫آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻜﺮاري‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل)‪ 25‬ﻧﻔﺮ(‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‪±‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫‪t‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪10±2/1‬‬ ‫‪8/8±3/1‬‬ ‫‪1/52‬‬ ‫‪0/135‬‬ ‫‪10/8±2/1‬‬ ‫‪9/0±2/9‬‬ ‫‪2/43‬‬ ‫‪0/019‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ‪±‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن ‪t‬‬ ‫‪12/6±2/4‬‬ ‫‪10/7±3‬‬ ‫‪2/43‬‬ ‫‪0/019‬‬ ‫‪15/1±3/5‬‬ ‫‪13/2±3/1‬‬ ‫‪2/02‬‬ ‫‪0/049‬‬ ‫‪16/6±3/5‬‬ ‫‪14/8±2/9‬‬ ‫‪1/96‬‬ ‫‪0/056‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪0/000‬‬ ‫‪df‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪108/2‬‬ ‫‪0/031‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪306/9‬‬ ‫‪0/000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪242/9‬‬ ‫‪0/315‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1/19‬‬ ‫اﺛﺮﻛﻞ‬ ‫اﺛﺮ ﮔﺮوه‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري ‪ 95‬درﺻﺪ ﻧﺰدﻳـﻚ اﺳـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧﺒـﻮد‬ ‫ﺗﻐﻴــﺮات دو ﮔــﺮوه ﻧــﺴﺒﺖ ﺑــﻪ ﻗﺒــﻞ از ﻣﺪاﺧﻠــﻪ( در ﮔــﺮوه‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ در ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠـﺴﻪ ﭘـﻨﺠﻢ ‪ 5/8‬درﺻـﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﻳـﺎن‬ ‫ﺟﻠــﺴﻪ دﻫــﻢ ‪ 4/5‬درﺻــﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﻳــﺎن ﺟﻠــﺴﻪ ﭘــﺎﻧﺰدﻫﻢ ‪1/0‬‬ ‫درﺻــﺪ و در ﭘﺎﻳــﺎن ﺟﻠــﺴﻪ ﺑﻴــﺴﺘﻢ ‪ 6‬درﺻــﺪ ﺑــﻮده اﺳــﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي روزﻣـﺮه زﻧـﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺟـﺐ‬ ‫اﺧــﺘﻼل در ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد ﻣــﻲﺷــﻮد‪ .‬اﻫــﺪاف‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼل در ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧـﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ‬ ‫از ﺑــﻪ ﺣــﺪاﻛﺜﺮ رﺳــﺎﻧﺪن ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ در اﻧﺠــﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي‬ ‫روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ و ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻧﻴﺎز ﺑﻴﻤﺎر ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ‬ ‫اﺛﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮان‪ .‬اورم ﻳﻜﻲ از ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازان ﭘﺮﺳﺘﺎري ﻧﻴـﺰ ﻣﻌﺘﻘـﺪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ دوﻃﺮﻓﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻣﻴﺰان‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ او در اﻧﺠـﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي روزﻣـﺮه‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪،‬‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ در ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣﺮاﻗﺒﺘـﻲ ﺟﺒﺮاﻧـﻲ‪،‬‬ ‫اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در دو ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل و آﻳﻨـﻪ درﻣـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﻤﺖ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه‪ ،‬ﻧﻴﻢﻛﺮه ﻏﺎﻟـﺐ و ﺗﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﻴﻦ ﺳـﻤﺖ‬ ‫آﺳﻴﺐ دﻳﺪه و ﻧﻴﻢﻛﺮه ﻏﺎﻟﺐ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﻣﻴـﺰان ﺣﻤﺎﻳـﺖ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از وﻇﺎﻳﻒ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻛﻤـﻚ ﺑـﻪ ﺑﻴﻤـﺎر‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ و اﻳﺠﺎد ﺣﺎﻟـﺖ ﻋـﺪم واﺑـﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻪ دﻳﮕـﺮان و در‬ ‫ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ)‪ .(1‬در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪاي ﻛــﻪ ﺗﻮﺳــﻂ ‪ Wu‬و ﻫﻤﻜــﺎران‬ ‫)‪ (2013‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧـﺸﺎن داد آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑـﺮ اﻧﺠـﺎم‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪83 1392‬‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ و‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺎرزي ﺳﻤﺖ راﺳﺖ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﺑﻬﺒﻮدي‬ ‫ﺣﺘــﻲ ‪ 6‬ﻣــﺎه ﭘــﺲ از درﻣــﺎن در ﻫﻨﮕــﺎم ﭘﻴﮕﻴــﺮي‪ ،‬ﺗـﺄﺛﻴﺮي‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮاﻳﻦ اﻳـﻦ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧـﺪﮔﻲ ﭘـﺲ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ و در زﻣـﺎن‬ ‫ﮔــﺮوه ﻛﻨﺘــﺮل‪ ،‬در اﻓــﺰاﻳﺶ ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤــﺎران در ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻴﺰان اﺳـﺘﻔﺎده از اﻧـﺪامﻫـﺎي ﻓﻠـﺞ در‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﺰار ‪ MAL1‬ﻣﻮرد ﺳـﻨﺠﺶ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪،‬‬ ‫ﻫــﻴﭻ ﺗﻔــﺎوت ﻣﻌﻨــﻲداري ﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ‪ .‬ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ در‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺣﺮﻛﺎت ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت ﺑـﻴﻦ ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل و‬ ‫ﭘــﮋوﻫﺶ ﻧــﺸﺎن داد ﻛــﻪ ﺑﻬﺒــﻮدي در ﻋﻤﻠﻜــﺮد دﺳــﺖ در‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮي ﻧﺪاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ از اﺳـﺘﻔﺎده از آﻳﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳـﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از‬ ‫ﻣﻐﺰي ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ)‪ .(19‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺎ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻧﻴـﺰ ﻫـﻴﭻ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﻴﻦ دو ﮔـﺮوه‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮع اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﻳﻦ اﺑﺰار‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ از ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ دارد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻴـﺰان ﺗﻔـﺎوت ﺑـﻴﻦ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع اﺛﺮ ﻳﻜﺴﺎن و از ﻧﻈـﺮ ﺷـﺪت اﺛـﺮ‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑـﺮاﻳﻦ ﻣـﺪت زﻣـﺎن آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ‪ 30‬دﻗﻴﻘـﻪ اﻣـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻨﻘـﺴﻢ )دو ‪15‬‬ ‫دو ﮔﺮوه آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل در ﻧﻤﺮات ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ( وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻧﺪام ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ و ﺑـﻪ ﻣـﺪت ‪ 20‬ﺟﻠـﺴﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲدار ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣـﺎ در ﺟﻠـﺴﻪ ﺑﻴـﺴﺘﻢ ﺑـﻴﻦ دو‬ ‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎران اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 9‬ﻫﻔﺘﻪ از‬ ‫از ﺧﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬دﻫﻢ و ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‬ ‫ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻔـﺎوت ﺷـﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت در اﺑﺰارﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺰار ‪ MAL‬اﺑـﺰار‬ ‫ﺧﻮدﮔﺰارﺷــﻲ ﻧﻴــﺴﺖ و دﻗﻴــﻖﺗــﺮ از اﺑــﺰار اﻳــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ‬ ‫اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً دو ﺑﺮاﺑــﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺣﺎﺿــﺮ ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ‪.‬‬ ‫زﻣﺎن وﻗﻮع ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و آﻧﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺎد‬ ‫ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣـﺮه زﻧـﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫و ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد ﻣـﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷـﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ و در ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﺑـﺴﺘﺮي ﻧﺒـﻮدهاﻧـﺪ ﺑـﺎ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﭘﺎرزي ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺪن داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣــﺸﺎﺑﻪ ﺑــﺎ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿــﺮ اﻓــﺮادي ﺑﻮدﻧــﺪ ﻛــﻪ در ﻣﻨــﺰل‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳـﻦﻛـﻪ ﻣﺤـﻴﻂ ﻣﻨـﺰل ﺑـﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔـﺎوت از ﺷـﺮاﻳﻂ‬ ‫اﻓــﺮادي اﺳــﺖ ﻛــﻪ در ﺑﺨــﺶﻫــﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳــﺘﺎﻧﻲ ﺑــﺴﺘﺮي‬ ‫ﺣــﺪود ﻧﻴﻤــﻲ از ﺑﻴﻤــﺎران ﮔــﺮوه آﻳﻨــﻪ درﻣــﺎﻧﻲ و دوﺳــﻮم‬ ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Lee‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (2012‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ‪ 21‬درﺻﺪ‬ ‫ﻣـﻲﺑﺎﺷــﻨﺪ و ﺑـﻪ دﺳــﺖ آوردن اﺳــﺘﻘﻼل در ﻣﺤــﻴﻂ ﻣﻨــﺰل‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ)‪ .(24‬اﻣﺎ در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﭘﺎﻳـﺎن‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اورم اﻓﺮاد ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺛﺮ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد‬ ‫ﻛﻤﻲ ﻣﺸﻜﻞﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﮕﻮي ﺧـﻮد‬ ‫ﺟﺒﺮاﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آوردن‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ‪ 6‬درﺻﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﻮده‬ ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻢﺗﺮ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨـﺪ اﺑـﺰار ﻣـﻮرد‬ ‫اﺳــﺘﻘﻼل در اﻧﺠــﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي روزﻣــﺮه و در ﻧﻬﺎﻳــﺖ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ‬ ‫زﻣﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﻴﺎز دارد)‪.(21‬‬ ‫داد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬دو ﺑـﺎر‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺳـﺨﺖ و ﻣـﺸﻜﻞ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻔﺎوت در ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﺘﻮان ﺑﻪ روش اﻧﺠﺎم آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ‪ Radajewska‬و ﻫﻤﻜــﺎران )‪ (2013‬ﺑﻴــﺎن‬ ‫در روز و ﺗﻨﻬﺎ ﺑـﺮاي اﻧـﺪام ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ در‬ ‫ﺑﺮرﺳـــﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴـــﺖﻫـــﺎي روزﻣـــﺮه زﻧـــﺪﮔﻲ‪ ،‬در ﮔـــﺮوه‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر در روز اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﺷــﺪه اﺳــﺖ ﻛــﻪ در ارزﻳــﺎﺑﻲ ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد از ﻃﺮﻳــﻖ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻳﻨﻪدرﻣـﺎﻧﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ‪ 30‬دﻗﻴﻘـﻪ وﻟـﻲ‬ ‫‪1. Motor Activity Log‬‬ ‫‪84‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺘﻲ ﺑﻬﺒـﻮد در ﻋﻤﻠﻜـﺮد و ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از دﻻﻳﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ در‬ ‫اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻤـﻲ در اﻳـﻦ روﻧـﺪ اﻳﺠـﺎد ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻋـﻼوه‬ ‫‪ Dohle‬و ﻫﻤﻜــﺎران )‪ (2008‬ﻧﻴــﺰ درﻳﺎﻓﺘﻨــﺪ ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ‬ ‫ﺧﻮد را ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑـﻪ اﻳـﻦ دﻟﻴـﻞ داﻧـﺴﺖ ﻛـﻪ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬ ‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺎد و ﺗﺤـﺖ ﺣـﺎد ﭘـﺲ از ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي ﻗـﺮار‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﻴﻦ ﮔـﺮوهﻫـﺎي آﻳﻨـﻪ‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻪ ﻫﺮ روﺷـﻲ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﺪم ﺗﺄﺛﻴﺮ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از‬ ‫ﻣﺰﻣﻦ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻧﺠـﺎم‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋـﺪم ﺑﻬﺒـﻮدي و ﻧﻴـﺰ‬ ‫درﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺣﺘـﻲ اﻓـﺮاد ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ﭘـﺲ از‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﻃـﻮر‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت ﻛﻤﻲ در ﮔﺮوه آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ در اﺑﺘـﺪاي‬ ‫ﻋــﺪم ﻛــﺎرﺑﺮد آﻣــﻮزشﻫــﺎﻳﻲ ﻛــﻪ ﺑــﻪ اﻳــﻦ ﺑﻴﻤــﺎران داده‬ ‫آﻣﻮزش در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي روزﻣـﺮه زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣـﺮه‬ ‫داد)‪ .(25‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻫـﻢﺧـﻮاﻧﻲ‬ ‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﺰل ﻳـﺎ ﻣﺮاﻛـﺰ ﻧﮕﻬـﺪاري‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻴﺰان ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧـﻮد آنﻫـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻧـﺸﺎن‬ ‫دارد‪ .‬وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲدار در ﺟﻠـﺴﺎت اول ﺑـﺎ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﻢﺳﻮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ از ﻃﺮﻓـﻲ ﭘـﺲ از‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺒﻚ و ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ آنﻫﺎ اﺳـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻳـﺎ ﺧﺎﻧـﻪﻫـﺎي ﺳـﺎﻟﻤﻨﺪان ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ )ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻴﺴﺘﻢ( ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﻴﻦ دو‬ ‫اﻣﺎ ﻋﺪم وﺟـﻮد اﺛـﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ و ﮔـﺮوه ﺑـﺮ‬ ‫آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﺴﻴﺎر ﻣـﺸﺎﺑﻪ‬ ‫وارﻳﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻜﺮاري‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اﺛﺮ آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ )‪ 30‬دﻗﻴﻘـﻪ در روز و ﺑـﻪ‬ ‫دﻫﻢ و ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ( وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒـﺎرت دﻳﮕـﺮ اﺛـﺮ‬ ‫ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬روش‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻫﺮﺟﻠـﺴﻪ و ﺗﻌـﺪاد ﺟﻠـﺴﺎت‬ ‫ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺧــﻮد ﻃﺒــﻖ ﻧﺘﻴﺠــﻪ آزﻣــﻮن ﺗﺤﻠﻴــﻞ‬ ‫در ﻫﻤﻪ زﻣﺎنﻫﺎي ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ )ﭘـﻨﺠﻢ‪،‬‬ ‫ﻣﺪت ‪ 30‬ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪام ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ(‪ .‬از ﻃﺮﻓـﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از زﻣﺎن ﻧﺒﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ در‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد واﺣﺪﻫﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري‬ ‫ورود اﻳﻦ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻣـﺸﺎﺑﻪ اﺳـﺖ‬ ‫ﻫﻢ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮده و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﻪدرﻣـﺎﻧﻲ در دو ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻳﻜـﺴﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫در ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺮوري ﻧﻈﺎﻣﻨـﺪ ﺗﻮﺳـﻂ ‪Mei Toh‬‬ ‫)‪ (2013‬ﻣﻴــﺰان ﺗــﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ ﺑــﺮ ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ اﻧﺠــﺎم‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي روزﻣــﺮه زﻧــﺪﮔﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺑــﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﺘﻔﺎوت ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ)‪ .(26‬ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﺪ ﻳﻜـﻲ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﺎوازر و ﻫﻤﻜﺎران اﺛﺮ آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲدار در ﮔﺮوه آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل در‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻳﻌﻨﻲ ‪ 6‬ﻣﺎه ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(16‬‬ ‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻳﺎﻓـﺖ ﻫـﺎ ﻧـﺸﺎن داد اﺛـﺮ‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي زﻣﻴﻨـﻪاي )ﺳـﻦ‪ ،‬ﺟـﻨﺲ‪،‬‬ ‫ﻧﻮع ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﺳﻤﺖ آﺳﻴﺐ دﻳـﺪه‪ ،‬ﻧـﻴﻢﻛـﺮه ﻏﺎﻟـﺐ و‬ ‫از دﻻﻳــﻞ اﻳــﻦ اﺧﺘﻼﻓــﺎت‪ ،‬وﺟــﻮد ﺗﻔــﺎوتﻫــﺎي زﻳــﺎد در‬ ‫ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﺳﻤﺖ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه و ﻧﻴﻢﻛﺮه ﻏﺎﻟﺐ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺰﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣـﺰﻣﻦ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ را ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﻧﻴﺰ ﻗﺮار داﺷﺘﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺎد‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧـﺎﻧﻮاده( ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧـﺪارد‬ ‫ﭘﺲ از اﺑﺘﻼء ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺳﻌﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬ ‫در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫و ﻋــﺎداﺗﻲ را ﺷــﻜﻞ دﻫﻨــﺪ ﻛــﻪ ﺷﻜــﺴﺘﻦ آن ﺑــﺮاي ﺑﻴﻤــﺎر‬ ‫ﺑﺮآورد ﻧﺸﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺑـﻴﺶﺗـﺮ ﺑـﺎ ﺑـﺮآورد ﺣﺠـﻢ‬ ‫روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﺷﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫اﻳﻦﻛﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑـﺮاي ﺑﺮرﺳـﻲ دﻗﻴـﻖ اﺛـﺮ اﻳـﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫‪85‬‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻗﻴﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﻣﻮردي از اﺛـﺮ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ آﻳﻨـﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از‬ ‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ اﺟـﺮاي‬ ‫دﻫﺪ ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ ﺗـﺎ ﭘﺎﻳـﺎن ﺟﻠـﺴﻪ ﺑﻴـﺴﺘﻢ ﻓﻴﺰﻳـﻮﺗﺮاﭘﻲ اﺛـﺮ آن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛـﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺪتﺗﺮ آﻳﻨـﻪ درﻣـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﺑـﺎ دوره‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ را ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ﻧﻨﻤﻮدﻧﺪ)‪.(18،16،10،7‬‬ ‫آﻳﻨــﻪدرﻣــﺎﻧﻲ ﻋــﻼوه ﺑــﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﻣﻌﻤــﻮل ﺗــﻮانﺑﺨــﺸﻲ‪ ،‬در‬ ‫ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران را ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺗـﺎ ﺣـﺪودي اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 6‬درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮات دراز‬ ‫ﻓﻘﻂ درﻣﺎن ﻣﻌﻤﻮل را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ اﻳـﻦ روش‬ ‫ﺗﻤــﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤــﺎراﻧﻲ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﺑﺨــﺶ ﻓﻴﺰﻳــﻮﺗﺮاﭘﻲ ﻣﺮاﺟﻌــﻪ‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎرﺿﻪ ﺟـﺎﻧﺒﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮان از اﻳـﻦ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎي اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﻧﻮروﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻧﻴـﺰ ﻣـﻮرد ﺣﻤﺎﻳـﺖ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و آﻣﻮزشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﻳﻦ در ﻣﻨﺰل‬ ‫روش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش ﺳﺎده‪ ،‬ارزان و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در‬ ‫روﻧﺪ ﺑﻬﺒﻮدي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﻣﻴـﺰان‬ ‫و ﻣﺮاﻗﺒﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻪ ﺑﻬﺒـﻮدي ﻫﺮﭼـﻪ‬ ‫ﻧﻴﺰ داده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوي از اﻳﻦ آﻣﻮزشﻫـﺎ و ﺗﻮﺻـﻴﻪﻫـﺎ در‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺖ اﻓﺮاد از اﻳﻦ آﻣﻮزشﻫﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑﺎﺷـﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮ آن ﻧﺪاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻮد ﺟﺴﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ آﻣﻮزش ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن‬ ‫ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ آﻧﺎن ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن آﻳﻨﻪدرﻣـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ درﻣـﺎن و اداﻣـﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻣﻮزش ﻫﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﮔـﺮوه اراﺋـﻪ ﺷـﺪه‬ ‫اﻳﻦ روش ﺑﻌﺪ از آن و ﺣﺘﻲ در ﻣﻨﺰل ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ اﺛـﺮات‬ ‫اﻳــﻦ ﻋﺎﻣــﻞ را ﺑــﻪ ﺣــﺪاﻗﻞ ﻣــﻲرﺳــﺎﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜــﻲ دﻳﮕــﺮ از‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي اﻣﻴﺪوار ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻮد و ﺗﺨﺼﻴﺺ اﻓﺮاد ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻫﻢ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺛـﺮ‬ ‫ﻣﻔﻴﺪ آن ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮدي ﺳﻤﺖ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺤــﺪودﻳﺖﻫــﺎي اﻳــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ ﻣﻴــﺰان ﺗﻤﺮﻛــﺰ و ﺗﻮﺟــﻪ‬ ‫ﺑﻬﺒﻮدي در ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﭘـﺲ از ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي ﺑﺎﻋـﺚ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران اﺧـﺘﻼل ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ اﻣـﺎ ﺑﻌـﻀﻲ ﺑﻴﻤـﺎران از‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران و ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ اﻧﺪام ﺳﺎﻟﻢ در آﻳﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦﻛـﻪ‬ ‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑـﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑﻮدﻧـﺪ در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑﻌـﻀﻲ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدن ﺣﻮاس ﺧﻮد ﺑﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ اﻧـﺪام‬ ‫ﺳﺎﻟﻢ در آﻳﻨﻪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫـﺪ اﻣـﺎ ﺗﺨـﺼﻴﺺ ﺗـﺼﺎدﻓﻲ‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﻪ دو ﮔﺮوه اﺛﺮ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ را ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ آﻳﻨﻪدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴـﻪ‬ ‫درﻣﺎن و اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣـﺪت ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﺮ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد ﺑﻴﻤـﺎران‬ ‫ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫ارﺗﻘﺎء ﻣﺮاﻗﺒـﺖ از ﺧـﻮد و اﻓـﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ اﻳـﻦ‬ ‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از رﺳﺎﻟﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺑـﺎ ﻛـﺪ ‪910139‬‬ ‫ﻣــﺼﻮب در ﺗــﺎرﻳﺦ ‪ 91/2/4‬ﺣــﻮزه ﻣﻌﺎوﻧــﺖ ﭘﮋوﻫــﺸﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ از داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﻣـﺸﻬﺪ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﺗـﺄﻣﻴﻦ‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻣﺤﺘﺮم داﻧـﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳـﺘﺎري‬ ‫و ﻣﺎﻣــﺎﻳﻲ و ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ از زﺣﻤــﺎت ﻣــﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﺨــﺶﻫــﺎي‬ ‫ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ( و اﻣﺎم رﺿﺎ )ع( ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﻜﺎري ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪References‬‬ ‫‪hospital). Daneshvar Med 2007; 14(67): 9-17‬‬ ‫‪(Persian).‬‬ ‫‪1. Habibzadeh H, Ghofranipour FA, Ahmadi F.‬‬ ‫‪The effect of self-care planning on the daily‬‬ ‫‪2. Saheb zamani M, Aliloo L, Shakibi A. Effect‬‬ ‫‪activities of patiens with cerebro-vascular‬‬ ‫‪of Self Care on Rehabilitation in Patients‬‬ ‫‪accident (Hospitalized at the selected Urumia‬‬ ‫‪86‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 107‬آذر ‪1392‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬ ‫ﻣﻬﻨﺎز ﺑﻬﺮاﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ with Hemiplgic Strok. Medical Sciences 10. Thieme H, Mehrholz J, Pohl M, Behrens J, Journal of Islamic Azad University 2007; Dohle C. Mirror therapy for improving motor 17(4): 213-218 (Persian). function after stroke. Stroke 2013; 44(1): e1- 3. Salman-Roghani R, Delbari A, Tabatabae SS. e2. Stroke rehabilitation: Principles, advances, 11. Sathian K. Mirror, Mirror, Move My Manu. early experiences, and realities in Iran. J Neurorehabil Neural Repair 2009; 23(3): Sabzevar Univ Med Sci 2012; 19(2): 96-107 207-208. (Persian) 4. Akbari A, Karimi H, Kazemnejad A, Ghabaii 12. Hamdy S, Rothwell JC, Aziz Q, Singh KD, Thompson DG. Long-Term Reorganization M. The effect of strengthening exercises on of biomechanical parameters of gait in chronic Shortterm Sensory Stimulation Long-Term hemiparesis following stroke J Qazvin Univ Reorganization of Human Motor Cortex Med Sci. 2005; 9(3): 8-15 (Persian). Driven by Shortterm Sensory Stimulation. 5. Shahi moridi A, Asgharnia H, Sheykh Human Motor Cortex Driven by Nat Neurosci. 1998; 1(1): 64-68. fathelahi M. The frequency of sensorimotor 13. Flor H, Diers M. Sensori Motor Training and dysfunctions during the first 3 months after Cortical Reorganization. Neuro Rehabilitation stroke hospitalized patients in Aliibn Abitaleb 2009; 25(1): 19-27. hospital in Rafsanjan city. J Rafsanjan Univ Med Sci 2002; 1(4): 241-51 (Persian). 14. Shinoura N, Suzuki Y, Watanabe Y, Yamada R, Tabei Y, Saito K, et al. Mirror Therapy 6. Hossini M, Khankeh HR, Alaee S, Dibaei M. Activatesoutside of Cerebellum and Ipsilateral Determine the effect of home care on M1. Neuro Rehabilitation 2008; 23(3): 245- complication resul ting from musculoskeletal 252. system immobility of stroked patients. J Rehab 2004; 5(4(19)): 35-42 (Persian). 15. Matthys K, Smits M, Van der Geest JN, Van der Lugt A, Seurinck R, Stam HJ, et al. 7. Sutbeyaz S, Yavuzer G, Sezer N, Koseoglu Mirror-Induced Visual Illusion of Hand BF. Mirror therapy enhances lower-extremity Movements: a Functionalmagnetic Resonance motor recovery and motor functioning after Imaging Study. Arch Phys Med Rehabil stroke: a randomized controlled trial. Arch 2009; 90(4): 675-681. Phys Med Rehabil 2007; 88(5): 555-559. 16. Yavuzer G, Selles R, Sezer N, Sutbeyaz S, 8. Hosseianabadi MR, Taheri HR, Alavinia SM, Bussmann JB, Koseoglu F, et al. Mirror Keavanlou F, Seyedahmadi M, Rahimi N. therapy improves hand function in subacute The Impact Four Week of Physical Therapy stroke: a randomized controlled trial. Arch on Exaggerated Muscle Tonicity, Balance Phys Med Rehabil 2008;89(3): 393-398. And Quality of Life in Hemi Paresis Patients. 17. McCabe C, Haigh R, Blake D. Mirror visual J North Khorasan Univ Med Sci 2011; 3(2): feedback for the treatment of complex 17-22 (Persian). regional pain syndrome (type 1). Current 9. Nokhostin Ansari N, Naghdi S. Rehabilitation techniques for strok. 1th ed. Tehran: Arjmand; 2010 (Persian). 87 1392 ‫ آذر‬، 107 ‫ ﺷﻤﺎره‬، ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم‬ Pain and Headache Reports 2008; 12(2): 103-107. 18. Wilcher DG, Chernev I, Yan K. Combined ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫آﻳﻨﻪ درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ Mirror Visual Feedback 23. Shahhosseini S, Taghadosi H, Rahgozar M, Therapy for Upper Limb Phantom Pain: a FadayeVatan R. Barthel index and clinical Case Report. J Med Case Rep 2011; 5: 41. outcome in elderly. Salmand 2009; 3(9-10): 19. Radajewska A, and Auditory Opara JA, Kucio C, 60-65 (Persian). Blaszczyszyn M, Mehlich K, Szczygiel J. 24. Lee MM, Cho HY, Song CH. The mirror The effects of mirror therapy on arm and therapy program enhances upper-limb motor hand function in subacute stroke in patients. recovery and motor function in acute stroke Int J Rehabil Res 2013; 36(3): 268-274. patients. Am J Phys Med Rehabil 2012; 20. Brunnstrom S. Movement Therapy in Hemiplegia: A Neurophysiological Approach. New York: Harper & Row; 1970. 91(8): 689-696. 25. Dohle C, Pullen J, Nakaten A, Kust J, Rietz C, Karbe H. Mirror therapy promotes recovery 21. Wu CY, Huang PC, Chen YT, Lin KC, Yang from severe hemiparesis: a randomized HW. Effects of mirror therapy on motor and controlled trial. Neurorehabil Neural Repair. sensory recovery in chronic stroke: a 2009; 23(3): 209-217. randomized controlled trial. Arch Phys Med Rehabil. 2013; 94 (6): 1023-1030. 26. Mei Toh SF, Fong KNK. Systematic Review on the Effectiveness of Mirror Therapy in 22. Mahoney FI, Barthel D. Functional evaluation: Training Upper Limb Hemiparesis after the Barthel Index. Md State Med J 1965; 14: Stroke. Hong Kong J Occupat Ther 2012; 56-61. 22(2): 84-95. 1392 ‫ آذر‬، 107 ‫ ﺷﻤﺎره‬، ‫دوره ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم‬ ‫ ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬88