A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan A’DAN Z’YE HURAYCA Lâ Çolbaşbetikelhûrayca Junmatuten (Hûrayca Öğrenme Kılavuz Kitabı) | A’dan Z’ye Hûrayca MEVLÜT BAKİ TAPAN Sürüm: 1 2 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan KÜNYE HAT Yazar : Mevlüt Baki TAPAN Editör : Mevlüt Baki TAPAN Grafik : Rastgelelik Arama Motoru Ekibi - www.rastgelelik.com Yayınevi : Resmi Site : www.hurayca.rastgelelik.com Seri No : 01 Cilt No :I Sürüm No : 0.1 Sûreti :I Set Adı : Lisanîye Külliyatı :- Yayın Tarihi : Ekim 2020 İlk Yazım : Haziran 2020 ISBN No : Tür : Eğitsel Öğreti Telif Hakkı : Mevlüt Baki TAPAN Dili : TÜRKÇE – (Hûrayca) 3 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İÇİNDEKİLER KÜNYE HAT ............................................................................................................ 3 İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... 4 ÖNSÖZ .................................................................................................................... 8 YAZARCA................................................................................................................ 9 KISALTMALAR ..................................................................................................... 10 Hûrayca Nedir? (Ñû ist el Hûrayca?) ................................................................... 14 Dilin İsimlendirilmesi ........................................................................................... 14 Hûrayca Sözcük Anlamı ..................................................................................... 15 Al Bakiyye - Hûrayca Tarihçesi ........................................................................... 16 Hûrayca Temel Özellikleri (Hûrayca Tökez Ñûtelikeyn) ..................................... 17 Hûrayca Gelişim Süreci ve Amacı (Hûrayca Evre-igelişku or Umag)................ 17 Neden Ural-Altay ve Özellikle Türkçe Köken Dili Seçildi? (Nûden wurde Man izabo ya Ural-Altay or Nitel Türkçe til aks kökung?) ......................................................... 18 Hûrayca Dilbilgisi (Hûrayca Tilbiltaj) ................................................................... 19 Alfabe - Sesletim (Tamğaluk - Sesletim) ............................................................. 19 Diğer Yaygın Kullanılan Alfabelerde Hûrayca Sesletim Sistemi ...................... 20 İsimler (Aden) ..................................................................................................... 23 Birleşik İsimler ................................................................................................ 23 Çoğul İsimler (Adenelçoğul) ............................................................................ 23 İsmin Halleri (Adın Yağdayen) ........................................................................ 23 İsim - Yaş Sorma (Ad or Yaş Sorlam) ................................................................. 29 Artikeller ve Nesneler (Belirtençat or Objuler) ..................................................... 29 Sıfatlar (Sıfaten) ................................................................................................. 31 Derecelendirme .............................................................................................. 31 İşaret Sıfatları ................................................................................................. 32 Edatlar (Sözderen) ............................................................................................. 32 Sayılar (Sayıgêân) .............................................................................................. 33 Sıralı Sayılar (Sayınggêân) ............................................................................. 34 Saatler (Oğuren) ................................................................................................. 35 Günler (Günen)................................................................................................... 35 Aylar (Ayen) ........................................................................................................ 36 Mevsimler (Yaşorçılen) ....................................................................................... 36 4 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hava Durumu (Kalıgukumenç)............................................................................ 37 Ülke-Milliyet (Ülke-Ulus) ..................................................................................... 38 Ulus Adı Belirleme-Türetme Kuralı.................................................................. 38 Ülke – Ulus – Dil Adlandırma ve Türetek Ekleri............................................... 38 Bazı Ülke, Ulus ve Dil Adları ........................................................................... 39 Memleket, Ülke ve Millet Sorma...................................................................... 39 Renkler (Tüsgêân) .............................................................................................. 39 Kıtalar (Anugaray) .............................................................................................. 41 Yabancı Kelimeler (Yad Sözcuxat) ..................................................................... 41 Soru Adılları (Pronjelsorgu)................................................................................. 42 Zarflar (Xulat) ..................................................................................................... 43 Mekân Zarfları (Xulatelyer) ............................................................................. 43 Zaman Zarfları (Xulatelan) .............................................................................. 43 Ünlemler (İmlem) ................................................................................................ 45 Zamirler (Adenat)................................................................................................ 46 Belgisiz Zamirler (Lâ âdriy Adenat) ................................................................. 46 Şahıs Zamirleri (Adenatmen) .............................................................................. 47 Zamirlerin İsim Halleri (Yağdayen-iadenatmen) .............................................. 47 Fiiller (Eyleven) ................................................................................................... 48 Yardımcı Fiiller (Betlem) ................................................................................. 48 Fiil Çekimleri (Jalbuat-ieylev) .......................................................................... 48 Fiil Ekleri ve Halleri (Eylev Ekat or Yağdayen) ................................................ 49 İsmi Fiil Yapma (tu Eylevyap ya adı) ............................................................... 51 Modal Fiiller (Modeylev) .................................................................................. 51 Fiil Mastarları (Kökeylevler) ............................................................................ 52 Dönüşlü Fiiller (Dönüşupeylev) ....................................................................... 52 Nedensellik Yapıları (Tutalga Höylemat) ............................................................. 52 Bağlaçlar (Ulanç) ................................................................................................ 53 Bağlaç Kalıpları (Ulaç Kipen) .......................................................................... 55 Yapılar ve Formlar (Kipen) .................................................................................. 56 Zaman Formları (Ankip) .................................................................................. 56 Edilgen Çatı (Pasiv) ........................................................................................ 56 Emir Kipi (Çarıtakip)........................................................................................ 57 Var Yapısı (Kipengibs) .................................................................................... 57 Sahiplik Yapısı (Kipelsahap) ........................................................................... 57 Hiç Yapısı (Kipeljo) ......................................................................................... 58 Belki Yapısı (Kipenzan) .................................................................................. 58 Wû Yapısı (Kipenwû) ...................................................................................... 58 5 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Vam Yapısı (Kipenvam) .................................................................................. 58 Hoşlanmak, Nefret Etmek Yapısı (Hoş or Xınc) .............................................. 58 Alû Yapısı (Alû Kipen) ..................................................................................... 59 Keşke Yapısı (Kiay Kipen) .............................................................................. 59 İlgi Duyma Yapısı (İlig Kipen) .......................................................................... 60 Ekler (Ekler) ........................................................................................................ 60 Soru Ekleri (Ekenelsorgu) ............................................................................... 60 Olumsuzluk Ekleri (Biuğma Ekleriy) ................................................................ 61 Taşıt Ekleri ..................................................................................................... 61 Cümleler - Cümle Yapıları (Sözlem) ................................................................... 63 Cümle Çeşitleri ............................................................................................... 63 Olumlu-Olumsuz-Soru Cümleleri (Uğma-Biuğma-Sorgu Sözlemat) ................ 63 İsim Cümlesi (Ad Sözlem)............................................................................... 63 Fiil Cümlesi (Eylev Sözlem) ............................................................................ 64 Yan Cümleler (Yan Sözlem) ........................................................................... 64 Relatif Cümleler (Nisbi Sözlem) ...................................................................... 64 Devrik Cümle (Qarmaş Sözlem) ..................................................................... 65 Şart Cümlesi (Depat Sözlem) ......................................................................... 65 İkili Fiil Cümlesi (Keyupeylev) ......................................................................... 65 Selamlaşma........................................................................................................ 66 Aile Üyeleri ve Kavramları (Barqüyat or Uşuru)................................................... 67 Söz Dizilimi (Söz Dizlam) ..................................................................................... 68 Sözcük Türetme (Sözcux Türetung - Türetek) .................................................... 68 Örnek Cümle ve Çalışmalar (Emsal Sözlam or Eşlemkuen) .............................. 68 Diğer Dillerde Çeviri Cümleler (Sözlamelçevřiy fi öte tileyn) ................................ 68 Koşul – Şart Cümlesi .......................................................................................... 69 Neden - Sonuç Cümlesi ...................................................................................... 69 Tanım Cümlesi ................................................................................................... 69 Karşılaştırma Cümlesi......................................................................................... 69 Nesnel Yargı Bildiren Cümle ............................................................................... 69 Öznel Yargı Bildiren Cümle ................................................................................ 70 Benzetme Cümlesi ............................................................................................. 70 Dolaylı Cümle ..................................................................................................... 70 Anlatım Türleri ...................................................................................................... 70 Cümlede Tevil - Yorumlama (Tevilet el Sözlem) ................................................. 70 Sözce (Türetek & Sözî) ....................................................................................... 70 6 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Açıklamalık (el Şerx-iolunç) ................................................................................ 71 Devriye (Gezung) ............................................................................................... 71 Şiirsellik (Usûlîhat) .............................................................................................. 72 Diğer Yazım Sistemleriyle Hûrayca Cümleler ..................................................... 72 Yazım Kuralları ve Noktalamalar (Ya Rulelyazung mi Nokungat) ..................... 73 Noktalama İşaretleri (Nokungat) ......................................................................... 73 Bazı Temel Sözcükler (Badhi Tökez Sözcuxat) .................................................. 74 Günlük Aktiviteler (Günençeylevat) .................................................................... 74 Hûraycanın Amacı ve Özgürlüğü (Erze or Hûranç Řiyhûrayca) ........................ 75 Hûrayca Sözlüğü ve Kelimeleri (El Sözlök or Sözcuxat Řiyhûrayca)................ 75 Yeni sözcük türetme ve ekleme (Teze sözcux türetlam mi eklam) .................... 75 Yeni Sözcük Oluşturmada Temel Kurallar .......................................................... 76 Yeni Sözcük Türetme Yöntemleri.................................................................... 76 Harf Kodlama Sistemi .......................................................................................... 79 Ek Kaynak ve Bağlantılar (Ek Çornak or Ulkunat) .............................................. 82 EK NOTLAR ........................................................................................................... 83 KAYNAKÇA ........................................................................................................... 84 TEŞEKKÜR ........................................................................................................... 85 YAZAR ................................................................................................................... 86 7 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan ÖNSÖZ “A’dan Z’ye Hûrayca” isimli dil öğretim eseri “Eğitsel Öğreti” özelliği ile kaleme alınmıştır. Eser, Türkçe dilinde “Al Bakiyye” isimli yapay dilin en gelişmiş lehçesi olan “Hûrayca” dilini baştan sona öğretmek ve tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır. Kapsamlı anlatım ve örneklerle betimlemeler mevcuttur. Hûrayca isimli Al Bakiyye lehçesinin ilk öğretim-öğrenim kitabı olma özelliğine sahiptir. İlgili eser, 1. Sürümdür. 8 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan YAZARCA “A’dan Z’ye Hûrayca” adlı bu eser, kendine özgü alfabe ve yazım sistemine sahip Al Bakiyye yapay dilinin bir lehçesi olarak geliştirdiğim “Hûrayca” adlı yapay lehçeye ait öğrenim kitabıdır. Türkçe anlatım ile baştan sona bu yapay dilin öğrenilmesi için temel kaynak olmasını amaçlıyorum. Örnek cümle, sözcük ve detaylı açıklamalarla konuları ele almaya çalıştım. Bu eserin Hûrayca adlı yapay dilin gerçek manada öğrenim ve referans kaynağı olmasını temenni ediyor, iyi okuma ve öğrenmeler diliyorum. Mevlüt Baki Tapan 9 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan KISALTMALAR - DE : Deutsch (Almanca) - EN : English (İngilizce) - TR : Türkçe - BK : Al Bakiyye - HR : Hûrayca - HÛ : Hûrayca - Vb. : Ve Benzeri - Vs. : Ve saire - USW. : Ve Benzeri (Almanca) - Etc. : Ve Benzeri (İngilizce) 10 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Dil, diğer tabiriyle lisan insanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan doğal iletişim aracıdır. Kendisine has kural ve yapıları bulunmaktadır. Konuşanlarına bağlı canlı varlığını sürdürebilmektedir. Temeli tarihin bilinmeyen dönemlerine dayanır. Dilin ilk yazıya döküldüğünün ispatı Sümer Medeniyetine dayanmaktadır. Türkçede “Dil, Lisan” olarak tabir edilirken, İngilizcesi “Language”, Almancası da “Sprache” olarak ifade edilmektedir. Dil, sosyal ve canlı bir varlıktır. Dahası milli bir varlık olup, fertlerin üstünde bir ulusu ilgilendirmektedir. Yeryüzünde her ulus neredeyse kendi dilini konuşmaktadır; Alman dili, Türk dili, İngiliz dili vb. Bütün ulusun duygu ve düşüncelerinin yegâne hazinesidir. Ulusu ayakta tutan, bireyleri birbirine bağlayan, sosyal hayatı düzenleyen ve devam ettiren, milli şuuru besleyen canlı varlıktır. Dil, kültürün nesilden nesile aktarılmasında büyük rol oynayan ilk temel unsurudur. Kültürel unsur olarak dil, temel olarak konuşma, yazı, ağız, şive, lehçe ve argo ile jargon gibi öğeler içermektedir. Kültür ise, asırlarca oluşmuş yaşam biçiminin kodlarını içine alan hafıza gibidir. 1 Dil ve Kültür İlişkisi ❖ Dil ve kültür birbirini tamamlayan ayrılmaz bir bütündür. ❖ Kültür ile dil, bir ulusun en önemli ortak ürünüdür. ❖ Bireyi oluşturan en önemli unsurların başında dil ve kültür gelir. ❖ Ulusun var olmasında, ayakta kalabilmesinde dil ve kültür büyük paya sahiptir. ❖ Kültür ve dil, geçmiş ile gelecek arasında köprü görevi üstlenmiştir. ❖ Dil ve Kültür, toplumun bakış açısını ve yaşam tarzını yansıtmaktadır. Lehçe (Dialect – Dialekt): Bir dilin, tarihî gelişim sürecinde, bilinen dönemlerden önce o dilden ayrılmış ve farklı biçimde gelişmiş kollarına lehçe denir. Başka deyişle lehçe, Kitap: “Kültür Nedir?” Dil-Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine, Ali GÖÇER, TDK, Sayfa no: 50. Erişim: 26.05.2018 < http://www.tdk.gov.tr/images/14.pdf> 1 11 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan bir dilin çok uzun zaman önce, yazılı metinlerle izlenemeyen karanlık dönemlerinde kendisinden ayrılan ve ayrıldığı dilden hem ses hem biçim olarak ayrılıklar içeren koludur. 2 Almanca (Deutsch): Der Dialekt, Bazı Almanca Lehçeleri: Alemannik (Alemannisch), Alman Standart Almancası (Deutsch), Avusturya Almancası, İsviçre Almancası, Bavyera Almancası, Eski Yüksek Almanca. İngilizce (English): dialect, Bazı İngilizce Lehçeleri: Amerikan İngilizcesi, British (İngiliz) İngilizcesi, Avustralya İngilizcesi. Türkçe: Lehçe, Bazı Türkçe Lehçeleri: Yakutça, Çuvaşça. Al Bakiyye: Eşvek, Bazı Al Bakiyye Lehçeleri: Hûrayca Dilin Zenginlik Ölçütleri Bir dilin zenginliğini ölçümlemede birkaç unsur göz önünde bulundurulmaktadır. Yalnızca kelime sayısıyla bir dilin zenginliği ölçülemez. Bir dilin temelde zenginliğini belirleyen ölçütler şunlardır; ● Sözcük hazinesinin zenginliği, ● Kavram ve mana zenginliği, ● Yazılı en eski kaynaklara sahip olma, ● Geniş coğrafyada konuşulması, ● Atasözü, Deyim, Mani ve Mecaz kullanımı, ● Kelime Türetilebilirliği, ● Doğayı, evreni, insanı, bilimsel ve sanatsal kavramları kendi özgü yapısıyla anlatabilirliği, ● Sözcüklere özel anlamlar yüklenebilirliği, ● Eş anlam, mecaz anlam ve zıt anlam kavramlarının çeşitliliği, ● Diğer dillerle olan etkileşimini özgünleştirerek bünyesinde kullanması… Bir dil, ne kadar çok sözcüğe sahipse ve etkin biçimde kullanılıyorsa o denli zenginlik ifade eder. Ancak yalnızca bu husus gözünde bulundurulmamalıdır. Kavram ve mana çeşitliliği ile yazım tarzı da dikkate alınmalıdır. Hatta lehçe ve şive, ağız çeşitliliği de dilin zenginliğidir. Dilin yazı ve konuşma dili olarak ayrımı söz konusudur ki bir dilde birliği, anlaşmayı sağlamak için yazıda kullanılan ortak dile yazı dili denilmektedir. >İnsanların günlük yaşamda iletişim maksatlı kullandıkları dile de konuşma dili denilmektedir.< Site: “Lehçe” Edebiyatöğretmeni. Erişim: 26.05.2018 (https://www.edebiyatogretmeni.org/dil-kulturiliskisi) 2 12 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan “İngilizce ve Almanca, Türkçeden ve Al Bakiyye/Hûrayca’dan çok daha zengindir.” Diye iddia ve öngörü söz konusu olabilir. Ancak bunların tümü genellikle konuşan kişi sayısı veya kelime haznesi olarak dikkate alınmıştır, üstelik bazı uzmanlar birçok yazılı ispat ve kaynak var olmasına rağmen bu iddiasında ısrar etmektedir. Almanca ve İngilizce, Türkçe gibi sondan eklemeli dillerden veya Hûrayca gibi sondan/baştan/ dönüşümlü ekleme özelliği olan lisanlardan değildir, keza Hint-Avrupa dillerinin tümünde benzer özellikler ve belirteçlik durumu söz konusudur. Almancada “Der, die, das,” İngilizcede ise “the” belirteç!3 (Artikel) sözcükleri vardır. Türkçe’de ise belirteç (Artikel) yapısı bulunmaz. Hûrayca’da ise cinsiyet ayrımı oluşturmayan belirteç (Artikel) yapısı bulunur. Yazar: __ “Bu eserimizde sizlerle temel anlatı dili Türkçe olmak üzere Hûrayca dilini irdelercesine anlatacak ve öğrenimine katkıda bulunacağız. Her bir satırı, her bir sözcük ve harfi özenle ve özel bir amaçla yazılanmıştır.” Anlatıcı: __ “Ey Okur, bu eser özenle size Türkçe dilinde Hûrayca öğretmek, dilsel kültürünüzü aydınlığa kavuşturmak için önemli bir vesile, Türkçemiz için de büyük bir kaynak olması amacıyla kaleme alınmıştır.” 3 !3: “Belirteç”; Tanımlaç, Tanımlayıcı, Artikel, betimleyici. 13 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hûrayca Nedir? (Ñû ist el Hûrayca?) Hûrayca Kelime Anlamı: “Ay kadar bağımsız, özgür, berrak ve parıltılı dil, özgür olma arzusu, özgür olmayı isteme dili”, demektir. Betikelhûrayca Kelime Anlamı: Ay gibi özgür, ay kadar bağımsız dilin temel kitabı. Hûrayca, Ural-Altay dil ailesine mensup Türkçe kökenli Al Bakiyye yapay dili temel alınarak geliştirilmiş anlatım dilidir. Al Bakiyye yapay dilinin bir lehçesidir. Latin harflerinden oluşan kendisine özgü alfabesi bulunan anlatım-yazım odaklı yapay dildir. Al Bakiyye ve Türkçe kökenli olarak özgür yazımı desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Kapsamlı ve gelişmiş Al Bakiyye yapay dilinin yazım, ortam ve aktarımında yaşanılabilecek zorlukları daha basite indirmeyi, en yaygın kullanılan Latin harfleri ile daha berrak bir sesletim ve dilbilgisi kuralları oluşturmayı amaçlayan yapay dildir. Sözcük varlığı büyük oranda Türkî dillerden, aktarma terimlerden, Arapça, Farsça, Almanca ve İngilizceden türetme yöntemiyle alınarak geliştirilmektedir. Sözcük haznesinin temelini ise büyük oranda Al Bakiyye dili sözcükleri oluşturur. Hûrayca, Al Bakiyye yapay dilinin sahip olduğu özel Damlahatnâme, Şükran Güncesi gibi edebî türleri ve diğer Roman, Şiir, Fıkra, Drama vb. türleri de destekleyecek nitelikte geliştirilmektedir. Bu dilin en önemli özelliği ise olabildiğince özgür olması ve yazarın, anlatıcının keyfine göre kullanılabilir olmasıdır. Standart birtakım kurallar oluşturulmuş olsa da tüm standart kurallar yazar ve anlatıcı inisiyatifindedir. Standart resmi alfabesi Latin harflerinden oluşan kendi özgü alfabesi olsa da dileyen kişi Arap, Göktürk, Yunan, Al Bakiyye vb. diğer alfabelerle de yazabilir. Cümle, sözcük yapıları da özgürcedir. Yazar istediği şekilde cümle dizilimi yapabilir. Dilin İsimlendirilmesi İnternet ve bazı kaynaklarda farklı isimlendirmeler görülebilir. Aslında “Al Bakiyye” adlı yapay dilin tam adı; “Al Hüsnü Hatt-î Bakiyye” şeklindedir. Kendine özgü alfabe ve yazım sistemine sahiptir. Bu dilin bir şivesi ve bir de lehçesi mevcuttur. Şivesi: Al Bakiyyetüneşvek, Lehçesi: Al Bakiyyetünhüer, şeklindedir. Bu lehçe ise kendi yapı özelliğinde “Hûrayca” şeklinde adlandırılmaktadır. Diğer dillere de kendi ifadesiyle geçmiştir. 14 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Türkçe karşılığı ile aynı olup Hûrayca genel kabul gören adlandırmadır. Ancak “Huray dili, Hurayca, Hûrayca, Lisan-ı Huray” şeklinde de kullanılabilir. Diğer dillere kelime anlamının karşılığı olarak çevrilebileceği gibi, doğrudan “Hurayca” şeklinde de kullanılabilir. Bu durumda İngilizcede; “Hurayish”, veya “Huray Language” Almanca'da “Hurayisch” veya “Huray Sprache” şeklinde kullanılabilir. Al Bakiyye alfabesi ile yazımı: , “ᏖમC” (HûRayCa) Hûrayca Sözcük Anlamı Doğrudan Türkçe diline tercüme edilecek olursa “Özgür olma arzusuna göre” şeklinde ifade edilebilir. “Ay kadar bağımsız, özgür, berrak ve parıltılı dil, özgür olma arzusu, özgür olmayı isteme dili” şeklinde de anlamsal karşılıklar verilebilir. 15 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Al Bakiyye - Hûrayca Tarihçesi Al Bakiyye dili, 2005 yılında 19 özgün kelime ve 4 ek ile temel yapıda bir yazı sistemi olarak ilk geliştirildi. Sadece kâğıt üzerinde varlığını koruyan ve adı Kurtanca olarak nitelendirilen yapay dildi. 2019 yılında ise yeniden yazı sistemi kökten yenilenip, 2 ayrı font olarak dijital ortama taşındı ve “Al Bakiyye” adıyla hem yazı sistemi hem de dil olma yolunda ilk kapsamlı adım atıldı. 120 sözcük ve 16 ek ile özgün Al Bakiyye yapay dili (Al Hüsnü Hatt-i Bakiyye) ve alfabesi oluşturuldu. Her geçen zaman sözcük sayısı, kök ve ek yapısı ile birçok alanda gelişimi devam etti. Akabinde ilk şivesi “Al Bakiyyetüneşvek” oluşturulup, sözcük sayısı 1000’e çıkarıldı ve Latin harfleri ile de yazımı mümkün kılındı. 2020 yılında is temel işlev olarak sıfat tamlaması ve özgün sözcüklere daha fazla odaklanıldı. Alınan birkaç geri bildirim ve test neticesinde yazım sistemi ve sözcük yapısı bakımından öğrenilmesi, dijital tüm platformlarda kullanılması birtakım zorluklar göstermekteydi. Sıfırdan bir dilde değişiklik yapmak yerine özgürleştirmeye karar verildi ve “Hûrayca” lehçesi bu sayede doğdu. Alfabe ve yazım sistemi sınırı, koşulu kaldırıldı. Kök öbek üzeri sözcük türetim sistemi geliştirildi. 250 civarı temel edat, kök ve bağlaç ile yeni özgün sözcük türetilmesine imkân sağlandı. Büyük Hûrayca Sözlükte kök sözcük ve açıklayıcı sözcüklerin toplam sayısı 5000’i aştı. Bu kök sözcükler ile en az 4-5 farklı yapıda sözcük türetilebilirliği sağlandığı için sözlükte var olmayan sözcüklerin de yazar tarafından doğal olarak üretilmesine olanak sağlandı. Hûrayca, yazım-alfabe, cümle kurulum, sözcük dizilim, kelime tercihi vb. konularda hiçbir sınırlama sunmayan yapay dil oldu. Birkaç basit temel kural haricinde kısıtlayıcı kurallara yer verilmemektedir. Al Bakiyye Dili zaman içerisinde Hûrayca lehçesi ile bütünleşecek ve tüm yapı ve eserlerde öncelikli yer edinecektir. 16 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hûrayca Temel Özellikleri (Hûrayca Tökez Ñûtelikeyn) Aşağıdaki özellikler standart Hûrayca için geçerlidir. Diğer alfabeler ile yazılanlarda değişiklikler olabilir. - Harflerin kendi başlarına özel okunuşları vardır. - Büyük-küçük harf ayrımı bulunur. - Soldan sağa doğru yazılır. - Cümle dizilimi özgürcedir. - Esas fiil ile birleşen ve birleşmeyen yardımcı fiiller vardır; ist, dır, war. - Cümle ve sözcük yapısına göre değişen artikeller (belirteç) vardır; Lâ, Ya, Ol, Ey, El, -i / yi. - Artikel ve sözcüklerde cinsiyet ayrımı bulunmaz. - Yaratıcı için özel şahıs zamiri vardır; Hay. - Olumlu, olumsuz, ünlem ve soru cümle yapıları mevcuttur. - Zaman ve kip ayrımı vardır. - Sondan, baştan, ortadan eklemeli ve sözcük içi türemeli, değişmeli sözcük oluşum özelliği bulunur. - Tüm seslerin harf karşılığı vardır ve yazılır. Yazıldığı gibi okunur. - Kökten sözcük türetmede kapsamlı ek ve yöntem bulunur. Ancak bol miktarda da eş anlamlı ve benzer yapılı sözcüklere de sahiptir. - Eklerle yeni sözcük oluşumu olduğu gibi, çoğunlukla birden fazla kelime ile anlatım yöntemi de bulunur. Hûrayca Gelişim Süreci ve Amacı (Hûrayca Evre-igelişku or Umag) Hûrayca, Al Bakiyye yapay dilinden sonra geliştirilmeye başlanmış özgürlük dilidir. Dille bazı kurum ve kuruluşların getirdiği kural ve kısıtlamalardan uzak kalmak, yazarın kendisini daha iyi ifade edebilmesine imkân sunmak için özgür bir dil olarak geliştirilmeye başlandı. Al Bakiyye dili büyük oranda tamamlandığında bazı eksiklikler hissedildi. Bu eksikliği Al Bakiyye şivesi geliştirerek gidermeye çalışıldı fakat Al Bakiyye dilinin yapısından kaynaklı öğrenilmesi, yazılması ve kullanılması zor. Bu yüzden bütün platformlarda kolayca yazılabilen, herkes tarafından okunabilen ve öğrenmesi kolay bir dil gerektiğine karar verildi. İlk olarak alfabe çalışması yapıldı. Latin harflerinden bir dizge oluşturuldu. Çünkü dünyanın büyük kısmı Latin harflerine aşinadır. Kelimelerin büyük kısmı Al Bakiyye dilinden türetildi ve temel kök olarak Türkçe ve Altay dilleri tercih edildi. Bazı 17 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan yapılar kullanımı ve öğrenimi kolay olması için Almanca ve İngilizce gibi dillerden türetildi. Zengin ve özgür bir kullanım kazanması için Farsça ve Arapça gibi dillerden esinlenildi. Sürekli gelişimi devam eden diğer yapay diller gibi varlığını koruyacaktır. Amacı: Hûraycanın temel amacı yazar ve anlatıcılara özgürlük kazandırmaktır. Belli dil kurallarına bağlı kalmadan istediği gibi yazım ve anlatım yapmasını sağlamak, anlamda hiçbir kayıp yaşanmadan okuyucuya konuyu aktarabilme başarmaktır. Neden Ural-Altay ve Özellikle Türkçe Köken Dili Seçildi? (Nûden wurde Man izabo ya Ural-Altay or Nitel Türkçe til aks kökung?) Hûrayca geliştirilirken büyük oranda Türkçe ve Ural-Altay kökenli dillerden faydalanıldı. Özellikle Aktarma sözlüğü bu kapsamda birçok sözcük ve fiil için referans oldu. Bunun temel nedeni ise bu dillerin kelime, ek ve kavram olarak çok kapsamlı ve yeni sözcük türetmede işlevsel olmasıdır. Türkçe, kendi öz bünyesinde geniş bir sözcük haznesine sahip ve Arapça, Farsça, Fransızca ve İngilizce gibi birçok dil ile etkileşime girmiştir. Bu etkileşimi ise oldukça başarılı ve özgün biçimde kullanabilmiştir. Bu yüzden Hûrayca büyük oranda Türkî dillerden ve yapım eklerinden beslenmiştir. Bunun da ötesinde diğer birçok yapay dil büyük oranda Hint-Avrupa dil ailesine mensuptur. Ural-Altay ailesine mensup yapay dil ise oldukça azdır. 18 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hûrayca Dilbilgisi (Hûrayca Tilbiltaj) Alfabe - Sesletim (Tamğaluk - Sesletim) Yazar ve anlatıcının özgür iradesine bırakılmış bir yazım söz konusudur ancak temel standart yazım için Latin alfabesi tercih edilmiştir ve harfler birbirleri ile birleşmezler. Ancak yazar, isterse Hûraycayı Arap, Rus, Çin, Göktürk, Al Bakiyye gibi alfabelerle veya Emoji, İkon, Simge gibi ifade türleri ile de kullanabilir. Standart Hûray dili alfabesi soldan sağa doğru yazılır. Toplam 39 adet harften oluşmaktadır. Temel Harfler: A B C D E F G H X I J K L M N O P R S T U V W Y Z Ek Harfler: Â Ê Ç Ğ Ɠ İ Î Ñ Ö Ř Ş Ü Û BÜYÜK Küçük Okunuş BÜYÜK Küçük Okunuş A a A M m Em  â ea N n En B b Be Ñ ñ Nû C c Ce O o Ol Ç ç Çe Ö ö Öl D d De P p Pi E e E R r Er Ê ê Ê Ř ř Riy F f Ef S s Es G g Ge Ş ş Şay Ğ ğ Ğe T t Te Ģ ģ Ģa U u U H h Hey Ü ü Ü X x Hay Û û Û I ı I V v Ve İ i İ W w Wah Î î İy Y y Ya J j Jey Z z Zed 19 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan K k Key Q q Qul L l El Diğer Yaygın Kullanılan Alfabelerde Hûrayca Sesletim Sistemi Latin kökenli harf sistemi Hûrayca’nın standart kabul edilen yazı sistemidir. Diğerleri ise yazar ve anlatıcı inisiyatifine bağlı kullanılmaktadır. 20 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan 21 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Diğer Ek ve İşaretler Hûraycada normal harflerin dışında bazı karakter, simge ve ifadeler de mana bakımından zenginlik içerir ve kullanılabilmektedir. Standart yapıda aşağıdakiler tercih edilmiştir. Ancak yine yazar ve anlatıcının isteğine göre bunların dışında simge, ikon vb. kullanılabilir. Türkçe-İsim Açıklama + Artı, ek olarak Önceki cümleye ek bilgi verirken kullanılır. / Veya, ya da İki ayrı yapı ve cümle olduğunda kullanılır. ° Duraksama Bir sesi kesme, ani durdurma yapısında kullanılır. ‘ Kesme İki eş sesi ve özel isimlerde ekleri ayırma, kesme amaçlı kullanılır. ✓ Onay Kabullenme ✕ Red Kabul etmeme ? Soru işareti Soru cümlelerinde kullanılır ! Ünlem işareti Ünlem cümlelerinde ve emir kipinde kullanılır. Simge 22 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İsimler (Aden) Not: Tüm artikel alan isimlerin ilk harfi büyük yazılır. 2 tür isim vardır; Özel isim ve Cins isim. Bunların tekil, çoğul, çekimli ve çekimsiz yapıları vardır. Hûraycada tüm isimler artikellerle kullanılabilecek ve fiil görevi üstlenebilecek yapıdadır. Yazar ve anlatıcı anlatım tarzına uygun artikel seçebilir. İsimler diğer yapay diller gibi belli harf veya eklerle bitecek diye bir kaide yoktur. Çeşitli yöntem ve özelliklerle çok sayıda isim barındırmaktadır. Cinsiyet ayrımı bulunmaz. İsimlerin cinsiyeti 3 şekilde belirtilebilir; - Sıfatlarla, - Özel isimlerle, - Eklerle: Dişilere “e” veya “çe” getirilir. Müdür: Zaysan, Zaysane / Kral: Han- Hançe İsim cümlelerinde yardımcı fiiller: “İst” ve “dır”. Birleşik İsimler İki ayrı isim ek almadan birleştirilir; Çocukevi: Balabarq / Bilgisayar: Bilkusaygaç Çoğul İsimler (Adenelçoğul) Çoğul yapma ekleri: - -ler, -lar: Adamlar - İnsanlar - -at: Algazgırat - Hayvanlar topluluğu - -gêân: Adamîgêân - İnsanlar (Bir nesil-soy devamcılarını daha çok belirtir ama normal isimler için de kullanılabilir.) - -eyn: Çarağayn - Ayakkabılar (Daha çok çift olan isimler için kullanılır.) - -en, -in: Barqen - Evler İsmin Halleri (Adın Yağdayen) Yalın Hal - Ya Barq Ev Belirtme (i) iy, siy, riy Barqiy Evi Yönelme (e) a-e Ya Barqa Eve Bulunma (de) fi Ya Barqfi Evde Ayrılma (den) fin / fik Ya Barqfin Evden 23 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İlgi (in/ın) ın - in Ya Barqın Evin İlgi - nın řiy Ya Řiybarq Evin Vasıta (yla) len - lan Ya Barqlan Ev ile Dişil e, -çe Mutetmene. Ulça Bayan Öğretmen. Kız evlat Çoğul ler, -lar, - Mutetmenler, en, Mutetmenen Öğretmenler Çoğul gêân Mutetmengêân Öğretmen Nesilleri, Öğretmen oğulları Çoğul Topluluk at Algazgırat Hayvanlar topluluğu Çoğul Çift eyn Çarağayn Ayakkabılar (Çift) Soy-Kök î Mutetmenî, Çomraî, Öğretmen soyundan, TahtaTürkî, Tüğükî Kereste, Türk soyu, Tarihî Kavuşma Sıfat up Barqup, kutup, Bilkuup, Evli,mutlu, Bilgili, Başarılı Başarup Ait Olma ânê Mutetmenânê, Okulânê, Öğretmene ait-dahil, Okula Minânê, Bargânê, ait, Bana ait (Benimki), Uçmağânê Evinki, Cennetinki Bir Yere Ait yal Olma Cermenyal, Erzurumyal, Almanyalı, Erzurum'lu Yer-Aitliği iyye Mutetmeniyye, Türkiyye, Cermeniyye Öğretmene ait yer, Türk'e ait yer, Alman'a ait yer Yaşanılan Yer Aitliği astan Mutetmenastan, Tatarastan, Türkastan Öğretmenin yaşadığı Tatarların yaşadığı Türkün yaşadığı yer. yer. yer, 24 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Mekân Aitliği ya Mutetmenya, Umsurya, Öğretmen ülkesi, Ütopya Cermenya (Hayali Ülke) Alman ülkesi Toprak Parçası Aitliği land Mutetland, Cermenland Yer-Mekân: Bulunma yut Imrazyut, Baryut Yer-Mekân: İşlenme hane Mutethane, Betikhane Eylem Yeri tay Çamratay, Savaştay, Orman, Savaş meydanı, Azıtay, Bağtay, Oruçtay Şeytan çağırma yuvası, Balo, İftar Ziyafeti Olumsuzluk: İstenmeme Ñâ Ñâmutetmen, Ñâmenler, Ñâsev, Ñâçuk! Olumsuzluk: Eksiklik jıg Mutetmenjıg, Araybajıg, Kutjıg Öğretmensiz, Mutsuz Olumsuz: Ters Eylem bi Bimutet Öğretmesiz, Biuğma, Bihoş Olumsuz: Karşıt-Zıt anti- Antimutetmen, Antiislam Öğretmen karşıtı, İslam karşıtı Dışında Olma gayřiy Gayřiymutetmen, Gayřiyhegget, Gayřiyislamdekmen Öğretmen dışında, Gerçek dışı Yanlış-Hata yan Yanmutet, Yanunert Hatalı öğretmek, anlamak Harici Olma haricen Haricenmutetmen, Haricenbetik Öğretmen harici, Kitap harici Dışı Olma İm İmtormu, İmtöre Hayat dışı, Yasa dışı Öğretmen yurdu, Alman yurdu Kobruyut, Hastane, Depo, Barınak Dershane-Okul, Kütüphane İstenmeyen Ñâhoş, İstenmeyen hoşlanılmayan, Çıkma! öğretmen, insanlar, sevilmeyen, Arabasız, Yanlış 25 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Korku gorbi Yürgügorbi, Elsegorbi Uçgorbi, Yükseklik korkusu, korkusu, Sosyal fobi Uçma Kab-Çanta ğa Parayğa, Yaznançğa, Cüzdan, Kalemlik, Kitaplık, Betikğa, Malğa Poşet Öğretmen, Köle Eylem Yapan men Mutetmen, Kulutmen Eylemsel Nitelik mend Mutetmend, Savaşmend Öğretme kabiliyeti olan kişi, Eli silah tutan kişi Eylem Uzmanı kâr Mutetkâr, Yapıtkâr Öğretim uzmanı-usta öğretici, Sanatkar Eylemci ğan Mutetğan, okuğan Öğreten, okuyan Yapımcı ar, er Muteter, Yazar Öğretici, Yazar Uğraşıcı jı Mutetkjı, Satjı Öğretici, Satıcı ErişkenUzman can Bilcan, Wetcan, Tancan Bilge-bilgin, Yetkin, Tanık İlgililik dar Mutetdar, Kökençdar, Öğretmekle ilgilenen, Gökelemdar Etimoloji iele ilgilenen, Astronomi ile ilgilenen Dileyen: enşa Enşamin, Enşaallah Ben dilerim, Allah diler Dileyen: meşa Meşamiz, Meşailteber Dilersem, Vali dilerse Fazla Meyil gend Çıkgend, Konaşgend Kusursuzluk Sûbhaynû Sûbhaynûmutetmen, Sûbhaynûbarq, Sûbhaynûadam Kusursuz öğretmen, kusursuz ev, kusursuz adam Usul-Tarz alâ Alâmutetmen, Alâtürk Öğretmen tarzı, Türk usulü Girişgend, Çıkmaya meyilli, Girişken, Konuşkan 26 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Eylemsel Zaman gâh Mutetgâh, sehergâh Ders vakti, Seher vakti İşleme Zamanı leyn Mutetleyn, Okşayleyn, Öğretim vakti, Akşam vakti SürdürmeDevam ber Berokşay, berbetik Akşamın devamı Sıralama ng Bereng, Keyeng Birinci, İkinci Felsefi Bilimsel nç Kökenç, İnanç, Günenç, Etimoloji, İnanç, Kronoloji, Ukumenç, Ağınç, İdeoloji, Psikoloji, Elektrik, Gizlenç Mahremiyet devamı, kitabın Uysal-Uygun jıl Barqjıl, Adamjıl Evcil, İnsancıl KavramsalBilim sal, sel Barqsal, Tilsel, Ketsel, Evsel, Dilsel, Kimyasal, Fizik, Doğelemsel, Sayızsal Matematik İzm-Felsefi Düşünce wûs Atamalwûs, Sofiwûs, İslamwûs Yöntemsel Bilim iyat Mutetmeniyat, Öğretmenlik adabı, İlahiyat, İslamiyat, Eseriyat, Eser ilmi, Biyoloji, Türkoloji Adamiyat, Türkiyat Soyut Bilim taj Anıztaj, Elseltaj, İgetaj, Somut Bilim elem Gökelem, Tıpelem Araç-Gereç gaç, geç Süzgeç, Barıngaç, Süzgeç, Pansiyon, Yatgaç, Bilkusaygaç, Bilgisayar Kılıf-AletParça lok, luk Başlok, Sulok, Başlık, Suluk, Alfabe, Sözlük Damğaluk, Sözlök Elselwûs, Kapitalizm, Sosyalizm, Türkwûs, sofizm, Türkçülük, İslamcılık Mitoloji, Bilimi Sosyoloji, Ruh Yerelem, Astroloji-Astronomi, Arkeoloji, Tıp Yatak, 27 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan ParçaKüçültme cux Mutetmencux, Sözcux, Stajyer, Sözcük, Çakıl Taşcux Üvey-El Gariplik laç Analaç, Atalaç, Ağalaç, Üveyanne, üveybaba, üveyabi, Balalaç, Ullaç üveyçocuk, üvey evlat Yavru zade Asgırzade, Kapgırzate, Aslan yavrusu, kaplan Mehmetzade, yavrusu, Mehmet'in oğlu, Çomrazade Ağaç fidanı YandaşFanatik daş Mutetmendaş, Yurtdaş, Öğretmen sever, Yurt sever, Cermendaş, Alman hayranı, Fenerbahçe Fenerbahçedaş hayrafı-fanatiği Benzeşmek gil Mutetmengil, Algazgırgil Öğretmenleşmek, Hayvanlaşma BenzeşYansıSavunucu dek Türkdek, İslamdek, Baladek, Akdek, Atamaldek, Elseldek, Sofidek, Nurdek, Hırdek, Vızdek Türkçü, İslamcı, Çocuksu, Beyazımsı, Kapitalist, Sosyalist, Sofi, Işıltı, Hırıltı, Vızıltı 28 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İsim - Yaş Sorma (Ad or Yaş Sorlam) Ad ve yaş sormalar da diğer doğrudan soru yapımı gibidir ve cümle olmaksızın soru adılları ile yapılır. Adın ne? : Ad Nû veya Nû Ad? Yaşın Kaç? : Uli Nic veya Nic Uli? Benim adım Atilla : Min Ad ist Atilla. Benim yaşım 23 : Min Uli ist 23. Artikeller ve Nesneler (Belirtençat or Objuler) Artikel, Türk dillerinde bulunmayan, Almanca ve İngilizce gibi dillerde bulunan yapıdır. Al Bakiyye yapay dili gibi Hûray yapay dilinde de artikel mevcuttur. Cinsiyet değil, işlev ve yapı nitelendirmesi için kullanılır. Artikeller: Artikel Örnek Türkçe Açıklama ve Özellik Ya - Ye Ya Adam Bilinen, tanınan insan Bilinen, tanınan herkesçe tanınabilen isimleri betimler. Lâ - Lê Lâ Adam, Lê Bilinmeyen, Elem bir insan El - Al El Adam Önemli, insan herhangi Tanınmayan, herhangi, sıradan isimleri betimler bahsedilen Bilinen ve özel olan, önem arz eden, kendisine özgü yapısı ile bilinir olan isimleri betimler. Ey - Ay Ey Adam Vugulanılan, tanıtılmak Ululaştırılan, dikkat istenen, eylemin asıl tanıtılmaya çalışılan, mucidi olduğu isimleri betimler. belirtilmek istenen insan Ol Bilinmeyen, sadece Bilinmeyen, görülmeyen ve sadece duyulan ve olduğu bile duyulan veya okunulan isimleri meçhul olan insan betimler. Ol Adam iy / -riy Adamıy / -siy Lil Lil Türkña çekilen, vurgulanan Nesnel yapıya sahip Herhangi belirli bir ismi ve onun olan belirli insan nesnel halini betimler. Mana olarak daha çok "ya-ye" artikeli gibi olup, diğer artikellerden farklı olarak isimlerin sonunda ve bitişik kullanılır. Ulus belirtme artikeli Ulus isimlerinde yalnızca kullanılan artikeldir. *”-iy, -siy veya -riy” hariç diğer artikeller isimlerle birleşmezler. 29 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Artikellerin değişimi yoktur. Sabit yapıdadır ve zaman vb. etkilemez. Örnek: Hekim, bana bir şifa bul. Derdime derman olan ilacı ver. Hûrayca: Ya Sağuman, bol mine ber lê İmgung! Ber mine sağung olwan Emgi! Vurgulama Tonlama: Bazı özel isimlerde ünsüz çiftlemesi olacak şekilde de artikel dönüşümü yapılabilir. El-Al artikellerinde kullanılabilir; Rab: El Rab = Er Rab Barq: El Barq = Eb Barq *Not: Bu yöntemle artikel kullanımı için ismin ünsüz harf ile başlaması gerekir. Ünlü harf ile başlayan isimlerde bu yöntem kullanılmaz. Belirsiz Artikeller: “Bir, bazı, kimi…” vb. belgisiz sıfatlar belirsiz artikellerdir. TR: Bir kedi EN: a cad DE: eine Katze BK: Бર ⟓Ɔ HÛ: Ber Pisi Nesneler, 2 şekilde kullanılır; Belirli ve belirsiz. Her ikisini de artikel durumu belirler. Artikel kullanılmayıp “sayı, sıfat” vb. kullanıldığında belirsiz olur. Artikelin özelliğine göre belirli-belirsiz yapı kazanır. Belirtili Nesne: Min wurde okuerti ya Betik. (Kitabı okudum.) Min werde görtaç Betikiy. (Kitabı göreceğim.) Belirtisiz Nesne: Min wurde okuerti ber Betik. (Kitap okudum.) Min werde görtaç ol Betik. (Kitap göreceğim.) 30 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Sıfatlar (Sıfaten) 3 farklı şekilde sıfat yapılabilir. 1. İsim önü: Teze Barq (Yeni ev) 2. İsim sonu: Barq-ıteze (Yeni ev) 3. Artikelli bütünleşik: Barqelteze (Yeni ev) 4. Sıfat-İsim bütünleşik: Tezenbarq (Yeni ev) Sıfat Örnek Tablosu: Sıfat: Önde Ayrı Teze Barq, ulu Adam İsim öncesi yapısıdır. Sıfat: Bitişik İsimle bütün yapısıdır. Sonda Barq-ıteze, Arayba-iak ayrı yazılan tamlamalı sıfat sıfat Sıfat: Artikelli - Barqelteze, Ulçaelhüsnû Bütünleşik İsimle artikelli tamlama yapılmış sıfat yapısıdır. Sıfat: Beikütün Sıfat-İsim birleşim halinde sıfat yapımıdır. Tezenbarq, Batunadam Türkçe: Hayırlı Adam Hûrayca: - Hayırlı Adam - Adam-ıhayr - Adamalhayr - Hayrunadam - ber Adam - bu Adam Derecelendirme Yalın: Kıyas: -rak (Eyrak) - Daha iyi (Sıfatın sonuna “-rak” eki getirilir. Üstünlük: En- (Eney) - En iyi (Sıfatın başına “en-” eki getirilir. Daha güzel ev: Hüsnûrak Barq / Barelhüsnûrak ... En büyük kitap: Enulu Betik / Betikelenulu … 31 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İşaret Sıfatları “Hangi” sorusu sorulduğunda cevabı işaret eden sıfarlardır. “Bu, şu, o…” vb. işaret sıfatları bulunur. Bu, Şu, O Bu, Şu, Ol Öteki, Beriki, Diğeri Teyku Bunlar, Şunlar, Onlar Bular, Şular, Ollar Böyle, Öyle, Onun Gibi Nança, Belece, dem, oldek Edatlar (Sözderen) Edat kullanımında kural bulunmuyor. Yazar veya anlatıcı istediğini tercih edebilmektedir. Tek kural ise başta kullanılan edatların bitişmiyor, sonda kullanılanların ise isimle bitişik kullanılıyor olmasıdır. Başta Sonda Türkçe Zu - Tu e, a, ya, ye e, a Bay - tarafından, yanında Mit, Wit -len ile, birlikte -dinbeřiy -den beri -usru -ın üzerinde -beren -ın ötesinde, berisinde Nûyar, Uparfi -çip -ın yanında, bitişiğinde Efi, in -içru -ın içinde, içerisinde Unter -altru -ın altında -onru -ın önünde Un Doru -e doğru Anşıtat -nın yerine Evvel -den önce Manay -nın etrafında Sureb -nın süresince, boyunca Haricen -ın dışında 32 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Obwohl -e karşın Konti karşılığında Abşay -e göre -ja Garşın -e rağmen Keymen -nın gibi -dek za, mert için diçe -ım diye -kal -e kadar Ander -den başka Darum -dan dolayı Deshalb -nın yüzünden dinaxır -den sonra Sayılar (Sayıgêân) Sayı Hûrayca Türkçe Sayı Hûrayca Türkçe 1 Ber Bir 11 Onber Onbir 2 Key İki 12 Onkey Oniki 3 Uc Üç 13 Onuc Onüç 4 Terte Dört 14 Onterte Ondört 5 Başe Beş 15 Onbase Onbeş 6 Alte Altı 30 Ucok Otuz 7 Yede Yedi 40 Terteok Kırk 8 Sekey Sekiz 50 Baseok Elli 9 Dıkul Dokuz 60 Alteok Altmış 10 On On 20 Keyok Yirmi 70 Yedeok Yetmiş 21 Keyokber Yirmibir 80 Sekeyok Seksen 22 Keyokkey Yirmiiki 90 Dıkulok Doksan 33 Ucokuc Otuzüç 100 Yüz Yüz 45 Terteokbase Kırkbeş 33 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan 1000 Bin Bin 10.000 Onbin On bin 0 Esfer Sıfır 10 - 20 arası: On+sayı (Onuc, Onkey, Onber...) 20, 30, 40 … katları: Sayı+ok (Keyok, ucok, terteok ...) Standart olarak Arap kökenli, günümüzde tüm dünya ve Latin harfleriyle yazılan dillerde kullanılan rakamlar Hûrayca dilinde de kullanılmaktadır. (Misal: 1, 2, 3, 4, 5…) Ancak yazı ve alfabe sisteminde olduğu gibi sayı-rakam sisteminde de özgürlük söz konusudur. Yazar, konuşmacı ve anlatıcı istediği rakam sistemi ile sayısal değerlendirme ve belirtme yapabilir, kullanabilir. Örnek bazı rakam sistemler: Gujarati, Khmerce, Malayalam, Roman, Urdu, Doğu Arap, Tibetçe, Çince vb. Sıralı Sayılar (Sayınggêân) Sıralı sayılarda sayının sonuna ng / eng getirilir. Birinci Bereng Yüzüncü Yüzeng İkinci Keyeng Ellinci Başokeng Üçüncü Uceng İlk İlk Dördüncü Terteng İlkinci İlkeng Beşinci Başeng Son Son Onuncu Oneng Sonuncu Soneng 34 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Saatler (Oğuren) Saat, “Oğur” demektir. Hiçbir yardımcı fiil kullanılmaz. Saat Sorma: Oğur Nic - Saat kaç? Cevap Verme: Oğur ber. - Saat 1.00 An: An, Oğ Saat: Ağur Dakika: Oğrayık Saniye: Oğurdak Salise: Oğurçak Saatlerde yarım, geçe, çevrek vb. ifadeler pek kullanılmaz. Doğrudan saat, sayısal değerle belirtilir. Günler (Günen) Türkçe İngilizce Hûrayca Pazartesi Monday Başgün Salı Tuesday Dergün Çarşamba Wednesday Olgün Perşembe Thursday Oltaygün Cuma Friday Ulugün Cumartesi Saturday Kıyavgün Pazar Sunday Iyıkgün 35 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Aylar (Ayen) Hûrayca Türkçe Akpan Ocak Tuluğan Şubat Açar Mart Kırçan Nisan Terteçan Mayıs Tozaran Haziran Bozaran Temmuz Kırkar Ağustos Budan Eylül Bulğan Ekim Kırlaş Kasım Çağan Aralık Mevsimler (Yaşorçılen) İlkbahar: Cay Kış: Ayaz Sonbahar: Güz Yaz: Yaz 36 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hava Durumu (Kalıgukumenç) Türkçe Hûrayca Güneş Kün Güneşli Künup Yağmur Muru Yağmurlu Murup Kar Lapu Karlı Lapup Hafif Yağmur Lajazmuru Bulut Awan Rüzgâr Yel Rüzgârlı Yelup Fırtına Famung Sıcak-Soğuk İssî - Buzzî Gökkuşağı Alkım Rutubetli Cibiung Hava bugün güzel: el Kalıg ist hüsnü bugün. Hava bugün yağmurlu : el Kalıg ist Murup. Hûraycada hava durumu belirtirken büyük oranda “Hava” sözcüğünün karşılığı olan “Kalığ” kullanılır. Hava nasıl? : Kalığ Nûçik? Kalığ ist Ey, Kalığ ist Buzzî (Hava güzel, hava soğuk) 37 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Ülke-Milliyet (Ülke-Ulus) Ülke, ulus ve devlet isimlerinde temel kaide ilgili ülke insanlarının kendilerine hitap ettiği isimlendirmedir. Bazı ulus, dil ve ülke isimleri ise bölgesel şartlara göre adlandırılmıştır. Dil ve ülke adı, ulus adına getirilen ekler ile gerçekleştirilir. Bu yüzden ilgili ulusun kendisini adlandırdığı sözcükler aynı zamanda Hûraycada kullanılır. Sözlüğe kabul edilen ülke, ulus ve dil adları dışındakiler aşağıdaki tabloya ve ülke-ulus türet kuralına göre işlenir. Not: Alman, İngiliz, Türk gibi sözlükte kabul gören formlara ek olarak bu uluslar için aynı zamanda temel ülke-ulus-dil oluşturma kuralı da uygulanabilir. Ulus Adı Belirleme-Türetme Kuralı Hûraycada ulus isimleri doğrudan ulusun kendi dilinde kendini ifade ettiği gibidir. Fakat bu durum bazı benzer sözcük ve ulus isimleriyle karışıklık oluşturabileceği için ulus isimleri her daim “-Ña” harfi ile bitmelidir. Ayrıca özel bir nitelendirme atfetmek için de artikel kullanılmalıdır. Ulus isimleri kök haliyle kullanılacaksa ulus artikeli “Lil” kullanılmalıdır. Ulus adının başında ayrı veya bitişik kullanılabilir. Ayrıca mevcut isim artikelleri ile de kullanılabilir. Örnek; “el Türkña”, “Lil Doyçña” ... Not: İlgili ulus dilindeki ulus adı, sesletim ve yazım olarak “Hûrayca” ya uyarlanmalıdır. Örnek: Almanlar kendi dilleri Almancada kendilerini “Deutsch” olarak adlandırırlar. Hûraycada “Cermen” olarak nitelendirildiği gibi, Ulus yapma kuralına göre de adlandırma sağlanmaktadır. Almanca kökenli “Deutsch” sözcüğü, doğrudan alınmaz, sadece okunuşu alınıp, Hurayca’ya uyarlanır. Bu durumda ise “Lil Doyçña” şeklinde olur. (Lil + Ulusun okunuş biçimi + ña) Ülke – Ulus – Dil Adlandırma ve Türetek Ekleri Öncelikle ulus adı belirlenmelidir. Ulus: Alman (Lil Doyçña) Nitelik Ek Hûrayca Türkçe Ulus Oluşturma -ña Lil Doyçña Alman Ülke Oluşturma -ya Doyçya Almanya Yurt Belirtme -land Doyçland Alman Yurdu Ulusundan Belirtme -î /- ñaî Doyçî / Doyçñaî Alman Ulusundan Diyar Belirtme -astan Doyçastan Alman Diyarı Aidiyet, Memleket -yal Doyçyal Almanyalı Dil Belirtme -ce, -ca Doyçca Almanca Dil Belirtme Til-i..ña. Til-idoyçña Alman Dili Alman Ulusu için ayrıca sözlükte kabul gören yapı: 38 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Alman : Alman Ülkesi : Alman Yurdu: Alman Ulusundan : Alman Diyarı : Almanyalı : Alman Dili: Cermen Cermenya Cermenland Cermenî Cermenistan Cermenyal Til-icermen Bazı Ülke, Ulus ve Dil Adları Türkçe Ulus Dil Ülke Rus, Rusça, Rusya Urusña Urusca Urusya Kanadalı, Kanada Kanadaca, Kanadyan, Kanadña İngilizce Çinli, Çince, Çin Zongwence Zongwenya Arap, Arapça, Arabistan Êrabiña Êrabica Êrabiastan Hint, Hintçe, Hindistan Bhartiña Bhartice Bhartiastan İngilizce, İngılışña İngılışca İngılışya Türkçe Türkiye Espenyolca Espanyolya Farsice Farsiya Tatarca Tatarastan Çeskoca Çeskoya İtalyanoca İtalyanoya İngiliz, İngiltere Zongwenyal, Zongwenña Kanadya Türk, Türkçe, Türkiye İspanyol, İspanya Türkña İspanyolca, Espanyolña Fars, Farsça, İran Tatar, Tataristan Çek, Çekçe, Cumhuriyeti Fariña Tatarca, Tatarña Çek Çeskoña İtalyan, İtalyanca, İtalya İtalyanoña Memleket, Ülke ve Millet Sorma Nerelisin? : Nûrayfin sin? Memleketin neresi? : Nûray sinin Yurt? Hangi millettensin? : Kangı Yurt sinin? Renkler (Tüsgêân) Hûrayca Türkçe Garay Siyah Gızıl Kırmızı 39 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Yeşel Yeşil Gövez Lacivert Akalgök Eflatun Garaygızıl Bordo Küren Bordo Turkuvaz Turkuaz Göğerte Mor Ak Beyaz Gök Mavi Boz, Çal Gri Sazrenge Bej Yağaz, Konur Kahverengi Turunç Turuncu Al Pembe Sayrıy Sarı Alaca Rengarenk 40 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Kıtalar (Anugaray) Kıta/Anakara: Anugaray Kara parçası: Garay Hûrayca dilinde kıta/kara parçaları yön, coğrafi özellik veya üzerinde yaşayan toplum kültürüne göre isimlendirilir. Hûrayca Açıklama/Anlam Türkçesi Anugaray-ibatsık Gün Batan Kıtası Avrupa Anugaray-idıysık Gün Doğan Kıtası Asya Anugaray-imid Orta Kıta Afrika Usamerriylak Üst Amerikan Anakarası K. Amerika Asamerriylak Alt Amerikan Anakarası G. Amerika Anugaray-iküney Güney Kıtası Okyanusya/ Avustralya Usbuzcuk Kuzey-üst buz ülkesi Grönland Asbuzya Güney/aşağı buz ülkesi Antarktika / Güney Kutbu Usbuzya Kuzey - yukarı kutup bölgesi Kuzey Kutbu Yabancı Kelimeler (Yad Sözcuxat) Latin harfleri ile yazılan dillerden geçen yabancı sözcükler esas dilinde yazıldığı gibi kullanılır. Arap, Japon, Hint, Çin gibi alfabe ile yazılan dillerde ise okunduğu şekilleri ile yazılır. Örnekler Latin: Nasa, Coca Cola, Jena, Julai vb. Arabî: Hûda, Selamaleykum, 41 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Soru Adılları (Pronjelsorgu) Hûray Türkçe Nû Ne Nû An Ne zaman Nûray Nere Nûrayfi Nerede Nûrayfik Nereden Nûrayii Neresi Nûrayga Nereye Nûrayyal Nereli Nûkal Ne kadar Nûmauc Neden olmasın Nûçik Nasıl Nûsin Nasıl Kangı Hangi Kon Kim Nûden, Nûjun, Wayel Neden, Niçin Soru adıl cümlelerinde yardımcı fiil kullanılmasına gerek yoktur. Direk isim kullanılır. Sonrasında isim değil de cümle getirilirse o durumda yardımcı fiil kullanılır. Örnek: Adın ne, nereden geliyorsun? Nû Ad sinin? , Nûrayfik war sin gelŕiy? 42 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Zarflar (Xulat) Mekân Zarfları (Xulatelyer) Yön ve durum belirtme halinde -ray eki sözcüğe getirilir. Hûray Türkçe Buray Burası Oray Orası Şuray Şurası İçrey İçeri Duray Dışarı Usray Üst Yukray Yukarı Asray Aşağı sağ Sağ sol Sol Ötray Öte Oppoz Karşı Sizin eviniz nerede? = Nûrayfi sizin lâ Barq? TR: Bu yoldan aşağıya gel. Sonra sağa dön ve orada bir market var. Onun karşışındaki ev bizim evimizdir. HÛ: Gelasřiy bu yolfin. Basa durn tu sağ or gibs ber Kiřîneşhane orayfi. El Barq olwan oppoz řiyol ist mizin Barq. Zaman Zarfları (Xulatelan) Hûrayca Türkçe Nû Aan / Nû An Ne zaman Nû kal aan Ne kadar Zaman Nickez Kaç kez Yaku Yakında Sonru Ondan sonra İmdi Şu anda, Şimdi Tün Dün 43 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Gün Bugün İmdikal Şimdiye kadar Sıkça Sık sık/Sıkça Ber Kez Bir kez Kayçak Bazen, Ara Sıra Er Çör Her sefer Êvle Öğlen Sonru Sonra Tünkal Düne kadar Turukku Daima Lenge Uzun zaman Nudıy Nadir Er gün Her gün Er wik Her hafta 44 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Ünlemler (İmlem) Türkçe Hûrayca Vah vah! Vah vah! Eyvah! Eyvah! Ee..! Ee..! Yapma be! Nûyap be! Yok be! oo..! Yok artık! Wauw Tüh! İğy Vah be! Vah be! Vay be! Vay be! Vay canına! Vaycani Wouw! Wouw! Oops! Ops! Ah! Ah! Hey! Hey! Bre! Eri! Hişt! - Hah! Hah! Hay Allah! Hay Allah! Aman! Aman! İmdat! Emyar!, Viratay! Hadi be! Êyâlla be! 45 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Zamirler (Adenat) Belgisiz Zamirler (Lâ âdriy Adenat) Hûrayca Türkçe Man - Berriy Birisi, herhangi birisi Konhe Kimse, hiç kimse Jarkal Herkes Erkangı Herhangi Haması Hepsi Ber şay Bir şey ber nic Bir kaç Beraz Biraz Berçox Bir çok Özi Kendisi Teyku Öteki, beriki Berriyki Beriki Özge Diğeri, diğerki Kon Herhangi bir kimse 46 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Şahıs Zamirleri (Adenatmen) Zamirlerin İsim Halleri (Yağdayen-iadenatmen) Yalın -ı Hali -e Hali -de Hali -den Hali -ın Hali Hay Hayı Haya Hayfi Hayfin Hayın Min Mini Mine Minfi Minfin Minin Sin Sini Sine Sinfi Sinfin Sinin Ol Olı Ola Olfi Olfin Olın Miz Mizi Mize Mizfi Mizfin Mizin Siz Sizi Size Sizfi Sizfin Sizin Ollar Olları Ollara Ollarfi Ollarfin Olların Sizler Sizleri Sizlere Sizlerfi Sizlerfin Sizlerin Özi Özi Öze Özfi Özfin Özin Örnekler Sözcük ve Cümleler Türkçe Hûrayca Dünyam Minin Yertenç Ülkeniz Sizin Ülke Paramız Mizin Paray Sen benim hayatımsın. Sin ist minin Tarmu. Seninle evimizi inşa edeceğiz. Miz werde Barqkurtaç mit sin. Benimki, Seninki Mininki, Sininki Kendi evinin Özi Barqın O, kendi evinin sahibidir. Ol sahap özi Barq. 47 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Fiiller (Eyleven) Yardımcı Fiiller (Betlem) İsim cümleleri için “ist” ve “dır”, Fiil cümleleri için de “war” kullanılır. 1-Geniş-Şimdi 2-Geçmiş 3-Gelecek Olumsuz ÖZELLİK war wurde worden nar Fiil öncesi ayrı ist ist ist değel Fiil öncesi ayrı dır erti imiş değel Fiil sonrası bitişik Fiil Çekimleri (Jalbuat-ieylev) Kök Fiil: Gör Tür Formül Kök Fiil Hûrayca Türkçe Gör Gör Mastar Zu/tu + Kök Zu gör Görmek Pasif Zeş+Kök Zeşgör Görülmek Dönüşlü Kök+aw ew) (aw, Göraw Görünmek Birine gördürmek Kök+tum Görtum Gördürmek (Göstermek) Birine gördürtmek Ge+Kök+tet Gegörtet Gördürtmek (Göstertmek) İsim Hali Kök+ma Görme Görme Emir Kök+! Gör! Gör Olumsuz Emir Ñâ+Kök Ñâgör! Görme Dileksi Kök+ay Göray Görse Geniş Zaman Kök+a Göra Görür Şimdiki Zaman kök+řiy Görřiy Görüyor Dili Zaman Geçmiş kök+erti Görerti Gördü Mişli Zaman Geçmiş kök+miş görmiş Görmüş kök+taç görtaç Görecek Gelecek Zaman 48 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Fiil Ekleri ve Halleri (Eylev Ekat or Yağdayen) Anileşme Kipi … ña … Çukñaçuk, Yazñayaz Çıkar çıkmaz, Yazaryazmaz Geniş Zaman a Min war çuka Çıkarım Aşağı Eylem asřiy çukasřiy aşağı doğru inme Dönüşlülük Kipi aw Yıkaw, Turaw Yıkanmak, Arzulanmak Çukay, Hûray, Günnuray Çıksa, Özgür olmayı istemek, Günün aydın olmasını arzulamak Şart-Dilek Yapısı Kipi ve ay Beraber Eylem co Comutet, Coseyr Beraber öğretmek-Öğretelim, Beraber seyretmek Mastar en Çuken, Gören, Uçen Çıkmak, Görnek, Uçmak dili Geçmiş Zaman erti Min wurde çukerti Çıktım Özüne Etim et, ar, er Çuket, Wetet, Pişet Çıkarmak, Yetirmek Kaçınma Kipi evite Çukevite, Wetevite, Çıkmaktan kaçınmak, Sevevite, Görevite Yetmekten kaçınmak, Sevmekten kaçınmak, Görmekten kaçınmak Edilgen Yaptırtma ge…tet Geçuktet Hayvanlar gır, gir Asgır, Kapgır, Kuçgır, Aslan, kaplan, kuş, Çabakgır, Yılgır, Mengir Yılan, Binek hayvanı Ezelden Ebed Kipi ing Min war seving Severim, seviyorum, aşığım Tezlik Kipi iver çukıver, Wetiver, Bir celsede çıkmak Çıktı Ürün jak Mutetjak, Yakjak Öğretim materyali, Yakacak Ana Ürün ku Mutetku, Verku, Tanku, Öğreti, Vergi, Tanıt, Yapıt, Yapku, Çukku, Wetku Çıktı, Yetki Kullanma kul Araybakul, Urayvaslamkul Fiil-İsim lam Mutetlam, Görlam, Öğretme-Öğretim, GörmeAraylam, Dizlam Görme, Arama, Dizme-Dizilim Fiil İsim ma, me Çukma, Görme, Çıkma, Görme Çıkmış ürün miş Mutetjak, Geçmiş Öğretilmiş materyal-müfredat, geçmiş Çıkarttırmak Araba kullanma, kullanmak Balık, Tramvay 49 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan mişli Geçmiş Zaman miş Min worde çukmış. Çıkmışım Birlikte Eylem mu Muçuk, Mugör, Muuğr, Mual Üzerinde Olmak ol Çukol, Wetol Tekrar Kipi re Reçuk, Regör, Real, Remax Tekrar çıkmak, Tekrar görmek, Tekrar almak, Tekrar yapmak Şimdiki Zaman řiy Min war çukřiy Çıkıyorum Gelecek Zaman taç Min werde çuktaç Çıkacağım Edilgen Yaptırma tum Çukartum Çıkartmak Eylemin Ürünü u, ıy, iy Çuku, Wetu, Yazu, Dıyu, Çıktı, Yeti, Yazı-metin, Bulgu, Zöriy Duyu, Sürü Özgün Ürün ung Mutetung, Satung, tanung, Öğretim, Satım, tanım, seçim, seçung, alung, yapung, alım, yapım, sevim, Ziraat, sevung, Tarung, Tövung Merkez Şart-Koşul Kipi us Çukus Çıksa Fiil-İsim ut Yaşut, Anut, Yakut, Tençut Yaşıt, Anıt, Yakıt, Ölçüt Araç Oluşturma vaslam Mutetvaslam, Okulvaslam Öğretim aracı, Okul servisi, Yalın Kök x Çuk, Yap, Uç Çık, Yap, Uç Emir Kipi x Çuk! Max! Çık!, Yap! Yukarı Eylem yukřiy çukyukřiy Yukarı doğru çıkma Pasif-Edilgen Kipi zeş Zeşçukar Çıkarılmak Mastar (Edat) zu, tu zu Çuk, tu Gör, zu Uç Çıkmak, Görnek, Uçmak Musöz, Çıkışmak, Görüşmek, Sözleşmek, Uğraşmak, Alışmak Çıkma işleminde bulunmak, Yetme işinde olmak, 50 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İsmi Fiil Yapma (tu Eylevyap ya adı) İsim durumundaki sözcükler eylemselleştirilebilir. Bunun için doğrudan fiil çekim ekleri almaları yeterlidir. Örnek: Kum (Kum, çakıl, sahil, toprak...) Özellik Ek Fiil Hali Türkçe Mastar Fiil -en Kumen Kumlamak İşlem -yap Kumyap Kum yapmak Dönüşlü -aw Kumaw Kumlanmak Pasif-Edilgen Zeş- Zeşkum Kumlanılmak Ürüne dönüşmek -bol Kumbol Kum olmak, Kumlaşmak Pasif -tum Kumtum Kumlatmak Pasif Ge...tet Gekumtet Kumlattırmak Modal Fiiller (Modeylev) Modal Fiil Türkçe Kural Zol Zorunluluk. zol + Esas fiil Mus Zorunluluk mus + Esas fiil Ken -ebilmek ken + Esas fiil Diler Dilemek diler + Esas fiil sahap Sahip olmak sahap + esas fiil let Müsaide, izin let + esas fiil Es İstemek, arzulamak Es + esas fiil Moj Teklif etme Moj + esas fiil 51 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Fiil Mastarları (Kökeylevler) Hûrayca Ek Türkçe Yapı tu yap yapmak tu + fiil kök zu yap yapmak zu + fiil kök yapen yapmak fiil kök+en Dönüşlü Fiiller (Dönüşupeylev) Fiilin dönüşlülüğü kök sonuna “aw” eki getirilerek sağlanır; yıkaw, göraw, giyaw… Dönüşlü ile pasif arasındaki fark, dönüşlüde zamirin bizzat işlenmesi ve kendiliğinden olması söz konusudur. Pasifte ise bir başkası tarafından işlenme durumu vardır. Örnek: Dönüşlü: (Yıkanmak) - zu Yıkaw (Kendi kendine yıkanmak) Pasif: (Yıkanılmak) - zu zeşyıka (Kendisini bir başkasının yıkaması) Dönüşlü - Pasif Fiil Örnekleri Türkçe Dönüşlü Dönüşlü Pasiv Türkçe Pasif İyileşmek Eyew Zeşey İyileşilmek Süslenmek Bezew Zeşbeze Süslenilmek Sevinmek Sevew Zeşsev Sevilmek Nedensellik Yapıları (Tutalga Höylemat) Türkçe Hûrayca Bu yüzden, bu sebeple, bu nedenle Deshalbe Dolayı, yüzünden, ötürü, Darum 52 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Bağlaçlar (Ulanç) Türkçe Hûrayca açıkçası Şerxayan ama Ajer ancak jedox bile tum çünkü Jor, Çün dahi Tağu de tum de.....de tum...tum Demek ki Telamkio fakat fakalte gene, yine gêne gerek...gerek(se) hem...hem tum ha........ha ha...ha hâlbuki hâlbukio hatta tayhê hele hele hem hem hem de hem tum hem.....hem (de) hem...hem tum ile mit, wit, -len, ise Us ister.....ister(se) Es...Es kâh..........kâh kâh..........kâh kısacası kısacanev ki kio lâkin lekin 53 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan madem(ki) mâdemi nasıl ki Nûsinkio ne var ki Ñû gibs ne yazık ki Ñû dilêşî ne......ne (de) Ñû...ñû tum nitekim bêle oysa oysa oysaki oysakio öyle ki êleki, Nança öyleyse êleysu, Nançasu üstelik hemfi ve or, mi, ci, çi, un veya vam veyahut vamhut ya da yatum ya....ya (da) ya...ya tum yahut yahut yalnız Yalnu, Abaa, Saltız yeter ki Wetay yoksa narsu zira ziren kezâ kezâ Yani deko Hiç jo 54 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Bağlaç Kalıpları (Ulaç Kipen) -nın yanı sıra, -nınla beraber Mit + in (Mit ya Barkın) -dığı sürece Sureb … (Sureb ya Yol) gibi dek -e rağmen Obwohl … (Obwohl ya Min) -nın neticesinde Baçfi … (Baçfi ya Barq) sonuç olarak Aksbaç, Em, -nın aksine Aks Řiy… (Aks Řiybarq) -mek için Za (Za billam) -er … mez … ña … (Çukñaçuk, Yazñayaz) -dığı gibi Keymen (Keymen wurde min görerti) -miş gibi ...dek (Fıssıgagdek) Fıstıkmış gibi -nın itibariyle ...dinbeřiy (Barqdinbeřiy) Evden itibaren -nın hakkında ...wû (Barqwû) -e gelince Wen / Alu (Wen war liba) Alu wurde min liberti) 55 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Yapılar ve Formlar (Kipen) Zaman Formları (Ankip) Zaman Adı Ek Yapı Geniş Zaman war, ist a Özne + Y. Fiil + Min war gela (war Gelirim Fiil+e gelamin) Şimdiki Zaman war riy Özne + Y. Fiil + Min war gelriy (war Geliyorum Fiil+riy gelriymin) Gelecek Zaman werde, ist taç Özne + Y. Fiil + Min werde geltaç Geleceğim taç (war geltaçmin) Y. Fiil Örnek Türkçe Dili Geçmiş wurde Zaman erti Özne + Y. Min wurde gelerti Geldim Fiil+Fiil+erti (wurde gelertimin) Mişli Geçmiş worde Zaman miş Özne + Y. Fiil+ Min worde gelmiş Gelmişim Fiil+ miş (Worde gelmişmin) İstek Kipi war ay Özne + fiil + ay Edilgen Pasif Kipi war zeş Özne + Y. Fiil + Min war zeşgelerti. zeş+fiil Gelindim Şart-Koşul Kipi - us Özne + fiil+us Min gelus Gelirsem Tezlik Kipi - ver Özne + fiil+ver Min geliver Geliver Fiil kök Gel! Gel Emir Kipi EzeldenEbed Kipi war ing Min war gelay Özne + Y. Fiil + Min war geling Kök Fiil + ing Geleyim Gelmekteyim , her daim gelirim Olumsuz fiil yapılarında kök fiil önüne “Ñâ” getirilir; “Ñâgel”. Örnek Cümle: Dün İstanbul’dan amcam geldi. Şuan onu bekliyorum. Onun arabası var. Onunla Sinemaya gideceğiz. HR: Tün minin Emmi wurde gelerti İstanbul’fin. İmdi war min konda olu. Ol sahap ber Arayba. Miz werden gettaç zu lâ Kalrayluk. Edilgen Çatı (Pasiv) “Man’lı Pasif - Zeş’li Pasif” olmak üzere 2 farklı yapı mevcuttur. 56 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan - Zeş’li Pasif: Esas fiilin önüne getirilir; Zeşhaşaten (Kırılmak). Zeşhaşate (Kırılır.) - Man’lı Pasif: “Man + Yardımcı Fiil + Esas Fiil + MAN çekim eki” şeklinde kullanım olarak cümle biçiminde kullanılır; Man war yapo. (Yapılır). EK ve Kural Örnek Türkçe Özellik O Yapo Yapılır Esas fiil + o (Bir nesne kendiliğinden dönüşür.) Tum Yaptum Yaptırılır Esas fiil+tom (Bir nesne biri tarafından başkasına yaptırılır.) Ge … tet Geyaptet Yaptırttırılır. Ge+Esas fiil+tet (Bir nesne biri tarafından başka birisine yaptırtılır.) Örnek: Bu kitap bize başkası tarafından yazdırtılır. HR: Man war geyazet bize bu lâ Betik. BAY FORMU: Pasif cümlelerde yapan kişiyi belirtmek için kullanılır. TR: Kitap benim tarafımdan yazılıyor. HR: Lâ Betik war man yazo bay min. Emir Kipi (Çarıtakip) Fiil kökü yalın kullanılır ve sonuna (!) ünlem işareti konulur. Olumlu Emir Olumsuz Emir Dileksi Emir Edilgen Emir Hûrayca: Kond! Ñâkond! Konday! Zeşkond! Türkçe: Evde kal Evde kalma Evde kalasın Evde kalınsın Var Yapısı (Kipengibs) Bir şeyin var olma durumunu ifade eder. “Gibs” sözcüğü ile karşılanır. Genelde cümle başında kullanılması önerilir. Türkçe: Evde bir çocuk var. English: There is a child at home. Deutsch: Es gibt ein Kind zu Hause. Al Bakiyye: ᒍ Ӭ Ḷᒍ ∧ ჰ ŧ ୨ ર Ƒ..↾ ᒍ Ӭ Ḷર ⊲ Hûrayca: Gibs lâ ber Bala efiy lâ Barq. Sahiplik Yapısı (Kipelsahap) Modal fiil olarak “sahap” ve fiil olarak “menç” sözcükleri ile kullanılır. Yardımcı fiil kullanılmadan normal zaman yapılarına göre çekimlenirler. *Not: Geniş zamanda “a” eki bazen kullanılmaya bilir; (Min sahap ber Arayba.) Türkçe: Benim bir arabam var, ben bir arabaya sahibim. Hûrayca: Min sahap ber Arayba. 57 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Türkçe: Çok param vardı. Şimdi hiç param yok. 3 gün sonra bir evim olacak. Hûrayca: Min sahaperti çok Paray. İmdi sahap min jo Paray. / Min werde mençtaç ber Barq sonru uc gün. Hiç Yapısı (Kipeljo) Yazım ve yapı olarak olumlu ama anlamca olumsuz cümle yapılarıdır. “Hiç” manasına gelir. Olumlu cümle kuralı ile yazılıp, cümlenin istenilen yerinde kullanılabilir. Türkçe: Ben İstanbul’a hiç gitmedim. Hûrayca: Min wurde gedeerti zu ya İstanbul jo. / Jo wurde min gedeerti ya İstanbula. Belki Yapısı (Kipenzan) Türkçe Hûrayca Belki Bolayki İnanıyorum, inancıma göre Glavmin, Min war glava, Agar İnançřiymen Bana göre, bence Agar min, Abşay min, Minja, Ukumřiymen, Cümanřiymen Min war aylaba, Wû Yapısı (Kipenwû) -ile, ilgili, alakalı, ait, bir şeye dair vb. manalar ve özellikler teşkil ettiren ifade ekidir. İsimlerin sonuna bitişik olarak eklenir. Eklendiğinde ise ilgili isme ait, dair, ilgili vb. anlamları betimler. Hûray Türkçe Özwû Hakkımda Özwû Benle ilgili Menwû Bana dair Haqwû Hakkımda Sinwû Senin Hakkında Vam Yapısı (Kipenvam) Bir şeye ihtiyaç duyma durumunu ifade eder. - Bir kitaba ihtiyacım var: Min vam ber Betik. Benim ne yaptığımı bilmene gerek yok.: Sin vam nar bila nû wurde min maxerti. Hoşlanmak, Nefret Etmek Yapısı (Hoş or Xınc) Hoşlanmak ve nefret etmek yapılarında sonraki sözcük fiil olursa fiil isim formu ile kullanılır. Bu yapılardan sonra fiil eylemsel haliyle kullanılmaz. Zaman yapısına göre çekimlenir. Sonrasındaki isim ismin hallerine göre çekimlenir ve “fin” alır. 58 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Hoş + isim+fin. Senden hoşlanıyorum: Min war hoşa sinfin. Bu evden nefret ediyorum: Min war Xınca bu lâ Barqfin. Okula gitmekten nefret ediyorum: Min Xınca gedelamfin tu ya Okul. Alû Yapısı (Alû Kipen) Alû, Hûrayca sözlüğüne henüz eklenmemiş, karşılığı olmayan veya var olmasına rağmen mana ve yapı olarak diğer dillerdeki halinin korunması istenilen sözcüklerin kullanılması için kullanılan yapıdır. Alıntı, dışarıdan-ithal, vurgulamalı sözcük gibi anlamlara gelmektedir. İngilizce, Türkçe veya Almanca gibi diğer dillerde var olan sözcüklerin özgünce Hûrayca diline uyarlanması ve kullanılması "Alû" yapısı sayesinde mümkündür. Standart yapı olarak 6 dilde sözcüğün Hûrayca form ve yapılarına uyarlanabilmesi kabul görmüştür. İlgili sözcüğün başına "Alû" getirilerek işlem sağlanır. Bu işlem için diğer dillerden sözcükleri doğrudan eklenmesi önerilmez. Çünkü bu sözcüklerin mana ve yapısı farklılık gösterebilir, Hûrayca diğer sözcüklerle çakışma söz konusu olabilir. Bu yüzden "Alû" yapısıyla kullanılması çok daha faydalı olacaktır. Ayrıca hangi dilden sözcük olduğu da vurgulanabilir.. Bunun için "Alû" sözcüğünden önce dil kodu eklenmesi yeterlidir. Örneğin: en-Alûmail (Mail - from English). Standart olarak 6 dilin kodu ve kullanımı kabul görmüştür; İngilizce: Almanca: Türkçe: en, de, tr, Esperanto: Arapça: Farsça: eo, ar, fa. Bunların dışındakiler de uluslararası dil kodlarına göre kullanılabilir. Alû Formu: dil kodu-Alû+diğer dilden sözcük. (en-Alûmail, en-Alûcheckin, deAlûbahnhoff, tr-Alûgümüş, ar-Alûdunya… Alû yapısıyla işlenen diğer dillerdeki sözcükler bir nevi Hûrayca diline uyarlanmış olur. Bu yüzden artık çekim, form ve kullanımı Hûrayca dil kurallarına göre yapılabilir. Keşke Yapısı (Kiay Kipen) Keşke yapısı istek-dilek zaman yapısıyla yapılır. Esas fiil sonuna “ay” eki getirilir.” Keşke manasına gelen “kiay” sözcüğü kullanılmasa da mana değişmez. Vurguyu artırmak için cümle sonunda veya başında kullanılabilir. TR: Keşke Almanca öğrensem. HÛ: Kiay war min matunay ya Lisan-icermen. 59 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan İlgi Duyma Yapısı (İlig Kipen) Normal fiil yapısı gibi kullanılır. “İlig” fiili ile yapılır ve ezelden ebed zaman kipi ili genelde kullanılır. “ilig + zu + isim” formu ile işlenir. TR: Sinemaya ilgi duyuyorum. HÛ: Min war iliging zu Kalrayyut. Ekler (Ekler) Soru Ekleri (Ekenelsorgu) Tüm soru cümlelerinde tek bir soru eki kullanılır; mu? Sesletime göre “mu veya mü” şekillerini alabilir. “Mu” cümlenin en başında veya en sonunda kullanılabilir. Yardımcı fiil olan durumlarda kullanılmaya da bilir. Kullanılmadığında yardımcı fiil cümle başında olmalıdır. Genel kabul form ise “mu” ekinin her zaman cümlenin en başında kullanılmasıdır. Başta: Mu ist lâ Barq? (Bu ev mi?) Sonda: Ist lâ Barq mu? (Bu ev mi?) Mu olmadan: Ist lâ Barq? (Bu ev mi?) Vurgu, tonlama vb. göre başa veya sona eklenebilir. Yardımcı fiil ile yer değiştirerek de kullanılabilir; Ist mu lâ Barq? Ist lâ Barq? 60 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Olumsuzluk Ekleri (Biuğma Ekleriy) Farklı olumsuz yapı eki mevcuttur. Önden, sondan eklemeli yapısı bulunur. Yardımcı fiil “değel” ve “nar” kullanılır: Min değel ber Sağuman. Yardımcı fiil olmadığında ise fiil başına “Ñâ” eki getirilir: Ñâgel zu lâ barq! (Eve gelme) Baştan ve sondan eklemeli yapı mevcuttur: Başa getirilenler: Ñâ, Bi, Gayriy, Anti, haricen Sona getirilenler: ñuz, jıg Olumsuzluk: İstenmeme Ñâ Ñâmutetmen, Ñâmenler, İstenmeyen Ñâhoş, Ñâsev, Ñâçuk! İstenmeyen hoşlanılmayan, Çıkma! Olumsuzluk: Eksiklik jıg Mutetmenjıg, Araybajıg, Öğretmensiz, Arabasız, Mutsuz Kutjıg Olumsuz: Eylem Ters bi Olumsuz: Eylemsel olumsuzluk ñuz öğretmen, insanlar, sevilmeyen, Bimutet, Biuğma, Bihoş Öğretmesiz, olumsuz, nahoş Mutetñuz, Gelñuz, Öğretmez, Gelmez Olumsuz: Karşıt- antiZıt Antimutetmen, Antiislam Öğretmen karşıtı, İslam karşıtı Dışında Olma gayřiy Gayřiymutetmen, Gayřiyhegget, Gayřiyislamdekmen Öğretmen dışında, Gerçek dışı Yanlış-Hata yan Yanmutet, Yanunert Hatalı öğretmek, Yanlış anlamak Hariç Olma Haric Haric ya Barq, Haric lâ Evin haricinde, KDV hariç JBV Harici Olma haricen Haricenmutetmen, Haricenbetik Öğretmen harici, Kitap harici Dışı Olma İm İmtormu, İmtöre Hayat dışı, Yasa dışı Üvey-El Gariplik laç Analaç, Atalaç, Ağalaç, Üveyanne, üveybaba, üveyabi, Balalaç, Ullaç üveyçocuk, üvey evlat Hiçlik jo Gibs jo lâ Barq burayfi. Bu rada hiç ev yok. Taşıt Ekleri Otobüs, minibüs, tren, gemi, uçak vb. vasıta eyleminde araç niteliği bulunan gereçler için “-vaslam” eki kullanılır. 61 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Karayolu Taşımacılığı: Yol Karayolu - Demiryolu: Rayol İki Tekerli Araçlar: Tek Raylı Sistem Demiryolu Taşımacılığı: Ray Yalnızca raylı sistem (Tren): Ray Üstten giden raylı hat (Tramvay): Uray Yeraltından giden raylı hat (Metro): Aray Denizyolu Taşımacılığı: Den Denizaltı Taşımacılığı: Aden Havayolu Taşımacılığı: Uç Uçak: Uçvaslam Sözcükler: Tren: (Rayvaslamlam) Otobüs: (Yolvaslam) Metro: (Arayvaslam) Gemi: (Denvaslam) Tramvay: (Urayvaslam) 62 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Cümleler - Cümle Yapıları (Sözlem) Cümle Çeşitleri Hûraycada cümle kurulum ve dizilimi özgürcedir. Vurgulanmak istenilen sözcük ve cümleye öncelik verilebilir. - Temel cümle ile yan cümle birbirinden ayrı tutulur. - Şart-Bağlı cümlelerde cümle başında “Ef”, fiil sonunda ise “-us” eki getirilir: Ef min görusa siniy, werde min bertaç sine lâ Paray. (Seni görürsem, sana para vereceğim.) - Ef cümlede bir defa, -us eki de birçok kez kullanılabilir. Hûraycada 2 çeşit cümle zamanlaması vardır; belirli ve belirsiz zamirli. Özgürce birden fazla yöntem olduğu için bir cümle birden fazla mantık ve şekilde kurulabilir. Olumlu-Olumsuz-Soru Cümleleri (Uğma-Biuğma-Sorgu Sözlemat) Cümle Türü Olumsuz Cümlesi Olumsuz Cümlesi Belirli Zamir Belirsiz Zamir Türkçe İsim Bu değel ber Betik. Bu Ñâbetikdir. Bu bir kitap değildir. Betik Ben bir Fiil Min nar yazerti ber Ber Betik. ñâyazertimin. yazmadım. Olumlu Cümlesi İsim Bu ist ber Betik. Olumlu Cümlesi Fiil Min yazerti Betik. Soru Cümlesi Bu bir kitaptır. Bu Betikdir. ber Ber yazertimin. kitap Betik Ben bir yazdım. kitap Mu sahap ol ber Mu gibs ber Barq Orada bir ev var mı? Barq? orayfi? İsim Cümlesi (Ad Sözlem) Cümle Türü Belirli Zamir Belirsiz Zamir Türkçe İsim Cümlesi (ist) Min ist ya Hûryazar. Ya Hûryazarmin. Ben yazarım. bağımsız İsim Cümlesi (dır) Min ya Hûryazardır. Ya Hûryazarmindir Ben yazarım. bağımsız 63 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Fiil Cümlesi (Eylev Sözlem) Cümle Türü Belirli Zamir Fiil Cümlesi Min war yaza aks ya war yazamin aks ya Bağımsız yazar Hûryazar. Hûryazar. olarak yazarım. Temel Cümle Min werde geltaç zu lâ Erteki werde geltaçmin Yarın seninle okula Okul sinlen erteki. zu lâ Okul mit sin. geleceğim. Belirsiz Zamir Türkçe Yan Cümleler (Yan Sözlem) Cümle Türü Belirli Zamir Yan Cümle Sin war sevay dostiy, War sevay ya dost, war Arkadaşını seversen, war sin yardema. sin yardema. ona yardımcı olursun. Yan Cümle Alu war min geda zu ya Min wurde bolerti ber lâ Okula giderken Okul, wurde min bolerti Parayğa, alu zu ya Okul cüzdan buldum. ber Parayğa. gedertimin. Belirsiz Zamir Türkçe Bütünsel Yan Min wurde görerti ki, Wurde görertimin ki, zu Eve wurde gelerti sin zu ya ya Barq wurde gelerti gördüm. Cümle Barq. sin. geldiğini Relatif Cümleler (Nisbi Sözlem) -Olan: Olwan TR: HR: Öğretmenim olan Martin’in bir arabası var. Menin Edige olwan Martin sahap ber Arayba. Etkin Cümle: Bu lâ Arayba ist gızıl. Min wurde görerti el Arayba-igızıl (Bu araba kırmızıdır. Kırmızı arabayı gördüm.) Relatif Cümle: Min wurde görerti gızıl olwan el Arayba. (Kırmızı olan arabayı gördüm.) 64 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Devrik Cümle (Qarmaş Sözlem) Cümle Türü Belirli Zamir Devrik Cümle Erteki werden miz Erteki werden Yarın gideceğiz gettaç zu ya Okul gittaçmiz Okula mit okula seninle. sinlen. sin. Belirsiz Zamir Türkçe Şart Cümlesi (Depat Sözlem) Cümle Türü Belirli Zamir Belirsiz Zamir Türkçe Bağlı-Şart Cümlesi Ef min sahapusa ol Paray bergün, werde min gedetaç zu Ötüken. Ef sahapusamin ol Birgün param olursa Paray bergün, werde Ötüken’e gideceğim. gdetaçmin tu Ötüken. İkili Fiil Cümlesi (Keyupeylev) İkili fiil, bir eylemden sonra farklı eylem gelme durumunu ifade eder. Rica etmek, sevmek, çalışmak, denemek, ummak, ümit etmek vb. fiiller için geçerlidir. Sonrasında fiil aynı cümle içinde ise İSİM haliyle veya yalın-mastar haliyle kullanılır, cümle olarak farklı yapıda ise “kio" bağlacı ile ayrılıp, normal çekimli olarak kullanılır. - Tek cümle: Gelmeyi ümit ediyorum. - Min war uma lâ gellam. - Ayrı cümle: Yarın benimle sinemaya gelmeni ümit ediyorum. - Min war uma kio, werde sin geltaç mit min zu lâ Kalrayyut Erteki. Örnekler Gelmeyi ümit ediyorum. Senden bana ediyorum. Hurayca Min war uma lâ gellam. öğretmeni rica Min war kilema sinfin kio, mutet mine ya Hûrayca. Yürümeyi seviyorum (2. Fiilin isim halli Min war seva lâ Çirlam. kullanımı) Para bulmaya çalışıyorum. (2. Fiilin mastar Min war eşlema lâ Paraybol halli kullanımı) 65 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Selamlaşma Selamlaşma (Selamlaşma İfadeleri) Türkçe Hûrayca Merhaba, Selam Hû Günaydın Günnuray Tünaydın Tünnuray Hayırlı Günler Hayrungünay İyi Akşamlar Okşayay İyi Geceler Yatkuay Selamun Aleyküm Selamaleykum Kolay Gelsin Ebbolay Hâl Hatır Sorma ve Veda Türkçe Hûrayca Nasılsın? Sin Kandıy, Nûçik Sin? İyiyim, teşekkürler Eymin, Bayar Fena değil Ñâaman Hoşçakal Esenkal Sonra görüşürüz. Sonrumagör Kendine iyi bak Eyayözi Hoşçakal Esenkal Güle güle Gülegül Allahaısmarladık! Haymayhay Hoş geldiniz Esen Gelertisiz 66 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Aile Üyeleri ve Kavramları (Barqüyat or Uşuru) Türkçe Hûrayca Ata Ata Dede / Büyük Baba Uluata Nine / Büyükanne Uluana Babaanne Anařiyata Anneanne Anařiyana Baba Baba, Ata Anne Ana, Añû Üvey Anne Analaç Üvey Baba Atalaç Kayınvalide (Kaynana) Anařiyeş Kayınpeder (Kaynata) Atařiyeş Ebeveyn (Anne-Baba) Anatay Erkek Kardeş (Kardeş) Ertoldaş Kız Kardeş (Bacı) Riytoldaş Hala, Yenge Bibi Teyze Eze Amca Emi, Emmi Erkek Yeğen / Kız Yeğen Ulřiytoldaş / Ulřiytoldaşça Kuzen Tuma, Tumaça Koca (Eş Erkek) Er, Eş, Biy Hanım (Eş Karı) Eş, Biyçe Evli Çift (Karı-Koca) Barqdaş Kız Evlat Oğulça Erkek Evlat (Oğul) Oğul Erkek Torun Oğulzade Kız Torun Ulçazate Çocuk Bala, Çağa 67 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Çocuklar Çağalar Bebek Çağa, Mevlut Gelin Eşřiybiyçe Damat Eşriybiy Akraba Nezhatdaş Baldız, Görümce, Elti Êltê Söz Dizilimi (Söz Dizlam) Hûrayca, temel alt yapısını Türkçe ve Al Bakiyye dilinden aldığı için sözcük diziliminde kapsamlı bir özgürlük sunar. Kelimelerin yerlerini değiştirmek anlam kaybına neden olmaz. Yazar ve anlatıcının istediği biçimde sözcük dizilimine imkan verilir. Vurgu ve tonlamaya göre ayarlama yapılabilir. Temel bazı kurallara uyulduğu sürece sözcük dizilimi özgürce yapılabilir; 1. Artikeller isimlerden ayrılmaz. 2. Sıfatlar isimlerden ayrılmaz. 3. Edatlar nitelendirdiği isimle beraber kullanılır. Örnekler Türkçe: Seni bugün biriyle görüştüreceğim. 1. 2. 3. 4. Min werde gemugörtettaç bermenlen bugün. Werde gemugörtettaçmin siniy bermenlen bugün. Bugün werde min gemugörtettaç siniy mit ber kon. Wit ber Men werde min gemugörtettaç ya sin bugün. Sözcük Türetme (Sözcux Türetung - Türetek) Hûrayca temel bir kök sözcüğü kolayca türetebileceğiniz bir dildir. Temel ekler kullanılarak birden fazla sözcük oluşturulabilir, türetme yapılabilir. Baştan, sondan ve ortadan eklenebilmektedir. Ayrıca edat, ek isim, fiil kökleri ile de yeni sözcük türetilebilmektedir. Herkes kendi özgün sözcüklerini türetebilir. Özel hazırlanan “Türetek” Form Listesinde yer alan formüllerle herkes özgün sözcükler türetebilir. http://hurayca.rastgelelik.com/hurayca_turetweb.html Örnek Cümle ve Çalışmalar (Emsal Sözlam or Eşlemkuen) Diğer Dillerde Çeviri Cümleler (Sözlamelçevřiy fi öte tileyn) Min mus matut ya Hûrayca junhûriyat. 68 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan TR: EN: DE: ESP: Özgürlük için Hûrayca öğrenmeliyiz. For freedom, we must learn Hurayish. Für die Freiheit müssen wir Hurayisch lernen. Ni devas lerni Huraya por libereco. Hûrayca: Hû, min başlaerti junmatunlam tezeltil. Hûrayca olwan tiliy war min tatsuğa zu jarkal TR: Merhaba, ben yeni bir dil öğrenmeye başladım. Adı Hûrayca olan dili herkese tavsiye ederim. EN: Hello, I started to learn a new language. I recommend the language named Hûrayca to everyone. DE: Hallo, I habe eine neue Sprache gestartet zu lernen. Ich empfehle die Sprache Hûrayca jedem. ESP: Saluton, mi eklernis novan lingvon. Mi rekomendas la lingvon nomatan Hûrayca al ĉiuj. Hûrayca: Min wurde severti siniy ilk lâ Görkufi. TR: EN: DE: ESP: Ben seni ilk görüşte sevdim. I loved you at first sight. Ich habe dich auf den ersten Blick geliebt. Mi amis vin unuavide. Koşul – Şart Cümlesi TR: Param yeterse kitap alacağım. HR: Ef minin Paray wetsua werde min kiřînaltaç lâ Betik. Neden - Sonuç Cümlesi TR: Uyanamadığı için derse geç kaldı. HR: Mert kan ol nar ayılerti, wurde ol waperti zu lâ Okut. Tanım Cümlesi TR: Dostluk, birlikte başlayıp birlikte bitirmektir. HR: El Dostunç ist Cofanglam or Cobeterlam. Karşılaştırma Cümlesi TR: Gökyüzü bugün daha mavi görünüyor. En sevdiğim renk mavidir. HR: Gökyut war zeşgöra gökrak bugün. Ya Tüş olwan min war seva en ist gök. Nesnel Yargı Bildiren Cümle TR: İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir. 69 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan HR: İstanbul ist ya İl-ienkupti ya Řiytürkiyye. Öznel Yargı Bildiren Cümle TR: Bu kitap beni çok etkiledi. HR: Bu ya Betik war raydaking miniy çox. Benzetme Cümlesi TR: Pamuk gibi ellerin var. HR: Sin sahapa ay Rukeyn Çomravilldek. Dolaylı Cümle TR: Mektubunda üç ay sonra döneceğini yazmış. HR: Ol worde yazmiş ol Zarf-idamlafi kio werde regeltaç sonru uc Ay. Anlatım Türleri Cümlede Tevil - Yorumlama (Tevilet el Sözlem) Ana cümlenin yorumlanmasını, ek görüş belirtilmesini sağlayan anlatım türüdür. Tanıtım ve ek görüş belirtme amacıyladır. Kanıt ve ispat zorunluluğu yoktur. “kio, aşaran, bêle, hemfi” bağlaçları ile yapılır. … ana cümle, kio + tevil cümlesi. Örnek-Emsal: TR: Yine masa üzerindeydi mektuplar, üstelik aylarca okumadığı mektuplardı bunlar. HÛ: Gêne el Zarf-idamlaat ist un lâ Yudruk, kio nar okuerti ayenja olwan el Zarfidamlaat. Sözce (Türetek & Sözî) Kök sözcükler ve Türetek formları kullanılarak yeni-özgün sözcük üretme-türetme yöntemidir. Türetme ekleri, yapı ve relatifler, tamlamalar ve sesler kullanılarak sözlükte var olmayan farklı nitel sözcük türetilebilir. Örnek-Emsal: Sözlükte mevcut olan sözcükler: Yeşelînemiş (Manav), Kirineşhane (Market), kâr (İşlev yapımcı eki) Türetilen Sözcük: Yeşelînemişkirineşhanekâr (Sebze-Meyve satış market sorumlusu.) 70 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Açıklamalık (el Şerx-iolunç) “Şerxayan, ayan, şerh’, kezâ” bağlaçları kullanılarak ana cümleden sonra açıklama belirtme durumudur. Ana cümleden sonra açıklamalık bağlacı kullanılıp 2 nokta konulduktan sonra açıklama cümlesi işlenir. TR: Mavi elbise giyinmiş bir bebekti. Açıkça erkek çocuğu olduğu anlaşılıyordu. HÛ: Ol ist ber Bala kio wurde geyerti ay Kökgeyu ayan: ol ist lâ Oğul. Devriye (Gezung) “Kezâ” bağlacı kullanılarak bir konu anlatımında aniden farklı bir konuya tek cümlede geçme ve değinme durumudur. “Kezâ” bağlacından önce noktalı virgül (;) kullanılıp, sonrasında doğrudan devriye cümlesi tek nokta dahili-tek cümle formunda kullanılır. … ana cümle; kezâ … (Gezung Sözbet) TR: Bu sabah yine onu rüyamda gördüm; hani her sabah görmek ister ama göremem, görünce konuşamam ve deli-divaneye dönerim de “ah” çeker yanarım ya, işte onu gördüm yine. HÛ: Bu ayılgâh genê wurde min yulerti lâ ol minin ya Mavfi; kezâ es min göra olıy er ayılgâh ajer nar ken göra, sureb göramin ken nar min aytata or war min joawa tum “aah” têmin mi war min çoğing. Min wurde yulerti genê olıy. 71 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Şiirsellik (Usûlîhat) Duygu ve düşüncelerin şiirsel ve ezgisel anlatım durumudur. Ses, kaide, ritim, kafiye vb. uyarmalar yapılarak cümle anlatımı sağlanır. Ayrıca bazı tonlama işaretleri de bulunur. ! = Hitabet ve emir ? = Okur ve dinleyiciye soru sorma, düşündürme * = Açıklama cümlesi, ek bilgilendirme ,, = İkileme, sözcük veya cümlenin iki kez tekrarlanması ^^ = Uzatım Usûlîhat anlatımlarında bol miktarda emoji, logo, ifade, işaret, ikon vb. görsel materyal kullanılabilir. Farklı alfabe ve yazım sistemlerinden süsleme, hat sanatı ve kaligrafi betimlemeleri yapılabilir. Diğer Yazım Sistemleriyle Hûrayca Cümleler Yazı Sistemi Cümle Hûrayca Latin Matut ya Hûrayca junhûranç! Hûrayca ist za Jarka. Arap - ‫العربية‬ .‫ماتوت يا حورايچا جونهورايچا! حورايچا يست زا جارقا‬ Kiril - Русский Матут ыа хураыца юнхуранц! Хураыца ист за Ярка. Yunan - Ελληνικά Ματυτ υα υραυκα ηυνυρανς! Υραυκα ιστ ζα Ηαρκα. Göktürk Sanskrit/Hint Ermeni - հայերեն Մատւտ յա Հւրայծա ձւնհւրայծա։ Հւրայծա իստ զա ձարկա։ Latin Genel Matut ya Hurayga junhuranch! Hurayga ist za Jarqa Berber ฀฀฀฀฀฀฀฀ M฀฀฀฀ ฀฀ ฀฀฀฀฀฀฀ ฀฀฀฀฀฀฀฀฀! ฀฀฀฀฀฀฀ ฀฀฀ ฀฀ ฀฀฀฀฀. İbrani - ‫עברית‬ Osmanlı - ‫عثمانليجه‬ Al Bakiyye .‫מאתות יא הוראישא עונהוראנש! חוראישא יסת זא עארכא‬ .‫موتات يا هورايجا ژونهورانچ! حورايجا يست زا ژارقا‬ M@Ꭷᛠ ৬ ᏖમC Ĵ❞Ꮦમλ! ᏖમC ჰ ŧ ᓬΛ Jર ⊲. 72 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Yazım Kuralları ve Noktalamalar (Ya Rulelyazung mi Nokungat) Hûrayca yazım kuralları oldukça basittir. Yazım sistemi ve alfabe kullanımı özgürce olduğu için yazımı yapılan alfabe sisteminin kuralları geçerlidir. Standart olarak kabul edilen Latin harf sisteminde ise önem arz eden bazı yazım kuralları aşağıda belirtilmiştir; Özel ve Artikel alan tüm isimler Büyük harfle başlar. Cümlenin ilk sözcüğü Büyük harfle başlar. Birleşik kelimeler aynı ses-harf yanyana gelmesi durumunda “y, ğ, h, x” gibi kaynaştırma harfleri alır. Sayı, saat gibi rakamsal değerlerden sonra gelen ekler tırnak işareti (‘) ile ayrılır; (10.00’fi, 1’ng…) Soru, edat, yardımcı fiil, modal fiil, artikel vb. ekler ayrı yazılır. Sessiz harf ile başlayan isimlerin artikelleri bitişiklik kuralına göre yazılabilir; El Barq = “Eb Barq” veya “Eb’barq” (Ev) şeklinde de yazılabilir. Anlamsal olarak hiçbir farklılık olmayıp, sadece vurgu ve sesletim olarak süsleme söz konusudur. Noktalama İşaretleri (Nokungat) Yazım sistemine uygun noktalama işaretleri kullanılır. Standart uygulamada aşağıda belirtilen noktalama işaretleri yaygın olarak kullanılır. Nokta (.) Uzun Çizgi (_) Virgül (,) Artı (+) Noktalı Virgül (;) Veya - Yada (/) İki Nokta (:) Duraksama (°) Üç Nokta (...) Onay (✓) Soru İşareti (?) Red (✕) Ünlem İşareti (!) Tırnak İşareti(“ ”) Kesme İşareti (‘) Parantez (Ayraç (( )) Kısa Çizgi ( - ) 73 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Bazı Temel Sözcükler (Badhi Tökez Sözcuxat) Türkçe Hûrayca Merhaba Hû Günaydın Günnuray İyi Günler Eygünen Benim adım ... Minin ad ist... Ev Barq Araba Arayba Tren Rayvaslam Zaman An Tanıştığıma memnun oldum. junmutan wurde şadertimin. / Min wurde şaderti junmutan. Sinema Kalrayluk Sinemaya gidelim mi? Werde getay miz zu lâ Kalrayluk? Acele işe şeytan karışır. Lâ çuluk eşe war Elbiz karaşing. Günlük Aktiviteler (Günençeylevat) TÜRKÇE HÛRAYCA Sabah 7’de kalkarım. Ayılgâh war min ayıla 7.00’fi. 7:30’da kahvaltı yaparım. 7.30’fi war min ayıljakyapa. 7:45’de okula tramvay ile giderim. 7.45’fi war min gede mit lâ Urayvaslam. 8’de ders başlar. 8’fi war fanga lâ Ders. 12’de öğlen yemeği yerim. 12’fi war min yea êvlen. 15:00’da eve geri dönerim. 15.00’fi war min regete zu lâ Barq. Okuldan sonra kahve içer, müzik dinlerim. Sonru Okulfin war min iça lâ konur, tına lâ Çalav. Ödevlerimi yaparım. Min war maxa minin Mutauhden 17:00’da yürüyüş yaparım. 17.00’fi war min Çirmaxa 18:00’da duş alırım. 18.00’fi war min yunakkula/yuma. 74 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan 19:00 ibadet ederim. 19.00’fi war min ibada. 19:30’da akşam yemeği yerim. 19.30’fi war min yea lâ Okşayaş. Tv seyreder seyrederim. veya bilgisayarda film Min war seyreta lâ Seyretgeç vam lâ Kalray Bilkusaygaçfin. Her hafta sonu yüzmeye giderim. Er wik sonru war min gede junnag. Hava güneşli olduğunda yürüyüş yaparım. Wen ya Kalığ ist ey, war min Çirkumaxa. Hava soğuk olduğunda evde arkadaşlarımla Wen ya Kalığ ist Buzzî, war min aytata mit sohbet ederim. minin Dost. Hafta sonu balık tutmaktan hoşlanırım. Wiksonru war min hoşa lâ Çabakgırkeype. Akşam 21:30’da yatağa giderim (uyurum – Okşay 21.30’fi war min yata. yatarım.) Hûraycanın Amacı ve Özgürlüğü (Erze or Hûranç Řiyhûrayca) Hûrayca, olabildiğine özgür bir yazım ve anlatım sağlamak için oluşturuldu. Bu kapsamda bir birçok eşanlamlı sözcük türetmeye çalışıldı. Kurallar sıkı ve sert olmayıp, yazar ve anlatıcının inisiyatifine bırakıldı. Alfabe kullanımı, anlatım tarzı ve cümle dizilimi özgürcedir. Hûrayca Sözlüğü ve Kelimeleri (El Sözlök or Sözcuxat Řiyhûrayca) Hûrayca, “Klasik Al Bakiyye” ve “Al Bakiyyetüneşvek” gibi Al Bakiyye yapay dilinin birçok sözcüğe ve yapıya sahip lehçesidir. Kendisine ait “Ulu Sözlük” olarak adlandırılan bir sözlüğü mevcuttur. 5000’den fazla kök sözcük ve fiil kökü bulunmaktadır. Yeni sözcük oluşturma tablosu hazırlanmıştır. Bu tablo sayesinde birçok yeni sözcük türetilebilir ve bu sayede milyonlarca sözcük elde edilebilir. Yeni sözcük türetme ve ekleme (Teze sözcux türetlam mi eklam) Hûrayca, diğer birçok dil gibi kapsamlı sözcük dağarcığına sahiptir. Diğer dillerden de etkileşimini sürdürür. Ancak özgürlük için her sözcüğün birçok anlamı ve eş anlamlısı türetilmiş, ulu sözlüğe eklenmiştir. Fakat Hûraycayı diğerlerinden ayıran en önemli özelliği sözcüklerin de yazar ve anlatıcı tarafından seçilebilmesi, türetilebilmesidir. Sözlükte var 75 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan olmayan bir sözcüğü türetip, eklenmesini talep edebilirsiniz. Hatta siz, kendi sözcüklerinizi türetip, oluşturarak kendi sözlüğünüzü oluşturabilirsiniz. Belli kaideleri bulunan basit bir ek - yapı sistemi oluşturulmuştur. Bu ek ve yapılar sayesinde bir kök sesten onlarca sözcük, fiil vb. türemektedir. Mevcutta var olan tek bir fiil veya isimdir ama bu ek ve yapılar sayesinde birçok sözcük ortaya çıkmaktadır. Geliştiricisi tarafından hazırlanan Ulu Sözlüğe eklenmese de varlığını korur. Yeni Sözcük Oluşturmada Temel Kurallar a. Yeni eklenecek olan sözcük Al Bakiyye-Hûrayca sözcük kurallarına uymalıdır. b. Hûrayca’da sözcüklerin baş, son ve orta bölümlerinde şartlandırma yoktur. Yani şu sesle veya harfle başlar, biter gibi bir kısıtlama bulunmaz. Kök sözcük sözcük oluşturucusunun keyfine ve isteğine göre şekillenebilir. c. Kök sözcük “Ulu Sözlük” içerisinde yer alan diğer kök sözcüklerle aynı olmaz, diye bir kural yoktur. El anlam, eş yazım uygulanabilir. Ancak karışıklık olmaması için aynı olmasından ziyade daha farklı yapıda oluşturulması tercih edilir. d. Diğer yabancı dillerden kök sözcük alıntısı yapılabilir. Ancak bu sözcük mutlaka Hûrayca sesletimine uygun hale getirilmelidir. Misal, “Check in” sözcüğü alınacaksa “Çekin” biçiminde işlenmelidir. Çünkü Hûrayca yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan bir dildir. e. Temel kök sözcüklerin özellikle sıfat veya fiil olmasına özen gösterilmelidir ki, diğer “Türetek” tablosuna göre daha fazla sözcük oluşturulabilsin ve temel kullanıma uygun olsun. f. Sözlükte var olan bir yapı veya yabancı sözcüğe Hûrayca karşılık türekmek için uygulanması gereken ilk adım fiil üzerinden Türetek tablosuna göre eklerle yeni sözcük türetilmesidir. Yeni sözcük ekleme ve oluşturmaya öncelikli uygulanması gereken yöntem bu olmalıdır. Yeni Sözcük Türetme Yöntemleri 1. Türetek Tablosuna uygun ek ve yapılarla yeni sözcük türetmek. 2. İsim, Fiil, Sıfat veya Edatlarla birleşik sözcük oluşturmak. 3. Yabancı dillerden kök sözcüğü Hûrayca’ya uyarlamak. 4. Eski Dillerden yeni sözcükler diriltmek ve uyarlamak. 5. Kök sözcük yerine durumu sıfat tamlaması veya fiil tamlamalarıyla anlatan bir sözcük oluşturmak. For Example: “Bimedtêu” (The worthless promise) Örnek: 76 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan “Asmak” fiilini ele alalım. Aşağıdaki tabloda “Asmak” fiilinden diğer sözcüklerin türetilmesi gösterilmiştir. Tüm türetim evresi, “Türetek” denilen ek, yapı ve sistem sayesinde gerçekleştirilmektedir. Bu yapı ve ekler ile herkes onlarca sözcük, cümle, kavram ve deyiş türetebilir. Genelde ilk ses veya kök farklı uygun diğer dillerden alınabilmektedir. Bu örnekte biz Türk dilinden aldık. (Sadece basit bir örnektir. Tüm “Türetek” yapı ve formları kullanılmamıştır. Tümüne “Sözcük Türetek” başlığı altından ulaşabilirsiniz.) Yapı-Durum Hûrayca Türkçe Kök as asmak Emir as! as! Yer Astay İdam sehpası, Darağacı Kişi Asman Cellat Kişi Asmend Adam asabilecek yetenekteki kişi Olumsuz Asñuz Asmaz Zıt-Karşıt Antias İdam karşıtı, İdam karşıtlığı Zamanlama Asgâh Asma zamanı Yer-Kab Asyut Asılabilecek eşyaların konulduğu yer; dolap, Vestiyer, Askılık Sıfat/Kavuşma Asup Asılı İsim Asu Askı, askılık, Hatalı Eylem Yanas Yanlış, hatalı asmak İsim Asku Asık (İsim / Sıfat) Fiilin İsim Hali Aslam Asma (İsim) Alet-Çanta Asğa Asma çantası, asmalık Sebep Junas Asmak için Dönüşlülük Asaw Asılmak Edilgen Zeşas Astırmak 77 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Ürün Asjak Asacak, Çamaşır, Olumsuz Emir Ñâas Asma!, asmamak Dilek Asusmin Ben assam Eylem Öncesi Asñâfik Asmadan önce Olumsuz-Aksi Biasen Asmaksızın Tekrarlama Reas Tekrar asmak Canlı-Hayvan Asgır Aslan 78 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Harf Kodlama Sistemi Bir kelime veya ifade seslendirirken karşı tarafa doğru harf yazımı belirtmek için kullanılan harf kodlama sistemidir. A Adam L Land  Âğûş M Mavu B Barq N Nazar C Caxku Ñ Ñaesk Ç Çağala O Odung D Deko Ö Önel E Ebe P Pagima Ê Êda R Radu F Foran Ř Řiy G Garay S Sıyav Ğ Ğaztay Ş Şehvânî Ģ Ģupyut T Tamur H Han U Udu X Xatu Ü Üzüm I Ilgar Û Ûlvu İ İlyar V Vaslam Î Îmâ W Wapku J Jamğa Y Yadku K Keju Z Zehra Q Qazku 79 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan 80 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan SON 81 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan Ek Kaynak ve Bağlantılar (Ek Çornak or Ulkunat) - Öğrenim - Yazım Sitesi Hûrayca Öğrenme Kılavuzu (Türkçe) Hurayish Learning Book (English) Hurayisch Lernsbuch (Deutsch) Türkçe - Hûrayca Sözlük İngilizce - Hurayca Sözlük Almanca - Hurayca Sözlük * Hûrayca Kapsamlı Sözlük (Tüm dillerde) * Hûrayca Fiil Listesi ve Çekimleri Hûrayca Facebook Sayfası Hûrayca Blog Hûrayca Basit Cümleler ve Kelimeler Karşılaştırmalı Dil Anlatım Wikisi Hûrayca Wiki Hûrayca Alfabe Hûrayca Sözcük-Cümle-Sıfat Üretim/Yapım Tablosu Hûrayca Lingo Sözlük Rastgelelik Hûrayca Sözlük Temel Dil Al Bakiyye Platformu 82 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan EK NOTLAR - Hûrayca, “Al Bakiyye” adlı yapay dilin bir lehçesidir. Bu eser de bu dilin öğretimini sağlamak amacıyla Türkçe dilinde hazırlanmıştır. - Bu eser, ilk sürüm olarak kaleme alınmıştır ve dildeki gelişim ve eklemeler, bir sonraki sürümlerde güncellenerek yayınlanır. - Yazarı, bizzat bu yapay dilin geliştiricisidir. 83 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan KAYNAKÇA Kitap: “Dilimce” Karşılaştırmalı Dil Bilgisi, M. Tapan, Erişim: 20.10.2020 < https://books.google.com.tr/books/about/Dilimce.html?id=fMH0DwAAQBAJ&redir_esc=y> Site: “Hûrayca” hurayca.rastgelelik.com, Erişim: 20.10.2020 (http://hurayca.rastgelelik.com) Site: “Al Bakiyye Conlang” artlitartinglang.rastgelelik.com, Erişim: 20.10.2020 (http://artlitartinglang.rastgelelik.com) !3: “Belirteç”; Tanımlaç, Tanımlayıcı, Artikel, betimleyici. 84 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan TEŞEKKÜR Hûrayca yapay dilinin tanıtım ve veri barındırılmasında destek sağlayan Rastgelelik Arama Motoru ve Wiki ekibine, Göktürkçe yazımını sağladığımız Tamga.org sitesi ve yöneticisine teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca bu eseri ele almamda kaynak olarak destek olan diğer uzman dil bilimcilere, akademik çalışma yapan öğretmen ve yazarlarıma teşekkürü bir borç bilirim. Güncerce ara sıra ele aldığım bu eserimi yazmamda bana her türlü manevi desteği sağlayan biricik eşime minnettarım. 85 | Sayfa A’dan Z’ye Hûrayca | Mevlüt Baki Tapan YAZAR 2015 Erzurum Atatürk Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunudur. 1 yıl Almanya’nın Jena kentinde Fridrich Schiller Üniversitesinde Germanistik & DAF eğitimi aldı. Birkaç Türkçe kitap, makale ve deneme çalışmalarının yanı sıra Almanca ve İngilizce çeviriler yaptı. Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde sahnelenen Türk – Alman eserlerinden ortaya “Arama Tarama Yanılgısı” adlı bir tiyatro eseri çıkardı. (Bu tiyatro çalışmasında en önemli desteği ise Doç. Dr. Fatma ÖZTÜRK DAĞABAKAN, Doç. Dr. Ahmet SARI ve Öğr. Gör. Selim CİNİSLİ sağlamıştır.) Şuanda da aktif olarak Bizimkose.com, Kaliteliyasa.com, Rastgelelik Wiki, Milliyet Blog gibi platformlarda yazarlık yapmaktadır. Bazı Kitap Çalışmaları: - Dilimce (Almanca, Türkçe, İngilizce Karşılaştırmalı Dil Bilgisi) - Tiyatroya Giden Yol - Arama Tarama Yanılgısı (Drama) - Periler ve Efsaneler (Uzun Öykü) - Görünmeyen Bilinmez (Roman) - Damlayan Gölge (Roman) - Gizemli Kitap (Kısa Öykü) - Almanca Sözlük (Almanca-Türkçe Yapı, Kalıp ve Kavram Sözlüğü) - Web Site Hazırlama uCoz CMS (Baştan Sona uCoz CMS ile Web Site Hazırlama) - Hermann Hesse - Siddhartha (Roman İncelemesi) - Damlahatname Rehber Kitabı (Damlahatname Edebi Tür Bilgisi) - Meçhul Adam Kayıp Irk (Kısa Öykü) - Das Radio in Jena (Radyo Sunum) Çevirileri: Wolfgan Borchert, Carl von Linde, Franz Kafka-Das Stadtwappen, Überkandidelt, Thomas Bernhard-Boyacı, Rudolf Diesel, Kurt Kusenberg-Verächtlicher blick, Hans Peter Richter-Im Schwimmbad. 86 | Sayfa