CCNA -

ဒီစာအုပ္ေလးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တ႔ို Facebook Group က Admin ကိုဇင္မ်ိဳးေရးသားထားသည္မ်ားကို အလြယ္တကူေလ့လာႏိုင္ေအာင္ Ebook တစ္ခုအေနနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတာပါခင္ဗ်…သင္ခန္းစာ (၁)မွ (၈)အထိပါဝင္ပါတယ္ ေနာက္ထပ္ေရးသားမည့္ သင္ခန္းစာမ်ားကိုလည္းဆက္လက္ၿပီးတင္ေပးသြားပါမည္…ကၽြန္ေတာ္တ႔ို ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္နည္းပညာေဆြးေႏြးခန္း သို႔ Member ဝင္လိုပါက https: / / www.facebook.com/ groups/ talks.I T/ ကိႏ ု ွိပ္ပါ … နည္းပညာေလ့လာလိုသူမ်ားအားလံုးကိုဖိတ္ေခၚလွ်က္ (Myanmar Techno Library)/ CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ ( ၁) အားလံုးပဲ မဂၤလာပါ... သင္ခန္းစာ (၁) ကေန ဘယ္အထိေရာက္မယ္မွန္းမသိတ႕ဲ သင္ခန္းစာတစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္စျပီး အစပ်ဳိးလိုက္ပါတယ္... ေရးခ်င္ေနတာ ျပင္ဆင္ေနတာ ေတာ္ေတာ္ကို ၾကာပါျပီ... စိတ္ပါ၀င္စားတဲ႕သူေတြအတြက္ အနည္းငယ္ အသံုးတည္႕မယ္ ဆိုရင္ပဲ ကၽြန္ေတာ္ ဒီသင္ခန္းစားေတြကို ေရးရက်ဳိးနပ္ျပီလ႕ို ေမွ်ာ္လင္႕ပါတယ္... ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း ဘာမွေျပာမေနေတာ႕ဘူး စျပီဗ်ာ... ၁။ ဒီသင္ခန္းစာကို ေလ႕လာမယ္ဆိုရင္ သင္႕အေနနဲ႕ အနည္းဆံုး networking အေျခခံနားလည္ထားဖိ႕ု လိုပါမယ္... ၂။ Packet Tracer ဆိုတ႕ဲ Software ရိွထားရပါမယ္... မရိွရင္ ေအာက္ကလင္႕ခ္မွာေဒါင္းပါ ဘယ္သူ တင္ထားလဲေတာ႕မသိဘူး ရွာေတြ႕လိ႕ု ေပးလိုက္တာပါ... Cisco Packet Tracer 6.0.1 ဒီမွာေဒါင္းပါ... ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အတူတူ ေရွ႕ဆက္လ႕ို ရပါျပီ... ကၽြန္ေတာ္ ဒီသင္ခန္းစာေတြကို သင္ေပးတယ္လ႕ို မသံုးႏႈန္းပါဘူး... မွ်ေ၀တယ္လ႕ို ပဲ ခံယူထားပါတယ္... ဒါေၾကာင္႕ ကၽြန္ေတာ္႕ထက္ Cisco ပိုင္းမွာ Senior ပိုက်တဲ႕ ဆရာ/ဆရာမ အားလံုးကို ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္ ျပန္မွ်ေ၀ဖိ႕ု ေတာင္းဆိုပါတယ္ အမွားပါရင္ အားနာ စရာလံုး၀မလိုပဲ ေဆာ္ႏိုင္ၾကပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ Cisco ဆိုတာ... လက္ရိွကမာၻေလာကရဲ႕ I T - Networking ေနရာမွာ ေတာ္ေတာ္က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထုိးေဖာက္ေနရာ ယူထားတဲ႕ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုပါပဲ...။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ အေျခစိုက္ထားျပီးေတာ႕ အခုခ်ိန္မွာ Cisco လိ႕ု ေျပာလိက ု ္ရင္ နည္းပညာသမားတုိင္းက မသိသူ မရိွသေလာက္ ရွားပါးေလာက္ေအာင္ပဲ ေနရာယူထားတဲ႕ ကုမၸဏီၾကီးတစ္ခုပါ... ဘယ္ေလာက္ အထိေနရာ ယူထားသလဲဆိုရင္ မၾကာေသးတဲ႕ ႏွစ္ေတြတုန္းက ျမန္မာျပည္ကနည္းပညာသမားေတြ ပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္အစားဆံုးျဖစ္ခ႕ဲ တဲ႕ Microsoft ရဲ႕ စာေမးပဲြေတြျဖစ္တဲ႕ MCSA/ MCSE စတဲ႕ စကား လံုးေတြေတာင္ အခုခ်ိန္ခါမွာ ေမွးမိွန္သြားရေလာက္တ႕ဲ အထိပါပဲ... ဘာေၾကာင္႕မ်ား Cisco ဟာ နည္းပညာ ေလာကမွာ ဒီေလာက္အရိွန္အဟုန္ ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ထုိးေဖာက္ ရပ္တည္လာႏိုင္ရသလဲလ႕ို ၾကည္႕ လိုက္ရင္ (ကၽြန္ေတာ္႕ရဲ႕အျမင္ပါ) ေအာက္ပါ အခ်က္ေလးေတြ သြားေတြ႕ရပါတယ္...  Cisco ဟာ Microsoft လုိမ်ဳိး Server Base အားျပဳထားတဲ႕ Network ပညာရပ္မဟုတ္ပါဘူး...  Cisco ဟာ လံုျခံဳေရးအပိုင္းမွာ အလြန္ေကာင္းမြန္ျပီး နာမည္ေကာင္းရထားတဲ႕ အဖဲြ႕ပါ...  ၀န္ထမ္းအင္အားေတာင္႕တင္းျပီး Customer Service အရမ္းေကာင္းပါတယ္...  Software (I OS) တင္မဟုတ္ပဲ Hardware (Devices) ေတြပါတစ္ျပိဳင္နက္တည္း ထုတ္လုပ္ထားလိ႕ု အရမ္းကို အဆင္ေျပလွပါတယ္...  Router, Ethernet-Switch, Voice (I P phone), Data Center Level, I SP Level ေတြအထိ Small to Enterprise Level အစံုအတြက္ရပ္တည္ေပးထားပါတယ္...  Cisco ရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္မႈစစ္ေဆးတဲ႕ စာေမးပဲဟ ြ ာလည္း Standard ျမင္႕မားတဲ႕အျပင္ ခက္ခဲမႈေတြ လည္းျပည္႕ႏွက္ေနပါတယ္  Cisco ရဲ႕ ဘာသာရပ္ေတြက Networking ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြအားလံုးကို ျခံဳငံုျပီးသင္ၾကားတာျဖစ္ လိ႕ု Networking သမားတုိင္းအတြက္ အက်ဳိးမ်ားလွပါတယ္... (I nternetwork ဆိုတ႕ဲ သင္ၾကားမႈ ေတြျပည္႕လွ်ံေနလိ႕ု ပါပဲ. ..) ညႊန္းတာ နည္းနည္းမ်ားသြားျပီထင္တယ္... ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္/စဥ္းစားမိသေလာက္ ခ်ေရးလိုက္ တာပါ... ေသခ်ာတာေတာ႕ ပိုသြားတာမရိွပါဘူး လိုသြားတာပဲရိွမွာပါ... Cisco က အဲေလာက္အထိကို စိတ၀ ္ င္စားဖိ႕ု ေကာင္းပါတယ္... အားနည္းခ်က္ကေတာ႕ - အလြန္တရာမွ ေစ်းႏႈန္းျမင္႕မားပါတယ္... Hardware, Exam, Plugins ရိွရိွသမွ်ေသာ Support ေတြအားလံုးက ေစ်းႏႈန္းၾကီးျမင္႕လွပါတယ္... ေတာ္ရံုအဖဲ႕ြ အစည္းေတြအေနနဲ႕ ၀ယ္ယူတပ္ဆင္ဖ႕ို မလြယ္ကူတ႕ဲ အေနအထားပါပဲ... ေနာက္ထပ္ စာေမးပဲြအေၾကာင္းေလး ရွင္းျပပါဦးမယ္... Cisco မွာ စာေမးပဲြအားျဖင္႕ ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ CCNA/ CCNP/ CCI E စသည္ျဖင္႕ အဆင္႕ဆင္႕ ရိွပါတယ္... CCNA ကိုမွ ၂ ပိုင္း ထပ္ခဲြလ႕ို ရပါေသးတယ္... CCENT (entry) ဆိုတ႕ဲ အဆင္႕ကို အရင္ဆံုးေလ႕လာ ေျဖဆိုျပီးမွာ CCNA အျဖစ္ေရာက္ေအာင္ တစ္ဆင္႕ခ်င္းဆီ သြားလိ႕ု ရသလို... ျမန္မာျပည္က ဆရာ/ဆရာမ ေတြလိုမ်ဳိး CCNA ကိုတန္းျပီးေျဖခ်င္တယ္ဆိုလည္းရပါတယ္... CCNA ကို တန္းေျဖမယ္ဆိုရင္ < CCENT (I CDN 1 and 2)> ကိုေလ႕လာျပီးေျဖရမွာျဖစ္ပါတယ္... CCNA စာေမးပဲြနံပါတ္ကေတာ႕ 200- 120 ျဖစ္ပါတယ္... အဲဒါအသစ္ပါ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဂ်ဴလိုင္လမွာ 640- 802 ဆိုတ႕ဲ CCNA စာေမးပဲြ(အေဟာင္း)က expired ျဖစ္သြားခဲ႕ပါျပီ... ဒါေၾကာင္႕ အသစ္ေတြ အားထပ္ျဖည္႕ထားတဲ႕ CCNA 200- 120 ကိုေျဖဆိုႏိုင္ၾကပါျပီ... Cisco မွာ ဘာေတြသင္ၾကားႏိုင္သလဲဆိုရင္... Routing and Switching (ျမန္မာျပည္မွာေခတ္အစားဆံုး) Security (ဒုတိယေခတ္အစားဆံုး) Voice Wireless Provider , etc အဲလိုမ်ားစြာရိွပါတယ္ ဒါအကုန္လံုးမဟုတ္ပါဘူး က်န္ပါေသးတယ္... အကယ္၍ CCNA ကို လြန္ေျမွာက္သြားလိ႕ု CCNA certified ျဖစ္သြားတာကိုမွ အားမရေသးဘူးဆိုရင္ CCNP လိ႕ု ေခၚတဲ႕ ေနာက္တစ္ဆင္႕ကို ဆက္တက္လ႕ုိ ရပါေသးတယ္... အားမရေသးဘူးလား... က်န္ေသးတယ္... CCI E ထပ္ျပီးအားမရေသးဘူးလား... ျမန္မာျပည္မွာေတာ႕ ေျဖမရေသးဘူးထင္တယ္... Architecture Level ဆိုတာရိွပါေသးတယ္... ကဲ ဒီေလာက္န႕ဲ ပဲ သင္ခန္းစာ (၁) ကို ရပ္နားလိုက္ပါတယ္... စိတ၀ ္ င္စားသူရိွ သည္ျဖစ္ေစ စိတ၀ ္ င္စားသူမရိွသည္ျဖစ္ေစ ကၽြန္ေတာ္ အခ်ိန္ရရင္ ရသေလာက္ ေရးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္... CCNA - Cisco Certified Network Associate CCNP - Cisco Certified Network Professional CCI E - Cisco Certified I nternetwork Expert သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၂) သင္ခန္းစာ (၂)မွာ ကၽြန္ေတာ္ ရွင္းျပခ်င္တာက အေျခခံ network အေၾကာင္းေလးပါ... အဲဒါကေတာ႕ Network ဆုိတာဘာလဲ... Multi Network ဆိုတာဘာလဲ... I nternet Network ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတ႕ဲ အေၾကာင္းေလးေတြပါ... သိျပီးသား ဆရာ/ဆရာမေတြအတြက္ ရီစရာေပါ႕... ဒါေပမယ္႕ အေျခခံ နည္းနည္းေလး ပိုသိသြားေအာင္ သင္ခန္းစာ တစ္ခုထည္႕ထားတယ္ပဲ မွတ္ေပးၾကပါကုန္... Network Network ဆုိတာ ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ျခင္းပါ... ျမန္မာလိုျပန္လိုက္ေတာ႕ နည္းနည္းရႈပ္တာေပါ႕ေနာ္... ဘယ္ကြန္ယက္ေတြခ်ိတ္ဆက္တာလဲဆိုျပီး ေမးစရာရိွလာမွာေပါ႕... ဒါေပမယ္႕ ကၽြန္ေတာ္အခုရွင္းျပတာ ေလးကို နားလည္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆုိ Network ဆိုတာရဲ႕ အေျခခံ အိပ္ရာတစ္ေရးႏိုးလည္း ျမင္ေယာင္ သြားမွာပါ... ကၽြန္ေတာ္တ႕ို လက္ရိွသံုးေနတဲ႕ ကြန္ျပဴတာကို သူ႕ဖာသာတစ္လံုးတည္း သီးသန္႕တည္ရိွေနတာကို... Stand Alone လိ႕ု ေခၚပါတယ္... မွတ္ထားေပးေနာ္ အေခၚအေ၀ၚေလး Stand Alone ပါ... အကယ္၍မ်ား အဲ႕ဒီ Stand Alone ၂ ခုကို ခ်ိတ္ဆက္လုိက္ျပီဆိုရင္ေတာ႕ Network ျဖစ္သြားပါျပီ... ဒါအလြယ္ဆံုးမွတ္သားတဲ႕နည္းပါပဲ... ဘယ္လိုလဲဆိုတာ ျမင္သာေအာင္ ပံုန႕ဲ ေဖာ္ျပပါ႕မယ္... Network ကဲ Network ဆိုတာ နားလည္သြားျပီထင္ပါတယ္... အဲ႕ဒီမွာမွ နည္းနည္းထပ္ရွည္ခ်င္ပါတယ္ေသးတယ္.. ဗဟုသုတေပါ႕ဗ်ာ... အေပၚက Network ဆိုတ႕ဲ ပံုမွာခ်ိတ္ထားတာက Network Cable နဲ႕လိုျမင္ေပးပါ... အကယ္၍ Network Cable နဲ႕မဟုတ္ပဲ အဲ႕ဒီ Computer ႏွစ္ခုၾကားမွာ ၾကိဳးမပါပဲ Diskette နဲ႕ Data ေတြ ကူးေျပာင္းခဲ႕တဲ႕ေခတ္တုန္းက အဲ႕ဒီ စနစ္ကုိ Sneakernet လိ႕ု လည္းေခၚေသးတယ္ဗ်... ေနာက္ထပ္ ထပ္လွ်ာရွည္ရရင္ Computer ၂ လံုးကုိ Serial Cable နဲ႕ တိုက္ရိုက္ခ်ိတ္ဆက္ရင္ အေခၚအေ၀ၚက DCC (Direct Cable Connect) လု႕ိ ေခၚေသးတယ္ဆိုတာေလး ဗဟုသုတရေအာင္ မွ်ေ၀ပါတယ္... Multinetwork ဟုတ္ျပီ... Network ကေတာ႕ရွင္းသြားပါျပီ (ထားပါေတာ႕)... ေနာက္ထပ္ Multinetwork ဆိုတာေလး တစ္ဆင္႕ထပ္တုိးရွင္းျပခ်င္ေသးတယ္... ပံုေလးအရင္ၾကည္႕လိုက္ပါဦး... Multinetwork Computer ၂ လံုးတည္းမကေတာ႕ပဲန႕ဲ Computer ေတြ ခ်ိတ္ဆက္ထားတာကိုေတာ႕ အခု ေခါင္းစဥ္ အတုိင္းပဲ Multinetwork လိ႕ု ေခၚပါတယ္... နားလည္တယ္ဆုိ ေနာက္တစ္ဆင္႕ထပ္သြားပါ႕မယ္... I nternetwork Cisco တင္မကပါဘူး... Network သမားတုိင္းအတြက္ အသက္လိုပဲ နားလည္သေဘာေပါက္ သင္ယူ ရမဲ႕ I nternetwork ပါပဲ ပံုၾကည္႕လုိက္ရင္ ရွင္းလင္းသြားမွာပါ... ဒါေပမယ္႕ တကယ္႕လက္ေတြ႕မွာဆိုရင္ I nternetnetwork ဆိုတာၾကီးနဲ႕ပဲ ခ်ာလပတ္ရမ္းေနမယ္ဆိုတာ အာမခံေပးလိုက္ပါတယ္... အဲလိုေျပာ လိုက္လ႕ို လဲ ေၾကာက္မသြားပါနဲ႕ဗ်... ေသခ်ာစိတ္ပါ၀င္စားမယ္ဆိုရင္ တအားၾကီးလည္း ခက္လွတယ္ မဟုတ္ဘူးေပါ႕... I nternetwork ရွင္းျပရင္ရင္ေတာ႕ Multinetwork ေတြကို အျပန္အလွန္ခ်ိတ္ဆက္ထားတာကို I nternetwork လိ႕ု ေခၚ တယ္ေပါ႕... ဒီသင္ခန္းစာအတြက္ေတာ႕ ဒီေလာက္ပါပဲခင္ဗ်... ေနာက္ပိုင္း ပိုျပီး ေခါင္းစားမွာေတြခ်ည္းပဲ လာမွာျဖစ္လ႕ို ဒီသင္ခန္းစာ ဒီမွာပဲ နားပါရေစ... သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၃) Network Card အေၾကာင္းလည္းထည္႕သြင္းျပီး မွ်ေ၀ခ်င္ပါတယ္… Network Card အေၾကာင္းေျပာရရင္ အရင္ဆံုး Ethernet Standard ကိုျဖစ္ေပၚေစခဲ႕တဲ႕ ကုမၸဏီေတြကို ဗဟုသုတ မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္ အဲ႕ဒီ ကုမၸဏီေတြကေတာ႕… Digital Equipment Corporation (DEC), I ntel, Xerox ဆိုတ႕ဲ ကုမၸဏီေတြပါပဲ… အဲကဒီ ကုမၸဏီေတြရ႕ဲ ၾကိဳးပန္းမႈေၾကာင္႕ Ethernet Standard ဟာ မ်က္၀ါးထင္ထင္ အလြန္အသံုး၀င္တ႕ဲ အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚခဲ႕ျပီး သူတ႕ို ရဲ႕နာမည္ေတြန႕ဲ ပဲ Ethernet Standard ကို ပိုမိုသိရိွလာခဲ႕ၾကတယ္… အဲဒီ နာမည္ကေတာ႕ အားလံုး ရင္းႏီွးျပီးသားျဖစ္တ႕ဲ “DI X” ဆိုတ႕ဲ နာမည္ပါပဲ… ကုမၸဏီ ၃ ခုရ႕ဲ ေရွ႕ဆံုး နာမည္ေတြကိုယူျပီးေတာ႕ ျဖစ္ေပၚလာခဲ႕တာပါပဲ…ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ ေအာက္မွာဆက္ေရးေပးမွာက Network Card နဲ႕ သူတ႕ို ရဲ႕Speed ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္… (သိျပီးသား ဆရာ/ဆရာမ ေတြ ျငိမ္ျငိမ္ေလးေနျပီး ေက်ာ္သြားလိုက္ၾကပါ… : D )  Ethernet - 10 Mbps  Fast Ethernet - 100 Mbps  Gigabit Ethernet - 1000 Mbps (or) 1 Gbps  Multigigabit Ethernet - 10 Gbps ဆိုျပီးေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္ ၄ မ်ဳိး သိထားပါတယ္… Generation ေတြ ေမြးဖြားလာလိုက္တာ အခုဆို 10 Gbps အထိေရာက္ရိွလာပါျပီ… ေနာက္ ဘယ္လိုေတြ မယံုႏိုင္စရာထပ္ျဖစ္လာ မလဲကေတာ႕ ေစာင္႕ၾကည္႕ၾကတာ ေပါ႕…ေနာက္တစ္ခုက Network Card မွာပါရဲ႕ အေရးအၾကီးဆံုးအရာတစ္ခုလ႕ို ေျပာလု႕ိ ရတဲ႕ MAC အေၾကာင္းပါ… MAC = Media Access Control လိ႕ု ေခၚပါတယ္… သူကို ကၽြန္ေတာ္တ႕ို အျမဲသံုးေနက် Window (Microsoft Platform) နဲ႕ Linux (Open Source) ေတြမွာ အေခၚအေ၀ၚေလး ၂ မ်ဳိး ကဲြျပားျပီးေတြ႕ျမင္ရပါတယ္… Microsoft Platform - Linux Platform Physical Address - Hardware Address ဆိုျပီးေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္ အသံုးအႏႈန္း ၂ မ်ဳိး ျမင္ဖူးပါတယ္… အခု MAC address အေၾကာင္းနည္းနည္း ထပ္ရွင္းျပပါ႕မယ္… MAC Address က အလုပ္လုပ္တာ HEXA (ဟက္ဇာ) နဲ႕ျဖစ္ပါတယ္… သူမွာ Block - 6 ခုရိွျပီးေတာ႕… Bit အားျဖင္႕ေတာ႕ 48 bit ျဖစ္ပါတယ္… ေအာက္က ဇယားေလးကိုၾကည္႕ပါ… HEXA 0 to F (Zero To F) Block 6 block Bit 48 bit 00 00 00 00 00 00 8bit 8bit 8bit 8bit 8bit 8bit 00 = 1 block (00 ႏွစ္ခုကုိ 1 block လိ႕ု ေခၚပါတယ္… အားလံုး block 6 ခုရိွတယ္ဆိုတာ အဲဒါကိုေျပာတာ ပါ… 0 = 4 bit (Zero တစ္လံုးမွာ 4bit ရိွပါတယ္…) 00 = 8 bit (Zero ႏွစ္လံုးဆိုေတာ႕ 8 bit ေပါ႕…) 8 bit ကို 6 block ရိတ ွ ယ္ဆိုေတာ႕ 8 x 6 = 48 bit လိ႕ု တြက္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္… အဲေလာက္ဆိုရင္ ရွင္းမယ္ထင္ပါ တယ္… မရွင္းလည္း အစကျပန္ဖတ္ေနာ္… : D အခု ကၽြန္ေတာ္ HEXA ကို BI NARY တြက္ျပပါ႕မယ္… MAC address ကို Binary ေျပာင္းတဲ႕ပံုစံေပါ႕… တျခား ေနရာေတြမွာလည္း HEXA to BI NARY ေျပာင္းတတ္သြားမွာပါ… လြယ္ပါတယ္ တူတူလိုက္တြက္ၾကည္႕ပါ… HEXA Binary 0 0000 1 0001 2 0010 3 0011 4 0100 5 0101 6 0110 7 0111 8 1000 9 1001 A 1010 B 1011 C 1100 D 1101 E 1110 F 1111 ဒါက ကၽြန္ေတာ္အလြယ္ျမင္ေအာင္ေရးေပးတာပါ… WI KI ကေနကူထားတဲ႕ Table ေလးလည္းထပ္ၾကည္႕ပါ ဦး… ပိုရွင္းသြားမလားပဲ… အားလံုး အဆင္ေျပႏိုင္ၾကဖိ႕ု ေမွ်ာ္လင္႕ပါတယ္… အခ်ဳပ္အားျဖင္႕ေတာ႕ Network Card ဆိုတာကို သာမာန္သိထားတာထက္စာရင္ ဒီလိုေလး နည္းနည္းအေသးစိတ္လိုက္ေတာ႕ ပိုျပီး အသံုး၀င္ မယ္ထင္မိလို႕ပါ… Ref : WI KI Ref : WI KI သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၄) Components of Network သင္ခန္းစာ (၄)မွာ ရွင္းျပခ်င္တာေတြကေတာ႕ Components of Network လိ႕ု ေခၚတဲ႕ Network ရဲ႕ အသံုး၀င္ တဲ႕အစိတ္အပိုင္း(အၾကမ္းဖ်ဥ္း)ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္… ဘာေတြရိွႏိုင္သလဲဆိုတာ တူတူေရွ႕ဆက္ၾကည္႕တာေပါ႕…  Network Services (File Sharing, Printer Sharing, အစရိွတာေတြ…)  Transmission Media (Cable/ Wireless/ Radio Frequency, အစရိွတာေတြ…)  Protocol ပထမတစ္ခက ု ေတာ႕ ရွင္းပါတယ္… Network ကေန လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ႕ ဆားဗစ္ေတြကိုေျပာခ်င္တာပါ… ကြန္ျပဴတာတစ္လံုးကေန ေနာက္တစ္လံုးကို Network မွေနျပီးေတာ႕ File ေတြလွမ္းပိ႕ု လွမ္းယူ လုပ္ေဆာင္တာေတြ… ပရင္တာတစ္လံုး တည္းကို လူတစ္ေယာက္မက ခ်ိတ္ဆက္အသံုးျပဳခ်င္တာေတြမွာ အဲဒီ Services ကိုအသံုးျပဳရပါတယ္… ဒုတိယတစ္ခက ု ိုေတာ႕ နည္းနည္းရွင္းျပခ်င္ပါတယ္… Cable ျဖင္႕ခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (transmission media) အေပၚကပံုမွာျပထားတာကို ကြန္ျပဴတာႏွစ္လံုး Network Cable (ၾကိဳး) နဲ႕ခိ်တ္ဆက္ထားတယ္ လိ႕ု ျမင္ေပးပါ… အဲဒါဆိုရင္ Cable က Transmission Media တစ္မ်ဳိးေပါ႕… ၾကိဳးမဲ႕ခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (transmission media) အဲဒါဆိုရင္ အေပၚကပံုလိုမ်ဳိး Wireless Router တစ္လံုးကေန Laptop ေတြက Wifi Signal ေတြဖမ္းယူ ၾကတယ္… အဲဒါဆိုရင္ Transmission Media ကဘာျဖစ္ႏုိင္မယ္ထင္လဲဗ်… (ကိယ ု ႕္ ဖာသာ ေမးျပီး ျပန္ေျဖ ရရင္ေတာ႕) အေျဖက ေလ ပါပဲ… Air = Transmission Media ပါပဲ… တနည္းအားျဖင္႕ထပ္ခ်ဲ႕ကားျပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ Radio Frequency ေတြဟာ Transmission Media ေတြပါပဲ… ေနာက္ဆံုး တတိယတစ္ခက ု Protocol… နည္းပညာေလာကမွာ အျမဲလုိလိုထိေတြဆက္ဆံေနရမဲ႕ စကားလံုးေတြ ထဲမွာ ထိပ္ဆံုးစာရင္း၀င္လ႕ို ေခၚႏိုင္တဲ႕ Protocol ပါ... Protocol ဆိုတာ ဘာမ်ားပါလိမ္ဆိုျပီး မသိတ႕ဲ လူေတြရိွခ႕ဲ မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ရွင္းျပတာေလး ခဏဖတ္လိုက္ရင္ ရွင္းသြားႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္… ဥပမာ - ကၽြန္ေတာ္က ျမန္မာျပည္သားတစ္ေယာက္ေပါ႕… လမ္းသြားရင္းနဲ႕ ဂ်ပန္ၾကီးတစ္ေယာက္န႕ဲ ေတြ႕တယ္ ဆိုပါဆိ႕ု သူက ကၽြန္ေတာ႕ကို သူမသြားတတ္တ႕ဲ ေနရာေတြေမးတယ္… ဂ်ပန္ၾကီးပါဆိုမွ ဂ်ပန္လိုေမးမွာေပါ႕… အဲ႕ဒီမွာ စေတြ႕တာပဲ ကၽြန္ေတာ္က ဂ်ပန္စကားနားလည္းမလည္ဘူး တတ္လည္းမတတ္ဘူး… အဲဒါဆိုေတာ္ေတာ္ စကားေျပာဆို ဆက္ဆံရခက္ပါျပီ… ဒါေပမယ္႕ ကၽြန္ေတာ္တစ္ခုသြားသတိရမိတယ္… အဲဒါကေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္ အဂၤလိပ္လို မတတ္တစ္ေခါက္ေျပာတတ္တယ္… သူ႕ကိုလည္း အဂၤလိပ္လိုရလားေမးၾကည္႕ လိုက္တယ္ အဂၤလိပ္လိုတတ္သလားေပါ႕… သူကလည္းပဲ အဂၤလိပ္လိုရတယ္ ဆိုေတာ႕ ေတာ္ေတာ္ေလးအဆင္ေျပသြားတယ္… သူေမးတဲ႕ သူသြားခ်င္တ႕ဲ ေနရာကို ကၽြန္ေတာ္ အဂၤလိပ္လိုညႊန္ေပးလုိက္ႏုိင္ျပီ… ဇာတ္လမ္းကေတာ႕ျပီးျပီ… ပံုေလးကိုဆက္ၾကည္႕တာ ေပါ႕… Protocol (ၾကားခံ communication program တစ္ခု) အေျဖတန္းျပီးေျပာရရင္ေတာ႕ English Language က Protocol ပါပဲ… ထပ္ရွင္းျပရရင္ Communication အဆင္ေျပ ေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ႕ Program ကို Protocol လိ႕ု ေခၚတာပါ… အားလံုး အဆင္ေျပနားလည္မယ္ဆိုရင္ ေရးရ က်ဳိးနပ္ပါျပီဗ်ာ… ဒီေလာက္န႕ဲ နားပါရေစဦး… ေနာက္ထပ္အခန္းမ်ားေမွ်ာ္ေပးပါဦး… သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၅) OSI 7 Layer Network သမားေတြရ႕ဲ အသက္လ႕ို ပဲသံုးပါရေစ… ဒီ Layer ၇ ခုကိုမွ ေသခ်ာမသိရင္ Network တင္မကပါဘူး နည္းပညာေလာကမွာပါ မ်က္ႏွာငယ္ရပါလိမ႕္ မယ္… OSI 7 layer ကဘယ္ေလာက္အထိအေရးၾကီးသလဲဆိုရင္ အေသးစိတ္ရွင္းျပခ်က္စာအုပ္ဟာ စာမ်က္ႏွာ ၂၀၀ ေက်ာ္ရိွပါတယ္… (ဒီထက္မ်ားတာလည္း ရိွနုိင္ပါတယ္…) ဒါေပမယ္႕ အခု ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ ရွင္းျပမဲ႕ (ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ျဖစ္တ႕ဲ ) OSI 7 Layer ကေတာ႕ အရမ္းကို အတိုးခ်ံုးလြန္းပါလိမ႕္ မယ္… ဒါကလည္း ကၽြန္ေတာ္တတ္သေလာက္ မွတ္သေလာက္ကို ခ်ေရးျပ တာပါ… မွားတာပါရင္လည္း သင္ေပးလွည႕္ ပါဦး… (7) Application Layer (A) (6) Presentation Layer (P) (5) Session Layer (S) (4) Transport Layer (T) (3) Network Layer (N) (2) Data Link Layer (D) (1) Physical Layer (P) အလြယ္တကူ က်က္လ႕ို ရေအာင္ ကြင္းစ ကြင္းပိတ္ထဲက စာလံုးေလးေတြလည္း မွတ္ထားႏိုင္ပါတယ္… ေနာက္ တစ္နည္းက All People Seem To Need Data Processing ဆိုတ႕ဲ စာေၾကာင္းေလးပါ… ဒါကေတာ႕ Network ေလ႕လာလိုက္စားေနတဲ႕သူေတြ အားလံုးအသိပဲမလိ႕ု ထပ္ျပီးလွ်ာမရွည္ေတာ႕ပါဘူး… (7) Application Layer လက္ရိွေခတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တ႕ို အသံုးျပဳေနတာေတြက တကယ္႕ကို Web GUI mode ေတြပါ… အသံုးျပဳရတာ အရမ္း ကိုလြယ္ကူသြားပါျပီ… အဲဒီလို User ေတြျဖစ္တ႕ဲ ကၽြန္ေတာ္တ႕ို တစ္ေတြ အလြယ္တစ္ကူအသံုးျပဳႏိုင္ေအာင္ ဘာသာျပန္ေပးတဲ႕ Layer ကို Application Layer လု႕ိ ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ပါတယ္… (6) Presentation Layer တကယ္ေတာ႕ အရွညၾ္ ကီးရွင္းျပရမွာ အဲေလာက္လည္း မတတ္ပါဘူး… ဒါေၾကာင္႕ အတိုေလးပဲ မွတ္လိုက္ၾက ရေအာင္… မတူညီတ႕ဲ ပံုစံႏွစ္ခုကို ေျပာင္းလဲေပးတာ… အဂၤလိပ္လိုေရးရမယ္ဆိုရင္ Network To Application Format Convert Layer လိ႕ု ပဲ ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ပါတယ္… (5) Session Layer Duplex Method ကိုေလ႕လာၾကည္႕ပါ Session Layer ကို ထင္သာျမင္သာ လံုး၀ကိုေတြ႕ရပါလိမ႕္ မယ္… ဒီ layer ရဲ႕သေဘာကိုက Logical Connection ျပဳလုပ္ေပးတာပဲလ႕ို ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ပါတယ္… (4) Transport Layer အခ်က္အလက္ေတြကို Pack လုပ္ေပးတာက Transport Layer ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္လ႕ို ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ ပါတယ္… (3) Network Layer Path ေတြကိုရွာေဖြေပးတဲ႕ Layer ပါ… ေနာက္တစ္နည္း ထင္သာျမင္သာရိွေအာင္ေျပာရရင္ Routing လုပ္ငန္းစဥ္ရ႕ဲ အဓိက Layer ပါပဲ… လမ္းေၾကာင္းရွာေပးတာကို Network Layer လိ႕ု ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ ပါတယ္… (2) Data Link Layer ေတာ္ေတာ္အေရးၾကီးတဲ႕အပိုင္းပါ… Phyical Device ေတြက Network ကိုနားလည္ေအာင္ Convert လုပ… ္ တစ္နည္းအားျဖင္႕ Translate လုပ္ေပးတဲ႕ layer ကို Data Link Layer လိ႕ု ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ပါတယ္… (1)Physical Layer သူငယ္ခ်င္းေတြ Binary ေတြကို မွတ္မိဦးမယ္ထင္ပါတယ္… Binary ဆိုတာသည္ 0(zero) နဲ႕ 1(one) ပါပဲ… အဲဒီ 0011 စတဲ႕ Binary ေတြကို ပိ႕ု ေဆာင္တ႕ဲ လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ေပးတာ Physical Layer လိ႕ု ကၽြန္ေတာ္ သတ္မွတ္ပါတယ္… ေနာက္ထပ္ ကၽြန္ေတာ္နည္းနည္းထပ္ျပီး လွ်ာရွည္ခ်င္ပါေသးတယ္… OSI 7 Layer ကို ၂ မ်ဳိးခဲြထုတ္တ႕ဲ အေၾကာင္းေလး ပါ… အဲဒါကေတာ႕ Upper Layer နဲ႕ Lower Layer ပါပဲ… Upper Layer မွာ ဘာေတြပါမလဲဆိုရင္ All People Seem သံုးခုပါပါတယ္… Lower Layer ကေတာ႕ To Need Data Processing ပါ… ၄ ခုေပါ႕… ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆို ရင္ေတာ႕ I nternet သိ႕ု မဟုတ္ Ebook ေတြမွာ အေသးစိတ္ရွာေဖြေလ႕လာၾကပါဦးလိ႕ု အၾကံဳျပဳလိုပါတယ္.. အားလံုးပဲ ေအာက္က ပံုေလးကိၾု ကည္႕ရင္း နားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္ၾကပါေစလိ႕ု အၾကံျပဳရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ ပါရေစဦး… (ဓါတ္ပံုအားလံုး အင္တာနက္ မွရွာထားတာျဖစ္ပါတယ္...) သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၆) Subnetting ေက်ာ္သြားခ်င္ေပမယ္႕ ေက်ာ္သြားခြင႕္ မရတဲ႕အခန္းတစ္ခုေပါ႕… အေရးၾကီးတာသိပါတယ္ စာေမးပဲြမွာလည္း Subnetting ကိစၥအမ်ားၾကီးပါ၀င္တယ္ဆိုတာလည္း ဟုတ္ပါတယ္… ဒါေၾကာင္႕မလိ႕ု မေက်ာ္သြားေတာ႕ပဲ အေကာင္းဆံုး ေရးေပးဖိ႕ု ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္… Subnet ခဲြတယ္ဆိုတာအလြယ္တကူေျပာရရင္ေတာ႕ I P class တူေနရင္ေတာင္ network မမိေအာင္လုပ္ျခင္း လိ႕ု ပဲ ကၽြန္ေတာ္အရွင္းဆံုးအေနနဲ႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္… ေအာက္ကပံုကိုၾကည္႕ပါ… အျပာေနာက္ခံက အေဆာက္အဦးလိ႕ု မွတ္ေပးပါ… အမဲေရာင္က အခန္းေတြေပါ႕… အဲ႕ဒီအခန္း ၅ ခန္းအတြက္ကို ကြန္ျပဴတာ အလံုး ၃၀ စီသံုးခ်င္တယ္… တစ္ခန္းနဲ႕ဲ တစ္ခန္းကိုလည္း I P တူေနေပမယ္႕ network မမိေစခ်င္ဘူး ဒါဆိုရင္ေတာ႕ subnet ခဲြလိုက္တာအဆင္အေျပဆံုးပါပဲ… Subnet ခဲဖ ြ ႕ို အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္ေတြမွတ္ထားေပးပါ… ေအာက္မွာေရးေပးထားပါတယ္… n 1. · Number Of Network (2 ) 2. · Host Per Network (2 – 2) n Number Of Network ဒီႏွစ္ခုသိထားရင္ ေတာ္ေတာ္အလုပ္ျဖစ္ပါျပီ… ဒါဆိုရင္ Subnet ခဲြပါေတာ႕မယ္… ကၽြန္ေတာ္တ႕ို Subnet ခဲြမဲ႕ I P ကို 192.168.1.0/ 24 ဆိုျပီး မွတ္ထားေပးပါ… တစ္ပုဒ္တြက္တတ္ရင္ က်န္တာအကုန္တြက္တတ္မွာပါ (လိ႕ု ယူဆပါတယ္)… 192.168.1.0 ဆုိရင္ subnet mak က ဘာျဖစ္မလဲဆုိရင္ 255.255.255.0 ျဖစ္မယ္ဆိုတာ အားလံုးသိျပီးသား ျဖစ္မွာပါ… ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တ႕ုိ Number Of Network ကို စတြက္ၾကည္႕ပါမယ္… Number Of Network ကိုတြက္မယ္ဆိုရင္ အရင္ဆံုး ေအာက္က ဇယားေလးေတာ႕ အလြတ္ရေနရပါမယ္… 128 64 32 16 8 4 2 1 27 26 25 24 23 22 21 20 128 192 224 240 248 252 254 255 ဒါဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တ႕ုိ ပံုကိုျပန္ၾကည္႕ၾကည္႕ပါ… ခဲြမယ္႕ network အေရအတြက္သည္ ၅ ခုျဖစ္ပါတယ္… အခန္းအားျဖင္႕ေျပာရရင္ ၅ ခန္းေပါ႕… အဲဒါဆိုရင္ 2n = 23 ပါ… ဘာျဖစ္လ႕ို လဲဆိုေတာ႕ အခန္း ၅ ခန္းခဲြမယ္ ဆိုရင္ ၅ မွမပါတာ… ဟုတ္ပါတယ္… ၅ မပါေပမယ္႕ ၅ ထက္ၾကီးတဲ႕ ၈ ပါပါတယ္… အဲဒါေၾကာင္႕ ၅ ခန္းခဲြခ်င္ရင္ 23 နဲ႕တြက္ရပါမယ္… ဒါဆိုရင္ Number Of Network တြက္လ႕ို ျပီးပါျပီ… Host Per Network ဒါဆိုရင္ Host Per Network တြက္ပါမယ္… ဒါကလည္း အေပၚက ဇယားေလးကိုပဲ အသံုးျပဳမွာပါ စပါမယ္… အခန္းထဲမွာ ကြန္ျပဴတာ ဘယ္ႏွစ္လံုးထားမယ္…? အလံုး ၃၀ ေနာ္… 30 subnet လိ႕ု ေရးထားတယ္ေလ… အဲဒါဆိုရင္ အေပၚမွာေရးေပးထားတဲ႕ ပံုေသနည္းကို ၾကည္႕ရေအာင္… 2 n – 2 ေနာ္… ဒါဆိုရင္ အလံုး ၃၀ ထြက္ေအာင္ ပါ၀ါ ဘယ္ေလာက္ထဲကႏႈတ္ရမလဲ စိတ္တြက္တြက္ၾကည္႕လုိက္မယ္ဆိုရင္ 32 – 2 = 30 ဆိုတာ လြယ္လြယ္ေလးတြက္လ႕ို ရတယ္ေလ… အဲဒါဆုိ ဇယားမွာ 32 ပါလားၾကည္႕လိုက္ပါ… 32 သည္ 25 ပါပဲ… ဒါေၾကာင္႕ 25 – 2 ေပါ႕… (32 – 2 = 30) အဲဒါေၾကာင္႕ Host Per Network ကို လြယ္လြယ္ကူကူတြက္သြား ႏိုင္ျပီလ႕ို ယူဆပါတယ္… (အကယ္၍ အလံုး ၄၀ ဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ… လြယ္ပါတယ္… 26 ကိုပဲ သံုးရမွာ ေပါ႕… 64 – 2 = 62 လံုး… Subnet 62 အေနနဲ႕ ခဲြထုတ္လိုက္ယံုပါပဲ… ရွင္းမလားမသိဘူး…) ဒါဆုိ ေနာက္အဆံုးအေျဖရေအာင္ ခဲြထုတ္ၾကရေအာင္… 192.168.1.0/24 ေပါ႕... ဒါေပမယ္႕ subnet က 255.255.255.0 ျဖစ္ေနတယ္… အဲဒါက ဘာကိုေျပာခ်င္တာ လဲဆိုရင္ Host Per Network = 254 လံုးအထိသံုးလိ႕ု ရေနတယ္လ႕ို ေျပာခ်င္တာ… ဒါေပမယ္႕ ကၽြန္ေတာ္တ႕ို အခုလိုခ်င္တာက Host Per Network အလံုး ၃၀ အထိပဲ အမ်ားဆံုး ေပးသံုးခ်င္တာ… ဒါေၾကာင္႕ subnet ခဲြ ပါ႕မယ္… ကၽြန္ေတာ္႕လက္ေရးနဲ႕ ပံုကိုသာၾကည္႕ေပးၾကပါေတာ႕ Word နဲ႕ဘယ္လိုမွ ဆက္မရွင္းျပတတ္ေတာ႕ လိ႕ု ပါ… (အားလံုးကုိ ေတာင္းပန္ပါတယ္…) ဒါအေျဖပါပဲ… အားလံုးပဲ မ်က္စိရွင္းျပီး နည္းနည္းပိုနားလည္သြားေအာင္ ေနာက္ထပ္ ဥပမာတစ္ခု ကၽြန္ေတာ္ တြက္ထားတာေလး ၾကည္႕ၾကည္႕ပါဦး (အဲဒါကေတာ႕ Host Per Network လုိခ်င္လ႕ို တြက္တ႕ဲ နည္းပါ...) Subnet အခန္းဟာ ကၽြန္ေတာ္႕ေတာ႕အတြက္ အရမ္းရႈပ္ပါတယ္... ဒါေၾကာင္႕ ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပထားတာေတြ နားမလည္ရင္ ေမးပါ… တတ္ႏိုင္သေလာက္ ျပန္ေျဖေပးပါ႕မယ္... zmozmo@gmail.com သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၇) Router I ntro ကဲ ဒီေန႕ေတာ႕ Cisco Router ဆိုတာၾကီးကို စျပီး ထိေတြ႕ပါေတာ႕မယ္… တကယ္အျပင္မွာလုပ္ေနရတဲ႕ အတုိင္းလုပ္ရပါေတာ႕မယ္… ဒါေပမယ္႕ ပထမဆံုး ပိုစ႕္ မွာေပးထားတဲ႕ Packet Tracer ဆိုတာေလးေတာ႕ စက္ထဲမွာ သြင္းထားျပီးသားျဖစ္ရပါမယ္… ဒါဆိုရပါျပီ… Router မွာပါ၀င္တ႕ဲ အစိတ္အပိုင္းေတြကို စျပီးရွင္းျပပါမယ္… အဲဒါေတြကေတာ႕… 1. CPU 2. RAM 3. ROM 4. NVRAM 5. FLASH စသည္တ႕ို ပဲျဖစ္ပါတယ္… အဲဒီ တစ္ခုခ်င္းစီရ႕ဲ အလုပ္လုပ္ပံုေလးလည္း ထပ္ျပီး ရွည္လ်ားေထြျပား ပါဦးမယ္… CUP - ကြန္ျပဴတာမွာပါတဲ႕ CPU လိုပါပဲ… အဓိကက်တဲ႕ တြက္ခ်က္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ပါတယ္… RAM - သူကေတာ႕ ယာယီမွတ္ဥာဏ္လ႕ို ပဲေျပာရမွာေပါ႕… ဘာျဖစ္လ႕ို လဲဆိုေတာ႕ သူက လက္ရိွ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ပဲ ခဏမွတ္ထားေပးတာျဖစ္ျပီးေတာ႕ ပါ၀ါပိတ္လိုက္ရင္ ဘာမွမက်န္ႏိုင္ေတာ႕လိ႕ု ပါ… ROM - သူ႕မွာ Operating System ေလးပါ၀င္ပါတယ္… ျပီးေတာ႕ Power On Self Test လုပ္ပါ တယ္… ေနာက္တစ္ခုက Bootstrap ဆိုတ႕ဲ အဆင္႕ပါ၀င္ပါတယ္… Bootstrap ကေတာ႕ Operation System ရိွမရိွရွာတဲ႕အလုပ္ကိုလုပ္တ႕ဲ အပိုင္းကိုတာ၀န္ယူတ႕ဲ ေကာင္ပါ… NVRAM - သူ႕ကို အနီးကပ္ဆံုးတူေအာင္ေျပာရရင္ Computer ေတြမွာတပ္ဆင္ထားတဲ႕ Hard-disk နဲ႕တူပါပါတယ္… သူက permanent storage ပါ… ကိုယ္ေျပာင္းလိုက္တ႕ဲ Router, Switch ေတြရ႕ဲ Setting အားလံုးကို NVRAM ထဲသြားျပီး မွတ္ေပးမွ power ပိတ္လိုက္လည္း Setting ေတြမေပ်ာက္ပ်က္မွာျဖစ္ပါ တယ္… FLASH - သူကေတာ႕ Cisco ရဲ႕ I nternetworking Operating System ကို သိမ္းထားတဲ႕ ေနရာပါပဲ… ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ Router I nterface ေလးေတြကို ဆက္ေလ႕လာၾကည္႕ၾကရေအာင္… အရင္ဆံုး ေအာက္မွာျပထားတဲ႕ ဓါတ္ပံုကိုၾကည္႕ေပးပါ… ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခုခ်င္းစီ ျပန္ရွင္းျပပါ႕မယ္… Power ဆိုတာကေတာ႕ရွင္းပါတယ္… ကၽြန္ေတာ္တ႕ို ပါ၀ါပလပ္ တပ္ရမဲ႕ေနရာပါ… AUX ကေတာ႕ Router ေတြတစ္လံုးနဲ႕တစ္လံုး အေ၀းၾကီးကေန လွမ္းထိန္းတဲ႕အခါမ်ဳိးက်မွ အသံုးမ်ားပါတယ္ ဥပမာ - ရန္ကုန္က Cisco Router ကေနျပီးေတာ႕ အင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္ကေနတစ္ဆင္႕ မႏၱေလးက Cisco Router ကို ၾကားခံ Modem ေတြန႕ဲ ၀င္ျပီး Configure လုပ္ခ်င္တ႕ဲ အခါမ်ဳိးမွာေပါ႕… (ဒါ ကၽြန္ေတာ္သိသ ေလာက္ေျပာတာေနာ္…) Console ကေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္တ႕ို လက္ရိွ Cisco သမားတုိင္း သံုးေနတဲ႕ port လိ႕ု ေတာင္ ေျပာလိ႕ု ရပါတယ္… ကြန္ျပဴတာဆုိင္ေတြကေန Console Cable ေလးတစ္ေခ်ာင္း၀ယ္လိုက္ပါ… Network ေခါင္းတစ္ဖက္ Serial ေခါင္းတစ္ဖက္ပါတဲ႕ ၾကိဳးေလးတစ္ေခ်ာင္းပါပဲ… အဲဒါကို Console Cable လိ႕ု ေခၚပါတယ္… ၾကိဳးတစ္ဖက္က Network ေခါင္းကို Router ရဲ႕ Console မွာတပ္ျပီးေတာ႕ ၾကိဳးေနာက္တစ္ဖက္က serial ေခါင္းကို ကြန္ျပဴတာ ရဲ႕ serial port မွတပ္ျပီး သံုးရံုပါပဲ… fa0/ 0 and ga0/ 0 ဒီအသံုးအႏႈန္းက နည္းနည္းေတာ႕ စိမ္းေနဦးမွာပါ… ဒါေပမယ္႕ မၾကာခင္ရင္းႏီွးသြားမယ္ လိ႕ု အာမခံေပးလိုက္ပါတယ္… FA – Fast Ethernet, GA – Gigabit Ethernet port ေတြပဲျဖစ္ၾကပါတယ္… ဒီ Speed ေတြကေတာ႕ သိျပီးသားျဖစ္ေနမွာ ေသခ်ာေနလိ႕ု ထပ္မရွည္ေတာ႕ပါဘူး… Cisco Router Level Mode Cisco Router မွာ အဓိက အားျဖင္႕ Mode 5 မ်ဳိးရိွပါတယ္… (အိုအီးရီွ၊ de dee၊ အဲလို မုန႕္ ေတြ ေျပာတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္…) : D  User Mode (execute mode)  Privilege Mode  Global Configure Mode  Setup Mode  Specific Mode စတဲ႕ ၅ မ်ဳိးပဲျဖစ္ပါတယ္… ဒါဆုိရင္ စျပိးစမ္းၾကည္႕ရေအာင္ပါ… Packet Tracer ကိုဖြင႕္ လိုက္ပါ… ျပီးရင္ ေအာက္မွာျပထားတဲ႕ ပံုေတြအတုိင္း လိုက္လုပ္ၾကည္႕လိုက္ပါဗ်ာ… ပံုထဲကအတုိင္း (1) ကိုႏိွပ္လိုက္ပါ… အဲဒါဆို ညာဘက္ေလးမွာ Router ေတြက်လာပါလိမ႕္ မယ္… အဲဒီထဲကမွ 2911 ဆိုတဲ႕ (2) လိ႕ု ျပထားတဲ႕ Router ကို Drag လုပ္ျပီး (3) ေနရာမွာ Drop လုပ္လိုက္ပါ… ျပီးသြားရင္ Router ကို တစ္ခ်က္ႏိွပ္လိုက္တာနဲ႕ ပံုထဲကလို ေနာက္ထပ္ Menu ေတြန႕ဲ Box တစ္ခုထပ္ေပၚ လာပါလိမ႕္ မယ္… အဲဒီပံုမွာၾကည္႕ပါ ကၽြန္ေတာ္ အနီန႕ဲ ၀ိုင္းျပထားတဲ႕ Power Button ပါ… ေျပာခ်င္တာက တကယ္႕ Cisco Router တစ္ခုကိုင္တြယ္ေန႕သလိုမ်ဳိး Power မဖြင႕္ ရင္ ဘာမွအလုပ္မလုပ္တာ… Power ဖြင႕္ ထားလွ်က္န႕ဲ Slot ေတြထပ္စိုက္လ႕ို မရတာ… အစရိွတ႕ဲ Real Cisco Devices ေတြကိုင္ေနရသလိုခံစားေစ ရမယ္ဆတ ို ာ ေျပာျပခ်င္တာပါ… အိုေက ဒါဆို ကၽြန္ေတာ္တ႕ို ေနာက္ထပ္ပံုတစ္ပံုသြားၾကည္႕မယ္… Menu ထဲက CLI ဆိုတ႕ဲ အထဲသြားလိုက္ရင္ I OS ကို Loading လုပ္ေနတာကို ေတြ႕ရမွာပါ… # # # ဒီ သေကၤတ ေတြန႕ဲ ပါ… တကယ္႕ Device ေတြမွာလည္း အဲဒီအတိုင္းပါပဲ… ဒီမွာေမးတာက dialog နဲ႕သြားမလားေမးတာပါ… အခုေတာ႕ no လိ႕ု ပဲရိုက္ျပီးေရွ႕ဆက္ၾကပါမယ္… ေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္ရရင္ Yes နဲ႕စမ္းၾကည္႕ၾကေပါ႕ ဘာေတြထူးလာမလဲဆိုတာ သိသြားပါလိမ႕္ မယ္ Router > ဆိုျပီး ဒီလို > မွ်ားေခါင္းေလးနဲ႕ေတြ႕ရပါလိမ႕္ မယ္… အဲဒါ အေပ်ာ္ထည္႕ထားတာမဟုတ္ပါဘူး အေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ႕တဲ႕ Mode ေတြထဲက ပထမဆံုး Mode ျဖစ္တ႕ဲ User Mode (or) User Execute Mode ျဖစ္ပါတယ္… enable လိ႕ု ရိုက္ထည္႕ျပီး enter ႏိွပ္လိုက္ပါ… အဲဒါသည္ Router ထဲကို Login စ၀င္တာ ပါပဲ… ဒီပံုထဲက ? (question mark) ကိုမေမ႕ပါနဲ႕… အျမဲတမ္း သင္႕ကိုကူညီေနမဲ႕ Sign တစ္ခပ ု ါ… တစ္ခုခုေမ႕တုိင္း (သိ႕ု ) မသိတိုင္း ? ေလးနဲ႕ Router ကိုေမးႏိုင္ပါတယ္… ေနာက္ဆံုးမွာ --More-ဆိုတာေလးေတြ႕တယ္ေနာ္… အဲဒါက သိခ်င္ရင္ က်န္ေသးတယ္ စာမ်က္ႏွာမေလာက္လ႕ို ဆိုတ႕ဲ သေဘာပါ… --More-- လိ႕ု ေပၚလာရင္ ကီးဘုတ္က Space Bar ေလးတစ္ခ်က္ျခင္း ႏိွပ္ျပီးဆက္ၾကည္႕လိ႕ု ရပါတယ္… ေနာက္ဆို ကၽြမ္းက်င္သြားမွာ ပါ… Router# ဒီမွာ sign က အသစ္ပါ… # ဒီပံုစံေလးက ေနာက္ထပ္ Mode တစ္မ်ဳိးကုိ ကိုယ္စားျပဳပါတယ္… အဲဒါကေတာ႕ Privilege Mode ထဲေရာက္ေနျပီဆိုတာ သိရပါမယ္… ေနာက္ပိုင္း သင္ခန္းစာေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္ Mode ေတြန႕ဲ ပဲေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာသြားေတာ႕မွာျဖစ္လ႕ို ဒီ သင္ခန္းစာကိုေတာ႕ ေသခ်ာေလး ဖတ္မွတ္ ေစခ်င္ပါတယ္… Router# config ဆိုျပီး ေတြ႕မယ္ထင္တယ္ေနာ္… အဲဒါက ေနာက္ထပ္ Mode တစ္ခုကိုသြားဖိ႕ု ရိုက္ေနတဲ႕ command ပါ… ပံုမွာရွင္းျပထားတာကိုၾကည္႕ပါ… ကၽြန္ေတာ္ဘာလိ႕ု configure terminal ကို အျပည္႕ မရိုက္ ထားသလဲဆတ ို ာ ရွင္းသြားပါလိမ႕္ မယ္… ဒီပံုက Router ကို I P address ေပးဖိ႕ု အတြက္ လိုအပ္တ႕ဲ command (အေရးၾကီး) တစ္ခုပါ … I P မေပးခင္ လုပ္ရမဲ႕အဆင္႕က ဘာလဲဆိုရင္ ကိုယ္ဘယ္ Port (network port) ကို I P ေပးမလဲဆိုတာသိဖ႕ို လိုပါတယ္… သိျပီးရင္ အဲဒီ port ထဲက၀ ို င္ရပါတယ္… အဲဒီ Port ထဲေရာက္မွ I P ေပးလိ႕ု ရတာပါ… အခု ကၽြန္ေတာ္ပံုထဲမွာ gigabit Ethernet 0/ 0 ဆိုတ႕ဲ port ကို I P address ေပးခ်င္လ႕ုိ ၀င္မယ္႕ command ပါ… 0/ 0 ဆိုတာရွင္းျပ ခ်င္ပါတယ္… အဲဒါကေတာ႕ Router မွာပါတဲ႕ Port အေရအတြက္ကို တြက္တာပါ… အကယ္၍ fast ethernet အေပါက္ ၂ ေပါက္ပါတယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်က fast ethernet 0/ 0 and fast ethernet 0/ 1 အဲလိုပါ… အခု ဒီ router မွာ gigabit ethernet က ၂ေပါက္ပါပါတယ္ ဒါဆို giga ether 0/ 0 and giga ether 0/ 1 ဆိုျပီး Cisco က နံပါတ္တပ္ေပးထားပါတယ္… အဲေလာက္ဆုိသေဘာေပါက္ျပီထင္ပါတယ္… Command ကေတာ႕ ပံုထဲက အတုိင္းပါပဲ… > Enable (enter – user mode) # Configure terminal (enter – privilege mode) (config)# interface fast ethernet 0/ 0 (or giga ethernet 0/ 0) (enter - global configuration mode) ဒီသင္ခန္းစာရဲ႕ ေနာက္ဆံုးပံုပါ… I P address ေပးတဲ႕ command ပါ… I P address ေပးတဲ႕အခါ ကြန္ျပဴတာ ေတြမွာေပးသလိုပါပဲ I P ခ်ည္းပဲ ေပးလိ႕ု မရပါဘူး… Subnet ေလးပါ တဲြျပီးေပးရပါတယ္… mode ကေတာ႕ (config-if)# ဆိုျပီးေျပာင္းသြားပါျပီ… Setup Mode ပါ… ဒီေလာက္ဆိုသေဘာေပါက္မယ္ထင္ပါတယ္… command line အေနနဲ႕ေတာ႕… > Enable (enter – user mode) # Configure terminal (enter – privilege mode) (config)# interface fast ethernet 0/ 0 (or giga ethernet 0/ 0) (enter - global configuration mode) (config-if)# ip address 192.168.1.1 255.255.255.0 (enter – setup mode) သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး CCNA အေထာက္အကူျပဳသင္ခန္းစာ (၈) photo ref : internet ဖတ္တ႕ဲ သူေတြ (ဖတ္လားလည္းမသိ မဖတ္လားလည္းမသိ) အဆင္ေျပလားမသိ မေျပလားမသိ စြတ္ေရးေနတာ နံပါတ္ (၈) ေတာ႕ေရာက္လာျပီ… ကိုယ္ တိုင္လည္း ကိုယ႕္ ဖာသာ ခဏခဏျပန္မဖတ္ျဖစ္ေတာ႕ အဆင္ေျပၾကပါ႕မလားေတာင္မသိဘူး… အားနာနာနဲ႕ ဆက္ေရးပါရေစဦး… အရင္အပတ္က packet tracer ကို ျမည္းစမ္းျပီးျပီဆိုေတာ႕ ဒီတစ္ပတ္ေတာ႕ အေခၚေ၀ၚေတြ စိမ္းမေနေတာ႕ ဘူးလိ႕ု စိတ္ခ်လိုက္ပါျပီ… ဒါေၾကာင္႕ router တစ္ခုေလာက္ packet tracer မွာ ဖြင႕္ ျပီး CLI ထဲ၀င္ထားေပး ပါ… ဒီတစ္ပတ္အတြက္ command ေလးေတြ တူတူ ရိုက္ၾကတာေပါ႕… အရင္ဆံုး user mode ကေန enable နဲ႕၀င္လိုက္ပါ… Privilege Mode ကိုေရာက္ျပီဆိုရင္ ေအာက္က command ေလးစမ္းရိုက္ထည္႕ၾကည္႕ပါ… Router> enable Router# show version ကူးျပရမွာေတြ မ်ားေနလိ႕ု ကိုယ႕္ ဖာသာၾကည္႕လိုက္ပါ အဲဒီထဲက အေရးၾကီးတာေလးေတြပဲ ကူးျပီးရွင္းျပသြား ပါ႕မယ္… ROM: System Bootstrap, Version 15.1(4)M4, RELEASE SOFTWARE (fc1) cisco2911 uptime is 43 seconds အဲဒီမွာျပထားတာက ROM အေၾကာင္းေပါ႕… ROM မွာပါ၀င္တ႕ဲ အေၾကာင္းအရာေတြကို ေဖာ္ျပေပးထားပါ တယ္… ေရွ႕သင္ခန္းစာေတြမွာပါျပီးသားပါ… System image file is "flash0:c2900-universalk9-mz.SPA.151-1.M4.bin" ဒါကေတာ႕ Flash file ပါပဲ… တနည္းအားျဖင္႕ I OS ဖုိင္ေပါ႕… အဲဒီ flash file ရိွေနလိ႕ု သာ Cisco router ေတြ အေကာင္းဆံုးလည္ပတ္ေနႏိုင္တာပါ… ေနာက္ထပ္တနည္းအားျဖင္႕ အသက္ ေပါ႕ဗ်ာ… ဒါေတြကေတာ႕ show version မွာၾကည္႕ရင္ ျမင္ေတြ႕ရမဲ႕ အေရးၾကီးအပိုင္းေတြပါ… ကိုယ္တုိင္လည္း ရိုက္ျပီး ေလ႕လာၾကည္႕ပါဦး… ကၽြန္ေတာ္ရွင္းျပတာထက္အမ်ားၾကီး ပိုတ႕ဲ အရာေတြ ေတြ႕ရပါလိမ႕္ မယ္… ေနာက္ထပ္ command တစ္ခု… Router# show flash: Flash အေနာက္မွာ : ပါတယ္ေနာ္… အဲဒါကိုရိုက္ၾကည္လုိက္ရင္ ေတြ႕ရမွာကါ အေပၚက show version မွာပါျပီးသား Flash File ကိုပဲေတြ႕ရမွာပါ အဓိကကေတာ႕ Flash ၾကီးပဲ သီးသန္႕ ၾကည္႕ခ်င္ရင္ ၾကည္႕လု႕ိ ရ ေအာင္လုပ္ထားတဲ႕ Command ပါပဲ… (Flash File နာမည္က .bin နဲ႕အဆံုးသတ္ပါတယ္…) Router# show ip interface brief ဒီ command ကေတာ႕ Router မွာပါတဲ႕ I P address ေပးလိ႕ု ရတဲ႕ interface ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင္႕ ၾကည္႕လိ႕ု ရတဲ႕ command ပါ… I nterface I P-Address OK? Method Status GigabitEthernet0/ 0 unassigned YES unset GigabitEthernet0/ 1 unassigned YES unset administratively down down GigabitEthernet0/ 2 unassigned YES unset administratively down down YES unset administratively down down Vlan1 unassigned Protocol administratively down down ဒါအခုကၽြန္ေတာ္သံုးေနတဲ႕ router မွာပါတဲ႕ Network Port ေတြေပါ႕… အားလံုး Gigabit Ethernet ၃ ေပါက္ ပါတယ္ေပါ႕… အဲဒီအေပါက္ေတြကို နံပါတ္တပ္ထားတာကေတာ႕ 0/ 0, 0/ 1, 0/ 2 အဲလိုေတြထပ္ထား ပါတယ္… (Switch ေတြမွာဆိုရင္ ဥပမာ Port 24 ခုပါတယ္ဆုိရင္ 0/0 to 0/ 24 အဲလိုမ်ဳိးပါ…) ေနာက္လည္း အျမဲတမ္း ဒီလို ကိန္းဂဏန္းေတြ ေတြၾကံဳေနၾကရေတာ႕မွာပါ… (vlan ကေတာ႕ vlan သင္ခန္းစာမွ ဆက္ေဆြးေႏြးပါ႕မယ္…) I P-address ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ unassigned လိ႕ု ျပထားတာက I P မေပးရေသးဘူးလိုေျပာထားတာျဖစ္ပါတယ္… OK? ကေတာ႕ Port ေတြ ေကာင္းမေကာင္းအေျခအေန ျပတာပါ… Method Status ကေတာ႕ unset ေပါ႕… အဓိပၸါယ္က ဘယ္ Method ေတြန႕ဲ အသံုးျပဳခ်ိတ္ဆက္ သလဲျပတာပါ ကၽြန္ေတာ္တ႕ို က router အသစ္ဆိုေတာ႕ ဘာမွကိုမရိွေသးဘူးေပါ႕… Protocol က နည္းနည္းထူးျခားတယ္… Cisco router တုိင္းမွာ အျမဲမွတ္ထားရမွာက Network Port ေတြကို အျမဲတမ္း Down ထားပါတယ္… အတိအက်ေျပာရရင္ Shutdown လုပ္ထားပါတယ္… အဲဒါကို ကိုယ္တုိင္ Manually အားျဖင္႕ command ရိုက္ဖြင႕္ ေပးမွ active ျဖစ္လာမွာျဖစ္ပါတယ္… ဒါေၾကာင္႕ Protocol မွာ administratively down ဆိုျပီး ေပၚေနတာျဖစ္ပါတယ္… Router# show running-config ဒါကေတာ႕ RAM ေပၚမွာ အသံုးျပဳေနတဲ႕ configuration ေတြကိုၾကည္႕တဲ႕ command ပါ… interface GigabitEthernet0/ 0 no ip address duplex auto speed auto shutdown ဒါက show running-config ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုပါ… ေျပာခ်င္တာက interface gigabit ethernet 0/ 0 ဆိုတ႕ဲ Network Port မွာ no ip address – I P သတ္မွတ္ေပးထားျခင္းမရိွပါဘူး… duplex auto – duplex mode ကေတာ႕ Auto ဖြင႕္ ေပးထားပါတယ္… speed auto – speed လည္း သီးသန္႕ သတ္မွတ္ထားျခင္း မရိွပါဘူး… shutdown - ဒီ အေပါက္ကိုပိတ္ထားပါတယ္… : P : P : P အဲလိုပဲ ဘာသာျပန္ရမွာကိုး… ဒီေလာက္ဆုိ ရွင္းမယ္ထင္ပါတယ္… (ဒီ command ကိုမွတ္ထားပါ… ေနာက္အျမဲသံုးရမဲ႕အထဲမွာ ထိပ္ဆံုးက ပါပါတယ္…) Router# show startup-config startup-config is not present ဒီ command က NVRAM ဆိုတ႕ဲ (hdd လို permanent storage) ကိုၾကည္႕တာပါ… အေရွ႕သင္ခန္းစာမွာ ေျပာခဲ႕ပါတယ္… RAM ေပၚမွာ အသံုးျပဳခဲ႕သမွ် command ေတြ အခ်က္အလက္္ေတြ အရာေတြအားလံုး Router Power ပိတ္လိုက္တ႕ဲ အခ်ိန္ မပ်က္သြားေအာင္ copy ကူးျပီး သိမ္းလိုက္တာပါပဲ… (ျမန္မာျပည္မွာ ဆိုရင္ေတာ႕ ျဗဳန္းကနဲ မီးပ်က္သြားခ်ိန္ေတြမွာ ေအာက္မွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာမဲ႕ command ကိုေမ႕သြားခဲ႕သည္ ရိွေသာ္ မ်ဳိးကန္ပါျပီ… လုပ္ထားသမွ် ေရစုန္ေမွ်ာပါျပီ…) အခု startup-config is not present ဆိုျပီးေပၚေန တာကလည္း ကၽြန္ေတာ္ RAM to NVRAM ကို copy မလုပ္ရေသးလိ႕ု ပါ… ဒါဆို ဘယ္လို command မ်ဳိးနဲ႕ copy လုပ္ရမလဲဆက္ၾကည္႕ရေအာင္… Router# copy running-config startup-config ဒီ command ေလးပါ… command ကိုလံုး၀ မေမ႕ပါနဲ႕… သံုးဖိ႕ု ကိုလည္း လံုး၀မေမ႕ပါနဲ႕… Destination filename [startup-config]? ဒီလိုေလးေပၚလာပါလိမ႕္ မယ္… enter ေလးတစ္ခ်က္ထပ္ ႏိွပ္လိုက္ပါ… Building configuration... [OK] ဒါဆိုရင္ အခုလို OK ဆိုျပီး copy ကူးျပီးသြားေၾကာင္းျပပါလိမ႕္ မယ္… ဒါဆို စိတ္ခ်လက္ခ် မီးပ်က္ႏိုင္ပါျပီ… အဲေလ… Router ကိုပိတ္လ႕ို ရပါျပီ… (မွတ္ထားေပးပါဦး… # write memory ဒါသည္လည္း copy ကူးတဲ႕ command ပါပဲ… အလုပ္လုပ္ပံု တစ္ပံုစံတည္းပါ…) အႏွစ္ခ်ဳပ္ရမယ္ဆိုရင္ ဒီ သင္ခန္းစာမွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာသြားသမွ်သည္ # # # နဲ႕ခ်ည္းပဲျဖစ္ပါတယ္… အဲဒါ ဘာကိုေျပာခ်င္တာလဲဆိုရင္ Privilege Mode မွာခ်ည္းပဲ သံုးသြားတာပါ… User Mode မွာမရသလိ… ု Global Mode မွာလည္း မရပါဘူး… (Global Mode မွာဆိုရင္ do ခံသံုးရင္ရပါတယ္… do = ဒူးေခါင္း မဟုတ္ပါ… : D ဥပမာ - Router(config)# do show version အဲလိုမ်ဳိးပါ…) သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုးရဲ႕ ဇင္မ်ဳိး