Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 Copyright © 2016 by Sochi State University Published in the Russian Federation Bylye Gody Has been issued since 2006. ISSN: 2073-9745 E-ISSN: 2310-0028 Vol. 40, Is. 2, pp. 286-296, 2016 Journal homepage: http://bg.sutr.ru/ ARTICLES AND STATEMENTS UDC 930(470)"18/20" The Formation of Historical Metrology as Scientific Discipline at the XVI – the beginning of the XX century Vyacheslav V. Shevtsov , Tomsk State University, Tomsk, Russian Federation Abstract This article discusses the process of formation of Russian historical metrology as scientific discipline during the pre-revolutionary period. Recording of practical metrological knowledge of the second half of the XVI-XVII centuries was replaced by scientific interest in the XVIII century. It was characterized by systematization of information on old and modern measures of the peoples of Russia, Europe and the East. In the first half of the XIX century, generalizing studies on historical metrology appeared. Further development of this field of knowledge needed expansion of historical sources, criticism, development of the conceptual and methodological framework. In the second half the XIX – beginning of the XX century these problems were solved within separate metrological studies, specialized lecture courses and manuals that were necessary for professional training of historians, archivists and archaeographs. Pre-revolutionary authors laid the theoretical, methodological and factual foundation of historical metrology which gained further development in works of the Soviet and modern Russian historians. Keywords: historical metrology, pre-metric measures, source study, historiography, historical education. мй Ы Ы Ы Ы зЫ цЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ зЫ 2. Ы цЫ Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы зЫ Ы  Corresponding author E-mail address: totleben@yandex.ru (V.V. Shevtsov) ― 286 ― Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ дЫ Ы Ы - Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ йЫ Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 « Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы – – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы дзЫ Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ « цЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ЫXVIII–XIXЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ й йЫ зЫ зЫ Ы Ы Ы йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы дцЫ Ы Ы XVIЫ – Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы йЫ Ы Ы зЫ зЫ Ыг Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы хЫ Ы Ы (XV йдзЫ« – « Ы Ы – Ы« Ы – – Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы »Ы – – зЫ Ы зЫ Ы дцЫ – – - Ы – – – Ы Ы ой Ы г йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы - Ы Ы »Ы Ы Ы Ы Ы зЫ« Ы XXЫ йзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ Ы Ы Ы йЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы »зЫ« Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы - Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы г« Ыг дцЫ зЫ »цЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ы Ы Ы XVIЫ йдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы млсуЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ зЫ з Ы Ы г« Ы Ы »дцЫ Ы Ы , Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы »Ы гXIIЫ йдзЫ « Ы Ы Ы »Ыгмпсу–мптпЫ йддцЫ Ыг зЫ « »Ы Ы »ЫгмстпЫ йдЫ й зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы 10лллЫ Ы 4лллЫ Ы ЫXIIIЫ йдцЫ Ы Ы Ы XVII–XXЫ йзЫ цЫ зЫ зЫ зЫ зЫ Ы Ы Ы цЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы XV–XVIIЫ йзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы XVI–XVIIЫ йзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ – Ы ЫXVII–XVIIIЫ йЫг зЫ Ы« Ы Ы »ЫгмснтЫ йдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы дцЫ – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы г« Ы Ы »Ы тл- Ы йЫ XVIЫ йзЫ « Ы »Ы XVIIЫ йзЫ « Ы Ы »ЫмснфЫ йзЫ« Ы Ы »ЫмтлфЫ йзЫ Ы ЫмтрпЫ ЫмтссЫ йзЫ« »Ы й йЫ ЫмтлоЫ йдцЫ – Ы Ы ЫXVIII–XIXЫ йЫ Ы Ы Ы Ы цЫ – Ы Ы Ы Ы XVIII – Ы XX йзЫ Ы Ы Ы Ы Ыг зЫ зЫ зЫ зЫ Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы дц Ы Ы Ы Ы ― 287 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 XIX – – ЫXXЫ йЫг Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы дй Ы Ы 4й Ытл- Ы йЫXVIЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– « Ы Ы »йЫ Ы Ы Ы– « Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ мурмдйЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы »Ы г Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы XIV–XVЫ йЫ г зЫ « Ы »Ы Ы Ы XIVЫ йЫ Ы дйЫ « Ы Ы »Ы Ы Ы Ы Ы « Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ЫXVIЫ йЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы« Ы Ы »Ы « Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XVIIЫ йЫ – « Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– « зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы « Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг 1903). ЫмснфЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– « Ы Ы »йЫ Ы Ы Ы Ы« Ы »Ы Ы « Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы« Ы »Ы г й йЫ Ы Ы Ы Ы дЫ г 1853). Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« »Ы Ы Ы Ы гмссф–1739) – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ « »зЫ Ы Ы Ы мтлоЫ йзЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы« Ы зЫ Ы Ы Ы Ы »Ы Ы Ы Ы зЫмтлодйЫ Ы зЫ Ы« »Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы ЫXVIIЫ Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ й Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы гмсус–1750) зЫ Ы мтнтЫ зЫ « Ы Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы хЫ «… Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ йЫнзЫ йЫурйЫ йЫмлмт– Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ыг млмт .)йЫ Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы Ы »ЫгмтотдЫг зЫмфрлхЫтт–97). Ы мттфЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыгмтрл–мунлдЫ« Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ мттфдйЫ Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы– Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ Ыг Ы Ы Ы Ы мтурЫ йдЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы зЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– Ы Ы зЫ зЫ зЫ зЫ Ы йЫ Ы мунт–мунуЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы гмттм–муомдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ ― 288 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 Ы Ы Ыг зЫмунтцЫ зЫмунудйЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ымтос–мтпнЫ йЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы гмтут–муррдЫ « Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы »йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы млЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ муомЫ йЫсЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы ЫмуомЫ йЫ Ы Ы Ы Ы й йЫ йЫ Ы« Ы Ы Ы Ы Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы муонЫ йзЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« Ы зЫмфтн). Ы Ы Ы »Ыг Ы муомЫ йЫ Ы Ы Ы Ы « зЫ Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы зЫмуомдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ыг Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы гмтур–мупудйЫ Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы « Ы »Ы г йЫ XIйЫ йЫ нмдхЫ « Ы Ы Ы Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы й Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы« Ы Ы »Ы й й Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ « Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы Ы« »Ы й йЫ Ы– Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы г Ы Ы Ы дйЫ Ы Ы й йЫ Ы Ы « Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы Ы Ы« Ы Ы »Ы Ы « Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ й йзЫ Ы Ы зЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы « Ы Ы Ы Ы »Ы г Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы – « Ы Ы Ы Ы Ы Ы »дйЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« Ы »Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы дЫ( зЫмуом). Ы мупмЫ йЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ( зЫ мупмдйЫ Ы мупнЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ мупндйЫ зЫ Ы мупфЫ йЫ Ы Ы Ы г Ы Ы мупрЫ йдЫ г Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг зЫ 1849дзЫ зЫ Ы Ы Ы йЫ зЫ Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы хЫ « Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы дзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »йЫ ЫмуппЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыгмттр–муртдЫ« Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы г« Ы »зЫ « Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ― 289 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 »зЫ 1850- Ы ( Ы йЫ зЫмурмцЫ зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы хЫ Ы Ы зЫмурндйЫ Ы Ы »Ы зЫ зЫ Ы Ы зЫ йдЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы зЫ муппдйЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы йЫ зЫ Ы Ы Ы (1820–1894). Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ыг зЫ Ы д »Ы Ы Ы Ы Ы »Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы мупсЫ йЫ Ы мурмЫ йЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы мпЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы 80 зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы мурп–муррЫ йЫ Ы зЫ мурпдЫ й й Ы Ы Ы Ы Ыг 1855дйЫ Ы « Ы Ы Ы Ы Ы XVIIIЫ »Ы г Ы й й Ы зЫ Ы« Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы Ы « Ы Ы Ы »йЫ ЫмусрЫ йЫ Ы Ы зЫ мусрдзЫ Ы Ы Ы Ы XVIIIЫ »Ы г йЫ Ы мусуЫ йЫ й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ытл–80- Ы йЫXIXЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы мутнцЫ зЫмуулцЫ зЫмуум). Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ ЫмутуЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ ЫXIXЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы« Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы« Ы Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XIX–XXЫ йЫ Ы Ы Ы Ы « »Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы хЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы XI–XVIIЫ йзЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы мутф–муфнЫ йЫ Ы Ы Ы ссЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ зЫ й йЫ Ы Ы й йЫ Ы зЫ мфлл). Ы Ы Ы« Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ыг муууЫ йЫ Ы Ы й йЫ Ы« Ы Ы »зЫ Ы Ы ЫоллЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы хЫ «… Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы …Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ы г зЫ 1888дйЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы осЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы дзЫ Ы Ы Ы Ы олЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы г дзЫ зЫ Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы« Ы Ы Ы Ы »йЫ Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы ЫмуфнЫ йЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XXЫ йЫ й йЫ зЫ й йЫ зЫ й йЫ зЫ й йЫ зЫ й йЫ йЫ ЫмуупЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы (1852–1934) Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы ― 290 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 « Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ы г зЫ муупдйЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы хЫ зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы 1876–муттЫ йЫ Ы зЫ Ы Ы Ы 21 Ы зЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы IIIЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы муфпЫ йЫ Ы Ы Ы« Ы Ы Ы »Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы гмупн–муусдЫ « Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫмуфпдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »Ыг Ы ЫXV–XVIIЫ йзЫ Ы Ы Ы Ыг зЫ зЫ зЫ зЫ дЫ Ы Ыг зЫ дЫ зЫ Ы Ы Ыг Ы Ы Ы дЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы й йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы мфлтЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы (1872–мфпмдЫ Ы « »Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы « Ы Ы Ы Ы »Ыг зЫмфлтдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы – зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ымуфо–муффЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыгмупу–мфмрдзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– Ы г зЫ мфлсдйЫ Ы Ы Ы Ы зЫ й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы– Ы Ы Ы фсЫ Ы гплфзрмнЫ дйЫ Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы 48 ЫгнлпзуЫ дйЫ Ы Ы– « »Ы Ы Ы Ы« »Ы Ы Ы– Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ЫмкфсЫгпзнрЫ дЫ ЫмкмппЫгнзуЫ дЫ Ы йЫ Ы й йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ Ы Ы й йЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы плфЫ зЫ Ы Ы Ы Ы нлпЫ йЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы плфЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы плфЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы ЫVIIIЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы гмурф–1916) – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы Ы XVIIЫ йзЫ Ы Ы Ы Ы XVIIIЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫмуфодйЫ« Ы Ы »Ы й йЫ Ы Ы Ы Ымтсс–мусмЫ йЫг Ы гмфлтзЫ мфмлзЫ мфмпдЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг зЫ 1907дйЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы мфлтЫ йЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы« Ы »Ы Ымфлт–мфмоЫ йЫ Ы Ы Ыг дЫ Ы Ы (1854–мфмодзЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы « Ы Ы »Ы й й йЫ Ы Ы Ы й йЫ зЫ Ы Ы й йЫ зЫ Ы « Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ― 291 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 йЫ Ы мфлфЫ йЫ Ы зЫмфлфдзЫ Ы ЫмфмоЫ йЫ г 5. Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы « г Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы й йЫ Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы »зЫ « Ы Ы Ы Ы XVIIIЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XIX– Ы XX Ы Ы Ы дЫ йЫ Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы йЫ 6. Ы Ы Ы Ы нффЫ йЫ зЫ мупп – Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫмуфо – Ыгмспф–мтсрдйЫ йхЫ зЫмфлт – Ы Ы мфлсйЫфнЫ йЫ Ы зЫмфтн – зЫмфлс – Ы зЫ муро – Ы йЫ й й »Ыг Ы Ы Ы зЫмфмо). Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йхЫ Ы тмотЫ гмснфдЫ Ы ― 292 ― Ы Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ йЫмуройЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы ЫннлЫ№Ымпйэнрйомйлллфдй Ы Ы Ы Ы– йзЫмуппйЫ йЫуйЫ№ЫммйЫ йЫнпт–293. Ы Ы Ы Ы Ы й йЫ зЫмуфойЫоулЫ йЫ Ы Ы й йхЫ - й й Ы йЫ йзЫмфтнйЫ йЫмуп–190. й й Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ йЫ йхЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XVI–XVIIЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы– « Ы Ы »зЫ »йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы дЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы дйЫ Ы Ы Ы XIX Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ йЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы« й й Ы й й Ы Ыг Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы йЫ зЫмфлтйЫ ЫккЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫмтйЫ йЫоо–65. Ы Ы зЫ Ы Ы Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 Ы Ы Ы зЫ Ы йхЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ мфлф Ы зЫ мфмо Ы зЫ мунт Ы зЫ мунт Ы мунуйЫмсЫ й зЫмтлойЫонсЫ йЫ зЫ мурм – Ы – – – – Ы зЫ муну – Ы Ы Ы зЫ мтло – Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы йЫ Ы й й зЫ Ы Ы Ы йхЫ Ы й й - хЫ й й Ы Ы зЫмунтйЫфЫ й й й Ы йЫ йхЫ й й Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫмурмй йЫмйЫ йЫмлс–139. Ы Ы йЫ Ы йЫ йЫ йзЫмфлфйЫфуЫ йЫ Ы хЫ Ы Ы Ы Ы й йЫ зЫмфмойЫмоуЫ й Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы й й Ы йЫ Ы зЫ Ы йхЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫмунтйЫнсЫ йЫ Ы Ы Ы йЫ Ы Ы йхЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы зЫмттф – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы Ы Ы зЫмттфйЫмрлЫ йЫ зЫ мурн – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы йЫмурнйЫ№ЫомйЫнЫ йЫ йЫопф–350. зЫ мфлт – й й Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йзЫмфлтйЫ йЫуйЫ йЫпн–90. зЫ муфпЫ – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы й й Ы Ы ̊, 1894. 48 . зЫ муом – й й зЫ Ы Ы зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы Ы Ы зЫмуомйЫоснЫ й зЫ муом – й й Ы йЫ йхЫ Ы Ы Ы зЫмуомйЫорЫ й зЫ мупм – й й Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы й йЫ зЫмупмйЫно йЫ зЫ мупн – й й Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы йЫ зЫмупнйЫммсЫ йЫ зЫ мупф – й й Ы йЫ йхЫ Ы йЫ зЫ мупфйЫ йЫмйЫсонЫ йцЫ йЫнйЫмууЫ йЫ зЫ мурп – й й Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы йЫмурпйЫ№ЫойЫ йЫнйЫ йЫном–268. зЫ мурр – й й Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы йЫмуррйЫ№Ыр–сйЫ йЫнйЫ йЫммр–191. зЫмуср – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы ЫXVIIIЫ йЫ йзЫ мусрйЫпмсЫ й зЫ мутн – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы Ы йЫ йзЫмутнйЫ йЫтйЫ йЫойЫ йЫото–386. зЫ муул – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы Ы йЫ йзЫмуулйЫ йЫфйЫ йЫрйЫ йЫптр–483. зЫ муул – й й Ы Ы Ы Ы ккЫ Ы Ы Ы Ы йЫ йзЫмуулйЫ йЫмлйЫ йЫнйЫ йЫмму–130. зЫ муум – й й Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йхЫ Ы Ы зЫмуумйЫммЫ й зЫ мууу – й й Ы Ы хЫ Ы Ы Ы йЫ йЫ[ зЫ ]зЫмуууйЫоотЫ й зЫмутн – й й Ы Ы Ы Ы ЫккЫ Ы Ы Ы Ы йЫ йзЫмутнйЫ йЫтйЫ йЫойЫ йЫнру–274. – Ы Ы Ы Ы йЫ Ы ЫIйЫ зЫ мфлл – й йз й й Ы ккЫ Ы Ы й йЫ Ы Ы й йЫ йЫ йзЫмфллйЫ йЫрпйЫ йЫопл–342. зЫ мфло – й й Ы ккЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ йЫ тпйЫ №Ы мхЫ Ы Ы Ы Ы XIV–XVII йЫ .хЫ Ы Ы Ы зЫмфлойЫ йЫмпу–150. зЫ мфрл – й й Ы Ы Ы йЫ йхЫ зЫ мфрлйЫ нпуЫ йЫ Ы ― 293 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 мурнЫ .: йЫ зЫмурм – й й Ы Ы Ы Ы зЫмурмйЫ йЫрос–579. зЫмууп – й й Ы Ы , 1884. 152 . Ы Ы Ы Ы ЫккЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы . References Butkov, 1844 – Butkov P.G. Ob"yasneniya russkikh starinnykh mer – lineinoi i putevoi [Explanations of the Russian ancient measures – linear and traveling] // The Journal of the Ministry of Internal Affairs. St. Petersburg, 1844, vol. 8, no. 11, pp. 247-293. [In Russian] Hanykov, 1851 – Hanykov N.V. O vesakh i merakh Zakavkazskogo kraya [About scales and measures of the Transcaucasian edge] // The Caucasian calendar for 1852. Tiflis, 1851, pp. 536-579. [In Russian] Herman, 1893 – Herman I.E. Istoriya mezhevogo zakonodatel'stva ot Ulozheniya do General'nogo mezhevaniya (1649–1765). [History of the boundary legislation from the Code to the General land surveying (1649–1765). Moscow: Printing house of Polyakova, 1893, 380 p. [In Russian] Herman, 1907 – Herman I.E. Istoriya russkogo mezhevaniya [History of the Russian land surveying]. Moscow: Printing house of V. Richter, 1907, 299 p. [In Russian] Hvolson, 1884 – Hvolson O.D. O metricheskoi sisteme mer i vesov i o ee vvedenii v Rossii [About metric system of measures and scales and about its introduction in Russia]. St. Petersburg: Printing house of brothers Panteleev, 1884, 152 p. [In Russian] Kauffman, 1906 – Kauffman I.I. Russkii ves, ego razvitie i proiskhozhdenie v svyazi s istoriei russkoi denezhnoi sistemy s drevneishikh vremen. [Weight of Russia, its development and an origin in connection with history of the Russian monetary system since the most ancient times]. St. Petersburg: Printing house of Imperial Academy of Sciences, 1906, 92 p. [In Russian] Kuznetsov, 1909 – Kuznetsov S.K. Kurs lektsii po metrologii i khronologii [Course of lectures on metrology and chronology]. Moscow, 1909, 98 p. [In Russian] Kuznetsov, 1913 – Kuznetsov S.K. Drevnerusskaya metrologiya: Kurs lektsii v Moskovskom arkheologicheskom institute [Ancient Russian metrology: Course of lectures at the Moscow archaeological institute]. Malmyzh-on-Vyatka: N. N. Cheremshansky's printing house, 1913, 138 p. [In Russian] Lamberti, 1827 – Lamberti A.I. O pervonachal'nom proiskhozhdenii i nyneshnem sostoyanii rossiiskoi lineinoi mery i vesa [About an initial origin and a present condition of the Russian linear measure and weight]. St. Petersburg: Printing house of the Educational House, 1827, 26 p. [In Russian] Lamberti, 1827 – Lamberti A.I. Vnov' ob"yasnennaya gidrometricheskaya sistema mer i vesov [Explained hydrometric system of measures and scales]. St. Petersburg: Printing house of the Educational House, 1827, 9 p. [In Russian] Lamberti, 1828 – Lamberti A.I. O neizmennom opredelenii vesa rossiiskogo funta i o gidrometricheskoi sisteme rossiiskikh mer ob"yatnosti [About invariable determination of weight of the Russian pound and about hydrometric system of the Russian measures of volume]. St. Petersburg: Military printing house of the General staff, 1828, 16 p. [In Russian] Magnitsky, 1703 – Magnitsky L.F. Arifmetika, sirech' nauka chislitel'naya [Arithmetic is science of numeral]. Moscow: Printing yard, 1703, 326 p. [In Russian] Matinsky, 1779 – Matinsky M.A. Opisanie razlichnykh mer i vesov raznykh gosudarstv [Description of various measures and scales of the different states]. St. Petersburg: Printing house of Sea shlyakhetny military school, 1779, 150 p. [In Russian] Melnikov, 1852 – Melnikov S.E. Edinitsy starykh russkikh vesov i mer [Units of old Russian scales and measures] // Vologda provincial sheets. 1852, no. 31, August 2, pp. 349-350. [In Russian] Mladentsev, 1907 – Mladentsev M.N. Kratkii istoricheskii ocherk russkikh mer [Short historical sketch of the Russian measures] // Vremennik of the Main Board of Weights and Measures. St. Petersburg, 1907, part 8, pp. 178-184. [In Russian] Nikitsky, 1894 – Nikitsky A.I. K voprosu o merakh v Drevnei Rusi [To a question of measures in Ancient Russia]. St. Petersburg: V. S. Balashev's printing house, 1894, 48 p. [In Russian] Petrushevsky, 1831 – Petrushevsky F.I. Pol'skaya metrologiya [Metrology of Poland]. St. Petersburg: Military printing house of the General staff, 1831, 35 p. [In Russian] Petrushevsky, 1831 – Petrushevsky F.I. Metrologiya, ili Opisanie mer, vesov, monet i vremyaischisleniya nyneshnikh i drevnikh narodov [Metrology, or Description of measures, scales, coins and calendar of the present and ancient people]. St. Petersburg: Printing houses of Department of national education, 1831, 362 p. [In Russian] Petrushevsky, 1841 – Petrushevsky F.I. Kratkoe opisanie meditsinskogo vesu [Short description of medical weight]. St. Petersburg: Printing house of A. Plyushar, 1841, 23 p. [In Russian] Petrushevsky, 1842 – Petrushevsky F.I. Kratkaya evropeiskaya metrologiya, ili opisanie glavnykh mer, vesov i monet, v Evrope nyne upotreblyaemykh [Short European metrology, or the description of the main measures, scales and coins, in Europe the nowadays used]. St. Petersburg: Printing house of E. Pratts, 1842, 116 p. [In Russian] Petrushevsky, 1849 – Petrushevsky F.I. Obshchaya metrologiya [General metrology]. St. Petersburg: Printing house of E. Pratts, 1849, part. 1, 632 p.; part 2, 188 p. [In Russian] ― 294 ― Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 Prozorovsky, 1854 – Prozorovsky D.I. Drevnie russkie mery zhidkostei [Ancient Russian measures of liquids] // Magazine of the Ministry of national education. 1854, no. 3, part 2, pp. 231-268. [In Russian] Prozorovsky, 1855 – Prozorovsky D.I. Drevnii russkii ves [Ancient Russian weight] // Magazine of the Ministry of national education. 1855, no. 5-6, part 2, pp. 115-191. [In Russian] Prozorovsky, 1865 – Prozorovsky D.I. Moneta i ves v Rossii do kontsa XVIII stoletiya [Moneta and weight in Russia until the end of the XVIII century]. St. Petersburg, 1865, 416 p. [In Russian] Prozorovsky, 1872 – Prozorovsky D.I. O starinnykh russkikh merakh protyazheniya [About ancient Russian measures of an extent] // News of Imperial Russian archaeological society. St. Petersburg, 1872, vol. 7, issue 3, pp. 258-274. [In Russian] Prozorovsky, 1872 – Prozorovsky D.I. Drevnii russkii ves v sravnenii s rimsko-vizantiiskim i nyneshnim russkim [Ancient Russian weight in comparison with the Roman-Byzantine and present Russian] // News of Imperial Russian archaeological association. St. Petersburg, 1872, vol. 7, issue 3, pp. 373-386. [In Russian] Prozorovsky, 1880 – Prozorovsky D.I. O razmerakh Bol'shogo Chertezha [About sizes of the Big Drawing] // News of Imperial Russian archaeological association. St. Petersburg, 1880, vol. 10, issue 2, pp. 118-130. [In Russian] Prozorovsky, 1880 – Prozorovsky D.I. Drevnie greko-rimskie mery protyazheniya i ikh otnoshenie k drevnim i novym russkim meram [Ancient Greek-Roman measures of an extent and their relation to ancient and new Russian measures] // News of Imperial Russian archaeological association. St. Petersburg, 1880, vol. 9, issue 5, pp. 475-483. [In Russian] Prozorovsky, 1881 – Prozorovsky D.I. O znachenii i sostave drevnei russkoi metrologii [About value and structure of ancient Russian metrology]. St. Petersburg: Printing house of Academy of Sciences, 1881, 11 p. [In Russian] Prozorovsky, 1888 – Prozorovsky D.I. Drevnyaya russkaya metrologiya: Lektsii v Arkheologicheskom institute [Ancient Russian metrology: Lectures at Archaeological institute]. St. Petersburg [manuscript, lithograph], 1888, 337 p. [In Russian] RGIA – Rossiiskii gosudarstvennyi arkhiv drevnikh aktov. Kabinet Petra I [Russian state archive of ancient acts. Peter I's office]. Rudakov, 1900 – Rudakov V.E., Yanlovsky A.E. Metrologiya russkaya [Metrology of Russia] // Encyclopaedic dictionary. Brockhaus and Efron. St. Petersburg, 1900, vol. 54, pp. 340-342. [In Russian] Sobolevsky, 1903 – Sobolevsky A.I. Arifmetika [Arithmetic] // Collection of Office of Russian and literature of Imperial Academy of Sciences. Vol. 74. No. 1: Translated literature of the Moscow Russia of the XIV-XVII centuries. St. Petersburg: Printing house of Imperial Academy of Sciences, 1903, pp. 148-150. [In Russian] Tatishchev, 1950 – Tatishchev V.N. Izbrannye trudy po geografii Rossii [The chosen works about geography of Russia]. Moscow: Geografigz, 1950, 248 p. [In Russian] The book descriptive, 1851 – Knizhka opisatel'naya, kako molodym lyudyam torg vesti i znati vsemu tsenu, i otchasti v nei opisany vsyakikh zemel' tovary razlichnye, ikh zhe privozyat na Rus' nemtsy i inykh zemel' lyudi torgovye [The book descriptive as to young people to do business and to know the price, and in it goods various are described any lands, that were brought to Russia by Germans and other lands people trade] // Notes of Office of the Russian and Slavic archeology of Imperial archaeological society. St. Petersburg: Printing house of Yakov Trey, 1851, vol. 1, pp. 106-139. [In Russian] The book, 1853 – Kniga soshnogo pis'ma 7137 (1629) goda [The book of the tax letter of 7137 (1629) years] // Almanac of Association of history and antiquities Russian. Moscow: Printing house of the Moscow university. 1853, book 17, pp. 33-65. [In Russian] Zemzaris, 1972 – Zemzaris Ya.K. Razvitie metrologicheskoi nauki v Latvii [Development of metrological science in Latvia] // Auxiliary historical disciplines. Leningrad, 1972, pp. 184-190. [In Russian] Ы930(470)"18/20" XVI – XX Ы Ы Ыa , * Ы a Ы йЫ Ы Ы * Ы Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы йЫ Ы XVI–XVIIЫ хЫtotleben@yandex.ru г й йЫ ― 295 ― д Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Bylye Gody, 2016, Vol. 40, Is. 2 XVIII зЫ зЫ Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы ЫXIX– зЫ Ы Ы цЫ зЫ Ы йЫ Ы ЫXX Ы х Ы Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы зЫ Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы XIX Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы цЫ ― 296 ― Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы Ы цЫ Ы Ы Ы Ы зЫ Ы Ы Ы Ы йЫ Ы Ы Ы Ы й Ы Ы Ы зЫ цЫ