Menen – Leopoldplein
Rapportage vondstmelding
Menen, Leopoldplein
I.
Verslaggevers:
*Naam, adres, contactgegevens, functie van de opstellers van het rapport en datum
melding.
Marc Dewilde, Stadenstraat 39, 8610 Kortemark
051/61 01 68; 0477/56 04 23; marc.dewilde@rwo.vlaanderen.be
Erfgoedonderzoeker archeologie VIOE
Vaststelling: 26/10/2010; Melding: 27/10/2010; In kennisstelling: 03/11/2010; Veldwerk:
28/10/2010 (2010/384)
Verder onderzoek: Nee, wegens verandering van de plannen.
II.
Identificatie
*Een beschrijving van locatie van de site, met de volgende elementen:
Provincie(s): West-Vlaanderen
Gemeente(n): Menen
Deelgemeenten(n):
Coördinaten: Lambert X: 62437,269, Y: 165758,125
Kadastergegevens: Menen, 1° Afd., Sie E, 1007N30
Toponiem(en):
Naam van de site: Leopoldplein
Algemene beschrijving: topografie, bodemkundig, archeologisch; dus een algemene
beschrijving van de criteria die voor de afbakening van de site zijn aangewend.
De vindplaats ligt op de oostrand van de middeleeuwse stad, ten zuiden van de
Kortrijkstraat, nabij de Kortrijksepoort. De ligging net ten westen van, wat ooit het bastion
van Rekkem was in de Hollandse periode (het bastion van de Leie, in de Frase periode), is
eveneens veelbetekenend.
III.
Archeologische nota
* Een summiere beschrijving van het onderzoek dat voorafgaand aan het onderzoek op de
site werd uitgevoerd.
De vestingwerken van Menen vormen al geruime tijd onderwerp van onderzoek, zowel
historisch-cartografisch als archeologisch.
Een overzichtspublicatie door M. Pyncket, een stand van zaken van het archeologisch
onderzoek door Ph. Despriet en overduidelijke archeologische vaststellingen in 2010
vormen hiervan het beste bewijs.
*De archeologische beschrijving van de site en het onderzoek dat heeft plaatsgevonden:
methodiek van het onderzoek en de resultaten.
De vindplaats ligt op een, voor de Meense vestingen, gevoelige plaats, want net naast het
voormalig (Hollands) militair hospitaal, dat naderhand als brandweerkazerne in gebruik
werd genomen (fig. 1). Dit hospitaal werd opgetrokken ongeveer tegenaan de keel van het
bastion van Rekkem, ook gekend als bastion 2. De Hollandse activiteit situeert zich in
Menen tussen 1817 en 1830 (fig.2).
Voorbereidende werken om een ondergrondse parking te laten aansluiten op de bestaande
bebouwing brachten metselwerk aan het licht, dat er duidelijk mee in verband stond (fig.
3).
Op de vondstmelding en de aansluitende communicatie met de architect/bouwheer, waarin
een opgraving in het vooruitzicht werd gesteld, volgde de beslissing om de plannen aan te
passen en de constructies bovengronds te realiseren.
De summiere registratie, die volgde uit de vondstmelding, is dan ook het enige
archeologisch gegeven, dat hierbij kan gemeld worden (fig.4 en 5).
De gebouwsporen wijzen op een haakse aanbouw op het militair hospitaal. Een muur op
spaarbogen, zo’n 15m lang, ligt in het verlengde van de oostgevel ervan. Een dwarsmuur
zondert een ruimte af van 8,5 m breed, tegenaan het bestaande bouwvolume (fig. 6). Op
een kaartje uit 1852, opgemaakt n.a.v. de declassering en de openbare verkoop van de
vesten is die aanbouw nog perfect aan te wijzen (fig.7).
Ook hier zijn misschien kazematten aangesneden, aansluitend op het militair hospitaal.
Er is alleszins een gelijkenis met de vondsten in de Terwallestraat.
De rode baksteen (21 x 9,5 x 5 cm) is in kruisverband gemetseld. De stiepen zijn voor
zover kon nagegaan worden, 2,4 m breed, de ruimte binnen de bogen ongeveer 4m.
IV Bibliografie
*De referenties van de bronnen die zijn gebruikt.
Pyncket 2002: Pyncket M., De vesting Menen, een verkenning, Menen
Despriet 2010: Despriet Philippe (red.), 10 000 jaar Menen 40 jaar opgravingen 19692009, Archeologische en Historische Monografieën van Zuid-West-Vlaanderen, Kortrijk
Bradt & Acke 2010: Bradt T. & Acke B., Archeologische prospectie Huize Ter Walle
Menen (prov. West-Vlaanderen) Basisrapport, Group Monument Ingelmunster
V. Trefwoorden
*Aanduiden van trefwoorden voor de datering en identificaties van de site.
Nieuwste tijden (Hollandse periode), fortificaties, militair hospitaal
VI. Kaart.
*De kartografische aanduiding van de site. De minimale vereiste precisie voor deze
aanduiding is 1:5.000 (op kadasterkaarten).
In bijlage
VII. Foto’s
(optioneel)
In bijlage
Fig. 1. Het voormalig Hollands militair hospitaal vanuit het westen
Fig.2. Localisatie van de vondst
Fig.3. De muur in kwestie, deels vrijgekomen bij de voorbereidende werken
Fig.4. De uiteindelijk gerealiseerde parking, vanop de straat
Fig.5. De uiteindelijk gerealiseerde parking, vanuit het binnenplein
Fig.6. Zicht op het structureel duidelijkste restant
Fig.7. Kaart uit 1852.
De pijl duidt de bewuste aanbouw aan