Vatikan

Vatikan
Status Civitatis Vaticanae (latin.)
Stato della Città del Vaticano (ital.)

Flag	Valdkundznam
Eläjiden lugu (2017)	1,000 ristitud
Pind	0,44 km²
Kel'	latinan, italijan
Valdkundan pämez'	Francisk (Rimalaine papa)
Päministr	Pjetro Parolin
Religii	hristanuskond
Valüt	evro (€) (EUR)
Internet-domen	.va
Telefonkod	+379, +39−06−698
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Vatikan (latin.: Status Civitatis Vaticanae, ital.: Stato della Città del Vaticano) — valdkund da lidn Evropan suves. Se om associacijoiš Italijanke.

Iče ičeleze pälidn, se om anklav Riman südäimes. Vatikan om kaikiš penemb ripmatoi valdkund Mas. Verazmaižed sur'oigenduzkundad sijadasoiš Riman territorijal.

Istorii

Vn 1929 11. päiväl uhokud Vatikan sai ripmatomut Italijaspäi.

Geografijan andmused

Vatikanan kart

Vatikan om röunoiš kaikiš polišpäi Italijanke, mavaldkundröunan piduz om 3,2 km.

Vatikan sijadase Vatikanan kukhal Riman lodehližes palas. Severz'-se sadoid metrid om Tibr-joghesai.

Politine sistem

Rimalaižen papan ištundsija — Vatikanan Pühäištmen Palazzo Apostolico («Apostolan pert'kulu»)

Ohjandusen form om absolütine teokratine monarhii. Papa om katoližen jumalankodikundan tobmuden koumen sarakon pä i lopuline instancii. Kardinalad valitas papad hänen elon pitte strokuks. Nügüdläine valdkundan pämez' om Francisk-papa (266. lugul), valitihe händast vn 2013 13. päiväl keväz'kud.

Vatikanan ohjastuz om Rimalaine Kurii (latin. i ital.: Curia Romana). Pjetro Parolin om valdkundan sekretarikš (59nz' lugul) vs 2013 redukun 15. päiväspäi.

Eläjad

Vl 2013 valdkundan eläjiden lugu oli 839 ristitud. Läz koumed tuhad Italijan rahvahanikoid ratas Vatikanas päivän aigan.

Person sab rahvahanikust radnikoičendan taguiči jumalankodikundha näht i kadotab sidä radon Vatikanas lopun jäl'ghe. Ristit ei voi sada rahvahanikust sündundan Vatikanha tagut. Kadonu Vatikanan rahvahanikuz vajehtase Italijan rahvahanikushe ku ei tošt rahvahanikust, vn 1929 kožundkirjutesen Italijanke mödhe.

Ižanduz

Ižanduz om kommertižetoi planan alusel. Se šingotase katolikoiden andaks rahatomižil i turizmal (suveniriden, počtmarkoiden i Vatikanan evrorahuziden mönd, maksline tulend muzejihe), kirjoiden pästandal, uniforman omblendal, mozaikan tehmižel. Ičeze varaelektrostancii om valdkundas, kävutadas päiväiželektropanelid. Vatikanan bank om olmas vspäi 1942, se nimitase «Religijan azjoiden institut» (IOR, latin.: Institutum pro Operibus Religionis, ital.: Istituto per le Opere di Religione).

Vl 2013 büdžetan tulendad oliba 315 mln, mänetused — 348 mln (KTO:n andmused, US$ ekvivalentas).

Irdkosketused

• Vatikan-valdkundan oficialine sait (vaticanstate.va). (ital.) (angl.) (saks.) (isp.) (fr.)
• Pühän Valdištmen oficialine sait (vatican.va). (latin.) (ital.) (angl.) (saks.) (isp.) (fr.) (port.) (arab.) (kit.)