Papers by Jan Marten Praamsma
Het hoger onderwijs is in beweging. De afgelopen maanden werd in de media veel gediscussieerd ove... more Het hoger onderwijs is in beweging. De afgelopen maanden werd in de media veel gediscussieerd over de kwaliteit van het PABO-onderwijs. Zijn PABO's de kwalificatie ‘hoger onderwijs’ nog wel waard? Hebben startende leraren basisonderwijs wel voldoende intellectuele en culturele bagage voor de belangrijke taak die ze hebben in het vormen van jonge mensen? Veel van die discussie heeft te maken met de inrichting en organisatie van het onderwijs aan de leraarsopleidingen, waarbij tegenwoordig het sociaal-constructivistisch denken een belangrijke rol speelt. Daarmee wordt de discussie gelijk ook breder getrokken dan alleen die over de kwaliteit van de PABO. Volgens sommigen is de sociaal-constructivistische onderwijsfilosofie de veroorzaker van veel problemen in het hoger onderwijs. Volgens anderen biedt het juist zicht op de oplossing van gesignaleerde problemen. Tijd voor een kritische verkenning.
In religieonderwijs gaat het niet om de vraag hoe mensen ertoe komen er van vreemde opvattingen o... more In religieonderwijs gaat het niet om de vraag hoe mensen ertoe komen er van vreemde opvattingen op na te houden – wat die ook zijn mogen – maar om de vraag op welke manier die opvattingen een antwoord vormen op de fundamentele vragen van het onbepaalde menselijke bestaan. Daar ligt de kritische vraag die ertoe leidt de traditie opnieuw te doordenken en telkens weer de vraag te stellen hoe die in de actuele historische situatie betekenis kan krijgen.
Handboek Vakdidactiek Levensbeschouwing en Religie, Feb 1, 2020
Macromolecular Symposia, 1998
In academisch onderwijs gaat het om het begeleiden of ‘faciliteren’ van persoonlijke leerprocesse... more In academisch onderwijs gaat het om het begeleiden of ‘faciliteren’ van persoonlijke leerprocessen. Student moeten in het hoger onderwijs in de eerste plaats zelfstandig leren denken en oordelen. Als docent is je belangrijkste taak gelegen in het uitdagen en te denken geven, belangrijker nog dan het inleiden in nieuwe kennisgebieden – dat kunnen ze ook uit boeken leren. Een korte
In deze tekst beschrijven wij een gezamenlijk fundament om in het onderwijscurriculum van het voo... more In deze tekst beschrijven wij een gezamenlijk fundament om in het onderwijscurriculum van het voortgezet onderwijs systematisch aandacht te besteden aan levensbeschouwing en religie door middel van een algemeen vormend kerncurriculum levensbeschouwing en religie. Wij geven daarvoor drie redenen die onderwijspedagogisch samenhangen: een pedagogische reden (persoonsvorming), een maatschappijwetenschappelijke reden (kennis over levensbeschouwing en religie(s)) en een vakspecifieke reden (de aard van levensbeschouwing en religie begrijpen), die met elkaar een geheel vormen. In vaktermen noemen wij deze achtereenvolgens de pedagogisch-antropologische reden, de maatschappelijkreligiewetenschappelijke reden en de hermeneutisch-theologische reden.
In deze bijdrage staat de vraag centraal welke invloed de vorming van leergemeenschappen heeft ge... more In deze bijdrage staat de vraag centraal welke invloed de vorming van leergemeenschappen heeft gehad voor de taakinvulling en taakopvatting en daarmee voor de professionele identiteit van de betrokken lerarenopleiders, zowel de opleiders aan de hogeschool als de begeleidende leraren op de stageschool. Beide groepen legden we hiertoe een korte evaluatieve vragenlijst met open vragen voor.
In de Master Leraar Godsdienst/Levensbeschouwing aan de Christelijke Hogeschool Ede, volgen de st... more In de Master Leraar Godsdienst/Levensbeschouwing aan de Christelijke Hogeschool Ede, volgen de studenten het studieonderdeel 'schoolontwikkelingsproject'. In deze module leren studenten hoe ze de rol van 'change agent' kunnen vervullen in de school. Studenten gaan zelf aan de slag in de school en ontdekken zo dat organisaties, protocollen en systemen geen autonome structuren zijn, die slechts onderwerping en gehoorzaamheid vragen, maar dat ze daar zelf sturing aan kunnen geven en zo mede regisseur kunnen zijn. Ook ervaren ze daarin de frustratie van de traagheid van processen, de moeite om die processen in beweging te krijgen en de resultaten te verduurzamen, de noodzaak om de randvoorwaarden te creeren om te kunnen veranderen, de vreugde en het verdriet van de samenwerking met collega's en leidinggevenden. Studenten leren bovendien onderscheid te maken tussen onderwijsvernieuwing en onderwijsverbetering door verandering niet op te vatten als een technische opera...
Opvoeding kan zich niet beperken tot dat wat zich afspeelt tussen opvoeder en kind, waarbij de op... more Opvoeding kan zich niet beperken tot dat wat zich afspeelt tussen opvoeder en kind, waarbij de opvoeder zijn manier van leven (en geloven) voorleeft aan zijn kinderen. Een dergelijke opvoeding zou je diadisch, tweepolig, kunnen noemen. Volgens Imelman moet er een derde aspect in het geding worden gebracht: de werkelijkheid waarin de opvoeder het kind moet leren leven. Imelman noemt dat de ‘zaak’ waar het in het redelijk gesprek tussen opvoeder en kind over gaat. In dat opvoedend gesprek over de zaken die in het leven op ons afkomen moeten we als opvoeders en kinderen op zoek naar de juiste opstelling tegenover die zaken. Daarvoor is in de eerste plaats nodig: kennis van zaken. En omdat kennis van zaken altijd beperkt, onvolledig en voor aanvulling en verbetering vatbaar is, is het de taak van opvoeder en kind samen na te gaan in hoeverre de beschikbare kennis adequaat, betrouwbaar en toereikend is in de gegeven situatie. Toetssteen daarbij is niet anders dan de zaak die in het gedin...
Nederland is altijd een land geweest van culturele diversiteit. Steeds is in Nederland de noodzaa... more Nederland is altijd een land geweest van culturele diversiteit. Steeds is in Nederland de noodzaak geweest te komen tot een formule waarbij mensen van verschillende geloofsovertuiging toch in goede harmonie met elkaar kunnen samenleven. Omdat het onderwijs daarbij zowel een traditie-beschermende als een sociaal-integrerende rol moet vervullen, speelt het begrip ‘vrijheid van onderwijs’ – in al zijn meerduidigheid – daarbij een centrale rol. Het maatschappijmodel dat ooit door Abraham Kuyper werd ontworpen bood in zijn tijd een nieuwe ‘oplossing’ voor de religieuze verdeeldheid in Nederland. Kuyper legde er de basis mee voor het model van ‘verzuiling’ dat lange tijd de Nederlandse samenleving zou typeren en ook het denken over onderwijsvrijheid nog steeds domineert. De oplossing van Kuyper zou de hele twintigste eeuw dienst doen. Maar in de 21e eeuw begint het model van onderwijsvrijheid onder de druk van de komst van nieuwe religieuze groepen te kraken. Het lijkt te zijn gedaan met ...
Changes in societal structures lead to changes in educational practices. The relationship between... more Changes in societal structures lead to changes in educational practices. The relationship between both changes however is not always quite clear. I want to show the close relation? ship between social change and educational reform and the necessity of the close analyses of the one to come to the proper reform of the other, by the example of environmental education. I will give an analysis of two societal changes of our modern western society: environmental destruction on the one hand and urbanisation and globalisation on the other and review the different educational answers that were given to this changes. Concluding from the analyses I will argue that a continuing discussion based upon a close analyses of the place of education in a changing society is needed because only this way an outdated education and simplified solutions for serious educational problems can be prohibited.
De Nijmeegse Hoogleraar Huib Ernste maakt zich zorgen over de verklarende kracht van de geografis... more De Nijmeegse Hoogleraar Huib Ernste maakt zich zorgen over de verklarende kracht van de geografische theorievorming. Ruimtelijke actoren lijken zich steeds minder voorspelbaar te gedragen. Niet alleen is hun gedrag niet langer te voorspellen, ook achteraf is het lastig ...
Op 8 december 2003 verschijnt een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ... more Op 8 december 2003 verschijnt een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) over de Nederlandse moraal. In het rapport gaat over de normen en waarden van de Nederlandse bevolking en over de vraag of het zinvol en mogelijk is te proberen die normen en waarden te beinvloeden en bij te sturen. De belangrijkste conclusie van het rapport is dat we het allemaal wel eens zijn over de belangrijkste waarden, maar dat we ons vaak zelf niet houden aan de normen die daar bij horen. Een opvatting die in de media met instemming wordt ontvangen.
Opvoeden betekent kinderen inleiden in een bepaalde cultuur. Problematisch wordt de opvoeding wan... more Opvoeden betekent kinderen inleiden in een bepaalde cultuur. Problematisch wordt de opvoeding wanneer de cultuur problematisch wordt, zoals in het geval van de milieuproblematiek. Het vraagstuk van de algemene vorming wordt actueel: Wat moeten kinderen leren in een cultuur die (gedeeltelijk) tot ernstige milieu-aantasting leidt? Moeten kinderen regels en inzichten leren die leiden tot een nieuwe duurzame, milieuvriendelijke cultuur. Of moeten kinderen juist leren zelf kritisch over de cultuur te oordelen. De bespreking van de oplossingen van verschillende auteurs maakt duidelijk dat er in de opvoeding een permanente spanningsverhouding tussen de cultuuroverdracht en cultuurkritiek bestaat. Kinderen moeten in de opvoeding het waartoe leren begrijpen van de regels die gelden in hun samenleving en cultuur, om in te kunnen grijpen zodra de cultuur aan haar eigen doelen voorbij schiet. In de opvoeding wordt zo met de cultuur - als het goed is – ook de daarin besloten liggende mogelijkhei...
Op 8 december 2003 verschijnt een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ... more Op 8 december 2003 verschijnt een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) over de Nederlandse moraal. In het rapport gaat over de normen en waarden van de Nederlandse bevolking en over de vraag of het zinvol en mogelijk is te proberen die normen en waarden te beinvloeden en bij te sturen. De belangrijkste conclusie van het rapport is dat we het allemaal wel eens zijn over de belangrijkste waarden, maar dat we ons vaak zelf niet houden aan de normen die daar bij horen. Een opvatting die in de media met instemming wordt ontvangen.
Over hoop worden veel mooie dingen gezegd en geschreven. Hoop vormt de grondstof van ons bestaan.... more Over hoop worden veel mooie dingen gezegd en geschreven. Hoop vormt de grondstof van ons bestaan. Hoop is gerichtheid op de toekomst, op ontwikkeling, op groei, op nieuw leven. Onze wereld is een hoopvolle wereld, ons bestaan een hoopvol bestaan. Maar… hoop komt niet alleen. De medaille van de hoop kent de keerzijde van de wanhoop. Een hoopvol bestaan getuigt van de hoop op een beter bestaan, op een uitweg uit de gebrokenheid van het hier en nu. Hoop is vaak zoeken naar signalen van hoop in een wereld die van het tegendeel getuigt. Hoop krijgt pas profiel tegen de achtergrond van wanhoop, vertwijfeling en uitzichtloosheid. Signalen van hoop zijn dan kleine lichtpuntjes, een strohalm, een tegengeluid.
Uploads
Papers by Jan Marten Praamsma
Maar ik wil daar wel drie kanttekeningen bij maken om deze ontwikkeling goed te verstaan.