Pertti Grönholm
Pertti Grönholm, DPhil (b. 1966) works as Adjunct Professor (in Finnish: Docent) at the Department of European and World History in the University of Turku, Finland. Project Leader and P.I. in Talking Machines Project (Kone Foundation / University of Turku)
Throughout my career, I have been interested in the functions of historical knowledge in society and uses of historical narratives and myths in the realms of cultural memory and politics. My major research themes relate to the politics of history and memory and historiography in the Baltic states and the Soviet Union / Russia in the 20th Century. My doctoral thesis (the University of Turku, 2001) explored the relation of the academic writing of history to the Soviet politics and Marxism-Leninism in the Estonian SSR (1944–1991). In addition, I have studied 20th Century Utopian thinking, the history of music technology and the history of electronic popular music. On these themes, I have published scholarly articles in Finnish, Estonian and international compilations and research journals.
In 2018–2022 I lead a research project entitled as Talking Machines – Electronic voice and the interpretation of emotions and self-understanding in human– machine communication 1960–2020. The project is funded by the Kone Foundation and it explores human-machine interaction and its history from the perspective of voice and sound based communication.
In 2014-2016 I worked as a Collegium Researcher in the Turku Institute of Advanced Studies (TIAS) in the University of Turku. My research project focused on the processes of official history making and the politics of memory in Estonia during the periods of independence (1920–1940 and 1991 onwards).
I was an Associate Researcher (non-funded) in Reimagining Futures in the European North at the End of the Cold War (REIMAG), a project funded by the Academy of Finland (2014–2017). My research interests lie in Estonian historical narratives and remembering in their relation to the imagining of the future and Finnish-Estonian relations.
In collaboration with Heli Paalumäki, I have conducted (since 2009) an ongoing multidisciplinary theme seminar and a loose research group Utopias, Ideas and the Future, devoted into Utopian studies in the School of History, Culture and Arts Studies in the University of Turku. In addition, I am a task group member (since 2012) in the International Institute for Popular Culture (IIPC), based in the University of Turku.
Since 2003, I have occupied several temporary positions of Professor, University Lecturer, Senior Researcher and Researcher in the Department of European and World History (the University of Turku) and University Lecturer in the Department of History and Geography (the University of Eastern Finland / Joensuu Campus). In November 2016, I was a Visiting Researcher in the Center of Eastern European Studies (CEES) in the University of Glasgow, Scotland.
I have produced and conducted more than 20 series of lectures and seminar courses in History and in the Baltic Sea Region Studies in B.A. and M.A. levels (1999–2016) in the University of Turku and the University of Eastern Finland. The courses range from basic methodological courses and seminars to the history of the Baltic Sea Region and Russia / Soviet Union, History and politics of remembering, utopian thinking and popular culture. In addition, I have supervised more than 20 M.A. thesis in History. I have acted as an opponent in two academic doctoral dissertations (University of Turku 2011 and University of Tartu 2013) and evaluated five doctoral theses.
Address: Department of European and World History
School of History, Culture and Arts Studies
University of Turku
20014 Turku
Finland
Throughout my career, I have been interested in the functions of historical knowledge in society and uses of historical narratives and myths in the realms of cultural memory and politics. My major research themes relate to the politics of history and memory and historiography in the Baltic states and the Soviet Union / Russia in the 20th Century. My doctoral thesis (the University of Turku, 2001) explored the relation of the academic writing of history to the Soviet politics and Marxism-Leninism in the Estonian SSR (1944–1991). In addition, I have studied 20th Century Utopian thinking, the history of music technology and the history of electronic popular music. On these themes, I have published scholarly articles in Finnish, Estonian and international compilations and research journals.
In 2018–2022 I lead a research project entitled as Talking Machines – Electronic voice and the interpretation of emotions and self-understanding in human– machine communication 1960–2020. The project is funded by the Kone Foundation and it explores human-machine interaction and its history from the perspective of voice and sound based communication.
In 2014-2016 I worked as a Collegium Researcher in the Turku Institute of Advanced Studies (TIAS) in the University of Turku. My research project focused on the processes of official history making and the politics of memory in Estonia during the periods of independence (1920–1940 and 1991 onwards).
I was an Associate Researcher (non-funded) in Reimagining Futures in the European North at the End of the Cold War (REIMAG), a project funded by the Academy of Finland (2014–2017). My research interests lie in Estonian historical narratives and remembering in their relation to the imagining of the future and Finnish-Estonian relations.
In collaboration with Heli Paalumäki, I have conducted (since 2009) an ongoing multidisciplinary theme seminar and a loose research group Utopias, Ideas and the Future, devoted into Utopian studies in the School of History, Culture and Arts Studies in the University of Turku. In addition, I am a task group member (since 2012) in the International Institute for Popular Culture (IIPC), based in the University of Turku.
Since 2003, I have occupied several temporary positions of Professor, University Lecturer, Senior Researcher and Researcher in the Department of European and World History (the University of Turku) and University Lecturer in the Department of History and Geography (the University of Eastern Finland / Joensuu Campus). In November 2016, I was a Visiting Researcher in the Center of Eastern European Studies (CEES) in the University of Glasgow, Scotland.
I have produced and conducted more than 20 series of lectures and seminar courses in History and in the Baltic Sea Region Studies in B.A. and M.A. levels (1999–2016) in the University of Turku and the University of Eastern Finland. The courses range from basic methodological courses and seminars to the history of the Baltic Sea Region and Russia / Soviet Union, History and politics of remembering, utopian thinking and popular culture. In addition, I have supervised more than 20 M.A. thesis in History. I have acted as an opponent in two academic doctoral dissertations (University of Turku 2011 and University of Tartu 2013) and evaluated five doctoral theses.
Address: Department of European and World History
School of History, Culture and Arts Studies
University of Turku
20014 Turku
Finland
less
InterestsView All (26)
Uploads
Articles by Pertti Grönholm
Abstract in English
In Finnish popular music, the adoption of electronic musical instruments, such as synthesizers, drum machines, sequencers, samplers, computers and musical software progressed slowly and was a complicated process until the early 1990's. Compared with Swedish, German and British pop and rock the electronic instruments remained longer in the margins of rock and pop rock. Regardless of the breakthrough of synths and drum machines in certain styles, such as progressive rock, funk and disco, synth pop and hip hop, the majority of Finnish bands and artists shunned synthesizers until the mid-1980's. Only after the waves of hip hop, house, techno and euro dance in the late 1980's and early 1990's, synthesizers were widely accepted as ‘normal’ and equal rock instruments.
In this article, I focus on the adoption of music technology among Finnish rock and pop musicians of the 1970's and 1980's. I have interviewed three electronic musicians from three different generations. Esa Kotilainen (b. 1946), Pekka Tolonen (b.1957) and Tommi Lindell (b.1966) have all witnessed several turns in the emergence of electronic musical instruments. They have also experienced various changes regarding the accessibility and acceptability of synthesizers. In Finland, they are known as the early adopters and intensive users of the musical electronics.
In the first section of the article I ask, when and how electronic musical instruments became more popular in Finland and how they were adopted and used in progressive rock, new wave, synth pop, goth rock and mainstream pop. I also frame an overview on the adoption of synthesizers in Finnish pop and rock. The section also parallels the developments with Finnish schlager (in Finnish: iskelmä) and disco, where synthesizers were intensively used by a handful of composers and producers in the late 1970's and early 1980's. In this section, I primarily utilized published interviews and magazine articles supplemented with a small selection of musical release reviews and synthesizer advertisements.
The next three sections follow my observations and conclusions which primarily stem from the interviews with three above-mentioned musicians. I also utilize some additional interviews with other musicians. I inquired how the interviewees encountered electronic instruments, how they have used their instruments and how the early adoption of synthesizers has contributed to their understanding of sound and music. Furthermore, we discussed on the impact of the electronic instruments on their musicianship, career and the regeneration of their professional image. Regarding the ‘synthesizer turns’ in the history of Finnish pop and rock I invited the interviewees to recall the response displayed by their fellow musicians, producers and the audience.
In the concluding section, I sum up my observations. One of them is that in Finland electronic musical instruments seem to gain in popularity in jumps which coincide not only with international pop trends but also with some major technological developments and the waves of marketing. This is not unexpected by any means, but it makes an interesting case in Finland. While the more advanced and more affordable synthesizers of the period 1980–83 marked the final breakthrough of electronic instruments in Western pop and rock, in Finland only a couple of tens of musicians adopted synthesizers as their primary instruments. Furthermore, in Finland only a handful of fully or almost fully electronic bands emerged in the early 1980's. All of them remained short-lived. Only some of the most popular teeny pop bands of the early and mid-1980's adopted synthesizers as their main keyboards.
The accelerated marketing cycles of synthesizers provoked suspicion among some Finnish musicians; synthesizers could be left aside as novelty gimmicks and earmarks of a momentary trend. One reason for denouncing the ‘synths’ in the 1980's mainstream rock may have been the developing ‘Suomi-rock’ (Finnish rock), a down-to-earth, nationally and locally rooted style which got a heavy dose of influence from Finnish folk and the long tradition of Finnish schlager. One extra reason for a rocker in keeping off synthesizers was the extensive use of electronic musical instruments in Finnish light pop and schlager in the early 1980's. However, in the late 1980's it became audible that synthesizers had survived and were welcomed in the margins of rock, pop and especially within the emerging new styles of electronic dance music.
Online version: 27 Oct 2014.
Print version: Popular Music and Society 38(3) 2015.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
historiankirjoituksen vaikeaa suhdetta Virossa ja vertaillaan neuvostomiehityksen alkuvaiheen ja laulavan vallankumouksen jälkeistä tilannetta lähimenneisyyden ”haltuunoton” ja historian representaatioiden kannalta. Poliittiset murrokset ja yhteiskunnalliset mullistukset muuttavat aina käsityksiämme menneisyydestä: jokin aikakausi näyttää loppuvan ja jonkin kertomuksen kaari päättyvän. Historian periodisoinnin, ajanjaksojen ja tapahtumien nimeämisen sekä historian tapahtumiin ymmärrystä tuottavien kerronnallisten rakenteiden avulla historiankirjoittajat osallistuvat vahvasti historian merkityksellistämiseen.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
Vapautumisprosessille oli ratkaisevaa laajojen kansanjoukkojen yhtenäinen käsitys historiasta ja tietoisuus sen ratkaisevasta merkityksestä nykyhetkessä. Historiallisesta tiedosta, joka oli neuvostoaikana koettu vieraannuttavaksi propagandaksi, tulikin laulavan vallankumouksen tärkeimpiä aseita; historia antoi poliittisille pyrkimyksille moraalisen oikeutuksen ja ymmärrettävyyden sekä tarjosi kiinnekohdan (itsenäisyyden aika 1918–1940), jonka kokemusten varaan itseymmärrystä ja tulevaisuutta voitiin rakentaa. (Karlsson 1999, 218–233) Historian käyttövoimaa kuvastivat esimerkiksi laulavan vallankumouksen aikana laajasti omaksutut analogiset käsitykset ja metaforat, kuten ajatus itsenäistymiskamppailusta virolaisten kansallisena heräämisenä sekä nykyhetken vertaaminen vuosien 1917–1920 tilanteeseen. (Tamm 2007, Tannberg 2005, 376–379)
Tässä artikkelissa tuon esiin havaintojani Viron tasavallan presidenttien ja pääministereiden tavoista käyttää historiallista tietoa vuosina 2001–2011. Aineistonani ovat Viron presidenttien Arnold Rüütelin (presidenttinä 2001–2006) ja Toomas Hendrik Ilveksen (presidenttinä 2006–2011) historian muistamiseen liittyvissä tilaisuuksissa pidetyt alustukset ja avajaissanat. Olen myös tutkinut pääministerien Mart Laarin, Siim Kallasin, Juhan Partsin ja Andrus Ansipin puheita samalta ajanjaksolta. Artikkeli on osa laajempaa, Viron molempien tasavaltojen (1918–1940, 1991–2011) historiapolitiikkaa ja muistamisen kulttuuria koskevaa tutkimustani.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
The article has been published also in: Memory and Pluralism in the Baltic States. Edited by Eva-Clarita Pettai. Routledge 2011. 152 pages. Hardback.
[http://www.routledge.com/books/details/9780415668415/]
Book Chapters by Pertti Grönholm
edistystä sekä modernismissa ilmenenyttä teknisen ja taiteellisen luovuuden yhteensulautumista. Käsittelen artikkelissani Kraftwerkin suhdetta modernismin historiaan sekä Saksan menneisyyteen.
Käyttäen näkökulmana mm. utooppisen nostalgian käsitettä osoitan, että Kraftwerkin asettuminen modernismin jatkumoon ja samalla oman aikansa rock-kulttuurin ulkopuolelle oli yhtyeeltä vakava yritys popularisoida, elävöittää ja uudistaa eurooppalaisen modernismin keskeisiä ideoita ja korostaa niiden merkitystä identiteettiä luovana positiivisena voimana. Väitän myös, että Kraftwerkin menneiden utopioiden ja historiallisten potentiaalien kaipuu sekä edistyksen
idean uudelleenlöytäminen kumpusivat myös tyytymättömyydestä Saksan liittotasavallan konservatiivista ja lähimenneisyydestä vaiennutta valtakulttuuria kohtaan.
Muistomerkkeihin tiivistyy usein yhteisön keskeisimpiä myyttejä; ne eivät ole pelkästään artefakteja, jotka muistuttavat menneisyyden tapahtumista ja ihmisistä, vaan ne ovat myös jälkiä niistä merkityksistä ja tulkinnoista, joita monumentin pystyttäjät ovat antaneet menneisyydelle. Ei olekaan ihme, että kiistat esimerkiksi toiseen maailmansotaan liittyvistä monumenteista paljastavat syvällisiä eroja yhteisöjen suhteessa menneisyyteen.
Artikkelissaan Grönholm kysyy, miten myytit, symbolit ja kertomukset menneisyydestä toimivat yhteisön kulttuurisina työkaluina silloin, kun se kokee itselleen tärkeiden arvojen olevan uhattuna. Hän tukeutuu James Wertschin esittelemään narratiivisen skeeman käsitteeseen ja pyrkii erittelemään monumenttiin liitettyjä merkityksiä sekä löytämään niiden taustalla vaikuttavia kertomuksia ja kerronnallisia rakenteita.
Grönholm väittää, että yhteisön myyttisten kertomusten sekä niiden takana vaikuttavien narratiivisten rakenteiden tuntemus on oleellista, mikäli haluamme ymmärtää kollektiivisen muistamisen syvempiä rakenteita ja niiden merkitystä identiteetin ylläpitämisessä. Historiaan ja kollektiiviseen muistiin liittyviä konflikteja ei hänen mielestään ole aina mahdollista ratkaista vain kysymällä, kumpi osapuoli on kertomuksissaan lähempänä “objektiivista totuutta” menneisyyden tapahtumista.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
NB1: The downloadable pdf file is a longer and corrected version of the book chapter. References section and www links updated in 4 November 2014.
NB2: Some brand new stock copies of the book still available from me. Price including worldwide shipping is 25.00 €. Payment by PayPal or bank transfer (within the EU) only.
Edited Books by Pertti Grönholm
Kaipaava moderni. Nostalgian ja utopian kohtaamisia Euroopassa 1600-luvulta 2000-luvulle Historia mirabilis 11
Toim. Pertti Grönholm ja Heli Paalumäki
Turun Historiallinen Yhdistys 2015, 321 sivua
ISBN 978-952-7045-02-2, ISSN 1795-0759
Kaipaus toiseen, nykyhetkeä parempaan, aikaan ja paikkaan on moderniin maailmaan ja erityisesti eurooppalaiseen kulttuuriin liittyvä ilmiö. Sekä menneisyyteen että tulevaan suuntautuva unelmointi ja kuvittelu ovat antaneet toivoa, mahdollisuuden rakentaa identiteettiä ja luoda suuria kertomuksia. Paremman maailman etsiminen toisesta ajasta tuntuu sitä houkuttelevammalta, mitä kaoottisempana me oman aikamme koemme.
Kaipaava moderni. Nostalgian ja utopian kohtaamisia Euroopassa 1600-luvulta 2000-luvulle on historian- ja taiteentutkijoiden kirjoittama ja vertaisarvioitu artikkelikokoelma. Tekijät kysyvät, mikä yhdistää kadotettua paratiisia kaihoavaa nostalgikkoa ja ihanneyhteiskuntaa tavoittelevaa utopistia. Nostalgian ja utopian kohtaamiset liittyvät usein kaipuuseen, joka on tulevaisuuden sijasta kohdistunut menneisyydessä kuviteltuihin tulevaisuuksiin sekä menneisyyteen projisoituihin, mutta vielä toteutuviksi odotettuihin unelmiin. Teoksen kahdeksan esimerkkitapausta ja laaja johdantoartikkeli luotaavat eurooppalaisen ajattelun ja kulttuurin kehitystä uuden ajan alusta myöhäismoderniin aikakauteen saakka.
Nostalgia ja utopia ovat 2010-luvullakin ajankohtaisia teemoja. Vahvat ideologiat, kuten nationalismi ja sosialismi, menettivät eurooppalaisessa kulttuurissa suuren osan viehätysvoimaansa 1960-luvun lopulle tultaessa. Tämän kehityksen kääntöpuolena nousivat 1900-luvun viimeisinä vuosikymmeninä nostalginen kaiho ja menneisyyteen kohdistunut mielikuvitus monissa muodoissaan. 2000-luvun globaalin kulutuskulttuurin sekä paikallisten ja kansallisten kulttuurien eloonjäämiskamppailun paineissa on kaihottu niin lähelle kuin kauas menneisyyteen. Olemme usein etsineet menneisyydestä parempia tulevaisuuksia kuin mitä nykyhetki on eteemme avannut.
On silti syytä muistaa, että nostalginen suhde menneeseen eri muodoissaan on korvannut tulevaisuuden unelmia ja sekoittunut niiden kanssa jo usein ennen omaa aikaamme. Tyytymättömyys ja toivo paremmasta ovat ainakin 1700-luvulta lähtien voineet suuntautua niin menneeseen kuin tulevaan. Menneisyydestä on kaihottu paluuta myyttiseen alkukotiin tai paratiisiin, mutta yhtä lailla kaipuu on saattanut kohdistua mahdollisiin tulevaisuuksiin ja historian taitekohtiin. Teoksemme käsittelee kaipuuta toiseen aikaan ja paikkaan modernina ilmiönä, joka voidaan nähdä jopa länsimaisen kulttuurin yhtenä peruspiirteenä.
Teoksen keskeisenä ajatuksena on luoda laaja näköala sota-aikaan ymmärtäen sota koko yhteiskuntaa ja sen jäseniä syvästi koskettaneena ilmiönä. Teos sisältää runsaasti aiemmin julkaisematonta kuvamateriaalia yksityisistä ja julkisista kokoelmista. Teoksen ovat toimittaneet dosentti Pertti Grönholm, FT Pirkko Kanervo, VTM Olli Kleemola ja FM Antti Nyqvist. Heidän lisäkseen teoksen laajaan kirjoittajajoukkoon kuuluu tunnettuja Turun ja Suomen historian ammattitutkijoita ja asiantuntijoita.
Historiat ovat ihmiselle yhtä välttämättömiä kuin syöminen tai hengittäminen. Yksilöillä, yhteisöillä ja yhteiskunnilla on tarve ymmärtää, selittää ja tulkita menneisyyttään. Menneisyys ei muutu historioiksi ilman aktiivista tulkitsijaa. Historioilla on tekijänsä, ja historiat yhdistävät ja erottavat meitä.
Medeiasta pronssisoturiin avaa näkökulmia menneiden muistelun ja historian välisiin kytköksiin. Historian rakentamista ja historiallisen identiteetin muodostamista tarkastellaan eri näkökulmista. Miksi juuri nyt kirjoitetaan niin paljon paikallishistoriaa? Entä millaisia kansallisen identiteetin kriisejä Viron pronssisoturikiista paljastaa? Voiko historiantutkimuksen korvata muistelemisella? Millaisia menneisyyden traumoja voi käsitellä myyttien avulla? Miten kaunokirjallisuus tai elokuvat auttavat meitä ymmärtämään historiaa?
Kirjan artikkeleissa kahdeksan suomalaista tutkijaa tarkastelee historioinnin ja historiallisuuden problematiikkaa. Teos jäsentyy keskusteluksi historian jälijistä, ymmärryksestä ja esityksistä. Sen tarkoitus on avata tietä uusille kysymyksille ja vuoropuhelulle.
Kirjaa on ostettavissa kirjakauppojen lisäksi sekä suoraan minulta hintaan à 10,00 eur + mahdolliset postikulut että Turun Historialliselta Yhdistykseltä (ks. pikalinkki THY:n verkkosivulle)
Sisällys
ALKUSANAT
Pertti Grönholm & Anna Sivula:
MITÄ MEILLÄ ON JÄLJELLÄ?
Anna Sivula:
MENETETYN JÄRVEN JÄLJILLÄ
Historia osana paikallista kulttuuriperintöprosessia
Jorma Kalela:
HISTORIAN RAKENTAMISEN MIELI JA TUTKIJAN VALINNAT
Outi Fingerroos:
MUISTI, KERTOMUS JA ORAL HISTORY-LIIKE
Pertti Grönholm:
MUISTOMERKKEJÄ JA KOLAROIVIA KERTOMUKSIA
Vuoden 2007 pronssisoturikiista ja yhteisöjen kulttuuriset työkalut
Liisa Steinby:
MYYTTI MENNEISYYDEN JA NYKYISYYDEN REFLEKTOINNIN KEINONA
Christa Wolfin Kassandra ja Medeia
Hannu Salmi:
TODISTAJA, MUISTI JA MENNEISYYDEN TOTUUDET
Historiasta kertomisen keinot Hans-Jürgen Syberbergin elokuvassa Winifred Wagner (1975)
Hanna Meretoja:
GÜNTER GRASS JA MUISTAMISEN ETIIKKA
Aino Mäkikalli:
”A JUST HISTORY OF FACT”
Romaanin ja historiankirjoituksen risteymäkohtia 1600–1700-lukujen vaihteen Englannissa
Papers by Pertti Grönholm
Abstract in English
In Finnish popular music, the adoption of electronic musical instruments, such as synthesizers, drum machines, sequencers, samplers, computers and musical software progressed slowly and was a complicated process until the early 1990's. Compared with Swedish, German and British pop and rock the electronic instruments remained longer in the margins of rock and pop rock. Regardless of the breakthrough of synths and drum machines in certain styles, such as progressive rock, funk and disco, synth pop and hip hop, the majority of Finnish bands and artists shunned synthesizers until the mid-1980's. Only after the waves of hip hop, house, techno and euro dance in the late 1980's and early 1990's, synthesizers were widely accepted as ‘normal’ and equal rock instruments.
In this article, I focus on the adoption of music technology among Finnish rock and pop musicians of the 1970's and 1980's. I have interviewed three electronic musicians from three different generations. Esa Kotilainen (b. 1946), Pekka Tolonen (b.1957) and Tommi Lindell (b.1966) have all witnessed several turns in the emergence of electronic musical instruments. They have also experienced various changes regarding the accessibility and acceptability of synthesizers. In Finland, they are known as the early adopters and intensive users of the musical electronics.
In the first section of the article I ask, when and how electronic musical instruments became more popular in Finland and how they were adopted and used in progressive rock, new wave, synth pop, goth rock and mainstream pop. I also frame an overview on the adoption of synthesizers in Finnish pop and rock. The section also parallels the developments with Finnish schlager (in Finnish: iskelmä) and disco, where synthesizers were intensively used by a handful of composers and producers in the late 1970's and early 1980's. In this section, I primarily utilized published interviews and magazine articles supplemented with a small selection of musical release reviews and synthesizer advertisements.
The next three sections follow my observations and conclusions which primarily stem from the interviews with three above-mentioned musicians. I also utilize some additional interviews with other musicians. I inquired how the interviewees encountered electronic instruments, how they have used their instruments and how the early adoption of synthesizers has contributed to their understanding of sound and music. Furthermore, we discussed on the impact of the electronic instruments on their musicianship, career and the regeneration of their professional image. Regarding the ‘synthesizer turns’ in the history of Finnish pop and rock I invited the interviewees to recall the response displayed by their fellow musicians, producers and the audience.
In the concluding section, I sum up my observations. One of them is that in Finland electronic musical instruments seem to gain in popularity in jumps which coincide not only with international pop trends but also with some major technological developments and the waves of marketing. This is not unexpected by any means, but it makes an interesting case in Finland. While the more advanced and more affordable synthesizers of the period 1980–83 marked the final breakthrough of electronic instruments in Western pop and rock, in Finland only a couple of tens of musicians adopted synthesizers as their primary instruments. Furthermore, in Finland only a handful of fully or almost fully electronic bands emerged in the early 1980's. All of them remained short-lived. Only some of the most popular teeny pop bands of the early and mid-1980's adopted synthesizers as their main keyboards.
The accelerated marketing cycles of synthesizers provoked suspicion among some Finnish musicians; synthesizers could be left aside as novelty gimmicks and earmarks of a momentary trend. One reason for denouncing the ‘synths’ in the 1980's mainstream rock may have been the developing ‘Suomi-rock’ (Finnish rock), a down-to-earth, nationally and locally rooted style which got a heavy dose of influence from Finnish folk and the long tradition of Finnish schlager. One extra reason for a rocker in keeping off synthesizers was the extensive use of electronic musical instruments in Finnish light pop and schlager in the early 1980's. However, in the late 1980's it became audible that synthesizers had survived and were welcomed in the margins of rock, pop and especially within the emerging new styles of electronic dance music.
Online version: 27 Oct 2014.
Print version: Popular Music and Society 38(3) 2015.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
historiankirjoituksen vaikeaa suhdetta Virossa ja vertaillaan neuvostomiehityksen alkuvaiheen ja laulavan vallankumouksen jälkeistä tilannetta lähimenneisyyden ”haltuunoton” ja historian representaatioiden kannalta. Poliittiset murrokset ja yhteiskunnalliset mullistukset muuttavat aina käsityksiämme menneisyydestä: jokin aikakausi näyttää loppuvan ja jonkin kertomuksen kaari päättyvän. Historian periodisoinnin, ajanjaksojen ja tapahtumien nimeämisen sekä historian tapahtumiin ymmärrystä tuottavien kerronnallisten rakenteiden avulla historiankirjoittajat osallistuvat vahvasti historian merkityksellistämiseen.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
Vapautumisprosessille oli ratkaisevaa laajojen kansanjoukkojen yhtenäinen käsitys historiasta ja tietoisuus sen ratkaisevasta merkityksestä nykyhetkessä. Historiallisesta tiedosta, joka oli neuvostoaikana koettu vieraannuttavaksi propagandaksi, tulikin laulavan vallankumouksen tärkeimpiä aseita; historia antoi poliittisille pyrkimyksille moraalisen oikeutuksen ja ymmärrettävyyden sekä tarjosi kiinnekohdan (itsenäisyyden aika 1918–1940), jonka kokemusten varaan itseymmärrystä ja tulevaisuutta voitiin rakentaa. (Karlsson 1999, 218–233) Historian käyttövoimaa kuvastivat esimerkiksi laulavan vallankumouksen aikana laajasti omaksutut analogiset käsitykset ja metaforat, kuten ajatus itsenäistymiskamppailusta virolaisten kansallisena heräämisenä sekä nykyhetken vertaaminen vuosien 1917–1920 tilanteeseen. (Tamm 2007, Tannberg 2005, 376–379)
Tässä artikkelissa tuon esiin havaintojani Viron tasavallan presidenttien ja pääministereiden tavoista käyttää historiallista tietoa vuosina 2001–2011. Aineistonani ovat Viron presidenttien Arnold Rüütelin (presidenttinä 2001–2006) ja Toomas Hendrik Ilveksen (presidenttinä 2006–2011) historian muistamiseen liittyvissä tilaisuuksissa pidetyt alustukset ja avajaissanat. Olen myös tutkinut pääministerien Mart Laarin, Siim Kallasin, Juhan Partsin ja Andrus Ansipin puheita samalta ajanjaksolta. Artikkeli on osa laajempaa, Viron molempien tasavaltojen (1918–1940, 1991–2011) historiapolitiikkaa ja muistamisen kulttuuria koskevaa tutkimustani.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
The article has been published also in: Memory and Pluralism in the Baltic States. Edited by Eva-Clarita Pettai. Routledge 2011. 152 pages. Hardback.
[http://www.routledge.com/books/details/9780415668415/]
edistystä sekä modernismissa ilmenenyttä teknisen ja taiteellisen luovuuden yhteensulautumista. Käsittelen artikkelissani Kraftwerkin suhdetta modernismin historiaan sekä Saksan menneisyyteen.
Käyttäen näkökulmana mm. utooppisen nostalgian käsitettä osoitan, että Kraftwerkin asettuminen modernismin jatkumoon ja samalla oman aikansa rock-kulttuurin ulkopuolelle oli yhtyeeltä vakava yritys popularisoida, elävöittää ja uudistaa eurooppalaisen modernismin keskeisiä ideoita ja korostaa niiden merkitystä identiteettiä luovana positiivisena voimana. Väitän myös, että Kraftwerkin menneiden utopioiden ja historiallisten potentiaalien kaipuu sekä edistyksen
idean uudelleenlöytäminen kumpusivat myös tyytymättömyydestä Saksan liittotasavallan konservatiivista ja lähimenneisyydestä vaiennutta valtakulttuuria kohtaan.
Muistomerkkeihin tiivistyy usein yhteisön keskeisimpiä myyttejä; ne eivät ole pelkästään artefakteja, jotka muistuttavat menneisyyden tapahtumista ja ihmisistä, vaan ne ovat myös jälkiä niistä merkityksistä ja tulkinnoista, joita monumentin pystyttäjät ovat antaneet menneisyydelle. Ei olekaan ihme, että kiistat esimerkiksi toiseen maailmansotaan liittyvistä monumenteista paljastavat syvällisiä eroja yhteisöjen suhteessa menneisyyteen.
Artikkelissaan Grönholm kysyy, miten myytit, symbolit ja kertomukset menneisyydestä toimivat yhteisön kulttuurisina työkaluina silloin, kun se kokee itselleen tärkeiden arvojen olevan uhattuna. Hän tukeutuu James Wertschin esittelemään narratiivisen skeeman käsitteeseen ja pyrkii erittelemään monumenttiin liitettyjä merkityksiä sekä löytämään niiden taustalla vaikuttavia kertomuksia ja kerronnallisia rakenteita.
Grönholm väittää, että yhteisön myyttisten kertomusten sekä niiden takana vaikuttavien narratiivisten rakenteiden tuntemus on oleellista, mikäli haluamme ymmärtää kollektiivisen muistamisen syvempiä rakenteita ja niiden merkitystä identiteetin ylläpitämisessä. Historiaan ja kollektiiviseen muistiin liittyviä konflikteja ei hänen mielestään ole aina mahdollista ratkaista vain kysymällä, kumpi osapuoli on kertomuksissaan lähempänä “objektiivista totuutta” menneisyyden tapahtumista.
Huom! Viittaukset vain julkaistuun versioon.
NB1: The downloadable pdf file is a longer and corrected version of the book chapter. References section and www links updated in 4 November 2014.
NB2: Some brand new stock copies of the book still available from me. Price including worldwide shipping is 25.00 €. Payment by PayPal or bank transfer (within the EU) only.
Kaipaava moderni. Nostalgian ja utopian kohtaamisia Euroopassa 1600-luvulta 2000-luvulle Historia mirabilis 11
Toim. Pertti Grönholm ja Heli Paalumäki
Turun Historiallinen Yhdistys 2015, 321 sivua
ISBN 978-952-7045-02-2, ISSN 1795-0759
Kaipaus toiseen, nykyhetkeä parempaan, aikaan ja paikkaan on moderniin maailmaan ja erityisesti eurooppalaiseen kulttuuriin liittyvä ilmiö. Sekä menneisyyteen että tulevaan suuntautuva unelmointi ja kuvittelu ovat antaneet toivoa, mahdollisuuden rakentaa identiteettiä ja luoda suuria kertomuksia. Paremman maailman etsiminen toisesta ajasta tuntuu sitä houkuttelevammalta, mitä kaoottisempana me oman aikamme koemme.
Kaipaava moderni. Nostalgian ja utopian kohtaamisia Euroopassa 1600-luvulta 2000-luvulle on historian- ja taiteentutkijoiden kirjoittama ja vertaisarvioitu artikkelikokoelma. Tekijät kysyvät, mikä yhdistää kadotettua paratiisia kaihoavaa nostalgikkoa ja ihanneyhteiskuntaa tavoittelevaa utopistia. Nostalgian ja utopian kohtaamiset liittyvät usein kaipuuseen, joka on tulevaisuuden sijasta kohdistunut menneisyydessä kuviteltuihin tulevaisuuksiin sekä menneisyyteen projisoituihin, mutta vielä toteutuviksi odotettuihin unelmiin. Teoksen kahdeksan esimerkkitapausta ja laaja johdantoartikkeli luotaavat eurooppalaisen ajattelun ja kulttuurin kehitystä uuden ajan alusta myöhäismoderniin aikakauteen saakka.
Nostalgia ja utopia ovat 2010-luvullakin ajankohtaisia teemoja. Vahvat ideologiat, kuten nationalismi ja sosialismi, menettivät eurooppalaisessa kulttuurissa suuren osan viehätysvoimaansa 1960-luvun lopulle tultaessa. Tämän kehityksen kääntöpuolena nousivat 1900-luvun viimeisinä vuosikymmeninä nostalginen kaiho ja menneisyyteen kohdistunut mielikuvitus monissa muodoissaan. 2000-luvun globaalin kulutuskulttuurin sekä paikallisten ja kansallisten kulttuurien eloonjäämiskamppailun paineissa on kaihottu niin lähelle kuin kauas menneisyyteen. Olemme usein etsineet menneisyydestä parempia tulevaisuuksia kuin mitä nykyhetki on eteemme avannut.
On silti syytä muistaa, että nostalginen suhde menneeseen eri muodoissaan on korvannut tulevaisuuden unelmia ja sekoittunut niiden kanssa jo usein ennen omaa aikaamme. Tyytymättömyys ja toivo paremmasta ovat ainakin 1700-luvulta lähtien voineet suuntautua niin menneeseen kuin tulevaan. Menneisyydestä on kaihottu paluuta myyttiseen alkukotiin tai paratiisiin, mutta yhtä lailla kaipuu on saattanut kohdistua mahdollisiin tulevaisuuksiin ja historian taitekohtiin. Teoksemme käsittelee kaipuuta toiseen aikaan ja paikkaan modernina ilmiönä, joka voidaan nähdä jopa länsimaisen kulttuurin yhtenä peruspiirteenä.
Teoksen keskeisenä ajatuksena on luoda laaja näköala sota-aikaan ymmärtäen sota koko yhteiskuntaa ja sen jäseniä syvästi koskettaneena ilmiönä. Teos sisältää runsaasti aiemmin julkaisematonta kuvamateriaalia yksityisistä ja julkisista kokoelmista. Teoksen ovat toimittaneet dosentti Pertti Grönholm, FT Pirkko Kanervo, VTM Olli Kleemola ja FM Antti Nyqvist. Heidän lisäkseen teoksen laajaan kirjoittajajoukkoon kuuluu tunnettuja Turun ja Suomen historian ammattitutkijoita ja asiantuntijoita.
Historiat ovat ihmiselle yhtä välttämättömiä kuin syöminen tai hengittäminen. Yksilöillä, yhteisöillä ja yhteiskunnilla on tarve ymmärtää, selittää ja tulkita menneisyyttään. Menneisyys ei muutu historioiksi ilman aktiivista tulkitsijaa. Historioilla on tekijänsä, ja historiat yhdistävät ja erottavat meitä.
Medeiasta pronssisoturiin avaa näkökulmia menneiden muistelun ja historian välisiin kytköksiin. Historian rakentamista ja historiallisen identiteetin muodostamista tarkastellaan eri näkökulmista. Miksi juuri nyt kirjoitetaan niin paljon paikallishistoriaa? Entä millaisia kansallisen identiteetin kriisejä Viron pronssisoturikiista paljastaa? Voiko historiantutkimuksen korvata muistelemisella? Millaisia menneisyyden traumoja voi käsitellä myyttien avulla? Miten kaunokirjallisuus tai elokuvat auttavat meitä ymmärtämään historiaa?
Kirjan artikkeleissa kahdeksan suomalaista tutkijaa tarkastelee historioinnin ja historiallisuuden problematiikkaa. Teos jäsentyy keskusteluksi historian jälijistä, ymmärryksestä ja esityksistä. Sen tarkoitus on avata tietä uusille kysymyksille ja vuoropuhelulle.
Kirjaa on ostettavissa kirjakauppojen lisäksi sekä suoraan minulta hintaan à 10,00 eur + mahdolliset postikulut että Turun Historialliselta Yhdistykseltä (ks. pikalinkki THY:n verkkosivulle)
Sisällys
ALKUSANAT
Pertti Grönholm & Anna Sivula:
MITÄ MEILLÄ ON JÄLJELLÄ?
Anna Sivula:
MENETETYN JÄRVEN JÄLJILLÄ
Historia osana paikallista kulttuuriperintöprosessia
Jorma Kalela:
HISTORIAN RAKENTAMISEN MIELI JA TUTKIJAN VALINNAT
Outi Fingerroos:
MUISTI, KERTOMUS JA ORAL HISTORY-LIIKE
Pertti Grönholm:
MUISTOMERKKEJÄ JA KOLAROIVIA KERTOMUKSIA
Vuoden 2007 pronssisoturikiista ja yhteisöjen kulttuuriset työkalut
Liisa Steinby:
MYYTTI MENNEISYYDEN JA NYKYISYYDEN REFLEKTOINNIN KEINONA
Christa Wolfin Kassandra ja Medeia
Hannu Salmi:
TODISTAJA, MUISTI JA MENNEISYYDEN TOTUUDET
Historiasta kertomisen keinot Hans-Jürgen Syberbergin elokuvassa Winifred Wagner (1975)
Hanna Meretoja:
GÜNTER GRASS JA MUISTAMISEN ETIIKKA
Aino Mäkikalli:
”A JUST HISTORY OF FACT”
Romaanin ja historiankirjoituksen risteymäkohtia 1600–1700-lukujen vaihteen Englannissa
https://journal.fi/lahikuva
Artikkelin kirjoittajat tutkivat kolmea tieteiselokuvaa: 2001: Avaruusseikkailu, Pimeä tähti ja Alien – kahdeksas matkustaja, joiden yksi keskeisistä teemoista on älykkään koneen ja ihmisen välinen vuorovaikutus. Kirjoittajat erittelevät elokuvien ihmisten ja koneiden muodostamia suljettuja yhteisöjä, erityisesti keinoälyn ja miehistön suhteita ja dialogia. Kirjoittajat tarkastelevat elokuvia yhtäältä tekijälähtöisesti, keskittyen niiden tulevaisuuskuviin sisältyviin kysymyksiin, varoituksiin ja uhkakuviin sekä toisaalta tarkastelemalla keinoälytematiikkaa suhteessa elokuvien omaan historialliseen kontekstiin. Keinoälytematiikan kautta elokuvan-tekijät ovat käsitelleet laajoja kysymyksiä, jotka liittyvät ihmisyyden eri puoliin, kuten tiedonjanoon ja uteliaisuuteen, ihmislajin ekspansiivisuuteen, taloudelliseen hyödyn tavoitteluun, väkivaltaisuuteen ja sosiaalisiin valtasuhteisiin. Samalla elokuvat esittävät kysymyksiä koneiden ja ihmisten rajojen hämärtymisestä, toiseuden kokemuksista sekä keinoälyyn liitetyistä pelon, pyhyyden ja kiehtovuuden ja ylevän teemoista.