Kuzey Makedonya'da COVID-19 pandemisi
 Kuzey Makedonya'da COVID-19 vakalarının olduğu belediyeleri (kırmızı) gösteren harita (4 Nisan itibarıyla) | |
| Yer |  Kuzey Makedonya |
| Hastalık | COVID-19 |
| Virüs cinsi | SARS-CoV-2 |
| İlk vaka | Üsküp |
| Varış tarihi | 26 Şubat 2020 (4 yıl, 8 ay, 4 hafta) |
| Kaynak ülke(ler) | İtalya |
| Vaka Sayıları | |
| Toplam Test Sayısı | 2.226.216 (TPO: %15.62) |
| Doğrulanmış vakalar | 347.672 |
| İyileşmiş | 337.068 (%96.94) |
Ölümler | 9.667 (%2.78) |
| Aktif vakalar | 937 (%0.26) |
| Son Güncelleme | 7 Nisan 2023 |
| Resmî websitesi | |
| koronavirus.gov.mk | |
| Aşılama Bilgileri | |
| Toplam aşılama | 1.861.305 |
| Günlük aşılama | 35 |
| 100 kişi başına aşı | 89,41 |
| %70 Tam Aşılama | Hayır |
| Son Güncelleme | 11 Eylül 2022 |
COVID-19 pandemisi'nin Şubat 2020'de Kuzey Makedonya'ya ulaştığı doğrulandı.[1] Ülkedeki ilk bulaşma, esas olarak İtalya'da 2020 koronavirüs pandemisi'yle ilişkiliydi. Çünkü Kuzey Makedonya'dan İtalya'ya yaklaşık 70.000 kişi gitti[2] ve birçoğu virüsü beraberinde getirerek Kuzey Makedonya'ya geri döndü.[3]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Şablon:Kayma 12 Ocak'ta, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin'in Hubei eyaletinin, Vuhan şehrinde 31 Aralık 2019'da DSÖ'nün dikkat ettiği bir grup insanda solunum hastalığına neden olan yeni bir koronavirüsün olduğunu doğruladı.[4][5]
2003'teki SARS'dan farklı olarak, COVID-19'un vaka ölüm oranı çok daha düşüktür.[6][7] Ancak anlamlı bir toplam ölüm sayısı ile bulaşma sıklığı önemli ölçüde daha fazladır.[6][8]
Zaman çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Şubat 2020
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Şubat'ta, Kuzey Makedonya SARS-CoV-2'nin ilk vakasını doğruladı. İlk vaka, Üsküp'deki Enfeksiyon Hastalıkları Kliniğinde test edilen 50 yaşındaki bir kadındı. Bir aydır İtalya'da idi ve iki hafta boyunca hastaydı. Kuzey Makedonya'ya döndükten hemen sonra kendisini kliniğe bildirdi.[9][10] Bu vaka izole edildi ve başka enfeksiyonlara yol açmadı.
Mart 2020
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Mart'ta iki vaka daha pozitif olarak doğrulandı. Vakalar Balanci ve Merkez Jupa'dan, İtalya'nın Brescia sakinleri olan ve muhtemelen korkuyla ülkeye geri dönen evli bir çiftti.[11] 27 Şubat'ta Kuzey Makedonya'ya girdiler ve 2 Mart'ta Debre'de kliniğe gittiler. Başlangıçta SARS-CoV-2 için test edilmediler ancak semptomları kötüleştiğinde 6 Mart'ta test edildiler. Olumlu sonuçlar alındıktan sonra çift, Üsküp'teki kliniğe bakım için transfer edildi.[12]
9 Mart'ta ülkedeki enfekte kişilerin sayısı 7'ye yükseldi. Yeni vakalar 6 Mart'ta kaydedilen vakaların üç aile üyesi ve Üsküp Cilt Hastalıkları Kliniği müdürü Nina Caca Biljanovska'ydı. Biljanovska'nın İtalya'daki bir tatilden döndükten sonra hastalığa yakalanması ve kendini tecrit etmemesi tartışmalara neden oldu. Bununla birlikte, hastanede çalışmaya devam etmiş ve teste başlamadan önce 100 kişinin katıldığı bir konferansta konuşmacı olarak yer almıştır. Ardından Kuzey Makedonya Sağlık Bakanı onu kovdu.[13][14]
10 Mart'ta Debre belediye başkanının resmi bir talebinden sonra[15] (7 vakadan 5'inin bulunduğu şehir) ve Biljanovska ile ilgili tartışmalar sonucu Kuzey Makedonya Sağlık Bakanlığı virüsün daha fazla yayılmasını önlemek için daha güçlü önlemler aldı: tüm eğitim kurumlarının iki haftalığına kapanması (anaokullarından üniversitelere kadar tüm eğitim kurumları), en enfekte ülkelere seyahat etmenin yasaklanması (Çin, Kore, İtalya, Fransa, Almanya gibi), tüm kamusal etkinliklerin yasaklanması ve spor etkinliklerinin halka kapatılması dahil.[16] Günün ilerleyen saatlerinde ilk vakanın tekrarlanan koronavirüs testi negatif çıktı. Ancak hasta hala hastanede tedavi altında.[17]
11 Mart'ta her ikisi de Debar'dan olmak üzere iki vaka daha pozitif olarak doğrulandı.[18] Şehirde kayıtlı ilk vakalarla ilgilidirler.
13 Mart'ta dört yeni vaka daha doğrulandı ve dördü de Debre'deydi. Hükûmet Debre ve Merkez Jupa belediyelerinde olağanüstü hal ilan etti. Karantinaya alınan iki belediyenin içindeki ve dışındaki tüm giriş-çıkışlar yasaklandı. Sadece orada yaşayan insanların evlerine dönmelerine izin verildi.[19] Daha sonra, Kuzey Makedonya Başkanı Pendarovski ordunun Debre ve Merkez Jupa'da etkilenen bölgelere katılımı hakkında karar verdiler.[20] Ayrıca, yüksek riskli ülkelerden gelen yabancı uyrukluların ülkeye girişlerinin reddedilmeye başlanacağı açıklandı.[21]
14 Mart'ta 8 kişiye koronavirüs testi yapıldı. 6 kişide pozitif çıktı (5'i Debre'den ve biri Barselona, İspanya'da bir yolculuktan sonra Üsküp'e döndü). Üsküp'teki toplam 14 hasta Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği'ne yatırıldı. Bu hastalardan 5 yeni vaka Debre'nin yerel hastanesinde kalıyordu.[22]
16 Mart'ta 7 kişinin (5'i resmi) testi pozitif çıktı (4'ü Debre'den, 1'i Üsküp'ten ve özel bir klinikte iki kere test olmuştu). Üsküp'teki hasta Viyana aracılığıyla Hollanda gezisinden yeni döndü. Test edilen ek iki vaka özel Žan Mitrev Hastanesi'ndeydi. Ertesi gün devlet laboratuvarı tarafından tekrar test edildi ve pozitif sonuçlar doğrulandı.[23] Yurt içinde ve yurtdışında artan vaka sayısı nedeniyle Kuzey Makedonya Hükûmeti iki uluslararası havaalanını kapatma kararı aldı (Üsküp ve Ohri) ve yabancıların ülkeye girişini yasakladı. Diplomatlar, (İçişleri Bakanlığı'ndan izin alması gereken) tıbbi personel ve kamyon şoförleri bu yasaktan muaftı.[24]
17 Mart'ta 4'ü Debre'de (2 hemşire ve 2 doktor, içlerinden biri ise eski belediye başkanı adayı ve siyasi aktivist olan Arben Agolli) ve 1'i Skopje'de olmak üzere 5 yeni pozitif vaka doğrulandı. Vaka sayısı 32'ye yükseldi.[25] Siyasi liderler, 12 Nisan'da yapılması planlanan erken parlamento seçimlerini erteleme kararı aldılar.[26]
18 Mart'ta 4 yeni vaka doğrulandı. Hepsi Belçika'dan Üsküp'e gelen Makedonyalı vatandaşlardı.[27] Başbakan Oliver Spasovski hükûmetin ülkede olağanüstü hâl ilan etmeyi düşündüğünü açıkladı. Bu ülkede daha önce hiç yapılmamış bir şeydi.[28] Günün ilerleyen saatlerinde olağanüstü hâl Cumhurbaşkanı tarafından resmen ilan edildi ve bu olaydan sonra, parlamento görevden alındığı için hükûmet yasama ve yürütme yetkisi kazandı.[29] Günün ilerleyen saatlerinde 7 kişinin koronavirüs testi pozitif çıktı (4'ü Üsküp'te ve 3'ü Debre'de).[30]
Alınan tedbirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Potansiyel bir salgına karşı alınan tedbirler Ocak 2020'nin sonlarında başladı. Salgına karşı ulusal tedbirler Sağlık Bakanı Venko Filipče ve Bulaşıcı Hastalıklar Komisyonu tarafından yönetiliyor.[31]
27 Ocak'tan itibaren Üsküp Havalimanı'na kurulan termal kameralar, salgının merkez üssü olan Çin ile bağlantı kuran İstanbul ve Dubai'den gelen yolcuları izlemeye başladı.[32] DSÖ temsilcisi Jihane Tawilah ile ilk görüşmenin ardından ülkenin erken teşhis ve virüsün yayılmasını durdurmaya hazırlığı yeterli olarak değerlendirildi. Sağlık Bakanı Venko Filipče, Kuzey Makedonya'nın sağlık sisteminin potansiyel bir salgın için tamamen hazır olduğunu duyurdu. Termal kameralara ek olarak polis karakollarına bilgi broşürleri dağıtıldı ve tüm sınır geçişlerinde özel kontroller yapıldı.
4 Şubat'ta virüsün ilk reaktifleri Niş, Sırbistan'da tespit edildi. Filipče, şu anda ülkede yaklaşık 40.000 cerrahi maske ve tıbbi koruyucu giysi olduğunu söyledi ama ülkeyi potansiyel bir salgına hazırlamak için ek satın alımlar düşünüldü.[33] Şubat'ın ilk günlerinden beri Toplum Sağlığı Enstitüsü DSÖ ile yakın temas halindedir ve tavsiyelerini uygulamaktadır.[34] 6 Şubat'ta sık sık el yıkama, hapşırırken veya öksürürken mendil kullanma, hasta insanlarla korunmasız yakın temastan kaçınma gibi ilk önleyici öneriler kamuoyuna duyuruldu. Aynı gün, Filipče Çin'in Kuzey Makedonya büyükelçisi Zhang Zuo ile bir araya geldi ve tüm Sinohydro işçilerinin Kuzey Makedonya'daki görevlerine dönmeden önce 14 günlük bir karantinaya girmeleri gerektiği konusunda anlaşıldı.[35]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünya Çapında Koronavirüs HaritasıŞablon:Webarşiv - Bilim ve Mühendislik Sistemi Merkezi'nin Koronavirüs COVID-19 Küresel Vakaları
- COVID-19 hakkında en son bilgiler ve Hükümet tarafından verilen yayılmayı önleme tedbirleri Şablon:Webarşiv - Kuzey Makedonya'daki Koronavirüs hakkındaki resmi bilgiler.
- Kuzey Makedonya, Durum Haritası Şablon:Webarşiv - Kuzey Makedonya'daki vakaların haritası.