Q sayfasının kaynağını görüntüle

←Q

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:

IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.

Engellemeyi yapan ‪Superpes15‬. Verilen gerekçe No open proxies .

Engel başlangıcı: 11.40, 10 Şubat 2024
Engelin sonlanması: 11.40, 10 Şubat 2026

Geçerli IP adresiniz 142.171.178.55. Engellenen aralık 142.171.0.0/16.

Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.

Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.

Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.

{{evrenselleştir|tarih=Kasım 2020}}
{{İlknot|Aynı isimli dergi için [[Q (dergi)]] maddesine bakınız.}}
{{Harf|Q|q|alfabe=Latin}} 
'''Qq''', [[Türk alfabesi]]nde bulunmayan bir harftir. Ancak Türkçede '''kû''' /cuː/ ismiyle bilinir. [[Uluslararası Fonetik Alfabe]]si'nde [[ötümsüz küçükdilsil patlamalı ünsüz]]ü gösterir.

== Tarihi ==
{| class="wikitable"
!Hieroglif 
''wj''
!Fenikeli
''[[qoph]]''
!Etrüsk
Q
!Yunan
''[[Koppa (letter)|Qoppa]]''
!Latin
Q
|- align="center"
|<hiero>V24</hiero>
|[[Dosya:PhoenicianQ-01.png|30x30pik]]
|[[Dosya:EtruscanQ-01.svg|30x30pik]]
|[[Dosya:Capital_Greek_letter_qoppa.svg|30x30pik]]
|[[Dosya:Capitalis_monumentalis_Q.SVG|30x30pik|Latin Q]]
|}
Q harfinin ortaya çıkışı, modern çoğu yazıların atası olan eski Sami yazılarında /q/ sesini temsilen qôp harfine dayanmaktadır. Bu harf, Eski Yunanca alfabelerin birinde Qoppa ismiyle /kʷ/ sesini temsil etmek için kullanılmıştır. Ancak Eski Yunancada bu sesin /p/ sesine evrilmesiyle Qoppa iki farklı şekil kazanmıştır, birisi 90 sayısını temsil etmek için, diğeri de /pʰ/ sesini temsil etmek için günümüzde /f/ sesini temsil eden [[Fi|phi]] harfine dönüşmüştür.

Etrüskler, Q ve V harflerini kullanarak /kʷ/ sesini temsil etmişlerdir ve bu kullanım eski Roma yazısında da kullanılmıştır. En eski Latin yazılarında; Q, C ve K harfleri birlikte aynı /k/ ve /g/ seslerini vermek için kullanılmıştır ve aralarındaki tek fark; K'nin A'dan önce, Q'nun O ve V'dan (V o zamanlar U yerine kullanılıyordu) önce, C'nin de diğer her durumda kullanılmasından ibaret olmuştur.

İlerleyen zamanlarda C, K ve Q harflerinin yerini almıştır ve Q sadece V harfinden önce /kw/ sesini temsil etmek için hayatta kalmıştır. Bu kullanım günümüzde çoğu Batı dilinde görülmektedir.

== Dillere göre telaffuzu ==

=== Batı dillerinde ===
Batı dillerinde Q harf neredeyse sadece U harfinden önce gelir ve /kw/ diye okunur (İngilizce quick kelimesi /kwɪk/ diye telaffuz edilir. Bu kullanım Latinceden miras kalmıştır. Almancada birtakım ses değişimlerinden dolayı QU diyagrafı genellikle /kv/ diye okunur (Örnek: Quelle [ˈkvɛlə]).

=== Bazı Türkî dillerde ===
Türkî diller 2 kere Latinleşme aşamasından geçmiştir: 1926'da SSCB'nin kuruluş döneminde ve 1991'de SSCB'nin çöküş döneminde. Bu süreçte yapılan birçok Türkî alfabede çeşitli artdamak ve küçük dil seslerini temsil etmek için Q harfi kullanılmıştır. Azericede bu harf /g/ (Türkçe '''g'''az, '''g'''onca) sesini temsil etmektedir. Bazı Türkî dillerde de yine küçük dilden gelen /[[Ötümlü küçükdilsil patlamalı ünsüz|ɢ]]/ sesini temsilen kullanılmıştır. Ortak Türkî Alfabede de /q/ (Türkçe karşılığı yok, küçük dilden gelen [[Ötümsüz küçükdilsil patlamalı ünsüz|bir ses]]) sesini temsil etmek için kullanılmıştır. Buna göre Tatarca, Kırım Tatarcası, Kazakça gibi bazı diller de bu kullanımı kabul etmiştir. Benzer bir kullanım, Türkî olmayan Kürtçe dillerinde de görülmektedir.

=== Başka kullanımlar ===
Arnavut Alfabesinde Q harfi, /c/ sesini göstermektedir (Türkçe '''k'''âğıt, '''k'''âr, '''k'''ömür gibi). Çincenin Pinyin Latinizasyon sisteminde ise bu harf, /t͡ɕʰ/ sesini göstermektedir (Türkçedeki '''ç'''i'''ç'''ek, '''ç'''özüm derkenki Ç harfinin sesine azıcık benzer, ancak dilin gövdesi damağa daha yakın). Arapçayı, Farsçayı Latinleştirirken de bu harfin kaf ق harfi yerine /q/ sesini temsil ettiği görülmektedir.

==Ayrıca bakınız==
* [[Q̃]] ([[Q̃|Bağlaç Qu Harfi]])

{{Latin alfabesi|Q|q}}

{{harf-taslak}}

[[Kategori:Latin harfleri|Q]]

Bu sayfada kullanılan şablonlar:

Şablon:Ambox (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Evrenselleştir (değiştir)
Şablon:Harf (değiştir)
Şablon:Harf-taslak (değiştir)
Şablon:Kayma (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Latin alfabesi (değiştir)
Şablon:Latin alfabesindeki özel işaretler (değiştir)
Şablon:Latin harfleri (değiştir)
Şablon:Mikutu (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Mtkutu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Mtkutusu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Yazı sistemi-taslak (değiştir)
Şablon:İlknot (değiştir)
Modül:Arabellek (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Evethayır (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Küresel değil (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Mtkutu (değiştir)
Modül:İleti kutusu (değiştir)
Modül:İleti kutusu/yapılandırma (değiştir)
Modül:İlknot (değiştir)

Q sayfasına geri dön.

"https://tr.wikipedia.org/wiki/Q" sayfasından alınmıştır