William McKinley
William McKinley (29 Ocak 1843 – 14 Eylül 1901), 1897'den 1901'deki suikastına kadar 25. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. Cumhuriyetçi Parti'nin bir üyesi olarak, Cumhuriyetçilerin sanayi eyaletlerinde ve ülke genelinde on yıllar boyunca büyük ölçüde egemen kılan bir yeniden yapılanmaya öncülük etti. 1898'deki İspanya-Amerika Savaşı'nda zafere başkanlık etti; Hawaii, Porto Riko, Guam ve Filipinler'in kontrolünü ele geçirdi; derin bir buhranın ardından refahı yeniden sağladı. Ülkeyi altın standardında tutarak serbest gümüşün enflasyonist para politikasını reddetti ve korumacı vergileri yükseltti.
| William McKinley | |
|---|---|
| |
| 25. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 4 Mart 1897 - 14 Eylül 1901 | |
| Başkan Yardımcısı |
|
| Yerine geldiği | Grover Cleveland |
| Yerine gelen | Theodore Roosevelt |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 29 Ocak 1843 Niles, Ohio, ABD |
| Ölüm | 14 Eylül 1901 (58 yaşında) Buffalo, New York, ABD |
| Partisi | Cumhuriyetçi Parti |
| Evlilik(ler) | Ida Saxton |
| İmzası | 
|
McKinley, Amerikan İç Savaşı'nda görev yapan son başkandı; hizmetine er olarak başlayıp binbaşı olarak bitiren tek kişiydi. Savaştan sonra Canton, Ohio'ya yerleşti, burada avukatlık yaptı ve Ida Saxton ile evlendi. McKinley, 1876'da Kongre'ye seçildi ve burada refah getireceğine inandığı korumacı vergiler konusunda Cumhuriyetçilerin uzmanı oldu. 1890 McKinley Tarifesi oldukça tartışmalıydı ve Demokratların onu görevden uzaklaştırmayı amaçlayan yeniden bölgelendirmesiyle birlikte, 1890'daki Demokrat heyelanında yenilgiye uğramasına yol açtı. Sermaye ve işçi çıkarları arasında ılımlı bir yol izleyerek 1891 ve 1893 yıllarında Ohio valisi seçildi. Derin bir ekonomik bunalımın yaşandığı 1896'da Cumhuriyetçilerin başkan adayı oldu ve Demokrat rakibi William Jennings Bryan'ı “sağlam para”yı (uluslararası bir anlaşmayla değiştirilmediği sürece altın standardı) savunduğu ve yüksek gümrük tarifelerinin refahı yeniden sağlayacağı vaadinde bulunduğu bir ön sundurma kampanyasının ardından yendi. Tarihçiler, McKinley'in zaferini, İç Savaş sonrası dönemin siyasi çıkmazının yerini İlerici Dönem ile başlayan Cumhuriyetçi ağırlıklı Dördüncü Parti Sistemine bıraktığı bir seçim olarak değerlendirmektedir.
McKinley'in başkanlığı döneminde hızlı bir ekonomik büyüme yaşandı. İmalatçıları ve fabrika işçilerini dış rekabetten korumak için 1897 Dingley Tarifesini destekledi ve 1900 yılında Altın Standardı Yasasının kabul edilmesini sağladı. İspanya'yı isyancı Küba'ya çatışma olmadan bağımsızlık vermeye ikna etmeyi umuyordu. Yine de müzakereler başarısız olunca, ABD'nin hızlı ve kesin bir zafer kazandığı 1898 İspanya-Amerika Savaşı'nı başlatmak için Kongre'den savaş ilanı talep etti ve imzaladı. Barış anlaşmasının bir parçası olarak İspanya, denizaşırı ana sömürgeleri olan Porto Riko, Guam ve Filipinler'i ABD'ye devrederken, Küba'ya bağımsızlık sözü verildi ancak 20 Mayıs 1902'ye kadar ABD Ordusunun kontrolü altında kaldı. Amerika Birleşik Devletleri, 1898'de bağımsız Hawaii Cumhuriyeti'ni ilhak etti ve burası bir Birleşik Devletler toprağı haline geldi.
McKinley, 1900 başkanlık seçimlerinde Bryan'ı emperyalizm, korumacılık ve serbest gümüşe odaklanan bir seçim kampanyasıyla tekrar mağlup etti. İkinci dönemi, 6 Eylül 1901'de bir anarşist olan Leon Czolgosz tarafından vurulmasıyla erken sona erdi. McKinley, sekiz gün sonra öldü ve yerine Başkan Yardımcısı Theodore Roosevelt geçti. Amerikan müdahaleciliğinin ve iş dünyası yanlısı düşüncelerin yenilikçi ismi olan McKinley, genellikle ortalamanın üzerinde bir başkan olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, Filipinler'i ele geçirmesi genellikle bir emperyalizm eylemi olarak eleştirilir. Popülerliği kısa sürede Roosevelt'in gölgesinde kaldı.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir  | Amerikalı siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |