Ferekidis

Ferekidis (/fəˈrɛsɪˌdiːz/; Yunanca: Φερεκύδης ὁ Σύριος; fl. MÖ 6.yüzyıl) Sire adasında yaşamış Antik Yunanlı bir mitograf ve -modern anlamda bir filozof olmasa da- filozoftur. Ferekidis'in hayatı ve ölümü üzerine çok az bilgi bulunuyor. Her ne kadar Ferikidis Antik Yunan'ın yedi bilgesinden bir nesil sonra yaşamış olsa da bazı antik kaynaklar onu yedi bilgeden biri olarak sayar. Başkaları ise Ferikidis'i Pythagoras'ın hocası olan Pittakos'un bir öğrencisi veya fenike literatürü üzerine çalışmış, kendi kendini eğitmiş bir gezgin olduğunu iddia ederler.

Ferekidis
Ferekidis'in memleketi Sire'de bulunan büstü.
Tam adı	Φερεκύδης ὁ Σύριος
Doğumu	y. 580 M.Ö.
Ölümü	y. 520 M.Ö.
Çağı	Sokrates öncesi
Bölgesi	Batı felsefesi
Okulu	Sokrates öncesi düşünürler
İlgi alanları	Kozmogoni, mitoloji ve teoloji
Önemli fikirleri	Metampsikoz
Etkilendikleri Hesiodos
Etkiledikleri Pisagor, Orfizm, Rodoslu Apollonius

Ferekidis kozmogoni üzerine Pemtemkos (beş oyuk) veya Heptamkos (yedi oyuk) adıyla bir kitap yazmıştır. Ferikidis felsefi düşünceleri ilk defa şiirsel düzende yazmayıp, nesir formatında yazan kişi olarak kabul edilir. Ferekidis'in yazdıkları, birkaç antik filozofun yaptığı alıntılar ve bir mısır papirüsünde bulunmuş olan uzun bir fragman dışında, günümüze ulaşmamıştır. Ferikidis'in eserleri gene de helenistik döneme kadar ulaşmıştır ve içeriğinin önemli bir kısmı antik beyanlar aracılığıyla dolaylı olarak tahmin edilebiliyor. Ferikidis'in kozmogonisi üç tanrısal prensibe dayanır: Zas (yaşam), Kitonia (yeryüzü) ve Kronos (zaman). Anlatıya göre, Kronos (zaman) yeryüzünün içindeki oyuklarda dört elementi ve diğer tanrıları yaratır. Bu yaratım sürecinden sonra Zas (yaşam) ejderha Ophion'u gücün kimin elinde olacağının belirlendiği bir savaşta alt eder ve onu Okeanos'a atar. Böylelikle Zas sonradan orman ve dağlarla kaplı olan bildiğimiz Dünya'ya (Gê) dönüşür ve ardından Kitonia ile evlenir. Kronos Dünya'nın yaratıcısı olarak istihrate çekilir ve Zas onun yerine Dünya'nın yöneticisi ve tüm varlıkların nereye ait olacağını belirleyen kişi olur.

Ferekidis'in kozmogonisi Hesiodos'un mitolojik düşüncesi ile presokratik filozoflar arasında bir köprü görevi görür. Aristoteles Ferekidis'i dünyayı sistematik olarak açıklama amacıyla ilk defa geleneksel mitolojiyi terk eden filozoflardan biri olarak sayar; fakat, Plutarkhos gibi birçok düşünür Ferikidis'i sonraki dönem İyonya okulunun phusis (doğa) düşüncesinin karşıtı olarak teolog (theologus) saymaya devam etmiştir. Helenistik dönem doksografları aynı zamanda onu Antik Yunan dinine ilk defa reankarnasyon düşüncesini sokan düşünürlerden biri olarak gösterir; Ferikidis bu bağlamda Pythagorasçılığın ruh göçü düşüncesini ve orfizmin teogonisini (tanrıbilim) etkilemiştir. Ferikidis'e birçok efsane ve mucizeler atfedilmiştir ve bunların birçoğu onu pythagorasçılığın veya orfizmin gelişimiyle ilişkilendirir.