Bileşik

Kimyasal bileşik, kimyasal bağlarla bir arada tutulan birden fazla kimyasal elementin atomlarını içeren birçok özdeş molekülden (veya moleküler varlıklardan) oluşan kimyasal maddedir. Dolayısıyla tek bir elementin atomlarından oluşan bir molekül bileşik değildir. Bir bileşik, diğer maddelerle etkileşimi içerebilen kimyasal reaksiyonla farklı bir maddeye dönüştürülebilir. Bu süreçte atomlar arasındaki bağlar kırılabilir ve/veya yeni bağlar oluşabilir.

Saf su (H2O) bir bileşiğe örnektir. Molekülün top ve çubuk modeli, iki kısım hidrojenin (beyaz) ve bir kısım oksijenin (kırmızı) mekansal ilişkisini gösterir.

Bileşen atomlarının birbirine nasıl bağlandığına göre ayırt edilen dört ana bileşik türü vardır. Moleküler bileşikler kovalent bağlarla bir arada tutulur; iyonik bileşikler iyonik bağlarla bir arada tutulur; intermetalik bileşikler metalik bağlarla bir arada tutulur; Koordinasyon kompleksleri koordine kovalent bağlarla bir arada tutulur. Stokiyometrik olmayan bileşikler tartışmalı marjinal durum oluşturur.

Kimyasal formül, sayısal alt simgelerle birlikte standart kimyasal sembolleri kullanarak, bileşik moleküldeki her elementin atom sayısını belirtir. Birçok kimyasal bileşiğin, Kimyasal Özetler Servisi tarafından atanan benzersiz bir CAS numarası tanımlayıcısı vardır. Dünya çapında 350.000'den fazla kimyasal bileşik (kimyasal karışımları dahil) üretim ve kullanım için tescil edilmiştir.

Kimyasal bir bileşik, iki ya da daha fazla elementin sabit kütle oranında birleşmesiyle oluşan saf maddelere denir. Bileşiklerin en küçük yapı taşı moleküllerdir.

Bileşiklerin özellikleri

• Bileşiklerin çoğu moleküler yapıdadır. Ama tuz gibi iyonik bileşikler atomik yapıdadır.
• Bileşikler belirli formüllerle ifade edilir. Örneğin Asetonitrilin formülü CH₃CN olarak ifade edilir.
• Bileşikler kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilir ama fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılamazlar.
• Bileşikler kendini oluşturan elementlerin özelliklerini göstermezler. En bilinen örneği ise yakıcı olan oksijen ve yanıcı olan hidrojenin birleşerek yangın söndürücü olarak kullanılan H₂O'yu oluşturması.
• Belirli ayırt edici özellikleri vardır.
• Bileşik ile karışımın farkı:

Bileşikler belirli sayıda element atomunun kimyasal bir bağ ile bağlanmasıyla oluşur. Ancak karışımın belirli bir formülü yoktur. Bileşikleri oluşturan elementler bir araya gelerek kendi özelliklerini kaybederler fakat karışımları oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezler.

• Bileşikler; kovalent ve iyonik olarak sınıflandırılır.

Bazı bileşik örnekleri

• Sodyum klorür: NaCl
• Potasyum permanganat: KMnO₄
• Asetik asit: CH₃COOH
• Kalsiyum karbonat: CaCO₃
• Amonyum fosfat: (NH₄)₃PO₄
• Hidrojen klorür: HCl
• Kükürt dioksit: SO₂
• Karbondioksit: CO₂
• Glukoz: C₆H₁₂O₆
• Su: H₂O
• Potasyum nitrat: KNO3
• Amonyak: NH₃
• Metan: CH₄
• Potasyum nitrat: KNO₃
• Sülfürik asit: H₂SO₄
• Kalsiyum hidroksit: Ca(OH)₂
• Sodyum bikarbonat: NaHCO₃

Karışımlar ile arasındaki farklar

Bileşiklerin özellikleri	Karışımların özellikleri
1-Bileşiği oluşturan maddeler belirli oranlarda birleşir.	1 – Karışımı oluşturan maddeler istenen oranlarda karıştırılabilirler.
2- Saf maddelerdir. Hepsi homojendir. (Hâl değişim noktaları hariç)	2 – Saf değillerdir. Homojen ve heterojen olabilir.
3- Belirli erime, kaynama noktalarına sahiptirler.	3 – Erime ve kaynama noktaları sabit değildir.
4- Fiziksel değil kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilir.	4 – Fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrıştırılabilir.
5- Belirli sembolleri vardır.	5 – Formülleri veya sembolleri yoktur.
6- Meydana geldikleri elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini korumazlar.	6 – Karışanlar özelliklerini karışım içerisinde de korurlar.