John Adams
John Adams (d. 30 Ekim 1735, Quincy, Massachusetts, ö. 4 Temmuz 1826, Quincy, Massachusetts), 1797'den 1801'e kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin 2. başkanı olarak görev yapan, Amerikalı devlet adamı, avukat, diplomat, yazar ve ABD'nin kurucu babalarındandır. ABD'nin ilk başkan yardımcısı olması ile de bilinir.
| John Adams | |
|---|---|
| |
| John Adams'ın Gilbert Stuart tarafından 1800-1815 yılları arasında çizilen bir portresi | |
| 2. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 4 Mart 1797 - 4 Mart 1801 | |
| Başkan Yardımcısı | Thomas Jefferson |
| Yerine geldiği | George Washington |
| Yerine gelen | Thomas Jefferson |
| 1. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı | |
| Görev süresi 21 Nisan 1789 - 4 Mart 1797 | |
| Başkan | George Washington |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Thomas Jefferson |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 30 Ekim 1735 Quincy, Massachusetts, Britanya Amerikası |
| Ölüm | 4 Temmuz 1826 (90 yaşında) Quincy, Massachusetts, ABD |
| Partisi | Federalist Parti |
| Evlilik(ler) | Abigail Smith Adams |
| Çocuk(lar) | John Quincy, Abigail, Charles ve Thomas |
| Dini | Üniteryenizm |
| İmzası | 
|
Yaşamı
değiştirJohn Adams, 30 Ekim 1735'te Braintree, Massachusetts'te doğmuştur. Üç erkek kardeşin en büyüğüdür. 6 yaşındayken hem kız hem de erkekler için olan kız okuluna girmiştir. Daha sonra Braintree Latin Okuluna girmiştir. Burada Latince, retorik, mantık ve aritmetik dersleri almıştır. 1751 yılında 16 yaşındayken Harvard Üniversitesine girmiştir. Buradayken Thukididis, Cicero, Tacitus ve Platon gibi ünlü ilk çağ bilginlerinin eserlerini okumuştur. 1755'te bu okuldan mezun olduktan sonra Worcester'da öğretmenlik yapmıştır. Ancak daha sonra avukat olmak istemiştir. 1756'da o zamanlarda Worcester'in ünlü avukatlarından olan James Putnam'ın yanında hukuk eğitimi almıştır. 1758'de Harvard'dan Master of Arts kazanmıştır. 1759'da baroya girme isteği kabul edilmiştir.
1759'da Abigail Adams'la tanışmış ve 1764'te evlenmişlerdir. Bu evlilikten altı çocuğu olmuştur. 1765'te Abigail (Nabby olarak da bilinir), 1767'de John Quincy, 1768'de Susanna, 1770'te Charles, 1772'de Thomas ve 1777'de Elizabeth doğmuş, Susanna 1 yaşındayken ölmüştür. Adams'ın üç erkek çocuğu da avukat olmuştur. Charles alkole bağlı sirozdan dolayı 1800 yılında 30 yaşında ölmüştür. Bolyston da 1832 yılında 59 yaşında ölmüştür. John Quincy ise siyasetçi olup ABD'nin 6. başkanı olmuştur.
Bağımsızlık Savaşı
değiştirJohn Adams, Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın önde gelen kişilerinden birisidir ve artık Boston merkezli Massachusetts kolonisinin ünlü avukatlarından birisi olmuştur. Kendisi İngiltere'den ayrılması görüşündeydi. 1774'te Amerika'daki 13 İngiliz kolonisinin kurduğu Kıta Kongresi'nde Massachussets temsilcisiydi. 4 Temmuz 1776 tarihli Bağımsızlık Bildirgesi'ni yazan beşli komitedeki isimlerden birisidir.[1]
Bağımsızlığın ilanının ardından İngiltere'ye karşı Fransa'nın desteğini almak için 1778-1780 yılları arasında Paris'te Benjamin Franklin ile birlikte görev yaptı. Daha sonra Bağımsızlık Savaşı için kredi almak amacıyla Hollanda'ya geçti ve 1785'te İngiltere'ye gidene kadar orada kaldı. Bu dönemde Prusya ile de diplomatik ilişkiler kurdu. 1785-1788 yılları arasında İngiltere'de ABD'nin resmi temsilcisi olarak görev yaptı ve Kral III. George ile görüştü.[2]
ABD'nin ilk başkan yardımcısı
değiştir1788'de ABD'ye döndü ve ilk ABD başkanlık seçimi olan 1789 seçimlerinde aday oldu. Seçiciler kurulu seçiminde George Washington 69 oyun tümünü, John Adams ise 34'ünü aldı. Dönemin seçim usulleri uyarınca her seçici iki oy kullanır, en çok oy alan başkan seçilir, ikinci gelen ise başkan yardımcısı olurdu. Böylece George Washington ilk ABD başkanı, John Adams ise ilk başkan yardımcısı oldu. 1792 yılındaki ikinci seçimde de George Washington 132 seçicinin tümünün oyunu alarak başkan, John Adams ise 77 oyla ikinci gelerek başkan yardımcısı oldu.[3]
ABD'nin 2. başkanı
değiştir1796 yılında George Washington emekli olmaya karar verirken John Adams Federalist Parti'nin adayı olarak seçimlere katıldı. En önemli rakibi Demokratik-Cumhuriyetçi Parti adayı, Bağımsızlık Bildirgesi'nin ünlü mimarı Thomas Jefferson'du. John Adams 138 seçicinin 71'inin oyunu alarak başkan, Thomas Jefferson ise 68 oyla başkan yardımcısı seçildi.[3]
1797-1801 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri ikinci başkanı olarak görev yaptı. Başkanlığı döneminde ülkesini Napolyon liderliğindeki Fransa ile İngiltere arasındaki savaştan uzak tutmaya çalıştı. Halbuki ABD o dönem adeta ikiye bölünmüştü: Federalist Parti İngiltere'yi desteklerken Demokratik-Cumhuriyetçi Parti Fransız yanlısıydı. Kendi partisiyle çelişkiye düşmeyi göze alarak hem İngiltere hem de Fransa ile barış halini ve ülkesinin bütünlüğünü korumayı başardı. İzlediği bu siyaset yüzünden hem kendi partisiyle hem de Paris'teki büyükelçilik döneminden beri yakın dostu olan Thomas Jefferson ile sorunlar yaşadı.
Kaybettiği 1800 yılı seçimleri
değiştir1800 seçimlerinde 138 seçicinin 65'inin oyunu alabildi. Rakipleri Demokratik-Cumhuriyetçi Parti'nin adayları Thomas Jefferson ve Aaron Burr ise yetmiş birer oy aldı. Dönemin usulleri gereği eşit oy alan iki adaydan kimin başkan olacağına Temsilciler Meclisi karar verecekti. 36 tur süren oylama sonucunda Jefferson başkan, Burr ise başkan yardımcısı oldu. Bu süreçte John Adams, Peacefield'daki çiftliğine çekilerek siyasetten uzak kaldı. Federalist Parti'yle bütün ilişkisini kestiği gibi rakibi Jefferson'un yemin törenine de katılmadı.[3]
Thomas Jefferson ile dostluğu
değiştirEski dostu Jefferson ile bir daha görüşmedi. Ancak ortak arkadaşları Benjamin Rush'ın çabalarıyla 1812 yılından itibaren mektupla haberleşmeye tekrar başladılar ve 1826'daki ölümlerine kadar ABD tarihinin en ünlü mektuplaşmasına imza attılar: Toplam 158 mektup. Tarihin garip bir cilvesi, ikisi de aynı gün, 4 Temmuz 1826'da, ABD'nin bağımsızlığını kazanmasının 50. yıldönümünde öldüler.
Mirası
değiştir
John Adams, 1825 yılında, henüz hayattayken, oğlu John Quincy Adams'ın ABD'nin 6. Başkanı oluşuna şahit oldu. Baba-oğul ABD Başkanı olan Adams'ların bu başarısı uzun yıllar bir daha tekrarlanmadı. Bu durumun ikinci örneği Bush'lardır: George H. W. Bush (1989-1993) ve oğlu George W. Bush (2001-2009).
John Adams, bugün Beyaz Saray olarak bilinen başkanlık binasını inşa ettiren ve ilk kullanan başkandır. Hayatı boyunca köleliğe karşı çıkmış ve hiçbir zaman köle sahibi olmamıştır. Fransa ve İngiltere ile savaşa girmekten kaçınmasına karşın ABD ordusunun ve donanmasının kurucusu olarak bilinir.
Popüler kültür
değiştirHBO yapımı John Adams isimli mini dizide Paul Giamatti tarafından canlandırılmıştır.[4]
Kaynakça
değiştir- ^ "ABD Kongresi Resmi İnternet Sitesi John Adams maddesi". 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ^ McCullough, David (2001). John Adams. New York: Simon & Schuster.
- ^ a b c Ataöv, Prof. Dr. Türkkaya (2009). Amerikan Başkanları. İstanbul: İleri Yayınları. ISBN 9789944109697.
- ^ John Adams dizi sayfası 6 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IMDb, erişim tarihi: 2 Ağustos 2015