[go: up one dir, main page]
Vikipedi

Palmiye

bitki ailesi
(Arecaceae sayfasından yönlendirildi)

Palmiye, palmiyegiller (Arecaceae, Palmae) familyasını oluşturan tropik iklimlerde yetişen türlerin ortak adı.

Palmiyegiller
Cocos nucifera
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Liliopsida
(Bir çenekliler)
Takım: Arecales
Familya: Arecaceae (Palmiyegiller)
Schultz-Schultzenstein

Özellikleri

değiştir

Palmiyeler konik gövdelidirler. Bu tür ağaçların dalları hemen hemen hiç yoktur. Bir gövdeden birçok yaprak çıkmaktadır. Palmiye ağaçlarının en büyükleri 30 metreye kadar çıkabilmektedir. Palmiye türlerinin tohumları 1 cm'den 50 cm'ye kadar kabak çiçeği gibi kabarır.

Dağılımı

değiştir
 
Roystonea bölgesi Palmiyesi

Yaygın olduğu yerler Asya, Amerika, Büyük Okyanus Adaları ve Afrika'dır.

Birçok türü vardır. Hurma ve Hindistan cevizi meyveleri yenen palmiye türlerindendir.

Asya'da

değiştir

Asya'daki palmiye türlerinden en önemlisi Trachycarpus Fortunei'dir. Çin Palmiyesi diye de adlandırılır. Güneydoğu Asya'da yetişmektedir. Türkiye'de de az da olsa vardır.

Afrika'da

değiştir

Afrika'da özellikle kuzey bölgesinde birçok palmiye bulunur. Mısır, Libya, Cezayir, Tunus, Fas gibi Kuzey Afrika ülkelerinde rastlamak mümkündür.

Bazı bölgelerinde geçim kaynağı olan hurma önemli bir paya sahiptir. Ancak son yıllarda gittikçe yaygınlaşan ve kontrol edilemeyen Kırmızı Palmiye Böceği yüzünden birçok hurma çiftçisi büyük zarara uğramıştır ve birçok ağaç telef olmuştur. Türkiye'ye kontrolsüz olarak sokulan Palmiyeler sebebi ile Kırmızı Palmiye Böceği Türkiye'de de etkili olmaya başlamıştır. Böceğin tahribatının önüne geçilememektedir.

Amerika'da

değiştir

Özellikle Güney Amerika'da yağmur ormanlarında bulunur. Ayrıca Orta Amerika'da Yucatan bölgesi ve Karayip ülkelerinde de palmiye vardır.

Büyük Okyanus Adalarında

değiştir

Büyük Okyanus Adalarında da palmiyelere rastlamak mümkündür. Guam, Fiji, Tahiti gibi adalarda palmiyeye rastlamak mümkündür.

Kullanımı

değiştir
 
Milas'ta süs olarak kullanılan palmiyeler.

Akdeniz ülkelerinde süs bitkisi olarak yetiştirilen palmiyeler, tropikal ülkelerde ekonomik öneme sahiptir.

Özellikle yerliler, palmiyelerden "palmiye şarabı" denilen ve palmiyenin genç gövdesinin hafifçe kesilmesi sonucunda akan sıvının mayalanmasıyla oluşturulan şaraptan çok kâr elde ederler. Bu ekonomik etkinlik için önemlidir.

Ayrıca Hindistan Cevizi oldukça önemlidir. Hindistan cevizi lifi birçok işe yaramaktadır. Ayrıca yenir ve sütü çıkarılır.

Bir palmiye türü olan "mum palmiyesi"nden Karnauba mumu elde edilir. Bu mum cila ve verniğin yapımında kullanılmaktadır.

Yağ palmiyesi denen başka bir türden ise kozmetik sanayinde kullanılan ve tohumlardan çıkarılan yağlar elde edilir. Bu yağlar çıkartıldıktan sonra geriye kalan tortu hayvan yemi olarak kullanılır.

Bazen palmiyelerden dokumacılıkta yararlanılır. Sepet gibi eşyalar yapılır. Kerestesi yapı işlerinde kullanılabilir.

Bazı palmiyelerden şekerimsi bir madde çıkartılır.

Yağı

değiştir

Genellikle yemekler için de (Özellikle Çin'de) kullanılır. Ama tadının ve kokusunun kötü olduğu belirtilmektedir. Ucuz olması sebebiyle margarin sanayinde soya yağının alternatifi olarak kullanılır. Türkiye'de kullanılan margarinlerin içeriğinde de yüksek oranda palm yağı yer alır. Bu sebeple her yıl yüz binlerce ton palm yağı ithal edilir.

Kültür

değiştir

Bugün bayraklarında palmiye olan ülkeler Haiti ve Guam'dır. Bayrağında palmiye olan ABD eyaletleri ise Florida ve Güney Karolina'dır. Ayrıca Suudi Arabistan'ın armasında da palmiye bulunur.

Eski Hristiyanlarda palmiye, zaferin simgesi olarak kabul edilirdi. Ayrıca Antik Mısır'da palmiye başlıklı sütunlar vardı.

Bazı türleri

değiştir
 
Gün batımı sırasında üç palmiye ağacı.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Palmiye&oldid=31794106" sayfasından alınmıştır