[go: up one dir, main page]

Jump to content

Alaska

Coordinates: 64°N 150°W / 64°N 150°W / 64; -150
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

64°N 150°W / 64°N 150°W / 64; -150

Alaska
Alax̂sxax̂ (Aleut)
Alaasikaq (Iñupiaq)
Alaskaq (Yupik Qendrore)
Anáaski (Tlingit)
Alas'kaaq (Alutiiq)
Shteti i Alaskës
Nofka(t): 
The Last Frontier
Parimet: 
North to the Future
Himni: Alaska's Flag
Harta e Shteteve të Bashkuara me Alaska të theksuar
Harta e Shteteve të Bashkuara me Alaska të theksuar
VendiShtetet e Bashkuara
Para shtetësisëTerritory of Alaska
U pranua në Bashkim3 janar 1959 (49-të)
KryeqytetiJuneau
Qyteti më i madhAnchorage
Metroja më e madhe dhe zonat urbaneAnkorage
Qeveria
 • GuvernatoriMike Dunleavy (R)
 • Guvernatori togerKevin Meyer (R)
LegjislaturaLegjislatura e Alaskës
 • Dhoma e sipërmeSenati
 • Dhoma e ulëtDhoma e Përfaqësuesve
GjyqësoriGjykata e Lartë e Alaskës
Senatorët amerikan
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBAVacant (lista)
Sipërfaqja
 • Gjithsej663.268 sq mi (1.717.856 km2)
 • Sipërfaqe tokësore571.951 sq mi (1.481.346 km2)
 • Sipërfaqe ujore91.316 sq mi (236.507 km2)  13.77%
Sipërfaqja vendi1st
Dimensionet
 • Gjatësia1.420 mi (2.285 km)
 • Gjerësia2.261 mi (3.639 km)
Lartësia mbidetare
1.900 ft (580 m)
Lartësia më e lartë20.310 ft (6.190,5 m)
Lartësia më e ulët
0 ft (0 m)
Popullsia
 (2020[3])
 • Gjithsej736.081
 • Vendi48-të
 • Dendësia1,26/sq mi (0,49/km2)
 • Dendësia vendi50-të
 • Të ardhurat mesatare shtëpiake
$77,800[2]
 • Të ardhurat vendi
12-të
Emri i banorëveAlaskan
Gjuha
 • Gjuha zyrtaresAhtna, Alutiiq, Dena'ina, Deg Xinag, Anglisht, Eyak, Gwich'in, Haida, Hän, Holikachuk, Iñupiaq, Koyukon, Tanana e Poshtme, St. Lawrence Island Yupik, Tanacross, Tlingit, Tsimshian, Unangax̂, Kuskokwim i Epërm, Tanana e Epërme, Yup'ik
 • Gjuhët e folura
Zona kohore
east of 169°30'UTC−09:00 (Alaska)
 • Verës (DST)UTC−08:00 (ADT)
west of 169°30'UTC−10:00 (Hawaii-Aleutian)
 • Verës (DST)UTC−09:00 (HADT)
Shkurtesa USPS
AK
Kodi ISO 3166US-AK
Gjerësia gjeografike51°20'N to 71°50'N
Gjatësia gjeografike130°W to 172°E
Faqja zyrtarealaska.gov
image_skyline nga kryeqyteti Juneau

Alaska (shqiptimi: Ëllaska) është një shtet i SHBA-së që ndodhet në skajin veriperëndimor të kontinentit Amerikan. Ajo kufizohet në lindje nga provinca kanadeze e Kolumbisë Britanike dhe territoritJukonit. Në perëndim ajo ka një kufi detar me Rusinë nëpër Ngushticën e Beringut. Në veri janë detet Chukchi dhe Beaufort që janë pjesët jugore të Oqeanit Arktik, ndërsa Oqeani Paqësor shtrihet në jug dhe jugperëndim.

Alaska është shteti më i madh në Shtetet e Bashkuara për nga sipërfaqja, i 3-ti më pak i populluar dhe shteti me dendësinë më të vogël të popullsisë ndër 50 shtetet e Shteteve të Bashkuara. Përafërsisht gjysma e banorëve të Alaskës (e vlerësuar në 738.432 banorë nga Zyra e Regjistrimit të SHBA-së në vitin 2015) jetojnë brenda zonës metropolitane Anchorage. Ekonomia e Alaskës dominohet nga peshkimi, gazi natyror, dhe industritë e naftës, burime të cilat ajo i ka me bollëk. Bazat ushtarake dhe turizmi janë gjithashtu një pjesë e rëndësishme e ekonomisë. Kryeqyteti i këtij shteti federal është Juneau.

Alaska është një ndër dy shtetet e ShBA-së që nuk kufizohet me asnjë shtet tjetër të SHBA-së. Alaska kufizohet me Kanadanë në lindje, Oqeanin Pacifik në jug, Detin Bering në perëndim, dhe Oqeanin Artik në veri. Alaska me siperfaqe është shteti më i madh i SHBA-së duke përfshirë një teritor prej 1.477.277 km².

Alaska ka një popullsi prej, 670 053 banorësh, është shteti i 48 i SHBA-së për nga popullsia. 75% e banorëve të Alaskës janë të bardhë, 15% janë autoktonë, dhe 10% e popullatës janë melezë. Gjuha zyrtare në Alaska është anglishtja, dhe gjuha Yupik e cila flitet nga vendasit.

Vendin e njohur si Alaska Shtetet e Bashkuara të Amerikës e blenë nga perandoria Ruse më 30 mars të vitit 1867 për 7.2 milion dollarë amerikanë. Kjo zonë kaloi nëpër shumë duar administrimesh deri sa u bë një territor i organizuar më 11 maj të vitit 1912 dhe shteti i 49-te i SHBA-ve më 3 janar të vitit 1959. Emri "Alaska" përdorej që nga koha Ruse, gjithashtu njihet si Aljeska, "toka e madhe", një fjalë aleute.

  1. ^ "Elevations and Distances in the United States" (në anglisht). Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara. 2001. Arkivuar nga origjinali më 15 tetor 2011. Marrë më 21 tetor 2011.
  2. ^ "US Census Bureau QuickFacts" (në anglisht). Marrë më 30 prill 2022.
  3. ^ "2020 Census Apportionment Results". census.gov (në anglisht). Zyra e Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 30 prill 2021.