1632

**1632. po kalendarima**
Gregorijanski	1632. (MDCXXXII)
Ab urbe condita	2385.
Islamski	1041–1042.
Iranski	1010–1011.
Hebrejski	5392–5393.
Bizantski	7140–7141.
Koptski	1348–1349.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1687–1688.
• Shaka Samvat	1554–1555.
• Kali Yuga	4733–4734.
	Kineski
• Kontinualno	4268–4269.
• 60 godina	Yang Voda Majmun; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11632.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Ovo je članak o godini 1632.

Događaji

10. 2. - Veliki vezir Hafiz Ahmed-paša smenjen i ubijen od pobunjenih vojnika; postavljen Bosanac Topal Redžep-paša - grabež i korupcija, ekonomski problemi i opšta nesigurnost se pojačavaju^[1].
22. 2. - Objavljen Galilejev "Dijalog o dva glavna sistema sveta".
22. 2. - Praizvedba drame "Pavlimir" Junija Palmotića.

mart - Gazi Husrev-paša, bivši veliki vezir, pogubljen u Tokatu jer je okrivljen za nerede.
mart - Tridesetogodišnji rat: švedski kralj Gustav II Adolf ulazi u Bavarsku.
29. 3. - Ugovorom iz Saint-Germaina Englezi posle tri godine vraćaju Novu Francusku (Quebec itd.) Francuzima.

15. 4. - Bitka kod Raina na Lechu: Gustav II Adolf po drugi put u pola godine porazio carskog komandanta Tillyja, koji je i smrtno ranjen.
21. 4. - Dordrehtska ispovest vere holandskih menonita.

maj - Šveđani zauzeli Minhen.
18. 5. - Sultan Murat IV naređuje da se pogubi v. vezir Topal Redžep-paša i preuzima vlast u svoje ruke. Novi veliki vezir je Tabanijasi Mehmed-paša (do 1637).

20. 6. - Cecilius Calvert, 2nd Baron Baltimore dobio od kralja Charlesa I povelju za Provinciju Maryland.
25. 6. - Novi etiopski car Fasilides opet proglasio etiopsko pravoslavlje državnom religijom, jezuitima oduzeta imovina, ograničeni na Fremonu.
jun - Osamdesetogodišnji rat: holandski vođa Frederik Hendrik van Oranje zauzima gradove Venlo, Roermond i Sittard i zatim opseda Mastriht kojeg osvaja u avgustu.

12. 7. - Hrvatski sabor u Zagrebu: žalba jer su štajerski staleži prenijeli slobodno trgovanje sa Bakra na Rijeku^[2].

avgust - Hrvatski konjanici pod Holkom ulaze u Saksoniju, osvajaju Zwickau, pljačkaju i pustoše okolicu gradova Chemnitz^[3], Oederan i Freiberg^[2].
31. 8. - Hrvatski sabor se protivi novačenju u Hrvatskoj za rat u Njemačkoj: malo ljudi zbog ranije gladi i jer je već "nekoliko hiljada" u Njemačkoj, a Turci provaljuju velikim snagama (nije uvaženo)^[2].

1. 9. - Bitka kod Castelnaudary-ja: poražena pobuna kraljevog brata Gastona Orleanskog.
9. 9. - Bitka kod Alte Veste: Albrecht von Wallenstein porazio kralja Gustava Adolfa pri pokušaju proboja iz Nirnberga. Hrvatski konjanici zarobili generala Torstenssona^[2].
septembar - Galileju naređeno da dođe u Rim na suđenje.

oktobar - Počinje Smolenski rat (Rusko-poljski 1632-34) - Rusi pokušavaju uzeti Smolensk.
21. 10. - Hrvatski sabor: Turci "danomice" upadaju, otkrivene solane oko Ivanca i Bele na imanju obitelji Petev.

2. 11. - Wallenstein zauzeo Leipzig.
8. 11. - Vladislav IV Vasa izabran za kralja Poljske i Litvanije (do 1648).
16. 11. (6. 11. po j.k.)- Bitka kod Lützena: Šveđani odneli Pirovu pobedu nad Wallensteinom, jer je kralj Gustav Adolf poginuo početkom bitke.
- Kralja nasleđuje maloletna Kristina (do 1654), na čelu namesničkog veća je Axel Oxenstierna.

Prvi pomen Čapljine.
Ogulinski kapetan Gašpar Frankopan upao u cazinski srez i preveo sa sobom 50 pravoslavnih porodica - ko nije hteo, bio je ubijen^[4].
Patrijarh Pajsije Janjevac došao u vezu sa Rusijom preko vršačkog mitropolita Antonija^[5].
Turci proterali Isusovce iz Beograda, po nagovoru bosanskih franjevaca^[6].
Petar Masarek, smederevski administrator, boravi u Srbiji.^[7]
Tužba građana Koprivnice: kapetan uzurpirao vlast i posjede^[8].
Završena Kapucinska crkva u Beču, grobno mesto Habsburga.
Englezi se naselili na Antigui i Montserratu.
Osnovan Jakutsk u Sibiru.
Počinje gradnja Taj Mahala.
Rembrandtova slika "Čas anatomije doktora Nikolasa Tulpa".
Novi kijevski mitropolit Petar Mogila osnovao Kijevo-mogiljansku kolegiju, prethodnicu Kijevske duhovne akademije.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1632.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1632.

23. 2. - Giambattista Basile, književnik, sakupljač bajki
14. 3. - Tokugawa Hidetada, bivši japanski šogun (* 1579)
mart - Gazi Husrev-paša, bivši veliki vezir
30. 4. - Johann ’t Serclaes Tilly, carski komandant (* 1559)
30. 4. - Sigismund III Vasa, poljsko-litvanski vladar (* 1566)
27. 5. - Nikola Brautić, pjesnik (* 1566)
8. 9. - Stijepo Giman Đurđević, pjesnik (* 1579)
16. 11. - Gustav II Adolf, kralj Švedske (* 1594)
29. 11. - Friedrich V od Falačke, "zimski kralj" Češke na početku Tridesetogodišnjeg rata (* 1596)
7. 12. - Susenios I, bivši etiopski car (* 1572)

↑ History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1..., Stanford J. Shaw (Google Books) 196-7
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Horvat, Ban Sigismund Erdedi
↑ (de) Chemnitz im dreißigjährigen Krieg Arhivirano 2012-03-23 na Wayback Machine-u, historisches-chemnitz.de
↑ Proto Svetislav Davidović, Srpska pravoslavna crkva u Bosni i Hercegovini od 960. do 1930. godine, rastko.rs
↑ Pećka patrijaršija, rastko.rs
↑ Historija n. J., 523
↑ "Politika", 11. nov. 1934
↑ Historija n. J., 710