Psametih I

Psametih I (također navođen kao Psametik ili Psamtik), bio je egipatski faraon iz saiske ili Dvadeset šeste dinastije poznat po tome što je nakon vijekova nereda, rascjepkanosti i strane vlasti uspio ujediniti Egipat kao snažnu i nezavisnu državu.

Prethodi: Neho I	Faraon Egipta	Slijedi: Neho II
Psametih I
Psamtik
Vladavina	664 – 610. pne.
Nomen	Psamtik
Zlatni Horus	Qenu
Nebty naziv	Neba
Horusovo ime	Aaib
Supružnik	Mehtenweskhet
Grob	Sais

Njegovo kraljevsko ime Wahibre, značilo je "Stalno je srce Re.

Psametih I je bio sin Nehoa I, saiskog vladara koga su Asirci nakon svoje provale u Egipat 670. pne. imenovali kao vazalnog kralja u Donjem Egiptu. Psametih je kao talac odveden u Ninivu, odakle se vratio 664. pne. nakon što mu je oca ubio egipatsko-nubijski faraon Tantamani prilikom svoje provale iz Gornjeg Egipta. Asirski kralj Asurbanipal je ponovno provalio u Egipat, porazio Tantamanija te Nubijce protjerao iz Tebe.

Psametih je postavljen na mjesto svog oca, ali je on to, privremeno lišen nubijske prijetnje, iskoristio kako bi ne samo uspostavio faraonski autoritet nad lokalnim plemićima, nego i započeo borbu za oslobođenje Egipta od Asiraca. Ona je završena godine 654. pne. kada su se iz Egipta povukli posljednji asirski garnizoni.

Godine 656. pne. Psametih je uspostavio vlast i na jugu, koji je dotle još uvijek priznavao Tantamanija kao svog vladara. Njegova je mornarica bez otpora zauzela Tebu, te je uz pomoć lokalnog velmože Mentuemheta je Shepunepet II, Božansku štovateljicu Amuna, inače Nubijku, natjerao da kao svoju nasljednicu usvoji njegovu kći Nitocris. Time je Psametih osim svjetovne moći stekao i vjerski izvor svog autoriteta nad državom.

Tokom vladavine je Psametih vodio nekoliko manjih sukoba s libijskim plemenima na zapadu, kao i odmetnutim prinčevima u Delti Nila. Na sjever Nubije je poduzeto nekoliko pohoda kako bi se država Kuš oslabila i tamošnjim vladarima više ne bi padalo na pamet na pokušavaju ponovno preuzeti Egipat.

Psametihu je isto tako bilo izuzetno važno da očuva egipatsku nezavisnost od novih prijetnji iz Azije. Nastojeći se osigurati od Asiraca, sklopio je savez s lidijskim kraljem Gigom, ali je kasnije, kada je Asirija oslabila nakon Asurbanipalove smrti, ponovno postao blizak s Asircima, zaključivši kako bi ojačana Babilonija mogla biti ozbiljnijom prijetnjom.

Psametih je bio poznat i po tome što je stvorio bliske veze s Grcima, koje je koristio kao najamnike u svojoj vojsci, a čak je i dozvolio da Grci u Egiptu sagrade koloniju po imenu Naukratis. Zbog toga ga smatraju jednim od prvih helenofilskih vladara u historiji.

Psametiha je naslijedio sin Neho II, koji je velikim dijelom nastavio njegovu politiku i od Egipta pokušavao napraviti svjetsku silu.

Psametih se pojavljuje kao značajna ličnost u Herodotovoj Historiji, gdje mu je pripisan eksperiment kojim je htio ustanoviti koji je jezik nastariji na svijetu.

Reference

Prethodi: Neho I

Faraon Egipta 664 – 610. pne. Dvadeset šesta dinastija Egipta

Slijedi: Neho II

Psametih I na Wikimedijinoj ostavi