1841

**1841. po kalendarima**
Gregorijanski	1841. (MDCCCXLI)
Ab urbe condita	2594.
Islamski	1256–1257.
Iranski	1219–1220.
Hebrejski	5601–5602.
Bizantski	7349–7350.
Koptski	1557–1558.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1896–1897.
• Shaka Samvat	1763–1764.
• Kali Yuga	4942–4943.
	Kineski
• Kontinualno	4477–4478.
• 60 godina	Yin Metal Vo(l); (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11841.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1810-e 1820-e 1830-e – 1840-e – 1850-e 1860-e 1870-e
Godine:	1838 1839 1840 – 1841 – 1842 1843 1844

Ovo je članak o godini 1841.

Godina 1841. (MDCCCXLI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

13. 1. - U švajcarskom kantonu Aargau zatvoreni samostani, što dovodi do spora sa konzervativnim katoličkim kantonima (Aargauer Klosterstreit).

Otok Hong Kong

26. 1. - Prvi opijumski rat: Hong Kong proglašen britanskom kolonijom dan nakon zauzeća.
27. 1. - James Clark Ross otkrio vulkan Mount Erebus na Antarktiku; ovih dana otkriva i Mount Terror, Rossovo more i ledenu ploču te Viktorijinu zemlju.
3. 2. - Osnovano Hrvatsko-slavonsko gospodarsko društvo.
4. 2. - Prvi pomen Dana mrmota u Americi - zabeleženo u jednom dnevniku kao nemačko verovanje.
10. 2. - Proglašen Akt o uniji kojim su Gornja i Donja Kanada udružene u Provinciju Kanadu (do 1867).
februar - El Salvador proglasio nezavisnu republiku čime je dovršen raspad Savezne Republike Centralne Amerike.
februar - Izbija kratak Kritski ustanak protiv povratka iz egipatske pod osmansku vlast.
februar - Istočna kriza: egipatske snage napuštaju Siriju, vraća se osmanska vlast.
26. 2. - Battle of the Bogue - Britanci zauzimaju utvrđenja na ušću Biserne rijeke u Kini.

SS President

4. 3. - William Henry Harrison započinje najkraći mandat predsednika SAD.
9. 3. - Vrhovni sud SAD presudio da su Afrikanci koji su preuzeli kontrolu nad brodom La Amistad 1839. bili nelegalno porobljeni.
12. 3. - Najveći putnički brod SS President potonuo na Atlantiku sa 136 osoba.
mart - Ađutant ruskog cara baron Liven stiže u Srbiju - dopušten povratak ustavobraniteljskim emigrantima, osim Perišiću, Stojanu Simiću i Milutinu Garašaninu^[1].
mart - Određeno da osmanskim provincijama upravljaju komandanti tamošnje armije (muširi^[2]), umesto muhasila poslatih iz Stambola^[3].
31. 3. - Praizvedba Schumannove Prve simfonije (Prolećne) u Leipzigu.

April/Travanj – Jun/Lipanj

4. 4. - Američki predsednik Harrison umro od pneumonije, nasleđuje ga potpredsednik John Tyler (do 1845).
10. 4. - Horace Greeley osnovao New-York Tribune, nekoliko decenija najuticajnije novine u SAD.
april - Prvi anglo-afganski rat: nezadovoljna afganska plemena se okupljaju oko Akbar Khana, Dost Mohammad Khanovog sina.
18. 4. (6. 4. po j.k.) - Izbija Milojeva i Srndakova buna, poznata i kao Niška ili Leskovačka buna, u Vlasotincu kao Bojadžijska buna - otpor seljaka turskom zulumu biva ubrzo slomljen. Ustanak obuhvata i susedne delove vidinskog sandžaka, privučena pažnja i velih sila^[4]. Saradnja Mihailove vlade sa pobunjenicima će okrenuti Tursku protiv njega^[5].
25. 4. - Francuska kupila ostrvo Maore (izmenjeno u Mayotte).
7. 5. (25. 4. po j.k.) - Ukazom kneza Mihaila, sedište srpske vlade se vraća u Beograd iz Kragujevca. On svečano stiže u grad 1/13. maja.
maj - Kinesko-sički rat počinje kada sički general Zorawar Singh Kahluria povede vojsku na Tibet.
22. 5. - Pobuna u gruzijskoj i ruskoj provinciji Guriji, ugušena do septembra.
30. 5. - Britanci zauzimaju Kanton. Prilikom ovoga je došlo do Incidenta u Sanyuanliju kada su kineski seljaci napali britanske vojnike, što je u kineskoj istoriji dobilo mitske razmere.
6. 6. - U Ujedinjenom Kraljevstvu održan popis stanovništva koji se smatra prvim modernim - održan pod centralnom kontrolom, beleže se podaci svih članova domaćinstva.
28. 6. - Praizvedba baleta Giselle u Parisu, naslovnu ulogu igra Carlotta Grisi.
jun-jul? - Otkrivena zavera Gaje Vukomanovića, brata kneginje Ljubice, za povratak kneza Miloša na vlast^[1].

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Novi Zeland postaje posebna britanska kolonija (ranije deo Novog Južnog Velsa).
5. 7. - Osnivač putne agencije Thomas Cook organizovao u Engleskoj svoj prvi izlet železnicom.
13. 7. - Londonska konvencija o Moreuzima: zabranjen prolaz stranim ratnim brodovima kroz Bosfor i Dardanele, osim sultanovim saveznicima u ratno vreme.
jul - Škotski misionar David Livingstone stiže u Kuruman u Južnoj Africi, prvo nameštenje na ovom kontinentu.
17. 7. - Osnovan satirični magazin Punch.
18. 7. - Mladi brazilski car Pedro II krunisan u Rio de Janeiru.
31. 7. - Umro karlovački mitropolit Stefan Stanković, sledeće godine ga nasleđuje Josif Rajačić.
jul, krajem - Nekoliko stotina Srba i Bugara pokušalo da kod Braile uđe u Bugarsku i tamo digne ustanak^[1].
2. 8. - Prvi Zakon o penzijama u Kneževini Srbiji.
11. 8. - Borac protiv robovlasništva Frederick Douglass prvi put javno nastupa.
16. 8. - Predsednik Tyler stavio veto na zakon kojim bi bila obnovljena Druga banka Sjedinjenih Država - gnevni članovi njegove Whigovske stranke demonstriraju ispred Bele kuće.
26. 8. - Britanci zauzeli Amoj (Xiamen).
26/27. 8. - Masakr na reci Rufus: ubijeno 35 Aboridžina u Australiji.
11. 9. - Američki slikar John Goffe Rand patentirao tubu za pakovanje boje.
24. 9. - James Brooke dobio titulu radže Sarawaka - on je prvi od Belih radža koji vladaju do 1946.
25. 9. - Carski dekret protiv prozelitizma u Austriji - novi dalmatinski namesnik Ivan August Turszky ga objavljuje 3. novembra, što je kraj nasilnog unijaćenja u pokrajini (ima ih svega 622)^[6].
27. 9. - Licej preseljen posle tri godine iz Kragujevca u Beograd; dobija pravno odeljenje (današnji Dan Pravnog fakulteta u Beogradu, koji gaji tradiciju Pravnog odeljenja Liceja).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

1. 10. - Peruansko-bolivijski rat počinje ulaskom peruanskih trupa u Boliviju.
5. 10. - Prvi put javno otpevana Lied der Deutschen, buduća nemačka himna, čije je stihove letos napisao August Heinrich Hoffmann von Fallersleben.
9. 10. - U Ekvadoru pušten u saobraćaj parobrod Guayas, prvi u Južnoj Americi (prikazan je na grbu Ekvadora).
13. 10. - Britanci zauzeli Ningbo.
oktobar - Tzv. Dorrova pobuna u državi Rhode Island traži šire pravo glasa.
oktobar, ili kasnije - Porta zbacila slabog emira Druza Bašira III Šihaba; u Libanu je u toku sukob između Druza i Maronita^[7].
jesen - Anastas Jovanović pravi "neuspelu" dagerotipiju kneza Mihaila^[8]^[9]; ranije je u Beču kupio treću proizvedenu Voigtländerovu kameru^[10] (pojavila se u januaru).
2. 11. - Prvi anglo-afganski rat: izbija ustanak u Afganistanu: britanski oficir Alexander Burnes masakriran sa pratnjom u Kabulu.
5. 11. (24. 10. po j.k.) - Pročitane presude Gaji Vukomanoviću i još 31-om licu za proletošnje kolubarske nemire.^[11]
12. 11. - Počinje petomesečna afganska Opsada Dželalabada.
13. 11. - James Braid prisustvuje demonstraciji "životinjskog magnetizma" (mesmerizma) Charlesa Lafontainea, nakon čega proučava fenomen koji će nazvati hipnotizam.
novembar - Osnovan Dallas u Republici Teksas.
18. 11. - Bitka kod Ingavija: peruanska vojska poražena u Boliviji, poginuo peruanski predsednik Agustín Gamarra.
19. 11. (7. 11. po j.k.) - Osnovano Društvo srpske slovesnosti sa bibliotekom (prekinulo rad '42, nastavilo 1844, osnova SANU).
20. 11. - Sjedište eparhije dalmatinske i bogoslovije premješteno iz Šibenika u Zadar.
16. 12. (4. 12. po j.k.) - Odigrana "Smrt Stefana Dečanskog", prva predstava Teatra na Đumruku, prvog pozorišta u Beogradu (radi svega osam meseci).
9. 12. - U Srbiji ukazom podignut porez sa pet na šest talira, uvedena novčana kazna za bespravnu seču šume, najmanja suma zajma iz državne kase podignuta sa 50 na 300 dukata - ovakve odluke doprinose kasnijem Mihailovom obaranju^[5].
20. 12. - U Londonu potpisan Ugovor pet sila protiv trgovine robljem.
23. 12. - Britanski diplomata u Afganistanu William Hay Macnaghten ubijen na sastanku sa Akbar Khanom.

Kroz godinu

Dio hrvatskog plemstva osnovao Horvatsko-vugersku stranku, koji su pogrdno nazivani Mađaroni. Iste godine nastaje i Ilirska narodna stranka.
"Srpske narodne pjesme", knjiga prva, Vuka Karadžića.
"Ženidba i udadba" Sterije Popovića.
Knez Mihailo priređuje prvi javni bal u Beogradu, prvi put u gradu se pije šampanjac i gore "milikerc-sveće".^[12]
U Srbiji Uredba o cenzuri (štampe).
Pulherija Kleverić je prva školovana babica u Beogradu i Srbiji^[13].
1841/42 - Natporučnik Marko Bogunović sastavio prvo dvoransko kolo.
Završeno razgraničenje između Crne Gore i austrijske Boke^[14].
Ignjatije I bosanski mitropolit umesto Amvrosija.
Kambodžanci dižu ustanak protiv vijetnamske okupacije i zovu Sijam u pomoć - dolazi do Sijamsko-vijetnamskog rata (1841-45).
Švajcarac Johann August Sutter kupio rusku koloniju Fort Ross u Kaliforniji.
P. T. Barnum kupio "Američki muzej" koji će postati velika atrakcija (do 1865).
Nauka i tehnika
- Prvi Jouleov zakon, o rezistivnom zagrevanju.
- Robert Bunsen napravio elektrokemijski element (poboljšan Groveov element).
- Incidents of Travel in Central America, Chiapas and Yucatán - tekst John Lloyd Stephens, ilustracije Frederick Catherwood - ponovo "otkrivena" Majanska civilizacija.