Thales
| Thales | |
|---|---|
| Θαλῆς ὁ Μιλήσιος | |
 | |
| Riegádan | ~ j. 625 BCE[1][2][…] |
| Jápmán | not earlier thanj. 548 BCE ja not later thanj. 545 BCE |
| Bargu | |
| Ámmát | filosofa, matematihkar, astronoma, fysihkar, inšenevra, girječálli, geometer (en)  ja oahpaheaddji |
| Giella | dološ greikkagiella |
| Bearaš | |
| Váhnemat | Сleobulina (en) ja Examyas (en) |
 Thales of MiletusWikimedia Commonsas | |
Miletosalaš Thales (greikkagillii Θαλής ὁ Μιλήσιος) riegádii sullii 625 o.Kr Miletosas ja jámii sullii 545 o.Kr. Son lei Greikka filosofa. Muhtumat atnet ahte son lei vuosttaš filosofa. Su barggut astronomiijas ja matemihkas leat maiddái dovdosat.
Eallingeardi
rievdatDiogenes Laertios lei Greikka filosofiija historjádutki gii elii 200-logus. Su viiddis čilgehus dološ filosofiijaid birra lea Thales vuostamužžan namuhuvvon. Eará historjádutki, Herodotos, čálii ahte Thales jođii viidát Egyptas ja eará riikkain nai. Son máhtii matematihka ja astronomiija. Aristoteles anii, ahte Thales vuođđudii dan filosofiija, mii gažada mii lea buotvuođa boahtimuš, namalassii mas máilbmi duođaid lea ráhkaduvvon. Dasa Thales vástidii "čáhci". Son oaivvildii ahte visot lea čáhci.
Thalesa gažaldat lei mii son lea bissovaš das mii lea bisssomeahttun. Mii lea girjáivuođa oktasašvuohta. Son ozadii, gávdno go eamiávnnas (arche). Son dutkkai čázi doaimma ja bođii loahpas dan oaivilii ahte eallin boahtá čázis, čáhci gávdno máŋggalágan hámis (daškat, golgi, lievla). Thalesa čuoččuhusa boađus lea ahte go visot lea čázis ráhkaduvvon, de ferte nai sáhttit čilget visot mii dáhpáhuvvá go beare dovdá čázi lágaid ja doaimmaid. Mii ipmirdit visot, go mii ipmirdit čázi. Dát lea vuosttaš viggamuš (mii lea dihtosis) ráhkadit oppalaš teoriija man vuođđu lea duohtavuođa dárkun.
Su filosofiija bokte Thales gullá daidda mat vuođđudedje oarjjemáilmmi diehtaga. Son han celkkii ahte visot sáhttá čilgejuvvot olbmo jierpmi veagas ja ii fal ipmiliid veagas. Thales celkkii ahte olbmo jurdda bastá visot ipmirdit.
Diogenes muitala, ahte Thales lei vuosttamužžan čuoččuhit ahte olbmo siellu lea jápmemeahttun.
Gáldut
rievdat- ↑ Biographical Encyclopedia of Astronomers — New York: Springer, 2007. — ISBN 978-0-387-31022-0 — doi:10.1007/978-0-387-30400-7
- ↑ Энциклопедия Брокгауз
- ↑ https://ciris.huma-num.fr/noticeauteur.php?id=2106 — CNRS.
- ↑ Любкер Ф. Thales // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1361.