ایڈوین آرنلڈ

Edwin Arnold
جم	10 جون 1832(1832-06-10) Gravesend، Gravesham، Kent, England
موت	۲۴ مارچ ۱,۹۰۴(1904-03-24) (عمر 71 سال) London, England
کم کِتہ	Journalist, editor, and poet
قومیت	English
تعلیم	University College, Oxford
وڈے کم	The Light of Asia
دستخط

سر ایڈون آرنولڈ کیسیائیئی سیئیسائی (10 جون 1832 – 24 مارچ 1904) اک انگریز شاعر اتے صحافی سی، جو اپنی رچنا د لائیٹ آف ایشیا لئی سبھ توں جانیا جاندا اے۔

جیونی

ارنولڈ دا جم گریوسینڈ، کینٹ وکھے ہویا سی۔ اوہ اک سسیکس میجسٹریٹ رابرٹ کولس ارنولڈ دا دوجا پتر سی۔ اسنے کنگز سکول، روچیسٹر وچ؛ کنگز کالج لنڈن ؛ اتے یونیورسٹی کالج، آکسفورڈ، سکھیا حاصل کیتی۔ یونیورسٹی کالج وچ پڑؤہدے ویلے اسنے 1852 وچ "بیلشازاہ دی دعوت" موضوع اُتے شاعری لئی نیوڈیگیٹ انعام جتیا۔ اوہ برمنگھم دے کنگ ایڈورڈ سکول وکھے سکول ماسٹر لگ گیا اتے 1856 وچ پونا وکھے سرکاری سنسکرت کالج دا پرنسپل بن کے بھارت چلا گیا، اس عہدے تے اسنے ستّ سالاں تک سیوا نبھائی۔ اس عرصے وچ 1857 دی جنگ آزادی دا سماں وی شامل سی، جدوں اوہ اجہیاں سیواواں حاصل کر سکیا، جنہاں لئی بمبے کونسل وچ لارڈ ایلفنسٹن نے عوامی طور تے اسدا دھنواد کیتا سی۔

1861 وچ انگلینڈ واپس پرط کے اسنے ڈیلی ٹیلیگراف دے سٹاف وچ صحافی وجوں کم کیتا۔ اس اخبار نال اوہ چالی سالاں توں وی ودھ ویلے لئی اڈیٹر وجوں جڑیا رہا اتے بعد وچ اوہ اس دا مکھ اڈیٹر بنیا۔ ایہہ اوہی سی جسنے ڈیلی ٹیلیگراف دے مالکاں طرفوں نیویارک ہیرلڈ نال مل کے، ایچ ایم سٹینلی دی افریقہ دی سفر دا پربندھ کیتا سی تاں جو کانگو ندی دے وہن دی کھوج کیتی جا سکے، اتے سٹینلے نے اس دے نام `تے ایلبرٹ ایڈورڈ نینجا دے اتر-مشرق وچ اک پہاڑ دا نام رکھیا۔

ارنولڈ نوں سارے افریقی براعظم دے آرپار اک وڈی ٹرنک لائن دا وچار سبھ توں پہلاں دین دا سہرا وی دینا چاہیدا اے، کیونکہ 1874 وچ اسنے سبھ توں پہلاں " کیپ ٹو کائرو ریلوے " شبداں دی ورتوں کیتی جنہاں نوں بعد وچ سیسل روڈز نے مشہور کیتا۔

ایپر اوہ اک شاعر ہون دے ناطے اوہ اپنے ہم عصر لوکاں وچ ودھیرے جانیا جاندا سی۔ مشرق دے جیون اتے فلسفہ دی انگریزی شاعری دے روپ وچ وضاحت دا ساہتی ٹیچا سی جو اسنے ہمیشہ اپنے اگے رکھیا۔ اس پکھوں اس دا مکھ کم د لائیٹ آف ایشیا جاں د گریٹ ریننسیئیشن اے۔ مکت شعری دی اس کتاب دے اٹھ حصے ہن۔ اسدا بہت ساریاں وکھ وکھ بولیاں وچ ترجمہ کیتا گیا اے۔ ہندی وچ آچاریہ رام چندر شکلا نے اتے پنجابی وچ گربخش سنگھ پریتلڑی نے اسدا ترجمہ کیتا۔

اس وچ، ارنولڈ دے اپنے شبداں وچ، اس نے 'اک خیالی بودھی بھگت دے مونہوں؛ ہندوستان دے شہزادے گوتم، بدھ مت دے بانی، تے اک مہاتما پر بیر سدھارک دے جیون، آچرن تے فلسفے نوں ظاہر کرن دا جتن کیتا اے۔' ایہہ کتاب 1879 وچ شائع ہوئی اتے ایہہ ترنت مشہور ہو گئی سی۔ انگلینڈ اتے امریکہ وچ کئی ایڈیشناں وچوں لنگھ گئی سی، حالانکہ ساہت وچ اس دا مستقل تھاں کافی امقررہ اے۔ ایہہ اک بھارتی مہانکاوِ اے ، جو بدھ دے جیون اتے نصیحت نال متعلق اے۔ شاعری نوں دو سطراں الوچناواں دا ساہمنا کرنا پیا: پوربی مفکراں نے بودھی اصول دا غلط اثر دین دا الزام لایا سی؛ جد کہ، دوجے پاسے، ساکیامنی اتے یسو دے وچکار سجھائی برابری کجھ کٹڑ کرشچیئناں دے سواد نوں راس نہ آئی۔

بعد دی تنقید نے شاید ارنولڈ نوں دوجے برتانت-کاونت دی کوشش کرن دا سجھاء دتا جس دی مرکزی ہستی عیسائی دھرم دا بانی یسو ہونا چاوے، جویں پہلے دی مرکزی ہستی بدھ دھرم دا بانی سی۔ پر حالانکہ د لائیٹ آف د ورلڈ (1891)، جس وچ اس نے روپ دھاریا، وچ کافی شاعری گن سن، اس وچ اس تھیم اتے سیٹنگ دی نوینتا دی گھاٹ سی جس نے پچھلی شاعری نوں اس دے آکرشن دا زیادہ حصہ حاصل کیتا سی؛ اتے ایہہ لائیٹ آف ایشیا والی کامیابی نوں دہراؤن وچ ناکام رہا۔ ارنولڈ دی شاعری دیاں ہور پرمکھ کتاباں سن انڈین سونگ آف سونگز (1875)، پرلز آف د فیتھ (1883)، د سونگ سیلیشیئل (1885)، ود سادی ان گارڈن (1888)، پوٹیفر `ج وائیف (1892)، ایڈزما، جاں جپانیج وائیف (1893)، اتے "انڈین پوئٹری" (1904)।

" د سونگ سیلسیئل" ہندو دھرم گرنتھ بھگود گیتا دا اک مشہور کاو-روپ اے۔

نیلی تختی، 31 بولٹن گارڈنز، کینسنگٹن، لنڈن

نجی زندگی

سر ایڈون دا تن وار ویاہ ہویا سی۔ اس دی پہلی بیوی لنڈن دی کیتھرین ایلزابیتھ بڈلف سی، جسدی موت 1864 وچ ہو گئی سی۔ اگے اسنے بوسٹن دی جینی چیننگ نال ویاہ کروا لیا، جسدی 1889 وچ موت ہو گئی۔ اسدے بعد دے سالاں وچ ارنولڈ کجھ ویلے لئی جاپان وچ رہا، اتے اسدی تیجی بیوی، طمع کرکووا، جاپانی سی۔ سیز اینڈ لینڈز (1891) اتے جپونکا (1891) وچ اوہ جاپانی جیون دا اک دلچسپ مطالعہ پیش کردا اے۔ 1877 وچ مہارانی وکٹوریا نوں بھارت دی مہارانی وجوں اعلان دے موقعے تے اسنوں سیئیسائی نامزد کیتا گیا سی، اتے 1888 وچ ( کیسیائیئی وجوں) نائیٹ نائیٹ دی پدوی دتی گئی سی۔ جاپان، پرشیا، ترکی اتے سیام دے حکمراناں ولوں وی اسنوں اعزازی کیتا گیا سی۔ اس دے چھ بچیاں وچوں اک ناول کار ایڈون لیسٹر ارنولڈ سی، جسدا جم 1857 وچ ہویا سی۔

اوہ انگرکا دھرمپال سمیت مہابودھی سوسائٹی آف انڈیا دا بانی میمبر سی اتے ویلیگاما سری سمنگلا دا نیڑلا ساتھی سی۔ دکھنی کینسنگٹن دے 31 بولٹن گارڈنز وچ ارنولڈ دی یاد وچ 1931 وچ اک نیلی تختی دا افتتاح ہویا۔

ارنولڈ شاکاہاری سی۔ اوہ ویسٹ لنڈن فوڈ رفارم سوسائٹی دا اپ-پردھان سی۔ ایہہ 1891 وچ قائم کیتا گیا، بیسواٹر وچ واقع اک شاکاہاری گروہ سی، جس دا جوشیا اولڈفیلڈ نوں پردھان اتے مہاتما گاندھی نوں سیکٹری بنایا گیا سی۔ سوسائٹی تھوڑھا سماں چلی اتے گاندھی ولوں بیسواٹر چھڈدے سار ہی ایہہ بھنگ ہو گئی۔

حوالے