Tadeusz Zgółka

Tadeusz Zgółka
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1945 ; Rodatycze
Data i miejsce śmierci	26 kwietnia 2021 ; Poznań
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: językoznawstwo ogólne, językoznawstwo polonistyczne, leksykografia, leksykologia, logika, metodologia nauk
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1974 – logika i metodologia nauk ; UAM
Habilitacja	1979 – językoznawstwo ogólne ; UAM
Profesura	26 lipca 1991
	Profesor
Jednostka	Instytut Filologii Polskiej UAM
Okres zatrudn.	od 1968; (od 2016 jako profesor senior)
	Odznaczenia

Tadeusz Zgółka (ur. 1 lutego 1945 w Rodatyczach, zm. 26 kwietnia 2021 w Poznaniu^[1]^[2]) – profesor językoznawstwa na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Kariera

Edukację średnią ukończył, zdając maturę w Rzepinie (1963), a następnie podjął studia na filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł magistra filologii polskiej uzyskał w 1968 na podstawie rozprawy Rozpoznawanie głosu nadawcy w zależności od granicznych częstotliwości przenoszonego pasma przygotowanej w Zakładzie Fonetyki pod kierunkiem docenta Wiktora Jassema. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową pod kierownictwem prof. Jerzego Kmity w Katedrze Logiki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM, stając się tym samym uczestnikiem poznańskiej szkoły metodologicznej. W 1974 obronił rozprawę na temat Wyjaśnianie faktów językowych zakładane przez praską szkołę strukturalną i na tej podstawie uzyskał stopień naukowy doktora nauk w zakresie logiki i metodologii nauk^[3].

W 1979 przeszedł do Instytutu Językoznawstwa, gdzie utworzył Zakład Metodologii Lingwistyki (którym kierował do 2004). W 1979 na podstawie rozprawy Język. Kompetencja. Gramatyka. Studium z metodologii lingwistyki otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa ogólnego, a 1 maja 1981 został docentem. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1991 i został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w 1996 profesora zwyczajnego^[3].

Piastował funkcje: w latach 1981–85 prodziekana, a od 1982 dziekana Wydziału Filologicznego (został odwołany z tego stanowiska w 1985 decyzją ówczesnego Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, który „nie potwierdził dalszego pełnienia funkcji”). Został następnie wybrany na wicedyrektora Instytutu Językoznawstwa oraz delegata Rady Wydziału Filologicznego do Senatu UAM. W 1988 został pierwszym dziekanem Wydziału Neofilologii i rozpoczął tworzenie tego nowo powołanego Wydziału. Funkcję tę piastował do 1996. Ponadto w 1991 sprawował funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego i Stosowanego, a w 1996 został zastępcą dyrektora Instytutu Lingwistyki. Funkcję tę pełnił do 2004, kiedy przeszedł na Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, do Zakładu Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa^[3].

W Instytucie Językoznawstwa (potem Lingwistyki) współorganizował nowe kierunki i specjalności filologiczne, m.in. językoznawstwo i informację naukową, filologię węgierską (hungarystykę) i hiszpańską (hispanistykę) oraz etnolingwistykę (uruchomioną na podstawie jego autorskiego programu studiów). Także na podstawie jego autorskiego programu uruchomiono – już na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej – Podyplomowe Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego oraz studia w zakresie filologii polskiej jako obcej (dla cudzoziemców) w Collegium Polonicum w Słubicach^[3].

Był współorganizatorem Wyższej Szkoły Języków Obcych w Poznaniu. Brał udział w redakcji polskiej edycji Encyklopedia Britannica i Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny. Był jednym z założycieli wydziału polonistyki na uniwersytecie w Archangielsku^[4].

Od 2014 na antenie Radia Afera udzielał porad językowych w programie „Studencki patrol”^[5].

Odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Medal Komisji Edukacji Narodowej
doktorat honoris causa Państwowego Pomorskiego Uniwersytetu im. M. Łomonosowa w Archangielsku
Srebrny Medal Labor omnia vincit Towarzystwa im. H. Cegielskiego
Medal Ad Perpetuam Rei Memoriam
Zasłużony dla miasta Poznania
Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Zbąszynek

Życie prywatne

Był mężem prof. Haliny Zgółkowej, ojcem syna Mikołaja i córki Anny^[6].

Przypisy

↑ Zmarł profesor Tadeusz Zgółka. amu.edu.pl, 2021-04-26. [dostęp 2021-04-26]. (pol.).
↑ prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2021-05-08] .
↑ ^a ^b ^c ^d BarbaraB. Sobczak BarbaraB., prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], www.retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2018-09-22] (pol.).
↑ Halina i Tadeusz Zgółkowie. Poznań.pl. [dostęp 2018-09-16].
↑ RadioR. Afera RadioR., Powakacyjne językowe dylematy - Aktualności - Radio Afera 98.6MHz [online], www.afera.com.pl [dostęp 2020-02-04] .
↑ prof. dr hab. Halina Zgółkowa. Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa UAM. [dostęp 2018-09-16].

[1] Zmarł profesor Tadeusz Zgółka. amu.edu.pl, 2021-04-26. [dostęp 2021-04-26]. (pol.).

[2] prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2021-05-08] .

[:0-3] BarbaraB. Sobczak BarbaraB., prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], www.retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2018-09-22] (pol.).

[poz-4] Halina i Tadeusz Zgółkowie. Poznań.pl. [dostęp 2018-09-16].

[5] RadioR. Afera RadioR., Powakacyjne językowe dylematy - Aktualności - Radio Afera 98.6MHz [online], www.afera.com.pl [dostęp 2020-02-04] .

[retor-6] rof. dr hab. Halina Zgółkowa. Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa UAM. [dostęp 2018-09-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]