Stanisław Kołodziej

Sługa Boży
Stanisław Kołodziej

prezbiter męczennik
Sługa Boży ks. Stanisław Kołodziej – portret prymicyjny
Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1907 Bączal Górny
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1942 KL Dachau
Czczony przez	Kościół katolicki

Stanisław Kołodziej (ur. 1 lutego 1907 w Bączalu Górnym, zm. 17 grudnia 1942 w obozie KL Dachau) – Sługa Boży Kościoła katolickiego, polski prezbiter katolicki ówczesnej diecezji przemyskiej, męczennik chrześcijański (in odium fidei), więzień niemieckich nazistowskich obozów KL Auschwitz i Dachau. Proboszcz parafii w Kobylanach koło Dukli.

Kościół św. Mikołaja z Bączala Dolnego

Kościół Narodzenia NMP w Kobylanach

Cela w siedzibie Gestapo w Jaśle

Tablica pamięci w Kobylanach

Życiorys

Młodość

Urodził się 1 lutego 1907 w ubogiej, chłopskiej rodzinie, jako czwarte dziecko Józefa Kołodzieja i Apolonii z domu Smaś. Chrzest przyjął w kościele parafialnym w Bączalu Dolnym z rąk ks. Teofila Biesiadzkiego. Dzieciństwo spędził w rodzinnym Bączalu. Miał pięcioro rodzeństwa. W 1907 w niedzielę w czasie sumy w rodzinny dom Stanisława podczas burzy uderzył piorun. Matka w tym czasie była w kościele na mszy, dzieci były w domu z ojcem. Troje starszych dzieci ojciec wyprowadził z płonącego domu i wrócił po Stanisława, który leżał w kołysce. Ojciec uratował syna, ale sam został bardzo poparzony i odwieziony w stanie ciężkim do szpitala.

Los tej rodziny był ciężki, ponieważ niedługo potem siostra Stanisława, Maria, zginęła w płomieniach w wieku dwunastu lat. Ojciec księdza Stanisława przez 1,5 roku brał czynny udział w I wojnie światowej. Powrócił z wojny schorowany, po czym zmarł w 1921 roku – późniejszy ksiądz Stanisław miał wówczas zaledwie 14 lat. Stanisław uczęszczał do szkoły powszechnej w Bączalu Dolnym (obecnie Zespół Szkół Publicznych w Bączalu Dolnym), a następnie do gimnazjum w Jaśle, które ukończył w roku 1927. Później podjął studia w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Jednym z jego przewodników duchowych na drodze do kapłaństwa był błogosławiony Jan Balicki – rektor i wykładowca teologii dogmatycznej.

Kapłaństwo

Przyjął święcenia kapłańskie 19 czerwca 1932 roku, w wieku 25 lat m.in. wraz z kolegą rocznikowym – błogosławionym Władysławem Findyszem. Wyświęcił go biskup przemyski Anatol Nowak. Uroczyste prymicje odbyły się w kościele w Bączalu Dolnym, które odprawił w parafii w Bączalu. Uroczystość przygotował ówczesny proboszcz ks. Paweł Matuszewski

Posługę kapłańską pełnił najpierw w Domaradzu, potem w Białobrzegach (koło Łańcuta), Zręcinie, Leżajsku (funkcja administratora), Tuligłowach, a następnie w Parafii Farnej w Przeworsku oraz od 31 sierpnia 1939 do 14 lutego 1941 roku w Kobylanach koło Dukli.

To właśnie tam został mianowany proboszczem po przeniesieniu swojego poprzednika – ks. Józefa Niemca do Skalnika. Ksiądz Stanisław Kołodziej był gorliwym patriotą. Na plebanii i w kościele dawał schronienie partyzantom, przechowywał i przemycał polskich oficerów przez potajemne górskie przejścia do Austrii i Czech, prowadził także podziemny, potajemny nasłuch radiowy i koło ministrantów. Posługa proboszcza w Kobylanach nie trwała długo.

Męczeństwo i śmierć

13 lutego 1941 ks. Kołodziej wracający pieszo z Krosna, spotkał na drodze człowieka, który ostrzegł go, by nie wracał na plebanię, gdyż okupanci o niego pytali. Mimo ostrzeżenia wrócił na plebanię. Rankiem 15 lutego 1941 w wyniku donosu nacjonalistów ukraińskich został aresztowany i wywieziony z plebanii. Skutego prowadzono do samochodu, który stał pod kościołem. Przywiązano go do samochodu, samochód prowadzony przez aresztantów jechał, a on upokorzony biegł za nim. Po chwili zatrzymali się, wepchnęli księdza Stanisława do środka i odjechali.

W więzieniu w Jaśle przebywał sześć tygodni, był przesłuchiwany i katowany, czego dowodem była pokrwawiona i poszarpana bielizna księdza odebrana z więzienia przez rodzinę. Następnie został przewieziony transportem z Krakowa 5 kwietnia 1941 do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie otrzymał numer 11397 i tam więziono go kolejne 4 tygodnie. Rodzina księdza oraz jego przyjaciele i wierni z Kobylan podejmowali próby ratowania kapłana, ale zamiary te nie powiodły się. W czasie próby uwolnienia, ksiądz Kołodziej napisał list z Auschwitz do swojej matki w którym były słowa: „serwońskiemu się poprawiło”. W celi, w której przebywał, widnieje do dziś dnia wydrapany napis na ścianie „ks. Stanisław Kołodziej”. Z Auschwitz został przewieziony 4 maja 1941 do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie nadano mu numer obozowy 25290.

W listopadzie 1942 roku został wzięty do grupy 20 księży (w której był również bł. Marian Konopiński), którym wstrzykiwano flegmonę sztuczną (choroba obozowa, którą wstrzykiwano więźniom w celu eksperymentowania), na skutek której – z powodu dogłębnego wycieńczenia i braku odpowiednich lekarstw – zmarł 17 grudnia 1942 i został spalony w obozowym krematorium. Z Dachau przyszło pismo do matki informujące o śmierci syna i spaleniu zwłok.

Beatyfikacja

Zaliczony jest do drugiej grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej, których proces beatyfikacyjny rozpoczął się 17 września 2003 roku. 24 maja 2011 w Pelplinie zakończył się etap diecezjalny, a wszystkie dokumenty przesłano do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.

Upamiętnienie

Osoba Sługi Bożego ks. Stanisława Kołodzieja została upamiętniona m.in.:

• na tablicy pamięci w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu,
• na tablicy pamięci 84 księży pomordowanych na Kresach Wschodnich II RP przez OUN-UPA w Czerwonej Wodzie,
• na tablicy pamiątkowej wmurowanej 11 listopada 2010 w kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP w Kobylanach,
• w Księdze Martyrologium Duchowieństwa Polskiego (numer indeksowy: 1113, s. 55) złożonej w kaplicy Pamięci Narodu o. Kordeckiego na Jasnej Górze,
• poprzez nominację, jako jeden z sześciu w województwie podkarpackim potencjalnych patronów pociągu POLREGIO w plebiscycie REGIObohater, zorganizowanym z racji stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę, nad którym patronat objął prezydent RP Andrzej Duda.
• poprzez bieg przełajowy jego imienia odbywający się na terenie gminy Chorkówka,
• poprzez nadanie jego imienia Szkole Podstawowej w Kobylanach,
• od maja 2020 jest patronem ronda w Bączalu Górnym k. Jasła (w rodzinnej miejscowości).

Drzewo genealogiczne

4. Maciej Kołodziej
			2. Józef Kołodziej
5. Katarzyna Kurowska
						1. Stanisław Kołodziej
6. Jan Smaś
			3. Apolonia Smaś
7. Marianna Kramarz

Zobacz też

• 108 błogosławionych męczenników
• Słudzy Boży II procesu beatyfikacyjnego drugiej grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej

Bibliografia

• Stanisław Syzdek, Bączal Górny, Skołyszyn 1998.
• Księgi parafialne Parafii Rzymskokatolickiej pw. Imienia Maryi i św. Mikołaja w Bączalu Dolnym.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Pelplińskiego Trybunału Kanonizacyjnego
• Martyrs killed in odium fidei by the nazis during the second world war (78) (ang.)
• Martyrologium Duchowieństwa – Biała Księga, ks. Stanisław Kołodziej
• Informacja na stronie KL Auschwitz
• Księża – patrioci z dekanatu dukielskiego