Polska Lubelska
Polska Lubelska – nieoficjalne określenie dla części terytorium Polski zajętego w 1944 roku w wyniku lipcowo-sierpniowej ofensywy Armii Czerwonej i jednostek I Armii Wojska Polskiego. Zajęty przez Armię Czerwoną został obszar o powierzchni 78 tysięcy km², w tym całe województwo lubelskie, zachodnia część białostockiego, zachodnia część lwowskiego, część województwa kieleckiego i warszawskiego. Liczba mieszkańców wynosiła około 5,6 mln[1]. Terytorium to było formalnie zarządzane przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i jego organy terenowe. Utworzenie 21 lipca 1944 r. na oswobodzonym przez Armię Czerwoną skrawku Polski Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego spowodowało, że Komenda Główna Armii Krajowej nie będąc w stanie podjąć natychmiast akcji wymierzonej przeciwko niemu, zdecydowała się na wystąpienie powstańcze w Warszawie[2]. W sierpniu 1944 r. na pierwszym skrawku wyzwolonej ziemi polskiej powstała 2 Armia WP[3].
Okres istnienia Polski Lubelskiej otwiera uchwała Krajowej Rady Narodowej z 21 lipca 1944 r. powołująca do życia Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, zamyka zaś postanowienie KRN z 1 lutego 1945 r. o przeniesieniu najwyższych organów władzy państwowej - Prezydium KRN i Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej - do Warszawy[4]. Początek i koniec historii Polski Lubelskiej bywają jednak definiowane inaczej, np. jako okres rządów PKWN[5][6] lub jako moment od powołania PKWN do czasu utworzenia Rządu Tymczasowego oraz początku ofensywy zimowej[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ryszard Halaba, Władysław Ważniewski, Rola PPR w walce o wyzwolenie i budowę władzy ludowej (1944-1945), [w:] Wanda Duraczyńska, Barbara Jasińska (red.), Polska Partia Robotnicza 1942-1948, wyd. I, Warszawa: MON, 1971, s. 81.
- ↑ Aleksander Skarżyński, Polityczne przyczyny Powstania warszawskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 142.
- ↑ Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Żołnierzom II Armii WP, Warszawa: Sport i Turystyka, 1967, s. 4.
- ↑ Tadeusz Chabros, Kronika wydarzeń w Lublinie 21 VII 1944 - 1 II 1945, Mieczysław Zapał (red.), Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1974, s. 7.
- ↑ Henryk Majecki. Recenzja: „Sto sześćdziesiąt cztery dni Polski Lubelskiej” (praca zbiorowa), Lublin 1964, str. 106+10 tabl.. „Rocznik Białostocki”. 1966 (6). s. 522.
- ↑ Maciej Przybyliński, Lech Moryksiewicz: Początki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Polska Lubelska. [w:] Zintegrowana Platforma Edukacyjna [on-line]. Ministerstwo Edukacji i Nauki. [dostęp 2023-05-04].
- ↑ Krystyna Kersten, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego 22 VII - 31 XII 1944, Zbigniew Hirsz (red.), Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1965, s. 221.