Pedro Pires

Pedro Pires
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1934 ; São Filipe (Fogo)
	Prezydent Republiki Zielonego Przylądka
Okres	od 22 marca 2001; do 9 września 2011
Poprzednik	António Mascarenhas Monteiro
Następca	Jorge Carlos Fonseca
	Premier Republiki Zielonego Przylądka
Okres	od 8 lipca 1975; do 4 kwietnia 1991
Następca	Carlos Veiga
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Pedro de Verona Rodrigues Pires (wym. [ˈ p e d ɾ u v ɨ ˈ ɾ o n ɐ ʁ u ˈ d ɾ i ɡ ɨ ʃ ˈ p i ɾ ɨ ʃ ]; ur. 29 kwietnia 1934 w São Filipe na wyspie Fogo) – kabowerdeński polityk. W latach 1975–1991 premier, zaś od 2001 do 2011 prezydent Republiki Zielonego Przylądka.

Życiorys

Urodził się w miejscowości São Filipe, w gminie São Lourenço, na wyspie Fogo, jako syn Luísa Rodriguesa Piresa i Marii Fidalga Lopes Pires. Ukończył szkołę średnią w Liceu Gil Eanes w S. Vicente, po czym rozpoczął studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Lizbońskiego (Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa). Uczęszczał na wykłady w Instytucie Studiów Imperialnych (Casa dos Estudantes do Império). Pełnił służbę wojskową w armii portugalskiej, z której zdezerterował w 1961. W Acrze nawiązał kontakt z kierownictwem Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC), zaś w Conakry poznał Amílcara Cabrala. Od 1962 zajmował się rekrutacją Kabowerdyjczyków na rzecz walki o niepodległości w ramach PAIGC. Wszedł w skład Komitetu Centralnego PAIGC. Wraz z innymi członkami partii przechodził szkolenie na Kubie, w ZSRR i w Gwinei Bissau. Podczas obrad II Kongresu PAIGC w 1973 został wybrany w skład Najwyższej Rady Walki oraz jej Komitetu Wykonawczego. Został również przewodniczącym Krajowej Komisji dla Capo Verde w ramach PAIGC. We wrześniu 1973 objął funkcję zastępcy komisarza ds. FARP w rządzie niepodległej Gwinei. Po tzw. rewolucji goździków stanął na czele narodowej delegacji, która negocjowała z Lizboną niepodległość Zielonego Przylądka. W sierpniu 1974 w jej imieniu podpisał porozumienie z Argel. 13 października 1974 przybył do Praia na pokładzie portugalskiego samolotu wojskowego. Objął kierownictwo nad kabowerdyjskim oddziałem PAIGC. 19 grudnia 1974 podpisał z rządem Portugalii porozumienie o przyznaniu Wyspom Zielonego Przylądka niepodległości, następnie zaś negocjował zasady przejęcia władzy w kraju. W 1974 został deputowanym Capo Verde, następnie zaś pierwszym w historii premierem Republiki Zielonego Przylądka – funkcję sprawował przez trzy kadencje. W 1981 stanął na czele rządzącej Afrykańskiej Partii Niepodległości Zielonego Przylądka (PAIVC), będącej jedynym legalnym ugrupowaniem w kraju. W 1991, wprowadzając system wielopartyjny, przegrał pierwsze wolne wybory parlamentarne i stracił stanowisko szefa rządu. Zachował jednak stanowisko sekretarza generalnego PAICV (od 1993 – przewodniczącego) i parlamentarzysty. W 2000 wycofał się z aktywnego życia politycznego, jednak rok później został wybrany prezydentem Republiki w wyborach powszechnych, pokonując byłego premiera Carlosa Veigę^[1] w drugiej turze przewagą zaledwie dwunastu głosów^[2]. W 2006 wystartował w wyborach na kolejną kadencję prezydencką i ponownie zwyciężył nad Veigą, tym razem w pierwszej turze większością 50,98% głosów. Zapowiedział, że nie będzie ubiegał się o sprawowanie funkcji publicznych po zakończeniu drugiej kadencji^[1]. We wrześniu 2011 na stanowisko zastąpił go Jorge Carlos Fonseca.

Rodzina

Żonaty z Adélcią Barreto Pires. Ma dwie córki: Sarę i Indirę.

Odznaczenia i wyróżnienia

Order Amilcara Cabrala (Republika Zielonego Przylądka)
Wielki Komandor Orderu Republiki Gambii (2008, Gambia)^[3]
Medal Amílcara Cabrala (Gwinea Bissau)
Order Joségo Martí (Kuba)
Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (1986, Portugalia)^[4]
Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (2002, Portugalia)^[4]
Doktor honoris causa Luzofońskiego Uniwersytetu Nauk Humanistycznych i Technicznych w dziedzinie nauk politycznych (2011, Portugalia)^[5]
Nagroda Fundacji Mo Ibrahima^[6] (2011)
Krzyż Wielki Narodowego Orderu Lwa (Senegal)
Wielki Łańcuch Orderu Timoru Wschodniego (2011, Timor Wschodni)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b Presidente de Cabo Verde não vai ocupar mais cargos públicos, jn.pt z 23 czerwca 2011 (port.).
↑ Remisy wyborcze się zdarzają. Nie tylko w Polsce [online], www.gazetaprawna.pl, 14 lipca 2020 [dostęp 2024-04-06] (pol.).
↑ Office of The Gambian President: State House Online: Yahya A.J.J. Jammeh [online], web.archive.org, 4 marca 2016 [dostęp 2021-07-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
↑ ^a ^b Ordens Honoríficas Portuguesas (port.).
↑ Cabo Verde: Presidente Pedro Pires em visita a Portugal | Jornal Digi… [online], archive.is, 6 września 2012 [dostęp 2021-07-18] .
↑ Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).
↑ Pedro Pires bestows Cape Verde’s highest decoration upon Ramos-Horta. asemana.publ.cv. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-13)]., ASemana (ang.) [dostęp 2015-06-18].

Bibliografia

capeverde-islands.com – Biography of President Pedro Pires. capeverde-islands.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.)

[:0-1] Presidente de Cabo Verde não vai ocupar mais cargos públicos, jn.pt z 23 czerwca 2011 (port.).

[2] Remisy wyborcze się zdarzają. Nie tylko w Polsce [online], www.gazetaprawna.pl, 14 lipca 2020 [dostęp 2024-04-06] (pol.).

[3] Office of The Gambian President: State House Online: Yahya A.J.J. Jammeh [online], web.archive.org, 4 marca 2016 [dostęp 2021-07-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .

[OHP-4] Ordens Honoríficas Portuguesas (port.).

[5] Cabo Verde: Presidente Pedro Pires em visita a Portugal | Jornal Digi… [online], archive.is, 6 września 2012 [dostęp 2021-07-18] .

[gw-6] Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).

[7] Pedro Pires bestows Cape Verde’s highest decoration upon Ramos-Horta. asemana.publ.cv. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-13)]., ASemana (ang.) [dostęp 2015-06-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]