Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
Organisation for Economic Co-operation and Development
Organisation de coopération et de développement economiques
	; członkowie założyciele (1961) pozostali członkowie
Język roboczy	angielski, francuski
Siedziba	Paryż
Członkowie	38
Sekretarz Generalny	Mathias Cormann
Utworzenie	30 września 1961
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD, fr. Organisation de coopération et de développement economiques, OCDE) – organizacja międzynarodowa o profilu ekonomicznym skupiająca 38 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw. Utworzona na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju podpisanej w Paryżu przez 20 państw 14 grudnia 1960.

Siedzibą OECD jest Château de la Muette(inne języki) w Paryżu. W ramach systemu OECD funkcjonuje Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA).

Historia OECD

Osobny artykuł: Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej.

OECD zastąpiła Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC), utworzoną 16 kwietnia 1948 dla integrowania odbudowujących się ze zniszczeń wojennych gospodarek państw europejskich, korzystających z pomocy w ramach Planu Marshalla. Początkowo w skład OECD wchodziło 17 państw Europy Zachodniej oraz Stany Zjednoczone, Kanada i Turcja^[1]. Według słów prezydenta USA, Johna F. Kennedy’ego, działalność OECD miała wzmocnić ekonomicznie sojuszników USA^[2] oraz skonsolidować wspólnotę atlantycką, która stała przed szeregiem wspólnych wyzwań ekonomicznych^[3]. Kolejnym celem OECD miała być współpraca na rzecz rozwoju najmniej rozwiniętych państw świata^[3].

Cele i działania OECD

Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Do dorobku prawnego OECD należą umowy i kodeksy postępowania, np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych oraz zalecenia, rezolucje i deklaracje – instrumenty nieformalnego nacisku. Oprócz tego OECD wypracowuje „reguły gry” w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, tzn. opracowuje i wprowadza w życie wspólne zasady (wytyczne) i normy działania (standardy) w poszczególnych dziedzinach gospodarki. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw. Wpływ OECD na zachowania państw jest większy niż się powszechnie uważa; nie ogranicza się on do oddziaływania tylko na państwa członkowskie, ale dotyczy łącznie około 100 krajów^[4].

W OECD obowiązuje zasada równości wszystkich członków, niezależnie od ich potencjału gospodarczego czy wkładu do budżetu organizacji. Podstawowym sposobem podejmowania decyzji jest konsensus wypracowany z użyciem charakterystycznej dla OECD metody nacisku równych siebie (peer pressure). Mechanizm ten polega na wzajemnym wywieraniu na siebie presji przez rządy poszczególnych państw, tak aby w trakcie podejmowania suwerennych decyzji w sprawach gospodarczych i społecznych uwzględnione zostały stanowisko i interesy pozostałych członków OECD^[5].

Struktura organizacyjna

Organy OECD^[1]:
- Rada – naczelny organ OECD. Tworzą ją szefowie stałych przedstawicielstw państw przy OECD. Raz do roku zbiera się na szczeblu ministrów spraw zagranicznych oraz ministrów finansów. Decyzje przez nią podejmowane zapadają jednomyślnie lub w oparciu o konsensus. Rada przede wszystkim zatwierdza budżet oraz podejmuje zasadnicze decyzje o charakterze merytorycznym.
- Komitet Wykonawczy – zajmuje się wdrażaniem decyzji podejmowanych przez Radę.
- Sekretariat – podejmuje działania z zakresu bieżącej obsługi OECD. W jego skład wchodzi 11 dyrektoriatów merytorycznych i 5 administracyjno-technicznych. W Sekretariacie OECD zatrudnionych jest około 2190 osób (stan na koniec marca 2010 roku), z których 23 osoby to Polacy (w tym jedna osoba zatrudniona jako szef wydziału (Head of Division), trzy osoby na stanowisku starszego ekonomisty, 12 osób na stanowisku ekonomisty, jeden statystyk i sześciu asystentów lub sekretarek).
  - Sekretarz Generalny – stoi na czele Sekretariatu; jest funkcjonariuszem międzynarodowym.
- Komitety Branżowe – wykonują decyzje podejmowane przez Radę. Ich sesje odbywają się kilka razy w roku. Łącznie Komitetów jest ok. 150. System uzupełniają Grupy Robocze.
Organizacje afiliowane przy OECD^[1]:

Sekretarze Generalni OECD

Thorkil Kristensen(inne języki), Dania (wrzesień 1961 – wrzesień 1969)
Emile Van Lennep(inne języki), Holandia (październik 1969 – październik 1984)
Jean-Claude Paye(inne języki), Francja (październik 1984 – maj 1996)
Donald Johnston, Kanada (czerwiec 1996 – maj 2006)
José Ángel Gurría, Meksyk (czerwiec 2006 – maj 2021)
Mathias Cormann, Australia (czerwiec 2021 – nadal)

Członkowie OECD

Państwa członkowskie
     Państwa aspirujące do członkostwa
     Państwa zaangażowane we współpracę

Państwa-założyciele (1961)
Austria	Belgia
Dania	Francja
Grecja	Hiszpania
Holandia	Irlandia
Islandia	Kanada
Luksemburg	Niemcy
Norwegia	Portugalia
Stany Zjednoczone	Szwajcaria
Szwecja	Turcja
Wielka Brytania	Włochy
Państwa, które przystąpiły do OECD po jej utworzeniu (rok przystąpienia)
Japonia (1964)	Słowacja (2000)
Finlandia (1969)	Chile (2010)
Australia (1971)	Słowenia (2010)
Nowa Zelandia (1973)	Izrael (2010)
Meksyk (1994)	Estonia (2010)
Czechy (1995)	Łotwa (2016)
Węgry (1996)	Litwa (2018)
Polska (1996)	Kolumbia (2020)
Korea Południowa (1996)	Kostaryka (2021)
Państwa aspirujące do członkostwa w OECD
Rosja

Podczas ministerialnej sesji Rady OECD 16 maja 2007 ministrowie podjęli decyzję w sprawie rozszerzenia OECD. Decyzja przyznaje Sekretarzowi Generalnemu OECD mandat upoważniający do podjęcia rozmów przygotowawczych z pięcioma krajami – Chile, Izraelem, Federacją Rosyjską, Estonią i Słowenią. Podjęto również decyzje o wzmożeniu współpracy z takimi państwami, jak: Brazylia, Chiny, Indie, Indonezja i Południowa Afryka.

Tajwan posiada status obserwatora przy dwóch komitetach OECD, jednak ze względu na swój kontrowersyjny status międzynarodowy nie jest formalnym członkiem organizacji.

Rozmowy akcesyjne z Rosją zostały zawieszone 13 marca 2014 ze względu na kryzys krymski^[6].

25 lutego 2022 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) poinformowała, że rezygnuje z przyjęcia Rosji. OECD solidaryzuje się z narodem ukraińskim — napisano w komunikacie, w którym potępiono z wielką mocą rosyjską agresję na wielką skalę wobec Ukrainy. Decyzja ta została podjęta po rozpoczęciu wojny przez Rosję z Ukrainą^[7].

Członkostwo Polski

Polska jest pełnoprawnym członkiem OECD od 22 listopada 1996^[8]^[9]. Pierwszym polskim dyplomatą akredytowanym przy OECD, a zarazem najważniejszym negocjatorem po stronie Polski, był Mieczysław Szostak^[10]. Od maja 1997 r. do października 2001 r. oraz od grudnia 2005 r. funkcję Ambasadora, Stałego Przedstawiciela RP przy OECD, pełnił dr Jan Woroniecki. 11 sierpnia 2010 roku placówkę objął dr Paweł Wojciechowski, 13 września 2014 dr Jakub Wiśniewski, a sierpnia 2016 prof. Aleksander Surdej. Udział Polski w składce członkowskiej płaconej na rzecz OECD w 2010 roku wynosi 1,201%.

Zobowiązania przyjęte przez Polskę w związku z uzyskaniem członkostwa w OECD, obejmujące m.in. przepływy kapitałowe, bieżące transakcje niewidoczne, bezpośrednie inwestycje zagraniczne czy politykę podatkową i ekologiczną, wywarły pozytywny wpływ na rozwój polskiej gospodarki. Zaakceptowanie dorobku organizacji w tym zakresie oznacza, iż w Polsce obowiązują te same prawa i standardy funkcjonowania gospodarki co w państwach wysoko rozwiniętych. W efekcie Polska w wymianie międzynarodowej jest traktowana jako równorzędny partner, co przynosi jej wymierne korzyści ekonomiczne w postaci przychodów z eksportu, wykorzystania zagranicznych czynników produkcji i bardziej wydajnych metod zarządzania^[11].

Filatelistyka

Poczta Polska wyemitowała 16 października 2021 r. znaczek pocztowy upamiętniający 25 lat obecności Polski w OECD. Znaczek o nominale 3,30 zł zaprojektował Jan Konarzewski. Wydrukowany został techniką rotograwiury na papierze fluorescencyjnym. Nakład wyniósł 140 000 sztuk^[12].

Zobacz też

Oficjalna Pomoc Rozwojowa

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Andrzej Nowak: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. W: Teresa Łoś-Nowak: Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg. Wyd. 4. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 365. ISBN 83-229-2520-4.
↑ presidency.ucsb.edu: Annual Message to the Congress on the State of the Union. 30 stycznia 1961. [dostęp 2014-07-01]. (ang.).
↑ ^a ^b presidency.ucsb.edu: Statement by the President Following Ratification of Convention Establishing the Organization for Economic Cooperation and Development. 23 marca 1961. [dostęp 2014-07-01]. (ang.).
↑ Według badań prof. Leslie Pala z Carleton University w Kanadzie: XX-lecie KSAP i konferencja NISPAcee. Warszawa: KSAP, 2010, s. 63–64. ISBN 978-83-61713-25-8.
↑ S. Michałowski, „Polska w OECD”, w: S. Parzymies, I. Popiuk-Rysińska (red.), Polska w organizacjach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, s. 155.
↑ Rubel najtańszy w historii. Spółki tracą. USA zbiły ceny ropy. Cena za Krym. wyborcza.pl, 2014-03-14. [dostęp 2014-03-14]. (pol.).
↑ https://www.oecd.org/newsroom/statement-from-oecd-secretary-general-on-initial-measures-taken-in-response-to-russia-s-large-scale-aggression-against-ukraine.htm
↑ Konwencja została podpisana 11 lipca 1996 przez wicepremiera Grzegorza Kołodkę. Ustawa z 27 września o ratyfikacji Konwencji weszła w życie 15 listopada (Dz.U. 1996 nr 128 poz. 603). 19 listopada prezydent Aleksander Kwaśniewski ratyfikował Konwencję. 22 listopada przedstawiciel RP złożył rządowi francuskiemu będącemu depozytariuszem umowy, dokumenty ratyfikacyjne i z tym dniem RP przystąpiła do konwencji i organizacji (Dz.U. 1998 nr 76 poz. 490).
↑ Maciej Szostak. Jak Polska przeskoczyła z RWPG do OECD. „Rzeczpospolita”, s. A21, 23 listopada 2021.
↑ Stanisław Michałowski, Mieczysław Szostak: OECD a Polska. [dostęp 2015-09-20].
↑ E. Haliżak, „Polska w gospodarce światowej”, w: S.Bieleń (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, ASPRA JR, Warszawa 2007, s. 56–57.
↑ Nowości znaczki. poczta-polska.pl. [dostęp 2022-01-01]. (pol.).

Bibliografia

Andrzej Nowak: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. W: Teresa Łoś-Nowak: Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg. Wyd. 4. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 364–365. ISBN 83-229-2520-4.

Linki zewnętrzne

Oficjalna witryna internetowa
Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy OECD w Paryżu. paryzoecd.msz.gov.pl.

[OM_365-1] Andrzej Nowak: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. W: Teresa Łoś-Nowak: Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg. Wyd. 4. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 365. ISBN 83-229-2520-4.

[2] residency.ucsb.edu: Annual Message to the Congress on the State of the Union. 30 stycznia 1961. [dostęp 2014-07-01]. (ang.).

[Kennedy's_Statement-3] residency.ucsb.edu: Statement by the President Following Ratification of Convention Establishing the Organization for Economic Cooperation and Development. 23 marca 1961. [dostęp 2014-07-01]. (ang.).

[4] Według badań prof. Leslie Pala z Carleton University w Kanadzie: XX-lecie KSAP i konferencja NISPAcee. Warszawa: KSAP, 2010, s. 63–64. ISBN 978-83-61713-25-8.

[5] S. Michałowski, „Polska w OECD”, w: S. Parzymies, I. Popiuk-Rysińska (red.), Polska w organizacjach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, s. 155.

[6] Rubel najtańszy w historii. Spółki tracą. USA zbiły ceny ropy. Cena za Krym. wyborcza.pl, 2014-03-14. [dostęp 2014-03-14]. (pol.).

[7] ttps://www.oecd.org/newsroom/statement-from-oecd-secretary-general-on-initial-measures-taken-in-response-to-russia-s-large-scale-aggression-against-ukraine.htm

[8] Konwencja została podpisana 11 lipca 1996 przez wicepremiera Grzegorza Kołodkę. Ustawa z 27 września o ratyfikacji Konwencji weszła w życie 15 listopada (Dz.U. 1996 nr 128 poz. 603). 19 listopada prezydent Aleksander Kwaśniewski ratyfikował Konwencję. 22 listopada przedstawiciel RP złożył rządowi francuskiemu będącemu depozytariuszem umowy, dokumenty ratyfikacyjne i z tym dniem RP przystąpiła do konwencji i organizacji (Dz.U. 1998 nr 76 poz. 490).

[9] Maciej Szostak. Jak Polska przeskoczyła z RWPG do OECD. „Rzeczpospolita”, s. A21, 23 listopada 2021.

[10] Stanisław Michałowski, Mieczysław Szostak: OECD a Polska. [dostęp 2015-09-20].

[11] E. Haliżak, „Polska w gospodarce światowej”, w: S.Bieleń (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, ASPRA JR, Warszawa 2007, s. 56–57.

[12] Nowości znaczki. poczta-polska.pl. [dostęp 2022-01-01]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Państwa członkowskie	Australia Austria Belgia Chile Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Izrael Japonia Kanada Kolumbia Korea Południowa Kostaryka Litwa Luksemburg Łotwa Meksyk Niemcy Norwegia Nowa Zelandia Polska Portugalia Słowacja Słowenia Stany Zjednoczone Szwajcaria Szwecja Turcja Węgry Wielka Brytania Włochy
Byłe państwa członkowskie	Wolne Terytorium Triestu
Kandydaci	Argentyna Brazylia Bułgaria Chorwacja Indonezja Peru Rumunia Tajlandia
Obserwatorzy	Tajwan
Współpracujący	Brazylia Chiny Indie Indonezja Południowa Afryka Unia Europejska (Komisja Europejska bierze udział w pracach OECD)
Organizacje afiliowane	Międzynarodowa Agencja Energetyczna Agencja Energii Nuklearnej Europejska Konferencja Ministrów Transportu Klub Sahelu