[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

Apostolskie Archiwum Watykańskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Apostolskie Archiwum Watykańskie
łac. Archivum Apostolicum Vaticanum
wł. Archivio Apostolico Vaticano
Ilustracja
Pieczęć Apostolskich Archiwów Watykańskich
Państwo

 Watykan

Dyrektor

Angelo Vincenzo Zani

Data założenia

1612 przez Papieża Pawła V

Położenie na mapie Watykanu
Mapa konturowa Watykanu, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Apostolskie Archiwum Watykańskie”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Apostolskie Archiwum Watykańskie”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Apostolskie Archiwum Watykańskie”
Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Apostolskie Archiwum Watykańskie”
Ziemia41°54′17″N 12°27′17″E/41,904722 12,454722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Apostolskie Archiwum Watykańskie

Apostolskie Archiwum Watykańskie (dawniej Tajne Archiwa Watykanu, łac. Archivum Secretum Apostolicum Vaticanum, wł. Archivio Segreto Vaticano) – watykańska instytucja stanowiąca centralne archiwum wszystkich aktów wydanych przez Stolicę Apostolską Kościoła katolickiego, pisma dyplomatyczne oraz inną korespondencję z nią związaną na przestrzeni wieków. Są tu przechowywane najważniejsze dokumenty związane z pontyfikatem papieży.

Nazwa i znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Poprzednia nazwa Tajne Archiwa Watykanu była często używanym, lecz mylącym określeniem archiwów. W czasach, kiedy archiwa były formowane i otrzymywały kolejne nazwy, secretum znaczyło bardziej tyle, co "prywatny", "będący własnością", a mniej wiązało się z obecnym znaczeniem tego słowa rozumianym jako tajemnica, czy chęć ukrycia czegoś. Tym samym, nazwa Tajne Archiwa Watykanu powinna być rozumiana jako "archiwa będące własnością Papieża".

W 2019 Papież Franciszek w motu proprio L’esperienza storica (wł. Doświadczenie historyczne) zmienił nazwę archiwum z Tajne Archiwum Watykańskie na Apostolskie Archiwum Watykańskie[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Archiwum papieskie – Scrinium Sanctum, zostało powołane przez papieża Juliusza I w IV wieku. Do XI wieku dokumenty były pisane na papirusie, stąd wiele z nich nie zachowało się do naszych czasów (papirus szybko ulega zniszczeniu). Archiwa były dosyć często przewożone w różne miejsca: do Lyonu i Viterbo przez Innocentego IV, do Anagnii przez Bonifacego VIII, czy do Perugii przez Benedykta XI. Zbiory zostały podzielone na dwie części, z czego jedna znalazła się w Carpentras, a druga w Asyżu, włączając je później do archiwum powstałego w Awinionie. Były one później sprowadzane do Rzymu (część za pontyfikatu Marcina V, inne dokumenty przeniósł Pius V w 1566 a resztę Pius VI w 1783).

Sykstus IV oddzielił zbiory biblioteczne od archiwalnych, tworząc w ten sposób Bibliotekę Watykańską oraz Biblioteca secreta; najcenniejsze dokumenty zgromadzono na Zamku św. Anioła. Pius IV natomiast utworzył główne papieskie archiwum w Pałacu Apostolskim w Awinionie i podjął starania o sprowadzenie przynajmniej części dokumentów do Rzymu (pierwsza część została sprowadzona wcześniej, za Marcina V). Papież Paweł V nakazał utworzyć Tajne Archiwum Watykańskie, w którym znalazła się większość dokumentów papieskich, zgromadzonych przezeń z Biblioteca secreta, Zamku św. Anioła i Kamery Apostolskiej. Pozostawały one niedostępne dla osób spoza Watykanu do późnych lat XIX wieku. Taka sytuacja sprzyjała rozpowszechnianiu się pogłosek o tajemnicach skrywanych w Tajnych Archiwach Watykanu. Znajdowały się one w trzech salach Pałacu Apostolskiego, przy czym w 1660 oraz XX wieku udostępniano na coraz to powiększające się archiwum nowe pomieszczenia. W 1810 w trakcie wojen napoleońskich Archiwum Watykańskie zostało przewiezione do Paryża. Do Francji trafiło wówczas 3239 skrzyń z dokumentami. Powodem kradzieży było pragnienie cesarza, aby we Francji stworzyć centralne Archiwum Europy. W latach 1815–1817 część zbiorów zwrócono Stolicy Apostolskiej. Gdy materiały przewożono z powrotem do Rzymu, potrzebowano już 1000 skrzyń mniej[2].

W 1870 na skutek powstania antypapieskiego archiwa znajdujące się poza murami Watykanu przejął rząd Królestwa Włoch. W 1881 Leon XIII postanowił udostępnić Archiwum Watykańskie naukowcom. Zaowocowało to rozwojem zagranicznych instytucji naukowych umieszczonych w Rzymie (np. Ecole Française, American Academy), które podejmują badania historyczne nad archiwaliami watykańskimi. Pierwszym historykiem, który wykorzystał w swoich pracach zasoby archiwum, był Ludwig von Pastor.

W XX wieku zbiory sukcesywnie wzbogacały dokumenty Kurii Rzymskiej, Pałacu Apostolskiego, nuncjatur, I oraz II Soboru Watykańskiego oraz materiały archiwalne niektórych znanych rodów rzymskich związanych z historią Kościoła.

20 lutego 2002 Jan Paweł II podjął decyzję, aby dokumenty dotyczące Niemiec za okres 1922–1939 zostały ujawnione, aby ukrócić spekulacje dotyczące powiązań między Stolicą Apostolską a III Rzeszą. Dokumenty zostały ujawnione na początku 2003.

Archiwa obecnie

[edytuj | edytuj kod]

Obecnie Apostolskie Archiwum Watykańskie ma 85 km bieżących dokumentów podzielonych na 630 zespołów archiwalnych. Najstarszym dokumentem jest Liber Diurnus Romanorum Pontificum (księga zawierająca zapisy z papieskiej kancelarii, począwszy od VIII wieku). W skład archiwum wchodzą dwie czytelnie, w których rocznie pracuje około 1500 naukowców z 60 krajów, sala z katalogami, biblioteka, laboratoria konserwatorskie i zajmujące się digitalizacją zbiorów oraz centrum komputerowe. Przy archiwum działa szkoła paleografii, dyplomatyki i archiwistyki.

Kierownictwo

[edytuj | edytuj kod]

Na czele archiwów stoi Archiwista Świętego Kościoła Rzymskiego. Urząd ten jest tradycyjnie połączony z urzędem Bibliotekarza Świętego Kościoła Rzymskiego. Obecnie archiwistą jest abp Angelo Vincenzo Zani. W zarządzie pomaga mu prefekt, który zarządza zbiorami, obecnie jest nim o. Rocco Ronzani.

Archiwiści Świętego Kościoła Rzymskiego

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Archiwum Watykańskie już nie Tajne, ale Apostolskie. ekai.pl. [dostęp 2020-04-13].
  2. ↑ Marcin Gonera, Jakie tajemnice kryje Apostolskie Archiwum Watykańskie? [online], Onet Podróże, 2 marca 2021.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Apostolskie_Archiwum_Watykańskie&oldid=75224435”